สำนวนไทย สุภาษิตและคำพังเพย หมวด ก

เรื่องน่ารู้ สานวน สุภาษิต คาพังเพย ท่ีมใี ช้กนั มาอยา่ งยาวนาน ซ่งึ สานวนไทย สภุ าษติ ไทยและคาพงั เพยนัน้ เกิดจากพฤตกิ รรมการใชช้ วี ิตประจาวนั ของผคู้ นท่ที าใหเ้ กิดเหตกุ ารณต์ า่ งๆ ข้ึน ทั้งทางดแี ละทางรา้ ย จนมีการนาสิง่ ทเี่ กิดขึ้นมาเรยี บเรยี งถอ้ ยคาใหม่ในเชงิ สง่ั สอนหรือเปรียบเทยี บ นับเปน็ อีกหนึง่ ในวัฒนธรรมที่น่าภาคภมู ิใจของไทย ความหมายของสุภาษิตไทย สุภาษิต หมายถึง คาพูดที่พูดออกมา ไม่ว่าจะเป็นทานอง สานวนโวหาร ท่ีมีความหมายที่ดี ส่วนใหญ่คนไทยเราจะหยิบยกคาสุภาษิตมาเป็นตัวอย่างใน การอบรมส่ังสอนลูกหลาน หรือบางครั้งใช้แสดงเปรียบเทียบประกอบการ สนทนา

ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง สา น ว น สานวน หมายถึง โวหาร ทานองพูด ถ้อยคาที่เรียบเรียง เป็นลักษณะ ความหมายเชิงอุปมาเปรียบเทียบ ไม่แปลความหมายตามตัวอักษร จึงฟังแล้ว มักจะไม่ได้ความหมายของตัวมันเอง ต้องนาไปประกอบกับเรื่อง หรือเหตุการณ์ จงึ จะได้ความหมายเป็นคติเตือนใจ เชน่ เดียวกบั คาทีเ่ ป็นสภุ าษิต ค ว า ม ห ม า ย ข อ ง คา พั ง เ พ ย คาพังเพย หมายถึง ถ้อยคาท่ีเรียบเรียงขึ้นมาเป็นความหมายกลาง ๆ คือ ไม่เน้นการส่ังสอน แต่ก็แฝงคติเตือนใจหรือ ข้อคิดสะกิดใจให้นาไปปฏิบัติได้ และเนื้อหาของใจความน้ันก็ไม่จาเป็นว่าจะต้องเป็นความดี หรือ ความจริงแท้ แน่นอน เพ่ือให้ตีความเข้ากับเร่ือง มีความหมายลึกซ้ึงกว่าสานวน มีลักษณะ ติชมหรือแสดงความเห็นในตัว แต่ยังไม่ได้วางหลักความจริงอันเที่ยงแท้ และ ยังไม่เป็นคาสอน เช่น กระต่ายตื่นตูม ทานาบนหลังคน ถี่ลอดตาช้าง ห่างลอดตาเล็น เสียน้อยเสียยากเสียมากเสยี งา่ ย นา้ ถึงไหนปลาถงึ นนั้ เปน็ ตน้

เก็บเบี้ยใต้ถุนร้าน หมายถึง เก็บเล็กผสมน้อย โน่นบ้างน่ีบ้าง จนสาเร็จเป็น รปู เป็นร่างขึ้นมา เก็บเล็กผสมน้อย หมายถงึ เกบ็ ไว้ทลี ะเล็กละนอ้ ย เก็บหอมรอมริบ หมายถงึ เกบ็ รวบรวมไวท้ ลี ะเล็กละนอ้ ย เกลียดตัวกินไข่ เกลียดปลาไหลกินน้าแกง หมายถึง เกลียดตัวเขาแต่อยาก ไดผ้ ลประโยชนจ์ ากเขา เ ก ลือ เ ป็น ห น อ น หมายถึง ญาติมิตร สามีภรรยา บุตรธิดา เพื่อนร่วมงาน หรือคนในบ้าน คดิ คดทรยศ ไส้เปน็ หนอน ก็ว่า เกลือจ้ิมเกลือ หมายถึง ไม่ยอมเสยี เปรยี บกัน แก้เผด็ ให้สาสมกนั แกงจืดจึงรู้คุณเกลือ หมายถงึ จะรู้ค่าของบางสิ่งก็ตอ่ เมอื่ เดือดรอ้ น แ ก ว่ง เ ท้า ห า เ สี้ย น หมายถึง ข้าไปยุ่งกับเรื่องของผู้อ่ืนจนเกิดเป็นเร่ือง กลับมาท่ตี ัวเอง แกะดา หมายถึง คนทที่ าอะไรผิดเพือ่ นผิดฝูงในกลมุ่ นนั้ ๆ (ใช้ในทางไม่ด)ี

ใ ก ล้เ ก ลือ กิน ด่า ง หมายถึง มองข้ามของดีที่อยู่ใกล้ตัวซึ่งจะเป็นประโยชน์ แกต่ น กลับไปแสวงหาสิ่งอน่ื ทดี่ ้อยกว่า ไก่เเก่เเม่ปลาช่อน หมายถึง หญงิ คอ่ นข้างมีอายุ มีมารยาและเลห่ เ์ หลี่ยมมาก ไก่เห็นตีนงู งูเห็นนมไก่ หมายถงึ ต่างฝ่ายตา่ งรูค้ วามลบั ของกนั และกนั ไก่ได้พลอย หมายถึง ได้สง่ิ ท่มี คี า่ แตไ่ มร่ ้คู ณุ ค่า จงึ ไมเ่ กิดประโยชน์แต่อย่างใด ไ ก่ง า มเ พ ร าะ ข น คนงามเพราะแต่ง หมายถึง ความสวยงามเกิดข้ึนได้จาก การปรุงแตง่ ไก่อ่อน หมายถงึ ออ่ นหัด, ยงั ไมช่ านาญ ไ ก ล ปืน เ ที่ย ง หมายถึง ไม่รู้อะไรเพราะอยู่ห่างไกลความเจริญ, ไม่ทันสมัย เพราะอยไู่ กลจากตัวเมือง กงกรรมกงเกวียน หมายถึง เวรสนองเวร กรรมสนองกรรม ทาอย่างไรย่อม ไดอ้ ย่างน้นั กบเลือกนาย หมายถึง ผทู้ ต่ี ้องการเปลยี่ นผ้บู ังคบั บญั ชาเรอ่ื ย ๆ

กบในกะลาครอบ หมายถึง ผู้มีความรู้และประสบการณ์น้อย แต่สาคัญตน ว่ามคี วามรู้มาก กรวดน้าควา่ ขัน หมายถงึ ตดั ขาดไมข่ อเกี่ยวข้องด้วย กระเชอก้นร่ัว หมายถึง สุรยุ่ สรุ า่ ย ไมป่ ระหยัด กระดังงาลนไฟ หมายถึง หญิงท่ีเคยผ่านผู้ชายมาแล้ว ย่อมรู้จักชั้นเชิงดีกว่า ผหู้ ญิงท่ยี ังไมเ่ คยแต่งงาน กระดี่ได้นา้ หมายถึง อาการแสดงความดใี จ หรอื ตื่นเต้นจนตัวสั่น กระดูกขัดมัน หมายถึง ขเ้ี หนยี วมากอย่างไมย่ อมให้อะไรแกใ่ ครงา่ ยๆ กระต่ายขาเดียว หมายถึง ยนื กรานไมย่ อมรับ กระ ต่ายตื่นตูม หมายถึง คนที่แสดงอาการต่ืนตกใจง่ายโดยไม่ทันสารวจให้ ถ่องแท้ก่อน กระต่ายหมายจันทร์ หมายถึง ผชู้ ายหมายปองผูห้ ญงิ ที่มฐี านะดีกว่า

กว่าถั่วจะสุกงาก็ไหม้ หมายถงึ ลกั ษณะของการทางานที่มีความลังเลใจ ทา ใหแ้ กป้ ัญหาได้ไม่ทันท่วงที กัดก้อนเกลือกิน หมายถงึ ใชช้ วี ิตอย่างแรน้ แคน้ มาก กาในฝูงหงส์ หมายถึง ผู้ท่ีต่าต้อยไม่มีเกียรติ อยู่ท่ามกลางเจ้าขุนมูลนายสูง ศกั ด์ิ กาฝาก หมายถึง ผ้อู าศัยเกาะคนอื่นกนิ ก้างขวางคอ หมายถงึ ผทู้ ข่ี ัดขวาง ไมใ่ ห้ทาอะไรไดส้ ะดวก กาข้ีดีกว่ากาตด หมายถงึ ไดบ้ า้ งดกี วา่ ไม่ไดอ้ ะไรเลย กาปั้นทุบดิน หมายถึง ทาหรือพดู สง่ เดชพอให้มันพ้นตัว กิ้งก่าได้ทอง หมายถึง คนทไ่ี ดล้ าภยศแลว้ ทะนงตนลืมฐานะเดมิ กิ่งทองใบหยก หมายถงึ เหมาะสมกนั (ใช้แก่หญิงกบั ชายทีจ่ ะแตง่ งานกนั ) กินที่ลับไขท่ีแจ้ง หมายถึง เปิดเผยเร่ืองท่ที ากนั ในทล่ี ับ

กิน ปูน ร้อ น ท้อ ง หมายถึง ทาอาการมีพิรุธข้ึนเอง, แสดงอาการเดือดร้อน ข้ึนเอง กินอย่างหมู อยู่อย่างหมา หมายถึง เละเทะ ไมม่ รี ะเบยี บ กินอยู่กับปาก อยากอยู่กับท้อง หมายถึง รู้ดีอยแู่ ลว้ แสร้งทาเป็นไมร่ ู้ กินนา้ ใต้ศอก หมายถึง จาตอ้ งยอมเปน็ รองเขา, ไมเ่ ทยี มหนา้ เทียมตาเท่า กินบนเรือนขี้บนหลังคา หมายถึง เนรคณุ

บ ร ร ณ า นุ ก ร ม Yuwadee. (2562). สานวน สุภาษิต คาพงั เพย พรอ้ มความหมาย. สบื คน้ 21 มกราคม 2564, จากhttps://teen.mthai.com/education/176913. html