29_พรบ การชุมนุมสาธารณะ

วชิ า กม. (LA) ๒๒๒๐๗ กฎหมายการชุมนมุ สาธารณะ

ตําÃÒàÃÕ¹ ËÅÑ¡ÊμÙ Ã ¹Ñ¡àÃÕ¹¹ÒÂÊºÔ ตาํ ÃǨ ÇÔªÒ ¡Á. (LA) òòòð÷ ¡®ËÁÒ¡ÒêÁØ ¹ØÁÊÒ¸ÒóРเอกสารน้ี “໚¹¤ÇÒÁÅºÑ ¢Í§·Ò§ÃÒª¡ÒÔ หา มมิใหผ หู นง่ึ ผูใดเผยแพร คัดลอก ถอดความ หรอื แปลสว นหนงึ่ สว นใด หรอื ทง้ั หมดของเอกสารนเ้ี พอื่ การอยา งอน่ื นอกจาก “à¾Íè× ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒͺÃÁ” ของขาราชการตํารวจเทานั้น การเปดเผยขอความแกบุคคลอ่ืนที่ไมมีอํานาจหนาที่จะมีความผิดตาม ประมวลกฎหมายอาญา ¡Í§ºÞÑ ªÒ¡ÒÃÈ¡Ö ÉÒ สํา¹Ñ¡§Ò¹ตํา¾ÃÇ.Ȩá.òËõ§‹ ªöÒóμÔ

1

คาํ นาํ หลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจ (นสต.) เปนหลักสูตรการศึกษาอบรมท่ีมีเปาหมาย เพื่อเสริมสรางใหบุคคลภายนอกผูมีวุฒิประกาศนียบัตรมัธยมศึกษาตอนปลาย (ม.๖) หรือ ประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช.) หรือเทียบเทา ท่ีเขารับการฝกอบรมมีความรู ความสามารถ และ ทักษะวิชาชีพตํารวจ รวมถึงพัฒนาบุคลิกภาพรางกายใหเหมาะสมสําหรับการปฏิบัติงานตํารวจ ในกลุมสายงานปองกันปราบปราม ตลอดจนเตรียมความพรอมทางดานจิตใจและวุฒิภาวะใหมี จติ สํานึกในการใหบ ริการเพื่อบําบัดทกุ ขบ าํ รุงสขุ ของประชาชนเปน สาํ คัญ กองบัญชาการศึกษา ไดรวมกับ ครู อาจารย และครูฝก ในสังกัดกองบังคับการ ฝก อบรมตาํ รวจกลาง และกลมุ งานอาจารย กองบญั ชาการศกึ ษา ศนู ยฝ ก อบรมตาํ รวจภธู รภาค ๑ - ๙ และกองบัญชาการตํารวจตระเวนชายแดน ตลอดจนผูทรงคุณวุฒิจากภายนอก จัดทําตําราเรียน หลกั สตู รนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจชดุ นี้ ซงึ่ ประกอบดว ยองคค วามรตู า งๆ ทจี่ าํ เปน ตอ การพฒั นาศกั ยภาพ ของนกั เรยี นนายสบิ ตาํ รวจใหเ ปน ขา ราชการตาํ รวจทพ่ี งึ ประสงคข องประชาชน เพอ่ื ใชส าํ หรบั ประกอบ การเรียนการสอนนักเรียนนายสิบตํารวจใหมีความพรอมทั้งดานความรู ความสามารถ กําลังกาย และจติ ใจ จนสามารถเปน ขา ราชการตาํ รวจทป่ี ฏบิ ตั งิ านใหบ รกิ ารสงั คมและประชาชนไดอ ยา งตรงตาม ความตอ งการอยา งแทจรงิ และมคี วามพรอมในการเขา สปู ระชาคมอาเซยี น ขอขอบคุณครู อาจารย ครูฝก และผูทรงคุณวุฒิทุกทาน ที่ไดรวมกันระดมความคิด ใหคําปรึกษา คําแนะนํา ประสบการณท่ีเปนประโยชน รวมถึงการถายทอดองคความรู ท่ีเปนประโยชน จนทําใหการจัดทําตําราเรียนหลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจสําเร็จลุลวงไดดวยดี ซึ่งกองบัญชาการศึกษาหวังเปนอยางย่ิงวาตําราเรียนชุดนี้คงเปนประโยชนตอการจัดการเรียน การสอนและการจดั การฝกอบรมของครู อาจารย และครฝู ก รวมตลอดถึงใชเปนคูมือการปฏบิ ัตงิ าน ของขาราชการตํารวจ อันจะสงผลทําใหสํานักงานตํารวจแหงชาติสามารถสรางความเชื่อม่ัน ศรัทธา และความผาสุกใหแกประชาชนไดอ ยา งแทจ รงิ พลตํารวจโท ( อภิรตั นยิ มการ ) ผูบ ัญชาการศกึ ษา

1

ÊÒúÞÑ Ë¹ÒŒ ÇÔªÒ ¡®ËÁÒ¡ÒêÁØ ¹ØÁÊÒ¸ÒóРº··èÕ ñ º·นาํ ๑ º··èÕ ò ÊÒÃÐสาํ ¤ÞÑ ¾.Ã.º.¡ÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóР¾.È.òõõø áÅÐ͹ºØ ÑÞÞÑμÔ ó ๒.๑ สาระสาํ คัญ พ.ร.บ.การชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ๓ ๒.๒ ประกาศ สาํ นักงานตาํ รวจแหงชาติ เรือ่ ง กาํ หนดระดับเสียงของเคร่อื งขยายเสียงทีใ่ ชใ นการชุมนุมสาธารณะ ๗ พ.ศ.๒๕๕๘ ๘ ๒.๓ ประกาศ สํานักนายกรฐั มนตรี ๘ เรื่อง กําหนดวธิ กี ารแจง การชมุ นมุ สาธารณะ ๒.๔ ประกาศ สาํ นักนายกรัฐมนตรี เรื่อง เครื่องมือควบคมุ ฝูงชนในการชุมนมุ สาธารณะ º··èÕ ó ¡®ËÁÒÂà¡ÂÕè Ç¡ºÑ ¤ÇÒÁÁ¹èÑ ¤§ ù ๓.๑ พ.ร.บ.การรักษาความมนั่ คงภายในราชอาณาจกั ร พ.ศ.๒๕๕๑ ๙ ๓.๒ พ.ร.ก.การบริหารราชการในสถานการณฉุกเฉนิ พ.ศ.๒๕๔๘ ๑๐ ๓.๓ พ.ร.บ.กฎอยั การศึก พ.ศ.๒๔๕๗ ๑๑ º··Õè ô ËÅÑ¡¡®ËÁÒ»¡¤Ãͧ¾¹é× °Ò¹ ñó º··Õè õ ¤ÇÒÁÃºÑ ¼´Ô ·Ò§ÅÐàÁ´Ô ¢Í§à¨ŒÒ˹ŒÒ·Õè ñõ º··Õè ö ¡ÒúÃÔËÒèѴ¡ÒáÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРñ÷ ๖.๑ มติคณะรฐั มนตรี ๑๗ ๖.๒ แผนการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ (มติคณะรัฐมนตรี ๒๕ สิงหาคม ๒๕๕๘) ๑๘ ๖.๓ แนวทางการปฏิบัตขิ องสํานักงานตาํ รวจแหงชาติ ๒๒ º··èÕ ÷ ¡Òè´Ñ กาํ Åѧ¾Å ÀÒá¨Ô º·ºÒ· áÅÐ˹Ҍ ·Õè¢Í§ตาํ ÃǨ òõ

º··Õè ø ¨ÔμÇ·Ô ÂÒ¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóÐáÅÐËÅÑ¡¡ÒÃ㪌กําÅѧ ˹Ҍ ๘.๑ จติ วทิ ยาการชมุ นมุ สาธารณะ ò÷ ๘.๒ หลกั การใชกําลงั ๒๗ ๒๘ º··Õè ù º·ÊÃ»Ø óó ºÃóҹءÃÁ óô àÍ¡ÊÒÃÍÒŒ §ÍÔ§ óõ

๑ º··èÕ ñ º·นํา ประเทศไทยไดภาคยานุวัติ (Accession) เขารวมเปนภาคีกติการะหวางประเทศวาดวย สทิ ธพิ ลเมืองและสิทธิทางการเมือง (International Covenant on Civil and Political Rights : ICCPR) เมอ่ื วันที่ ๒๙ ตลุ าคม ๒๕๓๙ และมผี ลบงั คบั ใชวันท่ี ๒๙ มกราคม ๒๕๔๐ ซึ่งมสี าระของ สทิ ธใิ นสว นทเ่ี ปน สทิ ธพิ ลเมอื งและสทิ ธทิ างการเมอื ง โดยมกี ารคมุ ครองเสรภี าพทางความคดิ เสรภี าพ ในการแสดงความคดิ เหน็ และการแสดงออก (Freedom of Expression) และสทิ ธทิ จี่ ะชมุ นมุ อยา งสนั ติ การรวมกันเปนสมาคม พลเมืองทุกคนมีสิทธิที่จะมีสวนในกิจการสาธารณะ การรับรองวาบุคคล ทั้งปวงยอมเสมอภาคกันตามกฎหมายและไดรับการคุมครองอยางเทาเทียมกัน โดยกติกา ระหวา งประเทศวา ดว ยสทิ ธพิ ลเมอื งและสทิ ธทิ างการเมอื ง ในขอ บทท่ี ๒๑ ไดก ลา วถงึ สทิ ธใิ นการชมุ นมุ โดยสงบ (The Right of Peaceful Assembly) ยอ มไดร บั การรบั รอง การจาํ กดั การใชส ทิ ธนิ จ้ี ะกระทาํ มไิ ด¹ Í¡¨Ò¡¨Ðกาํ ˹´â´Â¡®ËÁÒÂáÅÐà¾ÂÕ §à·Ò‹ ·จèÕ าํ ໹š สาํ หรบั สงั คมประชาธปิ ไตย เพอ่ื ประโยชน แหงความม่ันคงของชาติ (National Security) หรือความปลอดภัยสาธารณะ (Public Safety) ความสงบเรยี บรอ ย (Public Order) การสาธารณสขุ หรอื ศลี ธรรมของประชาชน (Protection of Public Health or Morals) หรือการคมุ ครองสทิ ธิและเสรภี าพของบุคคลอ่ืน (Protection of the Rights and Freedoms of Others) ประเทศไทยจึงถือตามกติการะหวา งประเทศดังกลา ว และใหการรับรอง และความสาํ คัญกับการชุมนมุ โดยสงบภายใตก รอบของรัฐธรรมนญู และกฎหมายทีจ่ ะตอ งมุงคมุ ครอง ท้งั ผชู มุ นุมสาธารณะและสาธารณชนไปพรอม ๆ กนั การปฏบิ ตั ขิ องเจา หนา ทต่ี าํ รวจในการดแู ลรกั ษาความสงบเรยี บรอ ยในการชมุ นมุ สาธารณะ ดงั ทจี่ ะกลา วตอ ไป จะตงั้ อยใู นพน้ื ฐานทว่ี า “»ÃЪҪ¹ÂÍ‹ ÁÁàÕ ÊÃÀÕ Ò¾ã¹¡ÒêÁØ ¹ÁØ â´ÂʧºáÅлÃÒȨҡ ÍÒÇ¸Ø ” เจา หนา ทม่ี หี นา ทใี่ นการดแู ลความปลอดภยั อาํ นวยความสะดวกใหแ กผ ชู มุ นมุ และดแู ลบรหิ าร จดั การการชมุ นมุ สาธารณะใหเ ปน ไปดว ยความสงบเรยี บรอ ย ไมก ระทบกระเทอื นตอ ความมน่ั คงของชาติ ความปลอดภัยสาธารณะ ความสงบเรียบรอยหรือศีลธรรมอันดี ตลอดจนสุขอนามัยของประชาชน หรือความสะดวกของประชาชนท่ีจะใชท่ีสาธารณะ และไมกระทบกระเทือนตอสิทธิและเสรีภาพ และศกั ดศ์ิ รคี วามเปน มนษุ ยข องผอู นื่ ผจู ดั การชมุ นมุ มหี นา ทรี่ ว มกบั เจา หนา ทใ่ี นการบรหิ ารความเสยี่ ง ผูชุมนุมมีหนาท่ีจะตองปฏิบัติเปนผูชุมนุมที่ดี ปฏิบัติตามคําแนะนํา เง่ือนไขหรือคําสั่งของเจาหนาท่ี เพอ่ื ปอ งกนั การเกดิ เหตรุ า ย และมใิ หเ กดิ เหตกุ ารณร นุ แรงขนึ้ ตลอดจนเกดิ ผลกระทบกบั ประชาชนอน่ื นอ ยทส่ี ดุ ดงั นนั้ เจา หนา ทจี่ งึ ตอ งมที ศั นคตทิ ด่ี ตี อ การชมุ นมุ และเจา หนา ทที่ ไี่ ดร บั มอบหมายใหป ฏบิ ตั ิ หนา ท่ี จักตอ งมีทักษะ ความเขา ใจ และอดทนตอ สถานการณ เพื่อไมใ หเกิดการย่ัวยุ อนั จะเปนการ สงผลใหก ารชุมนุมมีแนวโนม ไปสคู วามรุนแรงได

๒ หนงั สอื ฉบับนี้ คณะผูเขียนไดจดั ทาํ ขนึ้ เพือ่ เปน หนังสอื ประกอบการเรยี นการสอนในวชิ า กฎหมายวาดวยการชุมนุมสาธารณะ ของหลักสูตรนักเรียนนายสิบตํารวจ สํานักงานตํารวจแหงชาติ และเพอื่ ใหผ อู า นหรอื ผทู ส่ี นใจไดร บั ความรแู ละมคี วามเขา ใจในวชิ า กฎหมายวา ดว ยการชมุ นมุ สาธารณะ ตอ ไป

๓ º··èÕ ò ÊÒÃÐสาํ ¤ÑÞ ¾.Ã.º.¡ÒêÁØ ¹ØÁÊÒ¸ÒóР¾.È.òõõø áÅÐ͹ºØ ÞÑ ÞμÑ Ô ò.ñ ÊÒÃÐสาํ ¤ÞÑ ¾.Ã.º.¡ÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóР¾.È.òõõø พระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ เปนกฎหมายที่กําหนดหลักเกณฑ การใชสิทธิชุมนุมสาธารณะใหชัดเจนและสอดคลองกับกติการะหวางประเทศวาดวยสิทธิพลเมือง และสิทธิทางการเมืองที่ประเทศไทยเปนภาคี ทั้งน้ี เพ่ือใหการชุมนุมสาธารณะเปนไปดวยความสงบ เรียบรอ ย ไมกระทบกระเทือนตอความมั่นคงของชาติ ความปลอดภยั สาธารณะ ความสงบเรียบรอย หรอื ศลี ธรรมอนั ดี ตลอดจนสขุ อนามยั ของประชาชน หรอื ความสะดวกของประชาชนทจี่ ะใชท ส่ี าธารณะ และไมกระทบกระเทือนสิทธิและเสรีภาพและศักดิ์ศรีความเปนมนุษยของผูอ่ืน โดยที่พระราชบัญญัติ การชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ไดก าํ หนดขอบเขตของการชมุ นมุ สาธารณะ สถานที่หา มการชุมนุม การแจงและวิธีการแจงการชุมนุม หนาที่ของผูจัดการชุมนุมและผูชุมนุม การดูแลการชุมนุม และ บทกําหนดโทษสําหรับผูท่ฝี า ฝน โดยมสี าระสําคัญตาง ๆ ดงั ตอไปนี้ ๑. กาํ หนดการชมุ นมุ สาธารณะทไี่ มอ ยภู ายใตพ ระราชบญั ญตั นิ ี้ ไดแ ก การชมุ นมุ เนอื่ งในงาน พระราชพิธีและงานรัฐพิธี การชุมนุมเพ่ือประกอบพิธีกรรมทางศาสนาหรือกิจกรรมตามประเพณี หรอื ตามวฒั นธรรมแหง ทอ งถนิ่ การชมุ นมุ เพอ่ื จดั แสดงมหรสพ กฬี า สง เสรมิ การทอ งเทย่ี ว หรอื กจิ กรรมอน่ื เพื่อประโยชนทางการคาปกติของผูจัดการชุมนุมน้ัน การชุมนุมภายในสถานศึกษา การชุมนุม หรือการประชุมตามบทบัญญัติแหงกฎหมาย หรือการประชุมสัมมนาทางวิชาการของสถานศึกษา หรือหนวยงานท่ีมีวัตถุประสงคทางวิชาการ และการชุมนุมสาธารณะในระหวางเวลาท่ีมีประกาศ สถานการณฉ กุ เฉนิ หรอื ประกาศใชก ฎอยั การศกึ และการชมุ นมุ สาธารณะทจี่ ดั ขน้ึ เพอื่ ประโยชนใ นการ หาเสยี งเลอื กตง้ั ในชว งเวลาทมี่ กี ารเลอื กตง้ั แตท งั้ นี้ ตอ งปฏบิ ตั ติ ามกฎหมายวา ดว ยการนน้ั (มาตรา ๓) ๒. กําหนดนิยามคําวา “¡ÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóД ซึ่งมอี งคป ระกอบ ดงั น้ี ๒.๑ การชมุ นุมของบคุ คลในทส่ี าธารณะ ๒.๒ เพ่อื เรยี กรอ ง สนบั สนุน คดั คา น หรอื แสดงความคดิ เหน็ ในเร่อื งใดเรอ่ื งหนึง่ ๒.๓ โดยแสดงออกตอประชาชนทวั่ ไป และบุคคลอื่นสามารถรวมการชุมนมุ นนั้ ได ไมว า การชุมนมุ นัน้ จะมีการเดนิ ขบวน หรอื เคล่ือนยา ยดว ยหรือไม (มาตรา ๔) ๓. กําหนดหลักท่ัวไปในการชุมนุมสาธารณะ กลาวคือ การชุมนุมสาธารณะตองเปน โดยสงบและปราศจากอาวุธ การใชสิทธิและเสรีภาพของผูชุมนุมในระหวางการชุมนุมสาธารณะ ตอ งอยภู ายใตข อบเขตการใชส ทิ ธแิ ละเสรภี าพตามบทบญั ญตั แิ หง รฐั ธรรมนญู และกฎหมาย (มาตรา ๖) ๔. กําหนดสถานที่ตองหามมิใหจัดการชุมนุมสาธารณะ ไดแก ระยะรัศมี ๑๕๐ เมตร จากสถานที่สําคัญ (พระบรมมหาราชวงั พระราชวัง วงั ของพระรัชทายาทหรือของพระบรมวงศตัง้ แต สมเดจ็ เจา ฟา ขน้ึ ไป พระราชนเิ วศน พระตาํ หนกั หรอื จากทซี่ งึ่ พระมหากษตั รยิ  พระราชนิ ี พระรชั ทายาท พระบรมวงศต งั้ แตส มเดจ็ เจา ฟา ขนึ้ ไป หรอื ผสู าํ เรจ็ ราชการแทนพระองค ประทบั หรอื พาํ นกั หรอื สถานท่ี พาํ นักของพระราชอาคันตกุ ะ) จะกระทาํ มไิ ด (มาตรา ๗ วรรคหนง่ึ )

๔ กําหนดสถานท่ีหามจัดการชุมนุมภายในพื้นท่ีของรัฐสภา ทําเนียบรัฐบาล ศาล และการชมุ นมุ สาธารณะตอ งไมก ดี ขวางทางเขา ออก หรอื รบกวนการปฏบิ ตั งิ าน หรอื การใชบ รกิ ารสถานท่ี เชน สถานที่ทําการหนวยงานของรัฐ ทาอากาศยาน ทาเรือ สถานีรถไฟ หรือสถานีขนสงสาธารณะ โรงพยาบาล สถานศกึ ษา และศาสนสถาน สถานทูตหรือสถานกงสุลของรัฐตา งประเทศ หรือสถานที่ ทาํ การองคก ารระหวางประเทศ เปนตน (มาตรา ๗ วรรคสอง วรรคสาม และมาตรา ๘) อยา งไรกด็ ี เพอื่ รกั ษาความปลอดภยั สาธารณะและความสงบเรยี บรอ ยของประชาชน จึงไดใหอํานาจผูบัญชาการตํารวจแหงชาติหรือผูท่ีไดรับมอบหมายในการประกาศหามชุมนุมในรัศมี ไมเกนิ ๕๐ เมตรจากรัฐสภา ทําเนยี บรฐั บาลและศาลได (การประกาศหามตามแตกรณี โดยคํานงึ ถงึ จํานวนผูเขา รว มชมุ นมุ และพฤตกิ ารณในการชุมนุม) (มาตรา ๗ วรรคสี่) ๕. กําหนดใหมีการสงเสริมการใชสิทธิเสรีภาพในการชุมนุม โดยใหหนวยงานของรัฐ อาจจัดใหมีสถานที่เพ่ือใชสําหรับการชุมนุมสาธารณะก็ได โดยมิใหนําความในหมวด ๒ การแจง การชมุ นมุ สาธารณะมาใชบ งั คบั แกก ารชมุ นมุ สาธารณะทจี่ ดั ขน้ึ ภายในสถานทที่ ห่ี นว ยงานของรฐั จดั ไว ดังกลาว (ผูจ ัดการชมุ นุมไมตอ งแจง การชมุ นุม ถาชุมนมุ ในสถานที่ทร่ี ัฐจัดเตรียมไว) (มาตรา ๙) ๖. กาํ หนดใหผ ปู ระสงคจ ะจดั การชมุ นมุ สาธารณะทกุ กรณี ใหแ จง การชมุ นมุ ตอ ผรู บั แจง กอนเริ่มการชุมนุมไมนอยกวาย่ีสิบส่ีชั่วโมง โดยใหผูจัดการชุมนุม ผูประสงคจะจัดการชุมนุม และ ใหถือวาผูเชิญชวนหรือนัดใหผูอื่นมารวมชุมนุมในวัน เวลา และสถานท่ีท่ีกําหนดไมวาจะดวยวิธีการ ใด ๆ รวมท้ังผูขออนุญาตใชสถานท่ีหรือเครื่องขยายเสียงหรือขอใหทางราชการอํานวยความสะดวก ในการชุมนุมเปน ผปู ระสงคจะจดั การชมุ นมุ สาธารณะดว ย โดยการแจง การชมุ นมุ สาธารณะตอ งระบวุ ตั ถปุ ระสงค และวนั ระยะเวลา และสถานที่ ชุมนุมสาธารณะตามวิธีการท่ีรัฐมนตรีประกาศกําหนด ซ่ึงตองเปนวิธีที่สะดวกแกผูแจง และตองให แจง ผา นระบบเทคโนโลยสี ารสนเทศไดด ว ย (มาตรา ๑๐) (วธิ กี ารแจง คอื การแจง โดยตรง ณ สถานตี าํ รวจ การแจงทางโทรสาร หรอื การแจง โดยจดหมายอเิ ลก็ ทรอนกิ ส) เมื่อไดรับแจงแลว ใหผูรับแจงสงสรุปสาระสําคัญในการชุมนุมสาธารณะตาม พระราชบัญญัติน้ี ใหผูแจงทราบภายในยี่สิบส่ีชั่วโมงนับแตเวลาท่ีไดรับแจง กรณีท่ีผูรับแจงเห็นวา การชมุ นมุ สาธารณะทไ่ี ดร บั แจง นนั้ อาจขดั ตอ มาตรา ๗ หรอื มาตรา ๘ ใหผ รู บั แจง มคี าํ สงั่ ใหผ แู จง แกไ ข ภายในเวลาที่กําหนด หากผูแจงการชุมนุมไมปฏิบัติตามคําสั่งใหผูรับแจงมีคําสั่งหามชุมนุมโดยแจง คาํ ส่งั เปน หนังสือไปยังผแู จง กรณีท่ีผูประสงคจะจัดการชุมนุมสาธารณะซึ่งไมสามารถแจงการชุมนุมไดภายใน กําหนดเวลาตามมาตรา ๑๐ แจงการชุมนุมพรอมคําขอผอนผันกําหนดเวลาดังกลาวตอผูบังคับการ ตํารวจผูรับผิดชอบพ้ืนที่ในกรุงเทพมหานคร หรือผูบังคับการตํารวจภูธรจังหวัดในจังหวัดอ่ืน แลวแตกรณี กอนเริ่มการชุมนุม โดยใหผูรับคําขอผอนผันมีหนังสือแจงคําสั่งพรอมดวยเหตุผล ใหผ ยู นื่ คาํ ขอทราบภายในเวลายส่ี ิบส่ชี วั่ โมงนบั แตเ วลาทไี่ ดร ับคาํ ขอ (มาตรา ๑๒)

๕ ๗. กาํ หนดหนา ทข่ี องผจู ดั การชมุ นมุ ไดแ ก ดแู ลและรบั ผดิ ชอบการชมุ นมุ สาธารณะใหเ ปน ไป โดยสงบและปราศจากอาวธุ ภายใตข อบเขตการใชส ทิ ธแิ ละเสรภี าพตามบทบญั ญตั แิ หง รฐั ธรรมนญู ดแู ล และรบั ผดิ ชอบการชมุ นมุ สาธารณะไมใ หเ กดิ การขดั ขวางเกนิ สมควรตอ ประชาชนทจี่ ะใชท ส่ี าธารณะ ตลอดจน ดแู ลและรบั ผดิ ชอบใหผ ชู มุ นมุ ปฏบิ ตั ติ ามมาตรา ๑๖ แจง ใหผ ชู มุ นมุ ทราบถงึ หนา ทขี่ องผชู มุ นมุ ตามมาตรา ๑๖ และเง่ือนไขหรือคําสั่งของเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ ใหความรวมมือแกเจาพนักงานดูแล การชมุ นมุ สาธารณะในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะใหเ ปน ไปตามกฎหมาย ไมย ยุ งสง เสรมิ หรอื ชกั จงู ผชู มุ นมุ เพอื่ ใหผ ชู มุ นมุ ไมป ฏบิ ตั ติ ามมาตรา ๑๖ ไมป ราศรยั หรอื จดั กจิ กรรมในการชมุ นมุ โดยใชเ ครอื่ งขยายเสยี ง ในระหวา งเวลา ๒๔.๐๐ นาฬก า ถงึ เวลา ๐๖.๐๐ นาฬก าของวนั รงุ ขนึ้ ไมใ ชเ ครอื่ งขยายเสยี งดว ยกาํ ลงั ไฟฟา ที่มีขนาดหรือระดับเสียงตามที่ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติประกาศกําหนด (คาระดับเสียงเฉลี่ย ๒๔ ชั่วโมง ไมเ กนิ ๗๐ เดซิเบลเอ และคาระดับเสยี งสงู สดุ ไมเ กนิ ๑๑๕ เดซิเบลเอ) (มาตรา ๑๕) และกําหนดหนาท่ีของผูชุมนุม (ซึ่งหมายความรวมถึงผูจัดการชุมนุมดวย ไดแก ไมกอใหเกิด ความไมสะดวกแกประชาชนที่จะใชที่สาธารณะอันเปนท่ีชุมนุม หรือทําใหผูอื่นไดรับ ความเดือดรอนเกินที่พึงคาดหมายไดวาเปนไปตามเหตุอันควร ไมปดบังหรืออําพรางตนโดยจงใจ มใิ หมกี ารระบตุ ัวบคุ คลไดถกู ตอ ง เวน แตเ ปน การแตง กายตามปกตปิ ระเพณี ไมพ าอาวธุ ดอกไมเพลงิ สง่ิ เทยี มอาวธุ ปน หรอื สงิ่ ทอ่ี าจนาํ มาใชไ ดอ ยา งอาวธุ เขา ไปในทช่ี มุ นมุ ไมว า จะไดร บั อนญุ าตใหม สี ง่ิ นน้ั ตดิ ตัวหรอื ไม ไมบ ุกรกุ หรือทาํ ใหเสยี หาย ทําลาย หรือทาํ ดว ยประการใด ๆ ใหใ ชก ารไมไดตามปกติ ซ่ึงทรัพยสินของผูอ่ืน ไมทําใหผูอ่ืนกลัววาจะเกิดอันตรายตอชีวิต รางกาย ทรัพยสิน หรือเสรีภาพ ไมใชกําลังประทุษรายหรือขูเข็ญวาจะใชกําลังประทุษรายผูเขารวมชุมนุมหรือผูอ่ืน ไมขัดขวาง หรือกระทําการใด ๆ อันเปนอุปสรรคตอการปฏิบัติหนาท่ีของเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ ในการคุมครองความสะดวกของประชาชนในการใชท ี่สาธารณะ และการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะนัน้ ไมเดินขบวนหรือเคล่ือนยายการชุมนุมระหวางเวลา ๑๘.๐๐ นาฬกา ถึงเวลา ๐๖.๐๐ นาฬกา ของวันรุงข้ึน เวนแตไดรับอนุญาตจากเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ และปฏิบัติตามเง่ือนไข หรือคาํ สง่ั ของเจาพนกั งานดูแลการชุมนุมสาธารณะ (มาตรา ๑๖) ๘. กาํ หนดการคมุ ครองความสะดวกของประชาชนและการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ เชน ใหหัวหนาสถานีตํารวจแหงทองท่ีที่มีการชุมนุมสาธารณะเปนเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ แจง หรอื รอ งขอพนกั งานฝา ยปกครองหรอื องคก รปกครองสว นทอ งถนิ่ แหง ทอ งทท่ี มี่ กี ารชมุ นมุ สาธารณะ หรอื หนว ยงานประชาสมั พนั ธข องรฐั หรอื เอกชนในทอ งทน่ี น้ั เพอื่ ทราบ และเพอื่ ประโยชนใ นการคมุ ครอง ความสะดวกของประชาชน การดูแลการชุมนุมสาธารณะ และการรักษาความสงบเรียบรอยหรือ ศีลธรรมอนั ดขี องประชาชน โดยมอี ํานาจหนา ที่ อํานวยความสะดวกแกประชาชนทจี่ ะใชทสี่ าธารณะ อันเปนสถานท่ีชุมนุม รักษาความปลอดภัย อํานวยความสะดวก หรือบรรเทาเหตุเดือดรอนรําคาญ แกผูอ่ืนซ่ึงอยูในบริเวณใกลเคียงกับสถานที่ชุมนุม รักษาความปลอดภัยหรืออํานวยความสะดวก แกผูชุมนุมในสถานที่ชุมนุม อํานวยความสะดวกในการจราจรและการขนสงสาธารณะในบริเวณ

๖ ที่มีการชุมนุมและบริเวณใกลเคียงเพ่ือใหประชาชนไดรับผลกระทบจากการชุมนุมนอยท่ีสุด กําหนด เง่ือนไขหรือมีคําสั่งใหผูจัดการชุมนุม ผูชุมนุม หรือผูอยูภายในสถานท่ีชุมนุมตองปฏิบัติตาม และอาจมีคําส่ังใหปดหรือปรับเสนทางการจราจรเปนการชั่วคราวได เพื่อประโยชนในการคุมครอง ความสะดวกของประชาชนหรอื การดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (มาตรา ๑๙) โดยใหส าํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตแิ ละหนว ยงานประชาสมั พนั ธข องรฐั จดั หรอื ประสาน ใหมีการประชาสัมพันธเปนระยะเพื่อใหประชาชนทราบถึงสถานที่ท่ีใชในการชุมนุมและชวงเวลาท่ีมี การชมุ นุม ตลอดจนคําแนะนําเกี่ยวกบั เสน ทางการจราจรหรอื ระบบการขนสงสาธารณะ (มาตรา ๒๐) ๙. กรณีการชุมนุมที่ไมชอบดวยกฎหมาย ใหเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ มีอํานาจสั่งใหผูชุมนุมแกไขหรือเลิกการชุมนุมภายในระยะเวลาที่กําหนดตามแตกรณี หากผูชุมนุม ไมป ฏบิ ตั ติ ามคาํ สง่ั ดงั กลา ว ใหเ จา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะÃÍŒ §¢ÍμÍ‹ ÈÒÅᾧ‹ ËÃÍ× ÈÒŨ§Ñ ËÇ´Ñ เพื่อมีคําสั่งใหเลิกการชุมนุมสาธารณะ โดยในระหวางท่ีรอคําส่ังศาลเจาพนักงานมีอํานาจกระทําการ ท่ีจําเปนตามแผนหรือแนวทางตามกฎหมาย (มาตรา ๒๑) และอาจใชเครื่องมือควบคุมฝูงชนตามท่ี กําหนดไวไ ด (๔๘ ชนดิ /ประเภท) เพียงเทาทจ่ี าํ เปน ทงั้ น้ี การดําเนินการของเจา พนกั งานไมต ัดสิทธิ์ ของผอู นื่ ซ่งึ ไดใ ชส ิทธทิ างศาล เม่อื ไดร ับคาํ ขอใหมีคาํ สั่งใหผชู ุมนุมเลกิ การชมุ นมุ สาธารณะตามมาตรา ๒๑ ใหศ าล พิจารณาคําขอน้ันเปนการดวน หากความปรากฏตอศาลวามีผูชุมนุมซึ่งไมปฏิบัติตามประกาศของ เจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะตามมาตรา ๒๑ ใหศาลมีคําส่ังโดยออกคําบังคับใหผูชุมนุม เลกิ การชมุ นมุ สาธารณะภายในระยะเวลาทศ่ี าลกาํ หนด โดยใหเ จา พนกั งานบงั คบั คดปี ด ประกาศคาํ สง่ั ศาล ตามมาตรานไ้ี วในท่ีแลเหน็ ไดงาย ณ บริเวณทีม่ กี ารชมุ นมุ สาธารณะน้นั และประกาศโดยวิธกี ารใด ๆ เพื่อใหผูจัดการชุมนุม ผูชุมนุม ผูอยูในสถานท่ีชุมนุม หรือประชาชนทั่วไป ไดรับทราบคําสั่งศาล ดงั กลาวดว ย ในกรณีท่ีผูชุมนุมไมเลิกการชุมนุมสาธารณะตามคําสั่งศาลภายในระยะเวลาที่ศาล กาํ หนด ใหเ จา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะรายงานใหศ าลทราบกบั ประกาศกาํ หนดใหพ นื้ ทบี่ รเิ วณ ทมี่ กี ารชมุ นมุ สาธารณะนั้นและปริมณฑลของพ้ืนที่นัน้ ตามควรแกก รณเี ปน พ้ืนทีค่ วบคุม และประกาศ ใหผูชุมนุมออกจากพื้นที่ควบคุมภายในระยะเวลาที่กําหนดและหามบุคคลใดเขาไปในพื้นที่ควบคุม โดยมไิ ดร บั อนญุ าตจากเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ และใหร ายงานรฐั มนตรี (นายกรฐั มนตร)ี เพ่ือทราบ เมอื่ มกี ารประกาศกาํ หนดพนื้ ทค่ี วบคมุ ตามวรรคหนงึ่ ใหผ บู ญั ชาการตาํ รวจนครบาล ในกรงุ เทพมหานคร ผวู า ราชการจงั หวดั ในจงั หวดั อนื่ หรอื ผซู งึ่ รฐั มนตรมี อบหมายใหร บั ผดิ ชอบเปน ผคู วบคมุ สถานการณ เพอื่ ใหม กี ารเลกิ การชมุ นมุ สาธารณะตามคาํ สง่ั ศาล โดยเมอื่ พน ระยะเวลาทป่ี ระกาศใหผ ชู มุ นมุ ออกจากพ้ืนท่ีควบคุม หากมีผูชุมนุมอยูในพื้นที่ควบคุมหรือเขาไปในพ้ืนท่ีควบคุมโดยมิไดรับอนุญาต จากเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ ใหถ อื วา ผนู นั้ กระทาํ ความผดิ ซง่ึ หนา และใหผ คู วบคมุ สถานการณ และผูซึ่งไดรับมอบหมายจากผูควบคุมสถานการณดําเนินการใหมีการเลิกการชุมนุมสาธารณะ

๗ ตามคาํ สงั่ ศาล โดยใหผ คู วบคมุ สถานการณแ ละผซู ง่ึ ไดร บั มอบหมายจากผคู วบคมุ สถานการณม อี าํ นาจ จับผูซ่ึงอยูในพื้นท่ีควบคุมหรือผูซึ่งเขาไปในพื้นท่ีควบคุมโดยมิไดรับอนุญาตจากเจาพนักงานดูแล การชมุ นมุ สาธารณะ คน ยดึ อายดั หรอื รอื้ ถอนทรพั ยส นิ ทใี่ ชห รอื มไี วเ พอื่ ใชใ นการชมุ นมุ สาธารณะนน้ั กระทําการท่ีจําเปนตามแผนหรือแนวทางการดูแลการชุมนุมสาธารณะตามมาตรา ๒๑ มีคําสั่ง หามมใิ หก ระทาํ การใด ๆ เพ่ือประโยชนใ นการดาํ เนินการใหม กี ารเลกิ การชมุ นุม กรณีที่ผูชุมนุมกระทําการใด ๆ ที่มีลักษณะÃعáçáÅÐÍҨ໚¹ÍѹμÃÒÂá¡‹ªÕÇÔμ Ëҧ¡Ò ¨Ôμ㨠ËÃ×Í·ÃѾÊÔ¹¢Í§¼ÙŒÍè×¹¨¹à¡Ô´¤ÇÒÁÇØ‹¹ÇÒ¢éֹ㹺ŒÒ¹àÁ×ͧ ใหเจาพนักงานดูแล การชุมนุมสาธารณะมีอํานาจส่ังใหผูชุมนุมยุติการกระทํานั้น และดําเนินการตามแผนหรือแนวทาง ทก่ี าํ หนดไดท นั ที (เนอ่ื งจากเปน กรณเี รง ดว นเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะจงึ ไมต อ งรอ งขอตอ ศาล และมีอาํ นาจส่งั ใหผ ชู ุมนุมยตุ ิการกระทาํ ไดทนั ที) (มาตรา ๒๕) ๑๐. กําหนดโทษกรณีตา ง ๆ อาทิ ผูจัดการชุมนมุ สาธารณะมไิ ดแจงการชมุ นมุ สาธารณะ (มาตรา ๒๘) ผจู ดั การชมุ นมุ หรอื ผชู มุ นมุ ฝา ฝน ไมป ฏบิ ตั ติ ามหนา ที่ (มาตรา ๓๐ และ ๓๑) ผฝู า ฝน ไมป ฏบิ ตั ิ ตามคาํ สงั่ หรอื ประกาศของเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (มาตรา ๓๒) และบรรดาทรพั ยส นิ ทใี่ ช หรอื มไี วเ พอ่ื ใชใ นการชมุ นมุ สาธารณะทยี่ ดึ ไดจ ากการชมุ นมุ สาธารณะทไี่ มช อบดว ยกฎหมายหรอื ทไ่ี มเ ลกิ การชมุ นมุ ตามคาํ สง่ั ศาล ใหศ าลมอี าํ นาจสงั่ รบิ เสยี ทง้ั สน้ิ ไมว า จะมผี ถู กู ลงโทษตามคาํ พพิ ากษาหรอื ไม (มาตรา ๓๕) และหา มมใิ ห ผทู ไี่ มไ ดร บั มอบหมายจากเจา พนกั งานดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ หรอื ผคู วบคมุ สถานการณ หรอื ผซู งึ่ ไดร บั มอบหมายจากผคู วบคมุ สถานการณ ใหป ฏบิ ตั หิ นา ทตี่ ามพระราชบญั ญตั นิ ้ี พาอาวธุ เขาไปในทช่ี ุมนุม ไมว า จะไดร ับอนญุ าตใหมีอาวุธนัน้ ตดิ ตัวหรอื ไมก ็ตาม (มาตรา ๓๔) ò.ò »ÃСÒÈสาํ ¹¡Ñ §Ò¹ตาํ ÃǨá˧‹ ªÒμÔ àÃÍè× § กาํ ˹´ÃдºÑ àÊÂÕ §¢Í§à¤ÃÍè× §¢ÂÒÂàÊÂÕ § ·ãèÕ ªãŒ ¹¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóР¾.È.òõõø สํานักงานตํารวจแหงชาติไดประกาศกําหนดระดับเสียงของเครื่องขยายเสียงที่ใชในการ ชุมนุมสาธารณะ ดังน้ี ๑. คา ระดับเสยี งสูงสดุ ไมเกนิ ๑๑๕ เดซเิ บลเอ ๒. คา ระดับเสยี งเฉลี่ย ๒๔ ชัว่ โมง ไมเกิน ๗๐ เดซเิ บลเอ ๓. คาระดับเสยี งรบกวนเทากับ ๑๐ เดซิเบลเอ ๔. วธิ กี ารตรวจวดั ระดบั เสยี งใหเ ปน ไปตามกฎหมายวา ดว ยการสง เสรมิ และรกั ษาคณุ ภาพ สิง่ แวดลอมแหงชาติ

๘ ò.ó »ÃСÒÈสํา¹Ñ¡¹Ò¡ÃÑ°Á¹μÃÕ àÃèÍ× § กํา˹´Ç¸Ô Õ¡ÒÃᨧŒ ¡ÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРโดยทก่ี ารจดั การชมุ นมุ สาธารณะäÁμ‹ ÍŒ §Á¡Õ ÒâÍ͹ÞØ Òμ จงึ กาํ หนดวธิ กี ารแจง การชมุ นมุ สาธารณะ ดงั น้ี ๑. พนักงานเจาหนาท่ี หมายความวา เจาพนักงานซ่ึงผูรับแจงแตงต้ังหรือมอบหมาย ใหรับผิดชอบในการรับหรือสงหนังสือ หรือดําเนินการเกี่ยวกับการรับแจงการชุมนุมสาธารณะของ หนว ยงาน เมอ่ื พนกั งานเจา หนา ที่ ไดร บั หนงั สอื แจง การชมุ นมุ สาธารณะแลว ใหร บี นาํ เสนอผรู บั แจง เพ่ือพิจารณาโดยเร็ว กรณีมีขอสงสัยใหพนักงานเจาหนาท่ีติดตอไปยังผูแจง เพ่ือตรวจสอบตัวผูแจง และความถกู ตองของหนงั สือแจง การชมุ นุมสาธารณะดว ย ๒. ผูประสงคจะจัดการชุมนุมใหแจงเปนหนังสือตอผูรับแจงซ่ึงเปนหัวหนาสถานีตํารวจ แหงทองท่ีที่มีการชุมนุมสาธารณะตามแบบทายประกาศ กอนเริ่มการชุมนุมไมนอยกวายี่สิบส่ีช่ัวโมง และการแจง ใหด ําเนนิ การโดยวธิ หี น่งึ วิธใี ด ดงั ตอ ไปน้ี ๑) การแจงโดยตรงตอผรู บั แจง ๒) แจง ทางโทรสาร ๓) แจง ทางจดหมายอเิ ล็กทรอนิกส กรณที ผี่ แู จง ไมส ามารถแจง การชมุ นมุ ไดท นั ตามกาํ หนดเวลาขา งตน ใหผ แู จง ยน่ื คาํ ขอ ผอนผันพรอมแบบการแจงการชุมนุมสาธารณะ โดยแจงโดยตรงตอผูบังคับการผูรับผิดชอบ พ้นื ที่การชมุ นุมสาธารณะ ๓. การชุมนุมสาธารณะในทองท่ีสถานีตํารวจตาง ๆ เกินกวาหนึ่งทองที่ซ่ึงมีเขต ตอ เนอ่ื งกัน ใหแจงการชุมนุมสาธารณะตอผูรับแจงในทองทห่ี น่งึ ทอ งที่ใดกไ็ ด ๔. ใหส าํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตวิ างระเบยี บหรอื คาํ สงั่ กาํ หนดหลกั เกณฑแ ละการปฏบิ ตั ิ ของเจาหนา ทีต่ ํารวจ เพือ่ ใหเ ปนไปตามประกาศฯ ò.ô »ÃСÒÈสาํ ¹¡Ñ ¹ÒÂ¡Ã°Ñ Á¹μÃÕ àÃÍ×è § à¤ÃÍè× §ÁÍ× ¤Çº¤ÁØ ½§Ù ª¹ã¹¡ÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРกําหนดเครอื่ งมอื ควบคมุ ฝูงชน โดยเจา พนักงานดแู ลการชุมนมุ สาธารณะและขาราชการ ตํารวจซ่ึงไดรับมอบหมาย ผูควบคุมสถานการณและผูซึ่งไดรับมอบหมาย อาจเลือกใชเคร่ืองมือ ควบคมุ ฝงู ชนในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะได จาํ นวน ๔๘ ชนดิ /ประเภท (แบง เปน เครอ่ื งมอื อปุ กรณ ประจํากาย ประจาํ กองรอย และประจําหนวย)

๙ º··èÕ ó ¡®ËÁÒÂà¡ÕÂè ǡѺ¤ÇÒÁÁ¹Ñè ¤§ ó.ñ ¾.Ã.º.¡ÒÃÃ¡Ñ ÉÒ¤ÇÒÁÁÑ¹è ¤§ÀÒÂã¹ÃÒªÍҳҨѡà ¾.È.òõõñ เหตุผลในการประกาศ พ.ร.บ.การรักษาความม่ันคงภายในราชอาณาจักร พ.ศ.๒๕๕๑ เพราะปญหาเก่ียวกับความม่ันคงจากบุคคลหรือกลุมบุคคลท่ีมีหลากหลาย มีความรุนแรง รวดเร็ว สามารถขยายตัวจนสงผลกระทบเปนวงกวาง มีความสลับซับซอน จนอาจกระทบตอเอกราช และบูรณภาพแหงอาณาเขต กอใหเกิดความไมสงบเรียบรอยภายในประเทศ และเปนภยันตรายตอ ความสงบสุขของประชาชน จึงใหมีหนวยงานเพ่ือสามารถปองกันและระงับภัยที่เกิดข้ึนไดอยางทัน ทว งที ตลอดจนบรู ณาการและประสานการปฏบิ ตั ิรว มกบั ทกุ สวนราชการ สง เสรมิ ประชาชนใหเ ขา มา มสี ว นรว มในการปองกนั และรักษาความม่นั คง พระราชบญั ญตั กิ ารรกั ษาความมนั่ คงภายในราชอาณาจกั ร พ.ศ.๒๕๕๑ จะนาํ มาใชบ งั คบั ในกรณีที่มีความจําเปนตองดําเนินการเพ่ือปองกัน ควบคุม แกไข และฟนฟูสถานการณที่เปนภัย หรอื อาจเปน ภยั อนั เกดิ จากบคุ คลหรอื กลมุ บคุ คลทก่ี อ ใหเ กดิ ความไมส งบสขุ ทาํ ลาย หรอื ทาํ ความเสยี หาย ตอชีวิต รางกาย ทรัพยสินของประชาชนหรือของรัฐใหกลับคืนสูสภาวะปกติ เพ่ือใหเกิดความสงบ เรียบรอ ยของประชาชนหรอื ความมั่นคงของรัฐ พระราชบัญญัติน้ีไดมีการจัดโครงสราง กองอํานวยการรักษาความมั่นคงภายใน ราชอาณาจกั ร (กอ.รมน.) ขนึ้ ในสาํ นกั นายกรฐั มนตรี และขนึ้ ตรงตอ นายกรฐั มนตรี โดยมภี ารกจิ การรกั ษา ความมั่นคงภายในราชอาณาจักร ในกรณีที่ปรากฏเหตุการณอันกระทบตอความมั่นคงภายใน ราชอาณาจกั รแตย งั ไมม คี วามจาํ เปน ตอ งประกาศสถานการณฉ กุ เฉนิ คณะรฐั มนตรจี ะมมี ตมิ อบหมาย ให กอ.รมน. เปน ผูร บั ผดิ ชอบในการปอ งกัน ปราบปราม ระงับ ยบั ยัง้ และแกไขหรือบรรเทาเหตกุ ารณ ท่ีกระทบนั้นภายในพื้นที่และระยะเวลาท่ีกําหนดได ซ่ึงกรณีดังกลาว คณะรัฐมนตรีสามารถมีมติให หนวยงานของรัฐมอบอํานาจหนาท่ีและความรับผิดชอบตามกฎหมายในเรื่องตาง ๆ ให กอ.รมน. ดําเนินการแทนหรือมอี ํานาจดําเนนิ การดวย ท้ังนี้ ภายในพื้นทแี่ ละระยะเวลาทกี่ ําหนด นอกจากน้ี พระราชบัญญัติฉบับน้ีไดกําหนดใหนายกรัฐมนตรีเปนผูอํานวยการรักษา ความมนั่ คงภายในราชอาณาจกั ร (ผอ.รมน.) ซง่ึ สามารถออกขอ กาํ หนดในเรอ่ื งตา ง ๆ โดยความเหน็ ชอบ ของคณะรฐั มนตรีได เชน หา มเขา หรอื ใหอ อกจากบริเวณพื้นท่ี อาคารหรือสถานทที่ ี่กาํ หนด หา มออก นอกเคหสถานในเวลาท่ีกําหนด เปนตน โดยลักษณะพิเศษของพระราชบัญญัติการรักษาความม่ันคง ภายในราชอาณาจักรฯ ท่ีสําคัญประการหน่ึง คือ การกําหนดใหมีการชดเชยคาเสียหายตามควรแก กรณีใหแกประชาชนผูสุจริตซ่ึงไดรับความเสียหายจากการใชอํานาจของ กอ.รมน. ตามหลักเกณฑ และเงื่อนไขทีค่ ณะรฐั มนตรีกําหนด

๑๐ ó.ò ¾ÃÐÃÒªกาํ ˹´¡ÒúÃËÔ ÒÃÃÒª¡ÒÃã¹Ê¶Ò¹¡Òó© ¡Ø à©¹Ô ¾.È.òõôø เหตุผลในการประกาศ พระราชกําหนดการบริหารราชการในสถานการณฉุกเฉิน พ.ศ.๒๕๔๘ เน่ืองจากปญหาเก่ียวกับความม่ันคงของรัฐ มีหลากหลายรูปแบบ มีความรายแรง มากยงิ่ ขน้ึ จนอาจกระทบตอ เอกราชและบรู ณภาพแหง อาณาเขต และกอ ใหเ กดิ ความไมส งบเรยี บรอ ย ในประเทศ จึงสมควรกําหนดมาตรการในการบริหารราชการสําหรับสถานการณฉุกเฉินไวเปนพิเศษ เพ่อื ใหรฐั สามารถรักษาความมั่นคงของรัฐ ความปลอดภัย และรักษาสิทธิและเสรีภาพของประชาชน ใหกลับสสู ภาพปกตไิ ดโ ดยเร็ว สําหรับการประกาศสถานการณฉุกเฉินนั้น เปนอํานาจของนายกรัฐมนตรีโดยตองไดรับ ความเหน็ ชอบของคณะรฐั มนตรี แตใ นบางกรณที ม่ี คี วามจาํ เปน เรง ดว นทาํ ใหไ มอ าจขอความเหน็ ชอบ จากคณะรัฐมนตรีไดทันทวงที กฎหมายจึงไดเปดชองใหนายกรัฐมนตรีสามารถประกาศสถานการณ ฉุกเฉินไปกอนได แตจะตองดําเนินการใหไดรับความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีภายในสามวัน โดยหากมไิ ดด าํ เนนิ การขอความเหน็ ชอบภายในเวลาทก่ี าํ หนด หรอื ขอความเหน็ ชอบแลว แตป รากฏวา คณะรัฐมนตรีไมใหความเห็นชอบ ยอมมีผลใหการประกาศสถานการณฉุกเฉินน้ันเปนอันสิ้นสุดลง โดยประกาศดงั กลา วมผี ลใชบ งั คบั ไดต ลอดระยะเวลาทน่ี ายกรฐั มนตรกี าํ หนด แตต อ งไมเ กนิ สามเดอื น นับแตวันประกาศ แตหากมีความจําเปนตองขยายระยะเวลาเน่ืองจากสถานการณน้ันยังไมส้ินสุดลง นายกรัฐมนตรีก็ตองขอความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีกอนใชอํานาจประกาศขยายระยะเวลา การใชบ งั คบั ออกไปอกี เปน คราว ๆ ไป ทง้ั นี้ คราวละไมเ กนิ สามเดอื น แตใ นบางกรณสี ถานการณฉ กุ เฉนิ ทเ่ี กดิ ขน้ึ เปน สถานการณท มี่ คี วามรา ยแรง เชน มกี ารกอ การรา ย การใชก าํ ลงั ประทษุ รา ยตอ ชวี ติ รา งกาย หรือทรัพยสิน หรือมีเหตุอันควรเชื่อไดวามีการกระทําที่มีความรุนแรงกระทบตอความมั่นคงของรัฐ ความปลอดภัยในชีวิตหรือทรัพยสินของรัฐหรือบุคคล ทําใหมีความจําเปนตองใชมาตรการท่ีเขมขน และรนุ แรงกวา ในกรณที วั่ ไปเพอ่ื เรง แกไ ขปญ หาใหย ตุ อิ ยา งมปี ระสทิ ธภิ าพและทนั ทว งที กใ็ หเ ปน อาํ นาจ นายกรฐั มนตรที จ่ี ะประกาศใหส ถานการณฉ กุ เฉนิ นน้ั เปน สถานการณท ม่ี คี วามรา ยแรง แตจ ะตอ งไดร บั ความเห็นชอบจากคณะรัฐมนตรีดวย โดยใหอํานาจนายกรัฐมนตรีมีอํานาจออกขอกําหนดได เชน หามมิใหบุคคลมีการชุมนุมหรือมั่วสุมกัน ณ ท่ีใด ๆ หรือกระทําการใดอันเปนการยุยงใหเกิดความ ไมสงบเรียบรอย หามการเสนอขาว การจาํ หนาย หรอื ทาํ ใหแ พรหลาย เปนตน และถาสถานการณฉุกเฉินน้ันเปนสถานการณที่มีความรายแรง กฎหมายใหอํานาจ นายกรัฐมนตรีเพ่ิมเติมขน้ึ ตามนัยมาตรา ๑๑ แหง พระราชกําหนดดังกลา วดวย นอกจากนี้ พระราชกําหนดฉบับน้ีไดกําหนดใหพนักงานเจาหนาที่และผูมีอํานาจหนาท่ี เชน เดยี วกบั พนกั งานเจา หนา ทตี่ ามพระราชกาํ หนดนไี้ มต อ งรบั ผดิ ทง้ั ทางแพง ทางอาญา หรอื ทางวนิ ยั เนือ่ งจากการปฏบิ ตั หิ นาทใ่ี นการระงับหรอื ปอ งกนั การกระทาํ ผิดกฎหมาย หากเปนการกระทาํ ทส่ี ุจรติ ไมเ ลอื กปฏบิ ตั ิ และไมเ กนิ สมควรแกเ หตหุ รอื ไมเ กนิ กวา กรณจี าํ เปน แตไ มต ดั สทิ ธผิ ไู ดร บั ความเสยี หาย ท่ีจะเรียกรองคาเสียหายจากทางราชการตามกฎหมายวาดวยความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาท่ี แตอยา งใด

๑๑ ó.ó ¾ÃÐÃÒªºÞÑ ÞÑμ¡Ô ®ÍÂÑ ¡ÒÃÈ¡Ö ¾.È.òôõ÷ พระราชบัญญตั ิกฎอัยการศกึ พระพุทธศกั ราช ๒๔๕๗ มคี วามมงุ หมายเพื่อใหอ ํานาจแก ฝายทหารในการดําเนินการตาง ๆ เพ่ือรักษาไวซ่ึงสถาบนั พระมหากษัตริย สถาบนั ชาติ และสถาบัน ศาสนา ใหย ังคงดาํ รงอยูดวยความเจริญรงุ เรอื ง เปน อสิ รภาพ และมีความสงบเรียบรอ ยท้ังจากภยั ทีม่ ี จากภายนอกและภัยจากภายในราชอาณาจกั ร สําหรับการประกาศใหใชกฎอัยการศึกนั้น ตองทําเปนประกาศพระบรมราชโองการ แตอยางไรก็ดี ในสถานการณที่มีลักษณะพิเศษ คือ เม่ือมีสงครามหรือจลาจลเกิดขึ้น ณ แหงใด ผบู ังคับบญั ชาทหาร ณ ทีน่ ้นั มีอาํ นาจประกาศใชกฎอัยการศกึ ได แตมีผลเฉพาะในเขตอํานาจหนาที่ ของกองทหารนน้ั เทา นน้ั และจะตอ งรบี รายงานใหร ฐั บาลทราบโดยเรว็ ทสี่ ดุ และยงั ไดก าํ หนดใหเ จา หนา ที่ ฝายทหารมีอํานาจเหนือเจาหนาท่ีฝายพลเรือนในสวนที่เกี่ยวกับการยุทธ การระงับปราบปราม หรือการรกั ษาความสงบเรียบรอ ย และกําหนดใหเจา หนา ทฝี่ า ยพลเรือนตอ งปฏบิ ัตติ ามความตองการ ของเจาหนาท่ีฝายทหาร และใหเจาหนาท่ีฝายทหารมีอํานาจเต็มที่ในการใชอํานาจดําเนินการตาง ๆ ไมว า จะเปน การตรวจคน บคุ คล ยานพาหนะ สถานทไี่ มว า ทใ่ี ด ๆ และไมว า เวลาใด ๆ ทง้ั สน้ิ การเกณฑ พลเมืองใหชวยกําลังทหาร การหามการมั่วสุมประชุมกัน การหามบุคคลกระทําหรือมีซ่ึงกิจการ หรือสง่ิ อน่ื ใดไดตามทร่ี ัฐมนตรีวาการกระทรวงกลาโหมกาํ หนด เปนตน นอกจากนี้ ความเสียหายที่เกิดขึ้นอยางหนึ่งอยางใดจากการใชอํานาจของฝายทหาร ตามทีก่ ําหนดไว จะรอ งขอคาเสยี หายหรือคาปรับอยา งหนึ่งอยา งใด แกเจาหนา ทีฝ่ า ยทหารไมไ ดเลย เพราะอํานาจท้ังปวงที่เจาหนาท่ีฝายทหารไดปฏิบัติและดําเนินการตามกฎอัยการศึกเปนการกระทํา สําหรับปองกัน พระมหากษัตริย ชาติ ศาสนา ดวยกําลังทหารใหดํารงอยูในความเจริญรุงเรือง เปนอสิ รภาพ และสงบเรยี บรอยปราศจากราชศตั รูภายนอกและภายใน

๑๒

๑๓ º··èÕ ô ËÅ¡Ñ ¡®ËÁÒ»¡¤Ãͧ¾×é¹°Ò¹ กฎหมายปกครอง คอื กฎหมายมหาชนสาขาหนงึ่ ทีก่ ําหนดความสัมพันธระหวางองคกร เจา หนา ทข่ี องรฐั กบั ราษฎรหรอื ระหวา งองคก รเจา หนา ทข่ี องรฐั ดว ยกนั เอง โดยองคก รเจา หนา ทขี่ องรฐั มกั จะมเี อกสทิ ธห์ิ รอื อาํ นาจบางประการเหนอื ราษฎร ไมว า จะเปน กรณที ท่ี รพั ยส นิ ขององคก รเจา หนา ท่ี ของรัฐไดรับความคุมครองเปนพิเศษแตกตางจากทรัพยสินของราษฎร หรือกรณีที่องคกรเจาหนาที่ ของรฐั สามารถใชอ าํ นาจบงั คบั การตามกฎหมายใหเ ปน ไปตามความตอ งการของตนไดแ ตเ พยี งฝา ยเดยี ว โดยไมตองไดรับความยินยอมจากราษฎรกอน เชน การเวนคืนท่ีดิน การจัดเก็บภาษีอากร เปนตน ซง่ึ แตกตา งจากหลกั การในกฎหมายเอกชนทถ่ี อื หลกั ความเสมอภาคในการแสดงเจตนาระหวา งคกู รณี เปนสําคัญ ดวยเหตุที่การกระทําของรัฐดังกลาวเปนการใชอํานาจตามกฎหมายและกระทําไป เพอื่ ประโยชนส าธารณะ ซง่ึ การดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะเปน การกระทาํ ของรฐั ในการรกั ษาความมนั่ คง หรอื ความสงบเรยี บรอ ยของประเทศ กรอบการปฏบิ ตั ขิ องเจา หนา ทใ่ี นการดแู ลรกั ษาความสงบเรยี บรอ ย ในการชมุ นมุ สาธารณะดงั ทจี่ ะกลา วตอ ไป จะตงั้ อยใู นพนื้ ฐานทว่ี า “ประชาชนยอ มมเี สรภี าพในการชมุ นมุ โดยสงบและปราศจากอาวุธ” เจาหนาที่มหี นา ท่ใี นการดแู ลความปลอดภยั อํานวยความสะดวกใหแก ผูชุมนุม และดูแล ควบคุมการชุมนุมใหเปนไปดวยความสงบเรียบรอย ไมกระทบกระเทือนตอ ความมนั่ คงของชาติ ความปลอดภยั สาธารณะ ความสงบเรยี บรอ ยหรอื ศลี ธรรมอนั ดี ตลอดจนสขุ อนามยั ของประชาชน หรือความสะดวกของประชาชนท่ีจะใชที่สาธารณะ และไมกระทบกระเทือนตอสิทธิ และเสรีภาพและศักดิ์ศรีความเปนมนุษยของผูอ่ืน ผูจัดการชุมนุม ผูชุมนุม มีหนาท่ีในการบริหาร ความเสี่ยง ปฏิบัติตามคําแนะนํา เงื่อนไขหรือคําส่ังของเจาหนาท่ีเพื่อปองกันการเกิดเหตุราย และมใิ หเกิดเหตุการณร ุนแรงขน้ึ ตลอดจนเกิดผลกระทบกับประชาชนอนื่ นอ ยทส่ี ดุ ” ดังนัน้ เจาหนา ที่ จึงตองมีทัศนคติท่ีดีตอการชุมนุม และเจาหนาที่ที่ไดรับมอบหมายใหปฏิบัติหนาท่ี จักตองมีทักษะ ความเขา ใจ และอดทนตอ สถานการณ เพอ่ื ไมใ หเ กดิ การยว่ั ยุ อนั จะเปน การสง ผลใหก ารชมุ นมุ มแี นวโนม ไปสคู วามรนุ แรงได โดยมกี รอบแนวคดิ ในการปฏบิ ตั ขิ องเจา หนา ทข่ี องรฐั ตอ ผชู มุ นมุ จะตอ งสอดคลอ ง กบั หลักนติ ริ ัฐและหลักนติ ธิ รรมเปนไปตามหลกั การตา งๆ ดงั น้ี ô.ñ ËÅ¡Ñ á˧‹ »ÃÐÊ·Ô ¸ÀÔ Ò¾áÅÐËÅ¡Ñ ¤ÇÒÁàËÁÒÐÊÁ กลา วคอื องคก รของรฐั ฝา ยปกครอง จะตองใชวิจารณญาณเลือกออกคําสั่งหรือมาตรการทางกฎหมายท่ีสามารถจะดําเนินการรักษา ความสงบเรียบรอ ยของสังคมไดอ ยางมปี ระสิทธภิ าพสงู สดุ และมีความเหมาะสมกับสถานการณ ô.ò ËÅ¡Ñ áË‹§¤ÇÒÁจาํ ໹š กลา วคือ องคกรของรัฐจะตอ งพจิ ารณาวาในบรรดาคาํ ส่งั หรือมาตรการหลาย ๆ ประการซ่งึ ลว นแลว แตสามารถดาํ เนนิ การใหค วามมงุ หมายของกฎหมายทใ่ี ห อํานาจสําเร็จลุลวงไปไดท้ังสิ้นนั้น มีผลกระทบกระเทือนตอสิทธิหรือเสรีภาพของประชาชนนอยที่สุด แตย ังคงมปี ระสิทธภิ าพในการรักษาความสงบเรียบรอ ยตามทีก่ ฎหมายใหอ ํานาจ

๑๔ ô.ó ËÅ¡Ñ á˧‹ ¤ÇÒÁä´ÊŒ ´Ñ ÊÇ‹ ¹ กลา วคอื องคก รของรฐั ตอ งพจิ ารณาความสมดลุ ระหวา ง ความเสียหายอันจะเกิดขึ้นกับประชาชนกับประโยชนอันสังคมจะพึงไดรับจากการปฏิบัติในการรักษา ความสงบเรยี บรอ ย ดงั นนั้ เจา หนา ทจ่ี ะตอ งเลอื กดาํ เนนิ มาตรการทเ่ี มอื่ ลงมอื ปฏบิ ตั กิ ารแลว ¨Ð处 ãËŒ à¡´Ô »ÃÐ⪹Ꮰ¡Á‹ ËÒª¹ÁÒ¡·ÊèÕ ´Ø áÅÐà¡´Ô ¤ÇÒÁàÊÂÕ ËÒÂá¡»‹ ÃЪҪ¹¹ÍŒ ·ÊèÕ ´Ø แตย งั คงเปน มาตรการ ทม่ี ปี ระสทิ ธภิ าพสงู สดุ ภายใตส ถานการณน น้ั โดยอาจใชว ธิ กี ารหรอื มาตรการทเ่ี หมาะสมแตกตา งกนั ไป ในแตละสถานการณแหง ความรายแรงหรือความจาํ เปนในสถานการณนั้น ๆ ô.ô ËÅ¡Ñ ¡ÒÃËÒŒ ÁàÅÍ× ¡»¯ºÔ μÑ âÔ ´ÂÍÒí àÀÍã¨áÅÐäÁà‹ »¹š ¸ÃÃÁ กลา วคอื ดว ยเหตทุ สี่ ทิ ธิ ในความเสมอภาคเปนสิทธิขั้นพื้นฐาน สิทธิดังกลาวจึงผูกพันองคกรของรัฐ เจาหนาที่ของรัฐจึงตอง ปฏิบัติตอส่ิงท่ีมีสาระสําคัญเหมือนกัน ดวยวิธีการท่ีเหมือนกัน จะปฏิบัติใหแตกตางกันโดยอําเภอใจ มไิ ด และถา มีสาระสาํ คญั ทีแ่ ตกตางกนั จะพิจารณาใหเ หมือนกันโดยอําเภอใจมไิ ดเชน เดยี วกัน ดงั นั้น การกาํ หนดมาตรการใด ๆ จงึ จะตอ งพจิ ารณาหลกั การหา มเลอื กปฏบิ ตั ทิ ไ่ี มเ ปน ธรรมอยา งเทา เทยี มกนั โดยไมค ํานึงความแตกตางกนั ทางเชอ้ื ชาติ ศาสนา เผาพนั ธุ หรือความแตกตางกันดานอืน่ ๆ รวมถึง ความคดิ เห็นทางการเมืองทแี่ ตกตางกันดวย ô.õ ¡Ã³ÈÕ ¡Ö ÉÒ¡ÒÃ㪴Œ ÅØ Â¾¹Ô ¨Ô ¢Í§à¨ÒŒ ˹Ҍ ·Õè เจา หนา ทจี่ ะตอ งบงั คบั การตามทกี่ ฎหมาย ใหอํานาจหนา ท่ีไว กรณีที่จะตอ งมกี ารใชดุลยพนิ ิจจะตอ งเปนไปตามหลักเหตุผลและกฎหมาย

๑๕ º··Õè õ ¤ÇÒÁÃºÑ ¼Ô´·Ò§ÅÐàÁÔ´¢Í§à¨ÒŒ ˹Ҍ ·èÕ พระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาท่ี พ.ศ.๒๕๓๙ ประกาศใชเนื่องจาก การท่เี จาหนาทีด่ ําเนนิ กิจการตาง ๆ ของหนวยงานของรฐั นั้น หาไดเปน ไปเพื่อประโยชนอ นั เปนการ เฉพาะตัวไม การปลอยใหความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาที่ในกรณีท่ีปฏิบัติงานในหนาท่ีและ เกิดความเสียหายแกเอกชนเปนไปตามหลักกฎหมายเอกชน จึงไมเปนธรรมกับเจาหนาที่และ ยังเปนการบ่ันทอนกําลังขวัญในการทํางานของเจาหนาที่ดวย จนบางคร้ังกลายเปนปญหาในการ บรหิ ารเพราะเจา หนา ท่ี ไมก ลา ตดั สนิ ใจดาํ เนนิ งานเทา ทคี่ วร เพราะเกรงความรบั ผดิ ชอบทจ่ี ะเกดิ แกต น ท้งั นี้ เพอ่ื ใหเกดิ ความเปนธรรมและเพ่มิ พูนประสทิ ธภิ าพในการปฏิบตั ิงานของรฐั การปฏบิ ตั ขิ องเจา หนา ทตี่ าํ รวจในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ เปน การกระทาํ เพอื่ รกั ษา ความสงบเรยี บรอ ยของประเทศ และปฏิบตั หิ นา ทีใ่ นการบังคบั ใชก ฎหมาย จึงหาไดเปนการกระทาํ ไป เพื่อประโยชนอันเปนการเฉพาะตัวไม ดังนั้นเม่ือเกิดความเสียหายอยางหน่ึงอยางใดข้ึน จึงตองถือ ปฏิบัติตามพระราชบญั ญตั ิความรับผิดทางละเมดิ ของเจา หนา ท่ี พ.ศ.๒๕๓๙ โดยมสี าระสําคัญ ดังนี้ õ.ñ à¨ÒŒ ˹ŒÒ·èÕ¡ÃÐทาํ 㹡Òû¯ºÔ ÑμËÔ ¹ÒŒ ·èÕáÅŒÇà¡Ô´¤ÇÒÁàÊÂÕ ËÒ¨п‡Í§μÑÇà¨ÒŒ ˹ŒÒ·äÕè Áä‹ ´Œ จากเหตผุ ลทกี่ ลา วขา งตน การกระทาํ ของเจา หนา ทต่ี าํ รวจเปน การกระทาํ เพอ่ื ประโยชนข องรฐั ดังน้ันเมือ่ การกระทาํ ดงั กลา วมิใชการกระทําท่เี ปนการสวนตวั การนาํ หลักกฎหมายเอกชนท่วั ไปมาใช บงั คับ จงึ ไมเปนธรรมกับเจาหนา ที่ ดงั นัน้ เม่ือเกิดความเสียหายจากการกระทาํ ของเจาหนา ท่ตี ํารวจ ในการดูแลการชุมนุมสาธารณะ สํานักงานตํารวจแหงชาติจึงตองรับผิดในผลแหงละเมิดท่ีเจาหนาที่ ของตนได¡ ÃÐทํา㹡Òû¯ºÔ μÑ ËÔ ¹ÒŒ ·Õè ในกรณีนีผ้ เู สยี หายอาจฟองหนว ยงานของรฐั ดังกลา วไดโ ดยตรง (สาํ นักงานตํารวจแหง ชาต)ิ á쨋 п‡Í§à¨ŒÒ˹Ҍ ·äèÕ Á‹ä´Œ เวนแตถ าเจาหนา ท่ดี งั กลา วกระทําละเมดิ มิใช การกระทาํ ในการปฏบิ ัตหิ นาท่ี เจา หนาที่ตองรบั ผดิ ในการนน้ั เปนการเฉพาะตัว õ.ò ¤ÇÒÁÃѺ¼´Ô ¢Í§à¨ÒŒ ˹Ҍ ·Õè ถาหนวยงานของรัฐตองรับผิดใชคาสินไหมทดแทนแกผูเสียหายเพื่อการละเมิดของ เจาหนาที่ หนวยงานของรัฐมีสิทธิเรียกใหเจาหนาท่ีผูทําละเมิดชดใชคาสินไหมทดแทนดังกลาวแก หนว ยงานของรฐั ได ถา เจา หนา ทไี่ ดก ระทาํ การนน้ั ไปดว ยความ¨§ã¨ËÃÍ× »ÃÐÁÒ·àÅ¹Ô àÅÍ‹ ÍÂÒ‹ §ÃÒŒ Âáç (หากเจา หนา ทก่ี ระทาํ การละเมดิ ทเ่ี ปน การกระทาํ ประมาท(โดยทวั่ ไป) เจา หนา ทไี่ มต อ งรบั ผดิ ชอบชดใช ตองรบั ผิดเฉพาะการกระทาํ โดยจงใจหรือประมาทเลินเลออยา งรา ยแรงเทานัน้ )

๑๖ õ.ó ÊÑ´ÊÇ‹ ¹¤ÇÒÁÃѺ¼´Ô ·Ò§ÅÐàÁÔ´¢Í§à¨ÒŒ ˹ŒÒ·Õè นอกจากความรบั ผดิ ตาม ๕.๒ แลว เจาหนาท่ียังมีเหตทุ ี่จะชดใชคา เสียหายตามสดั สวน ทเี่ หมาะสมกบั ความรบั ผดิ ชอบตามระดบั ความรา ยแรงแหง การกระทาํ และความเปน ธรรมในแตล ะกรณี เปน เกณฑโ ดยÁÔμÍŒ §ãË㌠ªŒàμÁç จํา¹Ç¹¢Í§¤ÇÒÁàÊÂÕ ËÒ¡çä´Œ ถา การกระทาํ ละเมดิ เกดิ จากความผดิ หรอื ความบกพรอ งของหนว ยงานของรฐั หรอื ระบบ การดาํ เนนิ งานสว นรวม ãËËŒ ¡Ñ ÊÇ‹ ¹á˧‹ ¤ÇÒÁÃºÑ ¼´Ô ´§Ñ ¡ÅÒ‹ ÇÍÍ¡´ÇŒ  และในกรณที กี่ ารละเมดิ เกดิ จาก เจาหนาท่ีหลายคน มิใหนําหลักเรื่องลูกหนี้รวมมาใชบังคับและ਌Ò˹ŒÒ·èÕáμ‹ÅФ¹μŒÍ§ÃѺ¼Ô´ãªŒ ¤Ò‹ ÊÔ¹äËÁ·´á·¹à©¾ÒÐÊÇ‹ ¹¢Í§μ¹à·‹Ò¹¹Ñé จะเห็นไดวาพระราชบัญญัติความรับผิดทางละเมิดของเจาหนาที่ พ.ศ.๒๕๓๙ เปน กฎหมายทค่ี มุ ครองเจา หนา ทที่ ไี่ ดก ระทาํ ในการปฏบิ ตั หิ นา ที่ ไมใ หถ กู ฟอ งรอ งดาํ เนนิ คดใี นทางแพง หรอื ตอ งรบั ผดิ ในมลู ละเมดิ ทเี่ กดิ ขน้ึ จากการปฏบิ ตั หิ นา ที่ ถา มไิ ดก ระทาํ โดยจงใจหรอื ประมาทเลนิ เลอ อยางรายแรง และหากตองรับผิดชดใชคาสินไหม กฎหมายยังใหพิจารณาระดับความรายแรง ความผิดหรือความบกพรองของหนวยงานอีกดวย เพื่อพิจารณาใหเจาหนาท่ีอาจรับผิดตามสัดสวน ท่ีเหมาะสม และไมนําหลักเรื่องลูกหนี้รวมมาใชบังคับกับความรับผิดดังกลาว ซ่ึงเปนประโยชนตอ เจาหนาท่ีเปนอยางมาก เพ่ือใหเจาหนาท่ีทุกนายปฏิบัติหนาท่ีไดอยางมีประสิทธิภาพ และสามารถ ตัดสินใจไดอ ยางมั่นใจ ตอบสนองตอ สถานการณก ารชุมนุมสาธารณะท่อี าจเกิดข้ึนตามแตกรณี

๑๗ º··èÕ ö ¡ÒúÃËÔ ÒèѴ¡ÒáÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРö.ñ ÁμÔ¤³ÐÃ°Ñ Á¹μÃÕ ñ. Áμ¤Ô ³ÐÃ°Ñ Á¹μÃÕ òó àÁÉÒ¹ òõôõ เหน็ ชอบใหเ จา หนา ทที่ เ่ี กย่ี วขอ งบรหิ ารจดั การ การชุมนุมสาธารณะโดยยึดหลักเมตตาธรรมคูหลักนิติธรรม แตหากกลุมผูชุมนุมกระทําผิดกฎหมาย กอใหเกิดความเสียหายแกทรัพยสินของราชการหรือเอกชน เปนการกระทําเกินกวาการใชสิทธิตาม รฐั ธรรมนญู บางคร้ังมีการใชว ิธกี ารรนุ แรง หรอื ไมปฏิบตั ิตามขอตกลงและเง่ือนไขที่ไดเจรจาตกลงกัน ไวแลว ถาเปน เชน น้ีอีก ก็อาจไมต อ งมกี ารเจรจาหรือชว ยเหลอื ใด ๆ หากผูใดกระทาํ ผดิ กฎหมายหรือ ทาํ ใหทรพั ยสินเสียหาย ก็ใหดําเนนิ การตามกฎหมายอยางจรงิ จัง ò. Áμ¤Ô ³ÐÃ°Ñ Á¹μÃÕ óð ¡Ã¡®Ò¤Á òõôõ เห็นชอบหลักการและแนวทางการแกไ ข ปญหาความรนุ แรงในการชมุ นมุ เรยี กรอง กําหนดแนวทาง ดงั น้ี ๒.๑ การใชห ลกั เมตตาธรรม อยบู นสมมตฐิ านทวี่ า ผมู าชมุ นมุ เรยี กรอ งมคี วามเดอื ดรอ น และมคี วามทกุ ขจ รงิ ซง่ึ ตอ งการใหร ฐั บาลชว ยเหลอื ขา ราชการหรอื พนกั งานเจา หนา ทท่ี รี่ บั ผดิ ชอบตอ ง ตรวจสอบขอ เทจ็ จรงิ วา มคี วามเดอื ดรอ นและมคี วามทกุ ขต ามขอ เรยี กรอ งหรอื ไม ถา มจี รงิ กต็ อ งใหก าร ชว ยเหลอื ตามอํานาจหนาที่ ๒.๒ การใชหลักกฎหมาย หากมีการกระทําผิดกฎหมายใหเจาหนาที่ท่ีรับผิดชอบ ใชว ธิ เี จรจากอ น โดยเสนอแนะใหป ฏบิ ตั ใิ หถ กู ตอ งตามกฎหมาย หากไมป ฏบิ ตั ติ ามกฎหมาย หรอื ยงั คง มกี ารกระทาํ ทก่ี าวรา ว รุนแรง ใหด าํ เนินการตามกฎหมาย โดยใหด าํ เนินการในระดบั ถอยทถี อ ยอาศยั และตองมองวาทุกคนเปน คนรวมชาติ ó. ÁμÔ¤³ÐÃÑ°Á¹μÃÕ òõ ÊÔ§ËÒ¤Á òõõø เห็นชอบแผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ ตามพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ท่ีสํานักงานตํารวจแหงชาติเสนอ โดยมีสาระ ทส่ี าํ คญั ดังน้ี ๓.๑ กาํ หนดหลกั การ นโยบาย วสิ ยั ทศั น วตั ถปุ ระสงค เปา หมาย กรอบยทุ ธศาสตร และมาตรการดูแลการชมุ นุมสาธารณะ ๓.๒ กําหนด บทบาท หนาที่ของหนวยงานท่ีเกีย่ วของ ตลอดจนขัน้ ตอนการปฏบิ ตั ิ และการใชก ําลงั เครือ่ งมอื อปุ กรณแ ละอาวุธ ในการดแู ลการชุมนมุ สาธารณะ ๓.๓ ใหส าํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาตเิ ปน หนว ยงานหลกั ในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ และหนว ยงานทเ่ี กยี่ วขอ งใหก ารสนบั สนนุ การปฏบิ ตั ิ โดยเฉพาะหนว ยงานทมี่ หี นา ทร่ี บั ผดิ ชอบโดยตรง หรอื หนว ยงานทเ่ี กยี่ วขอ งกบั ขอ เรยี กรอ ง ขอ สนบั สนนุ ขอ คดั คา นหรอื การแสดงความคดิ เหน็ ของกลมุ ผูชุมนุม ตองจัดเจาหนาท่ีมารับทราบขอเท็จจริง เจรจา ไกลเกลี่ย หรือแกไขปญหาเบ้ืองตน และให

๑๘ ชแ้ี จงทาํ ความเขา ใจการปฏบิ ตั แิ ละกฎหมายใหผ ชู มุ นมุ ทราบดว ย ทงั้ นี้ ใหข บั เคลอื่ นและบรหิ ารจดั การ การชุมนมุ สาธารณะโดยศนู ยปฏบิ ตั กิ าร (ศปก.) แตล ะระดบั ö.ò á¼¹¡ÒôáÙ Å¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóР(Áμ¤Ô ³ÐÃÑ°Á¹μÃÕ òõ ÊÔ§ËÒ¤Á òõõø) ñ. ¡ÒúÃÔËÒèѴ¡ÒÃ㹡ÒÃᨧŒ ¡ÒêØÁ¹ØÁÊÒ¸ÒóРใหท กุ สน./สภ. บก. หรอื บช. จดั ระบบการรบั แจง การชมุ นมุ สาธารณะสามารถตรวจสอบ และรับแจงไดตลอด ๒๔ ช่ัวโมง โดยจัดเจาหนาท่ีรับ-สง ประสานงานการแจงการชุมนุมสาธารณะ และประทับตรารับหนังสือ ลงทะเบียนรับหนังสือในหนังสือรับตามระเบียบงานสารบรรณ แลวใหรีบ ดําเนินการเสนอ หน.สน./สภ. โดยดว น เพ่ือให หน.สน./สภ. พจิ ารณาใหแลว เสรจ็ ภายในยสี่ บิ สช่ี ว่ั โมง หากเปนการชมุ นมุ สาธารณะตอ เน่อื งหลายพน้ื ทใี่ ห หน.สน./สภ. รายงานให ผบก. หรือ ผบช. ทราบ ตามแตก รณี ใหท กุ สน./สภ. จดั ทาํ แผนทส่ี ถานทห่ี า มการชมุ นมุ ในระยะ ๑๕๐ เมตร จากสถานทสี่ าํ คญั ตามมาตรา ๗ แหง พ.ร.บ.การชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ และอาจประกาศไวใ นบรเิ วณทแี่ ลเหน็ ไดง า ยของ สน./สภ. พรอมแผนท่ีโดยสังเขป โดยอาจประสานงานเจาหนาที่โยธาในพ้ืนท่ีรวมกันทําการวัดระยะ ตามภูมศิ าสตรใ หช ดั เจนได เมื่อผูรับแจง (หน.สน./สภ.) ไดรับแจงการชุมนุมสาธารณะใหพิจารณาดําเนินการ ไปตามอํานาจหนาท่ี จัดต้ังศูนยปฏิบัติการสวนหนา (ศปก.สน.) แลวรายงานการรับแจงการชุมนุม สาธารณะผา น ศปก.ทุกระดับ โดยให ศปก.ตร. ตดิ ตาม ควบคมุ สง่ั การการรกั ษาความสงบและแกไ ข ปญหาตามขน้ั ตอน กรณีใดที่กฎหมายกาํ หนดใหเปน อํานาจของ ผบ.ตร. ในการประกาศ หรือแตงต้ัง เจาพนักงานอื่นเพ่มิ หรอื แทน ใหหนว ยสงเร่อื งผาน ศปก.ตร. เพอ่ื เสนอผบู ังคบั บญั ชาพจิ ารณาอนมุ ัติ ตามข้ันตอนตอ ไป กรณกี ารชมุ นมุ สาธารณะใดทอ่ี าจฝา ฝน คาํ สงั่ หน.คสช.ท่ี ๓/๒๕๕๘ ลง ๑ เม.ย. ๕๘ ให หน.สน./สภ. และผบู งั คบั บญั ชาประสาน กกล.ทหาร ในพน้ื ทอี่ ยา งใกลช ดิ เพอื่ รว มกนั ประชาสมั พนั ธ ชแ้ี จง ทาํ ความเขา ใจ เพอื่ แกไ ขสถานการณก ารชมุ นมุ ใหเ ปน ไปตามเจตนารมณข องกฎหมายแตล ะฉบบั ประสานหนว ยงานทมี่ หี นา ทร่ี บั ผดิ ชอบโดยตรงหรอื หนว ยงานทเี่ กย่ี วขอ งกบั ขอ เรยี กรอ ง สนบั สนนุ คดั คา น หรอื แสดงความคดิ เหน็ ของผชู มุ นมุ จดั ผแู ทนมารบั ทราบขอ เทจ็ จรงิ เจรจา ไกลเ กลย่ี หรือแกไขปญหาเบ้ืองตน โดยมีเจาหนาที่ดูแลการชุมนุมสาธารณะเปนผูสนับสนุนการปฏิบัติ และในตางจังหวัด ใหรายงานใหผูวาราชการจังหวัดทราบ เพ่ือเขามาแกไข เยียวยา รับขอเรียกรอง ตา ง ๆ ตลอดจนประสานการปฏบิ ตั หิ นว ยงานตา ง ๆ เพอื่ รองรบั การชมุ นมุ สาธารณะ อาทเิ ชน องคก ร ปกครองสวนทองถิ่น กระทรวงสาธารณสุข กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย กระทรวงคมนาคม สถาบนั การแพทยฉ กุ เฉนิ กรงุ เทพมหานคร จงั หวดั อาํ เภอ ตาํ บล ตามแตก รณี โดยอาจพจิ ารณาใหจ ดั เจาหนา ที่ พรอมบัญชีอปุ กรณ เคร่ืองมือ ประจาํ ศปก.สน. เพอ่ื ประสานงานและสนับสนนุ การปฏิบัติ

๑๙ ไดต ามความเหมาะสม และเตรยี มความพรอ มในการออกคาํ สงั่ บรรจุ แตง ตงั้ เจา พนกั งานในการชว ยเหลอื เจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะ ไมวาจะเปนในสวนของ ตร. หรือเจาหนาท่ีสนับสนุนจาก หนวยงานอนื่ ๆ ประสานงานหนวยงานประชาสมั พันธในพน้ื ท่ี หรือหนวยงานประชาสัมพนั ธของรัฐ กรมประชาสมั พนั ธ และกองสารนเิ ทศ ตร. เพอ่ื จดั ใหม กี ารประชาสมั พนั ธก ารชมุ นมุ สาธารณะ แนะนาํ การปฏบิ ตั ติ า งๆ ตลอดจนเสนทางการจราจร เสนทางหลกี เล่ียงหรอื เสนทางแนะนาํ เปนตน ใหท กุ หนว ยตรวจสอบและเตรยี มความพรอ มของกาํ ลงั พล อาวธุ อปุ กรณ ยานพาหนะ ใหเปนปจ จบุ นั สามารถใชก ารได และเขาแกไขสถานการณก ารชุมนุมสาธารณะตา ง ๆ ได เมือ่ ไดรับ การส่ังการ ตลอดจนตรวจสอบการปฏิบัตกิ ารตาง ๆ ใหมคี วามสอดคลองกับบทบัญญัตขิ อง พ.ร.บ. การชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ดว ย ใหทุกหนวยเก็บรวบรวมขอมูล สถิติการแจงการชุมนุมสาธารณะ ตลอดจนเอกสาร หลักฐานที่เก่ียวของทางกฎหมายและคดี เพ่ือประกอบการพิจารณาในสว นทเี่ กีย่ วของตอ ไป รายละเอยี ดการบรหิ ารจดั การ ขน้ั ตอนการดาํ เนนิ การตา ง ๆ ใหเ ปน ไปตาม บทที่ ๕ ขน้ั ตอน ปฏบิ ตั กิ ารดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ (ขน้ั ตอนท่ี ๑ ขน้ั เตรยี มการ) ตามแผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ ตามพระราชบญั ญัติการชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ (ตามมติ ครม. เมอื่ ๒๕ ส.ค. ๕๘) ò. ¡ÒúÃÔËÒèѴ¡ÒÃ㹡ÒôÙáÅ¡ÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРให ศปก.สน. รายงานรายละเอยี ดของการชมุ นมุ สาธารณะ สถานการณด า นการขา ว และเจาพนกั งานดูแลการชมุ นุมสาธารณะให ศปก.ตร. ทราบ (ผาน ศปก.ทุกระดบั ) ดงั น้ี หน.สน./สภ. กรณีการชุมนุมภายในพนื้ ที่ สถานตี ํารวจที่รับผิดชอบ ผบก. กรณีการชมุ นุมตอ เนือ่ งหลายพนื้ ที่ สถานตี ํารวจในพน้ื ท่รี ับผดิ ชอบ ผบช. กรณีการชุมนมุ ตอ เนื่องหลายพื้นที่ กองบงั คับการในพน้ื ทรี่ บั ผดิ ชอบ ขาราชการตํารวจอ่ืน ในกรณีที่ ผบ.ตร. แตงตั้ง ใหเปนเจาพนักงานดูแลการชุมนุม สาธารณะ ตามนัยมาตรา ๑๙ แหง พ.ร.บ.การชมุ นุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ ใหเ จา พนักงาน ดูแลการชุมนุมสาธารณะพิจารณาบริหารจัดการการชุมนุมสาธารณะ อํานวยความสะดวก รักษา ความปลอดภัย บรรเทาเหตุเดือดรอนรําคาญตามอํานาจหนาที่ เพ่ือใหการชุมนุมสาธารณะเปนไป ดวยความสงบเรียบรอย กรณีท่ีเจาพนักงานดูแลการชุมนุมสาธารณะขางตน มีการกําหนดเงื่อนไข หรอื คาํ สงั่ หรือปด/ปรับเสน ทางการจราจรใดๆ ให ศปก.สน. รายงาน ศปก.ตร. (ผา น ศปก. ทกุ ระดับ) ทราบและประสานใหม กี ารประชาสมั พนั ธส ถานทจี่ ดั การชมุ นมุ สาธารณะ ตลอดจนเสน ทางการจราจร เพอื่ ใหป ระชาชนไดร บั ผลกระทบนอยทีส่ ุด ประสานงานหนว ยงานประชาสัมพนั ธในพื้นท่ี หรอื หนว ยงานประชาสัมพันธของรัฐ กรมประชาสมั พนั ธ และกองสารนเิ ทศ ตร. เพอื่ จดั ใหม กี ารประชาสมั พนั ธก ารชมุ นมุ สาธารณะ แนะนาํ การปฏบิ ตั ิตาง ๆ เสนทางการจราจร เสนทางหลกี เล่ยี งหรือเสนทางแนะนํา เปน ตน

๒๐ พจิ ารณาประสานหนว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งในการจดั ตง้ั ศนู ยร กั ษาพยาบาล เพอ่ื ชว ยเหลอื ปฐมพยาบาล ผูชุมนุม ประชาชน หรอื เจาหนาท่ี เตรียมความพรอมของเคร่ืองมือควบคมุ ฝงู ชน การเบิกจาย การเบกิ ยมื เพ่ือรองรับ การปฏบิ ัตใิ นข้ันตอนตาง ๆ ตอไป จัดเตรียมพนักงานสอบสวน การเก็บรวบรวมพยานหลักฐานจากหนวยงานตาง ๆ โดยประสานการปฏบิ ัติตา ง ๆ ไวเบ้ืองตน เพอื่ ใหเกิดความพรอ มในการปฏบิ ัติ ตลอดจนการเช่ือมตอ สญั ญาณภาพ เสียง หรืออืน่ ๆ เพอ่ื ประกอบสํานวนคดี หากมคี วามจาํ เปน ตอ งมกี ารใชก าํ ลงั นอกเหนอื จากกาํ ลงั พลของ สน./สภ. ใหพ จิ ารณา ขอสนบั สนนุ กําลังจาก บก. บช. หรอื ตร. ตามลําดบั โดยประสานการปฏบิ ตั ผิ าน ศปก. แตล ะระดบั รายละเอยี ดการบริหารจัดการ ขน้ั ตอนการดําเนินการตาง ๆ ใหเ ปน ไปตาม บทท่ี ๕ ขนั้ ตอนปฏิบัติการดูแลการชมุ นมุ สาธารณะ (ขัน้ ตอนที่ ๒ ขัน้ การเผชญิ เหตุ ขนั้ ตอนที่ ๓ ขนั้ การใช กาํ ลังเขา คลค่ี ลายสถานการณ และขัน้ ตอนท่ี ๔ ขนั้ การฟน ฟ)ู ตามแผนการดูแลการชุมนุมสาธารณะ ตามพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ (ตามมติ ครม. เมื่อ ๒๕ ส.ค. ๕๘) ในเขต กรุงเทพมหานครใหก องบญั ชาการตาํ รวจนครบาล เปนหนวยหลกั รับผิดชอบดําเนินการตามกฎหมายเกี่ยวกับการชุมนุมสาธารณะ วางแผน และเตรยี มการรกั ษาความสงบการชมุ นมุ สาธารณะ แกไ ขปญ หา แลว รายงานใหส าํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ (ผานศูนยปฏิบัติการ สํานักงานตํารวจแหงชาติ (ศปก.ตร.)) ทันที โดยดําเนินการดวยการใชระบบ ศนู ยป ฏิบตั กิ าร (ศปก.) และระบบบัญชาการเหตกุ ารณ หัวหนาสถานีตํารวจนครบาล ผูบังคับการตํารวจนครบาลทองที่ หรือ ผูบัญชาการ ตาํ รวจนครบาล เปน เจาพนกั งานดูแลการชุมนุม ตามแตกรณี การแจง สว นราชการทเี่ กย่ี วขอ ง เชน กองอาํ นวยการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กรุงเทพมหานคร หนวยงานของรัฐดานสาธารณูปโภค การขนสงมวลชน เชน การประปานครหลวง การไฟฟานครหลวง การขนสงมวลชน เพื่อประสานการปฏิบัติ หรือเตรียมการรองขอตามกฎหมาย ใหห นว ยงานนัน้ ดาํ เนินการหรือบังคบั การดําเนนิ การตามกฎหมายทีเ่ กีย่ วกบั การชุมนมุ สาธารณะ ติดตามสถานการณและส่ังการในการแกไขปญหาตอไป โดยใชกําลังตํารวจในสังกัด เปนหลกั หากเกินขดี ความสามารถใหข อรับการสนับสนุนจากสํานักงานตาํ รวจแหงชาตติ อ ไป หนว ยราชการ หรอื หนว ยงานของรฐั ทเ่ี กย่ี วขอ ง คอื กรงุ เทพมหานคร กระทรวงมหาดไทย กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงคมนาคม กระทรวงวิทยาศาสตรและเทคโนโลยี กระทรวงเทคโนโลยี สารสนเทศและการส่ือสาร กรมประชาสัมพันธ เตรียมการดําเนินการตามอํานาจหนาท่ีเมื่อไดรับ การรองขอ โดยเบื้องตนใหประสานชองทางติดตอประสานงาน หรือการขอใหจัดเจาหนาที่ติดตอมา ประจําทศี่ นู ยป ฏิบัตกิ ารพรอมรายการสง่ิ อุปกรณ หรอื เคร่ืองมือทพ่ี รอ มใหก ารสนบั สนนุ ตามรอ งขอ สท. ประชาสมั พันธและปฏบิ ตั ิการดานขา วสาร สกบ. จัดเตรยี มอาวธุ ยุทโธปกรณ เพ่อื รองรับการชมุ นุมสาธารณะ ดาํ เนินการโดยผา น ศปก.ตร. ในการประสานหนวยงานและสั่งการหนวยทีเ่ กีย่ วขอ ง

๒๑ ขัน้ ตอนปฏิบัติการดูแลการชมุ นุมสาธารณะ แบงเปน ๔ ขัน้ ตอน ดงั น้ี ¢é¹Ñ μ͹·Õè ñ ¢Ñ¹é àμÃÕÂÁ¡Òà (กอ นการชมุ นมุ สาธารณะหรอื เมือ่ รับทราบการรบั แจง การชุมนุม) การปฏบิ ตั ิในขัน้ นเี้ ริ่มปฏบิ ตั ติ ้ังแตก ารยกระดับหรอื ปรบั ศูนยป ฏบิ ตั กิ าร (ศปก.) ทุกระดบั ใหเหมาะสมกบั สถานการณและใชเ ปน หนวยขบั เคล่อื นแผน ดังน้ี ดาํ เนนิ การดา นการขา ว วางแผนรวบรวมขา วสาร ขยายขา ยงานขา ว ประสานงานขา ว กบั หนว ยงานขา วตา งๆ โดยเปน หนา ทขี่ องเจา หนา ทที่ กุ ระดบั และ ศปก.ทกุ ระดบั สบื สวนหาขา วเกย่ี วกบั แกนนาํ ผูสนับสนุน เครอื ขา ย ผจู ัดการชุมนุม ใหท ราบรายละเอยี ดและแนวโนมสถานการณ จดั ตัง้ และใชศนู ย ปฏบิ ตั กิ ารสว นหนา (ศปก.สน.) รายงานเหตกุ ารณเ บอ้ื งตน ให ศปก. ของหนว ยเหนอื หรอื หนว ยบงั คบั บญั ชา แลวรายงานสํานักงานตํารวจแหงชาติ (ผาน ศปก.ตร.) ในฐานะหนวยปฏิบัติหลัก ประชาสัมพันธ ตดิ ตอ ประสาน เจรจาตอ รอง และจดั เจา หนา ทปี่ ระสานกบั ผแู จง การชมุ นมุ แกนนาํ หรอื ผจู ดั การชมุ นมุ สาธารณะประเมนิ ภยั คกุ คาม จดั การวเิ คราะหค วามเสย่ี ง ประชมุ เพอื่ แสวงขอ ตกลงใจทางยทุ ธวธิ เี บอ้ื งตน แลว จดั ทาํ แผนหรอื คาํ สง่ั ปฏบิ ตั กิ ารดแู ลความสงบการชมุ นมุ สาธารณะ โดยใหส อดคลอ งกบั ระเบยี บ คาํ สงั่ และแผนทเ่ี กยี่ วขอ งสง ศปก. หนว ยเหนอื เตรยี มการตามขนั้ ตอนมาตรการทางกฎหมาย เตรยี มสงิ่ อปุ กรณ สิ่งกีดขวางหรืออํานวยความสะดวกแกสาธารณชน เตรียมพ้ืนท่ีการชุมนุมสาธารณะใหปลอดภัย และหรอื สะดวกตอ การใชพ นื้ ทข่ี องบคุ คลทว่ั ไป รวมทงั้ ศนู ยป ฏบิ ตั กิ ารสว นหนา (ศปก.สน.) จดุ รวมพล คา ยพกั จดุ สง กาํ ลงั บาํ รงุ จดุ บรกิ าร จดั ระเบยี บสอื่ มวลชน ดาํ เนนิ การดา นชมุ ชนและมวลชนสมั พนั ธท กุ รปู แบบ และเตรียมปฏิบัติการดานการประชาสัมพันธ และการปฏิบัติการจิตวิทยา ปฏิบัติการขาวสาร จัดตั้ง ศูนยปฏบิ ัตกิ ารสว นหนา (ศปก.สน.) ในพื้นทีช่ มุ นุมสาธารณะ เพื่อควบคมุ ส่ังการ รวมท้ังกาํ หนดตวั ผรู บั ผิดชอบในการควบคมุ อํานวยการและสง่ั การในแตล ะพ้ืนที่แตล ะขนั้ ตอน ¢Ñé¹μ͹·èÕ ò ¢éѹ¡ÒÃ༪ÔÞàËμØ (ขณะชุมนุมสาธารณะ) เมื่อมีสถานการณ การชมุ นมุ สาธารณะเกดิ ขนึ้ ใหห นว ยงานทเ่ี กย่ี วขอ งในระดบั ตา ง ๆ ดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะใหเ ปน ไป ตามพระราชบัญญตั ิการชุมนมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ และปฏบิ ัตดิ งั น้ี ตํารวจทองที่เขารักษาความสงบเรียบรอยบริเวณท่ีชุมนุมและบริเวณใกลเคียง ดว ยการแยกพนื้ ทชี่ มุ นมุ ออกจากพน้ื ทท่ี ว่ั ไป ตงั้ จดุ ตรวจจดุ สกดั ตรวจคน อาวธุ สง่ิ ผดิ กฎหมายรอบสถานที่ ชุมนุมสาธารณะ ตั้งจุดตรวจการณจากจุดสูงขม รักษาความปลอดภัยสถานท่ีและบุคคลสําคัญ ใชศ นู ยป ฏบิ ตั กิ าร (ศปก.) ทกุ ระดบั ตดิ ตาม ควบคมุ และสงั่ การการรกั ษาความสงบและแกไ ขปญ หาตาม ขน้ั ตอน ชแ้ี จงทาํ ความเขา ใจตอ ผจู ดั การชมุ นมุ และผชู มุ นมุ สาธารณะ แจง หนว ยงานทมี่ หี นา ทรี่ บั ผดิ ชอบ โดยตรงหรอื หนว ยงานทเี่ กยี่ วขอ งกบั ขอ เรยี กรอ ง สนบั สนนุ คดั คา น หรอื แสดงความคดิ เหน็ ของผชู มุ นมุ จดั ผแู ทนมารบั ทราบขอ เทจ็ จรงิ เจรจา ไกลเ กลยี่ หรอื แกไ ขปญ หาเบอื้ งตน ดาํ รงการเจรจากบั ผจู ดั การชมุ นมุ ผชู มุ นมุ หรอื ผเู กยี่ วขอ งเรง ดาํ เนนิ การสบื สวนหาขอ เทจ็ จรงิ และรวบรวมพยานหลกั ฐาน เพอื่ บงั คบั ใชก ฎหมาย ดาํ เนนิ การประชาสมั พนั ธ และแจง ฝา ยปกครอง หนว ยงานประชาสมั พนั ธข องหนว ยงานของรฐั และเอกชน ชวยทําการประชาสัมพันธ และปฏิบัติการขาวสาร และใชมวลชนของฝายเราสนับสนุนการขาว และการปอ งกันและรักษาความสงบการชุมนุมสาธารณะทกุ รปู แบบ ดาํ เนนิ การปองกันเหตแุ ทรกซอน

๒๒ ¢é¹Ñ μ͹·èÕ ó ¢Ñ鹡ÒÃ㪌กําÅ§Ñ à¢ŒÒ¤ÅèÕ¤ÅÒÂʶҹ¡Òó การใชกาํ ลงั เขา คล่ีคลายสถานการณ - กรณที ี่ศาลมคี าํ สั่งใหเลิกการชมุ นมุ สาธารณะ ดําเนินการตามขั้นตอนของกฎหมาย กรณีการใชกําลังเขาคลี่คลายสถานการณในกรณีเกิดความวุนวายข้ึนใน บา นเมือง - เม่อื มีความจําเปนตองใชก ําลงั ชดุ ควบคุมฝงู ชน หรือหนว ยตาง ๆ ในแตล ะระดบั ในการ แกไ ขสถานการณ ใหร ายงานสาํ นกั งานตาํ รวจแหง ชาติ (ผา น ศปก.ตร.) ทราบทนั ที และในกรณจี งั หวดั อนื่ นอกเขตกรุงเทพมหานครใหรายงานผูวาราชการจังหวัดทราบดวย เม่ือเจาพนักงานดูแลการชุมนุม สาธารณะสั่งใหผูชุมนุมยุติการกระทําท่ีกอใหเกิดความวุนวายขึ้นในบานเมืองแลว หากผูชุมนุม ไมป ฏบิ ัติตาม ใหเจา พนกั งานดูแลการชุมนุมสาธารณะ ดาํ เนนิ การตามขน้ั ตอนของกฎหมายตอไป กรณีผูชุมนุมไมปฏิบัติตามประกาศของผูดูแลการชุมนุมสาธารณะตาม มาตรา ๒๑ แหงพระราชบัญญัติการชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ และอยูระหวางการรองขอ ตอ ศาลเพอื่ มีคําสัง่ ใหผ ูชุมนมุ เลกิ การชุมนมุ สาธารณะ หากมีความจําเปนตองดําเนนิ การเพ่อื คมุ ครอง ความสะดวกของประชาชน หรอื คมุ ครองการชมุ นมุ สาธารณะ ใหผ ดู แู ลการชมุ นมุ สาธารณะกระทาํ การ ทจี่ าํ เปน ตามแนวทาง/แผนการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะ โดยดาํ เนนิ การทางยทุ ธวธิ จี ากเบาไปหาหนกั ตามความจําเปน และเปนไปตามสัดสว น ตามหลักการใชก าํ ลงั ทีก่ ําหนดไวใ นแผนการดูแลการชุมนมุ สาธารณะนี้ ¢é¹Ñ μ͹·Õè ô ¢Ñ¹é ¡Òÿ¹œ„ ¿Ù (หลงั การชุมนุมสาธารณะ) เมอื่ สถานการณก ารชมุ นมุ สาธารณะคลค่ี ลายคนื สสู ภาวะปกตหิ รอื ยตุ กิ ารชมุ นมุ แลว ใหพิจารณาดําเนินการ จัดสงผูบาดเจ็บ ฟนฟู เยียวยา และชวยเหลือผูท่ีไดรับผลกระทบจากการ ชุมนุมสาธารณะ สนับสนุนหนวยงานท่ีเก่ียวของในการบูรณะ ฟนฟูสถานที่หรือทรัพยสินที่ไดรับ ความเสียหาย บังคับใชกฎหมาย รวบรวมพยานหลักฐาน สืบสวนสอบสวน จับกุมดําเนินคดีกับ ผกู ระทาํ ความผดิ ตามทกี่ ฎหมายกาํ หนด รอ งขอใหห นว ยงานรฐั หรอื เอกชนทร่ี ว มปฏบิ ตั กิ าร สนบั สนนุ หรือดําเนินงานตามอํานาจหนาท่ีของตน จัดประชุมหนวยงานท่ีเก่ียวของสรุปผลการปฏิบัติเพ่ือการ จัดทํารายงานภายหลังการปฏิบัติ สรปุ บทเรยี นจากการปฏบิ ัติงาน รายงานสาํ นักงานตาํ รวจแหง ชาติ (ผา น ศปก.ตร.) ตลอดจนดําเนนิ การช้แี จงประชาสมั พันธขอ เทจ็ จรงิ ท่เี กดิ ข้นึ แกสาธารณชน ö.ó á¹Ç·Ò§¡Òû¯ºÔ Ñμ¢Ô ͧสํา¹Ñ¡§Ò¹ตําÃǨá˧‹ ªÒμÔ การชมุ นุมทีเ่ ขาขา ยเปนการชุมนมุ ตามคําสง่ั หัวหนา คสช.ท่ี ๓/๒๕๕๘ ใหพิจารณาจาก พฤตกิ รรมการชมุ นมุ ประกอบขอ มลู ดา นขา วกรอง โดยเมอ่ื มกี ารชมุ นมุ สาธารณะใด ๆ ใหห วั หนา สถานี ตํารวจทองท่ีรับผิดชอบประสานหนวยขาวฝายตํารวจ ทหาร และพลเรือนในพื้นที่ปฏิบัติการสืบสวน หาขา วในพน้ื ทร่ี บั ผดิ ชอบวา เปน การชมุ นมุ ทางการเมอื งหรอื ไม ถา อาจเขา ขา ยการชมุ นมุ ทางการเมอื ง ใหห วั หนา สถานตี าํ รวจทอ งทปี่ ระชาสมั พนั ธท าํ ความเขา ใจกบั ผชู มุ นมุ ทเี่ กย่ี วขอ ง และประสานกองกาํ ลงั ทหารในพ้นื ที่ เพื่อพิจารณาดําเนนิ การในสว นที่เกย่ี วขอ งตอ ไป

๒๓ ใหทุก สน./สภ. จัดระบบการแจงการชุมนุมสาธารณะ สามารถตรวจสอบและรับแจงได ตลอดยี่สิบส่ีชั่วโมง จัดพนักงานเจาหนาท่ีรับ-สงตามระเบียบงานสารบรรณ แลวใหรีบดําเนินการ โดยดวน จัดทําแผนที่ทางภูมิศาสตรสําหรับสถานที่กําหนดเงื่อนไขในการชุมนุมสาธารณะ จัดต้ัง ศูนยปฏิบัติการสวนหนา (ศปก.สน.) แลวรายงาน ศปก. ตามลําดับ ประสานหนวยงานที่มีหนาที่ รบั ผดิ ชอบโดยตรงหรอื หนว ยงานทเี่ กย่ี วขอ งกบั ขอ เรยี กรอ ง ขอ สนบั สนนุ ขอ คดั คา น หรอื แสดงความคดิ เหน็ ของผูชมุ นมุ จัดผแู ทนมารบั ทราบขอ เท็จจรงิ เจรจา ไกลเ กล่ีย หรือเยยี วยาแกไ ขปญหาในเบอ้ื งตน ประสานงานหนว ยงานประชาสมั พนั ธใ นพนื้ ที่ ตรวจสอบและเตรยี มความพรอ มของกาํ ลงั พล อุปกรณ เครื่องมือ อาวุธ ยานพาหนะใหเปนปจจุบัน สามารถใชการได ตลอดจนใหฝายสืบสวน และฝา ยกฎหมายเกบ็ รวบรวมขอ มูล สถติ ติ าง ๆ เพอ่ื เปนขอ มูลตอ ไป

๒๔

๒๕ º··Õè ÷ ¡ÒèѴกาํ Åѧ¾Å ÀÒá¨Ô º·ºÒ· áÅÐ˹ŒÒ·Õ¢è ͧตาํ ÃǨ ÷.ñ ¡ÒèѴกําÅѧ¾Å กองรอยควบคมุ ฝงู ชน (รอย คฝ.) ๑ กองรอย ประกอบดวย นายตํารวจชน้ั สัญญาบตั ร จํานวน ๕ นาย (ทําหนา ท่ี ผบ.รอ ย ๑ นาย, รอง ผบ.รอ ย ๑ นาย และ ผบ.มว. ๓ นาย) และขา ราชการ ตํารวจชัน้ ประทวน จํานวน ๑๕๐ นาย รวมทงั้ สิน้ ๑๕๕ นาย ดังน้ี ๑. บก.รอย จํานวน ๒๐ นาย ประกอบดวย ผบ.รอย ๑ นาย, รอง ผบ.รอ ย จํานวน ๑ นาย, จา กองรอ ย ๑ นาย, จนท.สอ่ื สาร ๒ นาย, จนท.พยาบาล ๒ นาย, จนท.ธรุ การประจาํ บก.รอ ย ๓ นาย, พลขบั ๕ นาย, จนท.บันทึกภาพและเสยี ง ๒ นาย และ จนท.สงกําลังบาํ รงุ ๓ นาย ๒. มว.ควบคุมฝูงชน จํานวน ๓ มว. (โลกระบอง) แตละ มว. ประกอบดวยกําลังพล ๔๕ นาย (ผบ.มว. ๑ นาย,รอง ผบ.มว. ๑ นาย,บก.มว. ๓ นาย และ ๔ หมคู วบคมุ ฝงู ชน ซง่ึ ประกอบดว ย ผบ.หมู ๑ นาย, รอง ผบ.หมู ๑ นาย และ จนท. ประจาํ หมู ๘ นาย) ๓. การจัดกําลังควบคุมฝูงชน สามารถปรับลดหรือเพ่ิมเติมกําลังไดตามสถานการณ และความเหมาะสมในการปฏิบัติภารกิจ เชน การจัดกําลังเปนคูตรวจ (๒ นาย) การจัดกําลังเปน ชุดตรวจ (๕ นาย) การจดั กําลังเปน หมู หมวด กองรอย หรือกองพัน ตามแตกรณี ÷.ò ÀÒá¨Ô º·ºÒ· áÅÐ˹Ҍ ·Õ¢è ͧตําÃǨ สํานักงานตํารวจแหงชาติมีอํานาจหนาท่ี ในการปฏิบัติการตามประมวลกฎหมาย วธิ พี ิจารณาความอาญา ปอ งกันและปราบปรามการกระทําความผิดอาญา รักษาความสงบเรียบรอ ย ความปลอดภัยของประชาชนและความมั่นคงของราชอาณาจักร โดยมีขาราชการตํารวจในสังกัดเปน ผูปฏิบัติการตามอํานาจหนาที่ดังกลาว ประกอบกับเปนเจาพนักงานท่ีกฎหมายใหอํานาจและหนาท่ี รักษาความสงบเรียบรอยของประชาชนและพนักงานสอบสวน ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณา ความอาญา บทบาทและหนาที่ของตํารวจในการชุมนุมสาธารณะ กําหนดใหมีหนาท่ีในการอํานวย ความสะดวกแกประชาชนที่จะใชท่ีสาธารณะอันเปนสถานท่ีชุมนุม รักษาความปลอดภัย อํานวย ความสะดวก หรือบรรเทาเหตุเดือดรอนรําคาญแกผูอื่น ซ่ึงอยูบริเวณใกลเคียงกับสถานท่ีชุมนุม รกั ษาความปลอดภยั หรอื อาํ นวยความสะดวกแกผ ชู มุ นมุ ในสถานทช่ี มุ นมุ อาํ นวยความสะดวกในการจราจร และการขนสง สาธารณะในบรเิ วณทม่ี กี ารชมุ นมุ และบรเิ วณใกลเ คยี ง เพอื่ ใหป ระชาชนไดร บั ผลกระทบ จากการชุมนุมนอ ยท่สี ดุ บงั คบั ตามเง่อื นไขหรือคาํ ส่ังท่เี จาพนกั งานดูแลการชมุ นุมสาธารณะกาํ หนด

๒๖ ขาราชการตํารวจซ่ึงไดรับมอบหมายใหดูแลการชุมนุมสาธารณะตองผานการฝกอบรม ใหมีทักษะ ความเขาใจ และอดทนตอสถานการณการชุมนุมสาธารณะ และตองแตงเคร่ืองแบบ เพอ่ื แสดงตน และอาจใชเ ครอื่ งมอื ควบคมุ ฝงู ชนไดต ามทร่ี ัฐมนตรีประกาศกําหนด กรณีท่ีมีการประกาศพื้นท่ีควบคุม ขาราชการตํารวจอาจเปนผูซึ่งไดรับมอบหมายจาก ผคู วบคมุ สถานการณ (ผบู ญั ชาการตาํ รวจนครบาลหรอื ผวู า ราชการจงั หวดั ) เพอื่ ใหม กี ารเลกิ การชมุ นมุ สาธารณะตามแตกรณี

๒๗ º··Õè ø ¨ÔμÇ·Ô ÂÒ¡ÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóÐáÅÐËÅÑ¡¡ÒÃ㪌กําÅ§Ñ ø.ñ ¨ÔμÇ·Ô ÂÒ¡ÒêÁØ ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóРจติ วทิ ยา (Psychology) เปน ศาสตรแ ขนงหนง่ึ ทศ่ี กึ ษาเกยี่ วกบั พฤตกิ รรมมนษุ ย (Human Behavior) และกระบวนการทางจิต (Mental Processes) ซึง่ อาจแบงออกเปน ๒ ประเภทใหญ ๆ คอื พฤติกรรมภายนอก (Overt Behavior) และพฤตกิ รรมภายใน (Covert Behavior) การศึกษา จิตวิทยาทําใหเราเขาใจถึงความคิดและการกระทําของคน และสามารถทํานายพฤติกรรมในอนาคต การทําความเขาใจพฤติกรรมและกระบวนการทางจิต อันไดแก ความคิด ความรูสึก อารมณและ แรงจูงใจ ซึ่งมีความเก่ียวพันกันระหวางบุคคลและกลุมคนในการชุมนุมสาธารณะเปนอยางยิ่ง โดยจะกลา วถงึ เฉพาะพฤตกิ รรมกลมุ (Group Behavior) ซง่ึ นาํ มาใชใ นจติ วทิ ยาฝงู ชนเปน สาํ คญั ทง้ั น้ี เพ่อื ใหส อดคลอ งกบั การบรหิ ารจดั การการชมุ นุมสาธารณะในบริบทของเจา หนา ทีต่ าํ รวจ กลมุ (Group) เกดิ จากบคุ คลตง้ั แต ๒ คนขน้ึ ไป มปี ฏสิ มั พนั ธร ะหวา งกนั มอี ทิ ธพิ ลตอ กนั สมาชกิ ในกลมุ ยอมรบั สทิ ธแิ ละปฏบิ ตั ติ ามกฎระเบยี บของกลมุ รว มกนั กาํ หนดเปา หมายและดาํ เนนิ งาน ใหบรรลุเปา หมายของกลุม พฤติกรรมการคลอ ยตาม (Conformity) มเี หตผุ ลทส่ี าํ คญั ๒ ประการ คอื คนอยากให ตนเองทาํ ถกู ตอ ง และตอ งการใหค นอน่ื ชอบ การทค่ี นทาํ ตามผอู นื่ เปน เพราะไมแ นใ จวา อะไรถกู อะไรผดิ สมาชิกคนอื่น ๆ ในกลุมจึงมีอิทธิพลตอเราเพราะสมาชิกใหขอมูลท่ีเราคิดวาเราไมมีขอมูลเหลานั้น โดยปกตเิ วลาทเ่ี ราไมรูหรอื ไมแ นใ จเรอ่ื งใดก็จะสอบถามบคุ คลอืน่ และเหตผุ ลท่ีสําคัญประการหน่ึงคอื ความอยากเปน ทช่ี ่ืนชอบของคนอ่ืน เพ่อื ใหเปนท่ยี อมรับจากคนอน่ื ๆ ในกลมุ พฤตกิ รรมรวมหมู เปน การปฏบิ ตั ขิ องกลมุ คนทม่ี ารวมตวั กนั เปน จาํ นวนมาก มวี ตั ถปุ ระสงค หรอื เปา หมายอยา งเดยี วกนั และการรวมตวั กนั นส้ี ง ผลทางจติ วทิ ยาใหแ ตล ะบคุ คลประพฤตหิ รอื ปฏบิ ตั ิ แตกตา งออกไปจากเดมิ ทเ่ี คยประพฤติ โดยมกั จะไมป ฏบิ ตั ติ ามปทสั ถานทางสงั คม (Norms) ทก่ี าํ หนดไว ดังนั้น เมื่อมีการรวมกลมุ กันข้ึน ความรับผดิ ชอบตอ สังคมเดิมของบุคคลเหลาน้นั จะลดลง หรือหายไป พฤติกรรมที่พบ เชน การไมทราบตัวบุคคล การไมถือตัวบุคคล การชักนํา การเลียนแบบ และการคลอ ยตาม การถา ยทอดทางอารมณ (การแพรร ะบาดทางอารมณ) การระบายอารมณท ถี่ กู เกบ็ กด ซ่ึงพฤติกรรมตาง ๆ เหลาน้ีมีผลตอการดูแลการชุมนุมสาธารณะ การปฏิบัติของเจาหนาท่ีจะตอง ทราบถงึ พฤตกิ รรมตา ง ๆ ทอ่ี าจจะนาํ ไปสคู วามรนุ แรงหรอื ความวนุ วายขน้ึ โดยเจา หนา ทอ่ี าจใชจ ติ วทิ ยา ในการทาํ ความเขา ใจ ความเหน็ อกเหน็ ใจและสรา งสมั พนั ธภาพกบั กลมุ ผชู มุ นมุ ทง้ั น้ี เจา หนา ทจี่ ะตอ ง คอยสนใจศึกษาความเปล่ียนแปลงในความตองการของกลุมเสมอ เพื่อจะไดทราบวาความตองการ ขนั้ ใด (ความตอ งการพ้นื ฐานของมนุษย ตามทฤษฎลี าํ ดับความตองการของมาสโลว) กาํ ลังมีอิทธิพล

๒๘ อยใู นขณะนนั้ และพยายามตอบสนองความตอ งการใหส อดคลอ งกบั การเปลย่ี นแปลง และการปอ งกนั มิใหกลุมแตกต่ืน (Panic) เปนเรื่องท่ีเจาหนาที่จะตองระมัดระวังเปนอยางยิ่งไมวาจากปจจัยภายใน หรือภายนอกการชุมนุม เพราะจะกอใหเกิดความกลัวข้ันสุดขีด แสดงพฤติกรรมไรเหตุผล เปนความ พยายามที่แสวงหาความปลอดภัย ผูคนจะกระทําการใด ๆ โดยขาดสติสัมปชัญญะ และส่ิงท่ีสําคัญ จะตอ งทาํ ใหก ลมุ คนสงบลง โดยใชม าตรการ วธิ กี ารตา ง ๆ เชน การแจง ขอ มลู ขา วสารใหป ระชาชนทราบ และเชื่อม่ันวา จะไมมภี ัยคกุ คาม การจัดใหม ชี องทางออกฉุกเฉิน และดาํ รงไวอยา งตอ เนอ่ื ง การจะใช กําลงั หรอื อปุ กรณต า ง ๆ ควรจะมีการเจรจาตอ รอง ไกลเ กลยี่ กับหวั หนา หรือแกนนํา การชวยเหลือ แกไข เยยี วยาในเบ้อื งตน การจะใชกําลงั ควรมกี ารแจง เตอื น และใชกาํ ลงั ตามความเหมาะสม เปน ตน นอกจากนี้ เจาหนาท่ีทุกนายจะตองมีทักษะในการควบคุมอารมณในการดูแลการชุมนุม สาธารณะ โดยเฉพาะเมื่อมีการยั่วยุ หรอื เหตกุ ารณจ ะมีแนวโนม ไปสูการกระทบกระทัง่ ใหเจาหนา ที่ ใชเ ทคนคิ การควบคมุ อารมณต าง ๆ เชน การหายใจเขาออกลึก ๆ การเปล่ียนอริ ยิ าบถ ทา ทางตา ง ๆ การระลึกถึงภารกิจที่ไดรับเปนสําคัญ การพิจารณาถึงผลกระทบท่ีอาจจะเกิดข้ึน การระบายอารมณ การใหเ พื่อนรวมงานเตอื นหรือระลกึ ถึงความเปนตนเอง และสดุ ทายผบู ังคบั บญั ชาอาจแยกเจาหนาที่ ที่ไมส ามารถควบคุมอารมณไดออกจากภารกจิ หรอื กลุม เปนตน ø.ò ËÅ¡Ñ ¡ÒÃãªกŒ าํ Å§Ñ ñ. ËÅ¡Ñ ·èÇÑ ä»ã¹¡ÒÃãªกŒ ําÅ§Ñ Code of Conduct for Law Enforcement Officials วางกรอบการใชก าํ ลงั ของ เจา หนา ทข่ี องรฐั วา ใหก ระทาํ ไดเ พยี งเฉพาะกรณที จี่ าํ เปน อยา งยง่ิ และเพอ่ื ประโยชนใ นการปฏบิ ตั หิ นา ท่ี เทา นนั้ Basic Principles of the Use of Force and Firearm by Law Enforcement Officials วางหลักในการจัดการการชุมนุมสาธารณะที่ไมชอบดวยกฎหมาย โดยเจาหนาท่ีของรัฐ ตอ งตระหนกั วา การใชก าํ ลงั และอาวุธควรเปนไปอยางจํากดั ดงั นี้ - ถาเปนการชุมนุมท่ีไมชอบดวยกฎหมาย แตไมกอใหเกิดความรุนแรง เจาหนาท่ี ของรฐั ตอ งหลกี เลย่ี งการใชก าํ ลงั หรอื หากไมส ามารถหลกี เลย่ี งการใชก าํ ลงั ได ใหใ ชก าํ ลงั เพยี งเทา ทจี่ าํ เปน - ถา เปนการชุมนมุ ท่กี อ ใหเ กดิ ความรุนแรง เจาหนาท่ีของรัฐอาจใชอาวธุ ได หากไม สามารถใชมาตรการอน่ื ที่อนั ตรายนอยกวาได และเจาหนาท่ีของรัฐตองไมใชอาวุธตอบุคคลอื่น เวนแตเพื่อปองกันตนเอง หรือบุคคลอื่นใหพนจากภยันตรายรายแรงตอชีวิตหรือรางกาย เพื่อปองกันมิใหเกิดการกระทํา ความผิดอาญารายแรงที่อาจกอใหเกิดอันตรายตอชีวิต เพ่ือจับกุมผูท่ีกระทําการอันเปนอันตราย หรอื ตอ สูเ จา พนักงานหรือเพอ่ื ปอ งกันมใิ หบคุ คลดังกลา วหลบหนี

๒๙ เจาหนาที่ของรัฐตองแสดงตนกอนการใชอาวุธ และตองแจงเตือนใหทราบลวงหนา วาจะมีการใชอาวุธ เวนแตการดําเนินการดังกลาวอาจทําใหเจาหนาท่ีของรัฐเสี่ยงที่จะไดรับอันตราย หรอื ทาํ ใหบ คุ คลอน่ื เสยี่ งทจี่ ะไดร บั อนั ตรายแกช วี ติ หรอื รา งกาย หรอื เปน ทช่ี ดั เจนวา ไมม คี วามเหมาะสม หรือจําเปนทีต่ อ งดําเนินการดังกลา วในสถานการณเ ชนนนั้ ò. ËÅÑ¡¡ÒÃ㪌กําÅ§Ñ μÒÁá¼¹¡ÒôáÙ Å¡ÒêØÁ¹ÁØ ÊÒ¸ÒóР(ÁμÔ ¤ÃÁ. òõ Ê.¤. õø) เจา หนา ทตี่ อ งพยายามใช¡ ÒÃà¨Ã¨ÒμÍ‹ Ãͧหรอื ปฏบิ ตั กิ ารใด ๆ เพอ่ื คลคี่ ลายสถานการณ หากไมเ ปน ผลและเจา หนา ทจ่ี าํ เปน ตอ งมกี ารใชก าํ ลงั เขา แกไ ขสถานการณท ไี่ มใ ชก ารปอ งกนั ภยนั ตราย ท่ีใกลจะถึง สามารถดําเนินการตามมาตรการตาง ๆ ใหเปนไปμÒÁÊÁ¤ÇÃá¡‹àËμØ áÅÐÂØ·¸ÇÔ¸Õ ¡ÒÃ㪌กําÅѧμÒÁ¤ÇÒÁจํา໚¹¢Í§Ê¶Ò¹¡ÒóμÒÁËÅÑ¡ÊѴʋǹ â´ÂÇÔ¸Õ¡ÒÃã´ÇÔ¸Õ¡ÒÃ˹Öè§ ËÃ×ÍËÅÒÂÇÔ¸Õ¡ÒþÌÍÁ¡Ñ¹ãËŒÊÍ´¤ÅŒÍ§àËÁÒÐÊÁ¡ÑºÊ¶Ò¹¡Òóà¨ŒÒ˹ŒÒ·ÕèμŒÍ§¾ÂÒÂÒÁËÅÕ¡àÅÕè§ ¡ÒÃ㪌กําÅѧ à¤Ã×èͧÁ×ͤǺ¤ØÁ½Ù§ª¹ËÃ×ÍÍÒÇظ¨¹¶Ö§·ÕèÊØ´ ËÒ¡äÁ‹ÊÒÁÒöËÅÕ¡àÅÕè§䴌ãˌ㪌กําÅѧ à¾Õ§à·Ò‹ ·Õจè าํ ໹š áÅÐàËÁÒÐÊÁ¡ÑºÊ¶Ò¹¡Òó การใชก าํ ลงั เครอ่ื งมอื ควบคมุ ฝงู ชนหรอื อาวธุ ตอ งใชเ มอื่ มเี หตจุ าํ เปน และเหมาะสม กบั ความรนุ แรงของสถานการณ โดยในเบอื้ งตน ใหใ ชก ารเจรจา และหลกี เลยี่ งการใชก าํ ลงั เทา ทจี่ ะสามารถ กระทําได แตจะตองไมกระทบตอความปลอดภัยของสาธารณชนและเจาหนาที่ซ่ึงปฏิบัติหนาที่ ในการดแู ลรักษาความสงบเรียบรอยในการชมุ นมุ การใชอ าวธุ ตอ งใชเ พอ่ื ปอ งกนั ตนเองหรอื บคุ คลอน่ื ใหพ น จากภยนั ตรายรา ยแรงตอ ชวี ติ หรอื รา งกาย หรอื เพอื่ ระงบั ยบั ยง้ั เหตคุ วามรนุ แรงใหส งบ หรอื เพอ่ื จบั กมุ ผทู กี่ ระทาํ ผดิ กฎหมายหรอื ผตู อ สู ขัดขวางเจาพนกั งานหรอื เพือ่ ปอ งกนั มิใหบ คุ คลดังกลา วหลบหนี การจะใชก าํ ลงั เครอ่ื งมอื ควบคมุ ฝงู ชนหรอื อาวธุ เพอ่ื ยตุ กิ ารชมุ นมุ ทไี่ มช อบดว ยกฎหมาย เมอ่ื ใดนนั้ ยอ มไมต ดั สทิ ธขิ องเจา หนา ที่ ในการปอ งกนั สทิ ธขิ องตนเองหรอื ผอู น่ื เพอื่ ใหพ น จากภยนั ตราย อันเกิดจากการประทุษรายอนั ละเมดิ ตอกฎหมายทใ่ี กลจะถึง โดยไดก ระทาํ พอสมควรแกเหตุ ๑) ËÅÑ¡¡ÒÃ㪌กําÅѧ การดูแลการชุมนุมสาธารณะใหเ จาพนักงานดแู ลการชมุ นุมสาธารณะ ผูควบคมุ สถานการณ หรอื เจา หนา ทที่ ร่ี บั ผดิ ชอบ หรอื ผมู หี นา ทเ่ี กยี่ วขอ งในการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะพจิ ารณา ในการใชก าํ ลงั มาตรการ อปุ กรณ หรอื เครอ่ื งมอื ในการรกั ษาความสงบ ใหเ หมาะสมกบั สถานการณ ดงั น้ี ใชกําลังตามความจําเปนของสถานการณ โดยใหใชกําลังนอยที่สุดเทาท่ีจําเปน เพอ่ื บรรลภุ ารกิจ กอนการใชกําลงั มาตรการ อุปกรณห รือเครื่องมอื - ãˌ㪡Œ ÒÃà¨Ã¨Ò¡Ñº¼ÙŒ¨´Ñ ¡ÒêØÁ¹ÁØ ËÃ×ͼŒÙªÁØ ¹ØÁ áÅÐ - ᨌ§àμ×͹¡‹Í¹ ËÒ¡ÊÒÁÒö¡ÃÐทําä´ŒáÅÐäÁ‹à¡Ô´ÍѹμÃÒÂμ‹Í਌Ò˹ŒÒ·Õè ËÃ×ͺؤ¤ÅÍ×è¹

๓๐ - ·§éÑ ¹éÕ ãË㌠ªÇŒ ¸Ô ¡Õ ÒÃàμÍ× ¹μÒÁ¤ÇÒÁàËÁÒÐÊÁ¡ºÑ ¡ÒÃãªกŒ าํ Å§Ñ ÁÒμáÒÃ Í»Ø ¡Ã³ ËÃÍ× à¤Ãè×ͧÁÍ× μÒÁʶҹ¡Òó การใชกําลัง มาตรการ อุปกรณหรือเคร่ืองมือเพ่ือบังคับใหผูชุมนุมหรือบุคคล อ่ืน ๆ ปฏิบัติตามคําสั่งของเจาหนาท่ี หรือการใชกําลัง มาตรการ อุปกรณหรือเคร่ืองมือในกรณีท่ีมี การฝาฝน คําส่ัง เชน การใชกําลงั มาตรการ อปุ กรณหรือเครื่องมอื เพื่อตรวจคน จบั กุม ใหใ ชกําลงั ได ตามแนวทางดงั น้ี เตอื นดว ยวาจาวา การฝา ฝน ดงั กลา วผดิ กฎหมายใหห ยดุ การกระทาํ หากไมห ยดุ ใหแ สดงทาทางพรอมใชก าํ ลงั มาตรการ อุปกรณ หรอื เคร่อื งมอื หากยงั คงฝา ฝน ใหใ ชก าํ ลงั เพอื่ กกั ตวั หรอื ทาํ การจบั กมุ ได แตท ง้ั นร้ี ะดบั ของกาํ ลงั ที่ใชต อ งเหมาะสมกบั สถานการณทเี่ กดิ ข้ึน การปฏบิ ตั ติ อ ผหู ญงิ เดก็ และคนชรา จะตอ งเพม่ิ ความระมดั ระวงั และปฏบิ ตั ใิ หม ี ความเหมาะสมกบั สถานภาพ โดยคํานึงถึงสิทธิมนุษยชนทีไ่ มทําใหเสียภาพพจนใ นการปฏบิ ัติการ การสั่งใชกําลังเจาหนาที่หลัก หรือเจาหนาที่ที่รวมปฏิบัติการ เขายุติการชุมนุม ใหอยูในอํานาจของผูบังคับบัญชาในพ้ืนท่ีท่ีไดรับคําสั่งใหรับผิดชอบในการรักษาความสงบการชุมนุม สาธารณะคอื เจาพนกั งานดูแลการชุมนมุ สาธารณะหรอื ผคู วบคุมสถานการณ ในกรณฉี กุ เฉนิ จาํ เปน เรง ดว น ซง่ึ เปน เหตกุ ารณเ ฉพาะหนา การใชก าํ ลงั มาตรการ อปุ กรณห รอื เครอื่ งมอื ปอ งกนั ตนเองหรอื ทรพั ยส นิ ของทางราชการ ปอ งกนั การกระทาํ ความผดิ ซงึ่ หนา หรือปกปองชีวิตผูอ่ืนจากภยันตรายที่ใกลจะถึงสามารถกระทําไดตามความจําเปนแตตองพอสมควร แกเ หตุ ๒) ¡ÒÃ㪌à¤ÃÍè× §Á×Í ÍØ»¡Ã³¤ Ǻ¤ØÁ½§Ù ª¹ การใชเ ครอื่ งมอื หรืออุปกรณใ นการดูแลการชุมนมุ สาธารณะ ใหถ ือปฏิบตั ติ าม แนวทาง ดงั น้ี การใชเครื่องมือ อุปกรณควบคุมฝูงชน ตองใชตามความจําเปนไดสัดสวน และเหมาะสมกบั สถานการณเพอ่ื ใหบรรลภุ ารกจิ หรือปองกนั ตนเองหรือกลุมบคุ คล หรอื ทรัพยสิน ตองเตือนผชู ุมนุมหรือกลมุ บคุ คลดังกลาวกอนวาจะใชก าํ ลงั เขา ยตุ ิการชมุ นมุ การใชกระบอง ใหใ ชใ นกรณผี ลักดนั กลมุ คนออกจากพ้นื ท่โี ดยเมื่อจําเปน ตองใช กระบอง ตองเตือนกอน เวน แตส ถานการณไมเ อือ้ อาํ นวย และใหใชเทา ทจ่ี าํ เปนเพอ่ื การบรรลุภารกิจ หากจําเปนใหทําการตี แตตองไมตีที่บริเวณอวัยวะสําคัญซ่ึงอาจกอใหเกิดอันตรายตอชีวิตหรือทําให พิการ การยิงกระสุนยาง ใหยิงตอเปาหมายท่ีกระทําการหรือมีทาทีคุกคามตอชีวิต บุคคลอื่น รวมทั้งตองกําหนดเปาหมายโดยชัดเจน ไมยิงโดยไมแยกแยะหรือไมเลือกเปาหมาย ไมใ ชการยงิ อตั โนมัติ จะตอ งเลง็ ยงิ ใหกระสนุ ยางกระทบสว นลางของรา งกายของผูทเ่ี ปน เปาหมาย

๓๑ การใชนํ้าฉีด ใหใชในกรณีการเขายุติการชุมนุม หรือระงับยับย้ังปองกันเหตุ โดยใชแ รงดนั นา้ํ เทา ทจ่ี าํ เปน ในการสลายฝงู ชน และระมดั ระวงั อยา ฉดี นา้ํ ไปยงั บรเิ วณอวยั วะทบ่ี อบบาง เชน ดวงตา เปนตน การใชสารควบคุมการจลาจลในการยุติการชุมนุม หรือระงับยับยั้งปองกันเหตุ สามารถกระทําได แตต องมีการเตอื นกอนการใชแ ละใหใ ชใ นระดับความเขม ขนท่ีเหมาะสม การใชแกสนา้ํ ตาใหร ะมัดระวัง หลกี เล่ียงการขวางไปโดนตัวบุคคลใดบคุ คลหนง่ึ ระมดั ระวังอนั ตรายท่ีจะเกิดแกก ลุมคนที่อยูใกลเ คยี ง ซึ่งไมมสี วนเก่ยี วของกบั การชมุ นุม หามใชอาวุธ หรืออุปกรณท่ีมีอํานาจการทําลายสูง เชน เคร่ืองยิงลูกระเบิด เอ็ม ๗๙ ในการยิงลูกระเบิดสังหาร ระเบดิ เพลงิ อาวธุ ปนกล ในภารกจิ การรกั ษาความสงบการชุมนุมสาธารณะ ๓) ¡ÒÃ㪌ÍÒÇ¸Ø กรณีที่มเี หตแุ ทรกซอน มีการนําหรือใชอาวธุ รา ยแรงในสถานทชี่ มุ นมุ สาธารณะ หรือมกี ารกระทาํ ความผดิ ท่เี ปน ภยนั ตรายตอชีวติ รา งกาย ทรพั ยส นิ อันเปน การละเมิดสิทธเิ สรีภาพ อยา งรา ยแรง ซงึ่ มใิ ชก ารชมุ นมุ ตามปกติ ใหเ จา หนา ทส่ี ามารถใชม าตรการ อาวธุ เพอื่ ระงบั ยบั ยงั้ และ ปราบปรามการกระทาํ ความผดิ นนั้ ได ภายใตก รอบของกฎหมาย พอสมควรกบั เหตรุ า ยทคี่ าดวา จะเกดิ ขน้ึ นอกเหนือจากการดแู ลการชมุ นมุ สาธารณะตามท่ีกฎหมายกําหนด ó. »ÃÐÁÇÅÃÐàºÂÕ º¡ÒÃตําÃǨà¡ÕÂè Ç¡ºÑ ¤´Õ กําหนดหลักการพิจารณาการใชกําลังของเจาหนาท่ีตํารวจ โดยอาจพิจารณาไดจาก อาการกริ ิยา อาวุธและความรายแรงของอาวุธและกําลงั และความจาํ เปน ดงั นี้ ๑) อาการกิริยา จะตองถือเอาอาการกิริยาผูจะตองถูกจับเปนสําคัญ หากผูนั้น จะตอสูเจาพนักงาน ซึ่งคําวา ตอสู นี้มิไดหมายความวาเจาพนักงานจะตองรอใหถูกทํารายกอน หรือไม แมเ พียงแสดงกิรยิ าใหป รากฏวา ไดพยายามจะตอสูเ ทาน้ันก็พอแลว ๒) อาวธุ และความรา ยแรงของอาวธุ เมอ่ื ผจู ะตอ งถกู จบั ตอ สหู รอื แสดงกริ ยิ าจะตอ สู แลว เจา พนกั งานยงั จะตองระวังในเรอ่ื งอาวุธทจี่ ะใชอ ีกอยา งหนง่ึ ดว ย โดยตอ งเลือกใหสมควรกบั การ ตอ สู แตหากเปนการจําเปนจริงๆ แลว แมศ ักดิข์ องอาวธุ ที่ใชจ ะผิดกันบาง แตเปนเวลาจําเปน หาก เจา พนกั งานไมใ ชอ าวธุ ทมี่ อี ยปู อ งกนั ตวั แลว อาจไดร บั อนั ตรายได แมเ จา พนกั งานจะใชอ าวธุ เกนิ ไปบา ง ก็อาจอยูใ นฐานะพอสมควรแกเหตุ ๓) กาํ ลงั และความจาํ เปน กรณที ผ่ี ถู กู จบั มกี าํ ลงั มากกวา ในทางกายภาพไมว า จะเปน จาํ นวนคน หรอื ขนาดความแขง็ แรงของรา งกายกต็ าม แมเ จา พนกั งานจะใชอ าวธุ เกนิ ไปบา ง กอ็ าจอยใู น ฐานะพอสมควรแกเหตุ เวนแตเจาพนักงานมกี าํ ลังสามารถจะทาํ การจับไดโ ดยละมอ มแตไ มไดก ระทํา ยอมเปนการกระทําเกนิ กวาเหตุ

๓๒

๓๓ º··Õè ù º·ÊÃ»Ø เจาหนาท่ีตํารวจจะตองพึงระลึกไวเสมอวา การชุมนุมสาธารณะเปนเสรีภาพท่ีกติกา ระหวา งประเทศ รฐั ธรรมนญู และกฎหมายไดร บั รองและคมุ ครองไว การจะหา มการชมุ นมุ สาธารณะนนั้ ไมส ามารถกระทําได เวน แตการชุมนุมสาธารณะนัน้ เปน การชุมนมุ ท่ไี มช อบดว ยกฎหมาย กระทบตอ ความมัน่ คงของชาติ หรอื ความปลอดภัยสาธารณะ ความสงบเรียบรอ ย การสาธารณสุขหรือศลี ธรรม ของประชาชน หรือการคุมครองสิทธิและเสรีภาพของบุคคลอ่ืน ภายใตกรอบของรัฐธรรมนูญ และกฎหมายท่จี ะตอ งมงุ คุม ครองท้งั ผูช มุ นมุ สาธารณะและสาธารณชนไปพรอม ๆ กัน เจา หนาท่ีตํารวจจะตอ งมคี วามเขา ใจในหลักสทิ ธิ เสรีภาพ สทิ ธิมนุษยชน และกฎหมาย ที่เก่ยี วของเพ่อื ใหการปฏิบตั ิหนา ที่เปน ไปดว ยความถกู ตอง ตามขั้นตอนท่ีกฎหมายกําหนดไว การฝกอบรมทางยุทธวิธี การประกอบกําลัง และการใชเครื่องมือ อุปกรณ หรืออาวุธ เปนสิ่งที่เจาหนาท่ีตํารวจทุกนายที่ไดรับมอบหมายใหปฏิบัติภารกิจดูแลการชุมนุมสาธารณะ จะตอง ผานการฝก อบรมใหม ีทกั ษะ ความเขา ใจ ตลอดจนอดทนตอ สถานการณก ารชุมนุมไดเ ปนอยางดี การใชกําลังใหพึงระลึกไวเสมอวา จะตองหลีกเลี่ยงการใชกําลังแตหากมีความจําเปน ตองใชกําลงั ใหเจรจากอ น หากไมเปน ผล ใหทําการแจงเตือนกอ น ถาสามารถกระทําได และใชก าํ ลัง ตามความจําเปน เหมาะสม และไดสัดสวนกับสถานการณ ท้ังน้ี ไมตัดสิทธิเจาหนาที่ตํารวจในการ ปองกันตนเองหรือบุคคลอ่ืนใหพนจากภยันตรายที่ละเมิดตอกฎหมายและเปนภยันตรายที่ใกลจะถึง และพอสมควรแกเหตุ การศึกษาบทเรียน คําวินิจฉัย แนวคําพิพากษาศาล ตลอดจนแนวทางการปฏิบัติจาก การดูแลการชุมนุมสาธารณะท่ีผานมา เปนส่ิงที่ผูบังคับบัญชาและเจาหนาท่ีตํารวจจําเปนตองศึกษา และทบทวนเพ่ือใหเกิดการพัฒนาในการปฏิบัติเพ่ือดูแลการชุมนุมสาธารณะใหเปนไปตามกฎหมาย และมคี วามเหมาะสมไดส ดั สวนตอไป

๓๔ àÍ¡ÊÒÃÍÒŒ §Í§Ô ¡®ËÁÒ พระราชบัญญัตกิ ารชมุ นมุ สาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘ พระราชบญั ญตั คิ วามรบั ผดิ ทางละเมดิ ของเจา หนาท่ี พ.ศ.๒๕๓๙ พระราชบัญญตั ิกฎอัยการศกึ พ.ศ.๒๔๕๗ พระราชบญั ญัตกิ ารรกั ษาความม่นั คงภายในราชอาณาจักร พ.ศ.๒๕๕๑ พระราชกาํ หนดการบรหิ ารราชการในสถานการณฉ กุ เฉนิ พ.ศ.๒๕๔๘ พระราชบญั ญัติวธิ ีปฏิบตั ริ าชการทางปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙ พระราชบญั ญัตติ ํารวจแหง ชาติ พ.ศ.๒๕๔๗ ประมวลกฎหมายวิธีพจิ ารณาความอาญา

๓๕ ºÃóҹءÃÁ คคั นางค มณีศรี ผศ.ดร. จิตวทิ ยาทว่ั ไป. พมิ พครงั้ ที่ ๓. ชอระกา การพิมพ. กรุงเทพฯ. ๒๕๕๖. จิรภรณ ตง้ั กติ ติภาภรณ. จติ วิทยาทวั่ ไป. พมิ พครัง้ ท่ี ๒. สํานกั พิมพแ หงจุฬาลงกรณม หาวทิ ยาลยั . กรุงเทพฯ. ๒๕๕๗. นพมาศ องุ พระ(ธีรเวคนิ ). จิตวทิ ยาสงั คม. พิมพค ร้งั ที่ ๑. หา งหุนสว นจํากัด สามลดา. กรงุ เทพฯ. ๒๕๕๕. ปกรณ นิลประพนั ธ. หลกั สากลในการใชกาํ ลงั และอาวุธของเจาหนาทีข่ องรัฐในการยุติการชมุ นมุ สาธารณะทีไ่ มช อบดว ยกฎหมาย. ๒๕๕๓. ยงยทุ ธ วงศภ ริ มยศ านติ์ นพ. และคณะ. ประมวลสาระ ชดุ ฝก อบรมเชงิ ปฏบิ ตั กิ ารใหแ กเ จา หนา ทข่ี องรฐั เกี่ยวกับเสรภี าพในการชุมนุมในที่สาธารณะ. กรุงเทพฯ. ๒๕๕๕. วรเจตน ภาคีรตั น. กฎหมายวธิ ปี ฏิบัติราชการทางปกครอง. พิมพค รัง้ ท่ี ๒. บริษทั เอ.พ.ี กราฟค ดไี ซน และการพิมพ จาํ กัด. กรุงเทพฯ. ๒๕๕๔. สาํ นักงานตาํ รวจแหง ชาต.ิ คมู ือการปฏบิ ตั ิตามพระราชบัญญตั กิ ารชุมนุมสาธารณะ พ.ศ.๒๕๕๘. โรงพิมพต าํ รวจ. กรุงเทพฯ. ๒๕๕๘.

๓๖ จัดพิมพโดย โรงพิมพต าํ รวจ ถ.เศรษฐศิริ ดุสติ กรงุ เทพฯ ๑๐๓๐๐ โทรศพั ท ๐-๒๖๖๘-๒๘๑๑-๓ โทรสาร ๐-๒๒๔๑-๔๖๕๘

“เปนหลักประกันความยุติธรรมและความปลอดภัยในชีวิต และทรัพยสินของประชาชนที่มีมาตรฐานสากล” พลตํารวจเอก จักรทิพย ชัยจินดา ผูบัญชาการตํารวจแหงชาติ