นครินทรทันตรักษ์สาร 2

พ.ศ. 2565 ฉบับั ที่่� 2 9 มิิถุุนายน 2565 e-Newsletter Innofocus เก้า้ อี้้ท� ำ�ำ พระทนต์์ หญ้า้ แฝกกับั งานด้า้ นทันั ตกรรม หนึ่ง�่ ในพระจริยิ วัตั รความประหยััดของพระองค์์ โครงการก่่อสร้้าง อาคารปฏิิบัตั ิกิ ารหน่ว่ ยทันั ตกรรมพระราชทาน ในพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่�่ หััว

สารจากบรรณาธิกิ าร กระผมมีีโอกาสขึ้�น้ ไปเที่่�ยวเชียี งรายเป็็นครั้ง�้ แรกในปีีที่�แ่ ต่ง่ งาน คืือ ปีี พ.ศ. 2542 และได้้พาภรรยาไปเที่ย่� วพระตำำ�หนัักดอยตุงุ ซึ่่�งเป็น็ ความทรงจำำ�ที่�น่ ่่าประทัับใจมากโดยพระตำ�ำ หนัักเป็น็ ศิลิ ปะผสมผสานระหว่่างศิลิ ปะล้้านนากัับสวิิสชาเลต์์ เรามีโี อกาสไปดูเู พดานดาวที่่�มีีตำ�ำ แหน่ง่ ของ ดาวเรียี งกัันเหมือื นในวัันพระราชสมภพขององค์ส์ มเด็จ็ ย่า่ ได้้เดิินชมสวนแม่ฟ่ ้า้ หลวงที่่ม� ีตี ้้นไม้น้ านาชนิิดทั้ง�้ ไม้้ดอกไม้้ประดัับที่่ม� ีีสีสี ัันหลากหลาย ชวนให้้กระผมได้้ถ่า่ ยรููปตลอดการเดินิ ชมสวนและที่่ด� อยตุุงนี่่เ� องก็็มีศี ูนู ย์์ศึึกษาพััฒนาหญ้า้ แฝกโครงการพััฒนาดอยตุงุ (พื้้น� ที่ท่� รงงาน) อัันเนื่่�องมา จากพระราชดำำ�ริิซึ่่ง� ท่า่ นผู้้�อ่า่ นสามารถอ่่านรายละเอีียดได้้ในคอลััมน์์ Innofocus ในคอลััมน์์ Innofocus ของจดหมายข่า่ วฉบัับนี้้ � ท่า่ นผู้้�อ่่านจะเห็น็ พระปณิิธานขององค์์สมเด็จ็ ย่่าในการมุ่�งมั่�น พััฒนาหญ้้าแฝกซึ่�ง่ เป็น็ สิ่ง� ที่่พ� บเห็็นได้้อยู่�ทั่ว� ไปให้้เกิิดประโยชน์ส์ ูงู สุุดกัับเหล่่าพสกนิิกรและจะเห็็นพระอััจฉริยิ ภาพของพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้้าอยู่่�หััวรััชกาลที่่� 9 ที่�่ทรงเล็็งเห็น็ ศัักยภาพของหญ้า้ แฝกในการนำำ�มาใช้ด้ ้้านสุขุ ภาพโดยเฉพาะงานทัันตกรรม โดยมีพี ระราชดำำ�รััสว่่า “หญ้า้ แฝกสามารถทำ�ำ อะไรได้้หลายอย่า่ ง ทัันต แพทย์์ลองไปคิิดดููว่่ามีีประโยชน์์กัับทางทัันตกรรมอะไรบ้้างแล้้วมาเล่่าให้้เราฟััง”นำำ�ไปสู่ �โครงการวิิจััยและผลิิตภััณฑ์์น้ำำ��ยาบ้้วนปากผสมสารสกััด จากหญ้้าแฝก เรื่ �องหญ้า้ แฝกในคอลััมน์์ Innofocus เป็น็ เพียี งส่่วนหนึ่่�งของเนื้้�อหาที่่เ� ข้ม้ ข้้นในนครินิ ทรทัันตรัักษ์ส์ ารฉบัับนี้้�ซึ่ง�่ เราตั้้�งใจที่่จ� ะเผยแพร่่ใน วัันที่่� 9 มิถิ ุนุ ายน 2565 ซึ่�ง่ เป็น็ วัันครบรอบการขึ้น�้ ครองราชย์์ของพระบาทสมเด็็จพระเจ้า้ อยู่่�หััวรััชกาลที่�่ 9 นอกจากนี้้ท� ่า่ นผู้้�อ่า่ นยัังสามารถติิดตาม การดำ�ำ เนิินงานกิจิ กรรมต่า่ งๆของทาง ศรท.9 ทั้้�งที่เ�่ สร็จ็ สิ้้�นไปแล้้วตั้ง้� แต่่ช่ว่ งต้น้ ปีีและที่่ม� ีกี ำำ�หนดจััดขึ้น้� ตั้ง้� แต่เ่ ดืือนกรกฎาคมไปจนถึึงช่ว่ งปลายปีีซึ่�่ง กระผมในฐานะของสาราณียี กรและคณะกรรมการที่ป�่ รึึกษาของ ศรท.9 ใคร่่ขอเรีียนเชิิญท่่านผู้้�อ่่านเข้้าร่ว่ มกิิจกรรมวิชิ าการของเราอย่า่ งต่อ่ เนื่่อ� ง นะครัับ สวััสดีคี รับั ยสนันั ท์์ จันั ทรเวคินิ สาราณีียกร 1

สารบัญั สารจากบรรณาธิิการ 1 วิิวััฒนาการทางการแพทย์แ์ ละทัันตแพทย์ข์ องไทย 3 ภาพจาก สำ�ำ นักั งาน กปร. โครงการก่อ่ สร้า้ งอาคารปฏิิบัตั ิิการ 5 หน่่วยทันั ตกรรมพระราชทาน ในพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่�หัวั 7 Innofocus หญ้้าแฝกกับั งานด้า้ นทัันตกรรม 10 เรื่่�องเล่่าจากทันั ตแพทย์์ประจำ�ำ พระองค์์ 12 ข่่าวประชาสัมั พัันธ์์ 13 วันั วิิจััย อ.อ๊อ๊ ต สู่่�กิจิ กรรมของมููลนิธิ ิิทันั ตนวััตกรรมฯ 15 ข่่าวกิจิ กรรม ที่�ปรึกึ ษา ศาสตราจารย์ ์ พิเิ ศษ ทัันตแพทย์์หญิงิ ท่า่ นผู้�หญิงิ เพ็ช็ รา เตชะกััมพุชุ ผศ.ทพ.วิจิ ิิตร ธรานนท์์ นาย วรวุฒุ ิ ิ กุุลแก้ว้ บรรณาธิกิ าร ผศ.ทพ.ดร.ยสนัันท์ ์ จัันทรเวคินิ ผู้�้ช่่วยบรรณาธิิการและศิลิ ปกรรม นางสาว กมลชนก สกุุลประเสริิฐ นาย พงษ์์ธร เหมาอุุปถััมภ์์ มููลนิิธิิทัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชููปถััมภ์์ 157/4 ถนนประดิษิ ฐ์์มนูธู รรม เขตวัังทองหลาง กรุุงเทพมหานคร 10310 โทรศััพท์์ 02-318-2351-5 โทรสาร 02-318-2822 Email : [email protected] Website : http://www.dent-in-found.org/ Facebook : http://www.facebook.com/dentalinnovation40 LINE ID : @dent_in_found 2

แวิลวิ ัะฒัทันั นตาแกพาทรยท์ข์างอกงาไทรยแพทย์์ จากภาพรวมของวิวิ ััฒนาการทางการแพทย์์ในแต่่ละปีที ี่่�ท่่านผู้้อ� ่่านได้้ติดิ ตา มอ่่านมาตั้้�งแต่่ฉบัับแรก จะได้้เห็็นถึึงภาพรวมเหตุุการณ์์ที่่�สำำ�คััญของการแพทย์์ และ ต่่อเนื่่�องมาจนถึึงวงการทัันตแพทย์์ของไทย อย่่างไรก็็ตาม แต่่ละเหตุุการณ์์ก็็มัักจะมี รายละเอีียดต่่างๆ เกิิดขึ้้�นมากมาย ซึ่่�งล้้วนแล้้วแต่่เป็็นจุุดเปลี่่�ยนที่่�สำำ�คััญเพื่่�อให้้ เกิิดการพััฒนาทางการแพทย์์ขึ้้�นอย่่างต่่อเนื่่�องมาโดยตลอด ในเล่่มนี้้�เองก็็จะขอ พาผู้้�อ่่านทุุกท่่านได้้เริ่ �มเจาะลึึกรายละเอีียดที่่�สำำ�คััญๆ ในช่่วงปีีแรกๆ ซึ่่�งถืือเป็็น ปฐมบทแห่่งการสาธารณสุขุ ไทย ดัังนี้้� รััชสมััยพระบาทสมเด็็จพระจุุลจอมเกล้้า พ.ศ. 2430 ทรงพระราชทานทุุนทรััพย์์ เจ้้าอยู่่�หััว พ.ศ. 2424 เกิิดโรคระบาดขึ้้�น ส่่วนพระองค์์ในสมเด็็จพระเจ้้าลููกยาเธอ พระบาทสมเด็็จพระจุุลจอมเกล้้าเจ้้าอยู่่�หััวได้้ เจ้้าฟ้้าศิิริิราชกกุุธภััณฑ์์ พระราชโอรสซึ่่�ง ทรงโปรดเกล้้าฯ ให้้จััดตั้้�งสถานบำำ�บััดชั่่�วคราว สิ้้ � น พ ร ะ ช น ม์ ์ จ า ก ก า ร ป ร ะ ช ว ร ด้ ้ ว ย โ ร ค 48 แห่่ง ขึ้้�นในท้้องที่่�ต่่างๆ ทั่่�วพระนคร บิิด เพื่่�อสมทบทุุนสร้้างโรงพยาบาลใหม่่ จนแล้ว้ เสร็จ็ ใน พ.ศ. 2431 และทรงพระกรุณุ า โปรดเกล้า้ ฯ พระราช ทานนามว่่า “โรงศิิริริ าช พยาบาล” ประกาศเปิิดรัักษาโรค แก่ร่ าษฎรทั่่ว� ไป เมื่�อ วัันที่่� 26 เมษายน พ.ศ. 2431 ต่่อมาทรงตั้้�ง “กรมพยาบาล” ขึ้้�น เมื่่�อวัันที่่� 25 ธัันวาคม พ.ศ. 2431 โดยให้้ทํําหน้้าที่่�ควบคุุมดููแลกิิจ การศิิริิราชพยาบาล และโรงพยาบาลอื่่�นๆ เมื่่�อโรคสงบลงก็็ทํําการรื้ �อถอนไป และ ดูู แลจััดการศึึ กษาวิิ ชาแพทย์ ์ ดูู แล ต่ ่ อ ม า ท ร ง มี ี พ ร ะ ป ร ะ ส ง ค์ ์ ใ ห้ ้ ส ร้ ้ า ง โ ร ง “กองทํําพัันธุ์�หนองฝีี” และ “กองแพทย์์ พยาบาลถาวรขึ้้�น เพื่่�อรัักษาดููแลผู้้�ป่่วยที่่� ป้้องกัันโรคและปลููกฝีี” เพื่่�อบริิการปลููกฝีี เป็็นคนยากไร้้อนาถา จึึงโปรดเกล้้าฯ จััด เป็็นทานแก่่ประชาชน ตั้้�งคณะกรรมการจััดสร้้างโรงพยาบาลขึ้้�น เรีียกว่่าคอมมิิตตีีจััดการโรงพยาบาล เมื่่�อวัันที่่� 22 มีีนาคม พ.ศ. 2429 โดยมีีพระเจ้้าน้้อง ยาเธอกรมหมื่�นศิริ ิธิ ััชสัังกาศ เป็็นองค์ป์ ระธาน และมีีคณะกรรมการอีีก 8 คน โดยได้้ตกลง ให้้สร้้างโรงพยาบาลขึ้้�นบริิเวณวัังหลััง ซึ่่�ง ขณะนั้น้� เป็น็ ที่่ร� กร้้าง 3

พ.ศ. 2432 เริ่ �มเกิิดปััญหาในการรัับรัักษาดููแลผู้้�ป่่วยอาการทางจิิต พ.ศ. 2445 ทรงก่่อตั้้�ง“โอสถศาลา” สัังกััด ที่่� ญาติินํํามาตรวจรัักษาที่่�โรงศิิริิราชพยาบาล เนื่่�องจากลัักษณะผู้� กระทรวงธรรมการ ทํําการอยู่่�มุมุ ถนน ใกล้ก้ ัับ ป่่วยทำำ�ให้้เกิิดความหวาดกลััวและน่่ารัังเกีียจ ไม่่เป็็นที่่�ยิินดีีให้้เข้้า สะพานนพวงศ์์ตรงข้้ามโรงเรีียนเทพศิิริินทร์์ การจััดตั้้�งกองโอสถศาลาของรััฐบาลนั้้�นเพื่่�อ รัักษาร่่วมกัับผู้้�ป่่วยโรคอื่�น นายแพทย์์ทีี. เอช. เฮย์์ส แก้้ไขปััญหายาที่่�ซื้ �อใช้้ในโรงพยาบาลจากห้้าง ได้้เสนอจััดตั้้�งโรงพยาบาลโรคจิิตขึ้้�น โดยได้้รัับ ร้้านฝรั่�งในกรุุงเทพฯ ซึ่่�งมีีราคาแพงมาก จึึง การสนัับสนุุนจากสมเด็็จกรมพระยาดํํารงราชา ให้ก้ องโอสถศาลาเข้้ามาดํําเนินิ งาน ควบคุมุ ดูู แลการซื้ �อยาโดยตรงจากต่่างประเทศ -นุุภาพ จึึงมีีการจััดสร้้าง “โรงพยาบาลคนเสีียจริิต” โรงพยาบาลผู้้�ป่่วยจิิตเวชแห่่งแรกของไทย พ.ศ. 2448 ทรงโปรดเกล้้าให้ย้ ุุบกรมพยาบาล สัังกััดกรมพยาบาล กระทรวงธรรมการ โดยโปรดเกล้้าให้้ประกาศเปิิดเป็็นทางการเมื่่�อวัันที่่� 1 และโรงพยาบาลในสัังกััดไปขึ้้�นกัับกระทรวง พฤศจิิกายน พ.ศ. 2432 มีแี พทย์ม์ ิิชชัันนารีีและแพทย์์ไทย จากกรมฯ มาตรวจ มีแี พทย์์แผนยาไทย นครบาล ยกเว้้นโรงศิิริิราชพยาบาล ให้้เป็็น เป็็นแพทย์์ประจํําโรงพยาบาล ใช้้การรัักษาด้้วยยาตํํารัับโบราณ ซึ่่�งระบบการแพทย์์ในช่่วงนั้้�นยััง สาขาของโรงเรียี นราชแพทยาลััย อาศััยการแพทย์แ์ ผนไทยและแผนปัจั จุบุ ัันควบคู่�กัน เริ่ม� มีแี พทย์ป์ ระจํําเมือื งในเมือื งสํําคััญบางแห่ง่ ส่ว่ นกองโอสถศาลา รััฐบาล กองทํําพัันธุ์�หนอง มีีการผลิิตยาตํําราหลวงออกจํําหน่่ายให้้ประชาชนในราคาถูกู และจััดตั้้�ง “กองแพทย์์ป้้องกัันโรค” ฝีี กองแพทย์์ป้้องกัันโรค และแพทย์์ประจํํา เพื่่อ� ดูแู ลป้อ้ งกัันโรคระบาด รวมถึึงการจััดตั้ง�้ “โรงเรียี นแพทยากร” ผลิิตแพทย์แ์ ละพยาบาลภาย เมืืองยัังคงสัังกััดกระทรวงธรรมการ มา ใต้้การดููแลของกรมพยาบาล ซึ่่�งต่่อมาเรีียก “โรงเรีียนราชแพทยาลััย” และในปีี พ.ศ. 2438 ได้้ จนกระทั่่�งในวัันที่่� 30 มีีนาคม พ.ศ. 2451 พิมิ พ์ต์ ำ�ำ ราแพทย์ส์ ำ�ำ หรัับใช้ใ้ นโรงเรียี นเล่ม่ แรก คือื ตำ�ำ ราแพทยศาสตร์ส์ งเคราะห์์ ซึ่ง�่ มีเี นื้้อ� หาทั้ง�้ การ มีี ก า ร โ อ น ไ ป อ ยู่่� ใ น สัั ง กััด ก ร ม พ ลํํ า ภัั ง ค์ ์ แพทย์์แผนไทยและแผนตะวัันตก กระทรวงมหาดไทย แพทยศาสตรส์ งเคราะห์ ต�ำราเรยี นวิชาแพทย์ตะวันตก โดยกรมพยาบาลจัดพมิ พเ์ ปน็ ตอนๆ ออกราย 3 เดอื น 4

โครงการก่อ่ สร้า้ ง “อาคารปฏิิบัตั ิกิ ารหน่ว่ ยทันั ตกรรมพระราชทาน ในพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้้าอยู่่�หัวั ” เดิมิ ตั้ง�้ แต่่ปีี พ.ศ. 2552 มููลนิธิ ิฯิ มีสี ำำ�นัักงานอยู่�ที่ �่ ชั้�น้ 11 อาคารทัันตแพทยศาสตร์์เฉลิิมนวมราช 80 ของคณะทัันตแพทยศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์ม์ หาวิิทยาลััย โดยปฏิบิ ััติิภารกิิจต่า่ งๆ เพื่่อ� แก้ป้ ัญั หาทางด้้านทัันตกรรมทั้้�งงานวิิจััยและพััฒนาอาหารทางการแพทย์์ ได้้แก่่ เจลลี่�โภชนา (Nutri Jelly ) วุ้�นชุ่�มปาก (Oral Moisturizing Jelly) รวมถึึงงานวิิจััยและพััฒนาเครื่อ� งมือื แพทย์์ ได้แ้ ก่่ สารผนึึกหลุุมร่่องฟันั เรซินิ (Resin Pit and Fissure Sealant) และผลิิตภััณฑ์ฟ์ ลูอู อไรด์์วานิิช (Fluoride Varnish) โดยได้พ้ บปััญหาในขั้้�นตอนการผลิติ เพื่่อ� ให้ไ้ ด้้ผลิติ ภััณฑ์์ต้้นแบบสำ�ำ หรัับ นำ�ำ ไปทดสอบคุุณภาพด้า้ นต่า่ งๆ ทั้�้งในระดัับเซลล์์ หรืือสััตว์์ทดลอง หรืือแม้้แต่ก่ ระทั่่�งในมนุุษย์์ จำำ�เป็็นต้้องใช้ห้ ้้องปฏิิบััติิการมหาวิทิ ยาลััยอื่�นๆ อยู่�เสมอเและบ่อ่ ยครั้ง้� อาจทำำ�ให้้เกิดิ ความล่า่ ช้า้ ในการวิิจััย ประกอบกัับการทดลองผลิิตแต่ล่ ะครั้้ง� จะผลิิตได้ใ้ นปริิมาณน้อ้ ย จึึงทำำ�ให้ไ้ ม่่สามารถนำ�ำ นวััตกรรมที่่ผ� ลิิตได้ไ้ ปขยายผลสู่�ประชาชนตามวััตถุปุ ระสงค์์หลัักของมููลนิิธิฯิ ภาพการก่่อสร้า้ งอาคารตลอดระยะเวลา 510 วััน 5

บริิเวณที่�ดิินที่จ� ะก่อ่ สร้า้ งอาคารปฏิิบััติกิ ารมููลนิิธิิฯ ดัังนั้น�้ ในปีี พ.ศ. 2556 เลขาธิกิ ารมููลนิธิ ิิทัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชููปถััมภ์์ จึึงได้้เขีียนโครงการเพื่่�อนำำ�เสนอคณะกรรม การมูลู นิธิ ิใิ นการจััดหาพื้้�นที่�แ่ ละระบบเครื่�องจัักรมารองรัับการผลิิต เพื่่�อนำำ�นวััตกรรมที่่�ได้้วิิจััยและพััฒนาไปสู่ �ประชาชนจึึงได้้เกิิดเป็็น “อาคารปฏิิบััติิการหน่ว่ ยทัันตกรรมพระราชทาน ในพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้้าอยู่่�หััว”ที่่�ใช้้สำำ�หรัับเป็็นทั้้�งหน่่วยสนัับสนุุนภารกิิจของหน่่วย ทัันตกรรมพระราชทานฯ และยัังเป็็นโรงงานผลิิตในส่ว่ นอาหารทาง การแพทย์แ์ ละเครื่อ� งมือื แพทย์์ในระดัับอุุตสาหกรรม พีีธีีบวงสรวงก่่อสร้้างอาคารปฏิิบััติิการหน่่วยทัันตกรรมพระราชทาน ในพระบาทสมเด็็จพระเจ้า้ อยู่�่ หััว เมื่่อ� วันั ที่� 10 เมษายน พ.ศ. 2557 โดยได้ก้ ่อ่ สร้้างอาคารฯ ณ ที่�ด่ ินิ ของสำำ�นัักงานทรััพย์์สิินส่ว่ นพระมหากษััตริิย์์ โฉนดเลขที่่� 3146 จำ�ำ นวน 5 ไร่่ เลขที่ด�่ ิิน 76 แปลงที่่� 278 แขวงวัังทองหลาง เขตวัังทองหลาง กรุุงเทพมหานคร ซึ่่ง� ในขณะนั้�้นยัังเป็น็ พื้้�นที่่ย� ัังไม่่ได้้นำ�ำ ไปใช้้ประโยชน์ใ์ ดๆ ทั้ง้� นี้้�สำ�ำ หรัับเครื่อ� งจัักรอุปุ กรณ์ท์ ี่่ใ� ช้ใ้ น การผลิิตอาหารทางการแพทย์์ได้้รัับพระมหากรุุณาธิิคุุณจากพระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศรมหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราชบรมนาถบพิิตรได้้ พระราชทานพระราชทรััพย์์ส่ว่ นพระองค์แ์ ละมีผีู้�สมทบทุุนบริจิ าคด้้วย โดยใช้ร้ ะยะเวลาในการก่อ่ สร้้างอาคารรวมทั้้ง� สิ้น� 510 วััน และได้้ย้า้ ยมาปฏิิบััติิ งานที่�่อาคารนี้้�เมื่อ� วัันที่่� 18 สิงิ หาคม พ.ศ. 2558 ภาพการก่่อสร้้างอาคารตลอดระยะเวลา 510 วััน 6

Innofocus “หญ้้าแฝกกัับงานด้้านทันั ตกรรม” หญ้้าแฝกคืืออะไร ลัักษณะของหญ้้าแฝก หญ้้าแฝกจััดเป็็นพืืชใบเลี้ย� งเดี่�ยว ตระกูลู หญ้า้ ชนิดิ หนึ่่ง� เช่่นเดีียวกัันกัับกลุ่�มข้้าวโพด ข้้าวฟ่า่ ง อ้้อย เป็น็ ต้้น ซึ่�ง่ มัักพบกระจายอยู่�ทั่ว� ไป หลายพื้้น� ที่�ต่ ามธรรมชาติิ จากการสำำ�รวจพบว่า่ หญ้า้ แฝกนั้้น� มีีกระจายอยู่�ทั่ว� โลกประมาณ 12 ชนิิด และสำำ�รวจพบในประเทศไทย 2 ชนิดิ ได้้แก่่ • กลุ่�มพัันธุ์�หญ้้าแฝกลุ่�ม ได้แ้ ก่ ่ พัันธุ์์�สุุราษฎร์ธ์ านีี กำ�ำ แพงเพชร 2 ศรีีลัังกา สงขลา 3 และพัันธุ์�พระราชทาน เป็็นต้น้ • กลุ่�มพัันธุ์�หญ้้าแฝกดอน ได้แ้ ก่่ พัันธุ์�ราชบุุรีี ประจวบคีรี ีีขัันธ์์ ร้้อยเอ็็ด กำำ�แพงเพชร 1 นครสวรรค์์ และพัันธุ์�เลย เป็็นต้้น หญ้้าแฝกเป็็นหญ้า้ ที่�ข่ ึ้้น� เป็็นกอมีีลัักษณะหน่่อเบียี ดกัันแน่่น ใบของหญ้้าแฝกมีลี ัักษณะแคบยาว ขอบขนานปลายสอบแหลม ด้้านท้อ้ งใบจะ มีสี ีีจางกว่า่ ด้า้ นหลัังใบ มีรี ากเป็น็ ระบบรากฝอยที่ส�่ านเข้า้ ด้ว้ ยกัันแน่่นยาวหยั่�งลึึกในดิิน มีีข้อ้ ดอกตั้้�ง ประกอบด้ว้ ยดอกขนาดเล็ก็ ดอกจำำ�นวนครึ่�งหนึ่่ง� เป็น็ หมััน ลัักษณะพิิเศษของหญ้า้ แฝก หญ้้าแฝกถููกนำำ�มาใช้้ปลููกในการอนุุรัักษ์์ดิินและน้ำ�ำ� นั้้�นเนื่อ่� งจากหญ้้าแฝก มีีลัักษณะเด่่นหลายประการดัังนี้้� • มีกี ารแตกหน่อ่ รวมเป็น็ กอ เบีียดกัันแน่่น ไม่แ่ ผ่่ขยายด้้านข้า้ ง • มีีการแตกหน่่อและใบใหม่่ ไม่ต่ ้อ้ งดูแู ลมาก • หญ้้าแฝกมีีข้้อที่่ล� ำำ�ต้น้ ถี่ � ขยายพัันธุ์�โดยใช้ห้ น่่อได้้ตลอดปีี • ส่่วนใหญ่่ไม่ข่ ยายพัันธุ์�ด้้วยเมล็็ด ทำำ�ให้ค้ วบคุมุ การแพร่ข่ ยายได้้ • มีีใบยาว ตััดและแตกใหม่่ง่่าย แข็็งแรง และทนต่่อการย่อ่ ยสลาย • ระบบรากยาว สานกัันแน่น่ และช่่วยอุ้�มน้ำำ�� • บริเิ วณรากเป็็นที่่�อาศััยของจุุลินิ ทรีีย์์ • ปรัับตััวกัับสภาพต่่างๆ ได้ด้ ีี ทนทานต่่อโรคพืชื ทั่่ว� ไป • ส่่วนที่�เ่ จริญิ ต่ำำ��กว่า่ ผิวิ ดิิน ช่ว่ ยให้้อยู่�รอดได้้ดีใี นสภาพต่่างๆ 7

ความเป็็นมา ทำำ�ไมต้้อง หญ้้าแฝก ณ ดอยตุุง พื้้�นที่่�สืืบสานพระราชกรณีียกิิจ สมเด็็จพระศรีีนคริินทราบรมราชชนนีี โครงการศึึกษาพััฒนาหญ้้าแฝก ในโครงการพััฒนาดอยตุุง (พื้้�นที่่�ทรงงาน) อัันเนื่่�องมาจากพระราชดำำ�ริิ จัังหวััดเชีียงราย สมเด็็จพระศรีีนคริินทราบรมราชชนนีีได้้ทอดพระเนตรและทรงมีี พระราชดำำ�รััสถึึงคุุณสมบััติิพิิเศษของหญ้้าแฝกในการป้้องกัันการชะล้้างพััง ทลายตลอดจนการเสื่ �อมสลายของผิิวดิินอัันเนื่่�องมาจากฝนตกชะล้้างและ จากสาเหตุอุื่�น โดยค่ำ��ำ วัันต่่อมาพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่�หััวรััชกาลที่�่ 9 ได้้ เสด็จ็ พระราชดำำ�เนิินมาเฝ้า้ ฯ สมเด็จ็ พระศรีีนครินิ ทราบรมราชชนนีอี ีีกครั้้ง� ซึ่�่ง ในครั้้�งนี้้�ได้ท้ รงนำ�ำ หนัังสือื เกี่ย� วกัับหญ้้าแฝกมาถวายเพิ่่�มเติมิ เมื่อ� สมเด็จ็ พระ ศรีีนคริินทราบรมราชชนนีีได้ท้ อดพระเนตรหนัังสืือต่่างๆ เหล่่านั้�้นประกอบ พระบรมราชาธิิบายแล้้วจึึงทรงมีีพระราชดำำ�ริิที่่�จะนำำ�หญ้้าแฝกมาทดลอง แก้ไ้ ขปััญหาการชะล้้างพัังทลายของดินิ ในโครงการพััฒนาดอยตุุง การที่่�สมเด็็จพระศรีีนคริินทราบรมราชชนนีีได้้ทรงมีีพระราชดำำ�ริิ ให้้ทดลองปลููกหญ้า้ แฝกขึ้น้� นั้้�น เป็น็ เพราะหญ้้าแฝกมีีรากที่่แ� ข็ง็ แรง ยาวและ หยั่�งลึึก แผ่ก่ ระจายเป็็นลัักษณะตาข่่ายลงในพื้้น� ดินิ สามารถยึึดเกาะดินิ ไม่ใ่ ห้้ เลื่อ� นไหล นอกจากนี้้�เมื่�อน้ำ�ำ� ไหลผ่่านจากที่่ส� ูงู ลงต่ำ�ำ�โดยไม่่จำำ�กััดความลาดเท ของพื้้�นดินิ ลำำ�ต้้นหรืือกอของหญ้า้ แฝกจะกรองตะกอนดินิ ที่่�น้ำ��ำ กััดเซาะพามา และลดอััตราเร็็วของการไหลทำำ�ให้้น้ำำ��ซึึมลงสู่�พื้ �นดิินได้้ดีีขึ้้�นและยัังแก้้ปััญหา การสููญเสีียหน้้าดินิ เนื่่�องจากการกััดเซาะของน้ำ�ำ� ด้ว้ ย สมเด็็จพระศรีีนคริินทราบรมราชชนนีีได้้มีีพระราชกระแสรัับสั่ �งกัับ หม่่อมราชวงศ์์ ดิศิ นััดดา ดิิศกุุล ราชเลขานุุการในพระองค์์ฯ ให้พ้ ิจิ ารณาดำ�ำ เนิิน สมเด็็จพระศรีีนคริินทราบรมราชนีที รงนำำ�เสด็็จฯ พระบามสมเด็็จ การปลููกหญ้้าแฝกตามที่่�พระบาทสมเด็จ็ พระเจ้า้ อยู่่�หััวรััชกาลที่�่ 9 ทรงพระ พระเจ้า้ อยู่�่หััวรัชั กาลที่� 9 และสมเด็จ็ พระนางเจ้้าพระบรมราชิินีีนาถ กรุณุ าโปรดเกล้้าฯ พระราชทานแนวทางดำำ�เนิินการ คือื พิิจารณาลัักษณะ แตกต่า่ งกัันของพัันธุ์�หญ้า้ แฝก ลัักษณะภูมู ิปิ ระเทศที่�จ่ ะปลููก พร้อ้ มทั้�้งศึึกษา ทอดพระเนตรหญ้้าแฝก อายุุ 9 เดืือน รากยาว 3.7 เมตร ทดลองและจััดเก็็บข้้อมููลให้้ทราบถึึงการเจริิญเติิบโตของหญ้้าแฝกแต่่ละพัันธุ์� ซึ่ง่� เปิดิ ดิินโดยการฉีีดน้ำ��ำ เพื่่�อศึึกษาการเจริิญของราก เมื่�อวันั ที่่� 23 กุุมภาพัันธ์์ พ.ศ. 2536 ตลอดจนถึึงการศึึกษาความสามารถในการป้้องกัันการชะล้้างพัังทลายของดิิน การรัักษาความชุ่ �มชื้ �นในดิินซึ่่�งหากดำำ�เนิินการได้้ผลดีีจะเป็็นแหล่่งเรีียนรู้ �โครง การพััฒนาอื่�นๆ และเผยแพร่่ความรู้�ไปสู่�นานาประเทศได้้ ราชเลขานุกุ ารในพระองค์ฯ์ ได้้นำำ�พระราชดำำ�ริิมาจััดตั้�ง้ เป็น็ โครง การศึึกษาพััฒนาหญ้้าแฝกในโครงการพััฒนาดอยตุุงทัันทีีที่่�มููลนิิธิิแม่่ฟ้้า หลวง และหน่ว่ ยงานอื่น� ๆ โดยการปลููกหญ้า้ แฝกเพื่่�อการอนุุรัักษ์์ดิินและน้ำ�ำ� สำำ�หรัับพื้้น� ที่โ่� ครงการดอยตุุง จ.เชีียงราย นัับเป็น็ งานต่่อเนื่่อ� งระยะยาวเนื่่อ� ง จากมีีปััญหาความเสื่ �อมโทรมของธรรมชาติิของพื้้�นที่่�เกิิดขึ้้�นมาเป็็นเวลานาน แล้้ว ไม่่เฉพาะแต่่การพัังทลายของดิินซึ่่ง� เกิดิ จากการก่่อสร้้างเท่า่ นั้้�น การตััด ไม้้ทำำ�ลายป่่า การทำำ�ไร่เ่ ลื่อ� นลอยก็เ็ ป็น็ สาเหตุุสำำ�คััญที่ท�่ ำำ�ให้ท้ รััพยากรดิินและ น้ำ��ำ ต้้องสููญเสีียและเกิิดความเสื่อ� มโทรมของระบบนิเิ วศ การแก้้ปัญั หาที่่�กล่า่ ว มาย่่อมต้้องใช้เ้ วลานานโดยคำำ�นึึงถึึงมูลู เหตุุต่่างๆ แห่ง่ ปัญั หานำ�ำ มาศึึกษาให้้ ทราบถึึงแก่่นแท้้ของปััญหาร่่วมกัับการค้้นหาวิิธีีการแก้้ปััญหาซึ่่�งต้้องมีี ขั้�้นตอนและมีคี วามสอดคล้้องกััน ที่่�มาของข้้อมูลู : http://km.rdpb.go.th/- https://www.hii.or.th/wiki84/index.php?title=02 Chase MA, Cornelia DN. editors Index to Grass Species. Vol. 3 . Boston : G.H. Hall & Co.;1962. pp. 509-10. 8

หญ้้าแฝกกัับงานด้้านทันั ตกรรม จากพระราชดำ�ำ รััส ของ ร.9 หลัังจากที่่�พระองค์์ได้ไ้ ปเปิดิ งานเกี่่�ยวกัับหญ้า้ แฝกและได้ม้ าพบกัับทัันตแพทย์ป์ ระจำ�ำ พระองค์์ ท่า่ นทรงตรััสว่่า “หญ้้าแฝกสามารถทำ�ำ อะไรได้้หลายอย่่าง ทันั ตแพทย์์ลองไปคิิดดูวู ่า่ มีีประโยชน์ก์ ัับทางทัันตกรรมอะไรบ้า้ งแล้้วมาเล่่าให้เ้ ราฟังั ” จากพระราชดำำ�รััสของร.9 ครั้�ง้ นั้้�นเองทำ�ำ ให้้ในปีีงบประมาณ 2546-2547 คณะทัันตแพทยศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยเชียี งใหม่่ได้ท้ ำำ� งานวิจิ ััยหญ้า้ แฝกในหััวข้อ้ “หญ้้าแฝก : เศรษฐกิิจที่พ่� อเพีียงกับั การประยุุกต์์ใช้้ทางทัันตกรรม” ประกอบด้ว้ ยกััน 4 โครงการวิิจััย ดัังนี้้� • การศึึกษาทางเภสััชเวท ฤทธิ์์�ต้้านจุุลชีีพ ต้า้ นเซลล์ม์ ะเร็ง็ ของหญ้า้ แฝกสายพัันธุ์�ต่า่ งๆ • ความเป็น็ ไปได้ข้ องการใช้ส้ ารสกััดที่�ส่ กััดจากหญ้้าแฝกเพื่่�อต้า้ นจุุลชีีพก่่อโรคปริทิ ัันต์์ ที่่แ� ยกได้้จากช่อ่ งปากของผู้้�ป่ว่ ยโรคปริทิ ัันต์์ อัักเสบ • การศึึกษาความเป็็นพิษิ ต่อ่ เซลล์์เพาะเลี้�ยงในหลอดทดลอง ฤทธิ์์ก� ่อ่ กลายพัันธุ์�ในแบคทีเี รียี และความเป็น็ พิิษในสััตว์ท์ ดลองของสาร สกััดหญ้า้ แฝกที่�่มีฤี ทธิ์์�ต้า้ นจุลุ ชีพี • การพััฒนาเภสััชภััณฑ์์จากสารสกััดหญ้า้ แฝกเพื่่�อใช้ร้ ัักษาโรคปริิทัันต์์ “จากผลการวิจิ ัยั ในครั้�งนั้้�นพบว่่าหญ้้าแฝกนั้้น� มีีประโยชน์์ในด้า้ นทันั ตกรรมแต่่นัักวิิจัยั ยััง ไม่่สามารถหาหญ้า้ แฝกเพื่�่อใช้เ้ ป็น็ วัตั ถุุดิบิ ในการผลิิตระดัับอุตุ สาหกรรมได้”้ ต่่อมาเมื่่�อปีี พ.ศ. 2560 มููลนิิธิิทัันตนวััตกรรมฯได้ร้ัับการ สนัับสนุุนงบประมาณจากสำำ�นัักงานคณะกรรมการพิิเศษเพื่่�อประสานงานโครงการ อัันเนื่่�องมาจากพระราชดำ�ำ ริิ ซึ่ง�่ เป็็นหน่ว่ ยงานที่�่ได้ร้ วบรวมพระราชดำำ�รััส และพระ -ราชดำำ�ริิเกี่ �ยวกัับการพััฒนาและรณรงค์์การใช้้หญ้้าแฝกมาโดยตลอดและมีีแปลง เพาะปลููกหญ้า้ แฝกอยู่�ที่�โ่ ครงการพััฒนาดอยตุงุ (พื้้�นที่่ท� รงงาน) จ.เชียี งราย มููลนิธิ ิฯิ จึึงได้้เดิินทางไปเยี่ �ยมชมแปลงเพาะปลููกหญ้้าแฝกที่่�จะใช้้พััฒนาให้้เป็็นผลิิตภััณฑ์ ์ ด้้านทัันตกรรม เพื่่�อแก้้ปัญั หาในช่่องปากโดย “อาจารย์น์ ้อ้ ย ธีีรพัันธ์์ โตธิิรกุลุ ” ผู้้�จััดการส่่วนงานวิจิ ััยและพััฒนา พืชื มููลนิธิ ิิแม่่ฟ้า้ หลวงฯ นำ�ำ ทีมี เยี่ย� มชมที่ส�่ ่่วนงาน เพาะเลี้ย� งเนื้้อ� เยื่อ� และแปลงเพาะปลููกหญ้้าแฝกหลากหลายสายพัันธุ์� โดยหญ้้าแฝกที่�่ มูลู นิิธิิฯ ใช้ว้ ิิจััยต่่อยอดนั้้�นได้้รัับความอนุุเคราะห์จ์ ากโครงการพััฒนาดอยตุงุ เพื่่�อนำ�ำ มาใช้้ในงานวิิจััยและพััฒนาน้ำ��ำ ยาบ้ว้ นปาก ผสมสารสกััดจากหญ้า้ แฝกต่่อไป อาจารย์์น้้อย ธีีรพันั ธ์์ โตธิิรกุลุ ” ผู้้�จัดการส่่วนงานวิจิ ัยั และพัฒั นาพืืช มููลนิธิ ิแิ ม่่ฟ้้าหลวงฯ ปัจั จุบุ ันั มููลนิธิ ิิฯได้้เริ่ม� งานวิจิ ััยภายใต้้“โครงการศึึกษายาฆ่า่ เชื้้�อจากหญ้า้ แฝกเพื่อ่� ป้้องกันั ฟัันผุุและป้้องกัันโรคปริิทันั ต์”์ ณ มูลู นิิธิทิ ัันตนวััต -กรรมฯ โดยงานวิจิ ััยและพััฒนาเวชภััณฑ์์ ภายใต้ศ้ ูนู ย์์พััฒนาอาหารทางการแพทย์์และเวชภััณฑ์์เฉลิมิ พระเกีียรติิ ร.9 ร่ว่ มกัับคณะเภสััชศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์ มหาวิิทยาลััยซึ่่ง� ได้จ้ ััดเตรีียมพื้้น� ที่่�ห้อ้ งปฏิบิ ััติิการวิจิ ััยและพััฒนาเวชภััณฑ์เ์ พื่่อ� ใช้ส้ ำำ�หรัับการพััฒนาผลิติ ภััณฑ์น์ ้ำ��ำ ยาบ้ว้ นปาก และวางแผนต่่อยอดพััฒนาเป็น็ ผลิิตภััณฑ์์น้ำ�ำ� ยาบ้ว้ นปากผสมสารสกััดจากหญ้า้ แฝกโดยในช่่วงที่�ผ่ ่่านมาจะมีีกิจิ กรรมทั้้�งการเตรียี มการสกััดสารจากหญ้า้ แฝก วิเิ คราะห์ส์ ารสกััดจากหญ้า้ แฝก การขึ้้�นตำ�ำ รัับน้ำำ�� ยาบ้้วนปากและการจััดประเมิินทางประสาทสััมผััส เพื่่อ� ให้ไ้ ด้้ผลิติ ภััณฑ์์น้ำ�ำ�ยาบ้ว้ นปากผสมสารสกััดจากราก หญ้้าแฝกที่่�มีีคุณุ ภาพและเป็น็ ที่�่ ยอมรัับ 9

เรื่ อ� งเล่า่ จากทันั ตแพทย์ป์ ระจำำ�พระองค์์ ห้้องพิพิ ิิธภัณั ฑ์เ์ ครื่ อ� งใช้้ส่ว่ นพระองค์์ณ มููลนิธิ ิทิ ันั ตนวััตกรรมในพระบรมราชููปถัมั ภ์์เป็็นห้อ้ งพิพิ ิิธภัณั ฑ์์ที่่�รวบรวม เครื่�่องใช้ส้ ่่วนพระองค์์เพื่อ่� เฉลิมิ พระเกียี รติิพระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศรมหาภููมิิพลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร เพื่อ�่ แสดงถึึงพระมหา -กรุุณาธิคิ ุุณที่่ท� รงมีตี ่อ่ วิชิ าชีีพทัันตแพทย์แ์ ละเหล่า่ ราษฎร จััดแสดงอยู่�่ ภายในอาคารปฏิิบััติงิ านหน่ว่ ยทัันตกรรมพระราชทาน ในพระบาทสมเด็จ็ พระ เจ้้าอยู่�่ หััว รวบรวมสิ่ง� ของที่่เ� กี่�ยวกัับการถวายการรักั ษาพระทนต์์ฯ ของทัันตแพทย์ป์ ระจำ�ำ พระองค์์ในพระบาทสมเด็็จพระเจ้้าอยู่่�หัวั รัชั กาลที่่� 9 ห้้องพิิพิิธภััณฑ์์นี้้�สำำ�หรัับดิิฉัันนัับว่่าเป็็นพระมหากรุุณาธิิคุุณเป็็นอย่่างสููงที่่�ท่่านทรงโปรดเกล้้าพระราชทาน ให้้ในฐานะผู้�ที่�่ถวายงานให้้พระองค์ท์ ่่าน สิ่่ง� ของทุกุ ชิ้�นจะมีเี รื่�องราวที่่ส� ามารถที่ส�่ื่�อให้เ้ ห็็นถึึงพระราชจริยิ วััตรในด้้าน ต่า่ งๆแสดงถึึงความประหยััด ความเรีียบง่่ายซึ่�ง่ เป็็นจุุดเริ่ม� ต้น้ ของพระราชดำำ�รััสที่ใ่� ห้ไ้ ว้้เป็็นแนวทางในการใช้้ชีวี ิติ ของ ราษฎร ข้้อมููลโดย ศ.(พิิเศษ) ทพ.ญ.ท่่านผู้้�หญิิงเพ็ช็ รา เตชะกัมั พุุช ประธานกรรมการมููลนิิธิิทันั ตนวััตกรรม ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ทันั ตแพทย์ป์ ระจำำ�พระองค์์ผู้้�ถวายงานพระบาทสมเด็จ็ พระเจ้้าอยู่่ห� ัวั รััชกาลที่� 9 เรื่อ�่ งที่่� 2 : เก้า้ อี้�ท้ ำำ�พระทนต์์ หนึ่่ง� ในพระจริิยวัตั รความประหยััดของพระองค.์ .. ในขณะนั้น�้ เก้า้ อี้ท� ำำ�พระทนต์ท์ ี่พ่� ระบาทสมเด็็จพระบรมชนกาธิิเบศร มหาภููมิพิ ลอดุุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิติ ร ทรงใช้้ในพระตำำ�หนัักจิติ รลดารโหฐาน นั้้�นจะเป็็นเก้้าอี้ �ทำำ�พระทนต์์ที่่�ใช้้มาตั้้�งแต่่พระองค์์ยัังทรงประทัับอยู่�ที่่�พระที่่�นั่่�งอััมพร สถาน ซึ่่�งดิฉิ ัันคาดการณ์ว์ ่่าเก้้าอี้ท� ำำ�พระทนต์น์ ั้้น� น่่าจะมีีระยะเวลาใช้ง้ านเกิินกว่า่ 20 ปีี ดิิฉัันเองในฐานะที่่�ขณะนั้้�นเป็็นทัันตแพทย์์ประจำำ�พระองค์์จึึงกราบบัังคมทููลขอเปลี่ �ยน เก้้าอี้ �ทำำ�พระทนต์์อัันเนื่่�องจากเก้้าอี้ �ทำำ�พระทนต์์เดิิมที่่�ใช้้อยู่�เก่่ามากและได้้กราบบัังคม ทููลถามพร้้อมเสนอเก้้าอี้ �ทำำ�พระทนต์์ที่่�ดีีทั้้�งด้้านคุุณภาพและเป็็นเก้้าอี้ �ที่่�มีีความสวยงาม แต่่พระองค์์นั้�้นได้้รัับสั่ง� กัับดิฉิ ัันว่่า “เก้้าอี้ท� ำ�ำ ฟันั อะไรก็็ได้้ ไม่จ่ ำ�ำ เป็็นต้้องราคาแพง ให้้เป็็นเก้า้ อี้ท� ี่่�หมอถนััด และทำ�ำ งานได้้สะดวกก็ใ็ ช้ไ้ ด้”้ 10

ในตอนนั้้�นเมื่ �อทัันตแพทย์์ได้้จััดหาเก้้าอี้ �ทำำ�พระทนต์์ ใหม่่จึึงได้้ขอพระราชทานเก้้าอี้ �พระทนต์์ชุุดเก่่าเพื่่�อนำำ�มาเก็็บไว้้ใน พิพิ ิธิ ภััณฑ์ข์ องคณะทัันตแพทยศาสตร์ ์ จุฬุ าลงกรณ์ม์ หาวิทิ ยาลััยเพื่่อ� เก็็บเป็น็ อนุสุ รณ์์ประวััติิศาสตร์์ให้้คนรุ่�นหลัังได้้ศึึกษา แต่่พระองค์์ กลัับได้ท้ รงรัับสั่ง� กัับดิิฉัันว่า่ “แล้ว้ เก้้าอี้�ตัวั นั้้�นยัังใช้ป้ ระโยชน์์ได้้ อีกี หรืือไม่?่ ” ดิิฉัันเลยได้้กราบบัังคมทููลว่่าเก้้าอี้ย� ัังใช้ง้ านได้้ ซึ่่ง� ใน ตอนนั้้�นเมื่ �อพระองค์์ทรงทราบว่่าเก้้าอี้ �นั้้�นยัังใช้้ประโยชน์์ได้้ต่่อ จึึงมีีรัับสั่�งให้้ “พระราชทานเก้้าอี้�ทำำ�ฟัันตััวนั้้�นแก่โ่ รงพยาบาลใน ต่่างจัังหวััดที่่�ยัังขาดแคลน”เพื่่�อจะได้้ใช้้ประโยชน์์จนกว่่าจะหมด อายุุจึึงค่่อยนำำ�มาไว้้พิิพิิธภัันฑ์์ในภายหลัังซึ่่�งหลัังจากที่่�พระองค์์ได้้ รัับสั่ �งถึึงเก้้าอี้ �ทัันตกรรมจึึงทำำ�ให้้เจ้้าหน้้าที่่�ผู้ �รั บผิิดชอบต้้องนำำ�เก้้าอี้ � ทำำ�พระทนต์์ส่่งไปยัังฝ่่ายทัันตกรรมของโรงพยาบาลนราธิิวาสเพื่่�อ ใช้้ในงานบริิการทัันตกรรมให้้กัับประชาชนต่่อไปให้้เกิิดประโยชน์์ สููงสุดุ “เก้้าอี้้�ทำำ�ฟัันอะไรก็็ได้้ ไม่จ่ ำ�ำ เป็น็ ต้้องราคาแพง ให้้เป็็นเก้้าอี้้ท�ี่ห� มอถนัดั และทำ�ำ งานได้้สะดวกก็็ใช้้ได้้” โดยจากเรื่�อง “เก้า้ อี้ ท� ำ�ำ พระทนต์์” ได้ท้ ำำ�ให้้ดิฉิ ัันได้้เห็็น ว่่าแม้พ้ ระองค์จ์ ะทรงเป็น็ ถึึงพระมหากษััตริยิ ์แ์ ต่่พระองค์เ์ องนั้้�น ก็็ ไม่่ทรงเห็็นความจำำ�เป็น็ ต้อ้ งใช้ข้ องที่่�ดีีที่่�สุุด หรืือมีรี าคาแพงเสมอไป พระองค์์ทรงเน้้นการใช้้สอยเป็็นสำำ�คััญที่่�สุุดประกอบกัับพระองค์์ ทรงเห็็นคุณุ ประโยชน์แ์ ละความคุ้�มค่า่ โดยเฉพาะอย่่างยิ่�งเมื่�อประ -โยชน์น์ ั้้�นจะตกไปถึึงประชาชนของพระองค์์�์ ถึึงแม้ว้ ่่าในปััจจุุบัันเก้้าอี้ท� ัันตกรรมดัังกล่่าวจะไม่ส่ ามารถใช้ง้ านได้้แล้้วก็ต็ าม เหตุุการณ์เ์ รื่อ� งเก้้าอี้ท� ัันตกรรมในครั้้�งนั้้น� ยิ่ง� เป็็น สิ่ง� ที่่ท� ำำ�ให้ด้ ิิฉัันเห็น็ แล้้วว่่า สิ่่ง� ที่่พ� ระองค์์ใฝ่่พระราชหฤทััยตลอดมามากที่ส�่ ุุด คงเป็็นเรื่อ� งการบำ�ำ บััดทุุกข์บ์ ำำ�รุุงสุุขของราษฏรแม้้ ขณะเวลาที่�พ่ ระองค์์ทรงรัับการถวายการรัักษาพระทนต์์ จึึงทำำ�ให้ด้ ิฉิ ัันเห็็นถึึงสายพระเนตรอัันกว้้างไกลความห่ว่ งใยความเมต ตาที่่�ท่่านทรงมีีต่่อราษฎรและวงการทัันตแพทย์์ตลอดมาและพระองค์์ก็็ยัังทรงคำำ�นึึงถึึงความทุุกข์์ของราษฎรในทุุกด้้านอยู่� มิิเว้้น.... 11

ประชาสัมั พันั ธ์์กิิจกรรมมููลนิธิ ิฯิ ผ่า่ นไปแล้้ว 3 ครั้ง� สำำ�หรับั กิจิ กรรม Online Webinar ที่จ�่ ััดขึ้้น� โดย ศรท.9 StudyClub ภายใต้ม้ ููลนิิธิิทัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชููปถัมั ภ์์ โดยมีี รศ.ทพ.ดร.อาทิพิ ัันธุ์� พิิมพ์ข์ าวขำำ� เป็น็ ศรท.9 StudyClub Director โดยกิิจกรรมในช่ว่ งที่�ผ่ ่่านมาได้ร้ ัับกระแสตอบรับั ที่�ด่ ีีจากทันั ตแพทย์์และผู้้�สนใจจากสาขาอื่น�่ ๆ อย่า่ งมาก ประชาสัมั พันั ธ์์ สมัคั รเป็น็ สมาชิิก รัับสมััครเข้า้ กลุ่ม� ศรท.9 โดยผู้้�ที่�สมัคั รเข้า้ กลุ่ม� จะได้้รัับข่่าวสารในด้้านทัันตกรรม KDC9 study club รวมไปถึึงหลักั สููตรอบรมหรืือสัมั มนาหััวข้้อต่่างๆ ผ่่านทางอีเีมล์์ของผู้้�สมัคั รทั้ง� ในรููปแบบ online หรืือ on site ที่จ� ะจัดั บรรยายโดยทัันตแพทย์์ผู้เ้�ชี่�ยวชาญจากในประเทศและต่่างประเทศ สามารถสมัคั รเข้า้ ร่่วมในรููปแบบ google form โดย Scan QR-Code นี้�โดยไม่่มีีค่่าใช้จ้ ่่ายในการสมัคั ร ติดิ ตามข่่าวสารได้ท้ี่� Facebook มููลนิิธิิทัันตนวัตั กรรม ในพระบรมราชููปถััมภ์์ สามารถสอบถามรายละเอีียดได้ท้ี่� [email protected] 1st Webinar on 24 January 2022 Topic : Update in Periimplant Soft Tissue by Professor Nikos Mattheos 2nd Webinar on 25 March 2022 Topic : Management of 3rd Webinar on 21 May 2022 Topic : Facial Rehabilitation Extraction Site for Implant Placement in Esthetic Region with Craniofacial Implant By Associate Professor Bach Le, D.D.S., M.D. by Professor Douglas P. Sinn, D.D.S. NEXT Webinar programe September 2022 TOPIC : Current Management of Head & Neck Cancer JULY 2022 by Professor Ghali E. Ghali, D.D.S., M.D. TOPIC : Current Management of Craniomaxillofacial Trauma by Professor Larry L. Cunningham D.D.S., M.D. 12

วันั วิจิ ััย อ.อ๊๊อต สู่� วัันกิจิ กรรมของ มููลนิธิ ิิทัันตนวัตั กรรมฯ อาจารย์์ อ๊อ๊ ด กฤดากร อาจารย์์ผู้้�เป็็นผู้�ใ้ ห้้มากกว่า่ อาจารย์์ ผู้้เ� ป็็นแรงบรรดาลใจในการทำำ�งานวิจิ ััย ทางด้้านทัันตกรรมของประเทศไทย นำำ�สู่่�กิจิ กรรมวันั วิจิ ัยั อาจารย์์ อ๊อ๊ ด ของมููลนิธิ ิิทัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชููปถััมภ์์ ศาสตราจารย์์ ทันั ตแพทย์์ ด็็อกเตอร์์ หม่่อมราชวงศ์์ อ๊อ๊ ด กฤดากร ประวัตั ิสิ ่ว่ นตััว ศาสตราจารย์ ์ ทัันตแพทย์ ์ ด็อ็ กเตอร์์ หม่่อมราชวงศ์์ อ๊๊อด กฤดากร เป็็นบุตุ รคนที่�่ 7 ของพลโท หม่อ่ มเจ้า้ เสรฐศิริ ิิ กฤดากร และหม่อ่ ม ผอบ (ทิพิ ย์์เวส) เกิิดเมื่�อวัันที่�่ 6 เมษายน พ.ศ. 2462 ณ วัังถนนเสรฐศิริ ิิ สามเสนใน กรุุงเทพมหานคร และมีพี ี่่�น้อ้ งร่่วมบิดิ ารวม 7 คน หม่่อมราชวงศ์์อ๊๊อด กฤดากร ได้ส้ มรสกัับนางสาว ศรีีนคร จาติกิ รััตน์์ เมื่�อปีี พ.ศ. 2487 มีีบุุตรและธิิดารวม 3 คน ได้้แก่่ หม่่อมหลวง ศัักดิ์�สิิริิ กฤดาดร หม่่อมหลวง กิติ ติิลัักษณ์์ กฤดากร และ หม่อ่ มหลวง จัักริิ กฤดากร วุุฒิกิ ารศึึกษา • เตรียี มทัันตแพทยศาสตร์์ ที่ค�่ ณะวิิทยาศาสตร์ ์ จุฬุ าลงกรณ์ม์ หาวิิทยาลััย • ทัันตแพทยศาสตร์์บััณฑิติ (รุ่�นที่่� 1) คณะทัันตแพทยศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยแพทยศาสตร์์ ศิริ ิิราชพยาบาล • Certificate of Merit in Dentistry ประเทศสหรััฐอเมริิกา • ปริญิ ญาเอก สาขาวิิชาสรีีรวิิทยา University of Alabama in Birmingham, USA • รัับพระราชทานปริญิ ญา ดุษุ ฏีีบััณฑิติ กิิตติมิ ศัักดิ์� สาขาทัันตแพทยศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์ม์ หาวิทิ ยาลััย อ.อ๊อ๊ ด ได้้เริ่่ม� เข้้ารับั ราชการชั้้�นตรีี โดยเริ่�่มเป็็นอาจารย์์ ในคณะทันั ตแพทยศาสตร์์ จุุฬาลงกรณ์์มหาวิิทยาลััย เมื่อ่� พ.ศ.2487 ได้้เป็น็ อาจารย์์ช่ว่ ย สอนแผนกวิิชากายวิิภาคศาสตร์์ คณะแพทยศาสตร์์ มหาวิิทยาลัยั แพทยศาสตร์์ และได้้มีผี ลงานการปฏิิบัตั ิิหน้า้ ที่่ใ� นฐานะข้า้ ราชการอีกี มากมายทั้้ง� การช่่วยสอนและดูแู ลผู้้�ป่่วย จัดั ตั้ง� หน่ว่ ยงานซ่่อมบูรู ณะเครื่่�องมืือทัันตกรรม โดยในช่ว่ งก่่อนที่่�สงครามโลกครั้ง� ที่่� 2 จะสิ้�นสุดุ ลงศาสตราจารย์พ์ ัันเอก หลวงวาจวิิทยาวัฒั น์์ ให้้เข้้าไปอยู่�ในคณะทัันตแพทยศาสตร์์ มหาวิิทยาลัยั แพทยศาสตร์์ เพื่่อ� ช่ว่ ยดููแลควบคุุมคนงานในคณะ คอยช่ว่ ยสอดส่่องทรััพย์์ สิินของทางราชการในมหาวิิทยาลััย เนื่อ่� งจากมีกี ารลัักขโมยทรัพั ย์ส์ ิินที่่�ทหารญี่ป�ุ่่�นได้้ทิ้้ง� ไว้้ และนอกจากนี้้�ยังั ช่่วยแก้้ปััญหาและเหตุฉุ ุุกเฉิินในเวลา กลางคืืน เช่น่ กรณีที ี่่ม� ีผี ู้้�ป่่วยเลืือดออกจากการถอนฟัันมาที่่�คณะทัันตแพทยศาสตร์์ 13

ต่อ่ มาในปี ี พ .ศ.2493 เ ลื่อ� นเป็น็ ชั้น�้ โท ในตำ�ำ แหน่ง่ หััวหน้า้ แผนกวิชิ าสรีรี วิทิ ยาและ ชีีวเคมีี คณะทัันตแพทยศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยแพทยศาสตร์ ์ จนกระทั่่ง� ปีี พ.ศ. 2507 ได้้ รัับการเลื่�อนเป็น็ ชั้น�้ เอกในตำำ�แหน่่งอาจารย์์ชั้�น้ เอก หััวหน้้าแผนกวิิชาสรีีรวิิทยาและชีีวเคมีี คณะทัันตแพทยศาสตร์์ มหาวิิทยาลััยแพทยศาสตร์์ ปีี พ.ศ. 2512 ได้้รัับเลื่�อนเป็็นชั้�้นพิเิ ศษตำำ�แหน่ง่ อาจารย์ช์ ั้�น้ พิิเศษ หััวหน้า้ แผนก วิชิ าสรีรี วิทิ ยาและชีีวเคมีี คณะทัันตแพทยศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััยแพทยศาสตร์์ จนกระทั่่ง� ปีี พ.ศ. 2519 ได้้ลาออกจากราชการในตำำ�แหน่ง่ ศาสตราจารย์์ หััวหน้า้ แผนกวิิชาสรีีรวิทิ ยา หััวหน้้าหน่่วยโสตทััศนศึึกษา ณ คณะทัันตแพทยศาสตร์์ จุฬุ าลงกรณ์์ มหาวิทิ ยาลััย รวมอายุุราชการ 32 ปีี ทัันตแพทย์์รุ่�นที่่� 1 ถ่่ายร่ว่ มกัับ อาจารย์์ พ.ท. สีี สิิริิสิงิ ห แหล่่งข้้อมูลู และรูปู ภาพ : และ อาจารย์์ Dr. Martin Hanf หนัังสือื อนุุสรณ์์ งานพระราชทานเพลิิงศพ ศ.ทพ.ดร.หม่่อมราชวงศ์อ์ ๊๊อด กฤดากร ท.ช.,ท.ม. บทบาทและหน้้าที่�สำำ�คััญต่อ่ งานทัันตกรรมและงานวิิจัยั ด้้านต่า่ งๆ • มีีบทบาทสำำ�คััญในด้้านของกระทรวงสาธารณสุขุ จััดทำำ�โครงการทัันตสาธารณสุุขแห่ง่ ชาติิ แต่ง่ และเรีียบเรียี งตำำ�ราหนัังสือื และแบบเรียี นทัันต • สาธารณสุขุ สำ�ำ หรัับนัักเรียี นระดัับมััธยมและระดัับประถม รวมถึึงได้ร้ ัับแต่ง่ ตั้ง�้ จากทัันตแพทยสมาคมให้เ้ ป็น็ ผู้�แทนเข้า้ ร่ว่ มประชุมุ ในหลากหลาย ประเทศ • มีบี ทบาทในการจััดงานประชุมุ เอเชียี แปซิฟิ ิคิ Dental Congress ครั้ง�้ ที่�่ 6 ณ ประเทศไทยซึ่ง�่ เป็น็ การประชุมุ ทางวิชิ าการทางทัันตแพทยศาสตร์์ ระหว่า่ งประเทศครั้ง�้ แรกในประเทศไทย • จััดตั้ง�้ ศููนย์ว์ ิจิ ััยในคณะทัันตแพทยศาสตร์ ์ จุฬุ าลงกรณ์์มหาวิิทยาลััยที่ต่� ึึกทัันตรัักษ์์วิิจััย และจััดตั้้�งมูลู นิธิ ิทิ ัันตรัักษ์์วิจิ ััยเพื่่อ� ส่่งเสริมิ งานวิิจััยด้า้ น ทัันตแพทยศาสตร์์ • จััดทำ�ำ หลัักสูตู รการเรียี นการสอนวิิชาสรีรี วิิทยาและชีีวเคมีี ปรัับปรุุงหลัักสูตู ร จััดทำำ�คู่่�มืือภาคปฏิิบััติใิ หม่่ และริิเริ่�มโครงการวิิจััย pilot projec แก่น่ ัักศึึกษาทัันตแพทย์์และเป็็นต้้นกำ�ำ เนิดิ ของการวิิจััยในสาขาวิชิ าทัันตแพทยศาสตร์์ของประเทศไทย • พััฒนาวััสดุแุ ละเวชภััณฑ์ท์ างทัันตกรรม ได้้แก่่ อมััลกััมอััลลอย สำ�ำ หรัับอุดุ ฟััน การเตรียี มยาชาเฉพาะที่อ�่ ย่่างถูกู ต้อ้ ง การเตรีียมยาน้ำ�ำ� บ้้วนปาก (Special Mouthwash) และเตรียี มยาสำ�ำ หรัับรัักษาแผลในช่อ่ งปาก ซึ่่�งใช้้กัันมาจนถึึงปัจั จุบุ ััน • จััดทำ�ำ โครงการสอนทัันตสุขุ ภาพให้แ้ ก่ป่ ระชาชน พิจิ ารณารัับรองมาตรฐานยาสีฟี ันั ที่ไ�่ ด้ร้ ัับรองมาตรฐานจากทัันตแพทยสมาคมแห่ง่ ประเทศไทย เพื่่�อประสิิทธิภิ าพในการลดการเกิิดฟันั ผุุและเกิิดความปลอดภััยต่อ่ ผู้�ใช้้ • ดำ�ำ เนินิ การวิจิ ััยทางด้า้ นฟลูอู อไรด์ ์ วิจิ ััยหาปริมิ าณฟลูอู อไรด์ใ์ นยาสีฟี ันั ชนิดิ ต่า่ งๆ วิจิ ััยหาฟลูอู อไรด์ใ์ นน้ำ��ำ และฟลูอู อไรด์ใ์ นเคลือื บฟันั ของฟันั เด็ก็ อายุุต่่างๆ โดยจััดทำำ�ตำำ�ราและผลงานวิิชาการด้า้ นฟลููออไรด์์ในวิิชาทัันตแพทย์ศ์ าสตร์์ จำ�ำ นวนหลายฉบัับ • เขียี นบทความสำ�ำ หรัับประชาชนเพื่่อ� ให้้ความรู้�ในด้้านการดูแู ลช่่องปาก เช่่น ฟัันดีีมีสี ุขุ ฟัันดีขี องลูกู ความรู้�เบ็็ดเตล็ด็ เรื่�องฟลููออไรด์์ เป็น็ ต้้น 14

คลิินิกิ ทันั ตกรรมยินิ ดีีให้บ้ ริกิ าร LINE OFFICIAL ACCOUNT คลิิิ�นิกิ ทัันตกรรม มููลนิิธิิทัันตนวัตั กรรม ในพระบรมราชููปถัมั ภ์์ 15

กิจิ กรรมมููลนิธิ ิิทัันตนวััตกรรมฯ กิจิ กรรมมููลนิิธิทิ ันั ตนวััตกรรมฯ 22 ธัันวาคม 2564 เยี่ย� มชมและศึึกษาพัันธุ์�หญ้้าแฝกโครงการพััฒนาดอยตุุง (พื้้น� ที่่ท� รงงาน) อัันเนื่่�องมาจากพระราชดำำ�ริิ ต.แม่ฟ่ ้้าหลวง อ.แม่ฟ่ ้้าหลวง จ.เชียี งราย 23 ธัันวาคม 2564 ลงนามบัันทึึกข้อ้ ตกลงความร่่วมมืืองานวิจิ ััยและพััฒนา ระหว่า่ งคณะทัันตแพทยศาสตร์์ มหาวิทิ ยาลััย พะเยา กัับ มููลนิธิ ิิทัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 24 มกราคม 2565 กิจิ กรรม Online Webinar ครั้้ง� ที่่� 1 ณ มููลนิิธิทิ ัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชููปถััมภ์์ 10 กุุมภาพัันธ์์ 2565 ประชุุมพััฒนาอาหารผู้้�สูงู อายุ ุ กัับ ทีีมแพทย์์ มหาวิทิ ยาลััย เชียี งใหม่่ 11 กุุมภาพัันธ์์ 2565 รัับการตรวจสถานที่่ผ� ลิติ อาหารของมููลนิธิ ิทิ ัันตนวััตกรรมฯ จาก คณะกรรมการอาหารและยา 17 กุุมภาพัันธ์์ 2565 พิิธีีเปิดิ คลิินิิก ศรท.9 สาขาคลองหลวง ณ อุุทยานวิิทยาศาสตร์แ์ ห่่งประเทศไทย 24 กุมุ ภาพัันธ์์ 2565 วัันสื่อ� มวลชนพบมูลู นิธิ ิิทัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชููปถััมภ์์ 25 กุมุ ภาพัันธ์์ 2565 ลงนามบัันทึึกข้อ้ ตกลงความร่ว่ มมืืองานวิจิ ััยและพััฒนาด้า้ นเวชภััณฑ์์ ระหว่่างคณะเภสััชศาสตร์์ จุฬุ าลงกรณ์์มหาวิทิ ยาลััย กัับ มูลู นิธิ ิิทัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 11 มีนี าคม 2565 ลงนามบัันทึึกข้อ้ ตกลงความร่่วมมืืองานวิจิ ััยและพััฒนา ระหว่า่ ง สำำ�นัักวิิชาทัันตกรรม มหาวิทิ ยาลััยสุุรนารี ี กัับ มูลู นิิธิทิ ัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชููปถััมภ์์ 22-23 มีนี าคม 2565 อบรมความรู้�ระบบคุณุ ภาพเครื่อ� งมือื แพทย์์ ISO 13485 และ ISO 14971 24 มีีนาคม 2565 ตรวจประเมินิ มาตรฐาน HAL-Q ประจำ�ำ ปีี 2565 25 มีีนาคม 2565 กิจิ กรรม Online Webinar ครั้ง้� ที่่� 2 ณ มููลนิธิ ิทิ ัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 30 มีีนาคม 2565 ตรวจประเมิินมาตรฐานฮาลาลประจำ�ำ ปีี 1 เมษายน 2565 นัักศึึกษา สถาบัันโภชนาการ มหาวิทิ ยาลััยมหิดิ ล เยี่�ยมชมมููลนิธิ ิิทัันตนวััตกรรม 5 เมษายน 2565 คณะทัันตาภิิบาล สถาบัันพระบรมราชชนก เยี่�ยมชมมููลนิธิ ิิทัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชููปถััมภ์์ 25 เมษายน 2565 ทำ�ำ บุุญคลิินิิกทัันตกรรม ศรท.9 สาขาคลองหลวง 21 พฤษภาคม 2565 กิจิ กรรม Online Webinar ครั้�ง้ ที่่� 3 ณ มูลู นิธิ ิทิ ัันตนวััตกรรม ในพระบรมราชูปู ถััมภ์์ 16

อาคารปฏิิบัตั ิกิ ารหน่ว่ ยทันั ตกรรมพระราชทาน ในพระบาทสมเด็็จพระเจ้้าอยู่่�หัวั