ปากช่อง เดือนพฤศจิกายน 62

คำนำ ด้วย กศน.อำเภอจอมบึง ได้ดำเนินกำรจัดทำภูมิปัญญำในท้องถ่ิน ให้กับประชำชนในพื้นท่ีตำบล ปำกช่อง อำเภอจอมบึง จังหวัดรำชบุรี เพื่อเพิ่มพูนควำมรู้ซึ่งควำมรู้และทักษะกำรในกำรดำเนินชีวิตแบบ พอเพียง สำมำรถเรียนรู้และฝึกฝนได้ท้ังจำกกำรศึกษำด้วยตนเองและรับกำรถ่ำยทอดจำกคนอ่ืนกำรนำภูมิ ปัญญำมำเผยแพร่เพื่อให้ประชำชนในพื้นท่ีได้นำไปใช้และเรียนรู้เพื่อเพิ่มอำชีพและประสบกำรณ์ให้กับ ตนเองและครอบครัว ให้มีกำรเจริญเติบโตอย่ำงต่อเน่ืองและเก้ือกูลในกำรผลิตซึ่งกันและกัน โดยกำรใช้ ทรพั ยำกรท่ีมีอยู่ให้เกิดประโยชน์และไม่มีสำรพษิ เช่น ดิน น้ำ แสงแดดอย่ำงเหมำะสมเกดิ ประโยชนส์ ูงสุด มี ควำมสมดุลย์ ของสภำพแวดล้อมอย่ำงต่อเน่ืองและเกิดผลในกำรเพิ่มพูนควำมอุดมสมบูรณ์ของทรัพยำกร ธรรมชำติด้วย กศน.อำเภอจอมบึง ได้จัดทำรำยงำนรูปเล่มเพ่ือแสดงผลกำรจัดกิจกรรมให้ผู้ท่ีสนใจได้เห็น ผลสมั ฤทธิ์อยำ่ งชัดเจน และสำมำรถนำไปใชใ้ นชวี ิตประจำวนั ได้ กศน.ตำบลปำกช่อง พฤศจกิ ำยน 2562

สำรบัญ 1 คำนำ หน้ำ สำรบัญ กศน.ตำบลปำกช่อง 1 3 - คลงั ปญั ญำ กำรเพำะเห็ด : นำงธติ มิ ำ ป่นิ เกตุ 5 - คลงั ปัญญำ กำรทำนำ : นำงสำวจฑุ ำมำศ ปิ่นเกตุ 7 - คลังปัญญำ กำรทำไม้กวำดทำงมะพร้ำว : นำงอนิ ป่นิ เกตุ คณะผจู้ ัดทำ

1 แบบบนั ทึกชดุ ขอ้ มูลคลังปัญญำ-ภมู ปิ ญั ญำทอ้ งถน่ิ ตำบลปำกชอ่ งอำเภอจอมบึงจังหวดั รำชบรุ ี ชอ่ื ภูมปิ ัญญำ กำรเพำะเหด็ ขอ้ มูลพน้ื ฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภมู ิปญั ญำทอ้ งถิ่น/บุคคลคลงั ปัญญำ ชื่อ นำงธติ ิมำ นำมสกลุ ป่นิ เกตุ วนั เดือนปีเกิด 27 เม.ย.2511 ทอี่ ยู่ปัจจุบนั (ทสี่ ำมำรถตดิ ต่อได้) บำ้ นเลขที่ 59 หมทู่ ่ี 15 ตำบล/แขวง ปำกชอ่ ง อำเภอ/เขต จอมบงึ จงั หวัด รำชบรุ ี รหสั ไปรษณยี ์ 70150โทรศัพท์ 090-7878853 โทรสำร - Line ID 0907878853 E-mail addrese [email protected] Facebook ธติ ิมำ ปน่ิ เกตุ ควำมเป็นมำของภูมิปัญญำ นำงธิตมิ ำ ปน่ิ เกตุ บำ้ นเลขที่ 59 หมู่ 15 ตำบลปำกชอ่ ง อำเภอจอมบงึ จังหวัดรำชบุรี เกิดวันที่ 27 เมษำยน 2511 มีอำชีพกำรเพำะเห็ด เริ่มต้นกำรทำตั้งแต่ 2547 จนถึง ปัจจุบัน เนื่องจำกเคย ไปเป็นลูกจ้ำงมำ ก็ได้ควำมคิดอยำกกลับมำทำอำชีพกำรเพำะเห็ดเอง ซ่ึงจะได้มีรำยได้เพ่มิ มำกขึ้น อำหำร ประเภทเหด็ เป็นแหลง่ โปรตีนทดแทนเน้ือสัตว์อีกช่องทำงหน่ึง และเป็นโปรตีนที่ย่อยง่ำย มีไขมัน น้อยและ กำรนำไปประกอบอำหำรเพ่ือบริโภคสำมำรถทำได้หลำยอย่ำงอีกทงั้ ในสภำพภูมปิ ระเทศของเมืองไทย มีเห็ด มำกมำยข้ึนตำมธรรมชำติให้ผู้คนได้เก็บมำรบั ประทำน เป็นอำหำรได้ตลอดปี และบำงแห่งที่มีเห็ดธรรมชำติ อำจมีกำรปนเป้ือนสำรเคมี หรือตัวเห็ดเองอำจเกิดพิษให้แก่ผู้บริโภค เมื่อไม่รู้จักและเก็บมำรับประทำน เน่ืองจำกมีลักษณะคล้ำยคลึงกัน จนแยกแยะได้ยำก และอีกเหตุผลหน่ึงที่เป็นข้อจำกัดของกำรบริโภคเห็ด ตำมธรรมชำติ คอื เห็ดจะเกิดเฉพำะฤดกู ำล ไม่ตลอดปี ดงั นั้น ทำงเลอื กจะบริโภคเห็ดทจ่ี ะสำมำรถเพำะปลูก ไดต้ ลอดปี และใช้วสั ดุทหี่ ำง่ำยในท้องถิน่ มำทดแทน จึงเปน็ แนวทำงทน่ี ักพฒั นำน่ำจะส่งเสริมให้ประชำชนใน ชนบทได้ดำเนินกำรอย่ำงต่อเน่ือง และขยำยผลไปสู่ชุมชนอน่ื ๆ ได้ จุดเดน่ ของภมู ิปัญญำ นำภมู ิปัญญำท้องถิน่ มำใชป้ ระโยชนใ์ นกำรสรำ้ งอำชพี เพื่อเพ่ิมรำยได้ให้แก่ครอบครวั วัตถุดบิ ทใ่ี ช้ ประโยชนใ์ นผลิตภณั ฑ์เกิดจำกภมู ปิ ญั ญำท้องถ่นิ

2 รูปภำพภูมปิ ัญญำ นำงธติ มิ ำ นำมสกุล ปน่ิ เกตุ เจำ้ ของภมู ปิ ัญญำ การเก็บผลผลติ ของเห็ดนางฟา้ ที่มอี ยใู่ นโรงเรอื น อปุ กรณใ์ นการผลติ กอ้ นเห็ดนางฟา้ ประกอบกอบดว้ ยลงั หรอื ตะแกรงใสเ่ ชือ้ เหด็ / เตานง่ึ กอ้ นเหด็

3 แบบบนั ทกึ ชดุ ขอ้ มูลคลงั ปัญญำ-ภูมิปัญญำทอ้ งถน่ิ ตำบลปำกช่อง อำเภอจอมบึง จังหวัดรำชบรุ ี ชอื่ ภมู ปิ ัญญำ กำรทำนำ ข้อมูลพนื้ ฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภมู ิปัญญำทอ้ งถ่ิน/บุคคลคลงั ปัญญำ ชื่อ นำงสำวจุฑำมำศ นำมสกุล ปนิ่ เกตุ วันเดือนปีเกิด 9 กุมภำพันธ์ 2516 ท่ีอยู่ปจั จุบนั (ทส่ี ำมำรถตดิ ต่อได้) บ้ำนเลขที่ 60หมู่ที่15ตำบล/แขวง ปำกช่อง อำเภอ/เขต จอมบึง จังหวัด รำชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70150 โทรศัพท์ 083-3129099 โทรสำร - LineID - E-mail addrese - Facebook - ควำมเป็นมำของภูมิปญั ญำ นำงสำวจฑุ ำมำศ ป่ินเกตุเกดิ วนั ที่ 9 กุมภำพนั ธ์ 2516บ้ำนเลขท่ี 60 หมทู่ ี่ 15 ตำบลปำกชอ่ ง อำเภอจอมบึง จังหวัดรำชบรุ ี 70150 อำยุ 46 ปี มีอำชีพ กำรทำนำ เร่ิมทำนำมำประมำณ 30 ปี 12 ไร่ เป็นนำของตัวเอง ตอนยังเป็นเด็กเห็นปู่ย่ำ ตำยำย พ่อและแม่ ทำนำมำตลอด จึงสืบทอดมำจนถึงปัจจุบัน และประชำชนส่วนใหญ่พื้นท่ีประกอบอำชีพเกษตรกรรม แผ่นดินอันล้ำค่ำท่ีบรรพบุรุษของเรำใช้เป็นท่ีปลูก ขำ้ วหล่อเลี้ยงชีวติ ลูกหลำนไทยมำจนถึงทกุ วันนี้ คนไทยมีควำมผูกพนั กับอำชีพชำวนำ ไม่ว่ำเวลำจะเลยผ่ำน มำเนิ่นนำนสกั เพยี งใด พื้นแผน่ ดนิ ไทยก็ยังมกี ำรปลกู ขำ้ วมีกำรทำนำอยเู่ สมอ หลำยคนเคยบอกวำ่ ชำวนำจะ ทำนำไปทำไมกัน ทำไปก็ไม่รวยยังคงยำกจนเช่นเดิม แม้ว่ำข้ำวจะมีรำคำสูงข้ึนสักเพียงใด ฉันเป็นเด็กย่อม เข้ำใจได้ดีว่ำ วถิ ีชีวติ กำรเป็นชำวนำน้ันเป็นอยำ่ งไร เมือ่ ตอนที่ฉันยังเด็ก ฉันเคยชว่ ยยำยทำนำ ตอนนน้ั ยังไม่ รู้อะไรมำกนัก แต่จำได้ว่ำฉันมีควำมสุขมำกกับกำรได้ทำนำและเห็นข้ำวที่ฉันปลูกเองกับมือนั้นโตข้ึนมำเป็น รวงข้ำวสีทองอร่ำมตำ ในช่วงหน้ำหนำวท่ีลมหนำวพัดมำก็เป็นกำรส่งสัญญำณว่ำได้เวลำเก็บเกี่ยวข้ำวแล้ว ข้ำวในนำจะสุกเป็นสีเหลืองทองอร่ำมทั่วท้องทุ่ง มองดูแล้วมันทำให้มีควำมสุขอย่ำงบอกไม่ถูก ฉันเองแม้ ไม่ใช่ชำวนำยังมีควำมสุขได้เพียงนี้ แต่คนที่เขำเป็นชำวนำเขำคงมีควำมสุขมำกกว่ำฉันหลำยร้อยเท่ำ นอกจำกนฉ้ี นั ยงั จำไดว้ ่ำ ยำยของฉนั เคยนำตอซงั ข้ำวมำทำเปน็ เคร่ืองดนตรเี ล็กๆ ยำยเรียกมนั ว่ำ “ปี่ซังขำ้ ว” ซ่ึงมันทำให้ฉนั มีควำมสุขและสนุกมำกแตท่ กุ วนั นีภ้ มู ิปัญญำต่ำงๆได้เร่ิมลดเลือนหำยไป อำจจะเป็นเพรำะคน ไทยในทุกวันนี้ได้มองข้ำมอำชีพชำวนำและหันไปประกอบอำชีพอื่นแทน แต่สำหรับตัวฉันและครอบครัวจะ รักษำภมู ปิ ญั ญำกำรทำนำคงเดมิ ไว้ จดุ เด่นของภมู ิปัญญำ สืบทอดกำรทำนำมำจำกบรรพบุรุษ กำรหว่ำนเมล็ดพันธุ์ข้ำวบรรพบุรุษของเรำใช้เป็นที่ปลูกข้ำว หล่อเลี้ยงชีวิตลูกหลำนไทยมำจนถึงทุกวันนี้มีควำมผูกพันกับอำชีพชำวนำ ไม่ว่ำเวลำจะเลยผ่ำนมำเน่ินนำน สักเพียงใด พื้นแผ่นดินก็ยังมีกำรปลูกข้ำวมีกำรทำนำอยู่เสมอ หลำยคนเคยบอกว่ำ ชำวนำจะทำนำไปทำไม กัน ทำไปก็ไม่รวยยงั คงยำกจนเช่นเดมิ แมว้ ่ำข้ำวจะมีรำคำสงู ข้ึนสักเพยี งใด แตช่ ำวนำไทยก็ไมไ่ ด้มีชีวติ ทีด่ ีขึ้น เลย แตจ่ ะมีใครคิดเลำ่ ว่ำ ถ้ำหำกพวกเขำไม่ทำนำแลว้ แล้วเรำจะเอำข้ำวที่ไหนกิน แม้รำยได้จำกกำรขำยข้ำว จะมีเพียงนอ้ ยนิด แต่คุณค่ำของข้ำวทีพ่ วกเขำปลกู มนั มีค่ำมำกมำยมหำศำล

4 รปู ภำพภมู ิปญั ญำ นำงสำวจุฑำมำศ นำมสกุล ป่นิ เกตุ เจ้ำของภมู ปิ ญั ญำ การดแู ลรกั ษาและบารุงนาขา้ วใหม้ คี วามสมบรู ณ์ ตลอดถงึ การเก็บเก่ียว

5 แบบบันทกึ ชุดข้อมลู คลงั ปัญญำ-ภมู ิปัญญำท้องถน่ิ ตำบลปำกช่อง อำเภอจอมบึง จงั หวดั รำชบุรี ชอื่ ภูมปิ ัญญำ กำรทำไม้กวำดทำงมะพรำ้ ว ขอ้ มูลพ้นื ฐำน รำยบุคคล เจ้ำของภมู ิปัญญำท้องถน่ิ /บุคคลคลงั ปญั ญำ ช่อื นำงอิน นำมสกุล ปน่ิ เกตุ วันเดอื นปเี กดิ 11 มิ.ย.2496 ทอ่ี ยู่ปัจจุบัน (ทส่ี ำมำรถติดต่อได้) บ้ำนเลขท่ี 61 หมู่ท่ี 15 ตำบล/แขวง ปำกช่อง อำเภอ/เขต จอมบึง จังหวดั รำชบุรี รหสั ไปรษณยี ์ 70150 โทรศัพท์ 089-5497731 โทรสำร -. Line ID- E-mail addrese - Facebook - ควำมเปน็ มำของภูมิปญั ญำ นำงอนิ ปนิ่ เกตุ เกดิ วันที่ 11 ม.ิ ย.2496บำ้ นเลขท่ี 61 หม่ทู ่ี 15 ตำบลปำกชอ่ ง อำเภอจอมบึง จังหวัดรำชบุรี โทรศัพท์ 089-5497731 ฉันไปเรียนรู้กำรทำไม้กวำดด้วยตัวเองคือกำรไป เห็นบุคคลอื่นทำไม่กวำด โดยกำรซื้อผลิตภัณฑ์มำแกะและศึกษำด้วยตนเอง จึงกลับมำทำไม้กว ำด ทำงมะพร้ำว เพ่ือใช้ภำยในครัวเรือนตัวเองไม้กวำดทำงมะพร้ำว เคร่ืองใช้ในบ้ำนที่หำซ้ือได้ท่ัวไป มีวิธีทำ แสนง่ำย ที่ท่ำนก็สำมำรถทำใช้เองได้ ท่ีสำคัญสำมำรถเลือกวัสดุท่ีใช้ และปรับแต่งขนำดให้เหมำะกับควำม ต้องกำรใช้งำนของแต่ละควำมต้องกำรใช้ไม้กวำดทำงมะพร้ำวไม้กวำดทำงมะพร้ำวน้ีใช้ได้นำน อำยุกำรใช้ งำนไม่ได้ผุง่ำยอย่ำงท่ีหลำยๆ คนเข้ำใจ เพียงแต่หลังใช้งำนเมื่อไปกวำดน้ำ หรือกวำดสิ่งต่ำงๆ ท่ีเปียก เรำ ตอ้ งเอำไม้กวำดมำผึง่ ให้แห้ง เสร็จแล้วก็ค่อยเกบ็ เพรำะถ้ำเรำยังเก็บแบบเปียกๆ ก็จะทำให้ผุไว และหลุดพัง ไดง้ ่ำย ซ่ึงตอนน้ีสนิ ค้ำท่ีขำยดี ลูกคำ้ ก็ตอ้ งกำรจำนวนมำก เรำก็มผี ลติ ขำยใหล้ กู คำ้ ได้ จุดเดน่ ของภูมปิ ัญญำ กำรทำไม้กวำดทำงมะพร้ำวใช้วัตถดุ ิบในท้องถนิ่ มำใชป้ ระโยชน์

6 รปู ภำพภมู ิปัญญำ นำงอนิ นำมสกุล ป่ินเกตุ เจ้ำของภมู ิปัญญำ ภำพผลิตภณั ฑ์/ผลผลติ จำกกำรทำไม้กวำดทำงมะพรำ้ ว ท่ี นำงอิน นำมสกุล ป่นิ เกตุ เจ้ำของภมู ปิ ัญญำ ได้ ผลิตขนึ้ มำเพื่อเป็นกำรใช้ในครวั เรอื น และจัดจำหน่ำย

7 ทปี่ รึกษำ แจง้ หม่นื ไวย์ คณะผจู้ ดั ทำ นำยนพรตั น์ ศรพี รหมทอง นำงศันสุนยี ์ ผอ.กศน.อำเภอจอมบึง ครูผชู้ ว่ ย คณะทำงำน ร่ำง/เรียบเรยี งและจดั พมิ พ์ นำงสำวจริ กำญจน์ ฉนุ ปรำงค์ ครู กศน.ตำบลปำกช่อง

8