คำแนะนำเรื่อง โรคกระดูกพรุน

โรคกระดูกพรุน ศนู ยศ์ ลั ยกรรมกระดกู กลา้ มเนอ้ื ขอ้ เขา่ ขอ้ ไหล่ และสะโพก รพ.บางปะกอก 9 อนิ เตอร์เนชน่ั แนล “BPK9 Family” เพราะคณุ คอื ครอบครัวของเรา

คำแนะนำเร่อื ง โรคกระดกู พรนุ 1. ข้อมลู เบ้ืองตน้ โรคกระดูกพรนุ เปน็ ปัญหาทางสาธารณสขุ อันดบั สองรองจากโรคหวั ใจและหลอดเลอื ด โรคกระดกู พรุนจะเกดิ ไดใ้ น 1-3 ของผู้หญิงช่วงอายุ 60 - 70 ปี (องค์การอนามยั โรค) โรคกระดกู พรนุ เกดิ จากมวลกระดูกมคี วามหนาแนน่ ลดลง ส่งผลใหก้ ระดูก มีโอกาสหกั ไดง้ ่าย โดยเฉพาะกระดูกสันหลัง ขอ้ สะโพก ขอ้ มือ และกระดกู ตน้ แขนบรเิ วณหวั ไหล่ โรคกระดกู พรุนมีอีกชื่อวา่ “มฤตยู เงยี บ” เพราะวา่ อาการของโรคจะรุกคืบตลอดเวลา โดยสตรมี ีโอกาสกระดกู หกั จากโรคกระดกู พรุนมากถึง 30-40% ในขณะท่ี ผชู้ ายมโี อกาส 13% สาเหตขุ องการเกดิ โรคกระดกู พรุน โดยทว่ั ไปจะมีค่าเฉลย่ี มวลกระดกู สงู สดุ เมือ่ อายุ 30 ปี จากนัน้ มวลกระดกู จะค่อยๆ ลดลงซงึ่ เกิดจากต่อไปนี้ 1. การไมไ่ ด้รบั แคลเซียมที่เพยี งพอ โดยเฉพาะอย่างย่งิ ในชว่ งวัยเด็กและวยั หนุ่ม สาว ซึ่งเปน็ ชว่ งท่คี วรสรา้ งความหนาแนน่ ของกระดกู มากท่ีสดุ 2. จากกรรมพนั ธ์ุ ซ่ึงควรพจิ ารณาถงึ บุคคลในครอบครัว เช่น ปู่ ยา่ ตา ยาย ถา้ ทา่ นเหลา่ นัน้ มีอาการของโรคกระดูกพรนุ อยา่ งชัดเจน โอกาสท่บี ตุ รหลานจะมอี าการ เชน่ กนั นั้นสงู ถึง 80% สว่ น 20% ท่เี หลือนัน้ ขน้ึ อยูก่ ับลักษณะในการรบั ประทาน อาหาร และการออกกำลงั กาย 3. ยาอาจเกดิ จากการใช้ยาสำหรับโรคบางอย่างที่นำสกู่ ารลดความหนาแนน่ ของกระดูก เชน่ ออร์ตโิ ซน สำหรับโรคไขข้อ อักเสบ , โรคหอบหืด , ยาเฮปารนิ สำหรับโรคหัวใจ และความดนั โลหิต การรกั ษาโดยการฉายรังสีหรอื การให้สารเคมกี เ็ ปน็ อีก สาเหตหุ น่งึ ท่มี กี ารทำลายเซลลก์ ระดกู ซึ่งนำไปสโู่ รคกระดูกพรนุ Bangpakok 9 International Hospital 362 Rama 2 Road, Bangmod, Jomthong, Bangkok, 10150, Thailand หนา้ 1 / 4 Tel. 66 (0)2877-1111 Contact Center Tel. 1745 www.bangpakokhospital.com PI-BPK9-OPD ORTHO-006 REV.0

คำแนะนำเรอ่ื ง โรคกระดูกพรุน 4. กายภาพ การสูบบุหรี่ การดื่มสรุ าเปน็ ประจำ จะลดประสทิ ธิภาพการดูดซึม ธาตุแคลเซยี มในร่างกายทำใหก้ ระดูกเสือ่ มและ หดเร็ว 5. คาเฟอนี การดม่ื กาแฟมาก ๆ หรือเครือ่ งดมื่ ท่ีมีคาเฟอีน เช่น โค้ก , ชา เปน็ ตน้ กท็ ำให้เคร่ืองดม่ื เสอื่ มงา่ ยข้นึ 6. ฮอรโ์ มน การลดลงของฮอรโ์ มนเอสโตรเจนของวัยหมดประจำเดอื น ทำให้ประสทิ ธภิ าพในการดูดซึมแคลเซยี มในรา่ งกาย ลดลง เปน็ สาเหตุทำให้เกิดโรคกระดกู พรุนเพ่ิมข้นึ 7. อาหารที่มแี คลเซียมตำ่ การรับประทานอาหารท่มี ีแคลเซยี มต่ำในวยั ชรา และในคู่สามภี รรยาจะทำให้การดดู ซึมแคลเซยี มใน ร่างกายลดลง เปน็ สาเหตุใหเ้ กิดโรคกระดกู พรุนเพิม่ ข้ึน 8. การสูญเสยี แคลเซียมผ่านทางผิวหนังแสสาวะและอจุ จาระ ควรจะทดแทนการสญู เสยี เหลา่ นนั้ เพ่อื รกั ษาระดับแคลเซยี มใน กระดูก 9. การไม่เคลอื่ นไหวหรือออกกำลงั กาย เม่ือวัยชราโรคกระดกู พรุนเกิดขน้ึ รนุ แรง ถา้ ขาดการออกกำลังกายและการสูญเสยี ความแข็งแรงของกระดูก มักเกดิ ขนึ้ ในช่วงท่ีไมไ่ ดเ้ คลือ่ นไหว เช่น ในขณะน่ังรถเขน็ หรือนอนพักฟ้ืน 10. ขาดวติ ามินดี เพราะในวิตามินดมี ีความจำเปน็ ในการดูดซึมแคลเซยี มไปใช้ อย่างมีประสิทธภิ าพโดยเฉพาะเม่ือได้รบั แคลเซียมไม่เพยี งพอ ในบ้านเรามกั จะไม่มปี ัญหาการขาดวิตามินดี เนือ่ งจากมแี สงแดดตลอดปี อาการของโรคกระดูกพรนุ โดยทั่วไปโรคกระดกู พรนุ จะไม่มีอาการ ผปู้ ว่ ยจะมี อาการต่อเม่ือมีกระดกู หกั จากอบุ ัติเหตเุ พยี งเลก็ นอ้ ย ปวดหลงั โดยไม่ ทราบสาเหตุ ส่วนใหญ่มักเกดิ จากมกี ระดกู สนั หลังหักหรอื ทรดุ ลง หลงั โก่งหรือตัวเต้ียลง 2. ทางเลือกอืน่ ในการรักษา การวินิจฉยั ในอดตี การตรวจความหนาแนน่ ของกระดูก (Bone Mineral Density หรอื BMD) ตอ้ งอาศัยการตดั ชิ้นเนือ้ กระดกู ไป ตรวจเช่น บริเวณกระดกู สันหลงั เอว (lumbar spine) หรือกระดกู สะโพก แต่ในกรณที ไ่ี ม่สามารถตรวจที่กระดกู ท้งั สองสว่ นนี้ได้ จะทำการตรวจวัดทีก่ ระดูกปลายแขน (radius bone) ซง่ึ วธิ ดี งั กล่าวไม่เป็นทน่ี ิยมนักในปัจจบุ ัน เนอ่ื งจากมีเทคโนโลยที าง การแพทย์ทีถ่ ูกคิดคน้ ข้นึ มาใช้โดยท่ผี ูป้ ่วยไมต่ ้องเจ็บตวั ปจั จุบันการตรวจ BMD ใชว้ ิธีเดกซา (DEXA) ซงึ่ ยอ่ มาจาก Dual Energy X-ray Absorptiometry โดยใช้เกณฑ์วนิ จิ ฉยั โรคกระดกู พรุนแบ่งตามชว่ งอายุ ดังนี้ - สำหรับผู้ทีอ่ ายุมากกว่า 20 ปีท้งั เพศชายและหญิง โดยเฉพาะสตรวี ัยหมดประจำเดือน จะถอื ว่าเปน็ โรคกระดกู พรุน เม่ือ ตรวจคา่ BMD ได้นอยกวา่ 2.5 เทา่ ของค่าเบย่ี งเบนมาตรฐาน (< 2.5 Standard deviation , SD) เม่ือเทียบกบั คนวยั หนุ่มสาว Bangpakok 9 International Hospital 362 Rama 2 Road, Bangmod, Jomthong, Bangkok, 10150, Thailand หนา้ 2 / 4 Tel. 66 (0)2877-1111 Contact Center Tel. 1745 www.bangpakokhospital.com PI-BPK9-OPD ORTHO-006 REV.0

คำแนะนำเรื่อง โรคกระดูกพรนุ - สำหรับผ้ทู ีอ่ ายนุ ้อยกว่า 50 ปี ท้ังเพศชายและหญงิ จะไดค้ ่า BMD ที่วดั ไดเ้ ปรียบเทยี บกับคา่ มาตรฐานของประชากรที่มี อายุเทา่ กนั คา่ ทนี่ อ้ ยกวา่ ต้งั แตล่ บ 2 เทา่ ของค่าเบ่ียงเบนมาตรฐาน (Z-score) ถอื วา่ มคี วามหนาแนน่ ของกระดูกต่ำ การรกั ษา ปัจจุบนั ยงั ไม่มีหนทางในการรักษาโรคน้ี วธิ กี ารรกั ษาในปัจจบุ ันมผี ลเพียงแคห่ ยดุ ยงั้ การสญู เสยี มวลกระดกู และรกั ษา อาการกระดูกหักเท่านั้น การรักษาโรคกระดกู พรนุ แบ่งเป็น 2 วิธี คือ การรักษาดว้ ยยา และการรักษาโดยไม่ใชย้ า 1. การรกั ษาด้วยยา : ปัจจบุ ันยาท่ีใชร้ กั ษาโรคกระดูกพรนุ มีหลายชนิด เชน่ ยาต้านการสลายกระดกู (antiresorptive drug) ยาเพ่ิมการสร้างกระดกู (bone forming agent) และยาท่อี อกฤทธท์ิ ้งั ต้านการสลายกระดกู เพมิ่ การสร้าง กระดกู และการให้แรธ่ าตเุ สริมตา่ ง ๆ การรักษาโรคกระดูกพรุนจำเปน็ ต้องรับการรักษาเป็นระยะเวลานานและยาทใ่ี ชอ้ าจเกิด อาการข้างเคยี งที่ไม่พงุ ประสงคไ์ ด้ 2. การรกั ษาโดยไมใ่ ชย้ า : สำหรับการรกั ษาโดยไมใ่ ช้ยานนั้ ปฏิบัติเชน่ เดียวกนั กับการปอ้ งกันโรคกระดูกพรุน 3. ความเส่ียงและผลขา้ งเคียงของการตรวจรักษา - ไม่มี 4. ปฏบิ ตั ติ น การป้องกนั โรคกระดกู พรนุ ทำได้โดยการสง่ เสรมิ พฤตกิ รรมสขุ ภาพ ซ่ึงควรเรมิ่ ปรับพฤติกรรมให้เร็วทส่ี ุดเทา่ ทที่ ำได้ เพ่อื เพิ่มมวลกระดกู ใหส้ ูงสุด กอ่ นที่จะเข้าสู่วยั หมดประจำเดอื นหรือกอ่ นเข้าส่วู ัยสงู อายุ ซึ่งวธิ ีปอ้ งกนั โรคกระดูกพรุนมีดงั นี้ 1. ควรออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ โดยแนะนำใหอ้ อกกำลังกายชนดิ น้ำหนัก (weight-bearing) และชนดิ เสรมิ สรา้ งกำลงั กล้ามเน้อื (muscle strengthening) รวมถึงการเลน่ กฬี าท่ีใชเ้ ดนิ หรอื วิ่ง ซง่ึ นอกจากจะช่วยเพิม่ มวลกระดูกและ ความแข็งแรงของกล้ามเนื้อแล้ว ยงั ช่วยทำใหก้ ารทรงตวั ดขี ึน้ ด้วย โดยเฉพาะกลางแจ้งตอนทม่ี ีแดดอ่อน เชน่ เวลาเชา้ หรอื เย็น Bangpakok 9 International Hospital 362 Rama 2 Road, Bangmod, Jomthong, Bangkok, 10150, Thailand หน้า 3 / 4 Tel. 66 (0)2877-1111 Contact Center Tel. 1745 www.bangpakokhospital.com PI-BPK9-OPD ORTHO-006 REV.0

คำแนะนำเร่อื ง โรคกระดกู พรนุ 2. รับประทานอาหารทีม่ ีแคลเซียมสงู เช่น ปลากระป๋อง ซ่ึงสามารถรบั ประทาน กระดกู ปลาได้ หรือดมื่ นมพรอ่ งมัน เนย ผักผลไม้ เป็นตน้ ซึง่ นมเป็นสารอาหารที่ให้แคลเซยี มดที ี่สุด เดก็ ควรดืม่ นมอย่างน้อยวนั ละ 2 แกว้ (500 ซซี )ี จนถงึ วัย หน่มุ สาว 3. ควรควบคมุ นำ้ หนกั ตัวให้อยใู่ นเกณฑท์ เ่ี หมาะสม คอื ให้มีดชั นีมวลกาย (Body Mass Index) อยรู่ ะหว่าง 20-23 กโิ ลกรมั ตอ่ ตารางเมตร (kg/m2) 4. เม่อื มคี วามเจ็บป่วยไมค่ วรซื้อยารับประทาน เช่น ยาลูกกลอน เพราะมักจะมสี เตียรอยด์ผสมอยู่ ทำให้กระดกู พรุน ได้โยไม่รตู้ ัว 5. หลีกเลี่ยงพฤติกรรมที่ทำร้ายสุขภาพ เช่น การสูบบหุ รี่ การดื่มแอลกฮอลล์ หรือเครือ่ งดมื่ ท่ีมีคาเฟอีนมากเป็น ประจำ สำหรับโรคประดกู พรุนในสตรีวัยหมดประจำเดอื นนนั้ สามารถป้องกันได้โดยการรับประทานฮอรโ์ มนเอสโตรเจนเสริม ซ่ึง พบว่าการให้ฮอร์โมนทดแทนอาจเกิดอาการข้างเคียงทไี่ ม่พงึ ประสงค์ จึงจำเป็นตอ้ งอยู่ภายใต้คำแนะนำและการดูแลของแพทย์ ผู้เชี่ยวชาญเท่านัน้ Bangpakok 9 International Hospital 362 Rama 2 Road, Bangmod, Jomthong, Bangkok, 10150, Thailand หนา้ 4 / 4 Tel. 66 (0)2877-1111 Contact Center Tel. 1745 www.bangpakokhospital.com PI-BPK9-OPD ORTHO-006 REV.0

ศนู ยศ์ ัลยกรรมกระดกู และขอ้