Bold Orange Business Guide Book Cover (1)

ง า น เ พิ ม ค ะ น น พลเมอื งดิจทิ ัล และความฉลาด ทางดิจทิ ัล จั ด ทํา โ ด ย นาย กิติพจน์ ใจดว้ ง ม. 6/3 เลขที 8 ส่ ง ครู วชิ ยั สงิ หน์ อ้ ย แ บ บ E - B O O K อ อ น ไ ล น์ ผ่ า น แ พ ล ต ฟ อ ร์ ม P U B H T M L 5

ความฉลาดทางดจิ ิทัล (DQ Digital Intelligence) ความเปนพลเมอื งดจิ ทิ ัล (Digital Citizenship) เปนพลเมอื งทีมคี วามสามารถในการใชอ้ ินเทอรเ์ น็ตในการ บรหิ ารจดั การ ควบคมุ กํากับตน รผู้ ดิ รถู้ กู และรเู้ ท่าทัน เปน บรรทัดฐานในการใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ัลอยา่ งเหมาะสม มี ความรบั ผดิ ชอบ เรยี นรทู้ ีจะใชเ้ ทคโนโลยอี ยา่ งชาญฉลาด และปลอดภัย พลเมอื งดจิ ทิ ัลจงึ ต้องตระหนักถึงโอกาสและ ความเสยี งในโลกดจิ ทิ ัล เขา้ ใจถึงสทิ ธแิ ละความรบั ผดิ ชอบ ในโลกออนไลน์ ความเปนพลเมอื งดจิ ทิ ัล นบั เปนมาตรฐาน หนงึ ดา้ นทางเทคโนโลยกี ารศึกษาทีเสนอโดยสมาคม เทคโนโลยกี ารศึกษานานาชาติ (ISTE : International Society for Technology in Education) เพอื ใหผ้ เู้ รยี นสามารถแสดงความเขา้ ใจ ประเดน็ ทางสงั คม วฒั นธรรม และความเปนมนุษย์ ที เกียวขอ้ งกับเทคโนโลยสี ารสนเทศ และปฏิบตั ิตนอยา่ งมี จรยิ ธรรมและตามครรลองกฎหมายใหใ้ ชข้ อ้ มูลขา่ วสารได้ อยา่ งปลอดภัย ถกู กฎหมาย ซงึ มคี วามสาํ คัญในทักษะแหง่ การเรยี นรใู้ นศตวรรษที 21 ทักษะสาํ คัญทีจะทําใหเ้ ปน พลเมอื งดจิ ทิ ัลทีสมบูรณ์

ความฉลาดทางดจิ ทิ ัล เปนผลจากศึกษาและพฒั นาของ DQ institute หนว่ ยงานทีเกิดจาก ความรว่ มมอื กันของภาครฐั และเอกชนทัวโลกประสานงานรว่ ม กับ เวลิ ดอ์ ีโคโนมกิ ฟอรมั (World Economic Forum) ทีมุง่ มนั ใหเ้ ดก็ ๆ ทกุ ประเทศไดร้ บั การศึกษาดา้ นทักษะพลเมอื งดจิ ทิ ัลทีมี คณุ ภาพและใชช้ วี ติ บนโลกออนไลนอ์ ยา่ งปลอดภัยดว้ ยความ ก้าวหนา้ ของเทคโนโลยสี มยั ใหม่ ความฉลาดทางดจิ ทิ ัล เปนก รอบแนวคิดทีครอบคลมุ ของความสามารถทางเทคนคิ ความรู้ ความเขา้ ใจและความคิดทางสงั คมทีมพี นื ฐานอยูใ่ นค่านยิ มทาง ศีลธรรมทีชว่ ยใหบ้ ุคคลทีจะเผชญิ กับความท้าทายทางดจิ ทิ ัล ความฉลาดทางดจิ ทิ ัล มสี ามระดบั 8 ดา้ น และ 24 สมรรถนะที ประกอบดว้ ย ความรู้ ทักษะ ทัศนคติและค่านยิ ม โดยบทความนี จะกล่าวถึงทักษะ 8 ดา้ นของความฉลาดดจิ ทิ ัลในระดบั พลเมอื ง ดจิ ทิ ัล ซงึ เปนความสามารถในการใชเ้ ทคโนโลยดี จิ ทิ ัลและสอื ใน รปู แบบทีปลอดภัยรบั ผดิ ชอบ และมจี รยิ ธรรม ดงั นี

เอกลักษณพ์ ลเมอื งดจิ ทิ ัล (Digital Citizen Identity) เอกลักษณพ์ ลเมอื งดจิ ทิ ัล เปนความสามารถ สรา้ งและบรหิ ารจดั การอัตลักษณท์ ีดขี อง ตนเองไวไ้ ดอ้ ยา่ งดที ังในโลกออนไลนแ์ ละโลก ความจรงิ อัตลักษณท์ ีดคี ือ การทีผใู้ ชส้ อื ดจิ ทิ ัล สรา้ งภาพลักษณใ์ นโลกออนไลนข์ องตนเองใน แง่บวก ทังความคิดความรสู้ กึ และการกระทํา โดยมวี จิ ารณญาณในการรบั สง่ ขา่ วสารและ แสดงความคิดเหน็ มคี วามเหน็ อกเหน็ ใจผรู้ ว่ ม ใชง้ านในสงั คมออนไลน์ และรจู้ กั รบั ผดิ ชอบต่อ การกระทํา ไมก่ ระทําการทีผดิ กฎหมายและ จรยิ ธรรมในโลกออนไลน์ เชน่ การละเมดิ ลิขสทิ ธิ การกลันแกล้งหรอื การใชว้ าจาทีสรา้ ง ความเกลียดชงั ผอู้ ืนทางสอื ออนไลน์

การบรหิ ารจดั การเวลาบนโลกดจิ ทิ ัล (Screen Time Management) การบรหิ ารจดั การเวลาบนโลกดจิ ทิ ัล เปนความ สามารถควบคมุ ตนเอง ความสามารถในการ จดั สรรเวลาในการ ใชง้ านอุปกรณด์ จิ ทิ ัลและ อุปกรณเ์ ทคโนโลยไี ดอ้ ยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพ รวม ถึงการใชง้ านสอื สงั คม (Social Media) และเกม ออนไลน์ (Online Games) ดว้ ยความรบั ผดิ ชอบต่อ ตนเอง สามารถบรหิ ารเวลาทีใชอ้ ุปกรณย์ ุค ดจิ ทิ ัล รวมไปถึงการควบคมุ เพอื ใหเ้ กิดสมดลุ ระหวา่ งโลกออนไลน์ และโลกความเปนจรงิ อีก ทังตระหนกั ถึงอันตราย และสขุ ภาพจากการใช้ เวลาหนา้ จอนานเกินไป และผลเสยี ของการเสพ ติดสอื ดจิ ทิ ัล

การจดั การการกลันแกล้งบนไซเบอร์ (Cyberbullying Management) การจดั การการกลันแกล้งบนไซเบอร์ เปนความ สามารถในการปองกันตนเอง การมภี มู คิ ้มุ กันใน การรบั มอื และจดั การกับ สถานการณก์ ารกลัน แกล้งบนอินเทอรเ์ นต็ ไดอ้ ยา่ งชาญฉลาด การใช้ อินเทอรเ์ นต็ เปนเครอื งมอื หรอื ชอ่ งทางเพอื ก่อให้ เกิดการคกุ คามล่อลวงและการกลันแกล้งบนโลก อินเทอรเ์ นต็ และสอื สงั คมออนไลน์ โดยกล่มุ เปา หมายมกั จะเปนกล่มุ เดก็ จนถึง เดก็ วยั รนุ่ การก ลันแกล้งบนโลกไซเบอรค์ ล้ายกันกับการกลัน แกล้งในรปู แบบอืน หากแต่การกลันแกล้ง ประเภทนจี ะกระทําผา่ นสอื ออนไลนห์ รอื สอื ดจิ ทิ ัล เชน่ การสง่ ขอ้ ความทางโทรศัพท์ ผกู้ ลันแกล้ง อาจจะเปนเพอื นรว่ มชนั คนรจู้ กั ในสอื สงั คม ออนไลน์ หรอื อาจจะเปนคนแปลกหนา้ ก็ได้ แต่ สว่ นใหญผ่ ทู้ ีกระทําจะรจู้ กั ผทู้ ีถกู กลันแกล้งรปู แบบของการกลันแกล้งมกั จะเปนการวา่ รา้ ย ใส่ ความ ขูท่ ํารา้ ย หรอื ใชถ้ ้อยคําหยาบคาย การ คกุ คามทางเพศผา่ นสอื ออนไลน์ การแอบอ้างตัว ตนของผอู้ ืน การแบล็กเมล์ การหลอกลวง การ สรา้ งกล่มุ ในโซเชยี ลเพอื โจมตีโดยเฉพาะ

การจดั การความเปนสว่ นตัว (Privacy Management) การจดั การความเปนสว่ นตัว เปนความสามารถ ในการจดั การกับความเปนสว่ นตัวของตนเอง และของผอู้ ืน การใชข้ อ้ มูลออนไลนร์ ว่ มกัน การ แบง่ ปนผา่ นสอื ดจิ ทิ ัล ซงึ รวมถึงการบรหิ าร จดั การ รจู้ กั ปองกันขอ้ มูลสว่ นบุคคลของ ตนเอง เชน่ การแชรข์ อ้ มูลต่าง ๆ ดว้ ยเครอื ง มอื ดจิ ทิ ัล การขโมยขอ้ มูลอัตลักษณ์ เปนต้น โดยต้องมคี วามสามารถในการฝกฝนใชเ้ ครอื ง มอื หรอื วธิ กี ารในการปองกันขอ้ มูลตนเองได้ เปนอยา่ งดี รวมไปถึงปกปดการสบื ค้นขอ้ มูล ต่างๆ ในเวบ็ ไซต์ เพอื รกั ษาความเปนสว่ นตัว ความเปนสว่ นตัวในโลกออนไลน์ คือสทิ ธกิ าร ปกปองขอ้ มูลความสว่ นตัวในโลกออนไลนข์ อง ผใู้ ชง้ านทีบุคคลหรอื การบรหิ ารจดั การขอ้ มูล สว่ นตัว รวมถึงการใชด้ ลุ ยพนิ จิ ปกปอง ขอ้ มูล สว่ นบุคคลและขอ้ มูลทีเปนความลับของผอู้ ืน

การคิดอยา่ งมวี จิ ารณญาณ (Critical Thinking) การคิดอยา่ งมวี จิ ารณญาณ หมายถึง ความ สามารถในการตัดสนิ ของบุคคลวา่ ควรเชอื ไม่ ควรเชอื ควรทํา หรอื ไมค่ วรทําบนความคิดเชงิ เหตแุ ละผล มคี วามสามารถในการวเิ คราะห์ แยกแยะระหวา่ งขอ้ มูลทีถกู ต้องและขอ้ มูลทีผดิ ขอ้ มูลทีมเี นอื หาเปนประโยชนแ์ ละขอ้ มูลทีเขา้ ขา่ ย อันตราย ขอ้ มูลติดต่อทางออนไลนท์ ีนา่ ตังขอ้ สงสยั และนา่ เชอื ถือได้ เมอื ใชอ้ ินเทอรเ์ นต็ ทราบ วา่ เนอื หาใดมปี ระโยชน์ รเู้ ท่าทันสอื และ สารสนเทศ สามารถวเิ คราะหแ์ ละประเมนิ ขอ้ มูล จากแหล่งขอ้ มูลทีหลากหลายได้ เขา้ ใจรปู แบบ การหลอกลวงต่าง ๆ ในสอื ดจิ ทิ ัล เชน่ ขา่ วปลอม เวบ็ ไซต์ปลอม ภาพตัดต่อ ขอ้ มูลอันทีเท็จ เปนต้น

รอ่ งรอยทางดจิ ทิ ัล (Digital Footprints) รอ่ งรอยทางดจิ ทิ ัล เปนความสามารถในการ เขา้ ใจธรรมชาติของการใชช้ วี ติ ในโลกดจิ ทิ ัลวา่ จะ หลงเหลือรอ่ งรอยขอ้ มูลทิงไวเ้ สมอ รอ่ งรอย ทางดจิ ทิ ัล อาจจะสง่ ผลกระทบในชวี ติ จรงิ ทีเกิด จากรอ่ งรอยทางดจิ ทิ ัลเขา้ ใจผลลัพธท์ ีอาจเกิด ขนึ เพอื นาํ มาใชใ้ นการจดั การกับชวี ติ บทโลก ดจิ ทิ ัลดว้ ยความรบั ผดิ ชอบ ขอ้ มูลรอ่ งรอยทาง ดจิ ทิ ัล เชน่ การลงทะเบยี น อีเมล การโพสต์ ขอ้ ความหรอื รปู ภาพ ไฟล์งานต่าง ๆ เมอื ถกู สง่ เขา้ โลกอินเทอรเ์ นต็ แล้ว จะทิงรอ่ งรอยขอ้ มูล สว่ นตัวของผใู้ ชง้ านไว้ ใหผ้ อู้ ืนสามารถติดตามได้ และจะเปนขอ้ มูลทีระบุตัวบุคคลไดอ้ ยา่ งง่ายดาย

ความเหน็ อกเหน็ ใจและสรา้ งสมั พนั ธภาพทีดกี ับ ผอู้ ืนทางดจิ ทิ ัล (Digital Empathy) ความเหน็ อกเหน็ ใจและสรา้ งสมั พนั ธภาพทีดกี ับ ผอู้ ืนทางดจิ ทิ ัล เปนความสามารถในการเขา้ ใจผู้ อืน การตอบสนองความต้องการของผอู้ ืน การ แสดง ความเหน็ ใจและการแสดงนาํ ใจต่อผอู้ ืน บนโลกดจิ ทิ ัลไดอ้ ยา่ งเหมาะสม มปี ฏิสมั พนั ธอ์ ัน ดตี ่อคนรอบขา้ ง ไมว่ า่ พอ่ แม่ ครู เพอื นทังในโลก ออนไลนแ์ ละในชวี ติ จรงิ ไมด่ ว่ นตัดสนิ ผอู้ ืนจาก ขอ้ มูลออนไลนแ์ ต่เพยี งอยา่ งเดยี ว และจะเปนก ระบอกเสยี งใหผ้ ทู้ ีต้องการความชว่ ยเหลือในโลก ออนไลน์

จะเหน็ วา่ ความฉลาดดจิ ทิ ัลในระดบั พลเมอื ง ดจิ ทิ ัลเปนทักษะทีสาํ คัญสาํ หรบั นกั เรยี น และ บุคคลทัวไปในการสอื สารในโลกออนไลนเ์ ปน อยา่ งยงิ ทังเอกลักษณพ์ ลเมอื งดจิ ทิ ัล การ บรหิ ารจดั การเวลาบนโลกดจิ ทิ ัล การจดั การ การกลันแกล้งบนไซเบอร์ การจดั การความ ปลอดภัยบนระบบเครอื ขา่ ย การจดั การความ เปนสว่ นตัว การคิดอยา่ งมวี จิ ารณญาณ รอ่ ง รอยทางดจิ ทิ ัล ความเหน็ อกเหน็ ใจและสรา้ ง สมั พนั ธภาพทีดกี ับผอู้ ืนทางดจิ ทิ ัล หากบุคคลมี ทักษะและความสามารถทัง 8 ประการจะทําให้ บุคคลนนั มคี วามสามารถในการใชอ้ ินเทอรเ์ นต็ ในการบรหิ ารจดั การ ควบคมุ กํากับตน รผู้ ดิ รถู้ กู และรเู้ ท่าทัน เปนบรรทัดฐานในการใชเ้ ทคโนโลยี ดจิ ทิ ัลอยา่ งเหมาะสม เรยี นรทู้ ีจะใชเ้ ทคโนโลยี อยา่ งชาญฉลาด และปลอดภัย