RE_121

1/2021 ISSN 1897-4376 cena 20 zł (w tym 8% VAT) .pl Bezpieczniki do magazynów energii elektrycznej W NUMERZE RÓWNIEŻ: BiTcharger – kable do ładowania pojazdów Inteligentne oświetlenie Interact Pro Ultrafiolet w globalnej walce Rozmowa z Tomaszem Książkiem, wiceprezesem zarządu oraz dyrektorem handlowym na Polskę i kraje bałtyckie w firmie Signify Poland

www.rynekelektryczny.pl Co trzeba wiedzieć o branży elektrotechnicznej? Co się dzieje u producentów, dystrybutorów i wykonawców? K to oferuje najlepsze rozwiązania techniczne? J aki jest wskaźniki koniunktury rynkowej? Na które targi i konferencje warto pojechać? Jakie są ceny artykułów i usług instalacyjnych? J aki jest wskaźnik moralności płatnicznej? Kto i dlaczego wygrywa przetargi? J ak wygląda krajowa produkcja wyrobów? K tóre produkty warto kupić? Co robi konkurencja? Czytaj Rynek Elektryczny

Spis treści 4 Wiadomości 10 Zbliżenia LUG rozbudowuje zakład w Kisielinie 31 18 Ultrafiolet w globalnej walce – rozmowa z Tomaszem Książkiem, 26 wiceprezesem zarządu oraz dyrektorem handlowym na Polskę i kraje bałtyckie w firmie Signify Poland Nowoczesne rozwiązania Produkcja energii na rynku PV z OZE Życie firm 41 20 „Jaśniejsze Życie, Lepszy Świat 2020”– program Signify 21 Największa konsolidacja na rynku hurtowym – nowy wymiar partnerstwa Urządzenia UV-C Osram 22 Pandemia a rynek B2B – digitalizacja i skracanie łańcuchów dostaw 24 Wyłączniki różnicowoprądowe na platformie MerXu – jakie są ich rodzaje i zastosowanie? 25 ERKO 4.0 – fabryka przyszłości 26 Rekordowy rok na rynku fotowoltaiki 27 „Łączy nas napięcie”– nowa platforma dla elektrotechników i nie tylko 28 Realizacja projektów oświetleniowych LUG Monitor branżowy 30 Usługi energetyczne w Columbus Energy Raporty 31 Odnawialne źródła energii w Polsce Porady eksperta 32 Siedem sposobów na stabilne zasilanie Instalacje 34 Superenergooszczędna iluminacja budynku Produkty 35 BiTcharger – kable firmy BITNER do ładowania samochodów elektrycznych 36 PRO-fesjonalne oświetlenie dla małych i średnich firm 37 Bezpieczniki firmy SIBA – zastosowanie w magazynach energii elektrycznej 40 Nowości Informacje branżowe 42 Organizacje 42 Kalendarz imprez Rynek Elektryczny Redakcja Drukarnia Wydawca Małgorzata Kozińska FABRYKA DRUKU, Warszawa nr 1/2021 (136) redaktor naczelny Publikatech (styczeń-luty) [email protected] Opracowanie graficzne Czasopismo branży Studio QM ul. Bogumińska 12/12 elektrotechnicznej Reklama 03-619 Warszawa Nakład [email protected] Czasopismo dostępne tel. 22 743 00 71 6000 egzemplarzy w prenumeracie u kolporterów: [email protected] Prenumerata RUCH S.A. www.rynekelektryczny.pl [email protected] KOLPORTER S.A. GARMOND PRESS S.A. Rynek Elektryczny 1/2021 3

Wiadomości Produkcja budowlano-montażowa W styczniu 2021 r. sprzedaż produkcji budowlano-montażowej wyniosła 4,90 mld zł, w tym robót budowlanych specjalistycznych (m.in. elektrycznych) – 1,43 mld zł. Nastąpił spadek wartości robót budowlanych specjalistycznych o 54,9% w porównaniu do poprzedniego miesiąca. Zaś w porównaniu do stycznia 2020 r. wartość ta zmniejszyła się o 10,1%. Po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezonowym, produkcja budowlano-montażowa ukształtowała się na poziomie niższym o 6,5% w porównaniu z analogicznym miesiącem ub. roku oraz o 1,7% wyższym w porównaniu z grudniem 2020 r. Zatrudnienie i wynagrodzenie W styczniu 2021 r. przeciętne miesięczne zatrudnienie w sektorze budownictwa wynosiło 420 tys. etatów, w tym robót budowlanych specjalistycznych – 147 tys. etatów. Natomiast średnie wynagro- dzenie brutto wyniosło 5 298,87 zł (5 340,71 zł brutto dla robót budowlanych specjalistycznych). Porównanie do stycznia 2020 r. realizujących roboty specjalistyczne o 54,9%, zajmujących się W styczniu 2021 r. produkcja budowlano-montażowa była niższa budową budynków o 54,0%. o 10,0% w porównaniu z analogicznym okresem ub. roku (przed rokiem wzrost o 6,4%) i niższa o 62,8% w stosunku do grudnia Roboty inwestycyjne 2020 roku (przed rokiem spadek o 57,3%). Wartość produkcji budowlano-montażowej obejmująca roboty inwestycyjne w styczniu br. była niższa o 15,4% w porównaniu W stosunku do stycznia ub. roku zmniejszenie wartości pro- z analogicznym miesiącem poprzedniego roku (w 2020 r. wzrost dukcji budowlano-montażowej zaobserwowano dla jednostek zaj- o 9,0%), wartość robót o charakterze remontowym zmniejszyła się mujących się budową budynków (o 14,4%), wykonujących roboty o 0,7% (w 2020 r. wzrost o 2,3%). budowlane specjalistyczne (o 10,1%) oraz wznoszących obiekty inżynierii lądowej i wodnej (o 5,0%). Dynamika produkcji budowlano-montażowej w styczniu br. (w cenach stałych) w porównaniu do przeciętnej miesięcznej war- Porównanie do grudnia 2020 r. tości z roku 2015 wyniosła 65,8. W porównaniu z grudniem ub. roku zmniejszenie wartości zre- alizowanych robót zanotowano we wszystkich działach budow- Źródło: GUS (wstępne dane). Produkcja budowlano-montażowa nictwa, przy czym w przedsiębiorstwach specjalizujących się w cenach stałych zrealizowana na terenie Polski przez przedsiębiorstwa we wznoszeniu obiektów inżynierii lądowej i wodnej o 72,3%, budowlane o liczbie pracujących powyżej 9 osób. 180,0 Dynamika produkcji budowlano-montażowej (przeciętna miesięczna 2015=100) 160,0 140,0 120,0 100,0 80,0 60,0 40,0 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I 2016 2017 2018 2019 2020 2021 4 Rynek Elektryczny 1/2021

Wiadomości Produkcja przemysłowa W styczniu br. produkcja sprzedana przemysłu była wyższa o 0,9% w porównaniu ze styczniem ub. roku, kiedy to notowano wzrost o 1,1%, natomiast w porównaniu z grudniem ub. roku spadła o 5,1%. Produkcja urządzeń elektrycznych zwiększyła się o 31,3% r/r. Wartość produkcji sprzedanej przemysłu w styczniu br. wyniosła brutto wynosiło 5 512,95 zł (6 083,62 zł brutto w produkcji urzą- 127,49 mld zł (w tym produkcja urządzeń elektrycznych – 7,98 mld zł). dzeń elektrycznych). Po wyeliminowaniu wpływu czynników o charakterze sezono- Produkcja elektrotechniki wym, w styczniu br. produkcja sprzedana przemysłu ukształtowała W styczniu 2021 r., w porównaniu do grudnia 2020 r., nastąpił się na poziomie o 5,7% wyższym niż w analogicznym miesiącu ub. wzrost produkcji silników elektrycznych i prądnic oraz kabli elek- roku i o 1,7% wyższym w porównaniu z grudniem ub. roku. troenergetycznych, w pozostałych z analizowanych obszarów – produkcja uległa zmniejszeniu. Według wstępnych danych w  styczniu br., w  stosunku do stycznia ub. roku, wzrost produkcji sprzedanej (w cenach stałych) Źródło: GUS (dane wstępne). Produkcja w cenach stałych zrealizowana odnotowano w 15 (spośród 34) działach przemysłu, m.in. w pro- na terenie Polski przez przedsiębiorstwa o liczbie pracujących powyżej dukcji urządzeń elektrycznych – o 31,3%, w gospodarce odpadami; 10 osób. odzysku surowców – o 12,5%, w produkcji komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych – o 8,6%, wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych – o 5,9%, w wydobywaniu węgla kamiennego i węgla brunatnego (lignitu) – o 4,9%, w produkcji metali – o 4,6%, che- mikaliów i wyrobów chemicznych – o 4,3%. Spadek produkcji sprzedanej przemysłu, w porównaniu ze stycz- niem ub. roku, wystąpił w 19 działach, m.in. w produkcji koksu i pro- duktów rafinacji ropy naftowej – o 20,4%, napojów – o 11,3%, wyro- bów farmaceutycznych – o 6,1%, pozostałego sprzętu transportowego – o 5,7%, pojazdów samochodowych, przyczep i naczep – o 3,5%. Wynagrodzenie i zatrudnienie W styczniu 2021 r. przeciętne miesięczne zatrudnienie w sektorze przemysłu stanowiło 2,73 mln, w tym produkcja urządzeń elek- trycznych – 116 tys. etatów. Natomiast średnie wynagrodzenie Dynamika produkcji sprzedanej przemysłu (przeciętna miesięczna 2015=100) 135 130 125 120 115 110 105 100 95 90 85 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I 2016 2017 2018 2019 2020 2021 Rynek Elektryczny 1/2021 5

Wiadomości Produkcja ważniejszych wyrobów elektrotechnicznych w grudniu 2020 r. Dane o produkcji ważniejszych wyrobów z branży elektrotechnicznej zostały opracowane przez redakcję RE na podstawie materiałów udostępnianych przez Główny Urząd Statystyczny. Dotyczą producentów wyrobów przemysłowych sektora publicznego i prywatnego, którzy zatrudniają 50 lub więcej pracowników. Energia elektryczna Kable elektroenergetyczne 16000 14 142 14 840 13 683 13 358 11 448 11 659 11 480 12 201 12 523 12 738 13 840 13 973 14 535 2500 2328 14000 12000 2000 1872 1964 1947 1956 2005 1930 1500 1875 1784 1841 1729 10000 1573 1559 GWh 8 000 tys. sztuk km 6 000 1000 4 000 500 2 000 0 0 XII 2019 I 2020 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XII 2019 I 2020 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII W grudniu 2020 r. produkcja energii elektrycznej wyniosła 14 535 GWh, W grudniu 2020 r. produkcja kabli elektroenergetycznych co oznacza wzrost o 4% w porównaniu do listopada 2020 r. z żyłami miedzianymi lub aluminiowymi wyniosła 1 559 km, zmniejszając się o 9,8% w porównaniu do listopada 2020 r. Liczniki energii elektrycznej Silniki elektryczne i prądnice 900 853 5000 800 4500 4 369 700 600 556 730 691 691 500 643 617 400 631 649 4000 3500 3 367 3 362 3000 2 898 3 040 tys. sztuk 539 547 506 2500 2 870 2 976 2000 420 1500 2 539 2 504 1 782 1 941 1 403 1 450 300 200 1000 100 500 0 0 XII 2019 I 2020 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XII 2019 I 2020 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII W grudniu 2020 r. produkcja liczników energii elektrycznej W grudniu 2020 r. produkcja silników elektrycznych i prądnic wyniosła 2 504 tys. szt., wyniosła 506 tys. szt., spadając o 22% w porównaniu do listopada 2020 r. co oznacza zmniejszenie o 15,9% w porównaniu do listopada 2020 r. Żarówki LED Żarówki żarowe 12000 10621 14000 12866 10000 9845 12000 11470 8000 9756 tys. sztuk 6661 10000 9345 9200 4978 5364 6000 5718 tys. sztuk 8000 4000 4692 4900 5089 7262 4117 6000 5572 2925 3263 4739 2000 1699 4000 2984 3226 3327 2111 1994 2000 0 0 XII 2019 I 2020 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII XII 2019 I 2020 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII W grudniu 2020 r. produkcja żarówek LED wyniosła 5 718 tys. szt., W grudniu 2020 r. produkcja żarówek żarowych wyniosła 9 200 tys. szt., co jest spadkiem o 41,9% w porównaniu do listopada 2020 r. zmniejszając się o 28,5% w porównaniu do listopada 2020 r. 6 Rynek Elektryczny 1/2021

Wiadomości Ceny materiałów elektrycznych Symbol klasyf. Nazwa materiału / roboty Jm Średnia cena Zmiana z kosztami do pop. 7053012 Ceny materiałów elektrycznych zakupu [zł] m-ca [%] 7081901 7302211 Rozdzielnica, naścienna, dwurzędowa z drzwiczkami stalowymi typu RN-2x12 S szt. 122,00 0,2 7350927 14,99 0,7 7501013 Wyłącznik instalacyjny, tablicowy, nadprądowy 1P; B 6-8A szt. 2,4 7510002 129,94 –1,0 7530304 Oprawa do świetlówek wnętrzowa IP-20, typu ONR1m-236(2xLF36W), rastrowa modułowa szt. 19,94 –0,7 7580016 1,33 0,6 7584101 Żarówka halogenowa 750W/250V rurkowa 189mm szt. 7,25 0,9 7950806 9,67 0,0 8040055 Wkładka bezpiecznikowa topikowa normalnogabarytowa o działaniu szybkim szt. 1,23 0,0 8041333 690V (400V) - DII (Bi-Wts) 10A 4,42 1,4 2,89 –1,9 BCA 53-11-00 Łącznik 1-biegunowy nt 250/6-10A, standard podstawowy IP-20 szt. 22,14 –1,0 25,96 KNNR 5 0707-0122 Gniazdo wtyczkowe pt, izolacyjne 2x2P 10/16A 250V IP-20 standard podstawowy (jednolite blok) szt. –0,1 142,29 KNNR 5 1008-0400 Rura instalacyjna z twardego PVC sztywna, średnia typu RS 16mm m –0,8 79,19 KNR 4-03 0201-0100 Osłona rurowa do kabli, polietylenowa HDPE fi 40mm m 0,0 KNR 4-03 0303-0302 319,79 KNR 4-03 0306-0200 Przewód Cu jednodrutowy w izolacji i powłoce polwinitowej YDY-450/750V 3x1,5mm2 m 0,0 KNR 4-03 1134-0100 2,77 –0,3 Kabel YKY-0,6/1kV 5x10mm2 m 61,76 0,4 NZ 1310-0100 23,23 0,0 KNR 4-03 1202-0100 Kabel elektroenergetyczny, bezhalogenowy, ognioodporny (N)HXH FE 180/E 30 / NKGs-0,6/1kV 3x6mm2 m 21,43 KNR-W 4-03 1203-0100 –0,1 Jednostkowe ceny robót elektrycznych 29,53 0,0 50,20 0,0 Roboty inwestycyjne 62,55 Wypust oświetleniowy w pomieszczeniu mieszkalnym z wyłącznikiem, szt. zakończony haczykiem i złączką w suficie Ręczne ułożenie kabla energetycznego YKY 5x10 mm2 w rowie kablowym na głęb. 0,8 m, grunt kat. III. m Kabel zabezpieczony piaskiem i folią PVC Montaż na ścianie budynku projektora oświetleniowego wraz z podłączeniem oraz wyłącznikiem kpl. jednobiegunowym zwykłym (bez wartości projektora) Roboty remontowe Wymiana przewodu DY 1,5 mm2 w rurach instalacyjnych m Wymiana tablicy bezpiecznikowej w podłożu ceglanym na tablicę TL-1F/3F-3x25A szt. Wymiana gniazda wtykowego 2x10 A+Z p.t. szt. Demontaż oprawy świetlówkowej szt. Próby i badania Norma zakładowa - badanie skuteczności działania wyłącznika różnicowo-prądowego - pomiar pierwszy pomiar Sprawdzenie i pomiar kompletnego obwodu elektrycznego 1-fazowego nn pomiar Badanie linii kablowej nn o ilości żył do 3 pomiar Dane pochodzą z miesięcznika„Błyskawica” nr 1/2021 oraz„Informacji o Cenach Materiałów Elektrycznych IME”, wydawca SEKOCENBUD.

Wiadomości Konkurs Laur Jakości Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki zorga- Firma obecna jest na rynku od 1984 roku. Została nizowała Konkurs Laur Jakości Polskiego Przemysłu założona przez Antoniego Skwierczyńskiego. Obecnie Elektrotechnicznego. Jego cele jest wyłonienie lide- jest zarządzana przez jego syna, Huberta. Firma rozpo- rów jakości oraz promowanie ich oferty i działalności. częła produkcję od przewodów elektrycznych, następ- Konkurs skierowany jest do firm z przewagą polskiego nie wprowadzała do nich osprzęt. W latach 90., jako kapitału, dla których nadrzędną ideą jest dbałość druga firma w Polsce, wprowadziła na rynek kanały o jakość swoich produktów, usług oraz wdrożonych elektryczne, w 2005 roku – rury sztywne, w kolejnych standardów zarządzania. Organizatorem Konkursu jest latach – rury karbowane, a w 2017 roku – innowacyjny Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki PIGE. Zwycięzcą pierwszej produkt rurAKS. Wprowadzane linie produktów są zgodne z obo- edycji Konkursu Laur Jakości jest AKS Zielonka Skwierczyńscy Sp. j. wiązującymi normami i dyrektywami. Targi w Hanowerze w formie cyfrowej Największe na świecie targi przemysłowe Hannover Messe odbędą się w formie cyfrowego wydarzenia. W związku z obecną sytuacją związaną z Covid-19 organizator targów, w porozumieniu z wystawcami, postanowił, że Hannover Messe odbędą się wyłącznie w formacie czysto cyfrowym. Cyfrowe Hannover Messe to przede wszystkim konferencje oraz prezentacje ofert firm. Internauci będą mogli szybko uzyskać przegląd nowości produktowych oraz skorzystać z nowych narzę- dzi, aby nawiązać bezpośredni kontakt z firmami, które są dla nich istotne. W ten sposób Hannover Messe zaoferuje swoim wystaw- com maksymalny zasięg cyfrowy i nadal pozostanie platformą wymiany informacji między biznesem, nauką i polityką. Targi odbędą się w dniach 12-16 kwietnia 2021 r. Targi energetyczne Energetab Energetab to największe w Polsce targi nowoczesnych urzą- się w Polsce po wiosennym lockdownie. Uczestniczyło w nich około dzeń, aparatury i technologii dla przemysłu energetycznego. Przed 250 wystawców, czyli ponad trzy razy mniej niż zwykle. pandemią COVID-19 corocznie brało w nich udział ponad 700 34. Międzynarodowe Energetyczne Targi Bielskie Energetab wystawców z kilkudziesięciu krajów Europy, Azji i USA. Targi 2021 odbędą się w dniach od 14 do 16 września br. na terenie Energetab 2020 były pierwszymi „w realu” targami, które odbyły ZIAD Bielsko-Biała SA. Organizatorzy targów łączą siły Rok 2020 był dla całego przemysłu spotkań rokiem peł- wynikających z epidemii, ale również do spojrzenia z optymizmem nym wyzwań i zmian. Organizatorzy szukali innowacji i nieco- na następne lata. Przedstawione zostaną najnowsze rozwiązania dziennych rozwiązań. Jednym z takich roz- produktowe, maszyny, urządzenia, technologie wiązań jest organizacja trzech wydarzeń i innowacyjne pomysły, które są niezbędne do w  jednym terminie, w  gościnnych progach realizacji nie tylko nowych projektów, ale także Expo XXI. W dniach 19-21 maja 2021 roku do działań modernizacyjnych w przemyśle, odbędą się: 26. Międzynarodowe Targi energetyce, budownictwie oraz inwestycjach Automatyki i Pomiarów AUTOMATICON samorządowych. 2021, 19. Międzynarodowe Targi Expo XXI, wraz z organizatorami: Siecią Sprzętu Elektrycznego i  Systemów Badawczą Łukasiewicz – Przemysłowego Zabezpieczeń ELEKTROTECHNIKA Instytutu Automatyki i  Pomiarów PIAP 2021 i  29. Międzynarodowe Targi Sprzętu i Agencji SOMA, dokłada wszelkich starań, Oświetleniowego ŚWIATŁO 2021. aby wydarzenie to stało się jedną z najważ- Przeprowadzenie trzech imprez jedno- niejszych imprez targowych 2021 roku. Chcąc cześnie otwiera zarówno przed wystawcami, zapewnić gościom bezpieczeństwo, wyda- jak i odwiedzającymi zupełnie nowe możli- rzenie odbędzie się zgodnie z najwyższymi wości, stwarza wspólną przestrzeń wymiany wiedzy, rozwiązań standardami sanitarnymi i przy przestrzeganiu wszelkich zaleceń i pomysłów potrzebnych nie tylko do przezwyciężenia trudności odpowiednich służb. 8 Rynek Elektryczny 1/2021

Wiadomości Elektrobudowa sprzedała Energotest Syndyk masy upadłości Elektrobudowa SA w upadłości roz- Energotest Sp. z o.o. to polska firma inżynierska. Podstawowym strzygnął w grudniu 2020 r. przetarg na sprzedaż majątku wchodzą- obszarem działalności spółki są kompleksowe modernizacje i budowa cego w skład masy upadłości. Przedmiot przetargu to prawo wła- nowych układów automatyki elektroenergetycznej i technologicz- sności 100 proc. udziałów w kapitale zakładowym firmy Energotest nej, energoelektroniki, a także systemów sterowania oraz układów Sp. z o.o. w Gliwicach. AKPiA. Główna siedziba firmy znajduje się na południu Polski, Wygrała oferta złożona przez SPIE Central Europe GmbH w Gliwicach, ale Energotest działa na terenie całego kraju. W 2019 z siedzibą w Ratingen w Niemczech (najwyższa oferta została zło- roku firma zatrudniała ponad 150 wykwalifikowanych pracowników, żona przez FRAM Fundusz Inwestycyjny Zamknięty z siedzibą a jej przychody wyniosły 11,5 mln euro. Jesteśmy zainteresowani w Warszawie zarządzany przez AgioFunds Towarzystwo Funduszy wspólną przyszłością w SPIE, ponieważ umożliwi nam ona efektywny Inwestycyjnych S.A.). rozwój działalności. Jesteśmy również przekonani, że nasza wiedza Umowa przejęcia firmy Energotest przez SPIE została podpi- w zakresie automatyki będzie stanowiła istotny wkład w rozwój całej sana 4 lutego 2021 r. Kwota transakcji to 18,4 mln zł. spółki – podkreślił Arkadiusz Klimowicz, prezes zarządu Energotest. Istotny spadek sprzedaży w Radpolu Według wstępnych wyników, Radpol SA zanotował w 2020 r. półroczu 2020 roku, spółka nie była w stanie nadrobić największego istotny spadek przychodów ze sprzedaży. W 2020 r. przychody ze spadku sprzedaży z pierwszego półrocza 2020 r., co w efekcie dało sprzedaży w Radpol SA wyniosły 132,6 mln zł. W 2019 r. sprzedaż spadek przychodów ze sprzedaży w ujęciu rocznym o 9,6 proc. rdr.” była na poziomie 146 mln zł. – czytamy w raporcie. Działania podjęte przez zarząd Radpol SA „W 2020 roku pandemia i jej wpływ na sytuację gospodar- w obliczu pandemii, elastyczność oraz umiejętne dopasowywanie czą w kraju i poza jego granicami sprawiły, że wartość sprzedaży struktury kosztów do poziomów sprzedaży sprawiły, że koszt własny w Radpolu była niższa, głównie w pierwszej połowie roku. Pomimo sprzedaży zredukowano o 10,9 proc., co jednocześnie pozwoliło na widocznej poprawy w liczbie pozyskiwanych zamówień w drugim wypracowanie lepszych rentowności sprzedaży. Rekordowy rok w TIM-ie Ze wstępnych szacunków wynika, że przychody TIM SA wynio- Zgodnie ze średnioterminową strategią spółki w 2020 r. dyna- sły w 2020 r. 935,3 mln zł, tj. o 17% więcej niż w 2019 r. Również micznie rozwijały się alternatywne modele sprzedaży (marketplace grudzień był rekordowy – 75,9 mln zł (+25,3% rdr). hybrydowy, B2B2C). Znacznie zwiększyło się także grono klientów. Rok 2020 jest pierwszym w ponad 33-letniej historii TIM SA, Podczas wiosennej i jesiennej fali pandemii na platformie TIM.pl w którym obroty przekroczyły poziom 900 mln zł i były wyższe rejestrowało się ponad 1000 nowych klientów biznesowych mie- o blisko 137 mln zł niż w rekordowym dotychczas 2019 roku. sięcznie. Uznali, że e-commerce to bezpieczny sposób dokonywania Prawie 70% tej kwoty, tj. 650,1 mln zł (+15,7% rdr) przyniosła zakupów. sprzedaż online. W  samym grudniu 2020 r. szacowane obroty – To olbrzymia zasługa wszystkich pracowników TIM-u – przejście z kanału e-commerce wyniosły 50,4 mln zł (+17,8% rdr). w marcu praktycznie z dnia na dzień na model pracy zdalnej miało, Choć trudno zaliczyć rok 2020 do udanych, to TIM ma za sobą wbrew początkowym obawom, wręcz pozytywny wpływ na efektywność najlepsze 12 miesięcy w historii spółki. Dynamika wzrostu rocznych poszczególnych obszarów działania biznesowego TIM-u. Nie zakłóciło obrotów pomiędzy rokiem 2019 i 2020 jest niemal 3-krotnie wyż- również procesów pozyskiwania nowych czy obsługi dotychczasowych sza od zanotowanej pomiędzy rokiem 2018 i 2019 (17% vs 6,2%), klientów – podkreśla Krzysztof Folta, prezes TIM SA. a przychody ze sprzedaży w listopadzie były aż o 36,5% wyższe od Strategia TIM-u zakłada osiągnięcie 1 miliarda przychodów zanotowanych rok wcześniej. w 2021 roku. Photon Energy na GPW W styczniu Photon Energy zadebiutował na regulowanych energii i oferującej technologie oczyszczania wody. Posiadając rynkach giełd w Warszawie i Pradze. Przed wejściem na rynki 12-letnie doświadczenie, cieszymy się, że możemy kontynuować regulowane akcje Photon Energy były notowane na rynkach dynamiczny wzrost w sektorze odnawialnych źródeł energii, roz- nieregulowanych NewConnect w  Warszawie i  Free Market wiązaniach zapewniających czystą wodę, ale także jako spółka – w Pradze. Spółka oczekuje, że notowania na rynkach regulowa- komentuje Georg Hotar, CEO Photon Energy. nych zwiększą płynność obrotów i pozwolą zdywersyfikować GPW jest największą giełdą papierów wartościowych w Europie bazę inwestorów spółki. Środkowo-Wschodniej i organizuje obrót na jednym z najdyna- – Przejście na główne rynki giełd w Warszawie i Pradze jest miczniej rozwijających się rynków kapitałowych w  Europie. istotnym elementem zwiększenia płynności notowań i daje możli- Giełda Papierów Wartościowych w Pradze (PSE) jest najwięk- wość szerszemu gronu inwestorów instytucjonalnych do inwestycji szym i najstarszym organizatorem rynku papierów wartościowych w spółkę będącą częścią światowego zwrotu w kierunku odnawialnej w Czechach. Rynek Elektryczny 1/2021 9

Wiadomości Nowa hala produkcyjna Relpolu Relpol S.A. jest w  trakcie realizacji planów dotyczących kwartałów 2019 r. Natomiast w samym III kw. 2020 r. odnotowano zwiększenia mocy produkcyjnych przekaźników miniaturowych. wzrost o 6,6% w stosunku do III kw. 2019 r. Produkcja ma zwiększyć się o 30 proc. W tym celu spółka zakupiła i uruchomiła część maszyn do automatycznej produkcji. Dodatkowo Relpol rozpoczął na początku stycznia 2021 r. budowę hali produkcyjno-magazynowej w Żarach, na terenach należących do spółki. Będzie to zaawansowany technologicznie, dwukondygnacyjny obiekt przemysłowy z clean-room. Inwestycja ma być gotowa z końcem września 2021 r. Koszt całkowity inwestycji wraz z infrastrukturą towarzyszącą szacowany jest na 9 mln zł netto. Wykonawcą hali jest M&J. W 2019 r. przychody netto Relpolu wyniosły 122 mln zł, a zysk netto 4,9 mln zł. W strukturze przychodów dominuje eksport. W okresie trzech pierwszych kwartałów 2020 r. przychody osiągnęły poziom 95 mln zł, co stanowi 0,9% spadku w stosunku do trzech LUG inwestuje w produkcję Zarząd Grupy poinformował o  rozbudowie Centrum o ok. 3000 mkw., natomiast przestrzeń biurowo-socjalna powiększy Badawczo-Rozwojowego, czyli drugiej polskiej fabryki zloka- się o ok. 500 mkw. lizowanej w Nowym Kisielinie k. Zielonej Góry. Firma zainwe- Centrum w Nowym Kisielinie jest drugim zakładem produkcyj- stuje w ten projekt 7,1 mln zł. Umowa obejmuje rozbudowę hali nym Grupy w Polsce. Pierwszym jest powstała w 2008 roku siedziba magazynowej z zapleczem biurowo-socjalnym. W wyniku reali- LUG w Zielonej Górze, która została wybudowana ze środków zacji projektu powierzchnia magazynowa zostanie zwiększona z emisji akcji. Od tego momentu Grupa nie dokonywała komplekso- wej rozbudowy przestrzeni magazynowych, a inwestycje skupiały się wokół przestrzeni i technologii produkcyjnych. – W obliczu dynamicznego rozwoju i dal- szych planów ekspansji rynkowej, zdecydowali- śmy się powiększyć zakład. Dzięki rozbudowie będziemy mogli rozwijać nasz Dział Badań i Rozwoju oraz jeszcze sprawniej kształtować nasze portfolio produktowe, wychodząc naprze- ciw potrzebom klientów. Pracujemy nad wieloma innowacjami produktowymi – aby je wprowadzić na rynek potrzebujemy przestrzeni – komentuje decyzję o inwestycji Ryszard Wtorkowski. Inwestycja będzie realizowana na prze- strzeni I-III kw. roku, a jej planowana war- Fabryka LUG w Nowym Kisielinie tość to 7,1 mln zł. Wspólna produkcja magazynów energii APS Energia S.A. i WB Electronics S.A. podpisały list intencyjny magazynów energii, zaś WB Electronics posiada technologię pakie- dotyczący nawiązania współpracy biznesowej i kapitałowej w obsza- towania ogniw litowo-jonowych. ENAP z kolei ma doświadcze- rze produkcji systemów do magazynowania energii. Jeśli w toku nie i kompetencje związane z usługami w energetyce zawodowej negocjacji i po zakończeniu procesu badania due diligence zależnej i przemyśle. od APS Energia S.A. spółki ENAP S.A. przez WB Electronics S.A. – Jestem dumny, że dwie polskie firmy, jeśli dojdzie do wspólnego dojdzie do transakcji, to APS Energia S.A. sprzeda WB Electronics przedsięwzięcia, będą mogły pokazać światu, że nie tylko takie spółki S.A. 50 proc. + 1 akcję w swojej spółce zależnej, która zajmie się jak Tesla czy SMA mogą z powodzeniem produkować magazyny energii. kompleksową produkcją, wdrażaniem oraz utrzymaniem instalacji Chcemy oferować szeroką gamę magazynów od kilku kWh dla małych magazynów energii na rynku polskim i zagranicznym. jednostek przydomowych do dużych magazynów dedykowanych firmom APS Energia wniesie doświadczenia, związane z energoelektro- przemysłowym lub zakładom zajmującym się dystrybucją i przesyłem nicznymi technologiami przetwarzania energii, a także doświad- energii elektrycznej. Perspektywy rynku są ogromne – mówi Piotr czenia związane ze zrealizowanymi już dostawami kompletnych Szewczyk, prezes APS Energia. 10 Rynek Elektryczny 1/2021

Wiadomości Produkcja innowacyjnych zasilaczy LED Firma Govena Lighting SA podpisała z Polską Agencją Rozwoju o szerokim zakresie mocy. W wyniku realizacji projektu wdrożone Przedsiębiorczości PARP o dofinansowanie projektu w ramach pod- zostaną dwa kompletne, innowacyjne produkty: zminiaturyzo- działania 2.3.5. Design dla przedsiębiorców programu operacyjnego wana rodzina zasilaczy LED o mocy 30W-60W oraz transformator Inteligentny Rozwój 2014-2020 pn. „Opracowanie nowatorskich z napięciem wejściowym 110V. obudów prototypowych zasilaczy i transformatorów dedykowanych Celem projektu jest wdrożenie na rynek innowacyjnych dla oświetlenia LED”. zasilaczy i transformatorów stanowiących osprzęt elektroniczny Zgodnie z Umową całkowity koszt realizacji projektu wynosi dla oświetlenia LED/OLED. Wdrożenie na rynek nowych 1 028 280 zł, całkowita kwota wydatków kwalifikowalnych wynosi produktów spełniać będzie bieżące potrzeby i trend związany 836 000,00 zł, natomiast wartość dofinansowania wynosi 400 600 zł. z miniaturyzacją osprzętu elektroniki oświetleniowej, przy Podstawowym źródłem finansowania projektu są środki własne jednoczesnym zachowaniu wszystkich funkcji oraz szerokim spółki z bieżącej sprzedaży produktów i usług. Projekt ma zostać zakresie mocy. Wdrożenie wyżej opisanych innowacji umożliwi zrealizowany do dnia 28 lutego 2022 r. firmie osiągnięcie m.in. wyższego poziomu innowacyjności Przedmiotem projektu jest opracowanie nowych obudów do firmy, rozszerzenie oferty czy podniesienie poziomu konku- innowacyjnych zminiaturyzowanych zasilaczy i transformatorów rencyjności na rynku. Farma PV w Lena Lighting Lena Lighting SA, polski producent opraw oświetleniowych, naturalnym kierunkiem rozwoju – mówi Tomasz Wencławek, czło- wybuduje własną farmę fotowoltaiczną. Do końca roku przy zakła- nek zarządu Lena Lighting. dzie produkcyjnym w Środzie Wielkopolskiej zostanie zainstalowa- Dzięki inwestycji Lena Lighting pokryje 12% rocznego zapo- nych 596 paneli, które będą generować moc 241,38 kWp. Inwestycja trzebowania na energię elektryczną. jest elementem proekologicznej strategii firmy. – Można powiedzieć, że jako producent oświetlenia LED aspekty proekologiczne mamy już wpisane w charakter swojej działalności. Sama technologia LED, która zastępuje tradycyjne systemy oświe- tlenia, pozwala generować ogromne oszczędności w zakresie zużycia energii elektrycznej. To z kolei przekłada się na redukcję emisji CO2 do atmosfery. Korzyści dla środowiska są więc bardzo duże Jesteśmy jednak świadomi, że produkując nasze energooszczędne lampy LED musimy dbać nie tylko o ich jakość i efektywność, ale też o to, by cały proces i technologia wytwarzania nie miały negatywnego wpływu na ekosystem. Inwestycja w odnawialne źródła energii jest więc dla nas Phoenix Contact E-Mobility w Polsce Budowa nowego zakładu Phoenix Contact E-Mobility Rynek elektromobilności wykazuje się dużą dynamiką. Liczba w Rzeszowie została zakończona po zaledwie pięciu miesiącach. nowych rejestracji pojazdów wyłącznie elektrycznych w Niemczech W  styczniu rozpoczęto już produkcję kabli do ładowania AC w 2020 r. wyniosła nieco poniżej 200 000 samochodów, a pojazdów w nowej lokalizacji. Produkcja kabli do ładowania AC, które zdo- hybrydowych typu plug-in – prawie 400 000. były nagrody za wzornictwo, rozpoczęła się już w połowie stycznia. – Każdy z tych pojazdów posiada w bagażniku kabel do ładowania Nowy zakład w  Rzeszowie ma łączną powierzchnię prądem zmiennym. Ponadto, premie i dotacje w całej Europie przyczy- 15 000 mkw., z czego 14 000 mkw. to powierzchnia produkcyjna niają się do rozwoju prywatnej infrastruktury ładowania. Działania te i magazynowa, a pozostałe 1000 mkw. to powierzchnia biurowa wpływają również na wzrost sprzedaży kabli do ładowania AC. Zespół i socjalna. W ciągu najbliższych kilku lat liczba pracowników ma wyprodukował już pierwsze sztuki naszych kabli do ładowania AC. wzrosnąć do ponad 250 osób. Przygotowujemy się do instalacji kolejnych urządzeń i zatrudnienia pracowników w nadchodzących tygodniach. Dzięki dobrej lokalizacji w Parku Naukowo-Technologicznym Rzeszów-Dworzysko z dobrze roz- winiętą infrastrukturą, nasz zakład stanie się ważnym miejscem w sieci produkcyjnej Phoenix Contact E-Mobility. Równolegle w siedzibie głów- nej w Niemczech realizowane są również dalsze inwestycje w celu zwięk- szenia mocy produkcyjnych – powiedział podczas otwarcia Christoph Paetzold, kierownik projektu w nowym zakładzie w Rzeszowie. Phoenix Contact E-Mobility jest częścią grupy Phoenix Contact – globalnego lidera na rynku automatyki przemysłowej i elektrotechniki. Rynek Elektryczny 1/2021 11

Wiadomości Moc fotowoltaiki Rekord zapotrzebowania na moc Według danych Agencji Rynku Energii moc zainstalowana foto- W piątek 12 lutego 2021 r. o godz. 10.45 odnotowano rekor- woltaiki w Polsce wynosi ponad 3,9 GW. dowe, najwyższe w historii zapotrzebowanie Krajowego Systemu Na koniec grudnia 2020 r. moc zainstalowana fotowoltaiki Elektroenergetycznego KSE na moc – 27 617 MW (dane wstępne). w Polsce wyniosła 3960 MW. Oznacza to wzrost o 259 proc. w sto- Poprzednie najwyższe zapotrzebowanie na moc odnotowano sunku do grudnia 2019 r. Natomiast przez cały grudzień 2020 r. moc 18 stycznia 2021 r. Wyniosło ono wtedy 27 380 MW. instalacji fotowoltaicznych zwiększyła się o 256 MW. Na tak wysokie zapotrzebowanie wpłynęła przede wszystkim Dla porównania stan niska temperatura powietrza. 18 stycznia br. w Polsce panowały mocy elektrycznej zain- mrozy od – 13 do – 19oC. Bardzo wysokie zapotrzebowanie utrzy- stalowanej dla wszystkich mywało się od początku tygodnia, w szczycie porannym wielo- rodzajów źródeł (konwen- krotnie przekraczając poziom 27 000 MW i zbliżając się do pozio- cjonalnych i  odnawial- mów rekordowych. nych) wyniósł w grudniu 51,86 GW. OZE ma udział W zdecydowanej większości zapotrzebowanie na moc KSE 12,5 proc. W  sektorze zostało zbilansowane dzięki generacji źródeł krajowych. System OZE fotowoltaika zajmuje cały czas pracował stabilnie, a operator dysponował odpowiednią drugie miejsce (po elek- rezerwą mocy. trowniach wiatrowych) z 32-proc. udziałem. Moc fotowoltaiki na tle OZE w grudniu 2020 r. W momencie rekordu zapotrzebowania planowe saldo wymiany RE na podstawie danych ARE transgranicznej wyniosło ok. 900 MW w kierunku importu do Polski. Produkcja krajowych źródeł PV osiągnęła ok. 1000 MW. Z porównywalną mocą pracowały elektrownie wiatrowe. Rekord generacji z fotowoltaiki Instalacje fotowoltaiczne generują więcej energii elektrycz- Do tak dużej produkcji przyczyniły się warunki pogodowe, nej w dni słoneczne. Dnia 22 lutego 2021 r. (poniedziałek) padł przede wszystkim duże nasłonecznienie oraz stosunkowo niska rekord – średnia produkcja z instalacji PV w godzinach 11-12.00 temperatura. Dzięki temu panele PV mogły pracować w korzyst- wyniosła 1935,7 MWh, a chwilowa generacja o godz. 11.35 wynio- nych warunkach. W miesiącach letnich, pomimo dużego nasło- sła 1952 MWh (poprzedni rekord był zanotowany 12 sierpnia necznienia, efektywność ogniw spada ze względu na bardzo – 1609 MW). wysoką temperaturę. Przez cały dzień źródła fotowoltaiczne wyprodukowały Należy także zwrócić uwagę na systematyczny przyrost mocy 11,5 GWh energii elektrycznej. zainstalowanej fotowoltaiki. Magazyny Tesla w PGE PGE Polska Grupa Energetyczna uruchomiła w  Rzepedzi na Podkarpaciu pierwszy w Polsce magazyn energii elektrycznej z wykorzystaniem modułów Powerpack Tesla. Instalacja o mocy ok. 2,1 MW i pojemności 4,2 MWh została zaprojektowana w celu wspierania niezawodności lokalnej sieci dystrybucyjnej. Kontenerowy, stacjonarny magazyn energii powstał w  ramach projektu innowacyjnych usług sieciowych poprawiających jakość i niezawodność dostaw energii elektrycz- nej, realizowanego przez PGE Polską Grupę Energetyczną wspól- nie z PGE Dystrybucja. Modułowy magazyn energii w Rzepedzi to pierwsza inwe- stycja w Europie Środkowej i Wschodniej, wykorzystująca roz- technicznych warunków przyłączenia do sieci magazynu energii wiązania modułowe Tesla w lokalnej sieci elektroenergetycznej. elektrycznej w Żarnowcu o mocy 205 MW i pojemności 820 MWh. Technologia zastosowana w  Powerpack Tesla o  pojemności W styczniu projekt weźmie udział w certyfikacji ogólnej do rynku 4 MWh, najlepiej odpowiada inwestycji i  spełniała założone mocy. Dużym wyzwaniem dla projektów magazynowania energii warunki oraz standardy. Zastosowane rozwiązanie zapewni ela- jest rentowność oraz źródła finansowania. Duże nadzieje pokłada styczną pracę systemu elektroenergetycznego i zwiększy możli- PGE w zmianach w obszarze regulacji, które mogą być zachętą wości przyłączania źródeł odnawialnych. inwestycyjną dla projektów magazynowania energii i jednocześnie Grupa PGE do 2030 r. planuje budowę co najmniej 800 MW pozwolą na lepsze wykorzystanie funduszy unijnych w transforma- nowych magazynów energii. Inwestycja w Rzepedzi to pierwszy cji energetycznej. krok w realizacji tego celu. Kolejne projekty są już w fazie plano- Wykonawcą projektu modułowego magazynu energii wania. Jeszcze w tym roku złożony zostanie wniosek o określenie w Rzepedzi jest firma Griffin Group Energy. 12 Rynek Elektryczny 1/2021

Wiadomości Przetargi na budowę oświetlenia Liczba ogłoszeń o udzieleniu zamówienia na budowę oświe- tlenia ulicznego i drogowego w styczniu 2021 r. wyniosła 53. Budowa oświetlenia pojawiała się zazwyczaj jako część prze- targów – dotyczyły one budowy ciągów pieszo-rowerowych, modernizacji chodnika i  jezdni czy przebudowy drogi. Inne tematy to: opracowanie dokumentacji technicznej, wykonanie prac elektroenergetycznych. Na liście zalazły się także 2 przetargi unieważnione. Łączna wartość zamówień związanych z budową oświetlenia, ogłoszonych w styczniu 2021 r. wyniosła blisko 62 mln zł. Wśród 53 przetargów 36 odnosiło się wyłącznie do budowy oświetlenia. Najwięcej zamówień było w województwach mazo- wieckim i podkarpackim – po 10. W pozostałych województwach pojawiły się średnio 2 zamówienia. Najdroższy przetarg to „Budowa oświetlenia ulicznego na tere- nie Gminy Miedźno w systemie ‚Zaprojektuj i wybuduj’ w formule partnerstwa publiczno-prywatnego”. Zlecenie za 22 396 041,90 zł zostanie wykonane przez firmę IZIM Sp. z o.o. z Warszawy. Przetargi na instalacje fotowoltaiczne W  styczniu 2021 r. ukazały się 83 ogłoszenia o  udzieleniu Zazwyczaj fotowoltaika pojawiała się jako część przetargów zamówienia w zakresie fotowoltaiki. Liczba ta obejmuje przetargi, – dotyczyły one budowy, termomodernizacji czy poprawy efektyw- w których fotowoltaika występowała jako samodzielne zamówienie, ności energetycznej budynków. Inne tematy to: budowa oświetle- jak i te, w których stanowiła część składową większego przetargu. nia ulicznego, wykonanie dokumentacji technicznej, zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego czy nadzór inwestorski. Na liście zalazły się także przetargi unieważnione. Wśród 83 ogłoszeń było ich 12. Do rozstrzygnięcia nie doszło, ponieważ np. cena oferty była wyższa niż budżet zamawiającego albo nie wpłynęła żadna oferta (lub tylko jedna). Najwięcej zamówień było w województwie lubelskim – 12 oraz mazowieckim – 9. Z pozostałych województw pojawiły się średnio po 4 zamówienia. Łączna wartość zamówień związanych z fotowoltaiką ogłoszo- nych w styczniu 2021 r. wyniosła prawie 116 mln zł. Wśród 83 przetargów 11 odnosiło się wyłącznie do fotowoltaiki. Najdroższy przetarg fotowoltaiczny to „Wykonanie instalacji fotowoltaicznych na budynkach Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu”. Zlecenie za 5 978 162,85 zł zostało udzielone fir- mie ML SYSTEM S.A. z miejscowości Zaczernie. Licznik Elektromobilności Według Licznika Elektromobilności na koniec stycznia 2021 r. która na koniec stycznia osiągnęła liczbę 9 025 szt. Pod koniec w Polsce było zarejestrowanych łącznie 19 671 samochodów oso- stycznia 2021 r. park autobusów elektrycznych zwiększył się bowych z napędem elektrycznym: o 12 – do 442 szt. – 10 294 szt. samochodów typu BEV, czyli w pełni elektrycznych Wraz ze wzrostem liczby pojazdów z napędem elektrycznym (BEV, ang. battery electric vehicles) – 53%; rozwija się również infrastruktura ładowania. Pod koniec stycznia – 9 377 szt. samochodów typu PHEV, czyli hybryd typu plug-in 2021 r. w Polsce funkcjonowało 1 395 ogólnodostępnych stacji (PHEV, ang. plug-in hybrid electric vehicles) – 47%. ładowania pojazdów elektrycznych (2 711 punktów). 33% z nich W styczniu br. przybyło 796 szt. samochodów elektrycznych – stanowiły szybkie stacje ładowania prądem stałym (DC), a 67% o 35% więcej niż rok temu. wolne ładowarki prądu przemiennego (AC) o mocy mniejszej lub Park elektrycznych samochodów dostawczych i ciężaro- równej 22 kW. wych w styczniu 2021 r. zwiększył się do 864 szt. W dalszym W styczniu 2021 r. uruchomiono 31 nowych, ogólnodostępnych ciągu rośnie też flota elektrycznych motorowerów i motocykli, stacji ładowania (70 punktów). Rynek Elektryczny 1/2021 13

Wiadomości Magma w Grupie Grodno W grudniu 2019 r. zarząd Grodno SA poinformował o zawar- celów wobec tej akwizycji, rzeczowych negocjacji i konsekwent- ciu przedwstępnej umowy zakupu 100% udziałów sieci hurtowni nej realizacji uzgodnionych warunków. Kluczowym czynnikiem elektrotechnicznych Magma. Po upływie roku zakup został było sprawne włączenie Magmy w struktury Grupy Grodno. Dziś sfinalizowany. Magma stabilnie się rozwija i stanowi bardzo cenną część naszej Cena zakupu hurtowni elektrotechnicznej Magma wyniosła Grupy Kapitałowej – stwierdził Andrzej Jurczak, prezes zarządu 19,7 mln zł. Płatność została podzielona na 3 transze, a źródłem Grodno S.A. jej finansowania były środki własne Grodna oraz kredyt bankowy. Jak czytamy w komunikacie, zarząd Grodna otwarty jest na To 3. duża akwizycja firmy sieciowej przez Grodno i jednocze- kolejne transakcje, zarówno jeśli chodzi o hurtownie elektrotech- nie 8. przejęcie w historii spółki. niczne, jak i firmy działające w szeroko pojętej branży odnawialnych – Przejęcie Magmy z perspektywy Grodna było bardzo udaną, źródeł energii, na której będzie opierać dynamikę rozwoju Grupy wręcz modelową transakcją. Wynikało to z racjonalnego doboru w najbliższych latach. Polska technologia OLED na giełdzie W 2021 r. do grona spółek notowanych na NewConnect planuje posiadają wiele niedoskonałości, dlatego producenci wyświetlaczy dołączyć Noctiluca – jeden z trzech graczy na świecie rozwijających poszukują alternatywy. technologię emiterów OLED nowej generacji. Technologią Noctiluca Emitery Noctiluca charakteryzują się przede wszystkim więk- zainteresowane są największe światowe koncerny z branży. szą wydajnością niż te dostępne obecnie na rynku, są tańsze, Noctiluca prowadzi zaawansowane prace nad stworzeniem emi- nie wymagają wykorzystania metali ciężkich podczas produk- terów OLED, czyli związków chemicznych w postaci „proszku”, które cji, pomogą wyeliminować bolączkę dzisiejszych wyświetlaczy są najważniejszym elementem wyświetlaczy (telewizorów, monito- OLED, czyli tzw. „efektu wypalania”, ale co ważniejsze, szczególnie rów, smartfonów, urządzeń wearables czy urządzeń VR) oraz źródeł z perspektywy urządzeń zasilanych bateriami, wymagają istotnie światła. Spółka pracuje nad emiterami trzeciej i czwartej generacji, tj. mniej energii do świecenia. wykazującymi właściwości TADF (ang.Thermally Activated Delayed Odbiorcą technologii Noctiluca oraz ewentualnym nabywcą Fluorescence, Termicznie własności intelektualnej (patentów) są producenci i podmioty Aktywowana Opóźniona dostarczające materiały i komponenty dla OLED, producenci paneli Fluorescencja)i  hiperflu- lub matryc, producenci wyświetlaczy, a także dostawcy oświetlenia. orescencję. Obecnie ryn- Według szacunków Display Supply Chain Consultants, rynek kowo stosowane emitery OLED jest wart obecnie ponad 30 mld USD rośnie w tempie pierwszej i drugiej generacji 26% rocznie. Oświetlenie Signify w Banku Millenium Signify został partnerem proekologicznej inicjatywy Banku roku zniwelować działanie ponad 166 samochodów lub uratować Millenium. Dzięki współpracy z firmą Signify, w 2020 r. bank prze- ponad 21 777 drzew). Ponadto modernizacja polepszyła znacz- prowadził modernizację oświetlenia w przestrzeni biurowej głównej nie jakość oświetlenia w strefie biurowej, w której pracuje ponad siedziby, ograniczając zużycie energii na ten cel o 54% i podnosząc 2 700 osób, a tym samym podniosła komfort pracy, samopoczucie komfort pracy. i efektywność pracowników. W przestrzeni biurowej głównej siedziby Banku Millenium zain- W realizacji projektu pomogła firma MasterLightService, wie- stalowano 11 358 szt. opraw do wbudowania w sufit podwieszany: loletni partner Signify. MLS jest współautorem projektu oświetle- Philips FLexBlend w technologii LED niowego i brała czynny udział na każdym etapie jego wdrożenia. Rozwiązanie Philips FlexBlend powstało z myślą o potrzebach właścicieli biur, którzy szukają energooszczędnych rozwiązań oświe- tleniowych wysokiej jakości, zgodnych z normami i regulacjami. Philips FlexBlend pozwala właścicielom budynków zoptymalizo- wać system oświetlenia dzięki spełnianiu norm dla biur i wysokiej rentowności. Co więcej, rozwiązanie FlexBlend można z łatwością zamontować w różnych typach sufitów oraz w różnych przestrze- niach biurowych, takich jak otwarte biura czy sale konferencyjne. Oprawy FLexBlend są produkowane w  fabryce Signify w Kętrzynie, która korzysta w 100% z odnawialnej energii elektrycz- nej (energia jest zakontraktowana z farmą wiatrową w Kisielicach w woj. warmińsko-mazurskim). Inwestycja daje rocznie oszczędność ponad 677 MWh energii i pozwoli ograniczać emisję C02 o blisko 500 ton (to jakby każdego 14 Rynek Elektryczny 1/2021

Wiadomości Farmy Fotowoltaiki na giełdzie Spółka Farmy Fotowoltaiki SA, należąca do Berg Holding, pla- elektryczną, która zaspokoi zapotrzebowanie 200 gospodarstw nuje wprowadzić akcje na NewConnect. domowych. Spółka posiada obecnie zawartą umowę przedwstępną Debiut Farm Fotowoltaiki SA na NewConnect planowany na nabycie projektu farmy wraz z dzierżawą gruntu. Uruchomienie jest do 12 miesięcy, czyli najpóźniej na początku 2022 r. Farmy instalacji planowane jest na początek 2022 r. Fotowoltaiki na przełomie lutego i marca zwrócą się do inwestorów Spółka obecnie dewelopuje farmy o łącznej mocy 72 MW. indywidualnych po 4,05 mln na budowę nowej farmy o mocy 1 MW W dniu 10 lutego 2021 r. Farmy Fotowoltaiki poinformowały zlokalizowanej na Podkarpaciu. Stworzą ją wraz z Columbus Energy. o podpisaniu umowy dzierżawy działki na okres 29 lat w celu Odnawialne źródła energii stanowią najmłodszą, lecz niezwy- budowy trzech farm fotowoltaicznych o  łącznej mocy 3 MW. kle prężnie rozwijającą się gałąź działań Berg Holding SA. Spółka Umowa jest częścią strategii, która zakłada powstanie co najmniej Farmy Fotowoltaiki została założona z  myślą o  budowie farm 25 projektów farm fotowoltaicznych. Powstają one w ramach spółek fotowoltaicznych na terenie całego kraju. W tym celu, we współ- celowych w konsorcjum zawiązanym przez Farmy Fotowoltaiki pracy z Columbus Energy, realizuje poszczególne projekty farm oraz Columbus Energy pod nazwą Columbus & Farmy Sp. z o.o. w ramach spółek celowych. Aktualnie planowaną inwestycją na lata Odnawialne źródła energii cieszą się coraz większym zaintereso- 2021/22 jest nowa farma o mocy 1 MW, położona w Nagoszynie waniem ze strony inwestorów, w związku z tym należy spodziewać na Podkarpaciu. Instalacja docelowo będzie produkowała energię się kolejnych emitentów z tej branży. Fotowoltaika w Ackermanie Ackerman SA, producent urządzeń grzewczych, wzmacnia dzia- Uwzględniając dotychczasową działalność na rynku materiałów łalność na rynku fotowoltaiki. Zmienia się w WAT SA i tworzy budowlanych oraz szansę rozwoju na rynku fotowoltaiki, zarząd grupę kapitałową z kompletną ofertą dla branży PV. spółki postanowił wydzielić działalności produkcji i dystrybucji Ackerman SA to producent urządzeń grzewczych. Specjalizuje materiałów budowlanych do spółki zależnej Ackerman Sp. z o.o. się w  produkcji stalowych i  kaflowych pieców kominkowych. Ackerman SA zmieni nazwę w WAT SA. Na polskim rynku działa od 2010 r. Zarząd Ackerman SA podjął Wokół podmiotu dominującego powstanie grupa kapitałowa WAT, działania mające na celu zmianę nazwy firmy oraz stworzenie grupy obejmująca spółki zależne prowadzące działalność w segmentach zwią- kapitałowej działającej na rynku PV. zanych z fotowoltaiką m.in. sprzedaż produktów i systemów foto- W IV kwartale 2020 r. firma rozpoczęła przedsięwzięcia biz- woltaicznych czy instalacja produktów i systemów fotowoltaicznych. nesowe w zakresie fotowoltaiki: podpisała list intencyjny w spra- Grupa WAT będzie również zajmować się produkcją elemen- wie wspólnych działań rynkowych z firmą Omega-Wat Sp. z o.o., tów instalacji fotowoltaicznych, w tym w szczególności systemów a następnie zakupiła 30 proc. udziałów w tej firmie. montażowych oraz produktów offgridowych. Nawiązanie współpracy z Omega-Wat w krótkim czasie pozwo- Usługi komplementarne grupy to pozyskiwanie gruntów i przy- liło firmie Ackerman na zaistnienie na silnie rozwijającym się rynku gotowanie projektów pod inwestycje w farmy fotowoltaiczne oraz energii słonecznej w Polsce oraz zaowocowało rozszerzeniem oferty budowa farm fotowoltaicznych na gruntach własnych (tworzenie o panele fotowoltaiczne. spółek celowych dla każdej farmy). SUNEX przejmie Polską Ekologię SUNEX S.A., producent i dystrybutor innowacyjnych rozwią- przez zarząd Sunex. Jednym z podstawowych założeń przejęcia zań opartych o odnawialne źródła energii, zamierza przejąć od działalności dotyczących zamówień publicznych jest brak angażo- spółki Polska Ekologia obsługę zamówień publicznych. Na polskim wania dodatkowych środków finansowych na realizację transakcji. rynku zamówienia publiczne odpowiadają obecnie za znaczną część Planem jest natomiast wykorzystanie w tym celu kompensaty wza- sprzedaży urządzeń w zakresie odnawialnych źródeł energii. jemnych wierzytelności. SUNEX S.A. rozpoczął prace koncepcyjno-analityczne zmie- SUNEX S.A. jest czołowym producentem innowacyjnych rzające do przejęcia od jednostki dominującej Polska Ekologia rozwiązań opartych o odnawialne źródła energii. Firma powstała części działalności związanej z realizacją zamówień publicznych, w 2002 roku w Raciborzu. Oferuje m.in.: pompy ciepła, kolektory realizowanych przez jednostki samorządowe w obszarze OZE: słoneczne, termosyfony, systemy montażowe, systemy połączeniowe, fotowoltaika czy pompy ciepła. Obecnie Sunex jest poddostawcą zasobniki, grupy pompowe, stacje wymiany ciepła, regulatory części urządzeń i wyposażenia dla Polskiej Ekologii, która realizuje solarne. Ponad 60 proc. pro- dostawy w ramach zamówień publicznych jako wykonawca. dukcji firmy trafia za granicę. Przejęcie działalności Polskiej Ekologii zwiększy potencjał przy- Spółka zadebiutowała na rynku chodowy firmy Sunex. Stanowić będzie jednocześnie dodatkowy regulowanym Giełdy Papierów impuls do rozwoju produkcji własnej oraz w znacznym stopniu Wartościowych 30 lipca przyczyni się do poprawy konkurencyjności oferty. 2015 r. Wcześniej akcje spółki Forma prawna i organizacyjna przejęcia działalności związa- były przedmiotem obrotu na nej z realizacją zamówień publicznych jest obecnie analizowana rynku NewConnect. Rynek Elektryczny 1/2021 15

Wiadomości Relpol poprawił sprzedaż i zysk W 2020 r. Relpol osiągnął 117,9 mln zł przychodów ze sprzedaży, wywołany chaosem z powodu rozprzestrzeniającej się pandemii co w porównaniu do 2019 r. oznacza wzrost o 2,2 %. Zysk netto koronawirusa oraz wprowadzeniem wielu ograniczeń związanych zwiększył się o 41%. Sprzedaż eksportowa wzrosła o 4,3%. z transportem i zamykaniem granic. Poprawa sytuacji rynkowej O 2,4% zmniejszyła się sprzedaż na rynek krajowy. nastąpiła w III kwartale 2020 r., a wraz z nią wzrosły zamówienia, Według wstępnych danych Relpol SA zwiększył w 2020 r. przychody i zyski. zarówno przychody jak i zyski. Przychody ze sprzedaży wzro- W 2020 r. Relpol otrzymał dofinansowanie do projektu pro- sły do 117,8 mln zł, z 115,3 mln w 2019 r. Wyraźnie wzrósł dukcyjnego przekaźników bistabilnych. W celu skupienia się na eksport, na który wpływ ma utrzymujący się rosnący trend podstawowej działalności, jaką jest produkcja przekaźników elek- sprzedaży przekaźników do inwerterów fotowoltaicznych. Zysk tromagnetycznych i gniazd wtykowych do przekaźników, Relpol netto wyniósł w ubiegłym roku 7,1 mln zł tj. o 41% więcej niż sprzedał Zakład Polon w Zielonej Górze. W grudniu rozpoczęła w 2019 r. Na tak wysoki poziom zysku netto, poza wynikami na się budowa nowej hali produkcyjnej w Żarach. sprzedaży, wpływ miała dotacja otrzymana na ochronę miejsc W styczniu 2021 r. Relpol otrzymał informację o przyznaniu pracy w wysokości 2,6 mln zł. dofinansowania z NCBiR w wysokości 3,6 mln zł. na realizację Osiągany przez spółkę poziom przychodów w poszczególnych projektu „Opracowanie prototypowej technologii do produkcji kwartałach 2020 r. był zróżnicowany. Po bardzo dobrym I kwartale przekaźników o podwyższonej niezawodności do zastosowania 2020 r., w II kwartale 2020 r. nastąpił 15% spadek przychodów w infrastrukturze krytycznej”. Wartość projektu wynosi 7,7 mln zł. Farma fotowoltaiczna PV Mitra Energa z Grupy ORLEN planuje realizację nowej farmy foto- oddania do użytku woltaicznej PV Mitra o mocy ok. 100 MW. Inwestycja powsta- będzie to największa nie na poeksploatacyjnych terenach kopalni Adamów w gminie instalacja fotowol- Przykona w Wielkopolsce. Instalacja będzie elementem powsta- taiczna wśród akty- jącego Centrum OZE Energa, którego łączny potencjał w różnych wów OZE Energi. źródłach odnawialnych wynosi ok. 160 MW. Według szacunków, Projekt PV Mitra znajduje się w fazie prac planistycznych, po wybudowaniu PV w tym trasowania linii elektroenergetycznych, które połączą inwe- Gryf oraz PV Mitra stycję z siecią przesyłową. Trwają również działania zmierzające do aktywa działające uzyskania kompletu decyzji administracyjnych, w tym uzyskania w ramach Centrum warunków przyłączeniowych i pozwolenia na budowę. Spółka sza- OZE Energi byłyby cuje, że ich pozyskanie będzie możliwe już w 2021 roku. w stanie zasilić ok. 100 tys. gospodarstw domowych. Należące do Energi tereny w  gminie Przykona posiadają Obecnie Energa OZE zarządza dwiema komercyjnymi farmami duży potencjał inwestycyjny zapewniając rekultywację tere- fotowoltaicznymi – PV Delta o mocy zainstalowanej 1,63 MW oraz nów pokopalnianych. PV Czernikowo 3,77 MW. Przez trzy pierwsze kwartały ubiegłego Na terenie kopalni Adamów już teraz działa uruchomiona w lipcu roku oba te aktywa wyprodukowały ok. 5 GWh energii elektrycznej. 2020 r. Farma Wiatrowa Przykona o mocy 31 MW. Obok niej Wynik ten pozwolił zasilić ok. 2,5 tys. gospodarstw domowych, powstaje farma fotowoltaiczna PV Gryf o mocy 20 MW, W momencie a jednocześnie zredukował emisję CO2 o 3,8 tys. ton. Moc farm wiatrowych W Polsce największym źródłem energii elektrycznej z odna- wialnych źródeł energii jest wiatr. Moc zainstalowana farm wia- trowych wynosi ponad 6,7 GW. Według danych Polskich Sieci Elektroenergetycznych z dnia 1 lutego 2021 r. moc zainstalowana farm wiatrowych wynosi 6702,399 MW. Moc zainstalowana skorygowana to 6674,219 MW (moc skorygowana wynika z ograniczeń w możliwości rzeczywistej generacji mocy przez farmy wiatrowe z powodu np. ograniczeń przyłącza lub ograniczeń wewnętrznych tj. rozruchu FW). Moc zainstalowana odnawialnych źródeł energii wynosi obecnie ponad 12 GW. Farmy wiatrowe stanowią ponad połowę tej ilości, a fotowoltaika ma 4 GW. Dla porównania, moc zainstalowana w całym krajowym systemie elektroener- getycznym wyniosła w grudniu 2020 r. prawie 52 GW. 16 Rynek Elektryczny 1/2021

Wiadomości Przemysław Bienias – EFL Polaris Firma EFL Polaris Sp. z  o.o., polski Koźmińskiego w Warszawie oraz podyplomowe studia logistyczne producent nowoczesnych i energooszczęd- również na tej uczelni. nych opraw LED oraz dostawca rozwiązań – Cieszę się z zaufania, jakim obdarzył mnie zarząd i właściciele EFL oświetleniowych, ma nowego dyrektora Polaris i wierzę, że wspólnie z marką będziemy się rozwijać i wzmacniać generalnego. Przemysław Bienias jest pozycję firmy na rodzimym rynku oraz rynkach zagranicznych. Mam odpowiedzialny za całościowe zarządzanie nadzieję, że dzięki mojemu doświadczeniu zarówno w obszarze sprze- i rozwój firmy. daży, zakupów, zarządzania, jak i bezpośrednio w sektorze oświetlenio- Dotychczas Przemysław Bienias zwią- wym, wspólnie z zespołem uda nam nawiązać nowe współprace i zaofe- zany był m.in. z firmą Pozbruk, Luxiona rować klientom nasze najlepsze rozwiązania – podkreśla Przemysław oraz ThyssenKrupp. Przed dołączeniem Bienias, dyrektor generalny EFL Polaris Sp. z o.o. do EFL Polaris, między 2017 a 2020 r., Przemysław Bienias pełnił EFL Polaris to firma z polskim kapitałem. Istnieje od ponad funkcję dyrektora ds. inwestycji, a następnie dyrektora ds. han- 20 lat. Realizuje projekty dla klientów z sektora publicznego oraz dlowych w firmie Pozbruk. Wcześniej blisko dwa lata zajmował dla firm prywatnych z różnych branż. Siedziba firmy mieści się stanowisko dyrektora ds. inwestycji oraz handlowego w Grast w Słupnie pod Warszawą. W 2019 r. spółka osiągnęła przychody & MTB. Był również dyrektorem zarządzającym w  Ekobud netto w wysokości 8,8 mln zł (o 545 tysięcy mniej niż rok wcze- Sp. z o.o., a także przez cztery lata dyrektorem handlowym w firmie śniej). Natomiast zysk netto wyniósł 27,5 tys. zł (w 2018 r. było Luxiona. Ukończył Zarządzanie i Marketing w Akademii Leona 64,4 tys. zł). Tomasz Makarski – LUG Tomasz Makarski objął stanowisko globalnego dyrektora strategię marki oraz wyznaczanie nowych Sprzedaży i Marketingu i stanął na czele skonsolidowanej Dywizji obszarów wzrostu firmy. Sprzedaży i Marketingu w randze członka zarządu LUG Light Tomasz Makarski z  firmą LUG Light Factory Sp. z o.o. Paweł Karłowski, dotychczasowy Global Sales Factory związany jest od stycznia 2015 roku, Director LUG, z dniem 14 grudnia 2020 r. przestał pełnić funkcję a od 2019 pełni funkcję członka zarządu. Jest zarządcze i zakończył współpracę z firmą. absolwentem Uniwersytetu Szczecińskiego Zmiany organizacyjne stanowią pogłębienie procesów konso- na Wydziale Prawa i Administracji. Posiada lidacyjnych zapoczątkowanych w 2019 r. i polegają na połączeniu 16-letnie doświadczenie w obszarach mar- Dywizji Sprzedaży i Dywizji Marketingu w jedną globalną dywi- ketingu oraz wsparcia procesów sprzedaży, restrukturyzacji oraz zję łączącą w sobie kompetencje obu tych obszarów. Zadaniem wdrożeń platform informatycznych wspierających bieżącą dzia- nowego dyrektora będzie odpowiedzialność za długookresową łalność organizacji. Michał Wypychewicz – ZPUE Bogusław Wypychewicz, założyciel firmy ZPUE, zrezygnował Akademii Zarządzania Strategicznego realizowanego przez FIG z pełnienia funkcji prezesa zarządu. Od 1 stycznia 2021 r. stanowi- Polska, ICAN Managment i ICAN Strategic Leadership Academy. sko to objął jego syn Michał Wypychewicz. Ekspert w zakresie zarządzania strategicznego, tworzenia sys- Michał Wypychewicz pracował w ZPUE od najmłodszych temów KPI i analiz finansowych. Posiada wyższe wykształce- lat, w tym jako uczeń na wydziałach produkcyjnych, doradca nie. Studiował zarządzanie strategiczne na Akademii Leona klienta i specjalista w dziale strategii. Doświadczenie zawodowe Koźmińskiego, Financial Management na Polish Open University zdobywał także: oraz międzynarodowe stosunki gospodarcze na Uniwersytecie – w Standard & Poor’s (S&P Global Rating) jako management Ekonomicznym w Krakowie. associate; Biegle posługuje się językiem polskim i angielskim. Pasjonat – we Francuskim Instytucie Gospodarki Polska jako konsultant sportu, w tym przede wszystkim piłki nożnej i sportów walki, moto- biznesowy; ryzacji i fizyki teoretycznej. – współtworzył projekty internetowe Leaderland i Bizplaner.pl; Od 1 stycznia 2021 r. zarząd ZPUE SA pracuje w następującym – w  firmie MW&Partners jako dyrektor generalny odpowie- składzie: dzialny za zbudowanie strategii rozwoju firmy Michał Wypychewicz – prezes zarządu oraz operacyjnego jej wdrożenia; Krzysztof Jamróz – wiceprezes zarządu, dyrektor handlowy – w Stolbud Włoszczowa S.A. jako dyrek- Michał Stępień – wiceprezes zarządu, dyrektor techniczny tor eksportu, budując strategię sprzedaży Tomasz Gajos – członek zarządu, dyrektor ds. finansowych zagranicznej spółki. Wojciech Marcinkowski – członek zarządu, dyrektor SCM Przez ponad pięć lat członek Rady i Koordynacji Nadzorczej ZPUE SA, w tym członek komi- Bogusław Wypychewicz jest obecnie zastępcą prezesa Rady tetu audytu tej spółki. Uczestnik programu Nadzorczej ZPUE SA. Rynek Elektryczny 1/2021 17

Zbliżenia Ultrafiolet w globalnej walce Rozmowa z Tomaszem Książkiem, wiceprezesem zarządu oraz dyrektorem handlowym na Polskę i kraje bałtyckie w firmie Signify Poland Wzrasta popyt na urządzenia do dezynfekcji. opracowała szereg nowych urządzeń do dezynfekcji, które wpro- Jaki potencjał ma Signify w tej dziedzinie? wadziliśmy na rynek w celu wsparcia ochrony ludzkiego zdro- Pandemia sprawiła, że zapotrzebowanie na różne formy wia i bezpieczeństwa. dezynfekcji znacząco wzrosło. W odpowiedzi na te potrzeby nasza firma zwiększyła produkcję promienników UV-C oraz Od ponad 35 lat Signify znajduje się w  czołówce firm zaj- mujących się technologią UV. Promienniki UV-C od wielu lat 18 Rynek Elektryczny 1/2021

Zbliżenia produkowane są w naszym zakładzie w Pile, gdzie dodatkowo przy wyborze urządzeń oraz zwracanie uwagi na certyfikaty mate- znajduje się też Centrum Badawczo-Rozwojowe technologii UV. riałów i komponentów elektrycznych oraz wyniki testów i badań przeprowadzonych przez akredytowane laboratoria. Jaki jest poziom skuteczności urządzeń do dezynfekcji firmy Signify? W jakich sytuacjach urządzenia UV-C Dzięki badaniom przeprowadzonym w tym roku przez Signify sprawdzają się najlepiej? wspólnie z Uniwersytetem Bostońskim w USA, potwierdziliśmy Wiele podmiotów szuka sposobów, aby stworzyć bezpieczne śro- skuteczność naszych promienników UV-C w walce z obecnie panu- dowisko pracy czy miejsc użyteczności publicznej. W zależności od jącą pandemią. Oznacza to, że nasze promienniki UV-C są w sta- sytuacji mamy do wyboru produkty i rozwiązania, które przezna- nie skutecznie dezaktywować wirusa SARS-CoV2 powodującego czone są do dezynfekcji powietrza, przedmiotów czy powierzchni. chorobę COVID-19 w ciągu zaledwie kilku sekund. To znakomita wiadomość dla nas wszystkich: przedsiębiorców, konsumentów, Nasze portfolio niedawno poszerzyło się o nowe produkty pacjentów, wszystkich pracowników, ponieważ możemy jeszcze i rozwiązania oparte o technologię UV-C dla odbiorców pro- lepiej troszczyć się o zdrowie ludzi. fesjonalnych. Mogą to być urządzenia, które są wyposażone w czujniki oraz systemy sterujące (działają wyłącznie, gdy nie Jak wygląda plan przyspieszenia wprowadzania ma w pobliżu ludzi ani zwierząt) lub specjalne rozwiązania do na rynek produktów UV-C? dezynfekcji powietrza w pomieszczeniach, w których przebywają Jesteśmy firmą odpowiedzialną społecznie, dlatego chcemy wspo- ludzie („Upper-Air UV-C”). Instalowane są wówczas na odpo- magać globalną walkę z wirusem i aktywnie się w nią angażować. wiedniej wysokości, gdzie w połączeniu ze specjalnymi osłonami Jesteśmy świadomi efektywności naszych promienników i sys- i optyką eliminuje się narażenie ludzi na bezpośrednie działanie temów UV-C, dlatego postanowiliśmy udostępnić nasze know- promieniowania UV-C. Powietrze w górnej części pomieszcze- -how przedsiębiorstwom z innych branż technologicznych nia jest stale dezynfekowane za pomocą promieniowania UV-C i naturalnego obiegu powietrza. Z kolei do dezynfekcji przed- W  tym roku dodatkowo poszerzyliśmy ofertę naszych miotów idealnie nadają się komory dezynfekcyjne, które pomogą produktów UV-C,  przejmując aktywa Germicidal Lamps & pozbyć się drobnoustrojów z identyfikatorów, telefonów, toreb, Applications (GLA), holenderskiej firmy posiadającej duże laptopów i portfeli. W sklepach mogą być one wykorzystywane doświadczenie w zakresie dezynfekcji UV-C. W ramach trans- do dezynfekcji zwracanych towarów np. okularów lub ubrań zakła- akcji przejęliśmy od GLA portfolio urządzeń UV-C do dezyn- danych w przymierzalniach. fekcji powietrza w pomieszczeniach w oparciu o konwekcyjny ruch powietrza. Urządzenia te noszą nazwę „Upper Air UV-C” Podsumowując, technologia UV jest z  nami od wielu lat i co bardzo ważne, podczas ich pracy, w pomieszczeniach mogą i z pewnością zostanie z nami na dłużej. Żyjemy w połączonym znajdować się ludzie! ekosystemie, a mobilność ludzi i globalizacja sprzyjają szybkiemu rozprzestrzenianiu się patogenów, a dzięki technologii UV możemy Promieniowanie UV-C ma obecnie szersze w  znacznym stopniu ograniczyć zagrożenia z  nimi związane. zastosowanie niż dotychczas. Skąd wiadomo, Decydując się na współpracę z Signify, klienci, dzięki naszej auto- że jest bezpieczne? ryzowanej sieci dystrybucji oraz firm instalacyjnych mogą mieć Technologia UV dotychczas znajdowała swoje zastosowanie głów- pewność korzystania nie tylko z urządzeń wysokiej jakości, ale nie w szpitalach, na oddziałach zakaźnych lub gabinetach lekarskich również wsparcia w projekcie, instalacji i szkoleniu z prawidłowego czy weterynaryjnych oraz była stosowana interwencyjnie w miej- i bezpiecznego użytkowania. scach, w których pojawiały się okresowe epidemie np. gruźlicy. Obecnie podstawowe zastosowanie opisane wyżej nie zmieniło Dziękuję za rozmowę się, ale poszerzyło swój zakres. Na dezynfekcję UV-C zdecydo- wało się już wielu nowych klientów z takich obszarów jak biura, Małgorzata Kozińska szkoły, fabryki, sieci sklepów drogeryjnych oraz parki wodne. Przykładem ostatniej realizacji jest Aqua Park Warszawianka, gdzie Tomasz Książek zainstalowaliśmy nasze produkty „Upper Air” w szatniach i w cią- gach komunikacyjnych. Menedżer z wieloletnim doświadczeniem w zakresie zarządzania sprzedażą oraz marketingu na rynku elektrotechnicznym. Swoją Pamiętajmy, że promieniowanie UV-C jest szkodliwe dla oczu karierę zawodową rozpoczął w 1992r w firmie SAPA Aluminium. i skóry człowieka oraz zwierząt. Znane są przykłady niewłaściwego Z marką Philips Lighting związany od 1995 roku. Będąc odpowie- ich wykorzystania, co może stanowić zagrożenie. dzialnym za sprzedaż oraz jako dyrektor marketingu, aktywnie uczestniczył w procesie transformacji spółki z producenta produktów To, co wyróżnia naszą firmę to polityka sprzedaży bazująca oświetleniowych do konsultanta i dostawcy zintegrowanych roz- wyłącznie na certyfikowanych podmiotach (dystrybutorach oraz wiązań IoT. Kierował pracą międzynarodowych zespołów, wdrażając instalatorach), gwarantujących instalację urządzeń w  oparciu innowacyjne w branży rozwiązania i modele biznesowe. Obecnie o profesjonalny projekt oświetleniowo-elektryczny dostosowany pełni funkcję wiceprezesa zarządu Signify Poland oraz dyrektora do danego pomieszczenia. Dodatkowo użytkownik zostanie każdo- handlowego w Polsce i krajach bałtyckich. Od 2015 roku jest człon- razowo przeszkolony z zasad bezpiecznego korzystania z urządzeń kiem zarządu Związku Producentów Sprzętu Oświetleniowego Pol- UV-C. Naszym klientom rekomendujemy zachowanie ostrożności Lighting. Posiada wykształcenie wyższe ekonomiczne, jest również absolwentem Executive Master of Business Administration. Rynek Elektryczny 1/2021 19

Życie firm „Jaśniejsze Życie, Lepszy Świat 2020” – program Signify Signify, światowy lider branży oświetleniowej, osiągnął cele swojego programu zrównoważonego rozwoju „Jaśniejsze Życie, Lepszy Świat 2020”, realizując z nadwyżką większość ambitnych zobowiązań wyznaczonych podczas rozpoczęcia programu w 2016 r. W  2020 r. osiągnęliśmy neutralność węglową w  całej naszej We wrześniu 2020 r. wystartowaliśmy z  nowym progra- globalnej działalności i  używaliśmy energii elektrycznej mem „Jaśniejsze Życie, Lepszy Świat 2025”, w  którym Cele pochodzącej w 100% ze źródeł odnawialnych1. Uzyskaliśmy 84% Zrównoważonego Rozwoju ONZ pełnią funkcję strategicznego naszych przychodów z energooszczędnych produktów, systemów kompasu. Program ten wyznacza jeszcze ambitniejsze zobowiąza- i usług2, przekraczając nasz cel, który wynosił 80%. Ponadto we nia. Podwoimy nasz pozytywny wpływ na społeczeństwo i środowi- wszystkich naszych zakładach produkcyjnych nie zostały wyge- sko. Przyjmiemy model łańcucha wartości i jeszcze bardziej skupimy nerowane żadne odpady do środowiska. Wskaźnik zrównowa- się na pozytywnym wpływie światła. Po osiągnięciu neutralności żonego rozwoju odnośnie dostawców jest na poziomie 99%, co węglowej we własnej działalności wzmożemy wysiłki, aby pomóc oznacza znaczne przekroczenie celu, który wynosił 90%. Chcemy innym w przyspieszeniu działań na rzecz klimatu poprzez realizację zapewniać naszym pracownikom bezpieczne, zdrowe środowi- następujących celów: sko pracy. Osiągnęliśmy historycznie najlepszy wynik w zakresie – Podwojenie tempa, w  którym osiągamy scenariusz 1,5°C bezpieczeństwa z łącznym wskaźnikiem incydentów na poziomie 0,22 – znacznie poniżej celu w wysokości 0,35. Porozumienia Paryskiego – Podwojenie naszych przychodów z obiegu zamkniętego do 32% Wszystkie nasze zobowiązania wyznaczone na 2020 r. wpisują – Podwojenie naszych przychodów z inicjatyw Brighter Lives się w sześć Celów Zrównoważonego Rozwoju ONZ, w ramach których możemy osiągnąć największy wpływ na środowisko do 32% i społeczeństwo: – Podwojenie, do 34% odsetka, kobiet na stanowiskach Zrównoważone przychody: kierowniczych – 84% przychodów z portfolio energooszczędnych produktów, W uznaniu dla naszych postępów, przez cztery lata z rzędu od naszego debiutu giełdowego jesteśmy uwzględniani w indeksie systemów i usług, przekraczając cel 80% wyznaczony w 2020 r. Dow Jones Sustainability World Index i otrzymaliśmy tytuł Lidera – 2,923 mld źródeł światła i opraw LED dostarczonych od 2015 r., Branży w 2017, 2018 i 2019 r. Ponadto ponownie znaleźliśmy się na „liście Climate A” CDP za ograniczenie negatywnego wpływu które zapobiegły emisji 72 988 kt CO2 na środowisko, a także na „liście Supply Chain A” CDP. Zrównoważona działalność: – Neutralność węglowa w całej globalnej działalności SIGNIFY – Użycie energii elektrycznej pochodzącej w 100% ze źródeł odnawialnych – Zerowa ilość odpadów wywożonych na wysypiska ze wszystkich zakładów produkcyjnych – Historycznie najlepsze wyniki w  zakresie bezpieczeństwa (łączny wskaźnik incydentów równy 0,22, cel: <0,35) – 99-procentowy wskaźnik zrównoważonego rozwoju dostawców (cel: 90%) – Poprawa jakości życia 6 mln ludzi poprzez rozwój oświetlenia zasilanego energią słoneczną i wsparcie 9 266 przedsiębiorców przez doskonalenie ich umiejętności technicznych i bizneso- wych od 2017 r. 1 Z wyłączeniem przejętych spółek (w tym Cooper Lighting Solutions i Klite) w standardowym dwuletnim okresie integracji w zakresie raportowania środo- wiskowego i społecznego. 2 Energooszczędne produkty, systemy i usługi muszą cechować się mierzalnym pozytywnym wpływem na efektywność energetyczną (10% lub więcej), co sta- nowi najistotniejszy obszar naszych inicjatyw na rzecz zrównoważonego rozwoju. 20 Rynek Elektryczny 1/2021

Życie firm Największa konsolidacja na rynku hurtowym – Nowy wymiar partnerstwa Kaczmarek Electric S.A. dołączy do W.EG Polska. Powstanie jedna z największych sieci dystrybucyjnych artykułów elektrotechnicznych w Polsce. Kaczmarek Electric S.A. dołączy do grupy W.EG, do której Przychody netto w 2019 r. wyniosły ponad 550,6 mln zł , a zysk należą już Fega Poland i Enexon. netto prawie 4,3 mln. Klasyfikuje to firmę na 4. miejscu na liście W.EG Polska reprezentuje w Polsce grupę Würth, która pro- największych dystrybutorów artykułów elektrotechnicznych wadzi działalność w zakresie produkcji i obrotu materiałami mon- w Polsce. Prezesem zarządu Kaczmarek Electric S.A. jest jej zało- tażowymi i łącznikowymi oraz działalność w zakresie hurtowej życiel – Cezary Kaczmarek. dystrybucji materiałów elektrotechnicznych. Właścicielem W.EG Polska jest FEGA & Schmitt Elektrogroßhandel GmbH z siedzibą Enexon Sp. z o.o. (dawnej Elektroskandia) to sieć z 30 oddzia- w Ansbach (Niemcy). łami. W 2019 r. hurtownia miała przychody ponad 287 mln zł. Zysk netto osiągnął poziom 4,8 mln zł. Na koniec grudnia 2019 r. Pierwszym krokiem zamierzonej koncentracji będzie przejęcie spółka zatrudniała 163 osoby. Prezesem zarządu Enexon Sp. z o.o. przez W.EG Polska Sp. z o.o. wszystkich akcji Kaczmarek Electric jest Maciej Maćkowiak. S.A. W  drugim kroku Cezary Kaczmarek, prezes Kaczmarek Electric S.A., obejmie 40 proc. udziałów w W.EG Sp. z o.o. i dołą- Fega Poland Sp. z o.o. to najmniejszy podmiot w grupie W.EG. czy do zarządu jako członek. Liczy 8 oddziałów. Przychody ze sprzedaży w 2019 r. wyniosły nieco ponad 100 mln zł, a zysk netto 1,5 mln zł. Na koniec 2019 r. firma W wyniku transakcji W.EG będzie jedną z największych na rynku miała 58 pracowników. Prezesem zarządu Fega Poland Sp. z o.o. sieci dystrybucji materiałów elektrotechnicznych. Spółki handlowe: jest Rafał Walendowski. Enexon, Fega i Kaczmarek Electric zachowają swoją tożsamość. Grupa W.EG  Przychody netto Zysk netto 2019 Liczba oddziałów Potencjał grupy W.EG ze sprzedaży PLN W.EG Polska Sp. z o.o. powstała w 2016 r. jako własność FEGA 2019 PLN & Schmitt Elektrogroßhandel GmbH. Prezesem zarządu spółki jest Maciej Maćkowiak. FEGA 101 825 590,62 1 550 894,38 8 W.EG prowadzi działalność usługową w obszarach: finansów ENEXON 287 635 000,58 4 842 522,56 30 (w tym księgowości i controllingu), najmu nieruchomości, kadr, usług informatycznych, zakupowych, logistycznych i administra- KACZMAREK 550 626 961,14 4 278 298,70 95 cyjnych na rzecz podmiotów zależnych: Enexon Sp. z o.o., Fega ELECTRIC Poland Sp. z o.o. oraz wkrótce Kaczmarek Electric S.A. Wszystkie spółki to sieci hurtowni elektrotechnicznych. Razem 940 087 552,34 133 Rok w 2019 r. zakończył się dla spółki stratą netto 20 652 127,59 zł, Potencjał grupy W.EG. Opracowanie RE na co największy wpływ miała działalność operacyjna. Potencjał grupy W.EG na podstawie przychodów z 2019 r. to Największy potencjał dla grupy kapitałowej W.EG ma 940 mln zł. Liczba punktów sprzedaży wynosi łącznie 133. Dla Kaczmarek Electric S.A. Sieć liczy 95 punktów sprzedaży. porównania – największa grupa dystrybucyjna w branży elektro- technicznej FEGIME liczy 187 placówek. RE Rynek Elektryczny 1/2021 21

Życie firm Pandemia a rynek B2B Digitalizacja i skracanie łańcuchów dostaw Pandemia koronawirusa zachwiała światową gospodarką, ale jednocześnie sprawiła, że w  ciągu zaledwie kilku miesięcy na rynku zaszły zmiany, które wcześniej zajmowały wielu firmom nawet kilka lat. Tempo digitalizacji rynku B2B znacznie przyspiesza, wiele przedsiębiorstw dokonuje lub planuje też istotne zmiany w swoich łańcuchach dostaw. Według ekspertów merXu, platformy e-commerce typu marketplace dla handlu B2B w Europie Środkowo-Wschodniej, w nadchodzącym czasie te zjawiska będą się nasilać i napędzać rozwój biznesu w naszym regionie. Lawina digitalizacji w B2B żadnych zmian w strukturze dostawców, 51% dokonało pewnych Od momentu wybuchu pandemii przedsiębiorcy coraz mocniej zmian, a 19% przedsiębiorstw zdecydowało się na bardzo istotne stawiają na digitalizację swoich procesów, a z drugiej strony tego przetasowania w tym zakresie. Na decyzje o podjęciu współpracy samego oczekują od kontrahentów. Wyraźnie pokazują to m.in. z innymi kontrahentami wpływ miały nie tylko konkurencyjne wyniki ankiety przeprowadzonej kilka miesięcy temu wśród spe- ceny (40% odpowiedzi), dostępność produktów i materiałów cjalistów z działów zakupów przedsiębiorstw z Europy, Ameryki (39%), ale też lepsze doświadczenie zakupowe (35%). Północnej i  Australii przez amerykański instytut badawczy Hanover Research dla firmy PROS. Respondenci wskazali, że – Ten rok pokazał, że od digitalizacji nie ma odwrotu. Wyraźnie poziom digitalizacji zakupów w ich firmach wzrósł z 29% do 37% widać to także w przypadku polskich firm. Jeszcze na początku 2020 roku tylko podczas pierwszej fali pandemii i przewidywali, że w krót- wielu przedsiębiorców nie planowało przenieść chociaż części swojej sprze- kim czasie osiągnie on poziom 40%. Aż 66% kupców stwierdziło daży i zakupów do sieci. Często nie mieli odpowiedniej wiedzy i zasobów, ponadto, że większość ich dostawców nie była wystarczająco a także konkretnych pomysłów na rozwój w tym kierunku. Dziś, zaledwie zdigitalizowana i dobrze przygotowana do nowych warunków kilka miesięcy później, sytuacja zmieniła się o 180 stopni i większość prowadzenia biznesu. Kwestionowano m.in. tempo i efektywność przedsiębiorców doskonale zdaje sobie sprawę, że prowadzenie biznesu odpowiadania na zapytania ofertowe (44%), niestabilny poziom z wykorzystaniem kanału online to już nie przyszłość, a teraźniejszość cen (31%) czy niewystarczającą dostępność informacji o pozio- i że mogą znacznie na tym zyskać. Wiele firm przez ostatnie miesiące mach stanów magazynowych (29%). W efekcie, w trakcie pierw- zdążyło zwiększyć poziom digitalizacji swoich zakupów i sprzedaży, szej fali pandemii jedynie 30% ankietowanych firm nie dokonało ale bez wątpienia 2021 będzie czasem prawdziwego rozkwitu w tym obszarze – komentuje Piotr Nowjalis, dyrektor finansowy merXu. Piotr Nowjalis, dyrektor finansowy merXu Zwrot ku lokalnym kontrahentom Innym zjawiskiem, które przyspieszył wybuch pande- mii COVID-19, są zmiany w  strukturze łańcucha dostaw wielu firm z  Polski i  Europy. Czasowe wstrzymanie produk- cji w azjatyckich fabrykach oraz zamknięcia granic były bowiem odczuwalne praktycznie dla wszystkich podmiotów, które mają zagranicznych dostawców. W efekcie coraz większa liczba przedsiębiorstw zaczęła poszuki- wać partnerów zlokalizowanych w regionie. – Dla firm, które swoją działal- ność opierały w znacznym stopniu na dostawach z  Chin czy innych azjatyckich państw, kryzys zwią- zany z pandemią okazał się bardzo 22 Rynek Elektryczny 1/2021

Życie firm bolesny. Przestoje w globalnym za granicę. Nie chodzi tu tylko o aspekt finansowy, ale też obawy zwią- przepływie towarów negatywnie zane na przykład z nieznajomością języka, logistyką czy płatnościami. wpłynęły na ich działalność ope- Z myślą o likwidowaniu tych barier stworzyliśmy platformę merXu. racyjną i płynność finansową. com, pierwszy marketplace dedykowany handlowi B2B w Europie Tymczasem przedsiębiorstwa, Środkowo-Wschodniej. Dajemy przedsiębiorcom gotowe narzędzie, których łańcuchy dostaw są które umożliwia im szybkie wejście do cyfrowego świata. Dla polskich bardziej lokalne, mogły dzia- firm produkcyjnych czy dystrybutorów to ogromna szansa na zwięk- łać znacznie stabilniej i mniej szenie działalności eksportowej dzięki dostępowi do potencjalnych kon- odczuły na przykład zamknię- trahentów także z Czech, Słowacji, Estonii i Litwy. Przedsiębiorcom cie granic. Sytuacja, z jaką mie- poszukującym dostawców merXu.com umożliwia zaś bezstronną, liśmy do czynienia w tym roku natychmiastową weryfikację warunków oferowanych przez dotych- sprawiła, że trend związany z ze czasowych partnerów, wyszukanie najlepszych możliwych ofert spośród skracaniem łańcuchów dostaw setek tysięcy produktów, przeprowadzenie negocjacji online i zawarcie znacznie się nasilił. W tym kon- transakcji. Kupcy mają więc w jednym miejscu pełen pakiet korzyści – tekście koronawirus paradoksal- cenę, dostępność towarów i wiarygodność partnerów – podsumowuje nie stwarza szansę dla rozwoju Przemysław Budkowski, prezes merXu. gospodarczego naszego regionu, bo coraz więcej firm zaczęło Platforma jest dostępna pod adresem www.merxu.com. z  zainteresowaniem spoglą- Korzystanie z niej jest bezpłatne. dać na dostawców z tej części Europy. A trzeba podkreślić, że nasz region, a w szczególności Przemysław Budkowski, prezes merXu nasz kraj, ma ogromny poten- cjał i jest niezwykle konkurencyjny pod względem cen i jakości, zarówno w skali europejskiej, jak i globalnej – mówi Piotr Nowjalis. Szansa dla rozwoju biznesu w regionie CEE Polskie firmy coraz śmielej podchodzą do tematu digitalizacji. Kupcom stwarza ona możliwość optymalizacji zakupów dzięki dostępowi do większej liczby potencjalnych partnerów oraz porów- nania ich ofert pod względem cen, jakości i innych kryteriów. Sprzedający dostrzegają zaś szansę na poszerzenie grona swoich kontrahentów, zarówno w kraju, jak i za granicą. Dla nich przeniesie- nie części operacji do sieci wiąże się jednak z większymi nakładami inwestycyjnymi, m.in. budową sklepu internetowego, wydatkami na promocję i marketing, zatrudnieniem zespołu sprzedaży i obsługi klienta. Najczęściej na tego typu wydatki mogą zdecydować się tylko duże firmy. Nie oznacza to jednak, że małe i średnie przed- siębiorstwa nie mogą sobie pozwolić na wejście do kanału online. – Zdajemy sobie sprawę, że przedsiębiorcy napotykają na wiele barier, chcąc wejść ze swoją działalnością do sieci i rozpocząć sprzedaż merXu.com to internetowa platforma handlowa dla firm z regionu Europy Środkowo-Wschodniej działających w  sektorze B2B – zarówno dla małych i średnich przedsiębiorstw, jak i dużych podmio- tów. merXu jest bezpiecznym środowiskiem biznesowym, łączącym zweryfikowanych kupujących i sprzedających, które umożliwia reali- zowanie transakcji bezpośrednich lub poprzez zapytania ofertowe. Horyzontalna platforma e-commerce skupia przede wszystkim han- del towarami niekonsumpcyjnymi z takich kategorii jak bezpieczeń- stwo, budownictwo, chemia i metalurgia, elektrotechnika i oświe- tlenie, maszyny i motoryzacja, narzędzia, ogrzewanie i hydraulika, a także wyposażenie biur i przedsiębiorstw. merXu działa obecnie w Polsce, Czechach, na Słowacji, Litwie i w Estonii. Rynek Elektryczny 1/2021 23

Życie firm Wyłączniki różnicowoprądowe na platformie MerXu – jakie są ich rodzaje i zastosowanie? Wyłączniki różnicowoprądowe pełnią ważną funkcję w instalacjach elektrycznych, dlatego należą do asortymentu często poszukiwanego przez instalatorów na platformie zakupowej MerXu. Aparaty te stosuje się w  rozdzielnicach elektrycznych jako uzupełniające zabezpieczenie przeciwporażeniowe. Poszukiwane przez instalatorów na Jest to rozwiązanie wygodne i często stosowane przez wykonaw- MerXu wyłączniki różnicowoprądowe ców w przypadku niewielkich instalacji. Dzięki różnicówce obej- Różnicówki chronią ludzkie zdrowie i życie, mującej wszystkie obwody rozprowadzone we wnętrzach, ochrona wyłączając obwód, jeśli wykryją upływ prądu uzupełniająca przed porażeniem dotyczy wszystkich pomieszczeń w zabezpieczanym obwodzie. Upływ prądu ma w danym mieszkaniu. miejsce, kiedy zasilane obwodem urządzenie Wyłączniki różnicowoprądowe lub urządzenia popsują się lub jeśli nastąpi z członem nadprądowym porażenie (prąd upływa wtedy za pośrednic- twem ciała człowieka). W obydwu przypad- Szczególnym przypadkiem wyłącznika różnicowoprądowego kach zadaniem różnicówki jest zadziałanie jest różnicówka z  członem nadprądowym. Takie urządzenie, i odłączenie źródła zasilania. w przypadku zadziałania wyłącza zarówno bieguny fazowe, jak i neutralny. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku występowania prą- Dostępne na MerXu wyłączniki różnico- dów doziemnych i zwiększa bezpieczeństwo użytkownika instalacji. woprądowe to aparaty modułowe, przeznaczone do montażu na szynie TH 35. Większe, trójfazowe, o szerokości odpowiadającej Wszystkie, zarówno trój-, jak i jednofazowe wyłączniki róż- czterem modułom służą do zabezpieczania obwodów siłowych, nicowoprądowe dostępne na MerXu wyposażone są w przycisk natomiast mniejsze, o szerokości 2 modułów stosowane są w przy- „Test”. Służy on do sprawdzania zadziałania różnicówki. Podobnie padku obwodów jednofazowych. Urządzenia montuje się zarówno jak każde inne urządzenie, również wyłącznik różnicowoprądowy w rozdzielnicach modułowych, jak i niemodułowych, lecz wypo- może okazać się wadliwy. Awaria nastąpić może również w obrębie sażonych w szynę. obwodu chronionego przez aparat. Wtedy wyłącznik, mimo swojej obecności w rozdzielnicy, faktycznie nie chroni przed porażeniem. Wyłączniki różnicowoprądowe jednofazowe Jednofazowe wyłączniki różnicowoprądowe stosuje się do zabezpie- Żeby zapobiec takim sytuacjom, producent wyposaża każdy czania pojedynczych obwodów jednofazowych, czyli trójprzewodo- aparat w przycisk, którego naciśnięcie powoduje zadziałanie różni- wych. W budownictwie mieszkaniowym mogą chronić na przykład cówki. Takie sprawdzenie powinno przeprowadzić się w warunkach obwód gniazd 230 V w łazience czy kuchni, czyli w pomieszcze- domowych raz w miesiącu. W przemyśle testuje się różnicówki niach, gdzie gniazda elektryczne bardziej niż w innych wnętrzach częściej, w zależności od wytycznych w danym zakładzie. narażone są na działanie wody. To właśnie ona, jako doskonały przewodnik, jest największym zagrożeniem, jeśli chodzi o porażenia MERXU w pomieszczeniach mieszkalnych. Oferowane przez MerXu wyłączniki jednofazowe zaopatrzone są często w miejsce na opis. Dzięki temu wykonawca może na wyłącz- niku opisać dokładnie, które obwody czy pomieszczenia objęte są ochroną przez aparat. Ma to znaczenie nie tylko w budownictwie mieszkaniowym, ale również w przemyśle, gdzie takich pojedyn- czych obwodów chronionych różnicówką może być pokaźna ilość. Wyłączniki różnicowoprądowe trójfazowe Różnicowoprądowe wyłączniki trójfazowe stosuje się do ochrony obwodów trójfazowych w przemyśle lub w budownictwie ogólnym. W budynkach wielorodzinnych, w mieszkaniach stosuje się je w funk- cji ochronnej całej instalacji elektrycznej rozprowadzonej w lokalu. 24 Rynek Elektryczny 1/2021

Życie firm ERKO 4.0 – fabryka przyszłości Firma ERKO wybuduje w Jonkowie pod Olsztynem nowoczesną fabrykę i Centrum Badawczo-Rozwojowe. Dzięki inwestycjom wprowadzi na rynek nowe produkty dla przemysłu elektrotechnicznego, automotive, kolejowego i lotniczego. ERKO jest kluczowym polskim producentem branży elek- aerospace (ERKO AERO) i branży urządzeń medycznych (ERKO trotechnicznej. Zatrudnia około 300 pracowników. Posiada MEDICAL), jak również dedykowane linie technologiczne do dwa zakłady produkcyjne: w  Czeluśnicy na Podkarpaciu oraz automatyzacji procesów produkcyjnych (ERKO ROBOTICS). w Jonkowie (pod Olsztynem), gdzie znajduje się siedziba. Właśnie Inwestycja pozwoli też na zwiększenie mocy wytwórczych i wejście tu w marcu 2021 r. rozpocznie się budowa ERKO 4.0 – zaawan- w nowe obszary rynku – szczególnie eksportu oraz e-commerce. sowanej technologicznie fabryki oraz innowacyjnego Centrum Badawczo-Rozwojowego. Działalność fabryki ERKO ma również na celu poprawę neutral- ności klimatycznej (emisji CO2 w przemyśle). W tym celu modyfi- Projekt przyjął nazwę ERKO 4.0, zgodnie z  ideą Industry kowane są procesy technologiczne, mające na celu wyeliminowane 4.0. Koszt inwestycji szacowany jest na 37 mln zł. Obiekt będzie spalanych gazów używanych do lutowania na rzecz technologii się składał z hali produkcyjno-magazynowej (10 tys. mkw.) oraz wykorzystujących energię elektryczną pozyskiwaną z fotowoltaiki. powierzchni biurowej (2 tys. mkw.). Fabryka będzie również wypo- sażona w Centrum Wiedzy (1 tys. mkw.) z zakresu zastosowań robo- W  ramach Centrum Badawczo-Rozwojowego ERKO chce tyzacji i automatyzacji – przedsiębiorcy rozważający automatyzację zadbać o kompetencje zawodowe pracowników, a także dzielić i robotyzację produkcji oraz młodzież ze szkół średnich i wyższych się wiedzą z lokalnymi przedsiębiorcami i stworzyć przestrzeń do będą mogli tu zobaczyć wdrożone i pracujące rozwiązania. wymiany doświadczeń oraz wspólnego realizowania ambitnych projektów. We współpracy ze szkołami średnimi i uczelniami, wes- – Projekt ERKO 4.0 odpowiada na potrzeby rynkowe związane prze kształcenie tak poszukiwanych na rynku przemysłowym tech- z automatyzacją i robotyzacją procesów produkcyjnych u naszych odbior- nologów, konstruktorów, operatorów maszyn CNC i specjalistów ców. Nie tylko światowe koncerny przemysłowe i technologiczne, ale rów- nowych technologii. nież firmy średnie i małe borykają się z brakiem wykwalifikowanej kadry pracowniczej. W wyniku własnych prac rozwojowych opracowaliśmy Fabryka w  Jonkowie zostanie oddana do użytku już latem nowatorską technologię produkcji systemu połączeń elektroenergetycznych 2022 roku. Inwestycja warta łącznie 37 mln zł zostanie sfinansowana wraz z automatyzacją i robotyzacją procesów produkcyjnych, której częściowo z funduszy zewnętrznych – dofinansowania Ministerstwa efektem będą 3 nowe grupy produktowe. Skupienie całego procesu – od Funduszy i Polityki Regionalnej oraz kredytów udzielonych przez projektu, przez produkcję, po nadzór – pozwoli nam sprawnie reagować BGK i PKO BP SA. na potrzeby klientów, zwłaszcza w zagadnieniach „szytych na miarę” – mówi Piotr Pętlak, prezes zarządu ERKO Sp. z o.o. Sp.k. Od 40 lat ERKO jest jednym z kluczowych dostawców branży elektrotechnicznej. W 2019 r. przychody ze sprzedaży wyniosły Fabryka ERKO 4.0 zostanie wyposażona w mobilne roboty 53,5 mln zł, a zysk netto 3,8 mln zł. Jako pierwsza firma w Polsce do transportu wewnętrznego. Prace ryzykowne i uciążliwe będą w latach 80. rozpoczęła produkcję końcówek i złącz kablowych, zastąpione robotami i stanowiskami automatycznymi, dzięki czemu których asortyment dzisiaj liczy 2,5 tysiąca typowymiarów. Oprócz praca ludzi będzie bezpieczniejsza – ograniczy się w dużym stopniu dywizji ELECTRO, z której się wywodzi, firma rozwinęła również do nadzorowania maszyn i urządzeń. działy AERO – specjalizujący się w produkcji części do przemysłu lotniczego oraz ROBOTICS – zajmujący się automatyzacją pro- Oprócz podstawowej produkcji dla branży elektrotechnicz- cesów produkcyjnych. nej, w ramach ERKO 4.0 realizowane będą zlecenia dla sektora RE Rynek Elektryczny 1/2021 25

Życie firm Rekordowy rok na rynku fotowoltaiki Miniony rok był rekordowy pod względem rozwoju fotowoltaiki w  Polsce. Jak pokazuje raport stowarzyszenia SolarPower Europe, przyrost nowych mocy instalacji PV wyniósł 2,2 GW, czyli dwukrotnie więcej niż w roku 2019. Jest to czwarty rezultat w Unii Europejskiej. Co wpływa na tak duże zainteresowanie tym sektorem OZE i jakie rozwiązania oferuje rynek? Coraz powszechniejsza wiedza na temat instalacji PV oraz korzy- Polska PV informuje, że w I półroczu 2020 r. liczba nowych mikro- ści płynących z ich stosowania sprawia, że fotowoltaika w Polsce instalacji PV wyniosła 112 420 o łącznej mocy 774,1 MW – jest wyraźnie zyskuje na znaczeniu. Obecne systemy są nie tylko tań- to wartość o 13% wyższa niż moc mikroinstalacji przyłączonych sze niż kilka lat temu, lecz także łatwiej dostępne, co niewątpliwie w całym roku 2019. Pod koniec czerwca 2020 r. na terenie naszego wpływa na wzrost ich popularności. Największą zachętę do zakupu kraju pracowało 274 447 mikroinstalacji PV o sumarycznej mocy stanowi natomiast aspekt finansowy i możliwość uniezależnienia się 1,81 GW. Na taki efekt niewątpliwie miał wpływ program Mój Prąd, od cen prądu. Cieszy również rosnąca świadomość społeczeństwa który cieszył się dużym zainteresowaniem. Jego łączny budżet wyniósł na temat ekologii i istotności sektora OZE w walce z globalnym ocie- 1,1 mld zł, co pozwoli wesprzeć 220 tys. gospodarstw domowych. pleniem – mówi Katarzyna Śliwińska, kierownik działu marketingu i reklamy firmy RuckZuck, właściciela marki AS Energy. Nowoczesne rozwiązania na rynku PV Rosnąca popularność fotowoltaiki sprawia, że branża PV szybko Dynamiczny rozwój fotowoltaiki w Polsce się rozrasta, a na rynku pojawiają się coraz bardziej innowacyjne Jak podały Polskie Sieci Elektroenergetyczne, 1 grudnia 2020 r. rozwiązania. Przykładem jest marka AS Energy, która dzięki współ- moc zainstalowana w fotowoltaikę przekroczyła 3,6 GW – to aż pracy ze światowymi liderami branży PV ( Jinko Solar, Ginlong o 182% więcej niż odnotowano dokładnie rok wcześniej. Natomiast Technologies, K2 Systems) jest w stanie zaoferować swoim klien- z raportu opublikowanego przez stowarzyszenie branży fotowol- tom produkty najwyższej jakości. taicznej SolarPower Europe wynika, że w 2020 roku moce przy- łączonych instalacji PV wyniosły w Polsce 2,2 GW, co pozwoliło Jinko Solar to największy na świecie dostawca paneli PV, nam zająć pod tym względem czwarte miejsce w Unii Europejskiej. proponujący rozwiązania o doskonałej efektywności – potwierdza to rekord świata w najwyższej wydajności konwersji, który uzyskał Prognozy na kolejne lata są równie optymistyczne. Instytut moduł mono typu N (23,01%). Energetyki Odnawialnej w opublikowanym w czerwcu 2020 roku raporcie przewiduje, że w 2023 r. moc instalacji fotowoltaicznych Ginlong Technologies jest z kolei producentem inwerterów osiągnie 6,6 GW. Z kolei w 2025 r. wartość ta może wynieść 7,8 GW marki Solis, które wielokrotnie zostały nagrodzone przez między- – tym samym już za 4 lata uzyskalibyśmy moc PV założoną na rok narodowy instytut badawczy EuPD Research tytułem „Najlepszej 2030 w Krajowym Planie Działań na Rzecz Energii i Klimatu. marki falowników”. Znalazły one zastosowanie m.in. przy powsta- jącej obecnie największej chińskiej pływowej płaskiej elektrowni Największy udział w rozwoju fotowoltaiki mają obecnie mikroin- PV o mocy 300 MW. stalacje, co wskazuje na dużą aktywność prosumentów indywidual- nych i biznesowych. Raport Stowarzyszenia Branży Fotowoltaicznej K2 Systems jest natomiast globalną marką systemów monta- żowych, której konstrukcje powstają we własnym dziale rozwoju, są regularnie optymalizowane i dostarczane do 130 krajów. Marka AS Energy wprowadziła również do swojej oferty pompy ciepła od Kaisai, które dzięki zastosowaniu sprężarki inwerterowej wyróżniają się wysokim poziomem energooszczęd- ności (współczynnik wydajności cieplnej COP wynosi nawet 5,20). To rozwiązanie świetnie współgra z instalacją fotowoltaiczną, zapewniając jej darmową energię do zasilania. Już wkrótce asortyment AS Energy poszerzy się o produkty kolejnych renomowanych dostawców. Oferta marki skierowana jest do klientów biznesowych: instalatorów, firm wykonawczych, biur projektowych, sklepów oraz hurtowni solarnych. AS Energy 26 Rynek Elektryczny 1/2021

Życie firm „Łączy nas napięcie” Nowa platforma dla elektrotechników i nie tylko Platforma laczynasnapiecie.pl, która powstała z inicjatywy TIM.pl, to miejsce, w którym zarówno laicy, jak i branżowi eksperci mogą dzielić się swoją wiedzą oraz zadawać pytania na wszelkie tematy związane z szeroko pojętą elektrotechniką. Łączy nas napięcie” to ogólnodostępny serwis działający na „ zasadzie Q&A (pytania i odpowiedzi). Każdy może założyć w  nim konto, a  następnie samemu zadawać pytania i  udzielać odpowiedzi na kwestie poruszone przez innych. Dostępnych jest sześć kategorii tematycznych: elektryka, oświetlenie, dom i ogród, elektronika, budownictwo oraz mechanika. Pytania, odpowiedzi i… nagrody elektrotechnicznych w Polsce. Dla władz spółki dbanie o integrację Serwis laczynasnapiecie.pl został stworzony z myślą o osobach, branżowej społeczności i edukację w zakresie elektrotechniki jest które poszukują rozwiązań problemów dotyczących wszystkiego, swoistą powinnością TIM-u. co związane jest z branżą elektrotechniczną. To idealne miejsce do zadawania pytań przez elektryków, majsterkowiczów, osoby – Naszą ambicją jest utrzymywanie pozycji lidera, co wiąże się z cią- przeprowadzające remont mieszkania czy uczniów szkół technicz- głym rozwojem na wielu polach – mówi Piotr Nosal, członek zarządu nych – w skrócie portal dla każdego, kto ma do czynienia z prądem. i dyrektor handlowy TIM SA. – Projekt „Łączy nas napięcie” wpisuje się w naszą strategię odpowiedzialnego biznesu, którą realizujemy między Każdy zarejestrowany użytkownik może zarówno zadawać innymi poprzez profesjonalizację działań, rozwój wspólnie z naszym własne pytania, jak i pomagać innym poprzez udzielanie odpo- otoczeniem i wymienianie się wiedzą – dodaje. wiedzi na ich problemy lub przeprowadzanie dyskusji na dany temat. Motywacją do angażowania się w życie społeczności jest system punktacji i nagradzania najaktywniejszych. Każde zadane pytanie oraz udzielona odpowiedź wiążą się z przypisaniem do danego konta odpowiedniej liczby punktów. Także użytkownicy mogą oceniać wartość wypowiedzi innych, przyznając, popularne w mediach społecznościowych, kciuki w górę i w dół, co przekłada się na punkty dodanie lub ujemne. Suma tych wszystkich aktywno- ści pozwala na sporządzanie dwumiesięcznego i rocznego rankingu oraz nagradzanie najbardziej zaangażowanych i pomocnych osób. Stawka jest wysoka – do zdobycia są cenne nagrody rzeczowe (war- tość nagród rocznych przekracza 10 tys. złotych) oraz stałe rabaty na zakupy do wykorzystania na platformie e-handlowej TIM.pl, które sięgają nawet 500 zł. Odpowiedzialny biznes Eksperci i ich porady TIM już od kilku lat utrzymuje się na pozycji lidera (pod Oprócz części, gdzie udzielać może się cała społeczność, na plat- względem wielkości obrotów) hurtowej dystrybucji artykułów formie znajduje się również blog ekspercki – przestrzeń, w której publikowane są artykuły przygotowywane przez praktyków posia- dających merytoryczną wiedzę w danych dziedzinach. – Blog ekspercki jest pewnego rodzaju bazą wiedzy, gdzie znaleźć można konkretne przykłady i porady, opisane przez profesjonalistów – tłumaczy Piotr Bibik, koordynator projektu „Łączy nas napięcie”. – Stale wzbogacamy to miejsce kolejnymi artykułami i pozyskujemy do współpracy kolejnych branżowych specjalistów. Dążymy do tego, aby cała platforma zasilona była jak najrzetelniejszymi i jak najwartościowszymi treściami – dodaje. TIM Rynek Elektryczny 1/2021 27

Życie firm Realizacja projektów LUG Oświetlenie infrastrukturalne to jeden ze strategicznych kierunków rozwoju firmy LUG. Ubiegły rok 2020 to czas sukcesu Grupy na polu przetargów związanych z  dużymi inwestycjami infrastrukturalnymi w  Mieście Stołecznym Warszawa oraz w  newralgicznych punktach ważnych dróg szybkiego ruchu w Polsce. Oświetlenie Warszawy Do przetargu zgłosiło się sześć firm, w tym największe między- Krajowa Izba Odwoławcza w całości odrzuciła odwołanie firmy narodowe koncerny, lecz to oferta LUG okazała się najlepiej spełnia- Signify w postępowaniu przetargowym na „Dostawę nowych opraw jącą kryteria oceny. Zgodnie ze specyfikacją Zamawiającego, nowe oświetleniowych w  technologii LED” dla Miasta Stołecznego lampy będą instalowane etapami, ostatnia partia powinna pojawić Warszawa co oznacza, że wybór najlepszej oferty jest ostateczny. się na ulicach miasta w grudniu 2022 r. Umowa została podpisana Zwycięzcą postępowania przetargowego jest polski producent 13 stycznia 2021 r. Całkowita wartość oferty wynosi 32,08 mln zł oświetlenia działających na rynkach międzynarodowych LUG Light brutto. Zamawiającemu (Miasto Stołeczne Warszawa) przysługuje Factory, spółka zależna LUG S.A. Spółka dostarczy ponad 38,5 tys. także tzw. „prawo opcji” co oznacza, że bez dodatkowego przetargu opraw ulicznych w stolicy. będzie mógł zwiększyć ilość opraw LED na wartość odpowiadającą dodatkowym 5 mln zł brutto. Oprawy uliczne powstaną na indywidu- alne zamówienie miasta stołecznego Warszawa. Oznacza to, że zostaną od początku zaprojekto- wane i wykonane przez projektantów LUG Light Factory Sp. z o.o. według wytycznych Zarządu Dróg Miejskich. – To niezwykły zaszczyt móc przygotować autorski projekt oświetlenia dla stolicy. Nowe oprawy LED będą jedyne w swoim rodzaju. Dzięki zapro- jektowaniu unikalnego kształtu w dwóch rozmiarach Warszawa będzie oświetlona zgodnie z ideą spój- ności stylistycznej przy zachowaniu najwyższych parametrów skuteczności świetlnej. Oprawy będą wyposażone w gniazda Zhaga umożliwiające im w przyszłości montaż sterowników do systemu zarzą- dzania oświetleniem. Projekt będzie realizowany kompleksowo. Za wdrożenie systemu zdalnej kontroli funkcjonowania oraz inwentaryzacji infrastruktury odpowiedzialna będzie spółka BIOT sp. z o.o. wcho- dząca w skład naszej Grupy Kapitałowej – wyjaśnia Ryszard Wtorkowski, prezes zarządu LUG S.A. i LUG Light Factory Sp. z o.o. Efektem inwestycji stołecznego Ratusza będzie trzykrotne zmniejszenie się kosztów energii elektrycznej. Oszczędność z  tytułu mniejszego poboru energii wyniesie ok. 38 GWh (gigawatogodzin) rocznie, zmniejszając rachunki za prąd o kwotę ok. 16 mln zł. Dzięki temu zwrot kosztów inwestycji nastąpi w ciągu trzech lat. Dzięki bez narzędziowemu systemowi mon- tażu oprawy będą także łatwiejsze w montażu i obsłudze. Elementy konstrukcyjne oprawy, jak 28 Rynek Elektryczny 1/2021

Życie firm również wszystkie połączenia elektryczne zostały zaprojektowane Do oświetlenia 6-kilometrowego odcinka autostrady A2 wzdłuż w taki sposób, aby serwisowanie ich było szybkie i proste, a w kon- południowych granic Poznania wykorzystano 1213 sztuk opraw sekwencji również tańsze. Dzięki takiemu podejściu i obudowie infrastrukturalnych LUG z wewnętrznymi kontrolerami iBLOC wykonanej ze stopów aluminium, oprawy przetrwają kilkadziesiąt wyposażonymi w urządzenia do pomiaru mocy oraz 14 gatewayów lat i będą spełniać wymogi Dyrektywy o prawie do naprawy”, która HUBiot-2. Wszystkie oprawy współpracują z autorskim systemem wejdzie w życie w kwietniu 2021 r. sterowania klasy smart LUG URBAN. To pierwsza w tej części Europy instalacja, której sterowanie daje możliwość dynamicznej W przyszłości na niższe koszty eksploatacji wpłynie także zmiany natężenia oświetlenia i dostosowania go do klasy oświetle- zastosowanie systemu zarządzania oświetleniem, dzięki któremu niowej drogi, a także do natężenia ruchu. informacja o awarii konkretnej oprawy będzie trafiała bezpośred- nio do Zarządu Dróg Miejskich bez konieczności wysyłania na Kolejnym projektem przygotowanym przez LUG jest oświe- miejsce serwisantów. To kwestia przyszłych decyzji, ale oprawy tlenie zamontowane na długości 15 kilometrów drogi ekspreso- LUG już teraz wyposażone będą w gniazda Zhaga, które umożli- wej S3 łączącej Szczecin z Dolnym Śląskiem – to jedna z najważ- wią integrację z systemem. niejszych arterii infrastrukturalnych na mapie Polski. W ramach wygranego przetargu, oprawy oświetlenia drogowego firmy LUG Rozstrzygnięty przetarg dotyczy wymiany oświetlenia na głów- Light Factory zostaną tu zamontowane na dwóch newralgicz- nych ulicach Warszawy. W planach jest jeszcze wymiana oświetlenia nych odcinkach – w podstrefie miasta Nowa Sól oraz na węźle na wysokich masztach na węzłach drogowych oraz na zabytkowych Sulechów-Świebodzin-Międzyrzecz. ulicach. Oznacza to, że całkowita pula wymienionego oświetle- nia wzrośnie do ilości 43 tys. opraw. Planowana modernizacja Perspektywy rozwoju firmy LUG w dobie pandemii w Warszawie będzie największym tego typu projektem w Polsce, Prognozy dotyczące tempa rozwoju gospodarek na całym świecie a także jednym z największych w Europie. W latach 2017-2020 zostały zmienione na skutek ogłoszonej w drugim kwartale ub.r. wymieniono 56 tysięcy opraw oświetleniowych w Manchesterze pandemii koronawirusa. Pandemia skorygowała w dół wszystkie i 12 tysięcy w Londynie. W Santander w Hiszpanii zakończono dotychczasowe prognozy, w tym także te dotyczące rozwoju rynku niedawno wymianę 23 tysięcy opraw, a w Wiedniu trwa obecnie oświetleniowego. Spadły one aż o 21 procent w stosunku do pro- wymiana 60 tysięcy opraw.  gnoz sprzed pandemii. Przewidywane tempo wzrostu rynku inteli- gentnego oświetlenia LED w latach 2020-2025 ma wynieść 18 proc. Oświetlenie Południowej Obwodnicy Warszawy CAGR, a wartość rynku w 2025 r. jest szacowana na poziomie Kolejną realizacją spółki w  stolicy jest projekt Południowej 30,6 mld USD.1 Obwodnicy Warszawy, strategicznej z perspektywy miasta stołecz- nego trasy komunikacyjnej. Otwarty w grudniu 2020 r. 15-kilome- Nowym, szybko rozwijającym się trendem, który pojawił się trowy odcinek pomiędzy węzłem R14 (Przyczółkowa) a węzłem w 2020 r. i postawił przed producentami kolejne wyzwania, stał się R15 (Wał Miedzeszyński), został w całości oświetlony przez LUG. lawinowy wzrost popytu na źródła światła i oprawy oświetleniowe UV-C. Pandemia COVID-19 wywołała bezprecedensowy wzrost Oświetlenie na autostradzie A2 zainteresowania zastosowaniem światła ultrafioletowego do dezyn- Z autostrady łączącej Berlin i Warszawę, na odcinku wzdłuż połu- fekcji pomieszczeń. Grupa Kapitałowa LUG S.A. w rekordowym dniowych granic aglomeracji poznańskiej, korzysta na dobę ponad tempie opracowała i wdrożyła rodzinę opraw UV-C „PurelightLUG”, 60 000 pojazdów. Z uwagi na liczne skrzyżowania autostradowe na którą składają się oprawy do dezynfekcji powierzchni, produkty i wjazdy do miasta, ten 6-kilometrowy odcinek autostrady uzna- dezynfekujące powietrze i mogące pracować w obecności ludzi, wany jest za jedną z najbardziej krytycznych infrastruktur dro- a także rozwiązania hybrydowe. LUG ma już na swoim koncie gowych w Polsce, przy której kluczowego znaczenia nabierają realizacje oparte o nowy asortyment, w tym: szpital, restaurację, najwyższe standardy jakości oświetlenia, zarządzania, komuni- ośrodek pomocy, przedszkole i klinikę stomatologiczną. kacji i niezawodności.  Szybka i profesjonalna odpowiedź LUG Light Factory na pan- demię koronawirusa została doceniona przez Światowe Forum Ekonomiczne, które wymienia LUG jako przykład firmy, która ma wysoką zdolność adaptacji do potrzeb rynkowych Wyniki finansowe LUG w 2020 r. W 2020 r. LUG poprawił wskaźniki ROE, ROA oraz płynność. W III kwartale 2020 r. spółka odnotowała też rekordowy poziom EBITDA, na co wpływ miały obniżone koszty sprzedaży oraz świadczenia z FGŚP. Utrzymała również wysoki poziom rentow- ności sprzedaży, zbliżony do strategicznego celu marży brutto na poziomie 40 procent. LUG Umowa została podpisana przez Ryszarda Wtorkowskiego, prezesa LUG i Rafała Trzaskowskiego, 1) Investor Relation Presentation, Annul Report, Expert Interview and Markets prezydenta Warszawy, w dniu 13 stycznia 2021 r. and Markets Analysis”. Rynek Elektryczny 1/2021 29

Monitor branżowy Usługi energetyczne w firmie w Columbus Energy Columbus Energy S.A. wprowadza usługę „Prąd jak Powietrze”, opartą na dystrybucji energii pochodzącej z OZE. Dzięki niej klienci posiadający domowe instalacje fotowoltaiczne będą mogli odebrać 100% energii zmagazynowanej w sieci. Usługa dystrybucji energii „Prąd jak Powietrze” spółki Vortex Energy – Obrót, zajmującej się obrotem energią jest skierowana zarówno do nowych, jak elektryczną z odnawialnych źródeł energii, Columbus już nie- i dotychczasowych klientów firmy, którzy posia- bawem będzie mógł zawierać z klientami umowę kompleksową dają usługę Columbus Care (kompleksowa, (obejmującą sprzedaż energii oraz jej dystrybucję), która umoż- posprzedażowa obsługa klienta, obejmująca liwi takie bilansowanie. m.in. długoletnią gwarancję i monitoring, usługę posiada ponad 95% klientów Columbus). Usługa Drugim etapem wdrożenia usługi będzie szerokie bilansowa- ta pozwoli bezpłatnie magazynować w sieci nad- nie 1:1, we wszystkich strefach taryfy G12, niezależnie od dnia wyżki energii wytworzone przez instalację foto- tygodnia i godziny, bez ograniczeń dla wszystkich prosumentów. woltaiczną i odbierać je w systemie 1:1. Co istotne, Etap ten zostanie wdrożony po zawarciu umów kompleksowych na niewykorzystane nadwyżki energii są traktowane masową skalę z obecnymi oraz nowymi klientami Columbus, kiedy bezterminowo, co oznacza, że klient będzie mógł ilość obsługiwanych przez firmę liczników osiągnie odpowiednią z nich korzystać przez cały okres trwania umowy skalę. Warto dodać, że w umowie kompleksowej, cennik za energię z Columbus. To pierwsze tego typu rozwiązanie elektryczną będzie taki sam jak od państwowego dostawcy. na polskim rynku energetycznym. Trzecim etapem będzie tokenizacja wyprodukowanej energii Spółka wprowadzi usługę w trzech etapach. za pomocą technologii blockchain, która umożliwi przekazywanie Etap pierwszy będzie polegał na bilansowaniu energii w tary- i odbieranie jej w dowolnym miejscu. fie G12 w strefie 2. Oznacza to, że nadwyżki wyprodukowanej przez fotowoltaikę energii będzie można wykorzystać w 100% Tokenizacja umożliwi w przyszłości działalność charytatywną w godzinach pozaszczytowych (w weekendy i dni wolne od pracy, na rzecz walki z ubóstwem energetycznym. Prosumenci posiadający oraz codziennie od 13:00-15:00 i 22:00-06:00). Dzięki nabyciu nadwyżki wyprodukowanej energii, będą mogli przekazywać je potrzebującym, którzy mają problemy uregulowaniem płatności za energię. Dla takich klientów Columbus przewiduje atrakcyjne rabaty, aby wesprzeć działania prospołeczne. Spółka uruchomiła specjalną stronę usługi „Prąd jak powietrze” (www.pradjakpowietrze.pl), na której można się już zapisywać do pilotażowego programu blockchainowego oraz dedykowaną infolinię pod numerem tel. 22 123 04 44. 30 Rynek Elektryczny 1/2021

Raport Odnawialne źródła energii Moc zainstalowana i produkcja Moc zainstalowana Łączna moc zainstalowana wszystkich źródeł energii elektrycznej w Polsce wyniosła w grudniu 51,86 GW (energetyka konwencjo- nalna i OZE), z tego ok. 12,5 GW to odnawialne źródła energii. W  strukturze mocy zainstalowanej OZE dominuje wiatr. W grudniu 2020 r. moc zainstalowana źródeł wiatrowych wyniosła 6,4 GW. To ponad połowę wszystkich mocy odnawialnych źródeł energii. Na drugim miejscu jest fotowoltaika – moc zainstalowana to ponad 3,9 GW, czyli 32% mocy OZE. Rodzaj źródła Moc zainstalowana w MW fotowoltaiczne – 48,1 GWh, jednak wykazują się największą dyna- elektrownie wodne 974,1 miką wzrostu (rok temu w grudniu było to 31,4 GWh, czyli nastąpił elektrownie wiatrowe 6401,9 wzrost o 53,3%). elektrownie biogazowe 247,7 elektrownie na biomasę  906,7 W okresie styczeń-grudzień 2020 r. instalacje OZE wyprodu- 3960 kowały ok. 28 TWh energii elektrycznej, co stanowi 17,7% udziału fotowoltaika w produkcji energii elektrycznej ogółem. Razem 12 490,3 Liczba prosumentów w Polsce Moc zainstalowana OZE wg źródeł w grudniu 2020 r. RE na podstawie danych ARE Na koniec września 2020 r. liczba prosumentów wprowadzających energię elektryczną do sieci wyniosła w Polsce 322,7 tys., w tym Produkcja 10,7 tys. to przedsiębiorcy. Dominują instalacje do 10 kW. Ich liczba W grudniu 2020 r. polskie elektrownie wyprodukowały prawie to 309,1 tys. 14,9 TWh energii elektrycznej, z tego około 2,6 TWh pochodziło z instalacji OZE. Źródła: Agencja Rynku Energii Polskie elektrownie wyprodukowały w grudniu 2020 r. 14 936,9 GWh energii elektrycznej, z tego 2656,4 GWh pochodziło z odna- wialnych źródeł energii. Największy udział w produkcji energii ze źródeł odnawial- nych ma wiatr – 1727,9 GWh. Najmniej produkują instalacje 2 000,0 130,6 147,6 1 793,8 437,1 406,9 217,5 211,5 31,4 48,1 1 800,0 woda 1 727,9 biomasa słońce 1 600,0 współspalanie 1 400,0 97,4 114,3 biomasy/biogazu 1 200,0 wiatr biogaz 1 000,0 800,0 600,0 400,0 200,0 0,0 2019 2020 Produkcja energii elektrycznej z OZE w GWh. Grudzień 2020. RE na podstawie danych ARE Rynek Elektryczny 1/2021 31

Porady eksperta Siedem sposobów na stabilne zasilanie Kilka lat temu, awaria zasilania na największym lotnisku świata – Hartsfield-Jackson Atlanta International – kosztowała Delta Air Lines utratę dochodów rzędu 25–50 mln USD z powodu konieczności odwołania około 1400 lotów. Ten przykład podkreśla ryzyko i koszty związane z nieplanowanymi przestojami. Co zrobić, by poprawić dostępność i niezawodność zasilania w różnorodnych obiektach. W jaki sposób technologia może pomóc w zarządzaniu energią? Jakie są związane z tym najlepsze praktyki? Przestoje zdarzają się nie tylko na lotniskach, ale dotykają rów- się, że infrastruktura energetyczna musi być bardziej odporna na nież innych typów obiektów, generując gigantyczne straty. zakłócenia niż kiedykolwiek wcześniej. Interbit Data szacuje, że średni koszt przestoju w szpitalach wynosi 8 662 USD na minutę, podczas gdy ITIC podało, że 98% firm twier- Cyfrowy system pomoże uzyskać lepszą widoczność, wgląd dzi, że jedna godzina przestoju kosztuje ponad 100 000 USD. w dane analityczne i wsparcie decyzji. W ten sposób rozwiązania cyfrowe pomagają odnaleźć problemy związane z jakością energii, Duże budynki i  obiekty krytyczne są szczególnie zależne które mogą mieć wpływ na operacje i żywotność krytycznych zasobów. od niezawodnego zasilania, a problemy z nim związane są coraz bardziej powszechne. Jest ku temu wiele powodów. Najczęstsze Oto 7 sposobów pokazujących jak zarządzanie energią pomaga z nich to niepożądane poważne zjawiska pogodowe, starzejące się w utrzymaniu niezawodnej pracy dowolnego obiektu: sieci przesyłowe i coraz więcej zdecentralizowanych źródeł ener- gii dodawanych przez przedsiębiorstwa użyteczności publicznej. 1. Monitorowanie sieci dystrybucji energii elektrycznej Wszystkie te czynniki mogą powodować problemy ze stabilnością i alarmowanie i dostępnością energii elektrycznej, docierającej do fabryk, szpi- System zarządzania energią zapewnia pracownikom odpowie- tali, hoteli itd. Dodatkowo, sieci elektryczne wewnątrz poszcze- dzialnym za obsługę i konserwację wgląd w stan całego systemu gólnych obiektów stają się coraz bardziej złożone. Coraz większa elektrycznego. Pomaga w monitorowaniu i prowadzeniu raportów ilość energoelektroniki – takiej jak, np. sterowniki PLC – może o stanach takich jak szczytowe zapotrzebowanie i obciążenie urzą- generować „zanieczyszczenia” w systemie zasilania, które wpływa dzeń. Może informować o funkcjonowaniu wyłączników, UPS-ów, na niezawodność sprzętu. Jeśli do tego dołożyć wyzwania stawiane transformatorów, generatorów itp. Zespół odpowiedzialny za utrzy- przez ogólnoświatowe czynniki, takie jak pandemia, oczywiste staje manie obiektu będzie otrzymywać alarmy w przypadku wystą- pienia wszelkich nietypowych warunków lub zdarzeń, co pozwoli 32 Rynek Elektryczny 1/2021

Porady eksperta im zobaczyć, przeanalizować i zrozumieć, skąd pochodzą awarie sprzętu, skrócenia okresu jego eksploatacji lub nieplanowanego pojawiające się w sieci dystrybucji energii elektrycznej. przestoju. Te ukryte problemy są bardziej powszechne niż można by się spodziewać – szacuje się, że 15% zakładów funkcjonuje System zarządzania zasilaniem zapewnia pracownikom obsługi korzystając z energii elektrycznej o problematycznej jakości. 70% i konserwacji wgląd w stan całego systemu elektrycznego, poma- zakłóceń jakości energii elektrycznej pochodzi z samych obiektów, gając w monitorowaniu i prowadzeniu raportów o stanach takich do których jest dostarczana i powoduje 30-40% wynikających z nich jak szczytowe zapotrzebowanie i obciążenie urządzeń, takich jak zdarzeń związanych z przestojami. System zarządzania energią elek- wyłączniki, UPS-y, transformatory, generatory itp. Twój zespół tryczną posiada narzędzia analityczne, które pomagają zrozumieć, będzie otrzymywał alarmy o wszelkich nietypowych stanach lub jakie problemy związane z jakością zasilania mogą mieć negatywny zdarzeniach, co pozwoli Ci zobaczyć, przeanalizować i zrozumieć, wpływ na pracę budynku, linii produkcyjnej czy zakładu. Dzięki skąd pochodzą awarie sieci elektrycznej. monitorowaniu i analizowaniu utrzymujących się zakłóceń można zdefiniować konieczne do ich usunięcia działania. Może to obej- 2. Monitorowanie ustawień bezpiecznika mować instalację urządzeń do korekcji jakości zasilania, takich jak Zarządzający obiektem muszą mieć pewność, że elektryczne urzą- np. filtry harmoniczne. dzenia zabezpieczające są w stanie spełnić swoją funkcję, współdzia- łając z systemami ochrony, których zadaniem jest zminimalizowanie – W Schneider Electric wypracowaliśmy metodologię związaną skutków awarii. System zarządzania energią pomaga regularnie z optymalizacją jakości zasilania, na którą się składają 3 etapy: Measure sprawdzać konfigurację wyłączników, aby zapobiec problemom > Understand > Act. W skrócie, gdy kluczowe miejsca instalacji są opo- wynikającym z jego niewłaściwych ustawień. miarowane (mówimy tu zarówno o licznikach, jak i np. wykonaniu audytu), na podstawie analizy zebranych danych, możemy zdefiniować 3. Zarządzanie pojemnością sieci. odpowiednie środki dla właściwego i optymalnego rozwiązania eliminują- Narzędzia do zarządzania energią pomogą zrozumieć potrzeby cego problemy związane z jakością energii – podkreśla Sebastian Zasina. w zakresie przepustowości infrastruktury dystrybucji energii elek- trycznej, w tym zaplanować jej rozbudowę lub modyfikacje zasilania 6. Sterowanie zasilaniem i automatyzacja obiektu. Zarządzający muszą mieć pewność, że wszelkie wprowa- Systemy zarządzania energią i mocą oferują możliwość ręcznego dzane modernizacje na terenie obiektu nie będą przekraczać mocy i automatycznego zdalnego sterowania obciążeniami. Może to upro- przyłączeniowej budynku czy zakładu. Pomoże to złagodzić poten- ścić selektywne wyłączanie obciążenia na potrzeby regulowania cjalne zagrożenia dla infrastruktury elektrycznej, takie jak uciążliwe popytu lub strategii reagowania na aktualne zapotrzebowanie na wyzwalanie wyłączników zabezpieczających czy przegrzewanie, energię elektryczną. Schematy automatycznego sterowania mogą które może spowodować pożar. być również używane do przenoszenia źródła zasilania. Mogą wspie- rać rekonfigurację samonaprawiającej się sieci w celu szybkiego 4. Testowanie zasilania rezerwowego odizolowania usterki i przywrócenia zasilania. Ciągłość działalności zakładów zależy od krytycznych zasobów, takich jak silniki, transformatory i rezerwowe systemy zasilania. 7. Analiza zdarzeń zasilania Jednak według czołowych ekspertów branży takich jak Arshad Gdy w sieci elektrycznej wystąpi potencjalnie szkodliwe zdarze- Mansoor, starszy wiceprezes Electric Power Research Institute, nie związane z zasilaniem, należy szybko je odizolować. Systemy „generatory zapasowe nie będą działać w 20-30% przypadków”. zarządzania energią zapewniają zaawansowane narzędzia, które Zarządzający muszą zapewnić niezawodność i dostępność syste- obejmują poetyzację alarmów, analizę sekwencji zdarzeń i wykrywa- mów zasilania rezerwowego na wypadek nieoczekiwanych przerw nie kierunku zakłóceń, które pomagają w skutecznym wskazywaniu w zasilaniu. Może w tym pomóc system zarządzania energią, wyko- przyczyn źródłowych. Uzbrojony w te informacje zespół może rzystujący dokładne dane płynące z systemu dystrybucji energii. natychmiastowo podejmować właściwe decyzje, korzystając ze Zautomatyzowane procedury umożliwiają rutynowe testowanie wskazówek prezentowanych na urządzeniach mobilnych, szybko generatorów, pomagają zaoszczędzić czas, poprawiając tym samym przywrócić zasilanie i wykonywać działania zapobiegawcze w celu wydajność i zapewniając precyzję całego procesu testowania i jego uniknięcia podobnych zdarzeń w przyszłości. dokumentowanie zgodnie z normami lub zaleceniami producenta. Szczególnie teraz, w wymagającym czasie pandemii, zarządzający – O dostępności zasilania, poza sprzętem, decydują również proce- infrastrukturą elektryczną w różnorakich obiektach muszą skupić dury operacyjne, które mogą być wspomagane odpowiednim oprogramo- się na dostępności zasilania i jego niezawodności. W przeciwnym waniem. Przykładowo, w ośrodkach Data Center oprogramowanie słu- razie ryzykują wystąpieniem nieplanowanych przestojów, wysoce żące do zarządzania infrastrukturą (DCIM – Data Center Infrastructure nieefektywnych operacji elektrycznych i częstszych awarii sprzętu. Management) umożliwia zdefiniowanie i harmonogramowanie na kilka Wszystko to prowadzi do podniesienia kosztów operacyjnych i, w nie- lat w przód wszystkich wymaganych dokumentacją techniczno-ruchową których przypadkach, poważnych strat finansowych. Zdigitalizowana i procedurami Inwestora przeglądów i testów – mówi Sebastian Zasina, sieć dystrybucji i narzędzia do zarządzania energią oferowane przez Data Center Solution Architect w Schneider Electric Polska. Schneider Electric pomagają analizować i optymalizować stan dystry- bucji energii. Firmom, które nie dysponują zasobami lub wiedzą eks- 5. Monitorowanie i poprawa jakości zasilania percką pozwalającą na pełne wykorzystanie tych narzędzi, Schneider Problemy z jakością zasilania mogą pozostać niezauważone i mieć Electric oferuje również swoje usługi doradcze. istotny wpływ na operacje i procesy, prowadząc do uszkodzenia SCHNEIDER ELECTRIC Rynek Elektryczny 1/2021 33

Instalacje Superenergooszczędna iluminacja budynku Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej Łączna moc iluminacji nowego budynku Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej nie przekracza 1 kW! Obiekt zaprojektowany przez Sławomira Rosolskiego zachwyca nie tylko prostą bryłą i oszczędną formą budynku, ale imponuje też podejściem do kwestii oświetlenia zewnętrznego pod względem estetyki i  energooszczędności. Za realizację wizji architekta w  tym zakresie odpowiadała Lena Lighting – producent lamp i systemów oświetleniowych z Wielkopolski. Budynek Wydziału Architektury Politechniki Poznańskiej o  szczelności IP66 z  trwałością źródeł na poziomie 112 tys. powstał na terenie Kampusu Piotrowo, w  pobliżu Warty. godzin. W sumie 16 lamp z indywidualnie dopasowanym kątem Inwestycja kosztowała 71 mln złotych. Jego proporcje były inspi- świecenia każdej z opraw. Moc maksymalna każdej oprawy to rowane greckim Partenonem. Projektowi od początku przy- 24,4 W, a strumień światła wynosi 3750 lm – daje to wydajność świecało bardzo proekologiczne podejście. W  efekcie powstał na bardzo wysokim poziomie 154 lm/W, która była przy tym jeden z  najnowocześniejszych i  energooszczędnych obiektów projekcie tak ważna. w  Europie. Dzięki zastosowanym pompom ciepła i  ogniwom fotowoltaicznym energia jest tu czerpana ze słońca oraz z ziemi. Do iluminacji górnej części dachu użyto z  kolei systemu Niemal zeroenergetyczny budynek przewyższa w  tym zakresie opraw zewnętrznych o szerokim rozsyle, gwarantującym efekt najnowsze wytyczne Unii Europejskiej. Maksymalna energo- światła zalewowego w specjalnej barwie chabrowej. Do wyko- oszczędność była też głównym założeniem architekta w zakresie nania instalacji użyto 60 sztuk opraw o  mocy maksymalnej iluminacji zewnętrznej – cały system, złożony z dwóch instalacji 5,5 W oraz 40 sztuk opraw o mocy maksymalnej 4,5 W. Różnica nie mógł przekroczyć 1 kW. Realizację powierzono polskiemu w mocy wynikała z konieczności zainstalowania części lamp producentowi lamp i kompleksowych systemów oświetleniowych ponad istniejącą instalacją wentylacyjną, aby wyrównać natęże- – firmie Lena Lighting. nie na elewacji oprawy te musiały mieć słabszą moc. Konieczne było także stworzenie specjalnej konstrukcji, by nie uszkodzić – Realizacja dla Politechniki Poznańskiej i to w dodatku dotycząca połaci dachu. W oprawach zamontowanych na poziomie pod- budynku Wydziału Architektury, była dla nas bardzo ciekawym wyzwa- łoża użyto specjalnych soczewek, które pomogły skupić światło niem. Energooszczędność jest obecnie jednym z kluczowych parametrów, na w odpowiednim miejscu elewacji. Dla uproszczenia montażu które zwracają uwagę inwestorzy. Jednak aż tak wysokie wymagania w tym i całej instalacji użyto specjalnych opraw z okablowaniem prze- zakresie nie zdarzają się często. Uzyskanie tak niskiego poboru mocy było lotowym. Stopień szczelności oprawy to minimum IP66. Waga możliwe dzięki wykorzystaniu bardzo wydajnych opraw ze zintegrowanym pojedynczej oprawy nie przekracza 0,5 kg, co wpłynęło na niskie panelem LED, wykonanym z płytki PCB na podkładzie z aluminium. obciążenie dachu. Dowodem na to, że udało się zrealizować ambitne założenia, jest licznik zamontowany w rozdzielnicy, którego wskazanie wynosi 0,99 kW – mówi Współczynnik mocy wykorzystanych do całej realizacji opraw Marzena Lesińska, pełnomocnik zarządu Lena Lighting. wynosi (cosinus ϕ) ≥ 0.9, dzięki czemu nie jest generowana moc bierna. Zastosowane oprawy są też odporne na bardzo niskie i wyso- Realizacja projektu składała się z dwóch instalacji. Do pierw- kie temperatury. szej wykorzystano oprawy zewnętrzne montowane na słupach LENA LIGHTING 34 Rynek Elektryczny 1/2021

Produkty BiTcharger – kable firmy BITNER do ładowania samochodów elektrycznych Samochody elektryczne do niedawna postrzegane były jako ciekawostka techniczna. Były małe, miały niewielki zasięg w  porównaniu z autami spalinowymi, a ich ładowanie trwało bardzo długo. W miarę rozwoju technicznego stawały się coraz bardziej funkcjonalne. Od chwili, gdy największe koncerny samochodowe zdecydowały się na produkcję seryjną aut elektrycznych kierunek rozwoju motoryzacji został przesądzony. Od elektromobilności nie ma już odwrotu. To konieczność wynikająca także ze zmian klimatycznych. Silniki samochodów elektrycznych nie produkują spalin, nie emitują gazów cieplarnianych (CO2), a energia przez nie wykorzystywana może być produkowana za pomocą ekologicznych źródeł (wiatrowych czy fotowoltaicznych). Dla pełnego rozwoju elek- specjalny poliuretan (PUR), którego własności zostały sprawdzone tromobilności konieczne jest w licznych kablach produkowanych przez firmę BITNER dla ciężkich stworzenie łatwego dostępu warunków przemysłowych. W tym przypadku wieloletnie doświad- do punktów ładowania wszę- czenie w produkcji kabli przemysłowych przełożyło się na znalezienie dzie, gdzie tylko jest to możliwe. Poza ładowarkami domowymi, właściwego rozwiązania dla kabli do powszechnego użytku. z których można korzystać w przydomowym garażu, powstają ładowarki na stacjach benzynowych. Tutaj jest już infrastruktura Ze względu na to, że ładowarki do samochodów znajdują się nie potrzebna podczas przerw w  podróży, więc umieszczenie tam tylko na zewnątrz budynków, kable BiTcharger EVC H07BZ5-F stacji ładowania jest jak najbardziej uzasadnione. Tym bardziej, są w pełni bezhalogenowe. Ta istotna cecha poszerza zakres ich że ładowanie „elektryka” zabiera więcej czasu niż zatankowanie stosowania również o ładowarki znajdujące się w garażach budyn- auta spalinowego. Ładowarki pojawiają się również na parkingach, ków, gdzie wymagane są instalacje bezhalogenowe ze względu na gdzie zostawiamy nasze samochody idąc do pracy, urzędu, kina bezpieczeństwo pożarowe. itd. Rosnąca liczba „elektryków” wymusi niebawem pojawienie się ładowarek praktycznie na każdej latarni, na każdym parkingu. Kable do ładowarek są konstruowane zgodnie z normami kon- Podłączenie pojazdu elektrycznego do stacji ładowania wymaga strukcyjnymi, które opisują sposób wykonania, wymagania dla użycia specjalnego kabla. Część ładowarek jest wyposażona w kabel materiałów i surowców użytych do produkcji oraz badania, jakie z wtyczką, część posiada jedynie gniazda do przyłączenia kabla – należy wykonać, aby potwierdzić parametry kabla i bezpieczeństwo w tym przypadku korzystamy z kabla, który wozimy w bagażniku. jego użytkowania. Firma BITNER opracowała kabel BiTcharger Użytkownik dobiera kabel uwzględniając rodzaj złącza (wtyczkę) w pełnej zgodności z normą EN 50620 Electric cables – Charging i długość kabla. Natomiast za własności samego kabla odpowiada cables for electric vehicles (Przewody elektryczne – Przewody do jego producent. ładowania pojazdów elektrycznych). Kable do ładowarek samochodowych zazwyczaj pracują na zewnątrz budynków przy wszystkich możliwych narażeniach Zgodność z  normą została potwierdzona przez niezależny wynikających z warunków atmosferycznych. Muszą być odporne niemiecki instytut VDE, który potwierdził certyfikatem zgod- na deszcz, śnieg, promieniowanie słoneczne, mróz i  wszystkie ność z normami DIN EN 50620 (VDE 0285-620):2020-03; EN obciążenia mechaniczne związane z podłączaniem samochodu. 50620:2017+A1:2019. Certyfikat ten daje użytkownikowi pewność Nie należy się spodziewać, że osoby korzystające z ładowarek będą bezpieczeństwa podczas użytkowania kabla oraz niezmienności obchodziły się z nimi zawsze z „należytą starannością”. Kabel będzie parametrów produkowanych kabli, gdyż certyfikacja wiąże się ze pracował w warunkach trudnych i będzie obsługiwany przez osoby stałym nadzorem procesu produkcyjnego przez instytut VDE. niewykwalifikowane. Z tego względu musi zapewnić maksymalny Kable są oznakowane znakiem VDE. poziom bezpieczeństwa użytkowania. Takie warunki użytkowania wpłynęły na konstrukcję oraz Kable BiTcharger EVC H07BZ5-F są częścią ładowarek do dobór surowców do produkcji kabla BiTcharger EVC H07BZ5-F. samochodów elektrycznych. Cieszymy się, że jako firma BITNER Konstrukcja 3 – i 5-żyłowa umożliwia wykorzy- stanie go w różnych typach ładowarek. Zarówno mamy swój wkład w roz- konstrukcja żył jak i zastosowane materiały izo- wój elektromobilności, lacyjne zapewniają kablowi giętkość, a specjalny który wpłynie na spowol- materiał powłoki zapewnia odporność mecha- nienie niekorzystnych niczną, odporność na ścieranie, odporność zmian klimatycznych.  na wszystkie warunki atmosferyczne a  także odporność na smary i oleje. Materiał powłoki to Ireneusz Sosnowski, dyrektor ds. Rozwoju, Certyfikacji i  Kontroli Jakości w  Zakładach Kablowych BITNER Sp. z o.o. Zakłady Kablowe BITNER Rynek Elektryczny 1/2021 35

Produkty PRO-fesjonalne oświetlenie dla małych i średnich firm Poszukując nowoczesnych rozwiązań dla małych i średnich firm warto zwrócić uwagę na system Interact Pro od Signify. To nowoczesny i intuicyjny system, który umożliwia bezprzewodowe sterowanie oświetleniem. Jego największą zaletą jest możliwość monitorowania opraw LED, co pozwala na odpowiednie zarządzanie światłem w pomieszczeniach i optymalizowanie zużycia energii elektrycznej. Włącz inteligentne oświetlenie – Interact Pro na zewnątrz. Aplikacja daje też możliwość kontrolowania natężenia Zintegrowane oświetlenie Interact Pro pozwala na monitorowa- światła emitowanego przez poszczególne oprawy. Dzięki temu pra- nie i odbieranie danych z punktów świetlnych oraz sensorów, co cownicy mogą dostosowywać oświetlenie do swoich potrzeb, np. umożliwia dostęp do takich informacji jak lokalizacja opraw, sposób gdy czują się zmęczeni lub pogoda za oknem nie dopisuje, mogą za korzystania oraz zużycie energii. Dzięki temu można programować pomocą telefonu zwiększyć jasność w otoczeniu swojego stanowiska i automatyzować ustawienia światła zapewniając jego optymalne pracy i włączyć intensywne światło, które pobudzi do działania. funkcjonowanie. Użytkownik aplikacji oraz panelu otrzymuje również powiadomienia o usterkach i zdalny dostęp do danych Korzyści Interact Pro w czasie rzeczywistym, które usprawniają proces napraw i pomagają Zastosowanie Interact Pro może znacząco wpłynąć na oszczędno- zmniejszyć jej koszty, ponieważ uszkodzenia mogą być wykryte ści związane z eksploatacją i utrzymaniem systemu oświetlenia, znacznie wcześniej. a także poprawić samopoczucie pracowników. Dzięki innowacyjnej technologii zarządzania systemem oświetlenia można dostosować Zastosowanie systemu Interact Pro jest niezwykle szerokie, ustawienia oprogra- ponieważ może zostać zainstalowany w biurze, sklepie, gabinecie mowania dla okre- lekarskim, szkole, zakładzie przemysłowym, warsztacie, garażu czy ślonych obszarów magazynie. Signify posiada duży wybór opraw oświetleniowych, roboczych, nieza- które można dostosować do wymagań i potrzeb danego przedsię- leżnie od tego, czy biorstwa. Ponadto instalacja systemu Interact Pro jest szybka, a koszt obsługiwanych jest wdrożenia niski. Aby móc korzystać z tego inteligentnego rozwiąza- 20 czy 200 punk- nia należy w pierwszej kolejności zainstalować w pomieszczeniach tów świetlnych. Co oprawy LED, które następnie będą zsynchronizowane z mostkiem więcej, intuicyjna sieciowym. Odpowiada on za połączenie punktów świetlnych aplikacja, bezprze- z Internetem i może obsłużyć maksymalnie 200 źródeł światła. wodowe włączniki i czujniki oraz panel nawigacyjny online, które zdalnie współpra- Inteligentne rozwiązanie dla sektora MŚP Interact Pro to cują ze źródłami i oprawami oświetleniowymi Philips LED wniosą inteligentny system zarządzania oświetleniem stworzony spe- nowoczesność i innowacyjność w przestrzeń biurową. A monito- ring i zebrane dane pozwolą na zaplanowanie intensywności pracy cjalnie z  myślą opraw i źródeł światła, co z kolei wpłynie na oszczędne zużycie o  potrzebach energii elektrycznej. małych i średnich przedsiębiorstw. Signify Pozwala on na monitorowanie zużycia energii oraz dopasowy- wanie światła do zadań, pory dnia oraz potrzeb pra- cowników. A wszystko jest możliwe dzięki intuicyjnemu panelowi sterowania oraz aplikacji mobilnej, za pomocą których można zarzą- dzać oświetleniem z dowolnego miejsca. Innowacyjne oświetlenie w biurze umożliwia tworzenie kalendarzy i harmonogramów, co sprawia, że światło zapala się i gaśnie o określonych porach, dzięki czemu, gdy pracownicy opuszczą biuro nie będzie marnowana energia elektryczna. Równie ciekawym rozwiązaniem są czujniki ruchu i światła dziennego, które będą uruchamiać oświetlenie w odpowiedzi na obecność osób lub warunki pogodowe panujące 36 Rynek Elektryczny 1/2021

Produkty Bezpieczniki firmy SIBA – zastosowanie w magazynach energii elektrycznej Magazyny energii elektrycznej mogą być źródłem • Posiadanie dużego doświadczenia w dziedzinie rozwiązań z uży- zasilania tylko wtedy, gdy są sprawne ciem bezpieczników ultraszybkich w porównywalnych konfi- • Systemy umożliwiające pracę urządzeń w przypadku awarii guracjach technicznych jak np. w energoelektronice, umożliwia firmie SIBA zapewnienie skutecznej ochrony również rozbudo- zasilania są zróżnicowane od małych urządzeń UPS do baterii wanym zestawom akumulatorów, a także głównym obwodom akumulatorów zapewniających zasilanie całych zakładów. Jest zasilania. zatem sprawą kluczową, aby systemy zasilania awaryjnego same działały bez zarzutu. Bezpieczniki produkowane przez firmę • Nawet standardowa oferta bezpieczników ultraszybkich pełno- SIBA zabezpieczają urządzenia, które w przypadku awarii zasi- i niepełnozakresowych jest tak duża, że SIBA jest w stanie lania dostarczają energię kluczowym odbiorom. szybko zaproponować odpowiednie rozwiązanie. Nasz dział • Coraz częściej regulowanie częstotliwości sieci w elektrowniach badawczo-rozwojowy z pewnością pomoże w bardziej skom- wykorzystujących energie odnawialne, odbywa się za pomocą plikowanych przypadkach. stacjonarnych magazynów energii o mocy kilku megawatów, zaprojektowanych tak, aby stanowiły rezerwę. Również tutaj Cztery kroki do dobrania odpowiedniego niezbędne są aparaty zabezpieczające systemy przed uszkodze- bezpiecznika do magazynów energii elektrycznej niem. Tę funkcję mogą spełniać bezpieczniki firmy SIBA. Jako producent bezpieczników topikowych, SIBA posiada rozwi- • Zakłady przemysłowe stosują w swoich sieciach urządzenia jane od dziesięcioleci portfolio, obejmujące różnorodne bezpiecz- zasilania rezerwowego z akumulatorami, aby sterować połą- niki do zabezpieczania w przypadku przeciążeń i zwarć w sieciach czeniami z publiczną siecią energetyczną. Uszkodzenie takich elektrycznych. Podczas gdy w większości rodzajów instalacji zasto- elementów może mieć negatywne konsekwencje dla procesu sowania bezpieczników zostały znormalizowane, to w przypadku produkcji. Można jednak tego uniknąć stosując bezpieczniki szczególnie wrażliwych obwodów z akumulatorami, urządzenie firmy SIBA. zabezpieczające jest wciąż jeszcze dobierane na podstawie „ogólnie stosowanej wiedzy”. Odnośnie dobierania bezpieczników najczę- Tylko odpowiednio dobrane bezpieczniki ściej słyszy się, że „wystarczy określić prąd i napięcie znamionowe”. spełniają swoją rolę • O ile dane katalogowe wyraźnie nie dopuszczą takiej możli- Wraz z  pojawieniem się technologii fotowoltaicznej, SIBA zaczęła opracowywać specjalne bezpieczniki do obwodów fotowol- wości, bezpieczniki zaprojektowane na prąd przemienny nie taicznych, a także zainteresowała się wymagającymi zabezpieczenia powinny być stosowane w obwodach prądu stałego. W przy- obwodami z akumulatorami. padku awarii zasilania, kiedy system przestawia się na zasilanie z akumulatorów, skutkuje to prądami rozładowania, których Po technicznych dyskusjach z producentami akumulatorów oraz wartości i charakterystyki czasowe przypominają te, którymi z pomocą uczelni technicznych zajmujących się tym tematem, SIBA charakteryzują się prądy zwarciowe. Wymaga to zastosowania opracowała kryteria doboru bezpieczników, które mogą mieć szero- specjalnych, szybszych bezpieczników. kie zastosowanie do większości obwodów z akumulatorami. Kryteria te pokazują, że oprócz napięcia i prądu roboczego, muszą zostać Rynek Elektryczny 1/2021 37

Produkty uwzględnione również inne czynniki, tak aby w razie awarii, prąd zakłó- ceniowy został wyłączony zanim dojdzie do uszkodzenia instalacji. Krok 1. Określenie napięcia znamionowego Tabela 1. Współczynnik kBatt dla cykli i czasu rozładowania bezpiecznika Napięcie znamionowe prądu stałego bezpiecznika nie powinno być Jak pokazano na wykresie 1, temperatura otoczenia wynosząca mniejsze od najwyższego napięcia występującego w obwodzie prądu np. 70oC w szafie sterującej, może spowodować konieczność obni- stałego, tzn. napięcia ładowania akumulatora Uł: żenia prądu znamionowego ze 100A do 70A. Unb ≥ Uł Wykres 1. Uwzględnienie temperatury otoczenia W kartach katalogowych określa się, czy bezpieczniki mają zdol- ność wyłączania prądu przemiennego, czy stałego. W przypadku, kiedy Krok 4. Wybór kategorii użytkowania określono wyłącznie napięcie znamionowe prądu przemiennego, bez- W obwodach ładowania prądu stałego stosowane są bezpieczniki pieczniki tylko w wyjątkowych okolicznościach nadają się do stoso- następujących kategorii użytkowania: wania w obwodach prądu stałego. Należy skonsultować się z produ- aR – Wkładki o niepełnozakresowej zdolności wyłączania do zabez- centem, aby potwierdzić, czy powszechnie znany fakt „znamionowe pieczania półprzewodników („niepełnozakresowe, ultraszybkie”); napięcie prądu stałego = 0,7 znamionowego napięcia przemiennego”, gS (gRL) – Wkładki o pełnozakresowej zdolności wyłączania do ma w tym przypadku zastosowanie. Producent powinien wypowie- zabezpieczania półprzewodników i przewodów („pełnozakresowe, dzieć się również na temat dopuszczalnej stałej czasowej zwartego szybkie”); obwodu. Jednak w większości przypadków nie jest to konieczne, gG – Wkładki o pełnozakresowej zdolności wyłączania ogólnego ponieważ w obwodach z akumulatorami można spodziewać się sto- przeznaczenia („pełnozakresowe, zwłoczne”). sunkowo małych stałych czasowych (często krótszych niż 2 ms). Krok 2. Określenie najmniejszego prądu znamionowego bezpiecznika Odpowiednią wartością do określenia najmniejszego prądu znamio- nowego bezpiecznika In min jest największa wartość prądu występu- jąca w obwodzie rozładowania akumulatora, tzn. prąd rozładowania akumulatora Ie występujący w końcowej fazie procesu rozładowania. Można ją obliczyć korzystając z mocy wejściowej falownika Sn [kVA] oraz napięcia w końcowej fazie rozładowania Ue, uwzględ- niając przy tym współczynnik mocy (np. 0,8) oraz sprawność η (0,85 – 0,97): Ie = Sn cos Φ /Ue η In min ≥ Ie Krok 3. Uwzględnienie dodatkowych czynników Przewidywane zastosowanie magazynu energii może mieć taki sam wpływ na wybór prądu znamionowego bezpiecznika jak warunki otoczenia występujące w miejscu umieszczania bezpieczników w obudowach lub szafach sterowniczych. Jak powszechnie wiadomo nie ma JEDNEGO czasu rozładowania, JEDNEGO prądu rozłado- wania ani JEDNEJ częstości ładowania/rozładowania. Uwzględnia się różne zastosowania opierając się na współczynniku kBatt odno- szącym się do minimalnego prądu znamionowego. Mimo wszystko 30-minutowy czas rozładowania połączony z pojedynczym cyklem ładowania/rozładowania raz na miesiąc powinien być traktowany zupełnie inaczej niż sytuacja jaka ma miejsce w magazynie energii instalacji fotowoltaicznej, gdzie takich cykli jest kilka w ciągu dnia. W tabeli 1 podano współczynniki kBatt dla zastosowań w różnych urządzeniach z akumulatorami. Przy stosowaniu tych współczynni- ków dopuszcza się pewną wymaganą przeciążalność: In ≥ In min / kBatt Temperatura otoczenia znacznie odbiegająca od 30oC również może mieć wpływ na wybór prądu znamionowego. W tym przy- padku można posłużyć się standardowym wykresem obniżenia parametrów znamionowych dla wkładek topikowych: In ≥ In min / kBatt kth 38 Rynek Elektryczny 1/2021

Produkty Wykres 2. Wybór kategorii użytkowania bezpieczników W podobny sposób postępujemy, gdy chcemy znać czas prze- dłukowy dla mniejszych prądów przetężeniowych. W przypadku Wyboru kategorii użytkowania możemy dokonać w oparciu prądów przetężeniowych przekraczających prąd znamionowy o najdłuższy czas przedłukowy dopuszczalny w przypadku zwarcia. bezpiecznika 6 do 10 razy, można zastosować bezpieczniki niepeł- Aby to zrobić, trzeba najpierw obliczyć maksymalny prąd zwar- nozakresowe; dla prądów przetężeniowych o krotności poniżej tej ciowy IzB w pełni naładowanego akumulatora, korzystając z napięcia wartości niezbędne są bezpieczniki pełnozakresowe. Jeżeli prąd jałowego UB oraz rezystancji wewnętrznej akumulatora RB: przetężeniowy znajduje się w obrębie linii przerywanej na krzywej charakterystyki czasowo-prądowej bezpiecznika niepełnozakreso- IzB = 0,95UB /RB wego, rozwiązanie takie jest niedozwolone. Wartość tę należy nanieść w postaci pionowej linii na cha- rakterystykę czasowo-prądową bezpieczników (patrz wykres 2). Zatem wybór kategorii użytkowania (gG, aR, gS (gRL)) decy- Prowadząc linię poziomą z punktu przecięcia naniesionej linii duje o tym jak szybko zostanie wyłączony prąd zwarciowy IzB. pionowej z charakterystyką czasowo-prądową bezpiecznika na wybrany prąd znamionowy, możemy na osi pionowej odczytać Aktualną ofertę bezpieczników prądu stałego produkcji firmy czas przedłukowy. SIBA do zabezpieczania akumulatorów można znaleźć kontaktując się z oddziałem producenta w Polsce: SIBA Polska Sp. z o.o., www.siba-bezpieczniki.pl [email protected] Pomimo tego, że w niniejszym artykule opisujemy metodę cztero- etapowego doboru odpowiedniego zabezpieczenia obwodów z aku- mulatorami, to zależności między złożonymi systemami magazyno- wania energii nie zawsze są łatwe do zrozumienia, a wprowadzane do obliczeń wartości nie zawsze łatwe do określenia. Nasz profesjo- nalny zespół doradczy odpowie na Państwa pytania. Zachęcamy do skontaktowania się z zespołem SIBA w przypadku jakichkolwiek wątpliwości odnośnie obliczeń. Rynek Elektryczny 1/2021 39

Nowości Mini lampa do pracy w niskich temperaturach Nowa generacja rozdzielnic Superwydajna i energooszczędna lampa o wysokich parametrach świetlnych, dużym stopniu szczelności i wytrzymałości na uderze- Schneider Electric wprowadza nową generację rozdzielnic śred- nia – to najnowsza propozycja od firmy Lena Lighting. OCULUS niego napięcia: SM AirSeT. Nowa linia nie wykorzystuje gazu cieplar- LED MINI to model inspirowany budową roślin. Sprawdzi się nawet nianego SF6 w swojej konstrukcji, co przekłada się na serię korzy- w temperaturze 55°C. ści nie tylko dla środowiska, lecz również dla użytkowników. Gaz Produkty z serii OCULUS LED przystosowane są do pracy w wyso- SF6 nie jest przyjazny dla środowiska. Jest jednym z sześciu rodza- kich temperaturach, a przy tym charakteryzują się bardzo wysokimi jów gazów cieplarnianych objętych protokołem z  Kioto i  dyrek- parametrami świetlnymi. Nowy OCULUS LED MINI może pochwa- tywą europejską 2003/87, określającą zasady handlu uprawnie- lić się szerokim zakresem odporności na warunki temperaturowe niami do emisji gazów cieplarnianych. SF6 ma 23 500 razy większy otoczenia. Doskonale sprawdzi się zarówno przy –25°C, jak i +55°C. współczynnik ocieplenia globalnego (GWP) niż CO2. Oznacza to, Cechuje go przy tym skuteczność świetlna aż do 167  lm/W  oraz że w wypadku wycieku do atmosfery (zdarza się wyjątkowo rzadko wysoka wartość strumienia świetlnego. To produkt o dużym stop- na skutek awarii) znacznie bardziej przyczynia się do powstawania niu szczelności, odporny na uderzenia, a  przy tym o  ciekawym, efektu cieplarnianego niż ta sama ilość dwutlenku węgla. Ponieważ industrialnym designie. gaz SF6 stosowany jest powszechnie w rozdzielnicach SN na całym Inspiracją do powstania serii OCULUS LED była budowa roślin, stąd świecie, staje się jasne, dlaczego konieczna jest zielona alternatywa. charakterystyczny, podobny do konaru drzewa wygląd radiatora Najlepszym zamiennikiem gazu cieplarnianego jest czyste powie- lampy. Pozwala on na efektywne odprowadzenie ciepła z modułu trze. Schneider Electric, wykorzystując izolację powietrzną w  roz- świetlnego, wykorzystując zjawisko kondukcji oraz konwekcji. dzielnicach średniego napięcia nowego typu, sprawia, że znikają Z  kolei odseparowany moduł elektroniki zapewnia optymalne obawy dotyczące globalnego ocieplenia. warunki pracy drivera, wydłużając jego żywotność. Lampa może Rozwiązanie opracowane przez Schneider Electric umożliwi odej- z  powodzeniem ście od stosowania standardowego sześciofluorku siarki (SF6). Urzą- działać w tempe- dzenie SM AirSeT wykorzystuje czyste powietrze zamiast gazu cie- raturze +55°C plarnianego SF6. Dotychczas gaz ten był powszechnie stosowany Do produkcji w urządzeniach elektrycznych używanych do zasilania sieci ener- OCULUS LED getycznych i instalacji przemysłowych. MINI używane Technologia, która zastępuje SF6 i umożliwia przejście na bardziej są wysokiej jako- ekologiczną dystrybucję energii została uznana przez ICEF za jedną ści diody oraz z 10 najważniejszych innowacji, jakie pojawiły się ostatnio w dzie- moduły LED naj- dzinie energii i przeciwdziałania zmianom klimatu. nowszej genera- Jakość nowej rozdzielnicy średniego napięcia, wolnej od SF6, cji, które gwaran- potwierdzają udane projekty pilotażowe, które Schneider Electric tują bardzo wysoką skuteczność świetlną i energooszczęd- przeprowadził w zakładach energetycznych należących do czoło- ność. Lampa doskonale sprawdzi się w zakładach i halach pro- wych dostawców, takich jak E.ON w Szwecji, GreenAlp we Francji dukcyjnych oraz wielkopowierzchniowych magazynach i cen- i EEC Engie w Nowej Kaledonii. trach logistycznych, a także wszędzie tam, gdzie mamy do czy- Firma Schneider Electric została wyróżniona przez Innovation for nienia z wysokim zapyleniem lub wilgocią. To dobre rozwiąza- Cool Earth Forum (ICEF) za wdrożenie nowego typu rozdzielnicy nie zarówno do instalacji wewnątrz obiektów, jak i do zewnętrz- – SM AirSeT. nych zastosowań. Parametry techniczne lampy OCULUS LED MINI: SCHNEIDER ELECTRIC − Stopień szczelności: IP66 − Odporność na uderzenia: IK08 − Moc znamionowa oprawy [W]: 72.00–148.00 (tolerancja +/– 10%) − Strumień świetlny oprawy [lm]: 11400–23800 (tolerancja +/– 10%) − Temperatura barwowa [K]: 4000 − Współczynnik oddawania barw (Ra): >80; SDCM: ≤3 − Klasa ochronności: I − Klasa energetyczna: A++ − Materiał korpusu oprawy: aluminium malowane proszkowo − Kolor korpusu oprawy: szary − Materiał klosza: PC; szkło hartowane − Rodzaj klosza: transparentny − Kąt świecenia [°]:55; 75; 105 − Sposób montażu: natynkowy, zwieszany − Wymiary (W/S/G/Z) [mm]:107/320 LENA LIGHTING 40 Rynek Elektryczny 1/2021

Nowości Testery napięcia z funkcją pomiaru prądu Lampy do dezynfekcji Firma Beha-Amprobe, producent sprzętu pomiarowego, wpro- wadza na polski rynek nowe urządzenie – tester napięcia BEHA- Bakteriobójcze lampy AirZing marki OSRAM od blisko roku z powo- -AMPROBE 2100-Delta True-RMS z  funkcją pomiaru prądu do dzeniem stosowane są w  wielu obszarach. Swoją najważniejszą 200 A (AC) poprzez nasunięcie otwartych cęgów na przewód bez rolę spełniają niewątpliwie w  placówkach medycznych na całym konieczności przerywania obwodu. Urządzenie przeznaczone jest świecie, gdzie ich właściwości bakteriobójcze doceniane są przez m.in. dla elektryków, techników utrzymania ruchu, kierowników personel medyczny. zakładów przemysłowych, czy wykonawców prac budowlanych. Działanie opraw OSRAM AirZing polega na emisji promieniowania Dzięki kategorii bezpieczeństwa do CAT III 1000 V / CAT IV 600 V UVC, o długości fali 253,7 nm, które – absorbowane przez białka model 2100-Delta jest idealnym przyrządem do wyszukiwania i kwasy nukleinowe komórek – unieszkodliwia większość drobno- i  usuwania awarii w  instalacjach przemysłowych oraz budowla- ustrojów (nawet 99,99%) i nie pozwala na ich rozmnażanie. Tym nych komercyjnych i  mieszkalnych. Umożliwia on sprawdzanie samym lampy umożliwiają dezynfekcję powietrza, powierzchni napięcia, prądu, rezystancji, ciągłości i częstotliwości przy użyciu płaskich i  wody z  chorobotwórczych mikroorganizmów. Istotną jednego narzędzia. zaletą jest także to, że patogeny nie są w  stanie uodpornić się Możliwość podłączenia sond pomiarowych do górnej części obu- na promieniowanie. dowy przyrządu podczas testowania napięcia ułatwia wykonywa- Lampa OSRAM AirZing Pro posiada dwie  funkcje zwiększające nie pomiarów i  obsługę jedną ręką. Tester 2100-Delta umożliwia bezpieczeństwo użytkowania – czujnik ruchu (IR) oraz 30-sekun- proste pomiary prądu do 200 A AC poprzez nasunięcie otwartych dowe opóźnienie startu, pozwalające na spokojne oddalenie się cęgów na przewód bez konieczności przerywania obwodu. z zasięgu uruchamianego promieniowania. Model 2100-Delta, podobnie jak wcześniejsze modele tej linii Jako pierwsze oprawy OSRAM AirZing o działaniu dezynfekcyjnym (czyli: 2100-Alpha, 2100-Beta i  2100-Gamma), jest wyposażony zaczęły stosować szpitale w Chinach. Już w marcu zeszłego roku, we wzmocnione elementy zapewniające niezawodną pracę. chiński oddział marki przekazał ponad tysiąc opraw do 45 placó- Ma on stopień ochrony IP 64, jest zbudowany zgodnie z  normą wek w prowincji Hubei, w tym do 38 w samym Wuhan. W ramach EN 61243-3:2014 dla testerów napięcia i jest zatwierdzony przez GS. wolontariatu pracownicy OSRAM pomagali w  transporcie lamp i wyposażaniu obiektów. Najważniejsze cechy testera 2100-DELTA: AirZing Pro docenia także szpital Curry Cabral w Lizbonie w Portu- − Przyrząd 2 w 1: tester napięcia i tester prądu do 200 A AC; galii. Od czerwca 2020 r. placówka wykorzystuje urządzenia OSRAM − Konstrukcja zgodna z wymaganiami norm EN 61243-3:2014, DIN w izbach przyjęć, poczekalniach, salach chorych i korytarzach. Szpital polowy, jaki powstał w Bergamo – epicentrum europejskiej VDE 0682-401:2015; pandemii Covid-19 w 2020 r. również zdecydował się na zamon- − „Dodatkowa para rąk” — ułatwiający pracę system zatrzaskiwa- towanie opraw AirZing. Firma OSRAM przekazała tam kilkadziesiąt urządzeń. Zmontowano je w różnych strefach ratunkowych i uży- nia sond; wano do dezynfekowania ubrań noszonych przez wolontariuszy. − Rozszerzony zakres do 1000 V AC / 1500 V DC; Niestety promieniowanie UV, mimo swojego skutecznego oddzia- − Kolorowe diody LED wskazujące różne napięcia, polaryzację, ływania na wirusy i  bakterie, nie sprzyja ludziom. Nadfiolet może powodować oparzenia skóry, uszkodzenia struktur oka i  w  konse- ciągłość i  kierunek wirowania faz oraz duży ekran LCD z  pod- kwencji być czynnikiem sprzyjającym wystąpieniu poważnych scho- świetleniem; rzeń. Dlatego w trakcie działania opraw bakteriobójczych obecność − Silny, wzmocniony izolowany przewód; ludzi i zwierząt w ich zasięgu jest zabroniona, a samo przygotowanie − 4-letnia gwarancja; obszarów do naświetlania, uruchomienie i kontrola działania lampy − Pomiar prawdziwej wartości skutecznej. powinny odbywać się z zachowaniem szczególnej ostrożności. BEHA-AMPROBE OSRAM Rynek Elektryczny 1/2021 41

Informacje branżowe Organizacje w branży elektrycznej Nazwa Rok założenia Osoba zarządzająca Stowarzyszenie Elektryków Polskich SEP 1919 Piotr Szymczak, prezes Polska Izba Gospodarcza Elektrotechniki PIGE 1991 Janusz Majchrowicz, prezes Krajowa Izba Gospodarcza  Elektroniki 1992 Stefan Kamiński, prezes 2004 Marek Orłowski, prezes i Telekomunikacji  KIGEiT  2006 Michał Waloch, dyrektor generalny Polski Związek Przemysłu Oświetleniowego PZPO Związek Producentów Sprzętu Oświetleniowego 2007 Jacek Stankiewicz, prezes Pol-lighing 2007 Tomasz Boruc, dyrektor zarządzający Polskie Stowarzyszenie Branży 2016 Sławomir Dębowski, prezes 2020 Barbara Adamska, prezes Elektroenergetycznej PSBE Związek Pracodawców Dystrybucji Elektrotechniki SHE Krajowa Izba Gospodarcza Elektryki KIGE Polskie Stowarzyszenie Magazynowania Energii Kalendarz imprez branżowych 28–29 kwietnia Kielce Polska 2021 19–21 maja Warszawa 19–21 maja Warszawa ENEX Salon Energetyki / ENEX Nowa Energia 19–21 maja Warszawa ŚWIATŁO Międzynarodowe Targi Sprzętu Oświetleniowego Bielsko-Biała ELEKTROTECHNIKA Międzynarodowe Targi Sprzętu Elektrycznego 14–16 września 14–16 września Poznań i Systemów Zabezpieczeń 16–18 listopada Lublin AUTOMATICON Międzynarodowe Targi Automatyki i Pomiarów 23–26 listopada Poznań ENERGETAB Międzynarodowe Targi Energetyczne GREENPOWER Międzynarodowe Targi Energii Odnawialnej ENERGETICS Targi Energetyczne BUDMA Międzynarodowe Targi Budownictwa i Architektury 12–16 kwietnia Hanower, Niemcy Świat 2021 9–11 czerwca Monachium, Niemcy HANNOVER MESSE Międzynarodowe Targi Przemysłowe digital edition INTERSOLAR Międzynarodowe Targi Fotowoltaiczne 13–18 marca Frankfurt, Niemcy Świat 2022 LIGHT+BUILDING Międzynarodowe Targi Oświetlenia i Technik Budynkowych 42 Rynek Elektryczny 1/2021