กาพย์ยานี-๑๑

วิชาภาษาไทย กาพยย์ านี ๑๑ By ครูออย

กาพยย์ านี ๑๑ กาพย์ยานี ๑๑ กาพย์ แปลตามรูปศพั ทไ์ ด้วา่ เหล่ากอแหง่ กวี หรือ ประกอบดว้ ยคณุ แหง่ กวี หรือคาทีก่ วีรอ้ ยกรองไว้

ตวั อยา่ งกาพย์ยานี ๑๑ สิบเอด็ คาบอกความนัย หนึ่งบาทไซรข์ องพยางค์ วรรคหนา้ อย่าเลือนราง จานวนห้าพาจดจา ตามแบบต้งั เจา้ ลองทา หกพยางค์ในวรรคหลงั โยงเสน้ หมายให้เจ้าดู สมั ผัสตามชีน้ า สมั ผัสตรึงสามนะหนู เรง่ เรียนรสู้ ร้างผลงาน สดุ ทา้ ยของวรรคหนึง่ หกหา้ โยงเปน็ คู่

ฉนั ทลักษณข์ องกาพย์ยานี ๑๑

ลกั ษณะของกาพยย์ านี ๑๑ กาพย์ยานี ๑๑ จานวน ๑ บท มี ๒ คากลอนหรือ ๒ บาท ๒ สองวรรครวมกนั เป็น ๑ บาท ๒ บาท รวมกนั เป็น ๑ บท บาทแรกเรียกวา่ “บาทเอก” บาทที่ ๒ เรียกว่า “บาทโท”

ลักษณะของกาพยย์ านี ๑๑ วรรคหนา้ มี ๕ คา/พยางค์ วรรคหลงั มี ๖ คา/พยางค์ - วรรคหนา้ ของบาทที่ ๑ (บาทเอก) เรียกว่า วรรคสดับ - วรรคหลงั ของบาทที่ ๑ (บาทเอก) เรียกว่า วรรครบั - วรรคหนา้ ของบาทที่ ๒ (บาทโท) เรียกว่า วรรครอง - วรรคหลังของบาทที่ ๒ (บาทโท) เรียกวา่ วรรคส่ง

การสัมผัส -คาสุดท้ายของวรรคแรกสัมผัสกับคาที่ ๓ ของวรรคที่ ๒ (แต่อนุโลมใหส้ ัมผสั ได้ตง้ั แต่คาที่ ๑-๒) -คาสุดทา้ ยของวรรคที่ ๒ สัมผสั กับคาสุดทา้ ยของวรรคที่ ๓ -ระหวา่ งวรรคที่ ๓ กบั วรรคที่ ๔ น้นั ปกติไม่บงั คับสัมผสั (แต่กวีในสมยั รตั นโกสินทร์ตอนตน้ คอื พระสนุ ทรโวหาร (ภู่) ไดเ้ ติมสมั ผสั เข้าไป ทาให้เกดิ ความไพเราะมากยิง่ ขึ้น) -ถ้าแต่งเกิน ๑ บท ต้องมีสมั ผสั ระหว่างบท

การสัมผัส สัมผัสใน สมั ผสั ใน คือ สัมผัสภายในวรรคเดียวกัน สามารถ สัมผสั ได้ท้งั สมั ผัสสระ และสัมผัสพยัญชนะ สัมผสั นอก สัมผัสนอก คือ สมั ผัสระหวา่ งวรรค และสัมผสั ระหวา่ งบท ซึ่งสัมผัสนอกจะตอ้ งเป็นสัมผสั สระเทา่ น้ัน ข้อควรระวงั ไมค่ วรใช้คาที่มีเสยี งเดียวกนั รับสง่ สัมผัสกนั และไมค่ วรจบบทดว้ ยทาทม่ี รี ปู วรรณยุกต์กากบั

ทบทวนความรู้ ใหน้ กั เรียนเติมคาตอบลงในช่องว่างใหถ้ กู ต้อง ๑. ลักษณะบงั คบั ของกาพย์ยานี ๑๑ ๑) กาพย์ ๑๑ ยานี ๑ บทมี.................................บาท ๒) ๑ บาทมี......................................................วรรค ๓) บาทแรกเรียกว่า ................ บาทที่ ๒ เรียกว่า................ ๔) วรรคหนา้ มี....................คา วรรคหลงั มี..................คา

ทบทวนความรู้ ให้นกั เรียนเติมคาตอบลงในชอ่ งว่างใหถ้ ูกตอ้ ง ๒. ลักษณะบังคับสัมผัสของกาพย์ยานี ๑๑ ๑) สมั ผสั บังคับคือ.............................. ๒) คาสดุ ท้ายของวรรคที่ ๑ สมั ผัสกับคาที่...........ของวรรคที่............. ๓) คาสดุ ทา้ ยของวรรคที่ ๒ สมั ผัสกบั คา..............ของวรรคที่............. ๔) หากแต่งมากกวา่ ๑ บท ตอ้ งมีสัมผัส............................................

เฉลย ใหน้ ักเรียนเติมคาตอบลงในชอ่ งวา่ งให้ถกู ต้อง ๑. ลกั ษณะบังคับของกาพย์ยานี ๑๑ ๑) กาพย์ ๑๑ ยานี ๑ บทมี.........๒ บาท...........บาท ๒) ๑ บาทมี......................๒ วรรค........................วรรค ๓) บาทแรกเรียกวา่ .....บาทเอก...... บาทที่ ๒ เรียกวา่ .....บาทโท..... ๔) วรรคหน้ามี.......๔.......คา วรรคหลงั มี.......๖.....คา

เฉลย ใหน้ กั เรียนเติมคาตอบลงในช่องว่างให้ถูกต้อง ๒. ลักษณะบงั คบั สมั ผสั ของกาพยย์ านี ๑๑ ๑) สมั ผสั บงั คับคือ.........สัมผสั นอก......... ๒) คาสุดทา้ ยของวรรคที่ ๑ สมั ผัสกับคาที่...๓ (๑-๒)..ของวรรคที่...๒.... ๓) คาสดุ ท้ายของวรรคที่ ๒ สัมผัสกบั คา.....สุดท้าย....ของวรรคที่....๓..... ๔) หากแตง่ มากกว่า ๑ บท ต้องมีสมั ผัส.......สัมผัสระหว่างบท........

ทบทวนความรู้ นาคาที่กาหนดไปเติมลงในช่องว่าให้ถูกตอ้ งตามฉันทลักษณ์ของกาพย์ยานี ๑๑ จา เขียน พล้า ปิด คิด รว้ั กกั ตวั ทา ทกุ คนตา่ ง.............. อยู่ใน..........ช่วงโควิด เหตุเพราะโรงเรียน............. ฉนั จึง.........หาเรื่อง........ หม่นั ขีด.........ทบทวน....... ว่างวา่ งอา่ นบทเรียน เพราะฝึกทาตลอดมา วิชาไม่เพลีย้ ง................

เฉลย นาคาที่กาหนดไปเติมลงในชอ่ งวา่ ใหถ้ ูกตอ้ งตามฉนั ทลักษณ์ของกาพย์ยานี ๑๑ จา เขียน พล้า ปิด คิด รว้ั กักตวั ทา ทกุ คนต่าง..กักตวั .... อยใู่ น..ร้ัว...ช่วงโควิด เหตุเพราะโรงเรียน....ปิด.... ฉันจึง..คิด...หาเรือ่ ง..ทา.. หมน่ั ขีด.เขียน..ทบทวน..จา.. วา่ งว่างอา่ นบทเรียน เพราะฝึกทาตลอดมา วิชาไม่เพลี้ยง..พล้า.....

ทบทวนความรู้ ให้นักเรียนโยงเส้นสมั ผสั ให้ถูกตอ้ งตามฉนั ทลกั ษณ์ของกาพยย์ านี ๑๑ คนเรานัน้ เกิดมา มีเวลาเพียงน้อยนิด เลือกทาสจุ ริต อยา่ หลงผิดในมายา เพือ่ ชีวีสขุ อรุ า จงมุ่งทาความดี สรา้ งสังคมสขุ รม่ เย็น เกิดมาอยา่ งมีค่า

เฉลย ใหน้ กั เรียนโยงเส้นสัมผสั ใหถ้ ูกตอ้ งตามฉนั ทลักษณข์ องกาพย์ยานี ๑๑ คนเรานนั้ เกิดมา มีเวลาเพียงน้อยนิด เลือกทาสุจริต อย่าหลงผิดในมายา เพือ่ ชีวีสขุ อรุ า จงมุ่งทาความดี สร้างสังคมสขุ รม่ เยน็ เกิดมาอยา่ งมีค่า

ทบทวนความรู้ ให้นกั เรียนแต่งกาพย์ยานีวรรคที่เหลือให้ถกู ต้องตามฉนั ทลกั ษณ์ พวกเราเปน็ นักเรียน ............................ ........................................ ............................ ............................ ............................. ............................ ........................................

ฝากติดตาม