เรื่องวันสำคัญทาง(อ.พรทิพย์)

สอื่ การสอน PowerPoint เรอื่ งวนั สาคญั ทาง พระพทุ ธศาสนา จดั ทาโดย นางสาวพรทพิ ย์ พลกิจ ครูชานาญการพิเศษ โรงเรียนแหลมสงิ ห์วทิ ยาคม จ.จนั ทบรุ ี สานกั งานเขตพืน้ ที่การศกึ ษามธั ยมศกึ ษาเขต ๑๗

คานา • ส่ือการสอน PowerPoint เร่ืองวนั สาคญั ทางพระพทุ ธศาสนาใช้เป็ น ส่ือการเรียนการสอนในรายวชิ าสังคมศึกษา ศาสนาและวฒั นธรรม รหัสวชิ า ส๓๑๑๐๑ ช้ันมธั ยมศึกษาปี ท่ี ๔ ประกอบด้วยเนื้อหา ๗ เร่ือง ได้แก่ วนั มาฆบูชา วนั วสิ าขบูชา วนั อาฬหบูชา วนั เข้าพรรษา วนั ออกพรรษา วนั ธรรมสวนะ วนั อฏั มบี ูชา และแบบทดสอบเกบ็ คะแนน ๓๕ ข้อ ใช้เวลา สอน ๒ ชั่วโมง ทางผ้จู ัดทาหวงั ว่าสื่อการสอน PowerPoint เรื่องวนั สาคญั ทางพระพุทธศาสนา คงเป็ นประโยชน์ต่อนักเรียนและคุณครูผ้สู อนสังคม ได้พอสมควร

วนั สาคญั ทางพระพทุ ธศาสนา ๑. วันมาฆบชู า ๕. วันออกพรรษา ๒. วันวสิ าขบูา ๖. วันธรรมสวนะ ๓. วนั อาสาฬหบูชา ๗. วันอัฐมีบชู า ๔. วันเข้าพรรษา

ตรงกบั วนั เพ็ญ เดือน ๓

วนั มาฆบชู า เป็นวนั ที่พระพทุ ธเจ้าทรงแสดงหลกั การของพระพทุ ธศาสนาในที่ ประชมุ ใหญ่ของพระสงฆ์สาวก ลกั ษณะของการประชมุ ใหญ่พระสงค์สาวกครัง้ นนั้ เรียกวา่ จาตุรงคสันนิบาต คือการประชมุ ท่ีประกอบด้วย องค์ ๔ ประการ

องค์ ๔ ประการ ๑. วนั ประชุมตรงกับวันเพญ็ เดือน ๓ ๒. พระสงฆ์ ๑,๒๕๐ รูปมาประชุมกันโดยมไิ ด้นัดหมาย ๓. พระสงฆ์เหล่านัน้ ล้วนเป็ นเอหภิ กิ ขุอุปสัมปทา ๔. พระสงฆ์เหล่านัน้ เป็ นพระอรหนั ต์ทงั้ สิน้

หลักธรรมทเ่ี กีย่ วขอ้ ง โอวาทปาตโิ มกข์ คือคาสอนอันเป็ นหัวใจของพระพุทธศาสนา มี ๓ ประการคือ ๑. การไม่ทาบาปทงั้ ปวง ๒. การทากุศลให้ถงึ พร้อม ๓. การทาจติ ใจของตนให้ผ่องใส

การปฏิบตั ิตนในวนั มาฆบชู า ๑. ทาบญุ ตกั บาตร กรวดนา้ แผส่ ว่ นกศุ ลให้แก่ผ้ลู ว่ งลบั ไปแล้ว ๒. ฟังธรรมเทศนาท่ีวดั ทางวิทยุ ๓. รักษาศีล ๕ หรือ ศีล ๘ โดยงดเว้นการเบียดเบียนตนเองและผ้อู ื่น ๔. บาเพญ็ สาธารณประโยชน์ บริจาคทรัพย์เพ่ือการกศุ ล บริจาคโลหติ ๕. นาดอกไม้ธปู เทียน ไปเวยี นเทยี นเป็นพทุ ธบชู า



วนั วิสาขบูชา

หลกั ธรรมทเี่ กยี่ วขอ้ ง อริยสัจ ๔ หมายถึง ความจริงอนั ประเสริฐท่ีพระพทุ ธเจ้าตรัสรู้ด้วย ตนเอง เป็นหลกั ความจริงของชีวติ ที่สามารถนาผู้ ปฏบิ ตั ไิ ปส้คู วามพ้นทกุ ข์ หรือแก้ปัญหาชีวิตได้

อริยสัจ ๔ ๑. ทุกข์ คือ สภาพท่ีทนได้ยาก แบง่ ออกเป็น ๒ ประการ คอื • สภาวะทกุ ข์ คือ ทกุ ข์ประจาที่ทกุ คนมเี หมอื นกนั หมดและหลกี เลีย่ ง ไม่ได้ ได้แก่ ความเกิด ความแก่ เจ็บ และความตาย • ปกิณทุกข์ คอื ความทกุ ข์ท่ีเกิดจากการทนตอ่ เหตภุ ายนอกท่ีมากระทบ ไมไ่ ด้ เรียกวา่ ทกุ ข์จร เชน่ ความเศร้าโศก ความไมส่ บายกายไมส่ บาย ใจ ความพลดั พรากจากสง่ิ อนั เป็นที่รัก ความผดิ หวงั

อริยสัจ ๔ ๒. สมุทยั คือ สาเหตขุ องความทกุ ข์ มีอยู่ ๓ ประการ ภวตณั หา คือ ความอยากเป็น วภิ วตณั หา คือ ความไมอ่ ยาก กามตณั หา คือ ความอยากได้ ๓. นิโรธ คือ การดบั ทกุ ข์ เป็นสภาพจติ ที่สงบ ปรอดโปร่ง อิสระ คือ การขจดั ภาวะตณั หานนั่ เอง

อริยสัจ ๔ ๔. มรรค ๘ ถ้าปฏิบตั ิตามมรรค ๘ แล้วจะทาให้เกิดการพ้น ทกุ ข์ มรรค ๘ ประกอบด้วย - ความเหน็ ชอบ ( สัมมาทฏิ ฐิ ) - ความดาริชอบ (สมั มาสงั กปั ปะ ) - การเจรจาชอบ (สัมมาวาจา)

- การทางานชอบ (สัมมากัมมนั ตะ) - การเลีย้ งชีพชอบ ( สัมมาอาชวี ะ) - ความเพียรพยายามชอบ (สัมมาวายามะ) - ความละลึกชอบ (สัมมาสต)ิ - ความตงั้ ใจม่ันชอบ (สัมมาสมาธิ )

การปฏิบตั ติ นในวนั วสิ าขบูชา ๑. ทาบุญตักบาตร ๒. ฟังเทศ ๓. รักษาศีล ๕ ศีล ๘ ๔. บาเพญ็ สาธารณประโยชน์ ๕. นาดอกไม้ธูปเทยี นไปเวียนเทยี น



วนั อาสาฬหบูชา การบชู าใน วนั เพญ็ เดอื น ๘

ความสาคญั ๑. เป็ นวันท่พี ระพทุ ธเจ้า แสดงธรรมเป็ นครัง้ แรกโปรดปัญจวัคคีย์ ณ ป่ าอสิ ิปตน มฤคทายวัน แขวงเมืองพาราณสี เรียกการแสดงธรรมครัง้ แรกนีว้ ่า “ธรรมจกั กัปปวัตตนสูตร”

• ๒. ทาให้เกิดพระอริยสงฆ์องค์แรกของโลกคอื โกณฑัญญะ • ๓. เป็ นวันท่มี ีพระรัตนตรัยครบสมบรู ณ์ คือ พระพทุ ธ พระธรรม พระสงฆ์

หลักธรรมท่เี ก่ียวข้องในวันอาสาฬหบชู า ธรรมจักกัปปวัตตนสูตร มีความสาคญั กลา่ วถงึ ท่ีสดุ ๒ อยา่ งท่ีไมค่ วรปฏิบตั ิ และทางที่ควรปฏิบตั คิ ือ มรรค ๘

ทสี่ ุด ๒ อย่างท่ไี ม่ควรไม่ปฏบิ ัติ ๑. กามสุขลั ลกิ านุโย หมายถงึ การประพฤตปิ ฏบิ ตั ติ นให้พัวพนั อย่ใู นกามสุข (สุขท่เี กดิ จากกามารมณ์) ๒. อัตตกลิ มถานุโยค หมายถงึ การประพฤตปิ ฏิบตั ใิ ห้ลาบาก ได้แก่ การบาเพญ็ ตบะด้วยวธิ ีทรมานตนเอง เช่น การนอนบนเหล็กแหลม การกลัน้ ลมหายใจ การอดอาหาร

มรรคมอี งค์ ๘ ๑. สมั มาทิฏฐิ คือ ความเห็นชอบ ๒. สมั มาสงั กปั ปะ คอื ความดาริชอบ ๓. สมั มาวาจา คือ การเจรจาชอบ ๔. สมั มากมั มนั ตะ คือ การทางานชอบ ๕. สมั มาอาชีวะ คือ การเลยี ้ งชีพชอบ ๖. สมั มาวายามะ คอื ความเพียรพยายามชอบ ๗. สมั มาสติ คือ ความระลกึ ชอบ ๘. สมั มาสมาธิ คอื ความตงั้ ใจมน่ั ชอบ

การปฏบิ ัตติ นของพทุ ธศาสนิกชนทด่ี ี ๑. ทาบญุ ตกั บาตร กรวดนา้ แผส่ ว่ นกศุ ลให้แก่ผ้ลู ว่ งลบั ไปแล้ว ๒. ฟังธรรมเทศนาที่วดั ทางวทิ ยโุ ทรทศั น์ ๓. รักษาศีล ๕ หรือ ศลี ๘ โดยงดเว้นการเบยี ดเบียนตนเองและผ้อู ื่น ๔. บาเพ็ญสาธารณประโยชน์ บริจาคทรัพย์เพ่อื การกศุ ล บริจาคโลหิต ๕. นาดอกไม้ธูปเทียน ไปเวียนเทียนเป็นพทุ ธบชู า



วนั เข้าพรรษา

ความสาคญั ของวนั เข้าพรรษา ๑. พระภิกษุได้ปฏบิ ตั ติ ามพระบรมพทุ ธานญุ าติ และประจาท่ี อยนู่ านๆ จะได้มีโอกาสศกึ ษาพระธรรมวินยั ๒. เป็นการเปิดโอกาสให้ชาวพทุ ธได้บาเพญ็ ทาน รักษาศีล ฟังธรรม เจริญภาวนา ๓. เป็นการเปิดโอกาสให้ชาวพทุ ธได้งดเว้นอบายมขุ และความ ชวั่ ตา่ งๆ

หลกั ธรรมทเี่ กยี่ วข้องกบั พระภกิ ษุสงฆ์ อริยวงศ์ ๔ ประกอบด้วย ๑. สันโดษด้วยจีวร คือ พอใจด้วยจีวรท่ีมีอยู่ ๒. สันโดษด้วยบณิ ฑบาต คือ พอใจในอาหารที่ ชาวบ้านถวาย ๓. เสนาสนะสันโดษ คือ พอใจในท่ีพกั อาศยั ๔. ภาวนาปหานารามตา คือ ยนิ ดีในการทาบญุ และ ละอกศุ ล

หลกั ธรรมทพี่ ทุ ธศาสนิกชนควรนามาเป็ นแนวทาง ในการดาเนินชีวติ วริ ัติ ๑. สัมปัตตวริ ัติ ได้แก่ การงดเว้นจากบาป ความช่ัว และอบายมุขต่างๆ ด้วยความรู้สกึ ท่ีเกรงกลัวต่อ บาปขนึ้ มาเอง ๒. สมาทานวริ ัติ ได้แก่ การงดเว้นจากความช่ัวและ อบายมุขต่างๆ โดยการถือศีล ๕ หรือศีล ๘ พร้อม ทัง้ ระมัดระวังไม่ให้ศีลขาดหรือด่างพร้อย ๓. สมุจเฉทวริ ัติ เป็ นการงดเว้นอบายมุขหรือบาป ต่างๆได้อย่างเดด็ ขาด โดยตรงซ่งึ ท่านถอื ว่าเป็ น คุณธรรมของพระอริยเจ้า

เทศกาลทเี่ กยี่ วข้องกบั วนั เข้าพรรษา ๑. การถวายผ้าอาบนา้ ฝน ๒. การถวายเทียนพรรษา เทศกาลดงั กลา่ วชาวพทุ ธ ได้ปฏบิ ตั สิ ืบเนื่องตอ่ กนั มา จนเป็นประเพณีโดยจะ เริ่มก่อนชว่ งเข้าพรรษา ประมาณ ๑ เดอื น แตส่ ว่ นใหญ่จะมีพธิ ีกนั ในวนั กอ่ นเข้าพรรษา ๑ วนั คือวนั ขนึ ้ ๑๕ ค่า เดือน ๘ (วนั อาสาฬหบชู า)

การปฏบิ ัตติ นสาหรับพทุ ธศาสนิกชน ๑. ไปทาบญุ ตกั บาตร ๒. รักษาศีล ๓. ฟังธรรม ๔. ถวายเครื่องไทยธรรมและดอกไม้ธูปเทียน ๕.อธิษฐานใจของดเว้นความชว่ั และตงั้ ใจทาความดี ตลอดระยะเวลา ๓ เดือน เชน่ งดเว้นการดืม่ สรุ า งดเว้นการเลน่ การพนนั ตงั้ ใจรักษาศลี ๕ ตงั้ ใจ ถวายทานแดพ่ ระภกิ ษุสามเณร





ความสาคญั ของวนั ออกพรรษา ๑. พระภกิ ษุท่ีอย่จู าพรรษาได้รับอนุญาตให้ไปจาริกค้างแรมท่ีอ่ืน ๒. พระภกิ ษุเหล่านัน้ เม่ืออยู่จาพรรษาได้ร่าเรียนอบรมพระธรรมวนิ ัยจนมี ความรู้แตกฉานกน็ าความรู้นัน้ ไปเผยแผ่แก่ประชาชน ๓. พระภกิ ษุได้ทาการปวารณา เปิ ดโอกาสให้ว่ากล่าวตักเตือนกัน ๔. เปิ ดโอกาสให้ประชาชนนาแบบอย่างการปวารณาไปใช้ ๕. เปิ ดโอกาสให้ประชาชนได้ทาบุญ รักษาศีล

หลกั ธรรมทเ่ี กยี่ วข้อง ๑. ความเสียสละ จาคะ หมายถึง ความมนี าใจ เอือ้ เฟื อ้ เผื่อแผ่ สามารถทาได้ ๒ วธิ ี คอื - เสียสละวตั ถุ หรือส่งิ ของ - เสียสละอารมณ์หรือกิเลสท่ีเป็นเหตใุ ห้จิตใจเศร้า หมอง ๒. ความสามัคคี หมายถงึ ความพร้อมเพรียงกนั ความรักใคร่ปองดอง กนั เป็นหลกั ธรรมสาคญั ท่ีสามารถนาความสขุ และความเจริญมาสหู่ มู่ คณะได้ ด้วยเหตนุ ีจ้ งึ มคี ากลา่ ววา่ สุขา สังฆสั สะสามัคคี (ความ สามคั คนี าความสขุ มาสหู่ มคู่ ณะ)

เทศกาลทช่ี าวพทุ ธปฏิบตั กิ นั เป็ นประจา การตักบาตรเทโว เรียกอีกอย่างหน่งึ วา่ วันเทโวโรหณะ เป็ นวันท่พี ระพุทธเจ้าเสดจ็ ลงมาจากดาวดงึ ส์เทวโลก หลังจากแสดงพระอธธิ รรมโปรดพระมารดา ในวันนีไ้ ด้เกดิ เหตุอัศจรรย์ คือ เทวดา มนุษย์และสัตว์ ท่ีเกดิ ในนรก ต่างมองเหน็ ซ่งึ กันและกนั จงึ นิยมเรียกวันนีอ้ ีกอย่างหน่ึงว่าวันพระเจ้าเปิ ดโลกคอื เปิ ดโลกให้โลกทงั้ ๓ ได้เหน็ กัน

การปฏบิ ัตติ นสาหรับพทุ ธศาสนิกชน ชาวพทุ ธจะไปทาบญุ ตกั บาตรที่วดั โดยจาลองสถานการณ์ วนั ท่ีพระพทุ ธเจ้าเสดจ็ ลงมาจากดาวดงึ ส์เทวโลก จะนง่ั หรือยืน สองฝ่ังทางลงจากอโุ บสถหรือศาลาให้พระภิกษุสงฆ์เดนิ เข้า แถวเรียงลาดบั รับบาตรตรงกลาง โดยมีมคั นายกเดนิ อญั เชิญ พระพทุ ธรูปนาหน้าแถวพระภกิ ษุสงฆ์



ในประเทศไทยกาหนดวนั พระไว้ เดอื นละ ๔ วนั คอื วนั ขนึ ้ ๘ คา่ วนั ขนึ ้ ๑๕ คา่ วนั แรม ๘ค่าและ วนั แรม ๑๕ คา่

ความสาคญั วนั พระเป็นวนั สาคญั วนั หนงึ่ ในพระพทุ ธศาสนา เป็น วนั แหง่ การทาความดี โดยพระพทุ ธองค์ได้ทรง อนญุ าตให้ชาวพทุ ธได้มีโอกาสทาบญุ ทาทานรักษา ศีล เจริญภาวนา และฟังธรรม เพ่ือทาจิตใจให้ สะอาด สงบและสวา่ งย่งิ ๆขนึ ้ ไป

คุณธรรมทพี่ ทุ ธศาสนิกชนนามาปฏบิ ัตเิ ป็ นประจาในวนั ธรรมสวนะ กาเลน ธัมมสากัจฉา หมายถงึ การสนทนาธรรมตามกาล การสนทนาธรรม คือ การท่คี นตัง้ แต่สองคนขนึ้ ไปพดู กันถงึ ปัญหาเก่ียวกับความดี ความช่ัว ความควรไม่ควร การสนทนาท่ีจะเป็ นการสนทนาธรรมนัน้ เรียกว่า สนทนาต้องเป็ นเร่ืองทางธรรม มใิ ช่เร่ืองทางโลก

การสนทนาธรรมจะได้ผลดตี ้องปฏิบัตดิ งั นี้ ๑.มงุ แสวงหาธรรมจริงๆ ๒.รักษามารยาทในการสนทนา ๓.ไม่ดหู ม่ินคสู่ นทนา ๔.ไมด่ หู ม่ินตนเอง ๕.ยดึ ถือเหตผุ ลอยา่ ยดึ ถือบคุ คล

การปฏิบตั ติ นในวนั ธรรมสวนะในฐานะทเ่ี ป็ นพทุ ธศาสนิกชน ทดี่ คี วรปฏบิ ัตดิ งั นี้ ๑.ไปทาบญุ ตักบาตร ๒.รกั ษาศีล ๕ ศีล ๘ ๓.บาเพญ็ สาธารณะประโยชน์ ๔.ปล่อยนกปลอ่ ยปลา ๕.กิจกรรมอืน่ ๆในการกระทาความดี





ความสาคญั ของ วันอัฐมีบชู า เป็นวนั ท่ีถวายพระเพลิง พระสรีระของพระพทุ ธเจ้า ท่ีเมืองกสุ ินาราซง่ึ ตรงกบั วนั แรม ๘ คา่ เดอื น ๖ คอื หลงั พทุ ธปรินพิ พาน ๗ วนั

หลกั ธรรมทพ่ี ทุ ธศาสนิกชนควรนาไปปฏิบตั ิ ไตรลักษณ์ อนิจจงั ทกุ ขงั อนตั ตา ไตรลักษณ์ คือ ภาวะที่ตงั้ อยเู่ ป็น ธรรมดา ลกั ษณะท่ีเรียกวา่ ธรรมฐิติ เป็นกฎธรรมชาติ แสดงลกั ษณะของ สงั ขารทงั้ ปวง

ลกั ษณะของสังขารท้งั ปวงเป็ นดงั นี้ ๑.อนิจจตา ความไมเ่ ที่ยงแท้ ความไมค่ งที่ ภาวะที่เกิดขนึ ้ แล้วเสื่อมสลายไป ๒.ทุกขตา ความเป็นทกุ ข์ ภาวะทถี่ กู บงั คบั ด้วยการเกิดขนึ ้ และสลายไป ๓.อนัตตตา คือ สภาวะความเป็น อนตั ตา ความไมม่ ีตวั ตน จาก ความเป็นนนั่ เป็นนี่ ไมม่ ีใครเป็น เจ้าของ ไมเ่ ป็นของใครจริง

ในวนั อฏั ฐมบี ูชาควรปฏบิ ัตติ นดงั นี้ ๑.ไปทาบญุ ตกั บาตร ๒.รักษาศีล ๓.ฟังธรรม ๔.เวียนเทยี น