18-วรฤทธิ์ ลาภาวรกุล-ปวช.1-3 บทที่ 7

18-วรฤทธิ์ ลาภาวรกลุ -ปวช.1-3 หนว่ ยท่ี 7 หนว่ ย จรยิ ธรรมกับความรบั ผดิ ชอบ และผลกระทบในการใช้คอมพวิ เตอรแ์ ละสารสนเทศ ในงานอาชีพ เนอื่ งจากสังคมเทคโนโลยสี ารสนเทศ (IT : Information Technology) และระบบ สารสนเทศ (IS : Information System) ในโลกยุคปจั จุบัน เรม่ิ เขา้ มามบี ทบาทเป็นอย่างมาก ในการดาเนนิ ชวี ิตของมนุษย์ โดยเฉพาะ ในเชิงธรุ กจิ ไมว่ า่ จะเปน็ เร่อื งการเงิน การลงทุน และ การค้าระหว่าง ประเทศ ตลอดจนการศกึ ษาและการบริการตา่ งๆ ก็ตาม สิ่งเหลา่ น้ีลว้ น แล้วแต่ อาศัยเทคโนโลยีสารสนเทศในการอานวยความสะดวกแทบ ทัง้ สิ้น เพราะสามารถประหยัดเวลา ประหยัดตน้ ทุน มีความรวดเร็ว และ สามารถเช่ือมั่นในความถูกต้องแมน่ ยาของข้อมูลได้เป็น อยา่ งดี หลาย องคก์ รได้ยอมรับและใช้เปน็ มาตรฐานในการช้ถี งึ ความน่าเชื่อถอื โดยเฉพาะใน กลุ่มประเทศทพี่ ฒั นาแล้ว เชน่ สหรัฐอเมริกา องั กฤษ กลุ่ม ประเทศในแถบยโุ รป อยา่ งไรก็ดี ความเหลื่อมล้ากันทางเทคโนโลยไี มว่ ่าจะด้วยปจั จัย ใดก็ตาม ทาให้เกดิ ช่องว่างระหวา่ งการรบั ร้แู ละการเข้าถึงข่าวสารของ ผูม้ ีขา่ วสารและผูไ้ รข้ ่าวสาร หรือทเ่ี รียกกันว่า “Digital Devide” ความไม่ เทา่ เทียมกนั ของโอกาสในการเขา้ ถึงเทคโนโลยีเหลา่ นีส้ ่งผลถงึ การ ละเมิดสิทธิต่างๆ มากมาย อาจจะดว้ ยความตง้ั ใจหรอื ไม่ตั้งใจทจี่ ะทาก็ ตาม สิง่ หนึง่ ที่ตอ้ ง ทาควบคู่กันไปกับการแกป้ ัญหา คือการปอ้ งกนั โดย การเสรมิ สร้างจรยิ ธรรมในการใชค้ อมพวิ เตอร์ ส่งเสริมใหท้ ุกคนได้ เรยี นรูแ้ ละเหน็ คุณคา่ ของปัญหาทีจ่ ะเกดิ ขึน้ ทั้งโดยตนเองและสว่ นรวม

18-วรฤทธิ์ ลาภาวรกลุ -ปวช.1-3 ความหมายของจรยิ ธรรม (Ethics) จริยธรรม จากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถงึ ธรรมท่ีเป็น ขอ้ ประพฤติปฏบิ ัติ ศีลธรรม และกฎศีลธรรม จากการสัมมนาของสานักงานคณะกรรมการการศึกษาแห่งชาติ ไดส้ รปุ นิยามไวว้ ่าจรยิ ธรรม คอื แนวทางประพฤติปฏบิ ัติตนเพ่ือการ บรรลถุ ึงสภาพชีวติ อนั ทรงคุณค่า พงึ ประสงค์ โดยท่ัวไป จรยิ ธรรมมกั อิงอยู่กับศาสนา ทง้ั น้ี เพราะคาสอนทาง ศาสนามีส่วนสร้าง ระบบจริยธรรมให้สงั คม แตท่ ง้ั น้ไี ม่ได้หมายความวา่ จรยิ ธรรมอิงอยู่กบั หลักคาสอนทางศาสนา เพียงอยา่ งเดียว แท้ทจ่ี ริง จรยิ ธรรมหยั่งรากอยูบ่ นวฒั นธรรม ขนบธรรมเนียม ประเพณี และ โดยนัยนี้ บางท่านเรยี กหลกั แห่งความประพฤติอนั เน่ืองมาจากคาสอน ทางศาสนาวา่ ศลี ธรรม และ เรียกหลักแหง่ ความประพฤตอิ ันพัฒนามา จากแหลง่ อื่นว่าจรยิ ธรรม

18-วรฤทธิ์ ลาภาวรกลุ -ปวช.1-3 คาวา่ Ethics ในภาษาองั กฤษ มี 2 ความหมาย ดงั น้ี ความหมายแรกคือ จริยธรรม (Ethics) หมายถงึ ประมวลกฎหมาย ท่ีกลุ่มชน หรอื สงั คมหน่ึงๆ ยอมรับเปน็ แนวควบคมุ ความประพฤติ เพือ่ แยกแยะใหเ้ ห็นวา่ อะไรควรหรอื ไปกันไดก้ บั การบรรลุวตั ถุประสงค์ของ กลุ่ม Ethics ที่ใช้ในความหมายนีเ้ ป็นอันเดยี วกบั จริยธรรม เช่น Medical Ethics (จริยธรรมทางการแพทย์) ซง่ึ ตรงกับความหมายของ Medical Ethics ในภาษาองั กฤษวา่ The rules or principles governing the professional conduct of medical practitioners. ความหมายทส่ี องของ Ethics เป็นความหมายท่ีใช้ในภาษานกั ปรชั ญา และ Ethics ในความหมายนีแ้ ปลเปน็ ไทยว่า จริยศาสตร์ พจนานุกรมฉบับราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2554 ได้ใหค้ วามหมายของจ รยิ ศาสตร์ไว้ว่า ปรัชญาสาขาหน่ึงว่าด้วยการแสวงหาความดีสูงสดุ ของ ชวี ิตมนษุ ย์ แสวงหาเกณฑใ์ นการตัดสินความประพฤตขิ องมนุษยว์ า่ อะไรถกู อะไรผดิ หรอื อะไรควร อะไรไม่ควร คาว่า จริยธรรม อาจมผี ูร้ ใู้ ห้คาอธิบายแตกต่างกันออกไปตาม สาขาวิชา แต่โดย สรุปแล้วจริยธรรมกค็ ือกฎเกณฑ์ความประพฤติของ มนษุ ยซ์ ่ึงเกดิ ขน้ึ จากธรรมชาตขิ องมนุษยเ์ อง ได้แก่ ความเปน็ ผูม้ ปี ัญญา และเหตผุ ลหรือปรชี าญาณ ทาให้มนุษย์มีมโนธรรมและรูจ้ กั ไตรต่ รอง แยกแยะความดคี วามช่ัว, ถกู -ผดิ , ควร-ไมค่ วร เป็นการควบคุมตวั เอง และเป็นการควบคุมกนั เอง ในกลมุ่ หรือเป็นศลี ธรรมเฉพาะกล่มุ

18-วรฤทธ์ิ ลาภาวรกลุ -ปวช.1-3 ความหมายของจรรยาบรรณ (Code of Conduct) จรรยาบรรณ จากพจนานกุ รมฉบบั ราชบณั ฑติ ยสถาน พ.ศ. 2554 หมายถงึ ประมวล ความประพฤตทิ ผี่ ปู้ ระกอบอาชีพการงานแตล่ ะอยา่ ง กาหนดข้นึ เพอ่ื รักษาและส่งเสริมเกียรตคิ ณุ ชื่อเสียงและฐานะของ สมาชิก อาจเขยี นเปน็ ลายลกั ษณอ์ ักษรหรือไมก่ ็ได้ เชน่ จรรยาบรรณ แหง่ วิชาชีพ (Professional Code of Conduct) ความหมายของศลี ธรรม (Moral) ศลี ธรรม เป็นศพั ท์พระพุทธศาสนา หมายถึง ความประพฤติที่ดี ที่ชอบ หรือธรรม ในระดับศลี คาว่า ศลี ธรรม ถ้าพจิ ารณาจากรากศพั ท์ภาษา ละตนิ Moralis หมายถึง หลกั ความประพฤติที่ดสี าหรบั บคุ คลพึงปฏบิ ัติ