จัดทำหลักสูตรชั้นเรียนวิชาชีพวิชาการทำดินพร้อมปลูก จำนวน 40 ชั่วโมง

บนั ทึกขอ้ ความ สว่ นราชการ ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอัธยาศยั อำเภอเมอื งบุรีรมั ย์ ที่ ศธ 0210.4201 / วนั ท่ี เรือ่ ง ขออนุมัติหลักสตู รการผลติ ดนิ พรอ้ มปลกู จำนวน 40 ช่วั โมง เรียน ผูอ้ ำนวยการศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอเมอื งบุรรี มั ย์ ด้วย กลมุ่ งานการศึกษาต่อเน่อื ง กศน. อำเภอเมืองบุรรี ัมย์ ได้จัดทำหลักสตู รชน้ั เรียนวชิ าชีพ วิชา การทำดนิ พร้อมปลกู จำนวน 40 ชั่วโมง เพอ่ื ดำเนินการจดั การเรียนการสอนให้แกก่ ล่มุ เป้าหมาย ประชาชน ในพ้ืนที่อำเภอเมืองบรุ รี ัมย์ เพื่อกอ่ ใหเ้ กิดประโยชน์สูงสุดแก่ผู้รบั บรกิ าร ในการจดั ศึกษาเพื่อสง่ เสริมการศึกษาต่อเน่ืองในชมุ ชน กอ่ ให้เกิดสงั คมแหง่ การเรียนรู้อยา่ งต่อเน่ืองและยงั่ ยนื ซึง่ สอดคล้องกบั มาตรฐานการศึกษานอกระบบและ การศึกษาตามอธั ยาศัย มาตรฐานการศกึ ษาต่อเน่อื ง มาตรฐานที่ 2 คณุ ภาพการจดั การเรียนรู้การศกึ ษา ตอ่ เน่ือง จงึ เรียนมาเพื่อโปรดพจิ ารณาอนมุ ตั ิ (นายวเิ ชียร วรรณโกษิตย์) ครู กศน. ตำบล ความเหน็ ของผบู้ ริหาร ............................................................................................................................. .................................. ............................................................................................................................. ................................... ................................................................................................................................................................ (นางสนุ นั ท์ สิทธิสาท) ผอู้ ำนวยการ กศน. อำเภอเมอื งบรุ รี ัมย์

รายละเอยี ดหลักสตู ร ชอื่ หลกั สูตร การทำดนิ พรอ้ มปลูก จำนวน 40 ชั่วโมง กลุ่มอาชีพ พาณชิ ยกรรมและบริการ ช่ือสถานศกึ ษา ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อำเภอเมืองบรุ รี ัมย์ จังหวดั บุรีรมั ย์ ความเปน็ มา ปัจจุบันพื้นท่ีคนเมืองและพ้ืนทชี่ ุมชนในภมู ิภาคต่างๆ ของประเทศมกี ารใชท้ รัพยากรพ้ืนทีก่ ารเกษตรเพ่อื การปลกู สร้างท่ีอยู่อาศยั เช่น บ้านจัดสรร อาคารพาณิชย์ โรงงานอุตสาหกรรมกนั อยูเ่ นืองๆ ซง่ึ แสดงใหเ้ หน็ วา่ พืน้ ท่ที าการเกษตรน้นั เร่ิมลดน้อยลงทุกที แม้กระทง่ั ดินทีจ่ ะนามาใชป้ ลกู พืชก็หาได้ยากและคณุ ภาพต่ำ สง่ ผล กระทบต่อการเจริญเติบโต และผลผลติ ของพืชอีกด้วย ดังนัน้ ปัญหาท่เี กิดขึ้นสามารถแก้ไขปรับปรุงให้ดินมี คุณภาพทีด่ ขี นึ้ ได้ด้วยวัสดุทเ่ี หลอื ใชจ้ ากการเกษตร ซึ่งล้วนมธี าตุอาหารในปริมาณท่ีเพยี งพอมากน้อยแตกตา่ งกัน ไป หากถา้ ได้มีการนาวสั ดกุ ารเกษตรนน้ั ๆ ไปทาการศึกษาและวิเคราะหผ์ ลหาปริมาณธาตุอาหารท่จี าเปน็ ต่อพืชท่ี เหมาะสมได้แลว้ ก็จะสามารถนาคา่ ของผลการวเิ คราะหแ์ ต่ละอยา่ งของวสั ดุการเกษตรต่างๆ ไปกาหนดเป็น สัดส่วนมาใชเ้ ป็นผสมร่วมกัน และผา่ นกระบวนการหมักโดยจลุ ินทรยี ์ธรรมชาตติ ามระยะเวลาท่ีเหมาะสม และก็ จะได้ดนิ ที่มคี ุณภาพสูง ชว่ ยให้พชื มกี ารเจริญเติบโต แขง็ แรง และผลผลิตดี ก็ดว้ ยดินท่ีมีคณุ ภาพนั้นเอง หรือที่ เรยี กกันว่า “วัสดปุ ลกู ” หรือปลกู พชื ที่มักเรยี กกนั วา่ “ดนิ ปลกู พชื ” นนั้ คือหนึง่ ในปัจจัยสำคญั อันดบั ต้นๆ ท่ีนัก ปลกู ไม้ทง้ั หลายควรคานงึ ถงึ ปจั จบุ นั วัสดปุ ลกู พชื อาจมีการผสมวตั ถุดิบตา่ งๆ ท่แี ตกต่างกันมากมายตามความ เหมาะสมของพืชแตล่ ะชนดิ จงึ เกดิ ความยุ่งยากต่อความเขา้ ใจและการนาไปใช้ของเกษตรกรหรอื ผ้สู นใจ ดงั น้ันเทคนิคการผลิตวัสดุปลูกคุณภาพสูงจากวัสดเุ หลือใชเ้ กษตรเพ่อื ประโยชนก์ ารปลูกไม้ยืนต้น ไม้ประดบั ไม้ ดอก และพชื ผักสวนครัว จึงเป็นวสั ดปุ ลกู ท่ีจดั ทาข้ึนเพ่ือใช้ได้กับพืชเกือบทุกชนดิ โดยตรงคงคุณภาพทั้งวตั ถดุ บิ และกระบวนการ เพ่ือให้ได้วัสดุปลกู ทอ่ี ุดมดว้ ยธาตุอาหาร ลกั ษณะกายภาพ ร่วนโปร่ง น้าหนกั เบา ระบายน้าดี ยุบตัวชา้ และทาหนา้ ทีช่ ่วยพยุงลาต้น เป็นแหล่งอาหาร นา้ ชว่ ยประหยัดเวลา ประหยัดแรงงาน และปลอดภยั ต่อ การบรโิ ภคฝ่ายปฏิบัติการวิจยั และเรือนปลูกพืชทดลอง คณะเกษตร กาแพงแสน ไดต้ ระหนกั ถงึ ความสำคัญของ วสั ดุปลกู ทีม่ คี ณุ ภาพสูงนเี้ พอ่ื ใชป้ ระโยชน์สาหรบั ปลูกพืช จงึ ไดจ้ ดั ทาโครงการฝกึ อบรม เรื่อง เทคนิคการผลิตวสั ดุ ปลุกคณุ ภาพสงู จากวัสดเุ หลอื ใช้เกษตรเพ่อื ประโยชนก์ ารปลูกไม้ยืนต้น ไม้ประดับ ไม้ดอก และพืชผกั สวนครัว เพื่อเป็นการถา่ ยทอดองค์ความรู้ ความเขา้ ใจดา้ นทักษะ เทคนิควธิ ีการปฏิบัติ และการใช้ประโยชน์ ทงั้ ภาค บรรยาย สาธิต และฝึกปฏิบัติดว้ ยตนเอง หลกั การของหลกั สตู ร หลกั สตู รการประกอบอาชีพการทำดนิ พร้อมปลูกจำหน่าย ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตาม อัธยาศยั อำเภอเมืองบรุ รี มั ย์ มีหลักการดงั น้ี

1.เป็นหลักสตู รท่ีเน้นการจัดการศึกษาอาชีพเพ่ือการมงี านทำ 2.เป็นหลกั สูตรทเี่ นน้ การเรยี นรู้จากการปฏบิ ตั ิจริง เพอ่ื ประโยชน์ในการประกอบอาชพี ไดจ้ รงิ จุดม่งุ หมาย หลักสูตรการประกอบอาชพี การทำดนิ พร้อมปลูกจำหนา่ ย ศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตาม อธั ยาศยั อำเภอเมืองบุรีรัมย์ มีจุดมงุ่ หมายดังน้ี 1.เพอื่ ใหผ้ ูเ้ รยี นมีความรู้ ความเขา้ ใจและเกดิ ทกั ษะในเรอ่ื งการผลติ ดนิ พร้อมปลูกจำหน่าย เบือ้ งตน้ 2.เพื่อใหผ้ ้เู รยี นสามารถการทำดินพร้อมปลูกจำหนา่ ย และผลติ สูตรผสมดินตา่ งๆได้ 3.เพอ่ื ใหผ้ ้เู รยี นสามารถนำไปประกอบอาชีพอย่างมคี ุณธรรม สามารถประกอบอาชีพเลี้ยงตนเอง และครอบครัวได้ กลุ่มเป้าหมาย หลักสตู รการทำดนิ พรอ้ มปลกู จำหนา่ ย ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอเมือง บรุ ีรัมย์ มีจดุ มงุ หมายดงั น้ี 1.ประชาชนตำบลบัวทอง ซึ่งมีภูมิลำเนาในตำบลบวั ทอง อำเภอเมอื งบุรรี มั ย์ จังหวดั บุรีรัมย์ ระยะเวลา ชั่วโมง ชวั่ โมง จำนวน 40 ชัว่ โมง -ภาคทฤษฎี 20 -ภาคปฏบิ ัติ 20 โครงสร้างหลักสตู รการทำดินพรอ้ มปลกู 1.การทำดนิ พร้อมปลูกจำหน่าย เบือ้ งต้น 1.1 ความรเู้ บอ้ื งต้นเกย่ี วกบั การผลิตดินพร้อมปลกู จำหนา่ ย -ความสำคัญของ การประกอบอาชีพ -ความเปน็ ไปได้ ในการประกอบ อาชพี ฯ -ทิศทางการ ประกอบอาชีพการ การผลติ ดนิ พรอ้ มปลกู จำหน่าย -การศกึ ษาแหล่งเรยี นรู้ที่ เก่ียวขอ้ งกบั การ ประกอบอาชีพกาทำดินพร้อมปลูกจำหนา่ ย 1.2 การทำดินพรอ้ มปลูกจำหนา่ ย ตามขั้นตอนทถ่ี ูกต้อง -ให้ผเู้ รียนเตรียมเครอื่ งมอื วัสดอุ ปุ กรณใ์ น การผลติ ดนิ พร้อมปลูกจำหนา่ ย -การเลือกใชเ้ ครือ่ งมือการผสมดินได้อยา่ งถูกต้อง -การเลอื กและหาวสั ดใุ นท้องถ่นิ มาเปน็ สว่ นผสมดนิ พร้อมปลกู จำหน่ายได้ 1.3 วิธีรักษาการเก็บวัสดุ/อุปกรณ์ -การเกบ็ รักษาอุปกรณ์ -การเก็บวสั ดุผสมดินปลกู -ไมใ่ หเ้ ปียกน้ำ

1.4 ประโยชนข์ องดนิ พรอ้ มปลกุ -ใชก้ ารปลกู พชื ไดท้ ้ังปลูกไมย้ ืนต้น ปลกู ไม้ดอก ปลูกผกั สวนครวั -สามารถนำไปต่อยอดสรา้ งมูลคา่ เพ่มิ ได้ เชน่ การผสมดินปลกู สตู รต่างๆ 2. ทกั ษะการ การทำดนิ พรอ้ มปลกู จำหน่าย เคร่ืองมือวัสดุ อุปกรณ์ -วิทยากรอธิบายความรู้การ เตรยี มเคร่ืองมือ วสั ดุ อุปกรณ์ในการทำดนิ พร้อมปลกู จำหน่าย -การเลอื กวัสดผุ สมดนิ พร้อมปลกู ต่างๆได้ -การเตรียมเคร่ืองมือและ การผสมดนิ พร้อมปลูกจำหนา่ ย วิทยากรใหผ้ ้เู รยี นฝกึ ปฏบิ ตั ิการติดตง้ั และใช้ เครอ่ื งมือ 3.การวัดและประเมนิ ผล ทดสอบฝมี อื ผูเ้ รยี นการจัดกระบวนการเรยี นรู้ หลักสูตรการผลิตดินพร้อมปลูกจำหน่าย เป็นหลักสูตรท่ีให้ผู้เรียนที่ผ่านกระบวนการเรียนรู้จาก วิทยากรแล้วสามารถนำความรู้ไปปฏิบัติได้จริง เมื่อจบหลักสูตรแล้วสามารถนำความรู้ท่ีได้รับไปปฏิบัติจนเกิด ความชำนาญ มีกระบวนการจดั กจิ กรรมการเรียนรไู้ ดด้ งั น้ี 3.1จัดกิจกรรมสำรวจ และวิเคราะห์ตนเอง ทรัพยากร อาชีพ และความตอ้ งการของตลาด เพ่ือให้ผู้เรยี นเห็นชอ่ งทางในการประกอบอาชพี 3.2 จัดกิจกรรมวิเคราะห์ข้อมูล โดยใชก้ ระบวนคดิ เป็น และเลือกประกอบอาชีพ 3.3 ฝกึ ทักษะการประกอบอาชพี การผลติ ดนิ พร้อมปลูกจำหนา่ ย 3.1 เรียนรูจ้ ากวิทยากร 3.2 เรียนรู้ด้วยตนเองจากสื่อต่างๆแหลง่ เรียนรู้ ผู้รู้ 3.3 เรียนรจู้ าการลงมอื ปฏบิ ตั จิ รงิ 3.4 เรียนร้จู ากกลมุ่ เพ่ือแลกเปล่ยี นความรู้ 4.จดั กจิ กรรมการเรียนร้เู กี่ยวกับการบรหิ ารจัดการ ในการประกอบอาชีพ โดยเรียนรู้จากวทิ ยากร และการลงมือปฏิบัติจรงิ 5.การบริหารจัดการในการประกอบอาชีพ การตลาด การประชาสัมพันธ์ 6.ประเมนิ กลุม่ เป้าหมาย และใหข้ ้อเสนอแนะในการปรับปรุงพัฒนา การจดั กระบวนการเรยี นรู้ หลักสตู รการทำดนิ พร้อมปลกู จำหนา่ ย เปน็ หลกั สตู รทเี่ น้นใหผ้ ูเ้ รียนทีผ่ ่านกระบวนการเรียนรู้จาก วิทยากรแลว้ สามารถนำความรู้ไปปฏิบตั ไิ ดจ้ ริง เมื่อจบหลักสูตรแล้วสามารถนำทกั ษะความรทู้ ่ไี ด้รับไปปฏบิ ตั จิ น เกดิ ความชำนาญ มีกระบวนการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ ดังนี้ 1. จดั กจิ กรรมสำรวจ และวิเคราะหต์ นเอง ทรัพยากร อาชีพ และความตอ้ งการของตลาดเพือ่ ให้ ผ้เู รยี นเหน็ ชอ่ งทางในการประกอบอาชพี 2. จดั กิจกรรมวเิ คราะหข์ ้อมูล โดยใช้กระบวนคดิ เป็น และเลอื กประกอบอาชีพ 3. ฝกึ ทกั ษะการประกอบอาชีพ 3.1 เรียนรจู้ ากวิทยากร 3.2 เรียนรดู้ ้วยตนเองจากส่ือต่างๆแหลง่ เรียนรู้ ผู้รู้ 3.3 เรยี นรจู้ าการลงมอื ปฏบิ ตั ิจริง

3.4 เรยี นรู้จากกลุ่ม เพือ่ แลกเปลย่ี นความรู้ 4. จดั กจิ กรรมการเรยี นรูเ้ กี่ยวกบั การบรหิ ารจัดการ ในการประกอบอาชีพ โดยเรียนรู้จากวทิ ยากร และการลงมือปฏบิ ัติจริง 5. การบรหิ ารจัดการในการประกอบอาชีพ การตลาด การประชาสัมพนั ธ์ 6. ประเมนิ กลมุ่ เป้าหมาย และใหข้ ้อเสนอแนะในการปรับปรงุ พฒั นา สอื่ การเรยี นรู้ หลกั สตู รการทำดินพรอ้ มปลกู จำหน่าย ศูนยก์ ารศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอำเภอเมือง บุรีรัมย์ มีสอื่ การเรยี นรู้ทีห่ ลากหลาย ดงั นี้ 1.เอกสารการศกึ ษาการผลิตดินพร้อมปลกู จำหนา่ ย 2.วิทยากรผู้เชยี่ วชาญ 3.วัสดุจริง การวัดและประเมนิ ผล หลักสตู รการประกอบอาชพี การทำดินพร้อมปลูกจำหนา่ ย ศนู ยก์ ารศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตาม อัธยาศัยอำเภอเมืองบรุ รี ัมย์ 1.การประเมนิ ความรภู้ าคทฤษฎีระหว่างเรยี นและจบหลักสตู ร 2.การประเมนิ ผลงานระหวา่ งเรยี นจาการปฏิบัติ ไดผ้ ลงานท่ีมคี ณุ ภาพสามารถสร้างรายได้ การจบหลกั สตู ร 1.มีเวลาเรียน ไมน่ อ้ ยกวา่ ร้อยละ 80 2.มีผลการประเมนิ ตลอดหลักสตู ร ไมน่ อ้ ยกว่ารอ้ ยละ 60 3.มผี ลงานทม่ี คี ุณภาพ เอกสารหลักฐานการศกึ ษา 1.วฒุ บิ ัตรออกโดยศนู ย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอธั ยาศยั อำเภอเมืองบุรรี ัมย์ 2.ทะเบยี นคุมวฒุ บิ ตั ร การเทยี บโอน ผเู้ รียนท่จี บหลกั สูตรนส้ี ามารถนำไปเทียบโอนผลการเรยี นรกู้ บั หลกั สตู รการศึกษานอกระบบระดับ การศึกษาขั้นพน้ื ฐาน พุทธศกั ราช 2551 ในสาระการประกอบอาชีพวชิ าเลือกทสี่ ถานศึกษาได้จดั ทำขึน้

รายละเอยี ดโครงสรา้ งหลักสตู ร ช่ือหลกั สตู ร การทำดินพรอ้ มปลูกจำหนา่ ย จำนวน 40 ช่ัวโมง กลุ่มอาชีพพาณชิ ยกรรมและบรกิ าร เร่อื ง จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ เนอื้ หา การจดั กระบวนการเรียนรู้ ชวั่ โมง ทฤษฎี ปฏบิ ัติ 1.ช่องทางการ 1.อธบิ ายความสำคญั ใน 1.1 ความสำคัญในการ 1.1 สร้างความเข้าใจกับ 2 ประกอบอาชีพ การประกอบอาชีพการ ทำดนิ พรอ้ มปลูก กลุ่มเป้าหมาย การทำดิน 1.2 ศึกษาขอ้ มลู จากเอกสาร 2 พรอ้ มปลูก การทำดินพรอ้ มปลูก จำหน่าย ส่ือสิ่งพมิ พ์ ส่ืออิเล็กทรอนกิ ส์ สอื่ บุคคลในชมุ ชนและ 1 จำหนา่ ย จำหนา่ ย ได้ 1.2 แหล่งเรียนรู้ 1 2.วิเคราะห์ความเปน็ ไปได้ เก่ียวกับการประกอบ ในการประกอบอาชีพใน อาชพี การทำดนิ พร้อม สถานท่ีจรงิ เพ่ือนำขอ้ มูลมา การทำดินพร้อมปลกู ปลกู จำหน่าย วิเคราะหแ์ ละใช้เปน็ ขอ้ มลู ใน จำหนา่ ย ได้ 1.3 การสำรวจ การประกอบถึงความเป็นไป 3.สำรวจทรัพยากรในการ ทรัพยากรในการทำดิน ไดท้ ีจ่ ะสามารถนำไป ทำดนิ พรอ้ มปลกู จำหนา่ ย พรอ้ มปลกู จำหน่าย ประกอบอาชพี ในชุมชน ในชมุ ชนได้ ทศิ ทางในการประกอบ 1.3 ศกึ ษาดงู านในแหล่ง 4.บอกทิศอาชีพทางการ อาชีพ เรยี นรู้ในอาชพี ทตี่ ัดสินใจ ประกอบอาชพี เลือก 1.4 ครู ผเู้ รียน และผู้รู้ ร่วมกันอภิปรายเก่ียวกบั ทิศทาง การผลิตดนิ พรอ้ ม ปลกู จำหน่าย ในรูปแบบท่ี เหมาะสมกับตนเอง เช่น ผู้เช่ียวชาญ โดยคำนงึ ถงึ ความคมุ้ คา่ และความ ต้องการของตลาด 2.1 ศกึ ษาข้อมูลจากเอกสาร/ ภมู ิปญั ญา 2.2 การศกึ ษาดูงานจาก แหล่งเรยี นรู/้ พรอ้ มจดบันทึก 2.3 อบรมใหค้ วามรู้ 2.4 แลกเปลีย่ นเรยี นรู้ 2.5 เรยี นรูด้ ้วยตนเอง 2.6 ฝกึ ปฏบิ ตั จิ รงิ 2.7 จดบันทึกผลการเรียนรู้ 2.8 ติดตามประเมนิ ผลและ รายงานผล

2.ทกั ษะการ 1.อธบิ ายเกี่ยวกับการทำ 2.1ประเภทของปุ๋ย 2 ประกอบอาชีพ ดนิ พร้อมปลกู จำหน่ายได้ หมกั ชวี ภาพ 2 การทำดนิ 2.จดั เตรียมวสั ดุ อปุ กรณ์ 2.2วัสดุ อปุ กรณ์ พร้อมปลกู โรงเรือนในการทำดนิ โรงเรอื นในการผลติ ดิน 20 จำหนา่ ย พร้อมปลกู จำหนา่ ยได้ พรอ้ มปลกู จำหนา่ ย 3.อธิบายข้ันตอนและ 2.3ข้นั ตอนการผลติ ดิน 1 3.การบริหาร สามารถ พรอ้ มปลกู จำหน่าย 1 จดั การอาชีพ ปฏิบตั ิการทำดินพรอ้ ม และฝกึ ปฏบิ ตั ิทำการ การทำดนิ ปลกู จำหน่ายได้ ผลติ ดนิ พรอ้ มปลูก 1 พรอ้ มปลูก 4.ให้คำแนะนำและใชก้ าร จำหนา่ ยได้ 1 จำหนา่ ย ทำดินพรอ้ มปลกู จำหน่าย ไดอ้ ยา่ งถูกต้อง 3.1การควบคมุ การ 1 5.เก็บและรักษาคณุ ภาพ ผลิต และบรรจภุ ัณฑ์ 1 การผลติ ดินพร้อมปลูก -เทคนิคการเพม่ิ จำหน่าย ได้ ประสทิ ธภิ าพการผลติ 1.วางแผนและปฏบิ ัติการ ดินพร้อมปลกู จำหน่าย กระจายสนิ คา้ และ -บรรจุภณั ฑ์ ประชาสมั พันธไ์ ด้ 3.2การจัดการตลาด 2.วิเคราะหค์ วามตอ้ งการ -การจดั ทาฐานขอ้ มลู ในการใช้การผลติ ดิน ลกู ค้า พรอ้ มปลกู จำหน่ายและ -การกระจายสินค้า การแขง่ ขันในตลาดผผู้ ลิต การประชาสัมพันธ์ การทำดินพรอ้ มปลกู 3.3การวเิ คราะห์ จำหนา่ ย ได้ ศักยภาพในการผลติ 5.บนั ทึกขอ้ มลู ตน้ ทุน ดินพร้อมปลกู จำหน่าย กำไรได้ -ความต้องการในการ 6.ประกอบอาชีพการทำ ผลิตดนิ พร้อมปลกู ดินพร้อมปลูกจำหน่าย จำหน่าย ด้วยความซ่อื สัตย์ และ -การบันทกึ ขอ้ มูล รบั ผิดชอบต่อชุมชน และ ตน้ ทุน กไร สงั คม -การแขง่ ขนั ใน การตลาดผผู้ ลติ การ ผลติ ดนิ พรอ้ มปลูก จำหน่าย

4.โครงการการ 1.บอกความสำคญั ของ 4.1ความสำคญั ของ 2 2 ประกอบอาชีพ โครงการอาชีพได้ โครงการประกอบ 1 การทำดิน 2.บอกประโยชน์ของ อาชีพการผลิตดนิ 1 พรอ้ มปลกู พรอ้ มปลกู จำหนา่ ย 1 จำหนา่ ย โครงการอาชพี ได้ 4.2 ประโยชนข์ อง 3.บอกองคป์ ระกอบของ 1 1 โครงการอาชีพได้ โครงการประกอบ จำนวนชัว่ โมงท้งั สิ้น 20 20 4.อธิบายความหมายของ อาชีพการผลติ ดิน องคป์ ระกอบของโครงการ พรอ้ มปลูกจำหนา่ ย อาชีพได้ 4.3 องค์ประกอบของ 5.อธิบายลกั ษณะการ โครงการประกอบ เขยี นโครงการท่ีดีตาม อาชพี การผลติ ดิน องคป์ ระกอบของโครงการ พร้อมปลกู จำหน่าย อาชีพได้ 4.4 การเขียนโครงการ 6.เขียนโครงการในแต่ละ ประกอบอาชีพการ องค์ประกอบใหเ้ หมาะสม ผลิตดนิ พรอ้ มปลูก และถูกต้องได้ จำหน่าย 7.ประเมินความเหมาะสม 4.5 การประเมินความ และสอดคล้องของ เหมาะสมและความ โครงการอาชีพได้ สอดคล้องของ โครงการประกอบ อาชพี การผลติ ดิน พรอ้ มปลูกจำหนา่ ย

โครงสรา้ งเนอื้ หา ชอ่ื หลักสูตร การทำดินพร้อมปลูก จำหนา่ ย จำนวน 40 ช่ัวโมง แนวคิด สภาพสังคมปัจจุบันระบบบริโภค มีความจำเป็นและสำคัญในการดำรงชีวิตและความเป็นอยู่ของ ประชาชน จึงจำเป็นอย่างย่ิงท่ีต้องมีอาชีพเพื่อรองรับความต้องการของประชาชนท่ีไม่มีความรู้เรื่องการผลิตดิน พรอ้ มปลูกจำหนา่ ย เพ่ือความเป็นอยู่ต่อการดำรงชีวิตของตนเอง ในขณะเดียวกันการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจ ส่งผลกระทบต่อการ ว่างงานของประชาชน อาชีพการผลิตดินพร้อมปลูกจำหน่าย จึงเป็นอาชีพที่เป็นทางเลือก ในการสร้างอาชพี หน่งึ จดุ ประสงค์การเรยี นรู้ 1. เพอ่ื ใหผ้ เู้ รยี นมีความรู้ ความเข้าใจและเกดิ ทกั ษะในเรื่องการทำดินพร้อมปลกู จำหน่าย 2. เพอ่ื ใหผ้ ู้เรยี นสามารถการผลิตดนิ พรอ้ มปลูกจำหน่าย และสูตรผสมดินพร้อมปลูกต่างๆได้ 3. เพอ่ื ให้ผเู้ รียนสามารถนำไปประกอบอาชีพอย่างมีคุณธรรม สามารถประกอบอาชีพเลย้ี งตนเอง และครอบครวั ได้ ขอบข่ายเนือ้ หา ขอบข่ายเนื้อหาน้ี ใช้เวลาเรยี นรู้ 40 ชวั่ โมง ประกอบด้วยเน้ือหา จำนวน 8 เรอื่ ง ดังน้ี เรอ่ื งท่ี 1. ความสำคัญของ การประกอบอาชีพการผลิตดนิ พรอ้ มปลูกจำหน่าย เร่อื งที่ 2. ความเป็นไปได้ ในการประกอบ อาชีพการผลิตดินพรอ้ มปลูกจำหนา่ ย เรื่องที่ 3. ทศิ ทางการ ประกอบอาชพี การผลิตดินพร้อมปลูกจำหน่าย เร่ืองท่ี 4. การศกึ ษา แหล่งเรียนร้ทู ่ี เกยี่ วขอ้ งกบั การ ประกอบอาชีพการผสมดนิ พรอ้ มปลูก จำหน่าย เร่อื งที่ 5. การเตรียมเคร่ืองมือ วัสดอุ ุปกรณ์ในการผสมดนิ พรอ้ มปลูก เรื่องที่ 6. ขนั้ ตอนการผสมดนิ พร้อมปลูก เรื่องท่ี 7. การวดั และประเมินผล ทดสอบฝีมอื ผูเ้ รยี น

เร่อื งที่ 1 ความสำคัญของ การประกอบอาชพี การทำดนิ พรอ้ มปลูก จำหนา่ ย เนอื้ หาสาระ ใหผ้ เู้ รยี นศึกษาขอ้ มลู จาก เอกสาร ส่ือของจรงิ สือ่ บุคคลในชุมชน สถานประกอบการ จุดประสงคก์ ารเรียนรู้ ความรเู้ บ้อื งต้นเกยี่ วกบั การผลิตดินพรอ้ มปลกู จำหน่าย ขอบข่ายเน้อื หา ตอนท่ี 1.ให้ผู้เรียนศึกษาขอ้ มูลจากเอกสารสื่อของจรงิ ตอนที่ 2.ใหผ้ ู้เรยี นศึกษาเรียนรจู้ ากส่ือบุคคลในชมุ ชนสถานประกอบการ

ตอนที่ 1 ให้ผเู้ รียนศึกษาข้อมลู จาก เอกสาร สอื่ ของจริง .ดินเปน็ ทรพั ยากรทส่ี ำคญั ต่อการเกษตร เนอื่ งจากดนิ เปน็ ปัจจยั ข้ันพื้นฐานในการดำรงชีวิตของพชื โดยทวั่ ไปดนิ ท่มี ีความเหมาะสมต่อการเจริญเติบโตของพชื คือ ดินที่อดุ มสมบูรณ์ มแี รธ่ าตอุ าหารที่จำเปน็ สำหรับ การเจริญเตบิ โตของพืช ขณะเดยี วกันก็มสี มบตั ิทางกายภาพที่เหมาะสมสำหรบั เปน็ ที่ยึดเกาะของรากพชื ช่วยยดึ ลำตน้ ให้แนน่ ไม่ใหล้ ้มเอยี ง และยังทำหนา้ ท่ีเกบ็ กักนำ้ เพ่อื การเจรญิ เตบิ โตของพชื ให้อากาศแก่รากพชื เพ่ือการ หายใจ ดินในธรรมชาตมิ ีการเรียงตัวเป็นชั้นต่อเนื่องกนั อย่างกลมกลนื โดยชน้ั ดนิ บนเปน็ ช้นั ท่เี ออื้ อำนวยตอ่ การ เพาะปลูกอย่างยิง่ องค์ประกอบและสดั สว่ นของดนิ ในอดุ มคติต่อการเจรญิ เตบิ โตของพืช คอื อนินทรยี วตั ถุ อินทรยี วัตถุ น้ำหรือสารละลาย และอากาศ ซงึ่ มสี ัดสว่ นเทา่ กับ 45 5 25 และ 25 เปอร์เซ็นต์ โดยปรมิ าณ หรอื ปรมิ าตร ดินในแต่ละช้นั มีสดั สว่ นขององคป์ ระกอบภายในดนิ ไม่เท่ากัน เชน่ อนิ ทรียวตั ถจุ ะพบเปน็ สัดส่วนทมี่ ากใน ดินบน แตท่ ีพ่ บได้น้อยในดินล่าง และน้ำอาจพบเป็นสดั ส่วนท่มี ากในดินลา่ งมากกวา่ ดินบน อยา่ งไรกต็ าม องคป์ ระกอบของดนิ ชน้ั บนซึ่งเหมาะสมต่อการเพาะปลกู พืช ประกอบด้วย 1. อนินทรยี วัตถุ เป็นองค์ประกอบสว่ นท่เี ป็นแร่ในดิน เกดิ จากการผุพงั สลายตวั ของหนิ และแร่ อนินทรีย วัตถใุ นดินเปน็ องค์ประกอบหลักท่ีแสดงถึงลกั ษณะทางกายภาพของดนิ เช่น เน้อื ดิน (soil texture) นอกจากนี้ อนนิ ทรยี วตั ถยุ งั เป็นแหล่งธาตุอาหารพืช แหลง่ อาศัยและแหล่งดำเนินกิจกรรมของจุลนิ ทรียใ์ นดนิ โดยอนุภาคดนิ เหนยี ว (clay particle) เป็นสว่ นสำคญั ทส่ี ุดในการเกดิ กระบวนการทางเคมีในดนิ ซ่งึ จะแตกต่างกนั ไปตามชนดิ และปรมิ าณของอนภุ าคดินเหนยี วในดิน 2. อินทรยี วตั ถุ เกิดจากการเนา่ เปือ่ ยผพุ ัง หรือการสลายตัวของเศษซากพืชและสัตว์ อินทรียวัตถเุ ปน็ แหลง่ ธาตอุ าหารพชื และแหล่งอาหารของจลุ นิ ทรีย์ในดนิ มีความสำคญั ต่อสมบตั ิดา้ นตา่ งๆ ของดิน ท้ังทาง กายภาพ เคมี และชีวภาพ ท่ีสำคญั ไดแ้ ก่ การทำให้อนุภาคดินจบั ตัวกันเป็นเม็ดดนิ เม็ดดินจับตัวกนั เป็นก้อนดิน ทำใหเ้ กิดเป็นโครงสรา้ งทดี่ ีและรว่ นซยุ ถา่ ยเทอากาศไดส้ ะดวกและระบายนำ้ ได้ดี ทำให้ดินมคี วามสามารถในการ อ้มุ น้ำ ดดู ซบั ธาตุอาหารพชื ได้สงู ชว่ ยเพมิ่ ความตา้ นทานการเปล่ยี นแปลงความเป็นกรด-ดา่ งของดิน ช่วยลดความ เป็นพษิ ของเหล็ก อะลมู นิ ัม และแมงกานีสให้นอ้ ยลง 3. น้ำ หรือ สารละลายพบอยู่ในช่องวา่ งระหวา่ งเมด็ ดนิ หรอื อนภุ าคดิน (pore space) น้ำจึงเปน็ ตัวกลาง สำหรับทำปฏกิ ิรยิ าทางเคมีในดนิ ชว่ ยละลายธาตอุ าหารตา่ งๆ ในดนิ รวมทง้ั ช่วยในการดูดซมึ และเคลอ่ื นย้ายธาตุ อาหารพืช ซึง่ ปริมาณนำ้ ในดินเกยี่ วขอ้ งกบั ปริมาณอินทรียวตั ถใุ นดนิ เนอื้ ดิน ขนาดของช่องวา่ งในดิน และ โครงสรา้ งของดิน เมื่อดินไดร้ ับนำ้ จากฝนหรือน้ำชลประทาน ชว่ งแรกๆน้ำในดินจะอยเู่ ต็มชอ่ งว่างภายในดิน เม่ือ เวลาผ่านไปนำ้ ในช่องวา่ งขนาดใหญ่จะระบายออกจากดนิ เหลือเฉพาะน้ำในช่องวา่ งขนาดเล็กซง่ึ เปน็ น้ำที่พืช

สามารถนำไปใช้ประโยชนไ์ ดเ้ ตม็ ที่ แตห่ ากดินขาดน้ำเปน็ เวลานานน้ำในชอ่ งวา่ งขนาดเล็กถกู ใช้หมด จะคงเหลอื เฉพาะนำ้ ทเ่ี คลือบเม็ดดนิ เปน็ แผน่ บางๆ และหากรากพชื มีแรงดูดซับน้ำส่วนน้นี ้อยกว่าดิน พชื จะไมส่ ามารถดูดนำ้ ไดท้ ำให้พืชแสดงอาการเหย่ี ว 4. อากาศ พบอยู่ในช่องวา่ งระหว่างเม็ดดินหรืออนภุ าคดนิ ซึง่ โดยทว่ั ไปประกอบดว้ ย กา๊ ซไนโตรเจน ออกซเิ จน และคารบ์ อนไดออกไซด์ โดยก๊าซไนโตรเจนในดินจะมีความเขม้ ข้นใกล้เคยี งกับทม่ี อี ยู่ในอากาศ ส่วน ก๊าซออกซเิ จนจะมนี ้อยกว่าในบรรยากาศ ขณะทกี่ า๊ ซคารบ์ อนไดออกไซด์จะมมี ากกวา่ ในบรรยากาศ ซึง่ เปน็ ผล เน่อื งมาจากกระบวนการหายใจของรากพืชและจลุ นิ ทรีย์ในดนิ สำหรบั กา๊ ซคาร์บอนไดออกไซด์ในดินเม่ือรวมกับ นำ้ จะได้กรดคาร์บอนิก (H2CO3) ซ่งึ มีความสำคัญต่อกระบวนการทางเคมใี นดนิ และเปน็ แหล่งคารบ์ อนให้แก่ จุลินทรยี ์บางชนิดในดิน สว่ นกา๊ ซไนโตรเจนจะเป็นแหลง่ ไนโตรเจนใหแ้ กจ่ ลุ ินทรยี ์บางชนิด อากาศในดนิ มักจะอยู่ ในชอ่ งว่างขนาดใหญร่ ะหว่างเม็ดดนิ ในดินที่มีน้ำขัง ดนิ จะอย่ใู นสภาพไม่มอี ากาศ ซ่ึงพชื ปกตโิ ดยทั่วไปไมส่ ามารถ เจริญเติบโตไดเ้ นื่องจากรากพืชขาดอากาศ รวมถึงจลุ นิ ทรยี ์ชนิดทีต่ ้องการกา๊ ซออกซเิ จนก็ไม่สามารถเจรญิ เติบโต ได้ดว้ ยเช่นกัน

ตอนท่ี 2 ให้ผเู้ รยี นศึกษาเรยี นรู้จากส่ือบคุ คลในชมุ ชนสถานประกอบการ ในปัจจบุ ันประชากรภายในประเทศ มีการประกอบอาชพี ท่ีหลากหลาย อาชีพหนง่ึ ทถี่ ือเปน็ อาชีพของคนไทย คอื อาชพี เกษตรกรรม ทั้งชาวสวน และชาวไร่ ข้นั ตอนหนง่ึ ทสี่ ำคัญในการปลกู ตน้ ไม้ของ เกษตรกรผู้ท ทำไร่ ทำสวน ก็คอื การผสมดนิ ปลูกต้นไม้ เพ่ือเปน็ การขยายพนั ธ์ตุ ้นไม้ ก่อนท่จี ะนำไปปลกู ในไร่ใน สวนอกี ทีหนึง่ แต่ก่อนท่ีจะได้ดินมาน้นั เรามีการผสมดนิ ให้ไดส้ ดั ส่วนท่ีเหมาะสมชาวไร่ ชาวสวน ยงั ไมม่ ีเครื่องมือ เข้ามาช่วยในการผสมดิน ท าใหก้ ารผสมดินแตล่ ะคร้ังจะต้องใช้เวลานาน ทำให้เกดิ ความลา่ ชา้ เน่ืองจากการผสม ดนิ จะตอ้ งใช้แรงงานของคนในการผสมดินให้เข้ากบั สว่ นผสมท่กี ำหนด โดยใช้วิธีการตีลงบนกระบะพน้ื และใช้ จอบไปอุปกรณ์คลกุ เคลา้ ใหด้ ินเข้ากนั และเนือ้ ดินท่ีผสมอาจไม่คลุกเคาไม่ท่วั ถึงกับส่วนผสมต่าง ๆ ทน่ี ามาผสม กับดนิ การผสมดินท่ีดดี นิ ทผ่ี สมออกมาจะต้องมีอตั ราส่วนผสมทเี่ หมาะสม จะต้องใชเ้ ครื่องผสมดินเขา้ ไปช่วย แต่ เครอ่ื งผสมดนิ ที่มีอยมู่ รี าคาค่อนข้างสงู และต้องใชไ้ ฟฟ้า ทำให้เกษตรกรต้องมีค่าใชจ้ า่ ย มากข้นึ และไมม่ ตี ้นทนุ ใน การซอื้ เครื่องผสมดนิ มา เพ่ิมรายได้ใหแ้ ก่เกษตรกรต่อไป

เรื่องที่ 2. ความเปน็ ไปได้ในการประกอบอาชพี การผลิตดนิ พรอ้ มปลกู จำหน่าย เนอ้ื หาสาระ ให้ผู้เรียนตัดสินใจเลือก ประกอบอาชีพโดยใช้ กระบวนการคิดเป็นและมีความเปน็ ไปได้ตาม ศักยภาพ 5 ด้าน ได้แก่ ศักยภาพ ด้านทรัพยากรธรรมชาตใิ น แตล่ ะพ้ืนที่ศกั ยภาพของ พนื้ ทตี่ ามลักษณะ ภมู ิอากาศ ศักยภาพ ของภมู ปิ ระเทศ และทำเลทต่ี ง้ั ศกั ยภาพของ ศลิ ปวฒั นธรรม ประเพณี และ วิถีชวี ติ ของพื้นท่ี จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ความรเู้ กี่ยวกบั การผลิตดนิ พร้อมปลูกจำหน่าย ไปต่อยอดพฒั นาสร้างรายได้เสรมิ -รายได้หลัก ขอบข่ายเนอื้ หา ตอนท่ี 1 ความเป็นไปได้ ในการประกอบ อาชีพ ตอนที่ 2 ทิศทางการประกอบอาชีพการผลิตดนิ พร้อมปลูกจำหนา่ ย

ตอนท่ี 1 ความเป็นไปได้ในการประกอบอาชพี นโยบายของรัฐบาล ท่ีมุ่งอนุรักษ์ภูมิปัญญาชาวบ้าน เน้นส่งเสรมิ ให้สร้างรายได้เป็นธุรกิจชุมชน จนถึง ขั้นหนึ่งตำบลหนึ่งผลิตภัณฑ์ ทำให้การผลิตดินพร้อมปลูกจำหน่ายของชาวชุมชนแบบดั้งเดิม ได้รับการส่งเสริม พัฒนาให้มีคุณภาพมีประสิทธิภาพมากข้ึน จนเป็นที่ต้องการของตลาดมาก การผลิตดินพร้อมปลูกจำหน่าย ก็ยัง สร้างรายได้เป็นอาชีพเสริมแก่ชาวชุมชนได้ไม่เปลี่ยนแปลง ส่งผลให้เกิดการรวมตัวของผู้ประกอบการเป็น กลุ่ม สร้างความเข้มแข็งแก่ชุมชนทั้งทางด้านการผลิตและทางด้านการตลาด ส่วนในด้านการอนุรักษ์และ ถ่ายทอด ก็เป็นผลสืบเนื่องมาจากแนวนโยบายของรัฐบาล ทำให้ชุมชนเล็งเห็นความสำคัญของภูมิปัญญาของ ท้องถิน่ มกี ารเชิญให้ผูป้ ระกอบการเปน็ วิทยากรสอนความรู้แก่นักเรียนในชมุ ชนและผ้สู นใจทั่วไป จนกระท่งั บาง โรงเรียนสร้างเป็นหลักสูตรการเรียนรู้ด้านการผลิตดินพร้อมปลูกจำหน่าย ให้แก่นักเรียนดังที่พบเห็นได้ทั่วไปตาม แหล่งข่าวสารข้อมลู เกี่ยวกับการผลิตดนิ พรอ้ มปลูกจำหน่าย ซง่ึ ขั้นตอนหรอื วิธกี ารที่สำคัญๆ มดี ังนี้ ในการปลูกต้นไม้ หรือพืชชนิดต่างๆ สิ่งสำคัญท่ีไม่ควรมองข้ามเลยคือ ดินที่เอามาใส่ต้นไม้ เพราะต้นไม้ ต้องการแร่ธาตุและสารอาหารท่ีจำเป็นจากดินอย่างมากในการเจริญเติบโต ดังนั้นหากต้องการที่จะปลูกต้นไม้ให้ เตบิ โตงอกงาม กค็ วรที่จะมดี ินที่ดดี ว้ ยเช่นกัน วนั นเ้ี ราจงึ ได้รวบรวมสตู รดินปลกู ต้นไมช้ นดิ ตา่ งๆมาไว้ใหใ้ นนแ้ี ลว้ มี ดินสตู รอะไรสำหรับต้นไม้ชนิดใดบา้ ง มดี ังนี้ ตามไปดูกนั เลย สูตรท่ี 1 นำใบข้ีเหล็ก ใบกระถิน ใบแค ใบจามจุรีและใบโสน ที่ร่วงแล้ว เอามากองรวมกัน ทำการรดน้ำให้ชื้น ภายใน 7-10 วัน ใบไมจ้ ะเป่ือยยุ่ย จากนั้นนำมาผสมกบั ดินปลูกในกระถาง หรือจะนำไปโรยรอบต้นพืชท่ีปลูกก็ได้ เรียกได้ว่าเป็นการจัดการกับเศษใบไม้ได้อย่างมีประโยชน์ หรือถ้าต้องการให้มีคุณภาพมากขึ้น ให้นำไปผสมรวม กับป๋ยุ คอก โดยใช้อตั ราส่วน ใบไม้ 4 ส่วน : ปยุ๋ คอก 1 สว่ น สูตรที่ 2 ใชใ้ บชมวง ใบมะขาม ใบมะกอกไทย และใบชมพู่ มาหมักให้เน่าเปื่อย หรือจะเก็ยใส่ถงุ ดำปิดปากถงุ ทิ้งไว้ 7 วัน ใบไม้พวกนี้มีความเป็นกรด เหมาะสำหรบั การใช้ปลูกไม้ประดับหรือไม้ที่มีสี เพราะจะช่วยให้ใบและดอกมีสี เขม้ ขน้ึ ดูสวยงาม เชน่ โกสน บอนสี สูตรท่ี 3

ใช้ผักตบชบา ท้ังลำต้น ใบ และราก มาสับเป็นท่อนๆ แล้วท้ิงไว้ให้เห่ียวสัก 2-3 วัน ราดด้วยน้ำปุ๋ยคอก จากนั้นคลุมด้วยกระสอบ 7-10 วัน ผกั ตบชวาจะเห่ียวยุบตัวลง ในผกั ชนิดน้ีมีธาตุอาหารทีส่ มบูรณ์ ดังน้ันนำไปใส่ แปลงผกั หรือผสมใสด่ ินปลูกตน้ ไม้ จะให้สารอาหารทด่ี มี ากต่อต้นไม้ สูตรท่ี 4 นำเปลือกถ่ัวลิสงมากองรวมกัน หมักไว้ประมาณ 3 สัปดาห์ เม่ือเป่ือยยุ่ยแล้ว นำไปรองก้นหลุม สำหรับ ปลูกไม้ผลหรอื ผสมดินปลูกต้นไม้ จะช่วยใหด้ ินรว่ นซุยได้ดี สตู รที่ 5 ใชล้ ะอองขา้ วทเ่ี กดิ จากการขดั สขี ้าวเปลอื ง ซึ่งจะเป็นสว่ นเนื้อเยือ่ ห้มุ เมล็ดขา้ ว จมูกและลำข้าว นำละออง ข้าวมาแช่ในน้ำ 1-2 วัน จะได้น้ำหมักท่ีมีประสิทธิภาพ นำไปรดต้นไม้ จะทำให้มีใบสีเขียวเข้ม ยอดและใบจะอวบ อมิ่ ดูน่ารบั ประทานมากๆ สูตรที่ 6 เป็นสตู รดนิ สำหรบั ปลูกต้นไมท้ ว่ั ๆไป 1.ดินร่วน 1 สว่ น 2.ป๋ยุ หมกั 1 ส่วน 3.เศษใบไม้ผุ 1 สว่ น สตู รที่ 7 สำหรบั ปลูกไมด้ อกในกระถาง 1.ดนิ ใบกา้ มปู 1 สว่ น 2.ดนิ รว่ น 1 สว่ น 3.ปุ๋ยคอกทีเ่ ก่าๆ 1 สว่ น 4.กาบมะพร้าวสบั 1 ส่วน

สูตรท่ี 8 สำหรับปลูกตน้ โปย๊ เซียน 1.เปลือกถ่ัว และใบทองหลางหรือใบกา้ มปผู ุๆ 2 สว่ น 2.ถ่านป่น 1 สว่ น 3.ดนิ ขยุ ไผ่ผสมแกลบ หรอื ทรายหยาบ 1 ส่วน 4.อฐิ มอญทุบเล็กๆ 2 ส่วน สูตรท่ี 9 สำหรับปลูกแคคตสั และพืชอวบน้ำ เช่น กุหลาบหนิ พืชเหล่าน้ไี ม่ตอ้ งการดนิ ท่ีมีสารอาหารสมบูรณ์ มากนกั แตต่ ้องการดินทรี่ ่วน สามารถระบายนำ้ ไดด้ ี และอุ้มน้ำไดพ้ อสมควร โดยมสี ่วนผสมดังน้ี 1.ดนิ ร่วน (นำไปผึ่งแดด 7 วนั ) 2 ส่วน 2.ถา่ นป่น 1 สว่ น 3.ทรายหยาบ 3 สวน 4.ปูนขาวเลก็ น้อย 5.ใบกา้ มปูผุๆ 1 สว่ น สูตรท่ี 10 สำหรับปลกู ตน้ ปาลม์ โกสน และเบญจมาศ 1.ดินรว่ น 2.ทรายหยาบ 3.ปยุ๋ คอกเก่าๆ 4.กระดกู ป่นเล็กน้อย

เร่ืองท่ี 3 ทศิ ทางการประกอบอาชพี การผลติ ดินพร้อมปลูกจำหนา่ ย เน้อื หาสาระ ให้ผู้เรียนตัดสินใจเลือก ประกอบอาชีพโดยใช้ กระบวนการคิดเป็นและมี ความเป็นไปได้ตาม ศักยภาพ 5 ด้าน ได้แก่ ศักยภาพ ด้านทรัพยากรธรรมชาติใน แต่ละพื้นที่ศักยภาพของ พื้นท่ีตามลักษณะ ภูมิอากาศ ศักยภาพของภูมิประเทศ และทำเล ทตี่ ้ังศกั ยภาพของ ศลิ ปวฒั นธรรม ประเพณี และ วิถชี วี ิตของพ้ืนที่ จุดประสงค์การเรียนรู้ ทศิ ทางในการเลือกประกอบอาชพี การผลติ ดินพรอ้ มปลกู จำหนา่ ย ขอบข่ายเน้อื หา ตอนที่ 1. จดั กจิ กรรมสำรวจ และวิเคราะห์ตนเอง ทรพั ยากร อาชีพ และความต้องการของตลาดเพ่อื ให้ ผู้เรียนเห็นช่องทางในการประกอบอาชพี ตอนที่ 2. จัดกจิ กรรมวิเคราะหข์ ้อมลู โดยใชก้ ระบวนคิดเป็น และเลอื กประกอบอาชีพ

ตอนที่ 1 จดั กจิ กรรมสำรวจ และวิเคราะห์ตนเอง ทรัพยากร อาชพี และความต้องการของตลาดเพอ่ื ให้ผูเ้ รียนเหน็ ชอ่ งทางในการประกอบอาชีพ การผลติ ดนิ พร้อมปลกู จำหน่าย ของชาวบ้านตำบลบัวทอง อำเภอเมือง จังหวดั บรุ ีรัมย์ กถ็ กู จดั นับเป็น ภูมปิ ัญญาชาวบา้ นของท้องถ่ินน้ี การผลติ ดนิ พร้อมปลูกจำหนา่ ย กลายเปน็ วถิ ชี วี ติ ในยามว่างของกลมุ่ ผู้สูงวัย ตำบลบวั ทอง เพ่ือทำขน้ึ ใชเ้ องในครัวเรือน และซอื้ ขายแลกเปลี่ยนเปน็ รายได้เสริมยิ่ง กส็ ามารถพัฒนาคุณใช้ วสั ดดุ ินพร้อมปลตู ามท้องถ่ินให้เปน็ มลู คา่ เพิ่ม จนกลายเปน็ ผลิตภัณฑ์ทีส่ ามารถทำรายได้ให้แก่กลุ่มสูงวัย ตำบลบวั ทอง ทรี่ วมตัวขน้ึ เพื่อประกอบการผลิตดินพร้อมปลกู จำหน่าย ตามแนวนโยบายธุรกจิ ชุมชน จนมีความเข้มแข็ง และอยู่รอดได้ทา่ มกลางกระแสความผนั แปรของวฒั นธรรม และค่านิยมในการใชส้ อยส่วนมูลเหตหุ รอื ปัจจยั ทที่ ำ ให้ภมู ปิ ัญญาการผลติ ดนิ พร้อมปลกู จำหน่าย ยังคงดำเนนิ อยไู่ ด้ในชุมชนแห่งน้ี เมอื่ ไรที่โรงงานปดิ ตวั ลงหรือคน รนุ่ ใหม่มอี ายมุ ากข้ึน และเบ่ือชีวติ โรงงาน ก็สามารถหนั กลับมาจับงานเกษตรกรรม และใช้เวลาว่างการผลิตดนิ พร้อมปลกู จำหน่าย ได้ทกุ เวลา อันตรายของภมู ิปญั ญาคือการถูกตคี ่าเป็นเร่อื งของวัตถุ มิใช่มีผลต่อจติ ใจตราบนน้ั ความเส่ือมสญู กจ็ ะเร่ง วันใหผ้ ันแปรไปตามกระแสทันที

เรอื่ งท่ี 4 การศกึ ษา แหล่งเรียนรู้ที่ เก่ยี วข้องกับการ ประกอบอาชพี การผลติ ดนิ พรอ้ มปลูกจำหน่าย เนอ้ื หาสาระ ใหผ้ เู้ รียนตดั สินใจเลอื ก ประกอบอาชีพโดยใช้ กระบวนการคิดเปน็ และมี ความเป็นไปได้ตาม ศกั ยภาพ 5 ดา้ น ไดแ้ ก่ ศกั ยภาพ ด้านทรัพยากรธรรมชาติใน แต่ละพ้นื ท่ีศกั ยภาพของ พื้นที่ตามลกั ษณะ ภมู อิ ากาศ ศกั ยภาพ ของภูมิประเทศ และทำเลทีต่ ้ังศักยภาพของ ศิลปวฒั นธรรม ประเพณี และ วิถีชีวิตของพื้นที่ จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ ความร้เู ก่ียวกบั การผลติ ดนิ พรอ้ มปลกู จำหนา่ ย ไปต่อยอดพฒั นาสร้างรายได้เสรมิ -รายได้หลกั ขอบขา่ ยเนอ้ื หา เร่อื ง 1 ความเปน็ ไปได้ ในการประกอบ อาชีพ เร่อื ง 2 ทิศทางการ ประกอบอาชีพการผลติ ดินพร้อมปลกู จำหนา่ ย

ตอนที่ 1 ความเป็นไปไดใ้ นการประกอบอาชพี การผลิตดินพร้อมปลูกจำหน่าย ก็เป็นอาชีพด้วยภูมิปัญญาของคนในท้องถ่ิน การผลิตดินปลูกในท้องที่ จังหวัดบุรีรัมย์น้ัน สามารถทำได้ง่าย เพราะเกษตรกรส่วนมากจะทำนาและ เลี้ยงสัตว์เช่น วัว ควาย สุกร ไว้ใน ครัวเรือนเพ่ือนำมูลไป ใช้ในการเพาะปลูกพืชผัก บางส่วนจะขายเพื่อเป็นรายได้ เล้ียงสมาชิกในครัวเรือนของ ตนเอง ในแตล่ ะปีจะมมี ูลสัตว์ จำนวนมาก บางครวั เรือนจะจำหน่ายแก่คนทัว่ ไปในราคา ถกู บางรายมปี ริมาณมาก จนใช้ไม่หมดปล่อยท้ิงไว้ ส่งกลิ่น เหม็นต่อบ้านเรอื นรอบข้าง หากมีการนำไปใช้ประโยชน์ อย่างอื่นน่าจะเกิดผลดี ตอ่ เกษตรกรและบ้านเรอื นท่อี ยู่ ขา้ งเคียง กล่มุ สูงวัยตำบลบัวทอง ตำบลบวั ทอง อำเภอเมอื งบุรรี ัมย์ จงึ ได้รวมกลุ่ม กันคิดหาวิธีการนำเอามูลสัตว์ ที่มีในครัวเรือนไปใช้ประโยชน์ จึงได้วางแผนและออก สำรวจตามร้านจำหน่าย ต้นไม้และวัสดุการเกษตรในพื้นท่ี ใกล้เคียงพบว่าดินปลูกหรือบางคนจะเรียกว่าดินผสมใน ร้านขายต้นไม้พบว่ามี หลากหลายชนิด เช่น ดินลำดวน ดินปลูกลพบุรี มีช่ือเรียกและการใช้ถุงบรรจุท่ีแตกต่าง กันไป จะมีส่วนผสมไม่ เหมือนกัน ดินผสมบางย่ีห้อจะใส่ ดินเหนียวปริมาณมากเกินไปท าให้มีน้ำหนักมาก บางยี่ห้อ ใส่เปลือกมะพร้าว สบั มาก หรือบางย่ีห้อจะใสแ่ กลบดำ มากเพื่อทำให้มนี ้ำหนกั เบาซึง่ เปน็ การงา่ ยตอ่ การขนสง่ ขณะเดียวกันไดซ้ ื้อมา วิเคราะห์ดูเน้ือดินและทดลอง เบอ้ื งต้นในการปลูกพชื อายสุ ้ัน พบว่าพืชท่ีปลูกจ ะ เจริญเติบโตได้ไมด่ ี แสดงให้เห็น ว่าดินปลกู เหลา่ น้ันมี คุณภาพท่ีไม่เหมาะต่อพืช หากน าไปปลูกพืชจะพบปัญหาได้ กลุ่มสตรีแม่บ้านจึงได้วางแผน ร่วมกับนักวิจัยต่อไปว่าจะ พัฒนาดินปลูกอย่างไรให้มีคุณภาพเหมาะต่อการ เจริญเติบโตของพืช จึงได้ประชุม ร่วมกันและต้องจัดทำปุ๋ย หมักจากวัสดุในท้องถ่ินเพ่ือนำไปใช้เป็นส่วนผสมใน ดินปลูก อาทิเช่น ฟางข้าว ใบไม้ แกลบ ต้นข้าวโพด กากตะกอนอ้อย และปุ๋ยคอกจากมูลวัว ควาย สกุ ร เป็นต้น สว่ นผสมของดินปลูกสามารถผลิต จากวัตถดุ บิ หลากหลาย ที่มีในชุมชน เชน่ ผกั ตบชวา ฟางข้าว หรืออาจใช้ส่วนผสมของใบไม้ผุ ข้ีเถา้ แกลบ ปุ๋ยคอก บางท้องถ่ินอาจ ผลิตปุ๋ยหมักจากเปลือกมะขามผสมกับดินร่วน ทราย ข้ีเถ้าแกลบ หรือพืชบางชนิด เช่น ผักกูด อาจเจรญิ เติบโตไดด้ ีในทรายละเอียดผสมกับ แกลบดบิ หากผู้ปลกู พชื ผักได้ ดินปลูกท่ีมีคณุ ภาพดีจะท าใหผ้ ลผลิต เจริญเติบโตงอกงาม เต็มท่ี ผู้ปลูกมีความสบายใจ ปัญหาดังกล่าวจะหมดไป ถ้าได้อาศัยองค์ความรู้ในเร่ืองวัสดุ ปลูกพืชที่ดีมาใช้ในการ ออกแบบให้ได้ตามต้องการย่อมท าให้ได้วัสดุปลูกที่มี คุณภาพดียิ่งกว่าท่ีมีจำหน่ายใน ทอ้ งตลาดทว่ั ไป จากปัญหาดังกล่าวกลุ่มสงู วัยตำบลบัวทอง ตำบลบัวทอง อำเภอเมืองบรุ ีรัมย์ จึงไดด้ ำเนินการเพื่อ ผลิตและพัฒนา ดินปลูกให้มีคุณภาพท่ีเหมาะต่อการเจริญเติบโตของพืช สามารถนำออกจำหน่ายตาม ร้านขาย ต้นไม้และวัสดุ การเกษตรได้ และยังช่วยให้เกษตรกรในชุมชนเกิดการ เรียนรู้ร่วมกัน รักสามัคคีและสร้างรายได้ ให้แก่กลมุ่ สงู วยั ในชุมชนได้

ตอนท่ี 2 ทศิ ทางการ ประกอบอาชีพการผลติ ดินพรอ้ มปลูกจำหนา่ ย การมีส่วนรว่ มของเกษตรกรครงั้ นไี้ ด้เสนอ ข้อคิดเห็นว่าเกษตรกรภาพรวมส่วนใหญม่ คี วามพงึ พอใจมาก และเสนอให้ทมี งานวิจยั ช่วยพัฒนาสตู รอ่นื ๆ อีกและชว่ ยหาช่องทางการจำหน่าย และพึงพอใจใน ระดบั มากทสี่ ุด ท่ไี ด้เรียนรู้วธิ ีการทำปุย๋ หมัก และการ ผลติ ดินปลูกจากวัสดใุ นชุมชนของตนเอง ในการนำวัสดุ เหลือใชใ้ นชุมชนมา สร้างให้มมี ูลค่า เกษตรสามารถ รวมกลุม่ กนั ผลิตจำหนา่ ยและช่วยกันหาช่องทางการ จำหนา่ ยในอนาคตควรมีการ รวมกลมุ่ กนั ให้เข้มแขง็ เพ่อื จดทะเบียนเป็นวสิ าหกิจชุมชนต่อไป และจากการ ท ากจิ กรรมพบว่าเกษตรกรท่ีเขา้ รว่ มกจิ กรรม มี ความสมั พันธ์กนั สนกุ สนานในการท ากิจกรรมกลุม่ ได้ แลกเปล่ียนกันเรียนร้ซู ่ึงกนั และกัน ตลอดจนสรา้ ง กำลังใจ แรงบันดาลใจทจ่ี ะทำงานร่วมกนั นอกจากนน้ั ยังทำใหเ้ กษตรกรมีโอกาส แสดงความคดิ รว่ มกนั กบั บคุ คลภายนอกพ้ืนที่หรือ นกั วจิ ัยเกิดการเรียนรู้ของชมุ ชน มกี ารเรยี นรู้ การเผชญิ ปญั หา การจดั การ ตนเอง และสรา้ งปฏิสมั พันธ์กับคนอนื่ ดงั นั้น การเรยี นรขู้ องชุมชน จึงเปน็ การเรยี นร้ทู ่เี ก่ียวขอ้ ง กับชวี ิตและงานท่ี จะตอ้ งมกี ารจัดการตนเองเพ่ือใหก้ ล่มุ หรือกิจกรรมต่างๆ

เร่อื งที่ 5 การเตรยี มเคร่ืองมอื วสั ดุอุปกรณ์ในการผลติ ดนิ พร้อมปลูกจำหนา่ ย - เลอื กวัสดผุ สมดนิ พรอ้ มปลูก เนื้อหาสาระ ให้ผู้เรียนทำความเข้าใจ และเรยี นรู้ เครอ่ื งมือ ทใ่ี ชใ้ นการผลิตดนิ พร้อมปลูกจำหนา่ ย - เลือกวสั ดผุ สมดนิ พรอ้ มปลูก จดุ ประสงคก์ ารเรียนรู้ ให้ผ้เู รยี นได้เรียนรู้ และทำความเขา้ ใจเกีย่ วกับเคร่ืองมืออุปกรณ์ เลือกวสั ดผุ สมดนิ พร้อมปลกู ขอบข่ายเนอ้ื หา ตอนที่ 1 การเตรยี มวัสดุผสมดนิ พรอ้ มปลกู และขัน้ ตอนการผสมดนิ ปลูก ตอนท่ี 2 การเตรียมเคร่ืองมืออปุ กรณใ์ นการผลติ ดินพรอ้ มปลกู จำหนา่ ย

ตอนที่ 1 การเตรยี มวสั ดผุ สมดินพร้อมปลูก และข้นั ตอนการผสมดนิ ปลูก ดินปลูกพชื เป็นปจั จัยสำคญั อันหน่งึ ที่จะทำใหพ้ ชื เจรญิ เติบโต ใหไ้ ด้สว่ นตา่ ง ๆ ของพชื มีคณุ ภาพปัจจบุ ัน ดนิ ทมี่ ีคุณสมบัตเิ หมาะสมในการปลกู พืชน้นั หาได้ยาก การจะให้พชื เจรญิ เตบิ โตไดด้ จี ำเป็นต้องปรบั ปรงุ ดนิ ทม่ี ีอยู่ หรือหาได้ ให้มคี ุณสมบัตติ ามทพี่ ืชตอ้ งการ คณุ สมบัติที่ดขี องวสั ดปุ ลูก 1. โปร่ง 2. เกบ็ นำ้ ได้ดีพอควร 3. ไม่เน่าเป่ือยผุพังเร็วจนเกินไป 4. มปี ริมาณเกลอื แร่ตำ่ 5. สะอาดปราศจากเมลด็ วชั พชื โรคและแมลง 6. ไม่เป็นกรดหรือดา่ งจดั 7. หาง่ายราคาถูก วัสดทุ ่ีใชใ้ นการปรุงดิน แบ่งออกได้ดงั น้ี 1.ดนิ ร่วน เป็นดินที่เนอ้ื ดนิ คอ่ นขา้ งละเอียดนุ่มมือในสภาพดนิ แห้งจะจับกนั เปน็ ก้อนแข็งพอประมาณ ในสภาพดนิ ชื้นจะยืดหยุ่นได้บา้ ง เม่ือสมั ผัสหรอื คลึงดนิ จะรสู้ ึกนมุ่ มือแต่อาจจะรสู้ กึ สากมืออย่บู ้างเล็กนอ้ ย เมอ่ื กำดนิ ให้แนน่ ในฝ่ามือแล้วคลายมือออก ดินจะจบั กันเป็นก้อนไม่แตกออกจากกนั เป็นดินทม่ี ีการระบายน้ำได้ดปี านกลาง จัดเปน็ เน้ือดินที่มคี วามเหมาะสมสำหรบั การเพาะปลูก วธิ กี ารตรวจสอบดนิ รว่ นแบบงา่ ย -ละเอยี ดนุม่ มอื

-มีลักษณะดินชน้ื ยืดยุน่ ได้บา้ ง -เมือ่ กำดนิ ใหแ้ นน่ ในฝ่ามอื แล้วคลายมอื ออก ดินจะจบั กนั เปน็ กอ้ นไมแ่ ตกออกจากกนั ประโยชนข์ องดินรว่ น ด้านการเกษตร -มปี ระโยชน์ด้านการเพาะปลูก -มีประโยชนด์ ้านการเลี้ยงสตั ว์ -เป็นแหล่งกักเก็บนำ้ ให้กับ คน พชื และสัตว์ -เปน็ อาหารของจลุ ินทรีย์ ทีช่ ่วยย่อยซากพืช ซากสตั ว์ 2.แกลบ (Rice Husk) ถอื เป็นวสั ดุเหลือทงิ้ ที่ได้จากกระบวนการสขี า้ วเปลอื กซึ่งทำให้เกิดเศษของเปลือกขา้ ว ออกมา มลี ักษณะสเี หลอื งทอง สเี หลอื งอ่อน สนี ำ้ ตาลแดงขึ้นอย่กู บั สายพนั ธ์ขุ ้าว

แกลบประกอบด้วยสารอนิ ทรีย์ และซิลิกา ปริมาณสารอินทรยี ์จะประกอบด้วยธาตคุ ารบ์ อนประมาณร้อยละ 51 ออกซิเจนร้อยละ 42 สว่ นทเ่ี หลอื จะเปน็ ไฮโดรเจน และไนโตรเจน สว่ นซิลิกาจะพบมากบรเิ วณผิวนอกของแกลบ จงึ ทำใหแ้ กลบมีความแขง็ สูงสามารถนำมาใช้เปน็ วสั ดุขัดผวิ ได้ แกลบท่ไี ดจ้ ากการสีขา้ วเปลือกจะมปี ระมาณรอ้ ย 22-25 โดยน้ำหนกั จากเมลด็ ข้าวเปลอื ก ทำใหก้ ารสี ขา้ วเปลือกแตล่ ะคร้ังจะเกดิ แกลบจำนวนมาก ซงึ่ ปัจจบุ ันมีการนำแกลบมาใช้ประโยชนอ์ ย่างกว้างขวางในหลาย ดา้ นดว้ ยกนั ไดแ้ ก่ 1. เป็นเชอ้ื เพลงิ หงุ ตม้ ในภาคครวั เรอื น เชน่ เชอื้ เพลงิ ในเตาประหยัดพลังงาน เชอ้ื เพลิงอัดแท่ง โดยแกลบ 1 กโิ ลกรัม สามารถให้พลงั งานจากการเผาไหม้ได้สูงถึง 3800 กิโลแคลอรี ซ่งึ ใกลเ้ คยี งกับไม้ และถ่านไม้ท่ี 4000- 5000 กิโลแคลอร/ี กโิ ลกรัม จึงสามารถนำมาทดแทนเชือ้ เพลงิ จากไม้ได้เปน็ อย่างดี 2. เป็นเชอื้ เพลงิ ในภาคอตุ สาหกรรม เช่น โรงงานผลติ กระแสไฟฟา้ ชวี มวล เชอื้ เพลงิ สำหรับเครือ่ งจักรไอ นำ้ ของโรงสขี า้ ว เชอ้ื เพลิงโรงงานเครอ่ื งปัน้ ดนิ เผา โรงงานผลิตปนู ซีเมนต์ เปน็ ต้น 3. ใช้เป็นวสั ดขุ ัดผิวท้งั ในภาคครัวเรือน และอุตสาหกรรม 4. ใชใ้ นการเผาถา่ นเพือ่ ลด และควบคุมอุณหภมู ิให้เหมาะสมสำหรับการเผาถา่ น ป้องการการลุกไหมเ้ ป็น เปลวไฟ 5. เปน็ สว่ นผสมของวัสดุก่อสรา้ ง เชน่ อฐิ บลอ็ ก อฐิ มอญ รวมถงึ ผสมดนิ เหนียวสำหรบั งานกอ่ ต่างๆ 6. ใช้ในการปรับปรงุ ดนิ ในหลายดา้ น อาทิ การปรับปรุงดินเค็ม การเพมิ่ ความร่วนซยุ ของดนิ การเพ่ิม อนิ ทรยี ์วัตถุ และแรธ่ าตุอาหารในดิน เปน็ ตน้ 7. การใชป้ ระโยชน์ในฟาร์มเลี้ยงสตั ว์ เช่น ใช้รองพน้ื สำหรับฟาร์มไกห่ รอื สุกร 8. ใชท้ ำชนวนเทคลมุ ก้อนน้ำแข็งป้องกนั นำ้ แข็งละลาย 3.ข้เี ถ้าแกลบ (Rice Husk Ash) ข้เี ถา้ แกลบถือเปน็ ผลิตภณั ฑท์ ี่ไดจ้ ากการเผาไหมข้ องแกลบมลี ักษณะหลายสขี น้ึ อยกู่ บั กระบวนการเผา แบง่ เปน็ 3 ชนดิ คอื 3.1. ข้เี ถ้าแกลบเทา เปน็ ข้เี ถา้ แกลบที่มลี ักษณะสเี ทา เนือ้ ข้เี ถา้ แกลบแขง็ และคงรปู มากกว่าแกลบชนดิ อน่ื แต่จะแตกละเอียดหาก ได้รับแรงกดบีบ เปน็ แกลบทไี่ ด้จากการเผาที่อุณหภูมิไม่เกิน 600 องศาเซลเซียส ในสภาวะที่มีออกซเิ จนไม่ เพียงพอทำให้การเผาไหม้ไมส่ มบูรณ์ ขณะเผาไหม้จะไมเ่ กิดเปลวไฟ

3.2. ขี้เถ้าแกลบดำ เป็นขเ้ี ถา้ แกลบท่ีมีลักษณะสดี ำ เนื้อขเี้ ถ้ามกี ารคงรูปของแกลบบางสว่ น เน้ือแกลบแข็งและเปราะง่านกวา่ แกลบสี เทา แต่จะแตกละเอียดหากได้รบั แรงกดบบี เป็นแกลบท่ีไดจ้ ากการเผาอยา่ งต่อเน่ืองท่ีอุณหภูมิไมเ่ กนิ 1200 องศา เซลเซยี ส ในสภาวะทมี่ อี อกซิเจนไม่เพยี งพอ ทำให้การเผาไหม้ไม่สมบูรณ์ โดยไมเ่ กิดเปลวไฟขณะเผาไหม้ 3.3 ข้เี ถ้าแกลบขาว เปน็ ข้เี ถา้ แกลบทม่ี ลี ักษณะสขี าว เนื้อขเ้ี ถ้าแกลบแตกหกั เป็นผงขนาดเลก็ เป็นแกลบทไ่ี ด้จากการเผาอย่าง ต่อเน่ืองที่อุณหภูมสิ ูง ภายใต้สภาวะออกซิเจนท่มี ีเกินพอทำให้เกดิ การเผาไหม้ที่สมบูรณ์ โดยสว่ นมากมักจะเกดิ เปลวไฟขณะเผาไหมห้ ากเผาในทโ่ี ล่งทีม่ อี ากาศกระจายสู่พื้นผิวขณะเผาไหม้ที่เพยี งพอ นอกจากการเผาที่อุณหภูมิ สงู แลว้ ยงั สามารถเผาไดจ้ ากแกลบดำท่ีอุณหภมู ติ ่ำอย่างต่อเน่อื งได้อีกวิธี แกลบชนดิ นสี้ ามารถนำไปใชป้ ระโยชน์ มากในอุตสาหกรรมเนอ่ื งจากองค์ประกอบส่วนมากจะเป็นซิลกิ า เม่อื แกลบเผาไหม้จะทำใหเ้ กดิ เถ้าร้อยละ 13-30 ที่ประกอบด้วยซิลิกาไดออกไซด์ (SiO2) ประมาณร้อยละ 85-97 สว่ นอ่นื จะประกอบดว้ ยแรธ่ าตตุ า่ งๆ เช่น K2O 2.3%, MgO 0.5%, Al2O 0.4%, CaO 0.4%, Fe2O3 0.2% และ Na2O 0.1%

ประโยชน์ของข้ีเถ้าแกลบ 1. ข้ีเถา้ แกลบดำ – นำมาเปน็ วสั ดปุ รบั ปรุงดนิ เพอ่ื ชว่ ยเพ่ิมความร่วนซยุ เพ่ิมแร่ธาตุ ดินอุ้มน้ำได้ดี รวมดึงนยิ มนำมาเป็นวัสดุปลกู ผสมกบั ดนิ สำหรบั การปลูกพืชในกระถาง – ใชเ้ ป็นตัวดูดซับในกระบวนการบำบัดน้ำเสีย บำบดั กา๊ ซพิษสำหรับดดู ซบั สารมลพิษตา่ งๆ หรือทเ่ี รียกว่า ถ่านกมั มันต์ 2. แกลบเทา – นิยมนำมาเป็นวัสดุปรับปรุงดนิ และผสมดินเปน็ วัสดปุ ลูกสำหรบั การปลูกพืชในกระถาง 3. แกลบขาว – ใชเ้ ปน็ วตั ถดุ ิบการการผลติ ซิลกิ า – ใช้เป็นวตั ถุดบิ ในการผลิตแก้ว ผลติ ภัณฑจ์ ากแก้ว – ใชเ้ ปน็ ส่วนผสมของอิฐก่อสร้าง เนอ่ื งจากสามารถทนต่อความร้อนได้ดีมากกว่า 1000 องศาเซลเซยี ส – ใชเ้ ป็นส่วนผสมของการผลิตปนู ซเี มนต์ – ใชเ้ ปน็ วสั ดปุ รับปรงุ ดนิ หรอื ผสมดินเปน็ วัสดุปลกู พืชหรือเพาะชำ ทง้ั นี้ ไม่ควรใสแ่ กลบขาวเป็นสว่ นผสมมาก เพราะแกลบขาวส่วนมากจะเปน็ ขี้เถ้าหรือเถ้าแรธ่ าตุ เมอื่ ไดร้ บั ความชื้นหรอื มีน้ำจะทำใหโ้ ดยรอบมีความเปน็ กรด เพิ่มขนึ้ การใส่ข้เี ถ้าแกลบขาวในระยะกลา้ ไมจ้ ำนวนมาก มักทำให้ตน้ กลา้ เหี่ยวตายทนั ที 4.ปุ๋ยคอก ปัจจัยการผลิตของเกษตรอินทรีย์ ปุ๋ยคอก เป็นปุย๋ ท่ตี อบโจทย์เพ่ือนๆ เกษตรกรยุคใหม่ท่ีหันมาใสใ่ จเรื่อง ของเกษตรอินทรยี ์กนั มากข้นึ ไดท้ ั้งเร่ืองของความปลอดภัยและยงั ประหยัดต้นทนุ ได้มากโขทีเดียวครับ เพราะปุ๋ย คอกนั้นเป็นแหล่งที่อดุ มไปด้วยธาตอุ าหารท่ีพชื ต้องการ และเราสามารถหาได้ในธรรมชาตจิ ากฟาร์มปศสุ ตั วต์ า่ งๆ ทัง้ ปยุ๋ จากมลู สุกร เปด็ -ไก่ วัวควาย ทีส่ ามารถหาไดใ้ นพ้ืนที่ ป๋ยุ คอกทเ่ี ราๆ ใช้กนั อยู่มอี ยู่ 2 แบบ คอื ปยุ๋ คอกแบบ ของแขง็ และของเหลว ท่ีเรานำไปใชแ้ ตกตา่ งกนั ไป อย่างปุย๋ คอกท่ีเปน็ ของแขง็ น้นั ก็คือมูลสัตว์แบบสดทส่ี ามารถ นำไปใชใ้ นเรือกสวนไรน่ าได้เลย แต่ก็ตอ้ งดคู า่ ดินและพชื ในแปลงทเี่ ราจะนำไปใชน้ ั้นเหมาะสมกับปุย๋ ไหม เพราะ พืชบางชนดิ เมอ่ื ใส่ปุ๋ยคอกสดแบบนอี้ าจจะเกดิ อาการเหีย่ วหรือเฉาได้ ดินทเ่ี หมาะกับการเตมิ ปยุ๋ ของแข็งโดยตรง จึงเปน็ ดนิ ทรายในโซนอสี าน เพือ่ นำไปเพิ่มโปแทสเซยี มในดิน โดยสามารถนำปุย๋ ไปคลุกดินประมาณ 1-3 ตนั ตอ่ ไร่ ในชว่ งทำการเตรียมดินเทา่ นั้น หากจะนำไปโรยเพิ่มในพืชท่ีปลูกแล้ว ควรใชเ้ ป็นปุย๋ แบบตากแหง้ มากกว่าครับ

ส่วนพ้นื ท่บี างแปลงอาจจำเป็นตอ้ งนำปยุ๋ คอกสดไปหมักก่อนท่ีจะนำมาใช้ เพื่อเปลี่ยนสภาพอนิ ทรยี วัตถใุ นมลู สตั ว์ ให้กลายเป็นสารฮิวมิกก่อน เปน็ การลดความร้อนที่อาจทำลายพชื ผลได้ วิธีการหมกั ก็เพียงแคคน่ ำมูลสตั วไ์ ปตาก แดดเพ่ือให้แหง้ แล้วแบ่งเปน็ กองๆ ทำการกลับพลิกแต่ละกองทุก 3 วนั แล้วนำปยุ๋ คอกสดมาผสมแลว้ ปล่อยทิ้งไว้ 2 สปั ดาห์ แบ่งส่วนหนง่ึ เปน็ หวั เชอื้ และนำส่วนที่เหลือไปเติมในดนิ กจ็ ะไดห้ ัวเช้อื ปุย๋ คอกหมกั ไว้ใชค้ ลุกกบั ปุย๋ สด ตอ่ ไปครับ ปุ๋ยคอกมปี ระโยชนม์ ากมาย เป็นท้งั แหลง่ ธาตุอาหารของพืชท่สี ามารถปลดปล่อยธาตุตา่ งๆ ได้อย่าง ต่อเนอื่ งกว่าป๋ยุ เคมี มกี ารกระตุ้นใหจ้ ลุ นิ ทรีย์ในดนิ ทำงานเต็มที่ ชว่ ยเพิ่มการใชป้ ระโยชน์ของธาตุฟอสฟอรัสในดิน และยังชว่ ยปรับปรงุ ดนิ ทำให้ดินโปร่ง ซึมซับน้ำได้ดี ทำให้ดนิ มีความช้ืนมากขน้ึ สงิ่ หนง่ึ ทเี่ พื่อนๆ เกษตรกรควรจะต้องให้ความสนใจ ก็คือเรื่องของการเก็บรักษาปยุ๋ คอกเพ่ือไมใ่ หส้ ญู เสียธาตุ อาหารออกไป โดยเฉพาะธาตุไนโตรเจนซงึ่ ระเหยไดง้ ่าย ดงั นนั้ จงึ ควรเก็บปุ๋ยคอกไว้ในหลุมลึกทีม่ ีความลกึ ประมาณ 1.5 เมตร และเปน็ หลุมดินเหนียวหรือคอนกรตี เพื่อชว่ ยรักษาธาตุอาหารไม่ให้ระเหยหรือโดนชะลา้ งไป ได้ ทา้ ยท่สี ดุ กต็ ้องฝากแนวคิดเร่ืองการใช้ปยุ๋ คอกตามหลักเศรษฐกจิ พอเพียง ทีต่ ้องยดึ ถือหลกั 3 ประการคอื ความพอประมาณ คือใช้ปุ๋ยคอกทีเ่ ราสามารถผลิตเองได้ก่อนทจี่ ะไปหาซอ้ื ซ่ึงเราควรจะเลีย้ งสัตว์เองจงึ จะ เหมาะสมทส่ี ุด ประการถัดมาคอื คือการเลือกใช้ปุย๋ คอกแต่ละชนิดใหเ้ หมาะสมกบั พชื ผลและดนิ ในแปลง และ ประการสุดท้ายคือการวางแผนการใช้ปุ๋ยคอกระยะยาวนั่นเองครับ \"ดนิ รว่ นซยุ คือดินด\"ี ดินปลกู ทีด่ ีนอกจากมีธาตุอาหารท่ีพืชตอ้ งการแลว้ ยงั ควรคำนึงถึงการระบายน้ำและอากาศ ถา้ ดนิ ร่วนซยุ ระบายน้ำดอี ยแู่ ลว้ ก็ใชไ้ ด้เลย แตถ่ า้ ไม่เปน็ เช่นน้ันก็ต้องผสมวสั ดตุ า่ ง ๆ ลงไปชว่ ยปรับปรุงคุณภาพ ดนิ เช่น • ทรายหยาบ ชว่ ยทำให้ดนิ โปรง่ ระบายน้ำได้ดี • แกลบดบิ มีความพรนุ สงู โปร่งเบา จงึ ถา่ ยเทอากาศไดด้ ี แถมยงั ชว่ ยอุม้ นำ้ รักษาความช่มุ ชนื้ ในดินอกี ดว้ ย • ขีเ้ ถ้าแกลบ (แกลบดำ) นำ้ หนักเบา ราคาถูก เม่ือผสมกบั ดนิ จะทำใหด้ ินเบา ระบายนำ้ ดี เม่ือผสมกับดนิ เหนยี วจะทำให้ดนิ ร่วนซยุ มากขึน้ มักใช้เปน็ วสั ดุปลกู กล้าบางชนดิ และปักชำ • กาบมะพร้าวสับ ช่วยเพ่ิมชอ่ งว่างในดนิ ทำใหด้ นิ โปรง่ และเมอื่ ย่อยสลายกก็ ลายเปน็ ป๋ยุ ให้ต้นไม้ได้อีก • ปยุ๋ หมกั หรือปยุ๋ คอก ชว่ ยเพมิ่ ธาตุอาหารใหแ้ กพ่ ชื • ใบไม้แห้ง ใบไม้ผุ เพ่ือเพิ่มธาตอุ าหารให้แกพ่ ชื และทำให้ดินโปรง่ ตัวอยา่ งสว่ นผสมดินปลูก • เนือ้ ดนิ 1 ส่วน • ทรายหยาบ ½-1 ส่วน (ขนึ้ อยู่กับการระบายนำ้ ของดนิ ท่ีใช)้ • กาบมะพรา้ วสบั หรือแกลบดิบ 1 ส่วน หรืออยา่ งละ ½ สว่ น • ปยุ๋ หมกั หรอื ปุ๋ยคอก ½ สว่ น • นำ้ หมักชวี ภาพรสจดื ½ ส่วน หรอื ผสมราดใหพ้ อหมาด

วิธที ำ • ผสมส่วนผสมทัง้ หมดเขา้ ดว้ ยกัน • กองดนิ ผสมไวใ้ นที่ร่ม หรือตกั ใส่กระสอบปยุ๋ เรยี งพักไวป้ ระมาณ 1-2 สัปดาห์ หรอื จนกวา่ ดินจะไมม่ คี วาม รอ้ น จึงนำไปใช้ได้ ขอ้ แนะนำ • พชื แต่ละชนิดมีความต้องการแตกตา่ งกนั จึงต้องแก้ปัญหาตามลกั ษณะดินที่เราพบ • หากสภาพดนิ เดมิ เป็นดินท่รี ะบายน้ำไม่ดี ให้เพ่มิ ทรายหยาบ • หากดนิ เก็บความชน้ื ไดน้ ้อย ให้เพ่ิมกาบมะพร้าวสบั หรอื ขยุ มะพร้าว แตก่ ารใส่ขยุ มะพร้าวมากเกินไปจะ ทำใหด้ นิ แน่น • หากใช้แกลบดำควรระวงั เร่ืองความเป็นด่างของดิน ก่อนใช้จึงควรนำแกลบดำมาแชน่ ำ้ ทิ้งไว้กอ่ น • หา้ มใชใ้ บไม้สดหรอื ตน้ สดมาผสมแลว้ ปลูกต้นไมเ้ ลย เพราะกระบวนการย่อยสลายจะเกดิ ความร้อน ทำให้ รากตน้ ไม้ไดร้ บั อนั ตราย

ตอนท่ี 2 การเตรียมเครือ่ งมืออปุ กรณใ์ นการผลิตดินพร้อมปลกู จำหนา่ ย เครอ่ื งมือท่ีใช้ในการเตรยี มดนิ 1. จอบ เป็นเครื่องมือท่สี ำคัญมากในการเตรยี มดนิ จะใช้จอบในการขดุ ดนิ ยกแปลงปลูก จอบมี 2 ชนิดคือ 1. 1 จอบขุด หน้าจอบจะเว้าลกึ ด้านข้างท้ังสองจะเรยี วแหลมคม เพ่ือให้ขดุ ลงไปในดนิ ได้มากขึ้น จอบขดุ มี ลักษณะแข็งแรง มีน้ำหนักและความหนามากกวา่ จอบชนดิ อน่ื ๆ ใช้สำหรับขุดดินที่มคี วามแข็งและเหนียว เชน่ การขุดดนิ คร้ังแรกของการเตรยี มดนิ ปลูก เพ่ือพลิกหนา้ ดินหรือยกรอ่ งแปลงปลูกพืช 1. 2 จอบถาก หนา้ จอบตัดตรงเสมอกัน มีนำ้ หนกั เบากว่าจอบขุด ใช้ในการถากหญา้ และผสมดิน นอกจากนนั้ ยงั เหมาะทจี่ ะใชพ้ รวนดนิ หรือย่อยดิน ภายหลังจากการขุดให้เปน็ ก้อนเล็ก ได้ดีอกี ดว้ ย จอบถาก จอบขดุ 2. พลัว่ พล่ัวมี 2 ชนดิ คอื 2.1 พลว่ั หนา้ แหลม ใช้สำหรับตักดนิ ทราย หรือปุย๋ 2.2 พล่วั หน้าตดั ตรง ใชส้ ำหรับผสมดิน พล่วั ผสม พลัว่ ตกั 3. ชอ้ นและสอ้ มพรวน เป็นเครื่องมอื ขนาดเลก็ ใชไ้ ด้สะดวก ใชใ้ นการตักดิน ขุดดนิ ปลกู พชื และใช้พรวนดินภายหลงั การปลกู พชื เพื่อใหด้ นิ รว่ นซุย ช้อน สอ้ มพรวน

4. ปุง้ ก๋ี ใช้ในการขนดนิ หรือป๋ยุ ปงุ้ ก๋ี 5. คราด ใชใ้ นการลากวชั พืชทค่ี ้างอยตู่ ามหน้าดนิ และยงั ใช้ปรับระดับดนิ ใหเ้ รียบอกี ด้วย คราด

เรอื่ งที่ 6 ขั้นตอนการผลิตดนิ พร้อมปลกู จำหนา่ ย เนอ้ื หาสาระ ให้ผเู้ รียนทำความเข้าใจ และเรียนรู้ ขั้นตอนการผลติ ดินพร้อมปลูกจำหนา่ ย ทลี ะข้นั ตอนและปฏิบัติไป พร้อมกบั วทิ ยากรทุกขนั้ ตอนจนเข้าใจ จุดประสงค์การเรยี นรู้ ใหผ้ ้เู รยี นไดเ้ รยี นรู้ และทำความเข้าใจเก่ียวกับการผลิตดนิ พรอ้ มปลกู จำหนา่ ย แต่ละข้นั ตอน ประโยชน์ ของดินพร้อมปลกู นำไปใชง้ าน ขอบขา่ ยเนอ้ื หา ตอนที่ 1 ขน้ั ตอนการผลติ ดนิ พร้อมปลูกจำหนา่ ย ตอนที่ 2 ประโยชนแ์ ละการนำไปใช้งาน

ตอนท่ี 1 ข้ันตอนการผลติ ดนิ พร้อมปลกู จำหนา่ ย ข้ันตอนการผลติ ดินพรอ้ มปลูกจำหน่าย วธิ กี ารผสมดินพรอ้ มปลูก \"ดินร่วนซุยคือดินด\"ี ดินปลูกทด่ี ีนอกจากมธี าตุอาหารท่ีพืชต้องการแล้ว ยงั ควรคำนึงถึงการระบายน้ำและ อากาศ ถ้าดินรว่ นซยุ ระบายน้ำดอี ยูแ่ ล้วกใ็ ช้ได้เลย แตถ่ า้ ไม่เปน็ เชน่ นั้นกต็ อ้ งผสมวัสดตุ ่าง ๆ ลงไปชว่ ยปรบั ปรงุ คณุ ภาพดิน เชน่ แกลบดิบ มีความพรุนสงู โปรง่ เบา จงึ ถ่ายเทอากาศไดด้ ี แถมยงั ช่วยอุ้มนำ้ รกั ษาความชุ่มชน้ื ใน ดนิ อกี ดว้ ย ขี้เถา้ แกลบ (แกลบดำ) น้ำหนักเบา ราคาถกู เมื่อผสมกบั ดินจะทำใหด้ ินเบา ระบายน้ำดี เม่อื ผสมกับดิน เหนยี วจะทำให้ดนิ รว่ นซยุ มากขึน้ มกั ใช้เปน็ วัสดปุ ลกู กล้าบางชนดิ และปกั ชำ กาบมะพรา้ วสับ ชว่ ยเพมิ่ ชอ่ งว่างในดนิ ทำใหด้ นิ โปรง่ และเมื่อย่อยสลายก็กลายเป็นปยุ๋ ใหต้ ้นไม้ได้อีก ปุ๋ยหมักหรอื ปุ๋ยคอก ชว่ ยเพิม่ ธาตุอาหารให้แก่พชื ใบไมแ้ ห้ง ใบไมผ้ ุ เพื่อเพมิ่ ธาตุอาหารใหแ้ กพ่ ชื และทำใหด้ นิ โปร่ง

ตวั อยา่ งสว่ นผสมดนิ ปลกู • เนอื้ ดิน 1 สว่ น • แกลบดิบ 1 ส่วน • ปยุ๋ หมักหรือปุ๋ยคอก 1 สว่ น • น้ำหมักชวี ภาพรสจืด 1 สว่ น หรอื ผสมราดให้พอหมาด วิธีทำ • ผสมส่วนผสมท้งั หมดเขา้ ดว้ ยกนั • กองดินผสมไวใ้ นที่ร่ม หรือตักใส่กระสอบปุย๋ เรยี งพักไวป้ ระมาณ 1-2 สปั ดาห์ หรือจนกว่าดนิ จะไม่มี ความร้อน จงึ นำไปใช้ได้ ข้อแนะนำ • พชื แตล่ ะชนิดมคี วามตอ้ งการแตกตา่ งกัน จงึ ต้องแก้ปัญหาตามลักษณะดนิ ท่ีเราพบ • หากสภาพดนิ เดิมเป็นดินที่ระบายนำ้ ไมด่ ี ใหเ้ พ่มิ ทรายหยาบ • หากดินเก็บความชน้ื ได้น้อย ใหเ้ พ่มิ กาบมะพร้าวสับหรือขุยมะพรา้ ว แต่การใส่ขุยมะพร้าวมากเกนิ ไปจะ ทำใหด้ ินแน่น • หากใช้แกลบดำควรระวงั เรอ่ื งความเป็นด่างของดนิ ก่อนใชจ้ ึงควรนำแกลบดำมาแชน่ ำ้ ทง้ิ ไวก้ ่อน • ห้ามใชใ้ บไม้สดหรือต้นสดมาผสมแล้วปลกู ต้นไม้เลย เพราะกระบวนการย่อยสลายจะเกิดความร้อน ทำ ให้รากตน้ ไมไ้ ด้รบั อันตราย

ตอนที่ 2 ประโยชน์และการนำไปใช้งาน ประโยชน์ของดนิ พร้อมปลูก ทำใหต้ น้ ไมแ้ ข็งแรง เตบิ โตเรว็ ช่วยลดต้นทนุ การใชป้ ุ๋ย ป้องกนั การเกิดเชอื้ ราในดนิ ธาตุอาหารของพืช ครบถ้วนใช้สำหรบั - เพาะเมลด็ พืช - เพาะชำต้นไม้ - ปลกู พชื ผกั ผลไม้ - รองก้นหลุมปลูก - เติมหนา้ ดนิ ต้นไม้ - ปูสนามหญ้า - ปลูกดอกไม้ ประโยชนข์ องดินพรอ้ มปลูก 1. หนา้ ดนิ ช่วยปรับโครงสร้างใหด้ ินปลูกเกาะเปน็ กล่มุ ทำใหว้ สั ดไุ ม่แตกหรือไหลลอยขึ้นหนีน้ำ 2. แกลบดำ เป็นวสั ดุปรบั ปรุงดินเพือ่ ช่วยเพิ่มความรว่ นซยุ เพ่ิมแร่ธาตุ เช่น แคลเซียม โปตสั เซยี ม ดินอุ้ม นำ้ ได้ดี

3. แกลบดบิ ทำใหม้ ีอากาศในดิน ปรบั โครงสรา้ งของดนิ ที่เป็นกรด-ด่างให้สมดลุ ป้องกันการงอกของ วัชพืช 4. ขยุ มะพร้าว ช่วยทำเกบ็ ความชื้นในดินและลดความหยาบของวัสดุ 5. ข้วี วั นม เพิ่มชว่ ย ธาตไุ นโตรเจน ข้ีไกแ่ กลบ ช่วยเพ่ิมธาตุ ฟอสฟอรัส โปตัสเซยี ม และธาตอุ าหารรอง อาหารเสรมิ 6. นำ้ หมักอเี อม็ ช่วยยอ่ ยสลายอนิ ทรีย์วัตถุ เพ่ิมธาตุอาหาร เร่งการเจริญเตบิ โต 7. จุลนิ ทรยี ส์ งั เคราะห์แสง ช่วยเร่งการเติบโตของระบบราก ชว่ ยในการสังเคราะห์ ช่วยตรึงไนโตรเจนใน ดนิ

เรื่องที่ 7 การวดั และประเมินผลทดสอบฝมี ือผเู้ รียน เนอื้ หาสาระ เปน็ การวัดผลผูร้ ับการฝกึ อบรมการประเมินผลหลังการฝึกอบรมการผลติ ดินพร้อมปลูกจำหน่าย จดุ ประสงค์การเรียนรู้ เพอื่ ทดสอบความรู้ความเข้าใจและประเมนิ ผลหลังการฝกึ อบรม ขอบข่ายเน้ือหา ตอนท่ี 1 ทดสอบความรู้ความเข้าใจและประเมินผลหลงั การฝกึ อบรม ตอนท่ี 2 แบบประเมนิ ความพึงพอใจ

แบบประเมินความพงึ พอใจ หลักสตู รการผลิตดนิ พร้อมปลกู จำหนา่ ย ระหวา่ งวันท่ี.............เดือน................พ.ศ............. สถานทจี่ ดั .............................................อำเภอ/เขต....................จงั หวดั ...................... ขอ้ มูลพื้นฐานของผู้ประเมนิ ความพงึ พอใจ เพศ 0 ชาย 0 หญงิ อายุ...........ปี วุฒกิ ารศึกษา......................อาชีพ................................ คำชแี้ จง 1. แบบประเมนิ ความพงึ พอใจ มี 4 ตอน 2. โปรดแสดงเครือ่ งหมาย √ ในช่องวา่ งระดบั ความพึงพอใจตามความคิดเห็นของท่าน ระดบั ความพึงพอใจ หมาย ขอ้ รายการประเมนิ ความพึงพอใจ มาก มาก ปาน นอ้ ย น้อย เหตุ ทส่ี ุด กลาง ทสี่ ดุ ตอนท่ี 1 ความพึงพอใจด้านเนอ้ื หา 1 เนือ้ หาตรงตามความต้องการ 2 เนื้อหาเพยี งพอต่อความต้องการ 3 เนอ้ื หาปจั จุบนั ทันสมัย 4 เนือ้ หามีประโยชน์ต่อการนำไปใช้ในการพัฒนาคุณภาพชวี ิต ตอนที่ 2 ความพึงพอใจดา้ นกระบวนการจัดกจิ กรรมการอบรม 5 การเตรียมความพร้อมก่อนอบรม 6 การออกแบบกิจกรรมเหมาะสมกับวัตถุประสงค์ 7 การจดั กิจกรรมเหมาะสมกับเวลา 8 การจัดกจิ กรรมเหมาะสมกับกลุ่มเปา้ หมาย 9 วธิ ีการวัดผล/ประเมินผลเหมาะสมกบั วตั ถุประสงค์ ตอนที่ 3 ความพึงพอใจตอ่ วิทยากร 10 วทิ ยากรมคี วามรู้ความสามารถในเร่ืองท่ีถ่ายทอด 11 วทิ ยากรมเี ทคนคิ การถา่ ยทอดใช้สื่อเหมาะสม 12 วทิ ยากรเปดิ โอกาสใหม้ สี ่วนร่วมและซักถาม ตอนท่ี 4 ความพึงพอใจด้านการอำนวยความสะดวก 13 สถานท่ี วสั ดุ อุปกรณ์และส่ิงอำนวยความสะดวก 14 การส่อื สาร การสร้างบรรยากาศเพ่ือให้เกิดการเรียนรู้ 15 การบริการ การชว่ ยเหลือและการแกป้ ัญหา ความคิดเหน็ และข้อเสนอแนะอ่ืน ๆ................................................................................................................ ............................................................................................................................. ............................................ หมายเหตุ สถานศึกษาอาจปรบั เปลี่ยนตามความเหมาะสมกบั โครงการฯ/กิจกรรมที่จัดอบรม

กรอบการประเมินผลการจดั การศกึ ษาตอ่ เนือ่ ง กรอบการประเมนิ วธิ กี ารประเมนิ เกณฑก์ ารประเมิน 1.ความรคู้ วามเข้าใจ - ทดสอบความรคู้ วามเข้าใจ -คะแนนเต็ม 20 คะแนน ในเนือ้ หาสาระ (20) - สอบถามความรู้ความเข้าใจ - ต้องได้ 12 คะแนนขนึ้ ไปจึงจะถือวา่ ผ่าน 2. ทักษะการปฏิบตั ิ -สงั เกตการปฏบิ ัตใิ นระหวา่ งการ -ปฏิบัตไิ ด้ถูกต้องตามขน้ั ตอน เรยี นรู้ คล่องแคลว่ รวดเร็ว ไม่มีข้อผิดพลาด/ปญั หา (40) การจัดกจิ กรรม หากมปี ัญหาสามารถแกไ้ ขได้อยา่ งรวดเร็ว -ประเมนิ โดยใหส้ าธิต/แสดง 3. คุณภาพของ ขน้ั ตอน - ความถูกต้อง/ความสมบูรณ์ ผลงาน วิธกี ารปฏิบตั ิ - ความเข็งแรงคงทน/ความสวยงามประณตี ผลการปฏบิ ัต(ิ 40) -กรณีไม่มีการปฏิบตั ิจดั ทำผลงาน - ความประหยัด ให้ - ความเหมาะสมกับกลุ่มเป้าหมายสภาพพ้นื ท่ี ประเมนิ จากกระบวนการมสี ว่ น ฯลฯ รว่ ม (ร่วมคิด รว่ มทำ รว่ ม ทง้ั นีเ้ กณฑก์ ารพิจารณาขึน้ อยกู่ บั ลักษณะ แกป้ ญั หา หรือ -สังเกต/ตรวจสอบผลงาน/ผลการ ปฏบิ ัติ ว่าเปน็ ไปตามเกณฑ์ท่ี ธรรมชาติของวิชา/หลกั สตู รนั้น กำหนดหรือไม่ รวมคะแนน (100)