ม.3ห้อง4 เลขที่5,9,31

คำนำ หนงั อเิ ลก็ ทรอนิกส์เลน่ น้ี จัดทำมำ เพ่อื ใหค้ วำมรู้เก่ยี วกับประเพณีฟอ้ น ผีปู่ยำ่ ว่ำมคี วำมเชอื่ ควำมสำคญั พธิ กี รรมวำ่ เปน็ มำยังไง

• เนอ้ื หำ สารบัญ • คำนำ • ประวัติ หนำ้ • ลกั ษณะควำมเชื่อ ก • ควำมสำคญั 4-6 • พธิ ีกรรม 7-8 • บรรณำนกุ รม 9-10 11-12 13

ประวตั ิ • เดก็ หญงิ มิลตำ นลิ อ่อน เลขท่ี 5 ม.3/4 • ชอ่ื เล่น เชียร์ กร๊ปุ B • บัตรนกั เรียน 37192 • เกิดวันท่ี 21 กนั ยำยน 2547 • ที่อยู่ 57 ม.1 ต.บำงแขม อ.เมอื ง จ.นครปฐม

• เด็กหญิง กรกมล สุขผอ่ ง เลขท่ี 9 ม. 3/4 • ชอื่ เล่น มด กรุป๊ B • บตั รนักเรยี น 37206 • เกิดวนั ท่ี 25 เมษำยน 2548 • ทีอ่ ยู่ 113 ต.สนำมจนั ทร์ อ.เมอื ง จ.นครปฐม

• เด็กหญงิ ชณฐั นันท์ สระทองแชม่ เลขท่ี 31 ม.3/4 • ช่ือเล่น มำยด์ กรปุ๊ B • บัตรนักเรยี น 37531 • เกิดวันท่ี 27 สิงหำคม 2547 • ท่ีอยู่ 9/1 ม.9 ต.ลำเหย อ.ดอนตูน จ.นครปฐม

ลักษณะความเช่อื • กำรฟ้อนผปี ยู่ ่ำ หรอื อีกนัยหนึง่ คือ กำรเลย้ี งผบี รรพบุรุษ มอี งค์ประกอบสำคัญ คือ มีดนตรมี ำประโคมให้ผี หรทอเจำ้ ได้เสพอำหำร และมำม่วน ฟอ้ นรำกัน โดย มชี ่วงเวลำในกำรประกอบพธิ ีกรรมตง้ั แต่เดอื น ๕ เหนอื (เดอื น ๓) หรอื ประมำณ เดือนกมุ ภำพนั ธืไปจนถงึ ยำ่ งเข้ำฤดูฝน

• กำรนบั ถอื ผปี ู่ย่ำของชำวเหนอื นั้นมแี พร่หลำยอยู่ทวั่ ทุกจงั หวัดลำปำงมำกพอสมควร จนอำจกลำ่ วไดว้ ่ำ มีมำกกว่ำจงั หวัดอ่นื ๆ จะหำดูไดต้ ำมเขตเมืองเกำ่ และตำมชำน เมืองทวั่ ไป ยงั ไมท่ รำบว่ำประเพณฟี ้อนผมี ีควำมเปน็ มำต้ังแต่ยุคใด สันนษิ ฐำนจำก พฤตกิ รรมตลอดจนพธิ ีกรรมอันเป็นภำพรปู ของประเพณีน้แี ล้วพอเป็นเคำ้ ได้วำ่ เป็น ประเพณีท่ีมำจำกควำมเช่อื แบบต้ังเดิมกอ่ นทพี่ ุทธศำสนำจะเผยแพรเ่ ขำ้ มำใน ดนิ แดนในแถบนี้ กำรนับถือผีปู่ย่ำท่ีเมอื งลำปำงมดี ว้ ยกนั 2 ชนิด คือ ผมี ดและผเี ม็ง มีบำงตะกลู ทม่ี ผี ู้นับถือตำ่ งกนั มำแต่งงำนรวมตะกูลหรือวงศด์ ้วยกัน เกดิ เปน็ กำร ผสมผสำนทำงควำมเชอื่ หรอื กำรนบั ถือผขี ึ้นมำ เรกี วำ่ ตะกูลผีมดซอนเม็ง กำรนับถือ ผปี ยู่ ่ำทุกประเภทตำ่ งมีโครงสรำ้ งของกำรแบ่งหนำ้ ทภ่ี ำยในตะกูลหรือวงศ์

ความสาคัญ • ควำมเชื่อเกยี่ วกับกำรนบั ถือผปี ู่ย่ำของชำวเหนอื โดนเฉพำะอยำ่ งยิง่ ชำวลำปำงนน้ั อำจ รวบรวมสำระซ่งึ มบี ทบำทต่อสงั คมส่วนร่วมได้ดังนี้ • 1.ก่อใหเ้ กิดกำรหลอมรวมทำงเผ่ำพนั ธุ์ของผคู้ นให้เปน็ อนั หนงึ่ เดยี วกนั ด้วยกำรมี ควำมคดิ ในกำรยกยำอง ให้เกียรตแิ ละเห็นคณุ คำ่ ตอ่ ผทู้ เี่ ขำ้ มำเป็นสมำชกิ ใหมใ่ นตะกลู หรือวงศข์ องตน เจำ้ ปูย่ ่ำจะมคี วำมยนิ ดีและชนื่ ชมในลูกสะใภแ้ ละลูกเขยเป็นพิเศษ แม้ จะต่ำงเผ่ำพนั ธก์ุ ันก็ตำมทั้งนโี้ ดยมีควำมเชอื่ ว่ำสะใภห้ รอื ชำยหญิงเปน็ ฝ่ำยแพร่พนั ธุแ์ ละ เปน็ ฝ่ำยสบื ทอดประเพณสี ำหรบั เขยทีเ่ ขำมำกเ็ ทำ่ กบั เปน็ กำรเพ่มิ กำลัง ในวงศต์ ะกลู แข็งแกร่งขน้ึ • 2. กำรมีสว่ นทำใหส้ งั คมเปน็ เอกภำพ นอกจำกภำพรวมท่ีประเพณีฟ้อนผีไดห้ ลอมรวม ผคู้ นให้เปน็ พวกเดียวกนั นบั ถือผผีเดียวกนั แล้วยงั เปน็ ประเพณที ่สี ง่ เสริมให้ผคู้ นมำร่วม แรงรว่ มใจทำงำนร่วมกนั ก่อใหเ้ กิดควำมรูส้ กึ ในกำรเป็นส่วนหนงึ่ ของงำน มคี วำมปรำบ ปลมื้ และภำคภูมใิ จในควำมสำเร็จร่วมกัน

• 3.เปน็ ศนู ย์กลำงของที่พึ่งทำงใจ เปน็ ควำมหวังและควำมอบอุ่นอกี อยำ่ งหนง่ึ ที่ สำมำรถขอพงึ่ พำเจ้ำปยู่ ่ำได้ เช่น กำรทำนำยทำยทกั กำรเสกเป่ำรดนำ้ มนตร์ ตำ่ งๆ • 4.บทบาทความเชอ่ื ผปี ่ยู ่าในการอนรุ กั ษว์ ฒั นธรรมทางดนตรี กำรฟอ้ นผีมด ผี เมง็ ที่เครง่ ใยขนบประเพณนี ัน้ จะหำ้ มใช้ดนตรตี ่ำงวัฒนธรรมเข้ำมำบรรเลงใน ผำม แม้แต่วงปำด ก็จะตอ้ งใชแ้ บบแผน เชน่ สำเนยี งและสำนวนดนตรี ผิด จำกทคี่ ุน้ เคย ผจี ะไม่เข้ำหรือไมส่ ำมำรถทวงไดห้ รอื ทรงไดแ้ ล้ว อำจฟ้อนไม่ได้ เป็นตน้

พธิ ีกรรม • กำรนับถือผีป่ยู ำ่ ทั้งผมี ดผเี ม็งน้นั อำจสรุปพธิ ีกรรมได้ดังน้ี • 1.กำรเลี้ยงผี บำงแหง่ เล้ียงสำมปีคร้ัง บำงแหง่ อำจเลยี้ งทกุ ปี ชนดิ ของอำหำรนน้ั แต่ละตระกลู หรือแต่ละแหง่ จะแตกต่ำงกัน เปน็ ตน้ วำ่ บำงแหง่ เล้ยี งเฉพำะขำ้ วต้ม และขนมไมม่ อี ำหำรคำว บำงแหง่ ต้องมอี ำหำรทท่ี ำจำกเนื้อวัวหรือควำย บำงแห่ง นอกจำกอำหำรคำวอย่ำงอนื่ แล้วต้องมีเน้ือหมูท้ังตัว บำงแหง่ ต้องมไี กต่ ้ม • 2.กำรซอ้ื กำรท่ีผคู้ นซ่ึงอยู่นอกตระกูลมคี วำมประสงคจ์ ะนับถือผตี ระกลนู ้ี หรือเจำ้ องค์น้ีเปน็ ทพ่ี ึ่ง กจ็ ะไปทำพธิ ีกับเคำ้ ผขี องตระกลู

• 3.กำรแบ่งผี ผ้คู นของตระกูลมคี วำมประสงค์จะนำพธิ กี รรมนไ้ี ปปฏบิ ตั ิในอกี ที่ หน่ึง ซงึ่ ตนเองไม่สะดวกทีม่ ำร่วมกจิ กรรมหรอื พธิ ีกรรม ณ ทแี่ ห่งน้ี เช่น อยู่ หำ่ งไกล หรอื อยู่ต่ำงเมอื งเปน็ ต้น ก็สำมำรถแบ่งปไี ปนบั ถือในท่แี ห่งอื่นได้ • 4.ข้อพึง่ ปฏิบตั ิในพธิ ีกรรมกำรห้อนผปี ู่ย่ำ ดังนี้ • 4.1ในกำรสรำ้ งผำม ต้องระมัดระวงั ในกำรผูกโครงหลังคำเรียงหัวไม้ให้ไป ในทำงเดียวกนั • 4.2กำรประกอบอำหำรสำหรับเลี้ยงผีห้ำมหยบิ เครื่องปรงุ ต่ำงๆมำกนิ แมแ้ ตก่ ำร ปรุงรสก็หำ้ มกิน

• 4.3ต้องแสดงถึงควำมเปน็ ผู้มีสัมมำคำรวะต่อเจ้ำปยู่ ำ่ ท้ังหลำย แม้ในควำม จริงของโลกมนุษยม์ ำ้ ขที่ เ่ี ปน็ ร่ำงทรงของ เจำ้ ปยู่ ่ำอำจเป็นภรรยำพ่ีนอ้ งลูกหลำน หรือเพ่ือนก็ ตำมหำ้ มทำเลน่ หวั ลอ้ เล่นหรอื แสดงกริ ยิ ำไมเ่ ป็นกำรเคำรพ • 4.4บุคคลภำยนอกเมอ่ื ต้องกำรเข้ำไปชมควรขออนุ ญำติเจ้ำของงำนก่อน • 4.5อปุ กรณเ์ ครอื่ งใช้ในกำรสร้ำงผำมเม่อื นำมำปลูก สรำ้ งแล้วจะเปน็ ของเจ้ำ ป่ยู ำ่ หำกต้องกำรนำมำใช้เพอื่ สร้ำงผำมอกี หรอื ตอ้ งกำรเอำไปทำประโยชนต์ ้อง ขอ อนญุ ำติเจำ้ ของปยู่ ่ำเสยี ก่อน

บรรณานกุ รม • Prapayneethai.com