งานวิจัย

รายงานศึกษาเรียนรู้ตามแนวคดิ ทฤษฎแี ละโครงการตามแนวพระราชดาริ หัวข้อการบริหารจดั การสระนา้ ประจาไร่นา

สมาชิก นางสาวกลั ยาณี ชาติศรี 200101038 นางสาวกาญจนาพร นางสาวจารุวรรณ บุญมีได้ 200101039 นางสาวจุฑาทิพย์ นางสาวฉัตรสุดา ถ่ินวัลย์ 200101041 นางสาวชมพูนท น้อยศรี 200101042 กจิ เจริญ 200101043 สว่างธรรมครี ี 200101044

หลกั การและแนวคดิ • 1. ปัญหาหลกั ของเกษตรกรในอดตี จนถึงปัจจุบนั ทส่ี าคญั ประการหน่ึง คือ การขาดแคลนนา้ เพ่ือเกษตรกรรมโดยเฉพาะพืน้ ทอ่ี าศัยนา้ ฝน ซึ่งเป็ นพืน้ ที่ ส่วนใหญ่ของประเทศ ทอี่ ยู่ในเขตพืน้ ทท่ี ม่ี ฝี นค่อนข้างน้อยและส่วนมาก เป็ นไร่นาและพืชไร่ เกษตรกรยงั คงทาการเพาะปลูกได้ปี ละคร้ัง และมคี วาม เส่ียงกบั ความเสียหายอนั เน่ืองมาจากความแปรปรวนของดนิ ฟ้า อากาศ และฝนทงิ้ ช่วง

หลกั การและแนวคดิ • 2. เนื่องจากข้าวเป็ นปัจจัยหลกั ทท่ี ุกคนเรือนจะต้องบริโภคดงั น้ันจึง ประมาณว่าครอบครัวหน่ึงทานาประมาณ 5ไร่จะทาให้มขี ้าวพอกนิ ตลอด ปี โดยไม่ต้องซื้อหาราคาแพงเพื่อยดึ หลกั พงึ่ ตนเองได้อย่างมอี สิ รภาพ

หลกั การและแนวคดิ • 3. ต้องมนี า้ เพื่อการเพาะปลูกสารองไว้ใช้ในฤดูแล้งหรือระยะฝนทงิ้ ช่วงได้ อย่างพอเพยี ง ดงั น้ันจึงจาเป็ นต้องกนั ที่ดนิ ส่วนหนึ่งไว้ขุดสระนา้ โดยมี หลกั ว่าต้องมนี า้ เพยี งพอทจ่ี ะทาการเพาะปลูกได้ตลอดปี ท้งั นีใ้ นหลวง รัชกาลท่ี 9 ได้พระราชทานพระราชดาริเป็ นแนวทางว่าต้องมนี า้ 1,000 ลูกบาศก์เมตรต่อการเพาะปลูกหน่ึงไร่โดยประมาณฉะน้ันเม่ือทานา 5 ไร่ ทาพืชไร่หรือไม้ผลอกี 5 ไร่ (รวมเป็ น 10 ไร่) จะต้องมนี า้ 10,000 ลูกบาศก์ เมตรต่อปี

แนวคดิ และหลกั การ • 4. การจดั แบ่งแปลงทด่ี นิ เพ่ือให้เกดิ ประโยชน์สูงสุดนีใ้ นหลวงรัชกาลท่ี 9 ทรงคานวณ และคานึงถึงจากอตั ราการถือครองทด่ี นิ ถัวเฉลย่ี ครัวเรือนละ 15 ไร่ หากเกษตรกรมพี ืน้ ท่ี ถือครองน้อยกว่าหรือมากกว่านีก้ ส็ ามารถใช้อตั ราส่วน 30:30:30:10 ไปเป็ นเกณฑ์ปรับ ใช้ แบ่งส่วนต่างๆ ได้ดงั นี้ • - 30% ส่วนแรกขุดสระนา้ • - 30% ส่วนทส่ี องทานา • - 30% ส่วนทสี่ ามปลูกพืชไร่พืชสวน • - 10% สุดท้ายเป็ นทอ่ี ยู่อาศัยและอ่ืนๆ

กรณีตวั อย่างโครงการ พฒั นาพืน้ ทเี่ กษตรนา้ ฝน (ขุดสระเกบ็ นา้ ประจาไร่นา) สถานทต่ี ้ัง : ตำบลโนนสะอำด อำเภอบำ้ นมว่ ง จงั หวดั สกลนคร รำยละเอียดโครงกำร ถอดบทเรียน โครงการพฒั นาพืน้ ท่ีเกษตรนา้ ฝน (งานขดุ สระน้า) จังหวดั สกลนคร พระบำทสมเดจ็ พระเจำ้ อยหู่ วั ไดพ้ ระรำชทำนพระรำชดำริใหพ้ ิจำรณำดำเนินกำรใหศ้ นู ย์ ศึกษำกำรพฒั นำภพู ำนฯ เป็นศนู ยก์ ลำงในกำรศึกษำ คน้ ควำ้ ทดลอง ในดำ้ นกำรเกษตรต่ำงๆ เพื่อหำ รูปแบบใหเ้ หมำะสมกบั สภำพพ้ืนท่ี และสภำพแวดลอ้ มของภำคตะวนั ออกเฉียงเหนือ และนำมำเป็น ตวั อยำ่ งใหร้ ำษฎรนำไปปฏิบตั ิในพ้ืนท่ีตนเอง รวมท้งั กำรขยำยผลกำรขดุ สระเกบ็ กกั น้ำตำมแนว ทฤษฎีใหม่ใหร้ ำษฎรดว้ ย เมื่อวนั ที่ 16 พฤศจิกำยน 2538 สมเดจ็ พระนำงเจำ้ ฯ พระบรมรำชินีนำถ ไดพ้ ระรำชทำนพระรำชดำริ ใหก้ รมชลประทำน พจิ ำรณำขดุ สระเกบ็ กกั น้ำประจำไร่นำในรูปแบบโครงกำรพฒั นำพ้นื ทเ่ี กษตร น้ำฝน

ผลการดาเนินงาน ปี 2538 งำนขดุ สระเกบ็ น้ำ จำนวน 22 แห่ง ขนำด 40 X 40 เมตร ลึก 4 เมตร ปริมำตรดินประมำณ 4,768 ลูกบำศกเ์ มตร ประโยชน์ของโครงการ 1. รำษฎร จำนวน 4 หมู่บำ้ น 22 ครัวเรือน มีน้ำใชส้ ำหรับอปุ โภค-บริโภค 2. ก่อใหเ้ กิดประโยชนโ์ ดยตรงแก่พ้นื ท่ีเพำะปลกู จำนวน 250 ไร่ ใหส้ ำมำรถทำกำรเพำะปลกู ไดต้ ลอดปี สภาพสระที่ขุดเสร็จแล้ว สามารถเกบ็ กักน้าได้ และได้มีการปลูกหญ้าแฝกตามขอบสระ

• ผลการดาเนินงาน ปี 2539 • ขดุ สระเกบ็ น้ำ ขนำด 40 X 40 เมตร ลึก 4 เมตร จำนวน 31 แห่ง • ประโยชนข์ องโครงกำร • ทำใหร้ ำษฎร จำนวน 31 ครัวเรือน บำ้ นกดุ สะกอย จะมีน้ำเพอ่ื กำรอุปโภค-บริโภคและกำรเกษตรได้ ตลอดปี สภำพสระน้ำที่ไดด้ ำเนินกำรขดุ เสร็จ

Thank you