บทที่2รูปแบบฐานข้อมูล (ใบความรู้)

บทท่ี 2 รปู แบบของฐานข้อมูล ฐานข้อมลู มีการเรียกใช้ข้อมูลโดยผู้ใชห้ ลายกลุ่ม ข้อมูลท่ีผู้ใช้สามารถเรียกใช้ได้ มีการแบ่งระดับของข้อมูลออกเป็นระดับต่าง ๆ เพื่อให้การใช้ข้อมูลของผู้ใช้เป็นไปอย่างเหมาะสม โดยมีระบบจัดการฐานข้อมูล ทาหน้าที่เชื่อมข้อมูลระหว่างข้อมูลในระดับต่าง ๆ เพ่ือให้การเรียกใช้ข้อมูลมีประสทิ ธภิ าพมากข้ึน ในบทนี้จะกล่าวถึงเค้าร่างของฐานข้อมูล ระดับของข้อมูล และรูปแบบของฐานข้อมูล 3ประเภท คือ ฐานข้อมูลแบบเชิงสัมพันธ์ แบบลาดับขั้น และแบบเครือข่าย นอกจากนี้จะกล่าวถึงรายละเอียดของคาศัพท์พ้ืนฐานท่เี กยี่ วข้องกบั ฐานขอ้ มูล และความสมั พนั ธร์ ะหว่างขอ้ มูลของเอนทติ ี

ระบบฐานข้อมลู 202.1 ศพั ทพ์ น้ื ฐาน เอนทิตี (Entity) หรือ ตาราง (Table) หรือ รีเลชัน (Relation) เป็นความสัมพันธ์ของข้อมูลในรูปแบบตาราง 2 มติ ิ แอททรบิ วิ ต์ (Attribute) คือ รายละเอียดของข้อมูลในเอนทิตี เป็นชื่อเขตข้อมูล หรือฟิลด์(Field) ความสัมพนั ธ์ (Relationship) คือ ความสมั พันธ์ระหว่างเอนทติ ี (Entity) ทูเพิล (Tuple) คอื คา่ ของขอ้ มูลในแต่ละแถว (Row) หรอื ทเ่ี รยี กว่า เรคอร์ด (Record) คาร์ดินัลลิตี (Cardinality) คือ จานวนแถวของข้อมูลในแต่ละรีเลชัน หรือจานวนเรคอร์ดในฐานขอ้ มลู นัน่ เอง คีย์หลกั (Primary Key) หรอื ค่าเอกลักษณ์ (Unique Identifier) คือ แอททริบวิ ตท์ ่ีมีค่าของขอ้ มลู ไม่ซา้ กันในแตล่ ะทเู พิล โดเมน (Domain) คือ ขอบเขตของคา่ ของข้อมูลที่ควรจะเป็นในแตล่ ะแอททรบิ วิ ต์2.2 เค้าร่างของฐานข้อมลู (Database Schema) การออกแบบฐานข้อมูลต้องระบุชื่อของเอนทิตี และรายละเอียดของแต่ละเอนทิตีประกอบด้วยแอททริบิวต์อะไรบ้าง มีลักษณะความสัมพันธ์ของข้อมูลในเอนทิตีอย่างไร ซ่ึงรายละเอียดของโครงสร้างของฐานข้อมูลน้ี เรียกว่า เค้าร่างของฐานข้อมูล (Database Schema)ส่วนข้อมูลทีถ่ กู บนั ทกึ ลงในฐานข้อมูล เรยี กว่า อนิ สแตนซ์ (Instance หรอื Occurrence) Schema หมายถึง โครงสรา้ งข้อมลู หรอื นยิ ามขอ้ มลู Instance หมายถงึ เน้ือข้อมูลทเี่ ก็บอยูใ่ นโครงสร้างขอ้ มลู ตวั อยา่ ง โครงสรา้ งของข้อมูลพนักงานบรษิ ัทแห่งหนึ่งรหัสพนกั งาน ชื่อพนกั งาน ตาแหนง่ แผนก วฒุ กิ ารศกึ ษา100001 นางทัศนยี ์ ขิขุนทด ผจู้ ดั การทัว่ ไป การตลาด ปรญิ ญาตรี รปู ท่ี 2.1 แสดงโครงสร้างของข้อมลู พนกั งานบริษทั แหง่ หน่ึง

ระบบฐานข้อมลู 21 จากตัวอย่างข้างตน้ สามารถอธบิ ายโครงสรา้ งของขอ้ มลู ได้ดังนี้เคา้ ร่างของฐานขอ้ มลู (Database Schema) คอื รหัสพนักงาน, ช่อื พนักงาน, ตาแหน่ง, แผนก, วุฒิการศกึ ษาเนื้อข้อมูล (Instance) คือ 100001, นางทัศนยี ์ ขิขนุ ทด, ผ้จู ดั การทั่วไป, การตลาด, ปรญิ ญาตรี เมื่อมีการเรียกใช้หรือแก้ไขข้อมูล จะทาให้ค่าของข้อมูล (Instance) มีการเปลี่ยนแปลงได้ตลอดเวลา ส่วนเค้าร่างท่ีได้จากการออกแบบฐานข้อมูล (Database Schema) ไม่ควรมีการเปลีย่ นแปลง ถา้ มกี ารเปล่ียนแปลงกไ็ มค่ วรใหเ้ กิดขึ้นบ่อยครงั้2.3 ความสัมพันธร์ ะหว่างเอนทิตี การสร้างความสัมพันธร์ ะหวา่ งเอนทติ ใี นฐานข้อมลู เชิงสมั พนั ธ์กระทาได้ โดยการกาหนดให้เอนทิตที ่ีมคี วามสมั พันธก์ นั มีแอททรบิ วิ ตท์ เี่ หมอื นกนั และใช้ค่าของแอททริบิวต์ที่เหมือนกันเป็นตัวระบุขอ้ มลู ในเอนทติ ที ่ีมีความสมั พนั ธก์ นั ความสัมพันธ์ระหวา่ งเอนทติ ี แบง่ ออกเป็น 3 ประเภท ดังนี้ 2.3.1 ความสมั พนั ธ์แบบหน่ึงต่อหนึง่ (One-to-one Relationship) เป็นการแสดงความสัมพันธ์ของข้อมูลในเอนทิตีหน่ึง ว่ามีความสัมพันธ์กับข้อมูลของอีกเอนทติ หี นึ่ง ในลักษณะทเี่ ป็นหนึง่ ต่อหนึ่ง เชน่ ความสัมพันธ์ของประชาชนกับหมายเลขรหัสประจาตัวประชาชน ซ่ึงประชาชน 1 คนจะต้องมีหมายเลขรหสั ประจาตัวประชาชน 1 หมายเลข ซึ่งไมซ่ า้ กนั นักศึกษากับรหัสประจาตัวนักศึกษา นักศึกษาแต่ละคนก็จะมีรหัสประจาตัวนักศึกษาไม่ซ้ากนั รถยนตก์ ับทะเบียนรถยนต์ก็เช่นกัน รถยนต์แต่ละคันก็จะมีหมายเลขทะเบียนไม่ซ้ากัน จึงมีความสัมพนั ธ์แบบหน่งึ ต่อหนึ่ง

ระบบฐานขอ้ มูล 22ประชำชน 1 1 รหสั ประจำตวั ประชำชนนกั ศึกษำ 1 1 รหสั ประจำตวั นกั ศึกษำรถยนต์ 1 1 ทะเบียนรถยนต์รูปที่ 2.2 แสดงตัวอย่างความสมั พนั ธ์แบบหนง่ึ ต่อหน่งึ2.3.2 ความสมั พนั ธแ์ บบหนง่ึ ตอ่ กลุ่ม (One-to-many Relationship) เป็นการแสดงความสัมพันธ์ของข้อมูลของเอนทิตีหนึ่ง ว่ามีความสัมพันธ์กับข้อมูลหลายขอ้ มลู กับอีกเอนทติ หี นงึ่ เชน่ ความสัมพันธ์ของ แผนกกับพนักงาน ซึ่งแผนกแต่ละแผนกจะประกอบไปด้วยพนักงานท่ีสงั กัดอยูใ่ นแผนกหลายคน ความสมั พนั ธข์ องโรงเรียนกับนักเรียน โรงเรียน 1 โรงเรียน มีนักเรียนหลายคนเรียนอยู่ในโรงเรยี น จงึ มีความสัมพนั ธแ์ บบหนึง่ ต่อกลุม่แผนก N พนกั งำน 1 นกั เรียนโรงเรียน 1 Nรปู ท่ี 2.3 แสดงตวั อย่างความสมั พนั ธ์แบบหน่งึ ต่อกลุ่ม2.3.3 ความสมั พนั ธแ์ บบกลมุ่ ตอ่ กลมุ่ (Many-to-many Relationship) เป็นการแสดงความสัมพันธ์ของข้อมูลของ 2 เอนทิตี ในลักษณะแบบกลุ่มต่อกลุ่ม เช่นความสมั พนั ธ์ของ นกั ศึกษากับหลักสตู ร นกั ศึกษาหลายคน อาจเรียนอยู่ในหลายหลักสตู ร

ระบบฐานขอ้ มูล 23 ความสัมพันธ์ของ ลูกค้า/คาสั่งซื้อกับสินค้า ลูกค้าหลายคน อาจซ้ือสินค้าได้หลายชนิดในการซื้อแตล่ ะครัง้ และอาจมีคาสงั่ ซือ้ หลายคร้ัง จงึ มคี วามสมั พนั ธ์แบบกลมุ่ ต่อกลมุ่นกั ศึกษำ M N หลกั สูตรลูกคำ้ M N สินคำ้ /คำสัง่ ซ้ือรูปท่ี 2.4 แสดงตวั อยา่ งความสัมพนั ธแ์ บบกลุ่มต่อกลมุ่2.4 ระดับของข้อมลู ฐานขอ้ มูลเป็นการนาขอ้ มูลท่ีเกยี่ วขอ้ งกนั มารวมกันไว้ในระบบเดียวกัน เพื่อให้ผู้ใช้สามารถใช้ข้อมูลท่ีอยู่ในฐานข้อมูลเดียวกัน ผู้ใช้แต่ละคนจะมองข้อมูลในแง่มุม หรือวิว (View) ที่ต่างกันผู้ใช้บางคนอาจต้องการเรียกใช้ข้อมูลทั้งแฟ้มข้อมูล บางคนอาจต้องการเรียกใช้ข้อมูลเพียงบางส่วนของแฟ้มข้อมูล โดยผู้ใช้ไม่จาเป็นต้องสนใจว่าการจัดเก็บข้อมูลท่ีแท้จริงจะเป็นอย่างไร ดังนั้นการเลอื กใช้วธิ จี ัดเกบ็ ข้อมลู ทีเ่ หมาะสม จงึ เปน็ สว่ นท่ีทาใหก้ ารเรียกใชข้ ้อมลู เกดิ ประสิทธภิ าพ ฐานข้อมูลมีการเรียกใช้โดยผู้ใช้หลายกลุ่ม ข้อมูลที่ผู้ใช้สามารถเรียกใช้ได้มีการแบ่งระดับของข้อมูลออกเป็นระดับต่าง ๆ เพื่อให้การใช้ข้อมูลของผู้ใช้เป็นไปอย่างเหมาะสม แบ่งเป็น 3 ระดับดงั นี้2.4.1 ระดับภายนอกหรอื ววิ (External Level หรือ View) เป็นระดับของข้อมูลท่ีอยู่สูงที่สุด ประกอบไปด้วยภาพที่ผู้ใช้แต่ละคนมองข้อมูล (View)เค้ารา่ งของขอ้ มลู ระดบั นเ้ี กิดจากความต้องการข้อมูลของผูใ้ ช้2.4.2 ระดบั แนวคิด (Conceptual Level) เป็นระดับของข้อมูลท่ีอยู่ถัดลงมา อธิบายถึงฐานข้อมูลว่าประกอบด้วยเอนทิตี โครงสร้างของข้อมูล ความสัมพันธ์ของขอ้ มลู กฎเกณฑ์และขอ้ จากัดต่าง ๆ อย่างไร ข้อมูลในระดับนี้เป็นข้อมูล

ระบบฐานขอ้ มูล 24ท่ีผ่านการวิเคราะห์และออกแบบโดยผู้บริหารฐานข้อมูล (DBA) หรือนักวิเคราะห์และออกแบบฐานขอ้ มลู เป็นระดับของข้อมูลทถ่ี ูกออกแบบเพื่อใหผ้ ใู้ ชข้ ้อมูลในระดบั ภายนอกสามารถเรียกใช้ข้อมูลได้ 2.4.3 ระดบั ภายใน (Internal Level หรอื Physical Level) เป็นระดับของข้อมูลท่ีอยู่ล่างสุด ซึ่งข้อมูลจะถูกเก็บอยู่จริงในสื่อข้อมูล มีโครงสร้างการจดั เกบ็ รปู แบบใด รวมถงึ การเข้าถงึ ข้อมลู ตา่ ง ๆ ในฐานข้อมลู เพือ่ ดงึ ขอ้ มูลที่ตอ้ งการระดบั ภายนอก ววิ ของผ้ใู ช้ 1 วิวของผูใ้ ช้ 2 วิวของผ้ใู ช้ nระดับแนวคดิระดับภายใน เคำ้ ร่ำงแนวคิด เคำ้ ร่ำงภำยใน ฐานข้อมูล รปู ท่ี 2.5 แสดงความสมั พนั ธ์ของเค้ารา่ งข้อมูล 3 ระดับ จากรูปที่ 2.5 แสดงให้เหน็ ว่าฐานข้อมลู จะประกอบด้วยเค้าร่างภายใน 1 เค้าร่าง, เค้าร่างแนวคิด 1 เคา้ รา่ ง และเคา้ รา่ งภายนอกไดห้ ลาย ๆ เคา้ รา่ ง

ระบบฐานข้อมลู 252.5 รูปแบบของฐานข้อมูล ข้อมูลในฐานข้อมูลจะถูกสร้างให้มีโครงสร้างท่ีง่ายต่อความเข้าใจและการใช้งานของผู้ใช้ซ่ึงฐานข้อมลู มีโครงสรา้ งของฐานขอ้ มลู แบ่งออกเปน็ 3 ประเภท ดังนี้ 2.5.1 ฐานขอ้ มูลแบบเชงิ สัมพนั ธ์ (Relational Database) ฐานข้อมูลแบบเชิงสัมพันธ์ ประกอบด้วยกลุ่มของเอนทิตีท่ีมีความสัมพันธ์กัน โดยข้อมูลของแต่ละเอนทิตีจะถูกจัดเก็บข้อมูลในรูปแบบของตาราง 2 มิติ ในแนวแถว (Row) และแนวคอลมั น์ (Column) โดยบรรทัดแรกของตาราง คอื ชื่อแอททรบิ วิ ต์ ตวั อยา่ ง โครงสรา้ งฐานขอ้ มลู เชงิ สมั พนั ธ์ Columns = Field (Attribute)Row = ชอ่ื -สกลุ ทอ่ี ยู่ เบอรโ์ ทรศพั ท์Record นายสมบตั ิ คพันธ์ อ.เมือง จ.นครราชสมี า 0813487699(Tuple) น.ส.มณี ดีสมสว่ น อ.ดา่ นขนุ ทด จ.นครราชสีมา 0898356422 นางสโรชา เขยี วขจี อ.โชคชยั จ.นครราชสีมา 0868342587 แต่ละ Column จะถือว่าเป็น 1 Field (Attribute) แตล่ ะ Row จะถือว่าเปน็ 1 Record (Tuple) บรรทดั แรก ต้องเปน็ ชื่อ Field เสมอ ทั้งหมด คอื 1 Table/รเี ลชัน รูปที่ 2.6 แสดงตัวอยา่ งขอ้ มูลในรูปแบบฐานข้อมูลเชงิ สมั พันธ์ ในการเช่ือมโยงข้อมูลระหว่างตาราง จะเช่ือมโยงโดยใช้แอททริบิวต์ท่ีมีอยู่ในทั้งสองตารางเป็นตัวเชอ่ื มโยงข้อมูลกนั ฐานข้อมลู เชงิ สมั พนั ธเ์ ป็นรูปแบบท่งี ่าย และนิยมใชใ้ นปจั จุบนั

ระบบฐานขอ้ มลู 26ตวั อยา่ ง ตารางข้อมูลพนกั งานของบริษัทแหง่ หนงึ่ ประกอบดว้ ย 3 ตาราง ดังน้ี ตวั อยา่ ง รปู แบบฐานขอ้ มลู เชงิ สมั พนั ธ์ ตารางขอ้ มลู พนกั งานบรษิ ทั แหง่ หนงึ่พนกั งาน ชอื่ พนกั งาน รหสั ตาแหนง่ รหสั แผนก รหสั พนกั งาน นางสมศรี คชาเทพ 10 20 นายมนัส ชื่นใจ 20 30 49001 น.ส.อุดม มที รพั ย์ 30 40 49002 น.ส.อรสิ รา เหมันต์ 40 10 49003 49004 ตาแหน่ง ตาแหนง่ แผนก แผนก รหสั ตาแหนง่ พนกั งาน รหสั แผนก แผนกธุรการ10 หวั หน้าแผนก 10 แผนกการเงิน20 ผู้จดั การ 20 แผนกบญั ชี30 กรรมการผบู้ รหิ าร 30 แผนกการตลาด40 40 รปู ท่ี 2.7 แสดงตวั อยา่ งตารางขอ้ มลู พนกั งานของบริษัทแหง่ หนึง่2.5.2 ฐานข้อมูลแบบลาดับข้นั (Hierarchical Database) เป็นฐานข้อมูลที่นาเสนอข้อมูลและความสัมพันธ์ระหว่างข้อมูลในรูปแบบของ โครงสร้างต้นไม้ (Tree Structure) เป็นโครงสร้างลักษณะคล้ายต้นไม้เป็นลาดับขั้น ซึ่งแตกออกเป็นก่ิงก้านสาขา ผู้ท่ีคิดค้นฐานข้อมูลแบบนี้ คือ North American Rockwell โดยใช้แนวความคิดของโปรแกรม Generalized Update Access Method (GUAM) โครงสร้างของฐานข้อมูลแบบลาดับขั้นจะมีโครงสร้างของข้อมูลเป็นลักษณะความสัมพันธ์แบบพ่อลูก คือ พ่อ (Parent) 1 คนมีลูก (Child) ได้หลายคน แต่ลูกมีพ่อได้คนเดียว(ความสัมพันธ์แบบ 1 ต่อ n) หรือแบบพ่อคนเดียวมีลูก 1 คน (ความสัมพันธ์แบบ 1 ต่อ 1) ซึ่งจัดแยกออกเป็นลาดับช้ัน โดยระดับชั้นท่ี 1 จะมีเพียงแฟ้มข้อมูลเดียว คือ พ่อ ในระดับชั้นท่ี 2

ระบบฐานข้อมลู 27และระดับช้ันท่ี 3 จะมีก่ีแฟ้มข้อมูลก็ได้ โดยในโครงสร้างข้อมูลแบบลาดับขั้นแต่ละกรอบจะมีตัวช้ี(Pointers) หรอื หวั ลูกศรวงิ่ ข้าหาไดไ้ ม่เกิน 1 หวั กฎควบคุมความถูกต้อง คือ เรคอร์ดพ่อสามารถมีเรคอร์ดลูกได้หลายเรคอร์ด แต่เรคอร์ดลูกแต่ละเรคอรด์ จะมีเรคอรด์ พ่อไดเ้ พยี งเรคอร์ดเดยี วเทา่ นั้น ตัวอย่าง ร้านขายเครื่องใช้ไฟฟ้าแห่งหนึ่ง ในการขายสินค้า พนักงานขายสามารถขายสินค้าให้แก่ลูกค้าได้หลายคน แต่ลูกค้าแต่ละคนต้องซ้ือสินค้ากับพนักงาน 1 คน แต่ก็สามารถซื้อสนิ คา้ ไดม้ ากกวา่ 1 อยา่ งขึน้ ไป ตวั อยา่ ง โครงสรา้ งฐานขอ้ มลู แบบลาดบั ขน้ัพนกั งานขาย รหสั พนกั งำนขำย ชื่อพนกั งำนขำยลูกค้า รหสั ลูกคำ้ ช่ือลกู คำ้สินค้า รหสั สินคำ้ ปริมำณสินคำ้ รูปที่ 2.8 แสดงโครงสร้างฐานข้อมลู แบบลาดบั ข้นั ตวั อยา่ ง รปู แบบฐานขอ้ มลู แบบลาดบั ขนั้ ขอ้ มลู รา้ นขายเครอ่ื งใชไ้ ฟฟา้ แหง่ หนง่ึพนักงานขาย 0001 หสั ดิน แสร้งว่าลกู ค้า 49001 สุรชัย มาดี 49002 สุรศักดิ์ สุมนศรี 49003 มานี สดี าสนิ ค้า 001 เตารีด 003 พัดลม 002 โทรทศั นส์ ี 010 หมอ้ หงุ ขา้ วไฟฟา้ 009 กระทะไฟฟา้ 004 วิทยุ รูปท่ี 2.9 แสดงตวั อยา่ งข้อมลู ในฐานข้อมลู แบบลาดับข้ัน

ระบบฐานข้อมลู 28 ลักษณะเด่นและข้อจากัดของการจดั การฐานข้อมลู แบบลาดับขน้ั ลกั ษณะเด่น - เป็นฐานข้อมูลทมี่ ีระบบโครงสร้างซับซอ้ นนอ้ ยทส่ี ุด - มคี ่าใช้จ่ายในการจัดสรา้ งฐานขอ้ มลู น้อย - ลกั ษณะโครงสร้างเขา้ ใจงา่ ย - เหมาะสาหรับงานที่ตอ้ งการค้นหาข้อมูลแบบมเี งื่อนไขเปน็ ระดับและออกงาน แบบเรียงลาดับตอ่ เนือ่ ง - ป้องกันระบบความลับของข้อมูลได้ดี เน่ืองจากต้องอ่านแฟ้มข้อมูลที่เป็นต้น กาเนิดก่อน ข้อจากดั - มโี อกาสเกิดความซา้ ซอ้ นมากท่สี ดุ เม่ือเทยี บกับฐานขอ้ มลู แบบโครงสร้างอื่น - ขาดความสัมพันธร์ ะหว่างแฟ้มขอ้ มลู ในรูปเครอื ขา่ ย - มีความคล่องตัวน้อยกว่าโครงสร้างแบบอื่น ๆ เพราะการเรียกใช้ข้อมูลต้อง ผ่านทางต้นกาเนิด (root) เสมอ ถ้าต้องการค้นหาข้อมูลซึ่งปรากฏในระดับ ล่าง ๆ แลว้ จะตอ้ งคน้ หาทัง้ แฟม้ 2.5.3 ฐานขอ้ มลู แบบเครอื ข่าย (Network Database) โครงสรา้ งของข้อมูลแต่ละแฟ้มข้อมูลมีความสัมพันธ์คล้ายร่างแห โดยมีลักษณะโครงสร้างคล้ายกับโครงสร้างแบบลาดับขั้น แตกต่างกันตรงท่ีโครงสร้างแบบเครือข่ายสามารถมีต้นกาเนิดของข้อมูลได้มากกว่า 1 เรคอร์ด การออกแบบลักษณะของฐานข้อมูลแบบเครือข่ายทาให้สะดวกในการค้นหามากกว่าลักษณะฐานข้อมูลแบบลาดับข้ัน เพราะไม่ต้องไปเร่ิมค้นหาต้ังแต่ข้อมูลต้นกาเนิดโดยทางเดียว ขอ้ มูลแตล่ ะกลุ่มจะเชื่อมโยงกันโดยตัวชี้ ข้อมูลภายในฐานข้อมูลแบบนี้สามารถมีความสัมพันธ์กันแบบใดก็ได้ อาจเป็นหน่ึงต่อหนึ่งหน่งึ ตอ่ กล่มุ หรอื กลุ่มตอ่ กล่มุ

ระบบฐานขอ้ มูล 29 กฎการควบคุมของฐานขอ้ มลู แบบเครือข่าย โครงสรา้ งแบบเครอื ข่ายสามารถยนิ ยอมใหร้ ะดับช้ันท่ีอยู่เหนือกว่ามีหลายแฟ้มข้อมูล แม้ว่าระดบั ชัน้ ถดั ลงมาจะมเี พียงแฟ้มขอ้ มลู เดียว โดยเรคอร์ดที่อยู่เหนือกว่ามีความสัมพันธ์กับเรคอร์ดท่ีอยู่ระดับล่างได้มากกว่า 1 เรคอร์ด โดยแต่ละเรคอร์ดสัมพันธ์กันด้วยการลิงค์ (Links) ฐานข้อมูลแบบเครือข่ายจะทาให้สะดวกในการค้นหามากกว่าฐานข้อมูลแบบลาดับขั้น เพราะไม่ต้องไปเริ่มค้นหาตงั้ แตข่ อ้ มูลต้นกาเนดิ โดยทางเดียว ขอ้ มลู แต่ละกลุม่ จะเช่อื มโยงกนั โดยตัวชี้ ตัวอย่างของโครงสร้างข้อมูลแบบเครือข่าย เช่น ร้านไอทีซิตี้แห่งหนึ่ง ส่ังสินค้าหลายชนิดจากผู้ผลติ หลาย ๆ บรษิ ัท แล้วนาสนิ ค้าไปเกบ็ ไวใ้ นคลังสินค้า ซ่ึงแสดงความสัมพันธ์ของผู้ผลิตสินค้าสินค้า และคลงั สนิ คา้ โดยการใช้ลูกศรเชอื่ มโยง ดังรปู ตวั อยา่ ง โครงสรา้ งฐานขอ้ มลู แบบเครอื ขา่ ยผู้ผลติ รหัสผผู้ ลิต ชอื่ ร้านคา้ ผู้ผลิตสนิ ค้า รหสั สินค้า ชื่อสินค้า ราคาต่อหน่วย จานวนสนิ ค้าคลังสนิ คา้ รหสั ทเ่ี กบ็ สินคา้ จานวนสินคา้ รูปที่ 2.10 แสดงโครงสร้างฐานขอ้ มูลแบบเครือข่าย

ระบบฐานขอ้ มูล 30 ตวั อยา่ ง รปู แบบฐานขอ้ มลู แบบเครอื ขา่ ย ร้านไอทซี ติ แี้ หง่ หนง่ึผ้ผู ลิต3288 หจก.สหวริ ยิ าโอเอจากัด 1067 บรษิ ทั เดลประเทศไทยจากดั 2498 บริษัทโซน่จี ากัดสนิ คา้4901 จอภาพ … 9035 กล้องดจิ ติ อล.. 2344 เครอื่ งคอมพวิ เตอร.์ .. 1588 เครื่องพมิ พ์คลงั สินคา้ B554 6 A081 5 C902 10 A035 23 รูปท่ี 2.11 แสดงตัวอย่างข้อมูลในฐานข้อมลู แบบเครือข่าย จากรูป 2.11 พบว่า ผู้ผลิต กับสินค้า มีความสัมพันธ์แบบกลุ่มต่อกลุ่ม กล่าวคือ ผู้ผลิตแต่ละบริษทั สามารถขายสง่ สินคา้ ได้มากกว่า 1 ชนิด และสินค้าแต่ละชนิดก็สามารถสั่งได้จากผู้ผลิตมากกว่า 1 บริษัท ส่วนสินค้ากับคลังสินค้า มีความสัมพันธ์แบบหน่ึงต่อหน่ึง กล่าวคือ ที่เก็บสินค้าในคลงั สินคา้ แต่ละแหง่ จะใช้เกบ็ สินค้าแต่ละชนิดเท่าน้นัสรปุ ฐานข้อมูลมีการเรียกใช้โดยผู้ใช้หลายกลุ่ม ข้อมูลที่ผู้ใช้สามารถเรียกใช้ได้มีการแบ่งระดับของข้อมูลออกเป็นระดับต่าง ๆ เพ่ือให้การใช้ข้อมูลของผู้ใช้เป็นไปอย่างเหมาะสม โดยข้อมูลในฐานข้อมูลจะถูกสร้างให้มีโครงสร้างท่ีง่ายต่อความเข้าใจและการใช้งานของผู้ใช้ ซึ่งฐานข้อมูลมีโครงสร้างของฐานข้อมูลแบ่งออกเป็น 3 ประเภท ได้แก่ ฐานข้อมูลแบบเชิงสัมพันธ์ ฐานข้อมูลแบบลาดับข้ัน และฐานข้อมูลแบบเครือข่าย ซ่ึงโครงสร้างของฐานข้อมูลแต่ละประเภทจะมีลักษณะการจัดระดบั ของขอ้ มลู แตกตา่ งกนั