บทที่ 2 การบัญชีฝากขาย

การฝากขาย (Consignments)

การฝากขาย คือ การที่เจา้ ของสินคา้ ซ่ึงเรียกวา่ ผฝู้ ากขาย (Consignor) ส่งสินคา้ ไปยงั ผรู้ ับฝากขาย (Consignee) เพ่ือใหช้ ่วยทาหนา้ ท่ีขายสินคา้ แทน โดยความเสี่ยงและกรรมสิทธิ ในสินคา้ น้นั ยงั คงเป็นของผฝู้ ากขายจนกวา่ ผรู้ ับฝากขายจะขาย สินคา้ ท่ีรับฝากขายไปใหแ้ ก่ผซู้ ้ือ ผฝู้ ากขายจึงจะบนั ทึกเป็นรายการ ขายได้ อยา่ งไรกต็ ามสาหรับค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ ที่เกี่ยวขอ้ งกบั การ ฝากขาย โดยปกติผฝู้ ากขายจะเป็นผรู้ ับผดิ ชอบท้งั จานวน และเม่ือ ผรู้ ับฝากขายขายสินคา้ ได้ กม็ กั จะไดร้ ับค่าตอบแทนในรูปของ รายไดค้ ่านายหนา้

การบญั ชีเกย่ี วกบั การฝากขาย การบนั ทึกบญั ชีท้งั ทางดา้ นผฝู้ ากขายและผรู้ ับฝากขายแบ่งเป็น 2 วธิ ีไดแ้ ก่  การบนั ทึกการฝากขายแยกจากการขายสินคา้ ปกติ  การบนั ทึกการฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ปกติ โดยจะแยกวธิ ีการบนั ทึกบญั ชีทางดา้ นผฝู้ ากขายและผรู้ ับฝากขาย ออกจากกนั ในแต่ละวิธี

การบันทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้รับฝากขาย การบนั ทึกบญั ชีวธิ ีน้ี ผรู้ ับฝากขาย จะตอ้ งเปิ ด บญั ชีรับฝากขาย ข้ึนมาเพอ่ื ใชบ้ นั ทึกรายการต่าง ๆ ท่ีเก่ียวกบั การรับฝากขายท้งั สิ้น และผรู้ ับฝากขายมี หนา้ ที่ลา้ งบญั ชีรับฝากขายออกท้งั จานวน ณ วนั สิ้นงวด ซ่ึงยอดคงเหลือ ของบญั ชีรับฝากขายดงั กลา่ วจะแสดงใหเ้ ห็นสถานะของผรู้ ับฝากขายต่อผู้ ฝากขาย วา่ จะตอ้ งรับเงิน หรือคืนเงินใหแ้ ก่กนั เท่าไหร่อยา่ งไร

การบนั ทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้รับฝากขาย ข้ันตอนการบันทกึ บญั ชีมดี งั นี้ 1. เม่ือรับสินค้าฝากขายมากจากผู้ฝากขาย ไม่ตอ้ งบนั ทึกบญั ชี เพยี งแต่บนั ทึกความทรงจา (Memo) ท่ี เกี่ยวกบั สินคา้ ที่รับฝากขายและขอ้ กาหนดเกี่ยวกบั การรับฝากขาย ดงั กลา่ ว

การบนั ทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้รับฝากขาย 2. การจ่ายค่าใช้จ่ายทเี่ กยี่ วข้องกบั การฝากขาย - ถา้ ผรู้ ับฝากขายจ่ายเงินสด(คา่ ใชจ้ ่ายที่ผฝู้ ากขายตกลงวา่ จะรับผดิ ชอบ) เดบิต รับฝากขาย- ช่ือผฝู้ ากขาย xx เครดิต เงินสด xx - ถา้ ผรู้ ับฝากขายจ่ายเงินสดสาหรับค่าใชจ้ ่ายที่ผฝู้ ากขายตกลงวา่ จะรับผิดชอบใน คา่ ใชจ้ ่ายน้นั เอง แตผ่ รู้ ับฝากขายไดบ้ นั ทึกบญั ชีเป็นค่าใชจ้ ่ายของผรู้ ับฝากขาย ไปแลว้ ใหล้ า้ งค่าใชจ้ ่ายดงั กลา่ วออกจากบญั ชีผรู้ ับฝากขาย โดย เดบิต รับฝากขาย – ชื่อผฝู้ ากขาย xx เครดิต ค่าใชจ้ ่าย xx

การบนั ทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้รับฝากขาย 3. เม่ือผ้รู ับฝากขายขายสินค้าได้ เดบิต เงินสด หรือ ลกู หน้ี xx เครดิต รับฝากขาย – ชื่อผฝู้ ากขาย xx (ผรู้ ับฝากขายไม่บนั ทึกเป็นรายไดข้ าย แตจ่ ะรับรู้เป็นรายไดค้ า่ นายหนา้ ผทู้ ่ีจะ รับรู้รายไดข้ ายคือผฝู้ ากขาย เพราะกรรมสิทธ์ิในสินคา้ เป็นของผฝู้ ากขาย) 4. การบันทกึ รายได้ค่านายหน้า เดบิต รับฝากขาย – ช่ือผฝู้ ากขาย xx เครดิต รายไดค้ ่านายหนา้ xx

การบนั ทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้รับฝากขาย 5.สรุปยอดคงเหลือบัญชีรับฝากขาย และทารายงานการขายส่งให้ผู้ฝากขาย กรณีที่ยอดคงเหลือบญั ชีรับฝากขายอยทู่ างดา้ นเดบิต ใหบ้ นั ทึกการรับคืนเงินจากผฝู้ ากขาย โดยลา้ งบญั ชีรับฝากขายออกดา้ นเครดิต ดงั น้ี (นน่ั คือ ผรู้ ับฝากขายเป็นเจา้ หน้ีผฝู้ ากขาย) เดบิต เงินสด xx เครดิต รับฝากขาย – ช่ือผฝู้ ากขาย xx กรณีท่ียอดคงเหลือบญั ชีรับฝากขายอยทู่ างดา้ นเครดิต ใหบ้ นั ทึกการคืนเงินใหผ้ ฝู้ ากขาย โดย ลา้ งบญั ชีฝากขายออกทางดา้ นเดบิต ด้งั น้ี (นน่ั คือ ผรู้ ับฝากขายเป็นลูกหน้ีผฝู้ ากขาย) เดบิต รับฝากขาย- ช่ือผฝู้ ากขาย xx เครดิต เงินสด xx

การบันทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย การบนั ทึกบญั ชีทางดา้ นผฝู้ ากขาย สามารถแบ่งการบนั ทึกได้ 2 วธิ ี ตามวธิ ีการ บนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือ นนั่ คือ  การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเน่ือง (Perpetual Inventory Method)  การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) โดยผฝู้ ากขาย จะทาการเปิ ดบญั ชี ฝากขาย เพ่ือใชบ้ นั ทึกรายการต่าง ๆ ท่ี เก่ียวขอ้ งกบั สินคา้ ที่การฝากขาย ซ่ึงสามารถเปิ ดบญั ชีฝากขายแยกตามผรู้ ับฝาก ขายแต่ละราย และมีการคุมยอดบญั ชีฝากขาย รวมท้งั หมดเพื่อออกงบการเงิน ต่อไป

การบนั ทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย 1. เมื่อส่งสินค้าไปให้ผู้รับฝากขาย เดบิต ฝากขาย xx เครดิต สินคา้ (ราคาทุน)-Perpetual Inv. xx สินคา้ ส่งไปฝากขาย (ราคาทุน)- Periodic Inv. xx

การบันทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย 2. เม่ือจ่ายค่าใช้จ่ายเกย่ี วกบั สินค้าฝากขาย เดบิต ฝากขาย xx เครดิต เงินสด xx - กรณีท่ีผ้รู ับฝากขายได้บันทึกบัญชีเป็ นค่าใช้จ่ายของผู้รับฝากขายไปแล้ว เดบิต ฝากขาย xx เครดิต ค่าใชจ้ ่าย xx

การบนั ทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย 3. ได้รับรายงานการขายและหลกั ฐานการส่งเงนิ จากผู้รับฝากขาย เดบิต เงินสด (กรณีผรู้ ับฝากขายส่งเงินใหแ้ ลว้ ) xx ลูกหน้ี – ผรู้ ับฝากขาย (กรณีที่ผรู้ ับฝากขายยงั ไม่ไดส้ ่งเงินมาให)้ xx ฝากขาย (สาหรับคา่ ใชจ้ ่ายท่ีควรรวมเป็นราคาทุนของสินคา้ ) xx ค่าใชจ้ ่าย (ระบุ) – ฝากขาย xx เครดิต ขายโดยการฝากขาย xx

การบนั ทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย 4. บันทกึ ต้นทุนสินค้าที่ส่งไปฝากขาย รวมท้ังค่าใช้จ่ายท่ีเกยี่ วกบั สินค้าฝาก ขาย (ตามสดั ส่วนท่ีผรู้ ับฝากขาย ขายสินคา้ ไดจ้ ริง) เดบิต ตน้ ทุนสินคา้ ฝากขาย xx ค่าใชจ้ ่ายในการฝากขาย xx เครดิต ฝากขาย xx โดยจะบนั ทึกรายการสาหรับกิจการที่ใชว้ ิธีการบนั ทึกสินคา้ คงเหลือท้งั แบบต่อเนื่อง และแบบสิ้นงวด ท้งั 2 วิธี

การบันทกึ การฝากขายแยกจากการขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย 5. ปิ ดบัญชีสิ้นงวด ทาการปิ ดบัญชีรายได้และค่าใช้จ่ายทเี่ กย่ี วข้องกบั การฝากขายท้ังหมดเข้า บัญชีกาไร/ขาดทุนจากการฝากขาย นอกจากน้ันสาหรับกจิ การที่บันทกึ สินค้าแบบสิ้นงวด จะต้องทาการปิ ด บัญชีสินค้าส่งไปฝากขายท้งั จานวน เข้าบัญชีกาไรขาดทุน

การบนั ทกึ การฝากขายรวมกบั การขายสินค้าปกติ - ด้านผู้รับฝากขาย ข้ันตอนการบันทกึ บญั ชีมดี งั นี้ 1. เม่ือรับสินค้าฝากขายมากจากผู้ฝากขาย ไม่ตอ้ งบนั ทึกบญั ชี เพยี งแต่บนั ทึกความทรงจา (Memo) ที่ เกี่ยวกบั สินคา้ ที่รับฝากขายและขอ้ กาหนดเกี่ยวกบั การรับฝากขาย ดงั กลา่ ว

การบนั ทกึ การฝากขายรวมกบั การขายสินค้าปกติ - ด้านผู้รับฝากขาย 2. การจ่ายค่าใช้จ่ายทเ่ี กย่ี วข้องกบั การฝากขาย - ถา้ ผรู้ ับฝากขายจ่ายเงินสดสาหรับค่าใชจ้ ่ายท่ีผฝู้ ากขายตกลงวา่ จะ รับผิดชอบในค่าใชจ้ ่ายดงั กล่าว ใหบ้ นั ทึกผฝู้ ากขายเป็นลกู หน้ีของกิจการ เดบิต ช่ือผฝู้ ากขาย xx เครดิต เงินสด xx ถา้ ผรู้ ับฝากขายตอ้ งรับผิดชอบในค่าใชจ้ ่ายน้นั ๆ เอง เดบิต ค่าใชจ้ ่าย xx เครดิต เงินสด xx

การบนั ทกึ การฝากขายรวมกบั การขายสินค้าปกติ - ด้านผู้รับฝากขาย 3. เมื่อผู้รับฝากขายขายสินค้าได้ เดบิต เงินสด หรือ ลูกหน้ี xx เครดิต ขาย xx 4. การบนั ทกึ ต้นทนุ ขาย เดบิต ตน้ ทุนขาย xx เครดิต ชื่อผฝู้ ากขาย xx (โดยตน้ ทุนขายคานวณจาก ยอดขายหลงั หกั รายไดค้ ่านายหนา้ แลว้ )

การบันทกึ การฝากขายรวมกบั การขายสินค้าปกติ - ด้านผู้รับฝากขาย 5. สรุปยอดคงเหลือบัญชีรับฝากขาย และทารายงานการขายส่ง ให้ผู้ฝากขาย กรณีที่ยอดคงเหลือบญั ชี-ช่ือผฝู้ ากขายอยทู่ างดา้ นเดบิต เดบิต เงินสด xx เครดิต ช่ือผฝู้ ากขาย xx กรณีท่ียอดคงเหลือบญั ชี-ชื่อผฝู้ ากขายอยทู่ างดา้ นเครดิต เดบิต ชื่อผฝู้ ากขาย xx เครดิต เงินสด xx

การบันทกึ การฝากขายรวมกบั การขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย การบนั ทึกบญั ชีทางดา้ นผฝู้ ากขาย สามารถแบ่งการบนั ทึกได้ 2 วิธี ตาม วิธีการบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือ นน่ั คือ  การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบต่อเนื่อง (Perpetual Inventory Method)  การบนั ทึกบญั ชีสินคา้ คงเหลือแบบสิ้นงวด (Periodic Inventory Method) ผฝู้ ากขายยงั คงตอ้ งทาการเปิ ดบญั ชี ฝากขาย เพ่อื ใชบ้ นั ทึกรายการต่าง ๆ ท่ี เก่ียวขอ้ งกบั สินคา้ ที่การฝากขาย เช่นเดียวกบั การบนั ทึกบญั ชีฝากขายสินคา้ แยกกบั การขายสินคา้ ปกติ

การบนั ทกึ การฝากขายรวมกบั การขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย 1. เม่ือส่งสินค้าไปให้ผู้รับฝากขาย เดบิต ฝากขาย xx เครดิต สินคา้ (ราคาทุน)-Perpetual Inv. xx สินคา้ ส่งไปฝากขาย (ราคาทุน)- Periodic Inv. xx 2. เมื่อจ่ายค่าใช้จ่ายเกยี่ วกบั สินค้าฝากขายจะบันทกึ เป็ นค่าใช้จ่ายปกติ ของกจิ การ โดย เดบิต ค่าใชจ้ ่าย xx เครดิต เงินสด xx

การบนั ทกึ การฝากขายรวมกบั การขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย 3. ได้รับรายงานการขายและหลกั ฐานการส่งเงนิ จากผ้รู ับฝากขาย ให้ บันทึกการขายรวมท้ังค่าใช้จ่ายเหมือนการขายโดยปกตขิ องกิจการ เดบิต เงินสด (กรณีผรู้ ับฝากขายส่งเงินใหแ้ ลว้ ) xx ลกู หน้ี – ผรู้ ับฝากขาย (กรณีท่ีผรู้ ับฝากขายยงั ไม่ไดส้ ่งเงินมาให)้ xx คา่ ใชจ้ ่าย (ระบุ) xx เครดิต ขาย xx

การบันทกึ การฝากขายรวมกบั การขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย 4. บันทกึ ต้นทุนสินค้าท่สี ่งไปฝากขาย (ตามสัดส่วนทผ่ี ู้รับฝากขาย ขาย สินค้าได้จริง) เฉพาะกจิ การทใี่ ช้วธิ ีการบันทึกสินค้าแบบต่อเนื่อง เดบิต ตน้ ทุนขาย xx เครดิต ฝากขาย-ชื่อผรู้ ับฝากขาย xx 5. ปรับปรุงค่าใช้จ่ายสาหรับสัดส่วนของสินค้าท่ยี งั ขายไม่หมด เดบิต ค่าใชจ้ ่ายในการฝากขายรอตดั บญั ชี xx เครดิต ค่าใชจ้ ่าย(ระบุ) xx นอกจากน้นั สาหรับกิจการท่ีบนั ทึกสินคา้ แบบสิ้นงวด จะตอ้ งทาการปิ ดบญั ชีสินคา้ ส่งไปฝากขายท้งั จานวน เขา้ บญั ชีกาไรขาดทุน

การบนั ทกึ การฝากขายรวมกบั การขายสินค้าปกติ - ด้านผู้ฝากขาย 6. สาหรับกจิ การทบ่ี ันทึกสินค้าแบบสิ้นงวด จะต้องทาการปิ ดบัญชีสินค้า ส่งไปฝากขาย โดยสาหรับสินคา้ ส่วนที่ขายได้ ใหป้ ิ ดเขา้ บญั ชีฝากขาย แต่สินคา้ ส่วนที่ยงั ไมส่ ามารถขายไดใ้ หป้ ิ ดเขา้ บญั ชี กาไรขาดทุน 7. ปิ ดบัญชีสิ้นงวด โดยทาการปิ ดบญั ชีรายไดแ้ ละค่าใชจ้ ่ายเขา้ บญั ชีกาไร/ขาดทุน ตามปกติของกิจการ

การส่ งคืนสินค้าฝากขาย กรณมี กี ารส่งสินค้าฝากขายคืนให้ผ้ฝู ากขาย ในกรณีท่ีสินคา้ ที่ส่งไปฝากขายไม่สามารถขายได้ โดยอาจเป็น การชารุดเสียหาย หรือสินคา้ ลา้ สมยั การบนั ทึกบญั ชีของท้งั 2 ฝ่ายสามารถทาไดด้ งั น้ี

การส่ งคืนสินค้าฝากขาย ด้านผู้รับฝากขาย ท้งั กรณีกาการบนั ทึกการฝากขายแยกจากการขายสินคา้ ปกติและ การบนั ทึกการฝากขายรวมกบั การขายสินคา้ ปกติไม่ตอ้ งทาการ บนั ทึกบญั ชีใด ๆ แต่ใหท้ าการบนั ทึกความทรงจาเช่นเดียวกบั ที่ทา เมื่อไดร้ ับฝากสินคา้ เขา้ มา เพอื่ ลดยอดสินคา้ รับฝากขายในกิจการ ผรู้ ับฝากขาย

การส่ งคืนสินค้าฝากขาย ด้านผู้ฝากขาย มขี ้ันตอนการบนั ทกึ บัญชีดงั นี้ บนั ทึกรับสินคา้ คืน โดยกลบั รายการบญั ชีที่เคยบนั ทึกเมื่อส่งสินคา้ ไปฝากขายตดั ยอดค่าใชจ้ ่ายท่ีเก่ียวขอ้ งกบั การฝากขาย เป็น ค่าใชจ้ ่ายในการฝากขายสาหรับงวดที่มีการรับสินคา้ คืน

การแสดงรายการในงบการเงนิ การแสดงรายการในงบดุล  ดา้ นผฝู้ ากขาย จะแสดงสินคา้ ฝากขายท่ียงั ไม่สามารถขายไดเ้ ป็ ส่วนหน่ึงของสินคา้ คงเหลือในงบดุล  ดา้ นผรู้ ับฝากขาย จะแสดงยอดบญั ชีรับฝากขายที่ยงั คงคา้ งอยใู่ น งบดุล โดยอาจแสดงในหมวดบญั ชี “สินทรัพยห์ มนุ เวียน” กรณีท่ียอด คงเหลืออยทู่ างดา้ นเดบิต หรือแสดงในหมวด “หน้ีสินหมนุ เวยี น” กรณีที่ ยอดคงเหลืออยทู่ างดา้ นเครดิต

การแสดงรายการในงบการเงนิ การแสดงรายการในงบกาไรขาดทุน กิจการสามารถแสดงรายการในงบกาไรขาดทุนโดยแสดงยอดรายไดแ้ ละ ค่าใชจ้ ่ายต่าง ๆ แยกส่วนการขายโดยปกติ และการขายโดยการฝากขายให้ เห็นโดยชดั เจน และทาการรวมยอดท้งั หมดของกิจการอีกทีหน่ึง ดงั น้ี

การแสดงรายการในงบการเงิน งบกาไรขาดทุน (บางส่วน) รวม ขายโดยการฝากขาย ขายปกติ ขาย xx xx xx หกั ตน้ ทุนขาย xx xx xx กาไรข้นั ตน้ xx xx xx หกั ค่าใชจ้ ่ายในการขายและบริหาร xx xx xx กาไรสุทธิ xx xx xx อยา่ งไรกต็ ามกิจการสามารถแสดงเฉพาะ กาไร/ขาดทุนจากการฝากขาย ในงบกาไร ขาดทุนได้ โดยจะไม่เห็นรายละเอียดรายไดแ้ ละคา่ ใชจ้ ่ายที่เกี่ยวกบั การฝากขาย แต่อยา่ งใด