ลิลิตตะเลงพ่าย

พลอยพล้าเพลยี กถา้ ท่าน ในรณ เผด็จมาร บดั ราชฟาดแสงพล- พ่ายฟ้อน พี่น้อง พระเดชพระแสดงดล เผด็จคู่ เขญ็ แฮ อรนิ าศ ลงนา ถนดั พระองั สาข้อน ขาดด้าวโดยขวา เกยี รตทิ า้ วทุกภาย ยลสยบ โรมรอน อรุ ารานรา้ วแยก ท่าวด้นิ มวั่ มล้าง เอนพระองคล์ งทบ สังเวช เจรญิ ฤทธิ์ พระนา เหนือคอคชซอนซบ สูฟ่ า้ เสวยสวรรค์ เอิกฟา้ ดินไหว วายชวิ าตม์สดุ สนิ้ พระตรีโลกนาถแผ้ว เฉกพระราชสมภาร เสดจ็ ไรพ้ ิริยะราญ เสนอพระยศย่งิ ยนิ ก้อง ผิวหลายพยุหยทุ ธร์ ้า ชนะอมติ รมวลมอญ พระเดชบ่ดาลขจร ไปท่วั ธเรศออกอา้ ง

คุณค่าของ วรรณคดี ลลิ ติ ตะเลงพ่าย

คณุ ค่าดา้ นเนอื้ หา ๑. เป็นวรรณคดีชนั้ สูงของชาตซิ ่งึ ถือได้วา่ เปน็ แบบอยา่ งที่ดี ของวรรณคดอี น่ื ๆ ๒. เปน็ วรรณคดใี หค้ วามรู้เกย่ี วกบั ประวตั ิศาสตรอ์ ย่างชัดเจน ๓. ปลกุ ใจใหค้ นไทยรักและเทิดทนู แผน่ ดนิ ไทย

คณุ คา่ ด้านวรรณศลิ ป์ ๑. การใช้คำทเี่ หมาะแกเ่ นอ้ื เรอื่ งและฐานะของบคุ คล (ฐานะของกษตั ริย์) เบ้อื งน้นั นฤนาถผู้ สยามนิ ทร์ เบย่ี งพระมาลาผนิ ห่อนพ้อง ศัสตราวธุ อรนิ ทร์ ฤาถกู องคเ์ อย เพราะพระหัตถ์หากปอ้ ง ปัดด้วยขอทรง ๒. การใช้คำโดยคำนงึ ถงึ เสยี ง ความไพเราะของถ้อยคำ มกี ารใช้สมั ผัส การเลน่ คำ “…..ถับถึงโคกเผาเข้า พอยามเชา้ ยงั สาย หมายประมาณโมงครบ ประทบทัพรามัญ ประทนั ทัพพม่า ขับทวยกล้าเข้าแทง ขับทวยแขงเขา้ ฟัน สองฝา่ ยยนั ยนื ยุทธ์…..”

คณุ คา่ ด้านวรรณศลิ ป์ ๓. มกี ารใช้สัมผสั พยญั ชนะ เชน่ กรตระกองกอดแก้ว เรียมจกั รา้ งรสแคลว้ คลาดเคล้าคลาสมร จำใจจรจำจากสรอ้ ย อยูแ่ มอ่ ยา่ ละหอ้ ย ห่อนชา้ คนื สม แม่แล ๔. มีสัมผัสสระในแตล่ ะวรรค แตล่ ะบาทคล้ายกลบท เช่น ชาวสยามคร้ามเศกิ สิน้ ท้งั ผอง นายและไพรไ่ ป่ปอง รบรา้ อพยพหลบหลกี มอง เอาเหตุ ซกุ ซ่อนหอ่ นใหข้ า้ ศกึ ไดไ้ ปเป็น

คณุ คา่ ดา้ นวรรณศลิ ป์ ๕. สัทพจน์ การเลยี นเสยี งธรรมชาติ “...เจา้ พระยาไชยานภุ าพ เจ้าพระยาปราบไตรจกั ร ตรบั ตระหนกั สำเนียง เสยี งฆ้องกลองปืนศกึ อึกเอกิ กอ้ งกาหล เรง่ คำรนเรยี กมัน ชันหู ชูหางเลน่ แปรน้ แปรแ๋ ลคะไขว่…” ๖. อุปมา การเปรียบส่ิงหนงึ่ เหมือนสงิ่ หน่งึ เปรยี บว่าสมเดจ็ พระนเรศวรมฤี ทธิ์เหมือนพระรามยามต่อสู้กบั ทศกัณฐ์ บุญเจ้าจอมภพขนึ้ แผ่นสยาม แสยงพระยศยนิ ขาม ขาดแกลว้ พระฤทธ์ิด่ังฤทธ์ิราม รอนราพณ์ แลฤา ราญอรริ าชแผ้ว แผกแพท้ ุกภาย

คุณค่าด้านวรรณศลิ ป์ ๗. อปุ ลกั ษณ์ การเปรยี บสิง่ หนึง่ เป็นส่งิ หน่ึง หัสดินปิน่ ธเรศไท้ โททรง คอื สมิทธมิ าตงค์ หนึ่งอ้าง หนึง่ คือศริ ิเมขล์มง คลอาสน์ มารเอย เศียรสา่ ยหงายงาควา้ ง ไขวแ่ ควง้ แทงโถม ๘. การหลากคำ การใชค้ ำท่ไี ม่ซ้ากันแตค่ วามหมายเดียวกนั นฤบดโี ถมถีบสู้ ศกึ ธาร ฟอนฟาดสงุ สมุ าร มอดม้วย สายสินธซุ์ ่ึงนองพนานต์ หายเหือด แห้งแฮ พระเร่งปรีดาดว้ ย เผด็จเสี้ยนเศกิ กษยั

คณุ คา่ ด้านสงั คม ๑. สะทอ้ นถงึ ความเช่ือเร่ืองความฝนั และการทำนายฝันกอ่ นการทำศึกสงคราม ๒. สะทอ้ นถงึ ความเชอื่ เรื่องฤกษ์ยาม ความเป็นสริ มิ งคลกอ่ นการทำศึก ๓. สะทอ้ นถึงความเชื่อเรือ่ งพิธีกรรมทางไสยศาสตร์กอ่ นการทำศกึ ๔. สะทอ้ นถงึ ความร้ใู นการจดั ทพั จากตำราพิชยั สงคราม การจดั ทพั เพอื่ ความเป็นสริ ิมงคล ๔. สะท้อนถงึ วิถีชีวติ การดเู วลาของคนไทยในสมัยโบราณ

ลลิ ติ ตะเลงพ่าย จบแลว้