ม.3ห้อง4 เลขที่5,9,31 (2)

คำนำ หนังอิเล็กทรอนิกสเ์ ลน่ น้ี จดั ทำมำเพือ่ ให้ควำมรู้ เกี่ยวกับประเพณีฟ้อนผี ป่ยู ำ่ วำ่ มคี วำมเช่ือ ควำมสำคญั พธิ ีกรรมว่ำ เป็นมำยงั ไง

สารบัญ หนำ้ ก • เน้ือหำ • คำนำ 4-6 7-8 • ประวัติ 9-10 • ลกั ษณะควำมเชื่อ • ควำมสำคญั 11-12 • พิธีกรรม • บรรณำนกุ รม 13

ประวตั ิ • เดก็ หญิง มลิ ตำ นิลอ่อน เลขท่ี 5 ม.3/4 • ช่ือเลน่ เชยี ร์ กร๊ปุ B • บัตรนกั เรียน 37192 • เกิดวนั ที่ 21 กนั ยำยน 2547 • ที่อยู่ 57 ม.1 ต.บำงแขม อ.เมือง จ.นครปฐม

• เด็กหญงิ กรกมล สุขผอ่ ง เลขท่ี 9 ม. 3/4 • ชอื่ เลน่ มด กรุป๊ B • บัตรนักเรียน 37206 • เกดิ วนั ท่ี 25 เมษำยน 2548 • ทอี่ ยู่ 113 ต.สนำมจนั ทร์ อ.เมอื ง จ.นครปฐม

• เดก็ หญงิ ชณฐั นันท์ สระทองแชม่ เลขท่ี 31 ม.3/4 • ช่ือเล่น มำยด์ กรปุ๊ B • บัตรนักเรยี น 37531 • เกิดวันท่ี 27 สิงหำคม 2547 • ท่ีอยู่ 9/1 ม.9 ต.ลำเหย อ.ดอนตูน จ.นครปฐม

ลกั ษณะความเชือ่ • กำรฟอ้ นผปี ยู่ ำ่ หรอื อกี นัยหนง่ึ คอื กำรเล้ียงผบี รรพบุรุษ มี องคป์ ระกอบสำคญั คอื มดี นตรีมำประโคมให้ผี หรทอเจ้ำได้ เสพอำหำร และมำมว่ น ฟอ้ นรำกนั โดยมชี ่วงเวลำในกำร ประกอบพธิ กี รรมตง้ั แตเ่ ดือน ๕ เหนอื (เดือน ๓) หรือ ประมำณเดือนกมุ ภำพันธืไปจนถึงยำ่ งเขำ้ ฤดูฝน

• การนบั ถอื ผปี ู่ย่าของชาวเหนือนน้ั มีแพร่หลายอยทู่ ั่วทกุ จงั หวดั ลาปางมากพอสมควร จนอาจกลา่ วได้วา่ มมี ากกว่าจังหวัดอน่ื ๆ จะ หาดูไดต้ ามเขตเมอื งเก่าและตามชานเมืองท่ัวไป ยังไมท่ ราบว่า ประเพณฟี ้อนผมี ีความเป็นมาตงั้ แตย่ ุคใด สันนิษฐานจากพฤตกิ รรม ตลอดจนพิธกี รรมอนั เปน็ ภาพรูปของประเพณนี ้ีแลว้ พอเป็นเค้าได้ ว่าเป็นประเพณที ่ีมาจากความเชอ่ื แบบตั้งเดิมกอ่ นทพ่ี ทุ ธศาสนาจะ เผยแพรเ่ ข้ามาในดินแดนในแถบนี้ การนบั ถอื ผปี ู่ยา่ ทีเ่ มอื งลาปางมี ดว้ ยกัน 2 ชนิด คอื ผมี ดและผีเมง็ มีบางตะกลู ทม่ี ผี ้นู ับถอื ต่างกนั มา แตง่ งานรวมตะกูลหรอื วงศด์ ว้ ยกนั เกดิ เป็นการผสมผสานทางความ เช่ือหรือการนบั ถือผีขึ้นมา เรกี วา่ ตะกลู ผีมดซอนเม็ง การนับถอื ผี ปู่ย่าทุกประเภทตา่ งมโี ครงสรา้ งของการแบง่ หนา้ ทภี่ ายในตะกลู หรอื วงศ์

ความสาคัญ • ควำมเชื่อเกีย่ วกับกำรนับถอื ผปี ยู่ ำ่ ของชำวเหนอื โดนเฉพำะอย่ำงยิ่งชำว ลำปำงนน้ั อำจรวบรวมสำระซึง่ มบี ทบำทต่อสงั คมส่วนรว่ มได้ดังน้ี • 1.ก่อให้เกิดกำรหลอมรวมทำงเผ่ำพันธุข์ องผ้คู นให้เปน็ อันหน่ึงเดียวกัน ด้วยกำรมีควำมคิดในกำรยกยำอง ให้เกยี รตแิ ละเหน็ คุณค่ำตอ่ ผู้ที่เข้ำมำ เป็นสมำชกิ ใหม่ในตะกลู หรือวงศ์ของตน เจ้ำป่ยู ำ่ จะมีควำมยนิ ดีและช่นื ชมในลกู สะใภ้และลกู เขยเปน็ พเิ ศษ แมจ้ ะตำ่ งเผ่ำพนั ธ์กุ ันก็ตำมทัง้ น้ีโดยมี ควำมเชอื่ ว่ำสะใภห้ รือชำยหญงิ เปน็ ฝำ่ ยแพร่พันธุแ์ ละเป็นฝ่ำยสบื ทอด ประเพณีสำหรบั เขยท่เี ขำมำก็เท่ำกับเปน็ กำรเพ่มิ กำลัง ในวงศ์ตะกลู แข็งแกร่งข้ึน • 2. กำรมสี ว่ นทำให้สงั คมเปน็ เอกภำพ นอกจำกภำพรวมที่ประเพณีฟ้อนผี ได้หลอมรวมผคู้ นใหเ้ ปน็ พวกเดียวกัน นบั ถือผผเี ดียวกนั แลว้ ยงั เปน็ ประเพณีที่สง่ เสรมิ ให้ผู้คนมำรว่ มแรงรว่ มใจทำงำนร่วมกันก่อใหเ้ กิด ควำมร้สู กึ ในกำรเปน็ สว่ นหนง่ึ ของงำน มคี วำมปรำบปลม้ื และภำคภมู ใิ จใน ควำมสำเร็จร่วมกนั

• 3.เปน็ ศูนย์กลำงของทีพ่ ง่ึ ทำงใจ เปน็ ควำมหวังและควำม อบอนุ่ อีกอย่ำงหนึง่ ทส่ี ำมำรถขอพึง่ พำเจ้ำปูย่ ่ำได้ เช่น กำร ทำนำยทำยทกั กำรเสกเปำ่ รดนำ้ มนตร์ต่ำงๆ • 4.บทบาทความเช่ือผปี ยู่ ่าในการอนุรักษว์ ฒั นธรรมทาง ดนตรี กำรฟอ้ นผมี ด ผเี ม็ง ทเ่ี ครง่ ใยขนบประเพณีน้ัน จะ หำ้ มใชด้ นตรีตำ่ งวฒั นธรรมเข้ำมำบรรเลงในผำม แมแ้ ตว่ ง ปำด ก็จะต้องใช้แบบแผน เช่น สำเนียงและสำนวนดนตรี ผิดจำกท่ีคนุ้ เคย ผีจะไม่เขำ้ หรือไม่สำมำรถทวงได้หรือทรง ไดแ้ ลว้ อำจฟอ้ นไม่ได้ เปน็ ตน้

พธิ ีกรรม • กำรนบั ถอื ผีปยู่ ่ำท้ังผมี ดผเี มง็ นัน้ อำจสรุปพิธกี รรมได้ดังนี้ • 1.กำรเลี้ยงผี บำงแหง่ เลย้ี งสำมปคี รัง้ บำงแห่งอำจเล้ียงทุก ปี ชนิดของอำหำรนน้ั แต่ละตระกูลหรือแต่ละแห่งจะ แตกต่ำงกัน เปน็ ต้นว่ำ บำงแห่งเลี้ยงเฉพำะข้ำวตม้ และ ขนมไมม่ ีอำหำรคำว บำงแห่งต้องมีอำหำรทท่ี ำจำกเนอื้ วัว หรือควำย บำงแหง่ นอกจำกอำหำรคำวอย่ำงอน่ื แล้วต้องมี เนือ้ หมูทัง้ ตวั บำงแหง่ ตอ้ งมไี ก่ตม้ • 2.กำรซอื้ กำรทผี่ ูค้ นซง่ึ อยู่นอกตระกลู มีควำมประสงค์จะนับ ถือผตี ระกลูน้ี หรอื เจำ้ องคน์ เี้ ป็นทพี่ ่ึง ก็จะไปทำพิธีกบั เค้ำผี ของตระกลู

• 3.กำรแบ่งผี ผ้คู นของตระกูลมคี วำมประสงค์จะนำพิธีกรรม นี้ไปปฏิบัตใิ นอกี ทหี่ น่งึ ซงึ่ ตนเองไม่สะดวกท่ีมำร่วมกจิ กรรม หรือพิธีกรรม ณ ท่แี หง่ น้ี เชน่ อยู่ห่ำงไกล หรืออยตู่ ำ่ งเมอื ง เปน็ ตน้ กส็ ำมำรถแบง่ ปีไปนับถอื ในทแี่ หง่ อนื่ ได้ • 4.ข้อพง่ึ ปฏิบัติในพิธกี รรมกำรห้อนผปี ยู่ ่ำ ดงั นี้ • 4.1ในกำรสรำ้ งผำม ต้องระมัดระวังในกำรผกู โครงหลงั คำ เรียงหวั ไม้ใหไ้ ปในทำงเดียวกัน • 4.2กำรประกอบอำหำรสำหรบั เลี้ยงผหี ำ้ มหยบิ เครอ่ื งปรุง ตำ่ งๆมำกินแม้แตก่ ำรปรงุ รสกห็ ้ำมกิน

• 4.3ต้องแสดงถึงควำมเปน็ ผมู้ ีสัมมำคำรวะต่อเจำ้ ปยู่ ำ่ ท้งั หลำย แม้ในควำมจริงของโลกมนุษย์ม้ำขี่ที่เป็นรำ่ งทรง ของ เจ้ำปู่ย่ำอำจเปน็ ภรรยำพน่ี อ้ งลกู หลำนหรอื เพือ่ นก็ ตำมหำ้ มทำเล่นหัว ลอ้ เลน่ หรอื แสดงกริ ิยำไม่เป็นกำรเคำรพ • 4.4บคุ คลภำยนอกเมื่อต้องกำรเขำ้ ไปชมควรขออนุ ญำติ เจ้ำของงำนกอ่ น • 4.5อุปกรณ์เครอ่ื งใชใ้ นกำรสร้ำงผำมเมือ่ นำมำปลูก สรำ้ ง แลว้ จะเป็นของเจำ้ ปู่ย่ำหำกตอ้ งกำรนำมำใช้เพ่ือสรำ้ งผำม อกี หรอื ตอ้ งกำรเอำไปทำประโยชน์ต้องขอ อนุญำตเิ จำ้ ของ ปู่ย่ำเสยี กอ่ น

บรรณานุกรม • Prapayneethai.com