27 Wanchai Khumplang

รายงานการศกึ ษา เรือ่ ง ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชว ยเหลอื ผูประสบอัคคภี ัย กรณีศึกษา : ศูนยป อ งกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง จดั ทําโดย วันชัย คาํ แผลง รหสั ประจําตวั นกั ศึกษา 27 เอกสารฉบบั นีเ้ ปนสวนหน่ึงในการศึกษาอบรม หลกั สตู ร นกั บริหารงานปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย (นบ.ปภ.) รุนท่ี 10 ระหวา งวนั ท่ี 7 มกราคม – 10 เมษายน 2557 วทิ ยาลัยปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั กรมปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัย

-ก- คาํ นํา เอกสารการศึกษานี้ จัดทําขึ้นเพื่อวิเคราะหหาความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความ ชว ยเหลอื ผปู ระสบอคั คภี ยั กรณศี ึกษาศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง เพื่อนําขอเท็จจริง พรอมท้ังปญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติงานและแนวทางแกไขปญหานําไปประยุกตใชในการพัฒนาวิธีการ ปฏิบัติงานใหมีประสิทธิภาพมากยิ่งข้ึน ซ่ึงอาจเปนบทเรียนที่มีประโยชนอยางย่ิงในการช้ีนําและระบุวิธีการ ดําเนินงาน เพ่อื ใหบ รรลุเปา หมายอยางแทจริง และเพื่อนําขอมูลท่ีไดไปใชในการทบทวนปรับปรุงแผนปองกัน และบรรเทาสาธารณภยั ระดับกลุมจังหวัด พ.ศ.2553 - 2557 และแผนปฏิบัติการฉุกเฉิน แกไขปญหาอัคคีภัย ระดับกลมุ จงั หวดั ใหสอดคลอ งกบั สถานการณป จ จบุ นั เปน การเตรียมความพรอมการปองกันและลดผลกระทบ การรับมอื ในภาวะฉกุ เฉนิ และการฟน ฟเู ยียวยาผูประสบอคั คภี ยั อกี ดวย ผูศึกษาวิจัยขอขอบพระคุณ คณะกรรมการที่ปรึกษา ตลอดจนคณะผูบริหารวิทยาลัยปองกัน และบรรเทาสาธารณภัย ผูอํานวยการและคณะเจาหนาที่โครงการนักบริหารงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัย รุนที่ 10 ที่ใหความรู คําแนะนํา และขอขอบพระคุณเจาหนาที่ ที่เกี่ยวของทั้งระดับศูนยปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง และสํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน ที่ใหการสนับสนุนและใหความรวมมือในการใหขอมูล และชวยเหลือจนสําเร็จ ลุลวงไปดวยดี หากมีขอบกพรองประการใดปรากฏในรายงานฉบับน้ี ผูศึกษายินดีนอมรับนําไปปรับปรุงแกไข ตอ ไป ดว ยความเคารพ วนั ชัย คาํ แผลง มีนาคม 2557

-ข- กติ ตกิ รรมประกาศ รายงานการศึกษาวิจัย เรื่อง “ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือ ผูประสบอัคคีภัย กรณีศึกษา : ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง“ นี้ สําเร็จไดดวยดี เน่ืองจาก ผูศึกษาวิจัยไดรับความอนุเคราะห จาก ดร.ปยวัฒน ขนิษฐบุตร อาจารยวรชพร เพชรสุวรรณ และคณะกรรมการท่ีปรึกษา คณะผูบริหารและ ผูอํานวยการโครงการวิทยาลัยปองกันและบรรเทา สาธารณภัย ซ่ึง ไดกรุณาตรวจสอบ แนะนํา และใหแนวทางอันถูกตอง จนทําใหผูศึกษาประสบความสําเร็จในการศึกษา คน ควา และทาํ ใหรายงานการศึกษาวิจยั ฉบบั น้ีสําเรจ็ ไดอ ยา งสมบรู ณ ผูศึกษาวิจัยขอขอบพระคุณ ดร.ปยวัฒน ขนิษฐบุตร อาจารยวรชพร เพชรสุวรรณ และ คณะกรรมการท่ีปรึกษา คณะผูบริหาร และ ผูอํานวยการโครงการวิทยาลัยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ตลอดจนเจาหนาท่ีขององคการตางๆ ท่ีเกี่ยวของ เชน หองสมุดกรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ที่กรุณา เอ้ือเฟอขอมูล และผูที่ตอบแบบสอบถามทุกทาน ตลอดจนนักวิชาการทุกทานท่ีผูศึกษาไดนําผลงานอางอิง ประกอบการศึกษาในครงั้ น้ี ผูศึกษาใครขอบพระคุณไว ณ ทน่ี ดี้ ว ย ผูศึกษาหวังเปนอยางย่ิงวา รายงานการศึกษาวิจัยฉบับน้ี จะเปนประโยชนตอผูท่ีสนใจ เก่ียวกับความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอุทกภัย ของ ศูนยปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง หรอื อาจใชเปน แนวทางในการศึกษาคนควาตอไปไดอยางดี คุณความดี อันใดท่ีเกิดจากการศึกษาคร้ังนี้ ผูศึกษาของมอบแด บิดา มารดา คณาจารย และผูท่ีเก่ียวของ สนับสนุนผู ศึกษาดวยดี ตลอดมา วนั ชยั คําแผลง มนี าคม 2557

-ค- บทสรปุ ผบู รหิ าร การศึกษาวิจัย เรื่อง “ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบ อัคคีภัย กรณีศึกษา : ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง“ ในครั้งนี้ เพ่ือวิเคราะห ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ในดานบุคลากร ดานงบประมาณ และดา นเครอ่ื งมือเครื่องใช เคร่ืองจกั รกล ยานพาหนะ ท่จี ะสามารถสนบั สนนุ การปฏิบัติงานจังหวัด ในพ้ืนท่ี ความรับผิดชอบ ไดอยางทันทวงที ซ่ึงตามแผนปฏิบัติการฉุกเฉินการปองกันและแกไขปญหาภัยจากอัคคีภัย ประจําป 2556 ของศนู ยป องกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง ไดบ รู ณาการสรรพกําลังตางๆ มีการ แบง มอบหนาท่กี ารปฏบิ ัติงานอยา งชัดเจน ตง้ั แตก อ นเกดิ ภยั ขณะเกดิ ภยั และหลังภัยส้นิ สดุ ลง ผลการศึกษาความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอุทกภัย ป 2556 ของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง ใน 3 ดาน คือ ดานงบประมาณ ดานบุคลากร และ ดานเครื่องมือ เคร่ืองใช เคร่ืองจักรกลยานพาหนะ เม่ือพิจารณาเปนรายดานพบวา ดานเครื่องมือ เครอื่ งจักรกล มีคาเฉลี่ยสูงสุด ( = 3.69) เน่ืองจากศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง มี ความพรอ มดานเคร่อื งมอื เครอื่ งจักรกล ในการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย จึงสรางความม่ันใจใหกับหนวยงาน และประชาชนในพน้ื ทใี่ นเขตความรับผิดชอบของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง มีความ ม่ันใจในการใหความชวยเหลือกรณีเกิดอัคคีภัยในพื้นที่ พรอมท้ังสงเสริมใหมีการฝกซอมแผนปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย ระดับกลุมจังหวัดอยางตอเน่ือง รองลงมาคือ ดานงบประมาณ มีคาเฉล่ีย ( = 3.53) ซึ่ง ในความเปนจรงิ การจัดสรรงบประมาณเกี่ยวกับการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยนั้นยังมีขอจํากัดมาก เน่ืองจาก ยังไมชัดเจนในการจัดสรรงบประมาณ ในดานการปองกัน เตรียมความพรอม และเผชิญเหตุ เพราะอัคคีภัยท่ี เกิดข้ึนไมสามารถคาดการณได และงบประมาณที่จัดสรรจะใหกับการชวยเหลือกรณีเกิดอัคคีภัยท่ีไดรับความ เสียหายแลวเทาน้ัน โดยผานทางเงินทดรองราชการกรณีเกิดภัยพิบัติฉุกเฉินผานทางสํานักงานปองกันและ บรรเทาสาธารณภัยใหจังหวัดท่ีประสบภัยสําหรับศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง จะ ไดรับงบประมาณจาก กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เทานั้น ทําใหแหลงงบประมาณในการสนับสนุน การใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยยังไมคลองตัว และบางกรณียังติดขัดในเร่ืองของระเบียบการเบิก จายเงิน (เงินทดรองราชการ) และบุคลากร มีคาเฉลี่ย ( = 3.27)ท่ีศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง มีอยูในปจจุบันสวนใหญ ไมไดปฏิบัติงานในการชวยเหลือโดยตรง ซึ่งจําเปนตองใหความสําคัญใน การแกไขปญหาอัคคีภัยใหมากขึ้น ซึ่งจะไดสามารถชวยเหลือผูประชาชนไดอยางรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ จงึ ทําใหค วามพรอมดานบคุ ลากรอยูในระดับตา่ํ สุด ในการนี้ ผูวิจัยหวังผลที่ไดรับจากการศึกษาในครั้งนี้วา จะเปนประโยชนตอหนวยงานดาน การสนับสนุนจังหวัดในการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยตางๆ และผูบริหารของหนวยงาน เพื่อใช ประกอบการพิจารณาวางแนวทางในการเตรียมความพรอมปองกันและใหความชวยเหลือผูประสบภัยใหเกิด ความรวดเร็ว และมปี ระสิทธภิ าพยิง่ ขนึ้ ตอ ไป

-ง- สารบญั หนา คาํ นาํ ก กติ ติกรรมประกาศ ข บทสรปุ ผูบ ริหาร ค สารบญั ง-จ สารบญั ตาราง ฉ บทที่ 1 บทนํา 1 1.1 ความเปนมาและทมี่ าของการวิขยั 1 1 1.2 เหตุผลความจาํ เปน ในการศกึ ษาและคําถามในการวจิ ยั 1.3 วตั ถุประสงคของการศึกษา 2 1.4 ขอบเขตของการศกึ ษา 2 1.5 ประโยชนท ่ใี ชใ นการศึกษา 3 1.6 นยิ ามศัพท 3 บทท่ี 2 แนวคดิ ทฤษฎี ระเบยี บกฎหมาย และงานวจิ ยั ทเี่ กย่ี วของ 4 2.1 ทฤษฎีการบรหิ าร 4 2.2 ทฤษฎกี ารมสี วนรวม 6 2.3 ทฤษฎคี วามสาํ เรจ็ 11 2.4 ทฤษฎคี วามตองการของมาสโลว (Maslor’s Hierarchy of Needs Theory) 12 2.5 ทฤษฎีภาวะผนู าํ 13 2.6 กฎหมายทเี่ กี่ยวขอ ง 14 2.7 กรอบแนวความคดิ 17 บทที่ 3 ระเบยี บในการวิจยั 18 3.1 ประชากร 18 3.2 ตัวอยา ง 18 3.3 เครือ่ งมอื ท่ใี ชในการศึกษา 20 3.4 องคป ระกอบของแบบสอบถาม 21 3.5 การเก็บรวบรวมขอมลู 21 3.6 การแปรผลขอมลู 21 3.7 สถิตทิ ่ีใชในการวเิ คราะห 21 บทที่ 4 ผลของการศึกษาวเิ คราะห 23 4.1 สว นที่ 1 ขอ มลู ทว่ั ไปปจ จัยสว นบคุ คลของผตู อบแบบสอบถาม 23 4.2 สว นที่ 2 ขอ มลู เกี่ยวกับความคิดเหน็ ความสําเรจ็ ในการใหความชว ยเหลือฯ 25 4.3 สว นที่ 3 ขอมลู ดา นปญ หาและอุปสรรคการบรหิ ารจดั การการใหค วามชวยเหลือฯ 29

-จ- หนา สารบัญ (ตอ) 30 บทท่ี 5 บทสรปุ และขอ เสนอแนะ 30 31 5.1 สรุปผลการศึกษา 5.2 ขอ เสนอแนะ 33 35 บรรณานกุ รม 38 ภาคผนวก 41 แบบเสนอโครงรางการศึกษาวจิ ยั สวนบุคคล(Proposal) ประวัตผิ ศู กึ ษาวจิ ัย

-ฉ- สารบญั ตาราง หนา ตารางท่ี 4.1 แสดงจํานวนของผูต อบแบบสอบถาม จําแนกตามเพศ 23 ตารางที่ 4.2 แสดงจาํ นวนของผูตอบแบบสอบถาม จาํ แนกตามอายุ 24 ตารางที่ 4.3 แสดงจํานวนของผูตอบแบบสอบถาม จาํ แนกตามระดับการศกึ ษา 24 ตารางที่ 4.4 แสดงจาํ นวนของผูตอบแบบสอบถาม จําแนกตามตาํ แหนง 24 ตารางที่ 4.5 แสดงจาํ นวนของผูต อบแบบสอบถาม จําแนกตามระยะเวลาทีท่ าํ งาน 25 ตารางท่ี 4.6 แสดงจาํ นวนของผูตอบแบบสอบถาม จําแนกตามประสบการณการทํางาน 25 ตารางท่ี 4.7 แสดงคาเฉลี่ย ( ) และสวนเบ่ียงเบนมาตรฐาน (S.D.) ความสําเรจ็ ในการ 25 26 ใหความชวยเหลอื ทกุ ดา น 27 ตารางที่ 4.8 แสดงคาเฉลยี่ ( ) และสวนเบีย่ งเบนมาตรฐาน (S.D.) ความสาํ เร็จในการ 28 ใหความชวยเหลือดา นงบประมาณ ตารางท่ี 4.9 แสดงคาเฉลย่ี ( ) และสวนเบย่ี งเบนมาตรฐาน (S.D.) ความสําเร็จในการ ใหความชว ยเหลอื ดานบคุ ลากร ตารางท่ี 4.10 แสดงคาเฉลย่ี ( ) และสว นเบยี่ งเบนมาตรฐาน (S.D.) ความสําเรจ็ ในการ ใหค วามชว ยเหลือดา นเครื่องมือ เครื่องจักรกล ยานพาหนะ

1 บทท่ี 1 บทนาํ ความสําเรจ็ ในการบรหิ ารจัดการการใหความชว ยเหลอื ผปู ระสบอคั คภี ัย กรณศี กึ ษา : ศนู ยปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง 1. ความสําคัญและที่มาของปญ หาวิจยั จงั หวัดในเขตความรบั ผดิ ชอบของ ศนู ยปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั เขต 10 ลาํ ปาง รวม 4 จังหวัด ไดแก จังหวัดลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน เปนพื้นที่ที่มีความเสี่ยงตอการเกิดอัคคีภัย โดยเฉพาะ ชวงฤดูแลง ระหวางเดอื นพฤศจกิ ายน ถงึ เดือนเมษายน อัคคีภัย เปนสาธารณภัยประเภทหนึ่ง ที่มีโอกาสเกิดข้ึนไดตลอดเวลาและสามารถเผาผลาญ ทรพั ยสนิ ใหวอดวายไดในช่ัวระยะเวลาไมก่ชี ่วั โมง กอ ใหเกิดความสูญเสียตอชีวิต ทรัพยสินของประชาชน และ เศรษฐกิจโดยรวมของประเทศ ซ่งึ สาเหตุการเกิดอัคคีภัยสวนใหญเกิดจากความประมาท ขาดความระมัดระวัง หรือความพลั้งเผลอ สถานที่ท่ีเกิดอัคคีภัยมักเปนท่ีอยูอาศัยและชุมชนที่หนาแนน หรือมีความแออัดของ ประชาชน อาคารสูง โรงงานอุตสาหกรรม ศูนยการคา และโรงมหรสพ ซึ่งพ้ืนท่ีกลุมจังหวัดของศูนยปองกัน และบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง ก็ประกอบไปดวย โรงงานอุตสาหกรรม อาคารขนาดใหญ อาคารสูง สถานศึกษา โรงแรม และหางสรรพสินคาหลายแหง ทําใหมีความเส่ียงที่จะเกิดอัคคีภัยรุนแรงได ประกอบกับ มติคณะรัฐมนตรี เมื่อวันท่ี 22 ตลุ าคม 2556 กําหนดให ป พ.ศ. 2557 เปนปแหงการรณรงคดานการปองกัน และแกไ ขปญ หาอัคคีภัย ภายใตห วั ขอ “อคั คีภัยปองกันได ตองใสใ จไมป ระมาท” จากสถานการณดังกลาว ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง มีบทบาทสําคัญ ในการสนับสนนุ การปฏบิ ัติงานในจังหวัดพื้นท่ีรับผิดชอบซ่ึงในชวงวิกฤต ตองระดมทรัพยากรทุกอยางมีจํากัด ประกอบกับหนวยงานที่รับผิดชอบโดยตรงยังขาดประสบการณ ในการประเมินสถานการณ รวมทั้งการเขาถึง จุดเกิดเหตุ ความเสียหายจึงขยายวงกวางเกนิ ขีดความสามารถท่ี ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง จะรับมือ ถึงแมวาจะบูรณาการ ความรวมมือของทุกภาคสวนแลวก็ยังไมสามารถสนองความตองการ ใหแ กพ ี่นอ งผปู ระสบภัยไดอยา งทันทว งที ดังนนั้ จึงมีความจําเปนท่ีจะตองทําการศึกษาคนควาวา มีแนวทางการบริหารจัดการดานใดบาง ท่ีจะนําไปสูความสําเร็จในการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง เพือ่ นาํ ขอมูลที่ไดม าปรบั ปรุงการปฏบิ ตั ิงานใหเกิดผลสาํ เร็จตามเปา หมายตอไปในอนาคต 2. เหตุผลและความจําเปนในการศกึ ษาและคําถามในการวจิ ยั 2.1 เพ่ือนําขอเท็จจริงพรอมท้ังปญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติงานไปใชเปนแนวทาง การ ทบทวนปรับปรุงแผนการเตรียมความพรอมในการใหความชวยเหลือผูประสบภัยในพ้ืนที่ ใหมีประสิทธิภาพ ย่งิ ขน้ึ 2.2 คําถามวิจัย 1) ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง มีบทบาทตอการสนับสนุนการ ชว ยเหลือผูประสบอัคคใี นพน้ื ทจี่ ังหวดั ทร่ี ับผดิ ชอบ ดา นใดบา ง 2) การบริหารจัดการที่เปนปญหาและอุปสรรคในการชวยเหลือผูประสบอัคคีป 2556 ของศนู ยปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั เขต 10 ลําปาง มอี ะไรบาง อยางไร

2 3. วตั ถปุ ระสงคของการศกึ ษา 3.1 เพ่ือศึกษาระดับความรู ความเขาใจของขาราชการและเจาหนาที่ของ ศูนยปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง และสํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดในเขตรับผิดชอบ ตอการใหความชว ยเหลอื ผูประสบอัคคภี ยั 3.2 เพอ่ื ศึกษาถงึ แนวทางการบริหารจดั การการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของ ศูนยปองกันและ บรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลาํ ปาง 4. ขอบเขตของการศกึ ษา ผูวิจัยใชการวิจัยเชิงปริมาณสําหรับการศึกษาในครั้งนี้ โดยเลือกใชวิธีการสํารวจดวย แบบสอบถามท่สี รางข้นึ และไดกําหนดขอบเขตของการวิจัยไวด งั นี้คอื 1. ประชากรที่ใชศึกษาเปน ขาราชการ ลูกจางประจํา พนักงานราชการ ของศูนยปองกันและ บรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง สํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮ องสอน ขอบเขตดานเนื้อหา ศึกษาถึงความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือ ผูประสบอัคคีภัย ดานปจจัยสวนบุคคล ปจจัยดานการบริหารงบประมาณ ดานบุคลากร ดานเคร่ืองมือ เครื่องจักรกลยานพาหนะ ซึ่งเปนขาราชการและเจาหนาท่ีของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง ปทุมธานี และสํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดในเขต ไดแก ลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน ที่ปฏิบัติงานดานการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ตลอดจนเพื่อศึกษาปญหา อุปสรรค และ แนวทางการปฏิบัติงานดังกลา ว ใหม ีประสิทธภิ าพยงิ่ ขนึ้ 2. ตัวอยางท่ีใชศึกษาเลือกจากประชากร โดยวิธีการสุมตัวอยางแบบงาย (Simple random sampling) และใชจํานวน 74 คน ซ่ึงจํานวนน้ีไดจากสูตรการคํานวณของ ทาโร ยามาเน (Yamane, 1973 อางใน ธรี วฒุ ิ เอกะกุล, 2543) ขอบเขตดานประชากรและพน้ื ทีศ่ ึกษา ประชากรท่ีใชในการศึกษา ไดแก หัวหนากลุมงาน/ หัวหนาฝาย ขาราชการและเจาหนาที่ของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง สํานักงาน ปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน โดยทําการคัดเลือก ขา ราชการและเจาหนา ที่ทง้ั หมดของศนู ยปองกนั และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง สํานักงานปองกันและ บรรเทาสาธารณภัยจังหวัดลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอนทั้งหมดจํานวน 74 คน เปนกลุมตัวอยาง ดังน้ี 1) เปน ขาราชการและเจาหนาท่ีที่ปฏิบัติงานในศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง จาํ นวน 44 คน 2) เปนขาราชการและเจาหนาท่ีที่ปฏิบัติงานในสํานักปองกันและบรรเทาสาธารณภัย จงั หวัดลําปาง ลาํ พูน เชียงใหม และแมฮองสอน จาํ นวน 30 คน 3. ตัวแปรทเ่ี กีย่ วขอ งกบั การศกึ ษา ประกอบดว ย 1) ตัวแปรตน ไดแก เพศ อายุ ตําแหนง ประสบการณปฏิบัติงาน ระยะเวลาการปฏิบัติงาน ระดับการศึกษา และปจจัยจากการไดรับการสนับสนุนดานตาง ๆ เชน ดานงบประมาณ บุคลากร อุปกรณ เคร่ืองมือเครอื่ งจักรกล ยานพาหนะ 2) ตัวแปรตาม ไดแก ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบ อคั คภี ัยของศูนยปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลาํ ปาง

3 4. สถานท่ศี กึ ษาท่ีผูว ิจยั ใชเก็บรวบรมขอมลู คอื บริเวณศนู ยปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง สาํ นกั งานปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัยจงั หวดั ลําปาง ลําพนู เชียงใหม และแมฮ อ งสอน 5. ระยะเวลาในการศึกษา เรมิ่ ตั้งแต 1 กมุ ภาพันธ 2557 ถึง 25 มนี าคม 2557 5. ประโยชนทีใ่ ชในการศึกษา ผลจากการศึกษามีประโยชนต อฝา ยท่ีเกี่ยวขอ งดังนี้ คอื 1. ผูวิจัยจะนําเสนอผลงานกับขาราชการและเจาหนาท่ีของ ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง และสํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดในเขตรับผิดชอบ ประกอบเปนขอมูลในการ ตดั สินใจชว ยเหลอื ผูป ระสบอคั คีภัยไดอ ยา งทันทวงที 2. ผูวิจัยจะนําเสนอผลงานแกผูบริหาร ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง ประกอบเปนขอมูลในการเตรียมความพรอมดานบุคลากร เคร่ืองจักรกล ยานพาหนะ งบประมาณสนับสนุน การใหค วามชว ยเหลอื ผูประสบอัคคีภัยตั้งแต กอ นเกดิ ภัย ขณะเกดิ ภัย และหลังเกดิ ภัย 6. นิยามศพั ทเ ฉเพาะ 1. จุดแข็ง หมายถึง ความสามารถและสถานการณภายในท่ีเปนบวก และใชประโยชนจากจุด แขง็ ของการดําเนินงานเหลา น้ีอยูเสมอ เพือ่ ดาํ เนินงานใหบรรลุวตั ถปุ ระสงค 2. จุดออ น หมายถึง ความสามารถและสถานการณภายในที่เปนลบและดอยความสามารถ ซ่ึงไม สามารถนาํ มาใชเปนประโยชนในการทํางาน และเปน อปุ สรรคตอ ความสําเร็จของงาน 3. อุปสรรค หมายถึง ปจจัยและสภาพแวดลอมภายนอก หรือปจจัยจากสถานการณภายนอก ท่ไี มเ อ้ืออํานวย หรือเปนภยั คกุ คามตอการทาํ งาน 4. โอกาส หมายถึง ปจ จัยและสภาพแวดลอ มภายนอกที่เปนประโยชนตอการดําเนินงาน ซ่ึงตอง คาดคะเนการเปลยี่ นแปลงเหลา น้อี าจจะทําใหค วามตองการของประชาชนเปลย่ี นแปลงไป 5. ดานระเบยี บกฎหมาย หมายถึง กฎหมาย ระเบียบ ขอ บงั คบั ทเ่ี กี่ยวของกับการบริหารจัดการ สาธารณภยั เชน พระราชบัญญัติปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 ฯลฯ 6. ดานการจดั โครงสรางและองคกร หมายถึง การจัดต้ังองคกรและการบริหารจัดการทรัพยากร เพื่อรับผิดชอบในการจัดการสถานการณฉุกเฉินทุกรูปแบบ โดยเฉพาะอยางย่ิงการเตรียมความพรอมรับมือ การเผชญิ เหตุ และการฟนฟูบรู ณะ 7. ดา นการบรกิ ารจัดการในภาวะวิกฤต หมายถงึ การบริหารจดั การเพื่อคล่ีคลายสถานการณ วิกฤตใหเขาสูภาวะปกติโดยเร็วที่สุด มีความหมายรวมถึงการปฏิบัติการบรรเทาภัย การชวยเหลือ การอพยพผูประสบอัคคภี ยั

4 บทท่ี 2 แนวคดิ ทฤษฎีและงานวจิ ยั ที่เกยี่ วขอ ง บทนเ้ี ปนการนาํ เสนอ แนวคิด ทฤษฎีและงานวจิ ยั ทีเ่ ก่ียวของกบั ตวั แปรของการศึกษาซง่ึ ผูวิจยั ไดท ําการ สบื คน จากเอกสารทางวิชาการและงานวิจัยจากแหลงตางๆ โดยแบง เนอื้ หาของบทนี้เปน 7 สวน คอื 1. แนวคดิ และทฤษฎเี ก่ียวกับตัวแปรเรอื่ ง ทฤษฎกี ารบรหิ าร 2. แนวคิดและทฤษฎเี กยี่ วกบั ตัวแปรเรอ่ื ง ทฤษฎเี กยี่ วกบั การมีสวนรวม 3. แนวคิดและทฤษฎเี ก่ยี วกบั ตวั แปรเรอื่ ง ทฤษฎีความสาํ เรจ็ 4. แนวคดิ และทฤษฎีเกี่ยวกับตัวแปรเรื่อง ทฤษฎีความตองการของมาสโลว (Maslor’s Hierarchy of Needs Theory) 5. แนวคดิ และทฤษฎเี กยี่ วกบั ตัวแปรเรอ่ื ง ทฤษฎภี าวะผูนํา (Leadership Theories) 6. กฎหมายที่เก่ียวของประกอบดวยงานวจิ ยั ท่เี กี่ยวกบั เรือ่ ง ความสําเร็จในการบรหิ ารจัดการการให ความชวยเหลอื ผปู ระสบอัคคภี ยั กรณีศกึ ษา : ศนู ยป องกนั และบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง 7. กรอบแนวความคิด รายละเอียดในแตล ะสว นท่ีกลาวมาขา งตน มีสาระสาํ คัญดังน้ี การศึกษาเรอ่ื ง “ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย กรณีศึกษา : ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง” จําเปนที่จะตองทําความเขาใจในทฤษฏีที่เกี่ยวของ และสนับสนุนเสียกอน ซึ่งจะเปนแนวทางที่จะชวยสงเสริมใหมีความเขาใจในเร่ืองท่ีจะตองศึกษามากย่ิงข้ึน ดังน้ัน ในการศึกษาน้ีผูวิจัยจึงขอนําเสนอทฤษฏีท่ีเกี่ยวของและสนับสนุน 5 ทฤษฏี คือ ทฤษฎีการบริหาร ทฤษฎีความตองการ ทฤษฎีความสําเร็จ ทฤษฎีความตองการของมาสโลว และทฤษฎีภาวะผูนํา (Achievement Needs (NACH) ดงั นี้ 1) ทฤษฎกี ารบริหาร แนวความคิด (concepts) หมายถึง การสรุปและจัดระเบียบเร่ืองราวจากรายละเอียดตางๆ เพ่ือวาง เปนหลักการ การมแี นวความคิดเปนสง่ิ ยึดถืออยูตลอดเวลานับวาเปนสิ่งจําเปนและสําคัญย่ิง เพ่ือท่ีจะไดมีการ พฒั นาตอไปอีกใหเ ปนหลกั และทฤษฎี (principles & theory) ไดดีท่สี ดุ ทฤษฎี (theory) หมายถึง ความรูทเ่ี กดิ ขึน้ มาจากการรวบรวมแนวความคิดและหลักการตางๆ ใหเปน กลมุ กอน ทฤษฎีการบริหาร หมายถึง การพยายามสรุปความและจัดระเบียบเร่ืองราวตางๆทางการบริหาร ที่ เปนท้ังแนวความคิดและหลกั กาตา งๆ อยางเปนระเบียบน่นั เอง Henri Fayol ไดเขียนหนังสือที่ไดรับการตีพิมพเมื่อป ค.ศ. 1916 ช่ือ Administration industrielle et generale หรือ หลักการบริหารอุตสาหกรรม โดยอาศัยประสบการณท่ีไดจากการเปนนักบริหารมาเปน เวลานาน และรวบรวมเขียนขน้ึ เปนหลัก (principle) แตหลักของ Fayol ดังกลาวก็มีความถูกตองอยางยิ่ง จน ถอื ไดว าเปน ทฤษฎี (theory) ของการบรหิ าร Fayol ไดส รุปสาระสําคัญตามแนวความคดิ ของตนไวดังนี้ คอื 1. เกี่ยวกับหนาที่การบริหาร (management function) เขาอธิบายถึงกระบวนการบริหารงานวา หนาท่ี (functions) ทางการบริหารมี 5 ประการ คือ

5 1.1) Planning การวางแผน หมายถึง ภาระหนาที่ของผูบริหารท่ีจะตองทําการคาดการณ ลวงหนาถึงเหตุการณตางๆ ที่จะมีผลกระทบตอธุรกิจ และกําหนดขึ้นเปนแผนการปฏิบัติงานเพ่ือสําหรับเปน แนวทางของการทํางานในอนาคต 1.2) Organizing การจดั องคการ หมายถงึ ภาระหนา ทขี่ องผบู ริหารท่ีจะตองจัดใหมีโครงการ ของงานตางๆ และอํานาจหนาที่ ทั้งน้ีเพื่อใหเคร่ืองจักร ส่ิงของ (materials) และตัวคน (man) อยูใน สว นประกอบท่เี หมาะสมในอนั ทีจ่ ะชว ยใหง านขององคกรบรรลผุ ลสาํ เรจ็ ได 1.3) Commanding การบังคับบัญชาส่ังการ หมายถึง ภาระหนาที่ในการสั่งการงานตางๆ ของผูบริหาร ไปยังผูใตบังคับบัญชา ผูบริหารจะตองกระทําตนเปนตัวอยางท่ีดี จะตองเขาใจคนงานของตน ตลอดถึงจะตองมีการติดตอสื่อสารกับผูอยูใตบังคับบัญชาอยางใกลชิด นอกจากนี้ยังตองทําการประเมิน โครงสรา งขององคก าร และผูอ ยูใ ตบังคบั บัญชาของตนเปน ประจาํ เสมอดวย 1.4) Coordinating การประสานงาน หมายถึง ภาระหนาที่ที่จะตองเช่ือมโยงงานของทุกคน ใหเ ขากันได และกํากับใหไ ปสูจดุ มงุ หมายเดียวกนั 1.5) Controlling การควบคมุ หมายถึง ภาระหนา ท่ใี นการท่ีจะตองกํากับใหสามารถประกัน ไดวา กิจกรรมตางๆ ท่ที ําไปนน้ั สามารถเขากนั กบั แผนที่ไดวางไวแลว ผบู รหิ ารจะตองมีคุณลักษณะพรอมดว ยความสามารถทางรางกาย จิตใจ ไหวพริบ การศึกษาหา ความรู เทคนคิ ในการทํางาน และประสบการณต างๆ Fayal แยกแยะใหเ หน็ วา คุณสมบัติทางดา น เทคนิค วิธกี ารทาํ งาน สาํ คัญทสี่ ดุ ในระดบั คนงานธรรมดา แตสาํ หรับระดบั สงู ข้ึนไปนัน้ ความสามารถทางดานการ บริหาร จะเพิ่มความสาํ คญั ตามลาํ ดบั และมีความสําคัญมากทีส่ ดุ ในระดับผบู ริหารสงู สดุ (top executive) 2. เก่ียวกับหลักการบริหาร (Management Principles) Fayol ไดวาง หลักทั่วไปในการบริหาร ไว 14 ขอ สําหรับใชเปนแนวทางปฏบิ ัติสําหรบั ผูบ รหิ ารดงั น้ี คอื 2.1) Quthority & Responsibility หลกั อํานาจหนา ทแี่ ละความรบั ผิดชอบ: เปนส่ิงที่แยกกัน ไมไ ดอ าํ นาจหนา ท่ีควรจะมเี ทากบั ความรับผิดชอบ 2.2) Unity of command (หลักของการมีผูบังคับบัญชาเพียงคนเดียว): ในการกระทําการ ใดๆ คนงานควรไดรับคําส่ังจากผูบังคับบัญชาเพียงคนเดียวเทานั้น เพ่ือเปนการปองกันความสับสน และขจัด สาเหตุแหงการเกิดขอ ขดั แยงระหวา งแผนกงาน 2.3) Unity of direction หลักของการมีจุดมุงหมายรวมกัน: หลักขอน้ีเก่ียวกับโครงสราง ขององคกรเปนสาํ คญั กิจกรรมของกลมุ ทมี่ เี ปา หมายอันเดยี วกนั ควรจะตอ งดําเนินไปในทิศทางอนั เดยี วกนั 2.4) Scalar chain หลักของการธํารงไวซึ่งสายงาน: สายงาน คือสายการบังคับบัญชาจาก ระดบั สูงมายงั ระดับตา่ํ สดุ ดว ยการมสี ายการบังคบั บญั ชาดังกลา วจะอํานวยใหการบังคับบัญชาเปนไปตามหลัก ของ unity of command และชว ยใหเ กดิ ระเบยี บในการสงทอดขา วสารขอมูลระหวา งกนั อีกดวย 2.5) Division of work or specialization หลักของการแบงงานกันทํา: คือการแบงแยก งานกันทาํ ตามความถนดั ไมวา จะเปนงานทางดานบริหารหรอื งานดา นเทคนิค 2.6) Discipline หลักเกี่ยวกับระเบียบวินัย: เปนการปฏิบัติตามขอตกลงในการทํางาน ท้ังน้ี โดยมงุ ทีจ่ ะกอใหเกดิ การเคารพเชือ่ ฟง และ ทํางานตามหนา ทดี่ ว ยความตั้งใจ 2.7) Subordination of individual หลักของการถือประโยชนสวนบุคคลเปนรองจาก ประโยชนสว นรวม 2.8) Remuneration หลักของการใหประโยชนตอบแทน: มีการใหและวิธีการจาย ผลตอบแทนที่ยุตธิ รรม และใหค วามพอใจท้ังฝา ยลูกจา งและนายจาง

6 2.9) Centralization หลักการรวมอํานาจไวสวนกลาง: ในการบริหารควรมีการรวมอํานาจ ไวท จ่ี ดุ ศูนยกลาง เพ่ือใหสามารถควบคุมสวนตางๆ ขององคกรไวไดเสมอจะกระจายอํานาจมากนอยเพียงใดก็ ยอ มแลว แตก รณี 2.10) order หลักการของความมีระเบียบเรียบรอย: Fayol ถือวาทุกส่ิงทุกอยางไมวาสิ่งของ หรือคนตางตองมีระเบียบและรูวาตนอยูในที่ใดของสวนรวม เปนหลักมูลฐานในการจัดระเบียบส่ิงของและตัว คนในการจัดองคก รน่นั เอง 2.11) equity หลักของความเสมอภาค: ผูบริหารตองยึดถือความเอื้ออารีและความยุติธรรม เปนหลกั ในการปฏิบัตติ อผใู ตบงั คบั บญั ชา 2.12) stability of tenure หลักของความมเี สถียรภาพในการวาจางงาน: ไมควรมีการเขา – ออก ของคนมากนกั เพราะจะทาํ ใหเ กดิ การสิน้ เปลอื งเปน ผลของการบริหารงานท่ไี มมีประสทิ ธิภาพ 2.13) initiative หลักของความคิดริเริ่ม: หมายถึงการที่ผูบริหารควรเปดโอกาสใหผูนอยได ใชค วามคดิ รเิ ร่ิมของตนบา ง อันจะเปนพลงั สาํ คัญท่ีจะทาํ ใหองคกรเขมแขง็ ขึน้ 2.14) esprit de corps หลักของความสามคั ค:ี เนน ถงึ ความจําเปนที่คนงานตองทํางานเปน กลมุ เปนอันหนึ่งอันเดียวกนั (teamwork) ทฤษฎีการบริหารของ Fayol ยอมรับองคกรท่ีเปนทางการ โดยใชประโยชนจากการแบงงานกันทํา (Specialzation) และเนนถึงความสําคัญท่ีวาอํานาจหนาที่และความรับผิดชอบตองเทากันโดย Fayol ระบุ เปาหมายท่ีสําคัญขององคกร คือ ความเปนระเบียบ ความมั่นคง ความคิดริเร่ิม และความสามัคคี นักทฤษฎี การบริหารจะตองเปน นักปฏิบตั อิ ยางแทจ ริง ซง่ึ เมือ่ เปรยี บเทยี บกบั นกั ทฤษฎีระบบองคกร ขนาดใหญแลวส่ิงท่ี พวกเขาสนใจและใหความสําคัญคือหลักการและแนวคิดสําหรับการประสบความสําเร็จขององคกรซึ่งเปน ทางการ นักทฤษฎีระดับองคกรขนาดใหญจะกลาวถึงลักษณะท่ีควรจะเปนสวนนักทฤษฎีการบริหารจะมองใน ลักษณะที่วาจะทําใหองคกรประสบความสําเร็จไดอยางไร กลาวคือใหความสําคัญกับการบริหาร วาเปน สวนประกอบทส่ี าํ คญั ขององคกร หลักการบริหารของ Fayol เปนหลักเกณฑท่ีไดใชปฏิบัติจนถึงทุกวันนี้ เพราะไมวาเราจะยกเรื่อง กิจการใดกต็ ามขึ้นมาแยกแยะดู ก็จะเห็นวางานบริหารขององคกรเหลานั้น มีการจัดแบงหนาท่ีของผูบริหารไว ใกลเคียงกับหลักเกณฑที่เขาแบงแยกไว หลักการบริหารจัดการน้ัน สามารถนําไปใชไดเปนการท่ัวไป ไมวาจะ เปนงานบริหาร จัดการของเอกชน หรือของรัฐ เทคนิคการทํางาน คนงานธรรมดา ความสามารถทางดาน บรหิ าร ระดับผูบรหิ าร 2) ทฤษฎเี กยี่ วกบั การมสี ว นรวม ความหมายของการมีสว นรว ม ในการปฏิบัติงานดานการชวยเหลือผูประสบภัยนั้นจําเปนตองอาศัยการมีสวนรวมจากทุกภาคสวน ฉะน้ัน จึงตองมีการมีสวนรวมในการทํางานของเจาหนาที่หลายๆ ฝาย ซึ่งจะเปนประโยชนตอการใหความ ชวยเหลอื ผปู ระสบภัย การรวมกันดําเนินการตามบทบาทหนาที่ของเจาหนาที่เก่ียวของแตละฝาย จะสงผลให งานมปี ระสิทธิผลและเกิดความสําเร็จในการปฏิบัติงาน ดังน้ัน การมีสวนรวม (participation) จึงเกิดจากการ ท่ีทุกฝายเห็นพองกันในเรื่องของความตองการและทิศทางของการเปล่ียนแปลงและความเห็นพองตองกัน จะตองมีมากจนเกิดความคิดริเริ่มโครงการเพื่อการปฏิบัติเหตุผลเบ้ืองแรกของการท่ีมีคนมารวมกันไดควร จะตองมีการตระหนักวาปฏิบัติการท้ังหมดหรือการกระทําท้ังหมดที่ทําโดยกลุมหรือในนามกลุม นั้น กระทํา ผานองคการ (organization) โดยองคการจะตองเปนเสมือนตัวนําใหบรรลุถึงความเปลี่ยนแปลงได (ยุพาพร รูปงาม, 2545, หนา 5)

7 ยุพาพร รูปงาม (2545, หนา 6) ไดใหความหมายเก่ียวกับการมี สวนรวม ไววา คือ กระบวนการให บุคคลเขามามีสวนเก่ียวของในการดําเนินงานพัฒนา รวมคิด ตัดสินใจ แกไขปญหาดวยตนเอง เนนการมีสวน รวมเก่ียวของอยางแข็งขันของ บุคคล แกไขปญหารวมกับการใชวิทยาการท่ีเหมาะสมและสนับสนุน ติดตาม การปฏบิ ัติงานขององคก ารและบคุ คลท่ีเกย่ี วขอ ง แนวคิดเรือ่ งการมีสวนรว ม สํานกั งานคณะกรรมการกองทุนหมูบานและชุมชนเมืองแหงชาติ, สํานักงานสภาสถาบันราชภัฎ และ ทบวงมหาวิทยาลยั (2546, หนา 114) ไดระบุวา การมีสวนรวม คือ การที่ประชาชนหรือชุมชนสามารถเขาไป มีสวนในการตัดสินใจ ในการกําหนด นโยบายพัฒนาทองถ่ิน และมีสวนรวมในการรับประโยชนจากบริการ รวมทั้งมีสวนใน การควบคุมประเมินผลโครงการตาง ๆ ของทองถิ่น นอกจากน้ียังไดใหความหมายของ การมี สว นรวมวา มี 2 ลักษณะ คือ 1. การมีสวนรวมในลักษณะที่เปนกระบวนการของการพัฒนา โดยใหประชาชน มีสวนรวมในการ พัฒนาต้ังแตเร่ิมดนจนสิ้นสุดโครงการ ไดแก การรวมกันคนหาปญหา การวางแผน การดัดสินใจ การระดม ทรัพยากรและเทคโนโลยีทองถิ่น การบริหารจัดการ การคิดตามประเมินผล รวมท้ังรับผลประโยชนที่เกิดขึ้น จากโครงการ 2. การมีสวนรวมทางการเมือง แบงออกเปน 2 ประเภท คือ การสงเสริมสิทธิและพลังอํานาจของ พลเมืองโดยประชาชน หรอื ชุมชนพฒั นาขดี ความสามรถของตนในการจัดการเพื่อรักษาผลประโยชนของกลุม ควบคุมการใชแ ละการกระจายทรพั ยากรของชมุ ชนอนั จะกอใหเ กิดกระบวนการ และ โครงสรางท่ีประชาชนใน ช นบทส ามาร ถแส ด งออกซ่ึ งคว า มส าม ารถข องตนแ ล ะได รับ ผ ล ประโ ยช นจ ากกา รพัฒน า การเปลี่ยนแปลงกลไกการพัฒนาโดยรัฐ มาเปนการพัฒนาที่ประชาชน มีบทบาทหลักโดยการกระจายอํานาจ ในการวางแผน จากสว นกลางมาเปน สวนภูมภิ าค เปนการคืนอาํ นาจในการพฒั นาใหแกประชาชนใหมีสวนรวม ในการกําหนดอนาคต ของตนเอง นริ นั ดร จงวุฒิเวศย (2527,หนา 183)ไดสรปุ ความหมายของการมีสวนรวมวา การมสี วนรวม หมายถึง การเก่ยี วของทางดา นจติ ใจและอารมณของ บคุ คลหนึง่ ในสถานการณกลุม ซง่ึ ผลของการเก่ียวของดังกลาวเปน เหตุเราใจใหกระทําการใหบรรลุ จุดมุงหมายของกลุมนั้น กับทั้งทําใหเกิดความสวนรวมรับผิดชอบกับกลุม ดงั กลา วดวย นรินทรชัย พัฒนพงศา (2546, หนา 4) ไดสรุปความหมายของการมีสวนรวมวา การมีสวนรวม คือ การท่ีฝายหน่ึงฝายใดที่ไมเคยไดเขารวมในกิจกรรมตาง ๆ หรือเขา รวมการตัดสินใจหรือเคยมาเขารวมดวย เลก็ นอยไดเ ขารว มดว ยมากขึ้น เปนไปอยางมี อสิ รภาพ เสมอภาค มิใชมีสว นรว มอยางผิวเผินแตเขารวมดวย อยา งแทจ รงิ ยงิ่ ขึ้นและ การเขา รว มนน้ั ตอ งเรมิ่ ต้ังแตข ้ันแรกจนถึงขัน้ สุดทา ยของโครงการ ชิต นิลพานิช และกุลธน ธนาพงศธร (2532, หนา 350) ไดระบุวา การมีสวนรวม ของประชาชนใน การพัฒนาชนบท หมายถึง การที่ประชาชนท้ังในเมืองและชนบทไดเขามีสวนรวมหรือเขามีสวนเกี่ยวของใน การดําเนนิ งานพัฒนาชนบทข้ันตอนใดข นั้ ตอน หนง่ึ หรอื ทุกขัน้ ตอนแลว แตเ หตกุ ารณจ ะเออื้ อาํ นวย วนั รกั ษ มิง่ มณนี าคนิ (2531, หนา 10) ไดสรุปวา การมีสวนรวมของประชาชน หมายถึง การเขารวมอยาง แข็งขันและอยางเต็มที่ของกลุมบุคคลผูมีสวนไดเสียในทุก ขั้นตอนของโครงการหรืองานพัฒนาชนบท โดยเฉพาะอยางยิ่งการมี สว นรวมในอํานาจ การตัดสินใจและหนาที่ความรับผิดชอบ การมีสวนเขารวมจะเปน เครื่องประกันวาสิ่งท่ี ผูมีสวนไดเสียตองการที่สุดนั้น จักไดรับการตอบสนองและทําให มีความเปนไปไดมาก ข้ึนวาสิ่งที่ทําไปน้ันจะตรงกับความตองการท่ีแทจริง และม่ันใจมากขึ้นวาผูเขารวม ทุกคนจะไดรับประโยชน เสมอหนา กนั

8 ข้นั ตอนการมีสวนรวม โกวิทย พวงงาม (2545, หนา 8) ไดสรุปถึงการมีสวนรวมท่ีแทจริงของประชาชน ในการพัฒนา ควรจะมี 4 ขน้ั ตอน คือ 1. การมีสวนรวมในการคนหาปญหาและสาเหตุของปญหาของแตละทองถ่ิน กลาวคือ ถาหากชาว ชนบทยังไมสามารถทราบถึงปญหาและเขาใจถึงสาเหตุของปญหา ในทองถ่ินของตนเปนอยางดีแลว การ ดําเนินงานตาง ๆ เพ่ือแกปญหาของทองถิ่นยอม ไรประโยชน เพราะชาวชนบทจะไมเขาใจและมอง ไมเห็น ถงึ ความสาํ คญั ของการ ดําเนนิ งานเหลา น้นั 2. การมีสวนรวมในการวางแผนดําเนินกิจกรรม เพราะการวางแผนดําเนินงาน เปน ข้ันตอนที่จะ ชวยใหชาวชนบทรูจักวิธีการคิด การตัดสินใจอยางมีเหตุผล รูจักการ นําเอาปจจัยขาวสารขอมูลตาง ๆ มาใช ในการวางแผน 3. การมีสวนรวมในการลงทุนและการปฏิบัติงาน แมชาวชนบทสวนใหญจะมี ฐานะยากจน แตก็มี แรงงานของตนที่สามารถใชเขารวมได การรวมลงทุนและปฏิบัติงาน จะทําใหชาวชนบทสามารถคิดตนทุน ดาํ เนินงานไดดว ยตนเอง ทําใหไ ดเรียนรูการดาํ เนิน กจิ กรรมอยา งใกลช ดิ 4. การมสี วนรวมในการตดิ ตามและประเมนิ ผลงาน ถาหากการตดิ ตามงานและ ประเมินผลงานขาด การมีสวนรวมแลวชาวชนบทยอมจะไมทราบดวยตนเองวางานที่ทํา ไปนั้นไดรับผลดี ไดรับประโยชนหรือไม อยางใด การดําเนินกิจกรรมอยางเดียวกันใน โอกาสตอไป จึงอาจจะประสบความยากสําบาก นอกจากนี้สํานักมาตรฐานการศึกษา, สํานักงานสภาสถาบันราชภัฎ, กระทรวง ศึกษาธิการ, สํานักมาตรฐาน อดุ มศึกษา และทบวงมหาวทิ ยาลยั (2545,หนา 116) ยงั ได กลา วถึง การมีสวนรวมในขั้นตอนของการพัฒนา 5 ข้นั ดังน้ี 4.1 ข้ันมีสวนรวมในการคนหาปญหาและสาเหตุของปญหาในชุมชนตลอดจน กําหนดความ ตอ งการของชมุ ชน และมีสวนรวมในการจัดลาํ ดับความสําคัญของความ ตอ งการ 4.2 ขั้นมสี วนรวมในการวางแผนพัฒนา โดยประชาชนมีสวนรวมในการกําหนด นโยบายและ วัตถุประสงคของโครงการ กําหนดวิธีการและแนวทางการดําเนินงาน ตลอดจนกําหนดทรัพยากรและแหลง ทรพั ยากรท่ีใช 4.3 ขั้นมีสวนรวมในการดําเนินงานพัฒนา เปนข้ันตอนที่ประชาชนมีสวนรวม ในการสราง ประโยชนโดยการสนับสนุนทรัพย วัสดุอุปกรณและแรงงาน หรือเขารวม บริหารงาน ประสานงานและ ดาํ เนินการขอความชว ยเหลือจากภายนอก 4.4 ขัน้ การมสี ว นรวมในการบั ผลประโยชนจ ากการพฒั นา เปน ขั้นตอนท่ี ประชาชนมีสวนรวม ในการรับผลประโยชนที่พึงไดรับจากการพัฒนาหรือยอมรับ ผลประโยชนอันเกิดจากการพัฒนาท้ังดานวัตถุ และจิตใจ 4.5 ขั้นการมสี ว นรวมในการประเมนิ ผลการพฒั นา เปนขนั้ ท่ีประชาชนเขารว ม ประเมินวาการ พัฒนาที่ไดก ระทําไปน้นั สําเรจ็ ดามวตั ถปุ ระสงคเ พียงใด ระดบั ของการมสี ว นรวม นรินทรชัย พัฒนพงศา (2546, หนา 17) ไดกลาวถึงระดับของการมีสวนรวมดาม หลักการท่ัวไปวา แบง เปน 5 ระดบั คอื 1. การมสี วนรวมเปนผูใหขอ มูล ของตน/ครอบครวั /ชุมชนของตน 2. การมสี วนรวมรับขอมูลขา วสาร

9 3. การมีสว นรว มตัดสนิ ใจ โดยเฉพาะในโครงการท่ีตนมีสวนไดเสีย โดย แบงเปน 3 กรณีแลวแต กจิ กรรมในตนอยูในขนั้ ตอนใดตอ ไปน้ี 3.1 ตนมีนา้ํ หนกั การตดั สนิ ใจนอ ยกวา เจา ของโครงการ 3.2 ตนมีนํ้าหนักการตดั สนิ ใจเทากบเจาของโครงการ 3.3 ตนมีน้ําหนักการตัดสนิ ใจมากกวาเจาของโครงการ 4. การสวนรว มทํา คอื รวมในขน้ั ดอนการดาํ เนนิ งานทั้งหมด 5. การมีสวนรวมสนับสนุน คืออาจไมมีโอกาสรวมทํา แตมีสวนรวมชวยเหลือ ในดานอ่ืน ๆ นอกจากนยี้ งั ไดม กี ารแบง ระดบั ของการมีสวนรวมเปน ระดับของการมีสวนรวม ตามแนวทางพัฒนาชุมชน เปน การมสี วนรว มในการแกปญ หาที่เกิดข้นึ ในชมุ ชน โดยได แบงไวดงั นี้ 5.1 รว มคนหาปญหาของตนใหเ ห็นวา ส่ิงใดที่เปนปญ หารากเหงา ของปญหา 5.2 รว มคน หาส่ิงทจี่ าํ เปนของตนในปจ จุบนั คอื อะไร 5.2.1 รว มคดิ ชว ยตนเองในการจดั สาํ ดบั ปญหา เพอื่ จะแกไขสงิ่ ใดกอ นหลงั 5.2.2 วางแผนแกไ ขปญหาเปน เร่ือง ๆ 5.2.3 รวมระดมความคิด ถึงทางเลือกตาง ๆ และเลือกทางเลือกที่เหมาะสมเพื่อ แกไข ปญหา ท่ีวางแผนนน้ั 5.2.4 รว มพฒั นาเทคโนโลยีทีจ่ ะนาํ มาใช 5.2.5 รวมดําเนนิ การแกไขปญหานั้น ๆ 5.2.6 รวมตดิ ตามการดาํ เนินงานและประเมนิ ผลการดาํ เนนิ งาน 5.2.7 รวมรับผลประโยชน/หรือรว มเสยี ผลประโยชนจากการดําเนนิ งาน การสงเสริมการมีสวนรวมของประชาชน หลักการสําคญั ของการสง เสรมิ การมีสว นรว มของประชาชนมี ดังนี้ (ชติ นิลพานิช และกุลธน ธนาพงศธร, 2532, หนา 362) 1. หลักการสรางความสัมพันธท่ีดีตอกันระหวางทางราชการกับประชาชน โดย ยึดถือความศรัทธา ของประชาชนท่มี ตี อ หนวยงานหรือตอ บคุ คล 2. หลักการขจัดความขัดแรง ความขัดแยงในเรื่องผลประโยชนและความคิด จะมี อิทธิพลตอการ ดําเนินงานพฒั นาเปนอยางมากเพราะจะทาํ ใหงานหยุดชะงกั และลมเหลว 3. หลกั การสรางอดุ มการณและคานยิ มในดานความขยัน ความอดทน การรวมมือ การซ่ือสัตย และ การพ่ึงตนเอง เพราะอุดมการณเปนเร่ืองที่จะจูงใจประชาชนให รวมสนับสนุนนโยบาย และเปาหมายการ ดาํ เนนิ งาน และอาจกอ ใหเกิดขวญั และกําลังใจ ในการปฏิบตั งิ าน 4. การใหการศึกษาอบรมอยางตอเนื่องเปน การสง เสรมิ ใหค นมคี วามรูความคิด ของตนเอง ชวยให ประชาชนม่นั ใจในตนเองมากข้ึน การใหก ารศกึ ษาอบรมโดยให ประชาชนมโี อกาสทดลองคดิ ปฏิบัติ จะชวยให ประชาชนสามารถคมุ ครองตนเองได รูจกั วิเคราะหเ ห็นคุณคาของงาน และนา ไปสกู าร เขา รว มในการพัฒนา 5. หลกั การทํางานเปนทีม สามารถนํามาใชใ นการแสวงหาความรว มมือในการ พัฒนาไดด ี 6. หลักการสรางพลังชุมชน การรวมกลุมกันทํางานจะทําใหเกิดพลังในการ ทํางานและทําใหงาน เกดิ ประสทิ ธิภาพ อน่ึง สํานักมาตรฐานการศึกษา, สํานักงานสภาสถาบันราชภัฎ, กระทรวงศึกษาธิการ, สํานัก มาตรฐานอุดมศึกษา และทบวงมหาวิทยาลัย (2545,หนา 118) ได กลาวถึงยุทธศาสตรในการสงเสริมการมี สวนรว มของประชาชนไว 2 ประการคอื

10 1. การจดั กระบวนการเรียนรู สามารถทาํ ไดห ลายวธิ ี ดงั น้ี 1.1 จั ด เ ว ที วิ เ ค ร า ะ ห ส ถ า น ก า ร ณ ข อ ง ห มู บ า น เ พ่ื อ ทํ า ค ว า ม เ ข า ใ จ แ ล ะ เ รี ย น รู รว มกันในประเด็นตาง ๆ 1.2 จัดเวทีแลกเปลี่ยนประสบการณหรือจัดทัศนศึกษาระหวางกลุมองคกร ตาง ๆ ภายใน ชุมชนและระหวางชมุ ชน 1.3 แกอบรมเพ่อื พัฒนาทักษะเฉพาะดา นตาง ๆ 1.4 ลงมือปฏบิ ตั ิจริง 1.5 ถายถอดประสบการณและสรุปบทเรียนท่ีจะนําไปสูการปรับปรุง กระบวนการทํางาน ทเ่ี หมาะสม 2. การพัฒนาผูนําเครือขาย เพ่ือใหผูนําเกิดความม่ันใจในความและ ความสามารถที่มี จะชวยให สามารถรเิ ริ่มกิจกรรมการแกไขปญหา หรือกจิ กรรมการ พฒั นาได ซ่งึ สามารถทําไคหลายวธิ ี ดงั น้ี 2.1 แลกเปล่ยี น เรียนfระหวา งผูน ําท้ังภายในและภายนอกชมุ ชน 2.2 สนับสนุนการจัดเวทีแลกเปลี่ยนเรียนเอยางตอเนื่อง และสนับสนุน ขอมูลขาวสารท่ี จาํ เปนอยางตอเน่อื ง 2.3 แลกเปล่ียนเรียน!และดําเนินงานรวมกันของเครือขายอยางตอเน่ืองจะทํา ใหเกิด กระบวนการจดั การและจดั องคก รรว มกัน Rose (อางถึงใน สานิตย บุญชุ,2527,หนา 7) ไคกลาวถึงการมีสวนรวมของ ประชาชนไว กลาวคือ ชุมชนใดที่ไคเปดโอกาสใหประชาชนไดเขามามีสวนรวมมาก เทาใด ก็จะทําใหการพัฒนาชุมชนน้ันสามารถ เปนไปไดโดยสะดวกและสามารถดําเนิน ไปสูเปาหมายที่วางไวได ทั้งนี้โดยมีความเช่ือพ้ืนฐานที่วาคนมี ศกั ยภาพในการเปล่ียนแปลงคุณคาของความคิดและสมรรถภาพของคนเราน้ันจะไมมีความหมาย ถาหากขาด การมสี ว นรวมกบั บคุ คลอ่ืน กระบวนการมีสว นรวม การแบง กระบวนการการมสี ว นรวมออกเปน 4 ขัน้ ตอน คอื 1. การมสี ว นรว มคานการวางแผน 2. การมีสว นรว มในการปฏิบัติ 3. การมสี วนรว มในการจัดสรรผลประโยชน 4. การมสี วนรว มในการติดตามและประเมินผล แนวคิดและกระบวนการมีสวนรวม ในท่ีประชุมเกี่ยวกับการมีสวนรวมของประชาชน ณ องคการสหประชาชาติ เมื่อป ค.ศ. 1975 กลุม ผเู ชย่ี วชาญที่ใหขอเสนอแนะไววา การมีสวนรวมของประชาชนเปน คําที่ไมอาจกําหนดนิยามความหมายเดียว ที่ครอบคลุมได เพราะความหมายของการมีสวนรวมอาจแตกตางกันไปในแตละประเทศ หรือแมแตในประเทศ เดียวกันก็ตาม ดังนั้น การนิยามความหมายของการมีสวนรวมของประชาชน ควรมีลักษณะจํากัดเฉพาะใน ระบบเศรษฐกจิ สงั คม และการเมืองหน่งึ ๆ เทา น้ัน อยางไรก็ดี กลุมผูเชี่ยวชาญดังกลาวไดขยายความการมีสวนรวมของประชาชนวา ครอบคลุม ประเดน็ ดงั นี้ (กรมอนามยั , 2550) ประเด็นท่ี 1 การมีสวนรวมของประชาชนครอบคลุมการสรางโอกาสที่เอ้ือใหสมาชิกทุกคนของ ชุมชนและของสงั คมไดร ว มกิจกรรมซง่ึ นาํ ไปสู และมอี ทิ ธพิ ลตอกระบวนการ พัฒนา และเอื้อใหไดรับประโยชน จากการพัฒนาโดยเทา เทยี มกัน

11 ประเด็นที่ 2 การมีสวนรวมสะทอนการเขาเกี่ยวของโดยสมัครใจ และเปนประชาธิปไตยในกรณี ดังนคี้ ือ การเอื้อใหเกิดการพยายามพัฒนา การแบงสรรผลประโยชนจากการพัฒนาโดยเทาเทียมกัน และการ ตัดสนิ ใจเพอื่ กําหนดเปา หมาย นโยบายและการวางแผนดําเนนิ การโครงการพฒั นาทางเศรษฐกิจและสงั คม ประเดน็ ที่ 3 การมีสว นรว มเปน ตัวเชื่อมโยงระหวางประชาชนและทรัพยากรเพือ่ พัฒนากับประโยชน ที่ไดรับจากการลงทุนดังกลาว กลาวอีกนัยหน่ึงก็คือ การมีสวนรวมของประชาชนในการตัดสินใจ ไมวาระดับ ทองถิ่น ภูมิภาค และระดับชาติจะชวยกอใหเกิดความเช่ือมโยงระหวางส่ิงที่ประชาชนลงทุนลงแรงกับ ประโยชนท่ไี ดรับ ประเด็นท่ี 4 การมีสวนรวมของประชาชนอาจแตกตางกันไปตามสภาพเศรษฐกิจของประเทศ นโยบาย และโครงสรางการบริหาร รวมทั้งลักษณะเศรษฐกิจสังคมของ ประชากร การมีสวนรวมของ ประชาชนมิไดเปนเพียงเทคนิควิธีการ แตเปนปจจัยสําคัญในการประกันใหเกิดกระบวนการพัฒนาท่ีมุงเอ้ือ ประโยชนต อประชาชน นอกจากน้ี ในกระบวนการพัฒนาแบบมีสวนรวมจะตองเปดโอกาสใหประชาชนเขามามีสวนรวมใน การตดั สินใจกําหนดความตองการของตัวเอง การตัดสินใจใชทรัพยากร โดย ทวีทอง หงษวิวัฒน (2527, หนา 2) มคี วามเหน็ ที่สอดคลองกันวา การมสี ว นรวม หมายถึง สิทธิของประชาชนตอ การตดั สินใจนโยบายที่เกี่ยวกับ การจดั สรร (allocation) และการใชป ระโยชน (utilization) ของทรัพยากรเพ่ือการผลิต ซึ่งเปนความจําเปนท่ี ประชาชนตอ งเขา รว มในการวางแผน เพอื่ การกนิ ดีอยูดี และสามารถตอบสนองตอสิ่งที่เขาถึง ซึ่งการพัฒนาให คนจนไดรับประโยชนเพื่อการผลิต การบริการ และสิ่งอํานวยความสะดวกสาธารณะดวย และการมีสวนรวม คือการทีป่ ระชาชนเขา ไปมีสว นในการตดั สินใจในระดับตา ง ๆ ทางการจัดการบริการทางการเมือง เพื่อกําหนด ความตอ งการของชมุ ชนของตน การมีสว นรวมของประชาชนกอใหเกิดกระบวนการและโครงสรางที่ประชาชน สามารถท่ีจะแสดงออก ซงึ่ ความตองการของตน การจัดลําดับความสาํ คัญ การเขารวมในการพัฒนา และไดรับ ประโยชนจากการพฒั นานั้นโดยเนนการใหอ ํานาจในการตัดสินใจแกประชาชนในชนบท และเปนกระบวนการ กระทําท่ีประชาชนมีความสมัครใจเขามามีสวนในการกําหนดการเปลี่ยนแปลง เพื่อประชาชนเอง โดยให ประชาชนไดม สี ว นในการตัดสินใจเพื่อตนเอง ท้ังน้ี โดยมิใชการกําหนดกรอบความคิดจากบุคคลภายนอกตาม นิยามขางตน จะเห็นไดวาการมีสวนรวมของประชาชน ในฐานะสมาชิกของสังคม ไมวาจะในบริบทของการ พัฒนาสังคม เศรษฐกิจ การเมืองหรือวัฒนธรรม ยอมเปนส่ิงท่ีแสดงออกใหเห็นถึงพัฒนาการรับรู และภูมิ ปญญาในการกําหนดชีวิตของตนอยางเปนตัวของตนเองในการจัดการควบคุมการใช และการกระจาย ทรัพยากรท่ีมีอยูเพ่ือประโยชนตอการดํารงชีวิตทางเศรษฐกิจและสังคม ตามความจําเปนอยางสมศักด์ิศรี นอกจากนี้ การท่ีประชาชนหรือชุมชนพัฒนาขีดความสามารถของตนในการจัดการควบคุมการใชทรัพยากร ควบคุมการกระจายทรัพยากรทม่ี ีอยู เพ่ือประโยชนตอการดํารงชีพทางเศรษฐกิจและสังคม ทําใหประชาชนได พัฒนาการรับรูและภูมปิ ญ ญา ซง่ึ แสดงออกในรูปของการตัดสนิ ใจเพ่อื ตนเอง 3) ทฤษฎีความสําเร็จ ทฤษฎีความสําเร็จ (Achievement Need (nAch)) เมคเคลแลนด (McClelland,1953) มีความเชื่อวา มนุษยเรามุงจะกระทําส่ิงใดส่ิงหน่ึงใหสําเร็จลุลวงไป เมคเคลแลนดไดสรางแบบทดสอบเพื่อแยกประเภท ของมนุษย ออกเปน พวกท่ีมีความตองการความสําเร็จสูงตํ่า เรียกวา Thematic Apprecption Test (TAT) TAT จะประกอบดวย ภาพตา งๆ ภาพเหลา น้ี จะไมมคี ําบรรยายกํากบั ไว ผูทดสอบจะเปน ผูบรรยายวา ภาพเหลานั้น เกี่ยวกับสิ่งใด หรือคนในภาพน้ันมีความรูสึกอยางไร เชน ภาพวาดหน่ึงมีเด็กหนุมกําลังพรวนดินกลางทุงนา ที่ปลายนามีพระอาทิตยกําลังจะลับขอบฟาแสดงถึงเวลาเย็นผูทดสอบจะตองบรรยายวา เด็กหนุมคนนั้นมี ความรสู ึกอยางไร คําบอกเลาของผูทดสอบจะไดรับการตีความจากผูตัดสินวาเขามีแรงจูงใจในความสําเร็จสูง หรือตํ่า โดยไดรับการเปรียบเทียบคําตอบของผูทดสอบตางๆ เชน ถาผูทดสอบเลาวาหนุมผูน้ันกําลังเสียใจวา

12 พระอาทิตยกําลังตกดินซึ่งหมายความวา เขาไมสามารถปลูกตนไมใหเสร็จสิ้นในวันนี้ไดในขณะเดียวกัน มีผู ทดสอบอีกผูหนึ่งบรรยายวา หนุมคนน้ันดีใจวาพระอาทิตยตกและเขาจะไดพักผอนเสียที จะไดดื่มเหลา สรวลเสเฮฮาบาง จากขอมูลดังกลาวผูทดสอบคนหน่ึงจะไดรับการตีความวาเขามีแรงจูงใจในความสําเร็จสูง และผูทดสอบคนท่ีสองจะไดรับการตีความวา เขามีแรงจูงใจในความสําเร็จตํ่า ลักษณะของบุคคลที่มีแรงจูงใจ ในความสาํ เร็จสงู (McClelland,1947) ไดเ ก็บรวบรวมลักษณะตา งๆ ดงั นี้ บุคคลผูมีแรงจูงใจในความสําเร็จสูง จะตอ งเปนคนท่ี 1) ชอบทํางาน ท่ีมีระดับยากปานกลาง เปนงานที่ไมยาก หรืองายเกิน ความสามารถของเขาในการ ทดลองช้ินหนึ่งใหผูรับการทดลอง โยนเกือกมาใสหวงปกกับดินผลปรากฏวา บุคคลมีมีแรงจูงใจสองลักษณะ คอื แรงจูงใจในความสําเรจ็ สูงและตํ่า มีการปฏบิ ตั ิที่แตกตางกนั พวกท่ีมีแรงจูงใจสูงจะเลือกระยะหาง จากหลัก พอสมควรท่ีเขาสามารถจะโยนเกือกมาเขาหลักได เขาจะไมเปนใกลหรือไกลเกินไป แตจะยืนใหหางมากเทาท่ี เขาจะพยายามโยน ใหเขาได สวนพวกแรงจูงใจดานนี้ตํ่ามักเลือกยืนใกลๆใหใสเกือกมาไดงายๆ หรือยืนไกลๆ จนไมสามารถโยนเขา ได 2) ชอบไดร บั การตอบสนอง ตอ ผลงานทันทที ผ่ี ลสําเร็จเพ่ือจะไดวัดประเมินผลงานความกาวหนาของ เขา และจะวัดตามกฎเกณฑทีบ่ ง เฉพาะ 3) ชอบท่ีจะทําสิ่งใดแลวทําใหสําเร็จไปและเขามักมีความสนใจในงานน้ันๆ มีการตอบสนองความ ตองการใน (Intrinsic Reward) งานน้ันควรนา สนใจและทา ทาย 4) เมอื่ เลือกและมจี ุดมงุ หมายแลวจะตองทําจนสําเรจ็ ลุลวงไป เขาอาจจะมลี ักษณะเงียบไมยุงเก่ียวกับ คนอ่นื มากนัก เขารถู ึงวาความสามารถของเขานน้ั จริงๆมแี คไหน ไมใชค ิดเองวา เขามีความสามารถมีแคนั้นแคนี้ เนอื่ งดวยลักษณะของผูมีแรงจูงใจสูงในความสําเร็จมักจะเปนประโยชนตอองคกรและบุคคล McClelland ได สรา งกลุมฝก บุคคลเพื่อเปน พวกที่มีแรงจงู ใจสงู ขึ้นในหมูนักบริหาร ซง่ึ เขามจี ดุ มุงหมาย ดงั นี้ 4.1 สอนใหผูร ว มงานรูวิธกี ารคิด พูด และการกระทาํ คลา ยกบั พวกท่ีมีแรงจงู ใจสูงดานความสาํ เรจ็ 4.2 ใหผรู ว มงานรจู ักตวั เองมากข้ึน ตามความเปน จรอง รจู ักความสามารถที่แทจรงิ ของตน 4.3 สรางสรรคใหผูรวมงานไดเรียนรู เก่ียวกับความหวังของผูอ่ืน ความสามารถ ความกลัว ความ ผิดพลาด ลม เหลว และความสาํ เร็จของผูอนื่ และตนเอง โดยใหบ คุ คลเหลา น้ีมปี ระสบการณท างอารมณร ว มกนั เมคเคลแลนด ไดรับความสําเร็จในการสรางกลุมฝก ฝนความสาํ เรจ็ ใหผูจัดการ แตผลของการฝกน้ียัง สามารถยืนยนั ไดว าผจู ัดการเหลานีม้ แี รงจูงใจในความสาํ เร็จจริงหรือไม หรืออาจเพราะตําแหนงในงานของเขา เปนตัวกาํ หนดขอ ผิดพลาดของทฤษฎีนี้คอื การตีความขอมูลจากการเลาบรรยายภาพของผูทดสอบการตีความ ขอมูลเหลาน้ีข้ึนอยูกับความเชื่อของผูตีความ ฉะน้ันผูทดสอบจะมีแรงจูงใจสูงหรือต่ําขึ้นอยูกับคําบรรยายของ ตนสอดคลอ งกบั ความคิดความเช่ือของผูตีความทางใด 4. ทฤษฎีความตอ งการของมาสโลว (Maslor’s Hierarchy of Needs Theory) อับราแฮม มาสโลว (Maslow,1943) ไดเสนอคติฐาน 2 ประการกอนจะกลาวถึงทฤษฎีวา ประการ แรก มนุษยมีความตองการเกิดข้ึนเสมอ และประการที่สองความตองการของมนุษยมีลักษณะเปนสากล คือ คลายกันไปทุกวัฒนธรรมและความตองการของมนุษยมีลักษณะเปนไปตามลําดับข้ันตอนน่ันคือเมื่อความ ตองการในระดับลางไดรับการตอบสนองเพียงพอแลว บุคคลจึงจะเล่ือนขึ้นไปหาทางตอบสนอง โดยระบุวา บคุ คลจะมีความตอ งการทเ่ี รยี งลําดบั จากระดับพ้ืนฐานมากที่สุดไปยังระดับสูงสุด ในทัศนะของมาสโลว มนุษย มีความตองการตลอดเวลา ความตองการกระตุมใหคนแสดงพฤติกรรมเพื่อตอบสนองความตองการของตน ความตอ งการทงั้ หมดของมนุษยส ามารถเรยี งลาํ ดบั ได 5 ข้ันตอน ดงั น้ี

13 1. ความตองการทางสรีระ ไดแก ความตองการทางรางกาย ความตองกายทางกายจะอยูในลําดับท่ี ต่าํ ทส่ี ุด พ้ืนฐานมากทส่ี ดุ เปนความตองการในเรื่องการกิน การอยู ความสุขสบายทางกายท้ังปวง เชน อาหาร น้ํา และที่อยอู าศยั 2. ความตองการสวัสดิภาพ ไดแก ความตองการความปลอดภัย เปนความตองการอันดับสองของ มาสโลว จะถูกกระตุนภายหลังความตองการทางรางการถูกตอบสนองแลวความตองการความปลอดภัยจะ หมายถงึ ความตอ งการสภาพแวดลอ มทป่ี ลอดภัย ปราศจากอันตรายทางรางการและจิตใจ เชน ความตองการ สิ่งยดึ เหนย่ี วจิตใจ ความกลัวการสญู เสีย ภัยอนั ตรายตางๆ ความมนั่ คง และหลกั ประกนั การทาํ งาน 3. ความตองการทางสังคม คือ ความตองการความรักและความสัมพันธระหวางบุคคลที่จะเก่ียวพัน และการยอมรบั โดยบุคคลอื่น เพ่ือการตอบสนองทางสงั คม เชน ตองการมีความสัมพนั ธท ดี่ ีกับเพื่อน คนรัก พอ แม ลูก 4. ความตอ งการการไดร ับการยกยองและการนบั ถือตนเอง คือ ความตองการของบุคคลท่ีตองการจะ สรางการเคารพตัวเองและการชมเชย จากบุคคลอ่ืน เชน ตองการการยอมรับและภูมิใจในตนเองวาเปนคนท่ีมี คณุ คา แกสังคม 5. ความตองการพัฒนาศักยภาพของตนเอง เปนความตองการข้ันสูงสุดของมนุษยผูซึ่งไมตองกังวล เรื่องปากทอง ความปลอดภัย ความรัก และความยอมรับในตนเองหรือศักด์ิศรีอีกตอไป มนุษยจะพัฒนา ศักยภาพของตนเองเพราะอยากรู อยากสรางสรรคเพราะใจรัก ทํางานเพราะอยากจะทํามีความตองการที่จะ พฒั นาตนเองใหไปถึงขีดสุดของศักยภาพที่ตนเองมีอยูอยางแทจริง (Maslow, 1954 , อาง ใน สิทธิโชค วรานุ สนั ตกิ ูลม 2545, 162) 5. ทฤษฎภี าวะผนู ํา (Leadership Theories) วิภาดา คปุ ตานนท (2554: 237) กลา ววา ผนู าํ (Leader) หมายถงึ บคุ คลท่ีมีความสามารถในการท่ีจะ ทําใหองคกรดําเนินไปอยางกาวหนาและบรรลุเปาหมาย โดยการใชอิทธิพลเหนือทัศนคติและการกระทําของ ผอู ่นื Nelson Quick (1997,346) ใหความหมายของภาวะผูนํา (Leadership) วา หมายถึง กระบวนการ ในการแนะแนวและนําทางพฤติกรรมของคนในสภาพของการทํางาน Gibson lvancevich และ Donnelly (1997,272) มองภาวะผูนํา (Leadership) ในเชิงปฏิสัมพันธระหวางกันของสมาชิกในกลุม โดยมีผูนําเปน ตัวแทนในการเปล่ียนแปลง เปนบุคคลท่ีมีอิทธิพลตอบุคคลอื่นๆในกลุม ภาวะผูนําจึงเกี่ยวของกับการใช อิทธิพลและปฏิสัมพันธระหวางบุคคล เปนการเปล่ียนแปลงของความสัมพันธที่มีผลกระทบตอพฤติกรรมและ การปฏบิ ัติงานของสมาชกิ คนอ่นื ในกลุม ทงั้ น้กี ารเปลย่ี นแปลงนนั้ ตอ งมุง ไปสกู ารบรรลุเปา หมายของกลุมดว ย ผูนําอาจจะเปนบุคคลที่มีตําแหนงอยางเปนทางการหรือไมเปนทางการก็ได ซึ่งเรามักจะรับรูเกี่ยวกับ ผนู าํ ที่ไมเ ปน ทางการอยเู สมอ เนือ่ งจากบคุ คลน้ันมลี ักษณะเดน ท่ีเปน ท่ียอมรับของสมาชิกในกลุม ทําใหสมาชิก แสดงพฤติกรรมท่ีมีนํ้าหนักและเปนเอกภาพ โดยเขาจะใชภาวะผูนําในการปฏิบัติการและอํานวยการโดยใช กระบวนการติดตอสัมพันธกัน เพื่อมุงบรรลุเปาหมายของกลุม (ศิริโสภาคย บูรพาเดชะ,2535 อางถึงใน มลั ลิกา ตนสอน ,2544,47) ภาวะผนู าํ มบี ทบาทท่ีแบง อยา งกวา งๆ ออกเปน 4 ประการ (พรทิพย อยั ยิมาพันธ, 2547 ,68) ไดแก 1) การกระทําแนวทางหลัก (Pathfinding) ผูนําควรเร่ิมดวยการกําหนดเปาหมายและแนวทาง ความคิดท่ีชัดเจน บทบาทดังกลาวจะชวยใหผูนําสรางแผนงานแมแบบ (blueprint of action) ท่ีตั้งอยูบน พ้ืนฐานของหลักการกอนจะลงมือปฏิบัติตามแผน นอกจากนั้นไมเพียงแตตองรูถึงวิธีการกําหนดทิศทางและ เปาหมายเทานั้น แตผูนําตองไดรับการสนับสนุนและความมุงมั่นจากพนักงานในการบรรลุถึงเปาหมายดวย ผูนําตองมีความสามารถนําใหผูอื่นมีสวนรวมในการสรางพันธกิจ (Mission) วิสัยทัศน(Vision) และส่ือสาร

14 อยา งชัดเจนถึงความแตกตางถึงผลประโยชนทพ่ี นกั งานจะไดรบั จากความสาํ เรจ็ ในอนาคต อีกท้ังยังสามารถทํา ใหพ นักงานมีแรงจงู ใจและรสู กึ ตนื่ เตน กับทิศทางใหมนีด้ วย 2) การสรางระบบการทํางานท่ีมีประสิทธิผล (Aligning) การสรางระบบการทํางานที่มีประสิทธิผล หรือการทาํ ใหองคกรดําเนินไปในทิศทางเดียวกัน คือการลงมือสรางแผนหลักท่ีกําหนดข้ึนในข้ันตอนที่หน่ึงทุก ระดบั ช้ันขององคก รควรมีการดาํ เนินการไปในทศิ ทางเดียวกันเพ่อื บรรลวุ ตั ถปุ ระสงคเดียวกัน ในฐานะผูนําตอง เปล่ียนแปลงระบบการทํางาน ขั้นตอนการทํางาน และโครงสรางองคกรใหสอดคลองกับจุดมุงหมายของ องคก รที่ไดว างไวแลว 3) การมอบอํานาจ (Empowering) หากผูนํามีการมอบอํานาจใหแกพนักงานอยางจริงจังจะทําให บรรยากาศในการทํางานมีความไววางใจซ่ึงกันและกัน การสื่อสารระหวางบุคคลและระหวางกลุมเกิด ประสิทธิผลและเกิดผลลัพธใหมๆที่สรางสรรค ซ่ึงมาจากการท่ีสมาชิกของกลุมหรือพนักงานสามารถแสดง ความคิดเห็นและศักยภาพของตนไดอยางอิสระ โดยผูนําตองสรางสภาวะท่ีจะกระตุนการสรางเสริมและ ปลดปลอยความริเริ่มสรางสรรค ความสามารถพิเศษเฉพาะตัว ความสามารถและศักยภาพที่มีอยูในตัวบุคคล ทกุ คน วธิ ีการจะชว ยใหบคุ คลสามารถปฏบิ ัตหิ นา ท่ไี ดด ียงิ่ ข้นึ ในองคก ร 4) การสรางตัวแบบ (Modeling) หัวใจของการเปนผูนําตองสรางความนาเช่ือถือ เพราะไมเพียงแตรู วาจะตองปฏิบัติหนาที่อยางไรเทานั้น แตผูนํายังตองมีคุณสมบัติของผูนําที่ดีดวย กลาวคือ ตองเขาใจถึง ความสําคัญของดุลยภาพระหวางคุณลักษณะ (Characteristics) กับความรูความสามารถ (Competence) เพราะไมว า บุคคลจะมคี วามสามารถเพียงใดก็ไมส ามารถจะเปน ผูน าํ ทแ่ี ทจริงได หากปราศจากซ่ึงคุณลักษณะที่ เหมาะสม 6. กฎหมายทีเ่ ก่ียวของ การศึกษาเรื่อง “ความสําเรจ็ ในการบรหิ ารจดั การการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย กรณีศึกษา: ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง” มีกฎหมายท่ีเก่ียวของ คือพระราชบัญญัติปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 ไดกําหนดขอบเขตและหนาท่ีของผูที่เกี่ยวของกับการดําเนินการปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย ไวด ังนี้ มาตรา 11 ใหกรมปองกนั และบรรเทาสาธารณภัยเปนหนวยงานกลางของรฐั ในการดําเนนิ การ เก่ียวกบั การปองกนั และบรรเทาสาธารณภัยของประเทศ โดยมอี ํานาจหนาท่ี ดงั ตอไปนี้ 1) จัดทําแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติเสนอ กปภ.ช. เพื่อขออนุมัติตอ คณะรัฐมนตรี 2) จัดใหมีการศึกษาวิจัยเพ่ือหามาตรการในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยใหมี ประสทิ ธภิ าพ 3) ปฏิบัติการ ประสานการปฏิบัติ ใหการสนับสนุน และชวยเหลือหนวยงานของรัฐ องคกร ปกครองสวนทอ งถน่ิ และหนวยงานภาคเอกชน ในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย และใหการสงเคราะห เบ้ืองตนแกผปู ระสบภยั ผูไดร บั ภยนั ตราย หรอื ผไู ดร ับความเสียหายจากสาธารณภัย 4) แนะนํา ใหคําปรึกษา และอบรมเก่ียวกับการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแกหนวยงาน ของรฐั องคก รปกครองสว นทองถนิ่ และหนวยงานภาคเอกชน 5) ตดิ ตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการดําเนินการตามแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยใน แตล ะระดับ 6) ปฏิบัติการอ่ืนใดตามท่ีบัญญัติไวในพระราชบัญญัตินี้หรือกฎหมายอื่นหรือตามท่ี ผูบญั ชาการ นายกรัฐมนตรี กปภ.ช. หรือคณะรัฐมนตรีมอบหมาย

15 เมื่อคณะรัฐมนตรีอนุมัติแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติตาม 1) แลวให หนว ยงานของรฐั และองคกรปกครองสวนทอ งถน่ิ ทเ่ี กีย่ วของปฏบิ ัตกิ ารใหเปน ไปตามแผนดงั กลา ว ในการจัดทําแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติตาม 1) ใหกรมปองกันและบรรเทา สาธารณภัยรวมกับหนวยงานของรัฐท่ีเก่ียวของและตัวแทนองคกรปกครองสวนทองถ่ินแตละประเภทมา ปรึกษาหารือและจัดทํา ทั้งน้ี จะจัดใหหนวยงานภาคเอกชนเสนอขอมูลหรือความเห็นเพ่ือประกอบการ พิจารณาในการจัดทาํ แผนดว ยกไ็ ด เพ่อื ประโยชนในการปฏิบัติหนาท่ีตาม 3) 4) 5) และ 6) กรมปองกันและ บรรเทาสาธารณภัยจะจัดใหมีศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยข้ึนในบางจังหวัดเพื่อปฏิบัติงานในจังหวัด น้ันและจังหวัดอื่นท่ีอยูใกลเคียงกันไดตามความจําเปน และจะใหมีสํานักงานปองกันและบรรเทา สาธารณภัยจังหวัดข้ึน เพ่ือกํากับดูแลและสนับสนุนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยในจังหวัดหรือตามที่ ผูอํานวยการจังหวดั มอบหมายดว ยกไ็ ด มาตรา 12 แผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติตามมาตรา 11 (1) อยางนอยตองมี สาระสําคัญดงั ตอไปนี้ 1) แนวทาง มาตรการ และงบประมาณท่ีจําเปนตองใชในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยอยาง เปนระบบและตอ เน่อื ง 2) แนวทางและวิธีการในการใหความชวยเหลือและบรรเทาความเดือดรอนที่เกิดข้ึนเฉพาะหนา และระยะยาวเม่ือเกิดสาธารณภัย รวมถึงการอพยพประชาชน หนวยงานของรัฐ และองคกรปกครองสวน ทองถิ่น การสงเคราะหผปู ระสบภยั การดูแลเก่ียวกับสาธารณสุข และการแกไขปญหาเกี่ยวกับการส่ือสารและ การสาธารณูปโภค 3) หนวยงานของรัฐและองคกรปกครองสวนทองถ่ินท่ีรับผิดชอบในการดําเนินการตาม 1) และ 2) และวิธีการใหไ ดมาซงึ่ งบประมาณเพอื่ การดาํ เนนิ การดงั กลา ว 4) แนวทางในการเตรียมพรอมดานบุคลากร อุปกรณ และเครื่องมือเครื่องใชและจัดระบบการ ปฏิบัตกิ ารในการดาํ เนินการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย รวมถงึ การฝก บคุ ลากรและประชาชน การกําหนดเรื่องตามวรรคหนึ่ง จะตองกําหนดใหสอดคลองและครอบคลุมถึงสาธารณภัยตางๆ โดยอาจกําหนดตามความจําเปนแหงความรุนแรงและความเส่ียงในสาธารณภัยดานน้ัน และใน กรณีที่มีความจําเปนตองมีการแกไขหรือปรับปรุงกฎหมาย ระเบียบ ขอบังคับ หรือมติของ คณะรัฐมนตรที เี่ กยี่ วของ ใหร ะบุไวในแผนการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัยแหง ชาติดวย มาตรา 13 ใหรัฐมนตรีเปนผูบัญชาการมีอํานาจควบคุมและกํากับการปองกันและบรรเทา สาธารณภัยทั่วราชอาณาจักรใหเปนไปตามแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยแหงชาติและ พระราชบัญญัตินี้ ในการนี้ ใหมีอํานาจบังคับบัญชาและสั่งการผูอํานวยการ รองผูอํานวยการ ผูชวย ผูอาํ นวยการ เจาพนกั งาน และอาสาสมัครไดท ่วั ราชอาณาจักร ใหปลัดกระทรวงมหาดไทยเปนรองผูบัญชาการมีหนาที่ชวยเหลือผูบัญชาการในการปองกันและ บรรเทาสาธารณภยั และปฏบิ ัตหิ นา ทต่ี ามท่ผี ูบ ัญชาการมอบหมายโดยใหมีอํานาจบังคับบัญชาและสั่งการตาม วรรคหนึ่งรองจากผูบญั ชาการ มาตรา 14 ใหอธิบดีเปนผูอํานวยการกลางมีหนาท่ีปองกันและบรรเทาสาธารณภัยท่ัวราชอาณาจักร และมีอํานาจควบคุมและกํากับการปฏิบัติหนาท่ีของผูอํานวยการ รองผูอํานวยการ ผูชวยผูอํานวยการ เจาพนักงาน และอาสาสมคั รไดท ่ัวราชอาณาจักร มาตรา 15 ใหผูวาราชการจังหวัดเปนผูอํานวยการจังหวัด รับผิดชอบในการปองกันและบรรเทา สาธารณภัยในเขตจงั หวดั โดยมีอํานาจหนา ทด่ี ังตอไปน้ี

16 1) จัดทําแผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัด ซ่ึงตองสอดคลองกับแผนการปองกัน และบรรเทาสาธารณภัยแหง ชาติ 2) กํากบั ดแู ลการฝก อบรมอาสาสมัครขององคก รปกครองสว นทอ งถนิ่ 3) กาํ กับดูแลองคก รปกครองสวนทองถิน่ ใหจ ัดใหมีวัสดุ อปุ กรณ เคร่อื งมือเคร่ืองใช ยานพาหนะ และส่ิงอ่ืน เพ่ือใชในการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยตามท่ีกําหนดในแผนการปองกันและบรรเทา สาธารณภยั จังหวัด 4) ดําเนินการใหหนวยงานของรัฐและองคกรปกครองสวนทองถ่ินใหการสงเคราะหเบื้องตนแก ผูประสบภัย หรือไดรับภยันตรายหรือเสียหายจากสาธารณภัยรวมตลอดทั้งการรักษาความสงบเรียบรอยและ การปฏิบตั ิการใดๆ ในการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั 5) สนับสนุนและใหความชวยเหลือแกองคกรปกครองสวนทองถิ่นในการปองกันและบรรเทา สาธารณภยั 6) ปฏบิ ัติหนาทอี่ ่ืนตามท่ผี ูบญั ชาการและผูอํานวยการกลางมอบหมาย มาตรา 16 แผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดตามมาตรา 15 (1) อยางนอยตองมี สาระสําคัญตามมาตรา 12 และสาระสําคัญอ่นื ดังตอ ไปนี้ 1) การตั้งศูนยอํานวยการเฉพาะกิจเม่ือเกิดสาธารณภัยข้ึน โครงสราง และผูมีอํานาจ ส่ังการ ดา นตางๆ ในการปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย 2) แผนและข้ันตอนขององคกรปกครองสวนทองถิ่นในการจัดหาวัสดุ อุปกรณ เครื่องมือ เครอื่ งใช และยานพาหนะ เพ่อื ใชในการปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั 3) แผนและขนั้ ตอนขององคกรปกครองสวนทองถิ่น ในการจัดใหมีเคร่ืองหมายสัญญาณ หรือส่ิง อนื่ ใด ในการแจง ใหป ระชาชนไดทราบถึงการเกดิ หรือจะเกิดสาธารณภัย 4) แผนปฏบิ ัตกิ ารในการปองกันและบรรเทาสาธารณภยั ขององคกรปกครองสว นทองถนิ่ 5) แผนการประสานงานกับองคก รสาธารณกุศล ผลที่ไดจากการศึกษาตามแนวคิดและทฤษฎีและงานวิจัยที่เกี่ยวของขางตนสรุปไดวาการบริหาร จัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง อยูใน กรบทฤษฎีของการบริหาร การมีสวนรวม ความสําเร็จ ความตองการ ภาวะผูนํา รวมท้ังระเบียบกฎหมาย ที่เก่ียวของซึ่งการสรุปดังกลาวนําไปสูสมมุติฐานเก่ียวกับความสัมพันธระหวาง ความสําเร็จในการบริหาร จัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง กบั ปจจยั สว นบคุ คล และ ปจจัยจากการไดรบั การสนับสนุนดา นตา งๆไดว า สมมติฐานที่ ความสําเรจ็ ในการบริหารจัดการการใหค วามชว ยเหลอื ผปู ระสบอคั คภี ัย ของศูนยปองกัน และบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง มผี ลตอ ปจ จยั สวนบุคคล และ ปจจัยจากการไดรับการสนับสนุนดาน ตางๆ อยา งไร ตัวแปรตาม คอื ความสําเร็จในการบรหิ ารจัดการการใหค วามชว ยเหลอื ผูประสบอัคคีภยั ของ ศนู ยปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง ตัวแปรอิสระ คือ เพศ อายุ ตําแหนง ประสบการณปฏิบัติงาน ระยะเวลาการปฏิบัติงาน ระดับการศึกษา และปจจัยจากการไดรับการสนับสนุนดานตาง ๆ เชน ดานงบประมาณ บุคลากร อุปกรณ เคร่ืองมือเครื่องจักรกล ยานพาหนะ

17 7. กรอบแนวคิด ภาพท่ี 2.1 : ความสัมพันธระหวาง ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผู ประสบอคั คีภัย ของศนู ยป องกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง กับ ปจจยั สวนบคุ คล และ ปจจัยจาก การไดรบั การสนับสนุนดา นตางๆ ตวั แปรอสิ ระ ตวั แปรตาม ปจจัยสว นบุคคล ไดแก ความสําเรจ็ ในการบริหารจัดการการให 1. เพศ 2. อายุ 3. ตําแหนง ความชว ยเหลือผูประสบอัคคีภยั ของ 4. ประสบการณ ฯ ศูนยปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั 5. ระยะเวลาการปฏบิ ัตงิ านฯ เขต 10 ลําปาง 6. ระดบั การศึกษา รูปภาพ 2.1 ปจจัยจากการไดร บั การ สนบั สนนุ ดา นตางๆ ดังน้ี - ดา นบคุ ลากร - งบประมาณ - อุปกรณ เครื่องมือ เคร่ืองจักรกล ยานพาหนะ กรอบแนวคิดขางตนแสดงถึงความสัมพันธระหวางความสัมพันธระหวาง ความสําเร็จในการบริหาร จัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง กับ ปจจัยสวนบุคคล และ ปจจัยจากการไดรับการสนับสนุนดานตางๆ ภายใตแนวความคิดเรื่องความสําเร็จ ของ เมคเคลแลนด ท่ีมีความเชื่อวา มนุษยเรามุงจะกระทําส่ิงใดสิ่งหนึ่งใหสําเร็จลุลวงไป ซึ่งเมคเคลแลนดได สรา งแบบทดสอบเพ่ือแยกประเภทของมนุษย ออกเปน พวกท่ีมีความตองการความสําเร็จสูงตํ่า สรุปวาลักษณะของ บุคคลผูม ีแรงจูงใจในความสําเรจ็ สงู จะตอ งเปนคนที่ 1) ชอบทํางาน ท่ีมีระดับยากปานกลาง เปนงานที่ไมยาก หรืองายเกิน ความสามารถของเขาในการ ทดลองชิ้นหน่ึงใหผูรับการทดลอง โยนเกือกมาใสหวงปกกับดินผลปรากฏวา บุคคลมีมีแรงจูงใจสองลักษณะ คอื แรงจงู ใจในความสาํ เร็จสงู และตา่ํ มกี ารปฏิบตั ทิ ่แี ตกตางกนั พวกที่มีแรงจงู ใจสูงจะเลือกระยะหาง จากหลัก พอสมควรที่เขาสามารถจะโยนเกือกมาเขาหลักได เขาจะไมเปนใกลหรือไกลเกินไป แตจะยืนใหหางมากเทาที่ เขาจะพยายามโยน ใหเขาได สวนพวกแรงจูงใจดานน้ีต่ํามักเลือกยืนใกลๆใหใสเกือกมาไดงายๆ หรือยืนไกลๆ จนไมสามารถโยนเขา ได 2) ชอบไดร บั การตอบสนอง ตอผลงานทันทีที่ผลสําเรจ็ เพื่อจะไดวัดประเมินผลงานความกาวหนาของ เขา และจะวัดตามกฎเกณฑท่ีบงเฉพาะ 3) ชอบที่จะทําสิ่งใดแลวทําใหสําเร็จไปและเขามักมีความสนใจในงานนั้นๆ มีการตอบสนองความ ตองการใน (Intrinsic Reward) งานนนั้ ควรนาสนใจและทาทาย 4) เม่ือเลอื กและมีจดุ มุงหมายแลวจะตอ งทําจนสําเร็จลุลวงไป เขาอาจจะมีลกั ษณะเงียบไมยุงเกี่ยวกับ คนอน่ื มากนัก เขารถู ึงวาความสามารถของเขานัน้ จรงิ ๆมีแคไหน ไมใ ชค ดิ เองวาเขามีความสามารถมีแคน้ันแคน้ี เน่อื งดวยลกั ษณะของผูมีแรงจูงใจสูงในความสําเร็จมักจะเปนประโยชนตอองคกรและบุคคล McClelland ได สรา งกลมุ ฝก บคุ คลเพอ่ื เปนพวกทมี่ ีแรงจูงใจสูงข้ึนในหมนู ักบรหิ าร

18 บทที่ 3 ระเบียบวิธีวจิ ัย เน้ือหาของบทเปนการอธิบายถึงวิธีการวิจัยสําหรับการศึกษาในคร้ังน้ี ซึ่งใชการวิจัยเชิงปริมาณ ประกอบดวย ประชากรและตัวอยา ง เครอื่ งมอื ที่ใชใ นการศกึ ษา การเก็บรวบรวมขอมลู การแปรผลขอมูล และ วิธีการทางสถิติสําหรับใชใ นการวเิ คราะหและการทดสอบสมมตุ ิฐานเรือ่ งความสัมพนั ธร ะหวา งตวั แปรท่ีกําหนดข้นึ ในการวิจัยครั้งนี้ เปนการศึกษาความสําเร็จดานการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบ อัคคีภัย กรณีศึกษา : ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง โดยใชรูปแบบการวิจัย เชิงปริมาณ (Quantity Research) และใชแบบสอบถามจากกลุมตัวอยางและวิเคราะหทางสถิติ มรี ายละเอียดดงั นี้ 1. ประชากร 2. ตวั อยา ง 3. เครอ่ื งมือที่ใชในการศกึ ษา 4. องคป ระกอบของแบบสอบถาม 5. การเก็บรวบรวมขอ มูล 6. การแปรผลขอมลู 7. สถติ ิทใี่ ชใ นการวิเคราะห 1. ประชากร ประชากรทใี่ ชในการศึกษา ไดแก 1) ขาราชการ ลูกจางประจํา และพนักงานราชการ ท่ีปฏิบัติงานในศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง จํานวน 44 คน 2) ขาราชการ ลูกจางประจํา และพนักงานราชการ ท่ีปฏิบัติงานในสํานักงานปองกันและบรรเทา สาธารณภัยจังหวัดลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน จํานวน 30 คน ระยะเวลาในการศึกษา 3 เดือน ต้งั แตเ ดือน มกราคม – มนี าคม 2557 2. ตัวอยาง ตัวอยางที่ใชศึกษาคือ ขาราชการ ลูกจางประจํา และพนักงานราชการ ท่ีปฏิบัติงานในศูนยปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง และขาราชการ ลูกจางประจํา และพนักงานราชการ ท่ีปฏิบัติงานใน สํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน จํานวน 283 คน ผูวิจัยไดกําหนดขนาดตัวอยางจํานวนดังกลาวโดยใชสูตรของ Yamane (1967) ท่ีระดับความเชื่อม่ันรอยละ 90 และคาความคลาดเคลื่อนท่ีระดับรอยละ ±10 ซ่ึงตัวอยางท่ีไดนั้น ผูวิจัยเลือกใชวิธีการสุมตัวอยางแบบวิธี สุมตัวอยางแบบแบงช้ัน (Stratified random sampling) เปนการสุมตัวอยางประชากรแบบจัดประชากร ออกเปนแตละพวกหรือช้ัน (Stratum) การแบงประชากรเปนพวกหรือช้ัน ยึดหลักใหมีลักษณะภายใน คลายกนั มากที่สดุ แตจะแตกตางกนั ระหวางชั้นมากท่ีสุด จากนั้นจึงทําการสุมจากแตละชั้นข้ึนมาทําการศึกษา โดยใชสัดสว นของกลุม ตัวอยางประชากรทส่ี ุม ข้ึนมาเทากัน หรอื ไมเ ทากนั กไ็ ด ทั้งนี้ขึน้ อยกู ับความเหมาะสม สตู รของ ทาโร ยามาเน (Yamane, 1973 อา งใน ธรี วฒุ ิ เอกะกลุ , 2543) n= N . 1 + Ne2 n = ขนาดของกลุมตวั อยางท่ีตองการ N = ขนาดของประชากร e = ความคลาดเคล่อื นของการสมุ ตวั อยางที่ ยอมรับได

19 วธิ ีการคาํ นวณสตู รนผ้ี วู จิ ยั ตอ งทราบขนาดของประชากรท่ีตองการศกึ ษา (N) และกําหนดระดับความ คลาดเคลื่อน ของการสุมตวั อยา งที่ยอมรบั ได (e) ประชากรที่ ใช ในการวิจยั มี จาํ นวน 283 คน ยอมรับให เกดิ ความคลาดเคลื่อนจากตวั อยางได 10% ขนาดของกลมุ ตวั อยา งที่ตองการเทา กบั n= N . 1 + Ne2 n = 283 . 1 + 283(0.10)2 n = 73.89 ≈ 74 ผูท ําวจิ ยั ไดด ําเนินการเกี่ยวกบั การเลอื กตวั อยา ง ดังนี้ 1. หาจํานวนของกลุมประชากรทั้งหมด ซ่ึงเปน ขาราชการ ลูกจางประจํา และพนักงานราชการ ท่ีปฏิบัติงานในศนู ยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง และขาราชการท่ีปฏิบัติงานในสํานักปองกัน และบรรเทาสาธารณภยั จงั หวัดลําปาง ลาํ พนู เชยี งใหม และแมฮ องสอน และมจี าํ นวนทั้งหมด 283 คน 2. กําหนดขนาดตัวอยา งจากสูตรการคํานวณและไดจ าํ นวน 74 คน 3. จัดแบงตัวอยางเปนกลุมยอยโดยใชเกณฑระดับความสําเร็จในการดําเนิน งานดานการบริหาร จัดการการใหความชวยเหลอื ผูประสบอคั คภี ยั โดยใชแบบสอบถามเปนมาตราสวนประเมินคา (Rating Scale) ตามแบบของ Likert Scale มี 5 ระดับ ใหเลือกคําตอบท่ีตรงกับความคิดเห็นของกลุมตัวอยางตามความตองการ ในชองจากมากไปหานอย เกณฑการแปลความหมายในการวิเคราะหขอมูล ใชเกณฑการแบงชวงคะแนนจาก จาํ นวนระดบั ชนั้ เทากบั 5 ชนั้ (จาก 1-5 ) คาํ นวณสูตรไดดังนี้ คาคะแนนสูงสุด-คะแนนตาํ่ สดุ = 5-1 = 0.8 จาํ นวนระดับชัน้ 5 ผูศึกษาใชวิธีการวิจัยเชิงสํารวจ (Survey Research) โดยใชแบบสอบถาม (Questionnaire) เปนเครื่องมือในการเก็บรวบรวมขอมูลจากกลุมตัวอยางโดยประชากร (Population) ของการศึกษา คือ ขาราชการ เจาหนาท่ีของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง และสํานักงานปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย ในเขตรวม 4 จังหวัด ประกอบดว ย ลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน โดยเจาะจง เฉพาะผทู ป่ี ฏบิ ตั งิ านดา นการปอ งกันและชว ยเหลือผปู ระสบอัคคีภัยจํานวน 74 คน เปนการศึกษาถึงปจจัยสวน บุคคล เชน เพศ อายุ ตําแหนง ระยะเวลาท่ีปฏิบัติงานดานการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ประสบการณ เก่ียวกับการบรรเทาสาธารณภัย ขนาดของอคั คีภยั ท่เี คยมปี ระสบการณ มีผลตอความพรอมในการปองกันและ แกไขปญหาจากอัคคภี ยั เปน การออกแบบสอบถาม ประกอบดวย เน้ือหา 3 สวน ดังนี้ สวนท่ี 1 เปนคําถามเกย่ี วกับปจจัยสวนบคุ คลของผูต อบแบบสอบถาม ไดแ ก เพศ อายุ ประสบการณป ฏิบัตงิ าน ระยะเวลาการปฏิบตั งิ าน ระดบั การศึกษา เปนคําถามเลือกตอบ จํานวน 4 ขอ สวนที่ 2 เปน ความคดิ เห็นท่ีเกย่ี วของกบั ความสําเรจ็ ในการชว ยเหลือผปู ระสบอัคคภี ัย แยกเปน 3 ดา น ไดแ ก 1. ความสําเรจ็ ดา นงบประมาณ มจี าํ นวน 5 ขอ 2. ความสาํ เรจ็ ดานบคุ ลากร มีจาํ นวน 5 ขอ 3. ความสําเรจ็ ดา นดานเคร่ืองมอื เครอื่ งจักร มจี ํานวน 5 ขอ

20 สวนที่ 3 ปญหาอุปสรรคและขอเสนอแนะเพื่อปรับปรุงการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือ ผูประสบอัคคีภัยของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง เปนคําถามปลายเปดที่ใหผูตอบ แบบสอบถามระบุปญหาอุปสรรค และขอเสนอแนะแนวทางแกไขตอความสําเร็จในการใหความชวยเหลือผู ประสบอัคคภี ยั และดา นอนื่ ๆ ตามความคดิ เห็นของผตู อบแบบสอบถาม 4. จัดสัดสวนของจํานวนตวั อยา งแตล ะกลุม ดังตอไปน้ี 1) ขาราชการ ลูกจางประจํา และพนักงานราชการ ที่ปฏิบัติงานในศูนยปองกันและบรรเทา สาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง จํานวน 44 คน 2) ขาราชการ ลูกจางประจํา และพนักงานราชการ ที่ปฏิบัติงานในสํานักงานปองกันและ บรรเทาสาธารณภัยจังหวัดลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน จํานวน 30 คน ระยะเวลาในการศึกษา 3 เดือน ตง้ั แตเ ดือน มกราคม – มนี าคม 2557 5. เลือกตวั อยางของแตละกลมุ โดยใชว ธิ กี ารสุมแบบแบงชน้ั (Stratified random sampling) 3. เครอ่ื งมอื ท่ีใชในการศกึ ษา ผวู ิจยั ใชแ บบสอบถามเปน เคร่ืองมือเพ่อื เก็บรวบรวมขอ มลู จากตัวอยา ง โดยมีรายละเอียดเก่ียวกับการ สรางแบบสอบถามเปนขัน้ ตอนดงั น้ี 1. ศกึ ษาวิธีการสรางแบบสอบถามจากเอกสาร งานวิจัย และทฤษฎีทเี่ กย่ี วของ 2. สรางแบบสอบถามเพื่อถามความคิดเห็นในประเด็นตางๆ 3 ประเด็นคือ (1) ขอมูลทั่วไปเกี่ยวกับ ผูตอบแบบสอบถาม (2) เปนความคิดเห็นท่ีเกี่ยวของกับความสําเร็จในการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย (3) ปญ หาอปุ สรรคและขอเสนอแนะเพ่อื ปรบั ปรุงการบริหารจดั การการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภยั 3. นําแบบสอบถามที่ไดสรางขึ้นมาเสนอตออาจารยท่ีปรกึ ษา เพอ่ื ปรบั ปรงุ แกไ ข 4. ทําการปรับปรุงแกไขและนําเสนอใหอาจารยท่ีปรึกษาตรวจสอบความถูกตองอีกคร้ังหน่ึง เพ่ือให อาจารยท่ปี รกึ ษาอนุมตั ิกอนแจกแบบสอบถาม 5. นําแบบสอบถามไปทดลองกบั ตวั อยางจาํ นวน 10 รายเพ่ือหาคา ความเช่ือม่นั 6. ทําการปรบั ปรุงและนําเสนอใหอ าจารยท ีป่ รึกษาอนุมัติกอ นแจกแบบสอบถาม 7. แจกแบบสอบถามไปยงั ตวั อยาง 4. องคประกอบของแบบสอบถาม ผูท ําวจิ ยั ไดอ อกแบบสอบถามซงึ่ ประกอบดวย 3 สว นพรอ มกับวธิ ีการตอบคําถามดงั ตอไปน้ี คอื สว นที่ 1 เปน คําถามเกย่ี วกับขอ มลู ทวั่ ไปของผตู อบคําถาม ไดแ ก เปนคําถามเก่ียวกับปจจัยสวนบุคคล ของผูตอบแบบสอบถาม ไดแก เพศ อายุ ตําแหนง ประสบการณเก่ียวกับการปองกันและชวยเหลือผูประสบ อคั คีภยั ระยะเวลาการปฏบิ ตั งิ านดานการปองกันและชวยเหลอื ผปู ระสบอัคคีภัย ระดับการศึกษา เปนคําถาม เลือกตอบ จาํ นวน 4 ขอ ลกั ษณะคาํ ถามเปน คําถามปลายปด แบบใหเลอื กตอบ สวนท่ี 2 เปนคําถามเกี่ยวของกับ เปนความคิดเห็นที่เก่ียวของกับความสําเร็จในการชวยเหลือผู ประสบอคั คีภัย แยกเปน 3 ดา น ไดแ ก 1. ความสาํ เรจ็ ดา นงบประมาณ มีจาํ นวน 5 ขอ 2. ความสําเร็จดานบุคลากร มจี ํานวน 5 ขอ 3. ความสาํ เรจ็ ดานดา นเครื่องมือ เครอ่ื งจกั ร มจี าํ นวน 5 ขอ สวนท่ี 3 เปนคําถามเก่ียวของกับปญหาอุปสรรคและขอเสนอแนะเพ่ือปรับปรุงการบริหารจัดการ การใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง เปนคําถาม

21 ปลายเปด ที่ใหผูตอบแบบสอบถามระบปุ ญ หาอุปสรรค และขอ เสนอแนะแนวทางแกไขตอความสําเร็จในการให ความชวยเหลือผปู ระสบอัคคีภัย และดานอนื่ ๆ ตามความคดิ เห็นของผตู อบแบบสอบถาม ลักษณะเปน คาํ ถามปลายปด โดยคาํ ถามแบง เปน 5 ระดับ ตั้งแตน อยทส่ี ุดถึงมากทส่ี ดุ 5. การเก็บรวบรวมขอ มูล ผูวิจัยไดดาํ เนินการเก็บขอมูลตามขน้ั ตอนตอไปนี้ คือ 1. ผูวิจยั อธิบายรายละเอียดเกี่ยวกับเนอ้ื หาภายในแบบสอบถามและวธิ กี ารตอบแกตวั แทนและ ทีมงาน 2. ผูวิจัยหรือตวั แทนและทีมงาน เขา ไปในสถานท่ตี า งๆทีต่ องการศกึ ษาตามทร่ี ะบุไวข า งตน 3. ผวู ิจยั หรอื ตวั แทนและทีมงาน ไดแ จกแบบสอบถามใหกลุมเปาหมายและรอจนกระท่ังตอบคําถาม ครบถว น ซึ่งในระหวา งนัน้ ถาผูต อบมีขอสงสัยเกี่ยวกับคําถาม ผูวิจยั หรอื ทมี งานจะตอบขอสงสัยน้ัน 6. การแปรผลขอมูล ผูทาํ วจิ ัยไดก ําหนดคาอันตรภาคชน้ั สําหรับการแปลผลขอมูลโดยคาํ นวณคา อนั ตรภาคช้ัน เพ่ือกําหนด ชวงชั้น ดวยการใชส ตู รคาํ นวณและคําอธบิ ายสําหรบั แตละชว งช้นั ดงั นี้ อนั ตรภาคช้ัน = คา สูงสุด – คา ต่าํ สดุ ชว งช้นั จาํ นวนชัน้ 1.00 – 1.80 1.81 – 2.61 = 5 – 1 = 0.80 2.62 – 3.42 5 3.43 – 4.23 คําอธิบายสาํ หรบั การแปลผล 4.24 – 5.00 ระดบั นอ ยท่สี ุด ระดบั นอย ระดบั ปานกลาง/ระดับ ระดับมาก ระดับมากทส่ี ุด 7. สถติ ทิ ีใ่ ชในการวเิ คราะห ผูทาํ วจิ ัยไดก าํ หนดคาสถติ ิสาํ หรับการวิเคราะหขอมลู ไวดังนี้ คือ 1. สถติ ิเชงิ พรรณนา ซงึ่ ไดแก คา เฉลี่ย(Mean) คาสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) ใชบรรยายเก่ียวกับขอมูลท่ัวไปและคุณสมบัติของผูตอบแบบสอบถาม คือ เพศ อายุ ตําแหนง ประสบการณ เก่ียวกับการปองกันและชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ระยะเวลาการปฏิบัติงานดานการชวยเหลือผูประสบ อัคคีภัย ระดับการศึกษา และขอมูลเก่ียวกับความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบ อัคคีภัยของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง คือ ดานการบริหารจัดการงบประมาณ การ บรหิ ารจดั การดา นบคุ ลากร การบริหารจดั กรดา นเครื่องจกั รกล ยานพาหนะ วัสดุอปุ กรณ เครื่องมือเคร่อื งใช

22 2. สถติ ิเชงิ พรรณนาใชค า รอยละ (Percentage) และการแจกแจงความถ่ี (Frequencies) วิเคราะห ระดับความคดิ เหน็ ของตัวอยางประชากรเกี่ยวกับความความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือ ผปู ระสบอัคคีภัย กรณีศึกษา : ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง ขอมูลทั่วไปเกี่ยวกับปจจัย สวนบุคคล ไดแก เพศ อายุ ตําแหนง ประสบการณเก่ียวกับการปองกันและชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ระยะเวลาการปฏิบัติงานดานการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ระดับการศึกษา และ ดานการบริหารจัดการ งบประมาณ การบริหารจัดการดานบุคลากร การบริหารจัดกรดานเครื่องจักรกล ยานพาหนะ วัสดุอุปกรณ เครอ่ื งมือเครอื่ งใช

23 บทที่ 4 การวิเคราะหขอมลู ผลของการศกึ ษาวิเคราะห บทนี้เปนการวิเคราะหขอมูลเพ่ือการอธิบายและการทดสอบสมมุติฐานที่เก่ียวของกับตัวแปรแตละตัว ซึ่งขอมูลดังกลาวผูวิจัยไดเก็บรวบรวมจากแบบสอบถามที่มีคําตอบครบถวนสมบูรณ จํานวนทั้งสิ้น 74 ชุด คิดเปนรอยละ 100 ของจํานวนแบบสอบถามท้ังหมด 74 ชุด ผลการวิเคราะหแบงออกเปน 2 สวน ประกอบดวย สวนที่ 1 เปนขอมูลท่ัวไปเก่ียวกับ เพศ อายุ ตําแหนง ประสบการณ ระยะเวลาการปฏิบัติงาน และ ระดบั การศกึ ษา สวนที่ 2 เปนขอมูลเกี่ยวกับ การวิเคราะหความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผู ประสบอัคคีภัยของศูนยปองกนั และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง คอื ปจ จยั ท่ีมีอิทธิพลตอความสําเร็จใน การบรหิ ารจดั การการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ดานการบริหารจัดการงบประมาณ ดานการบริหาร จดั การดานบคุ ลากร และดานการบรหิ ารจัดกรดานเครื่องจักรกล ยานพาหนะ วสั ดุอุปกรณ เครอ่ื งมือเคร่ืองใช สว นท่ี 3 ขอ มูลดา นปญหาและอุปสรรคการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของ ศูนยป อ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปางหรือขอ เสนอแนะและความคดิ เห็นเพมิ่ เติม สวนที่ 1 ปจ จยั สวนบุคคลของผตู อบแบบสอบถาม ตาราง 4.1 แสดงจํานวนของผูตอบแบบสอบถาม จาํ แนกตามเพศ เพศ จาํ นวน (คน) คดิ เปนรอ ยละ ชาย 45 60.81 หญงิ 29 39.19 รวม 74 100.00 ผลการศึกษา จากตารางที่ 4.1 แสดงใหเห็นวาผูตอบแบบสอบถามสวนใหญ เปนเพศชาย ซ่ึงมี จาํ นวน 45 คน คดิ เปน รอยละ 60.81 และเพศหญงิ มจี ํานวน 29 คน คดิ เปน รอ ยละ 39.19

24 ตารางที่ 4.2 แสดงจาํ นวนของผตู อบแบบสอบถาม จาํ แนกตามอายุ อายุ (ป) จํานวน (คน) คิดเปนรอ ยละ 20 – 29 8 10.81 30 – 39 21 28.38 40 -49 20 27.03 50 – 59 25 33.78 74 100.00 รวม ผลการศกึ ษา จากตารางท่ี 4.2 พบวา ผตู อบแบบสอบถาม สว นใหญม อี ายุ 50 – 59 ป ซึ่งมีจํานวน 25 คน คดิ เปนรอยละ 33.78 รองลงมาอายุ 30 – 39 ป มีจํานวน 21 คน คิดเปนรอยละ 28.38 อายุ 40 – 49 ป จํานวน 20 คน คดิ เปน รอยละ 27.03 และอายุ 20 - 29 ป จาํ นวน 8 คน คิดเปน รอ ยละ 10.81 ตามลําดบั ตารางที่ 4.3 แสดงจํานวนของผตู อบแบบสอบถาม จําแนกตามระดับการศึกษา ระดบั การศึกษา จาํ นวน (คน) คิดเปน รอยละ ต่าํ กวา ปริญญาตรี 22 29.73 ปรญิ ญาตรี 41 55.41 ปรญิ ญาโท 11 14.86 รวม 74 100.00 ผลการศึกษา จากตารางท่ี 4.3 พบวาผูตอบแบบสอบถามสวนใหญจบการศึกษาระดับปริญญาตรี ซ่ึงมี จํานวน 41 คน คิดเปนรอยละ 55.41 รองลงมาจบการศึกษาตํ่ากวาปริญญาตรี มีจํานวน 22 คน คิดเปนรอย ละ 29.73 จบการศกึ ษาระดับปริญญาโท มีจํานวน 11 คน คิดเปนรอยละ 14.68 และไมมีผูจบการศึกษาระดับ ปริญญาเอก ตามลําดบั ตารางที่ 4.4 แสดงจํานวนของผตู อบแบบสอบถาม จําแนกตามตําแหนง ตาํ แหนง จาํ นวน (คน) คิดเปน รอ ยละ หัวหนากลุมงาน/ฝาย 5 6.76 ขา ราชการ 26 35.13 ลูกจางประจาํ 22 29.73 21 28.38 พนักงานราชการ 74 100.00 รวม ผลการศึกษา จากตารางที่ 4.4 พบวาผูตอบแบบสอบถามสวนใหญเปนขาราชการ ซ่ึงมีจํานวน 26 คน คิดเปนรอยละ 35.14 รองลงมาเปนลูกจางประจํา มีจํานวน 22 คน คิดเปนรอยละ 29.73 เปนพนักงาน ราชการ มจี าํ นวน 21 คน คิดเปนรอยละ 28.38 และเปนหัวหนา กลมุ งาน/ฝาย มีจํานวน 5 คน คิดเปนรอยละ 6.76 ตามลําดบั

25 ตารางที่ 4.5 แสดงจํานวนของผูตอบแบบสอบถาม จําแนกตามระยะเวลาทีท่ าํ งาน ระยะเวลา (ป) จํานวน (คน) คดิ เปนรอ ยละ 0–3 44 59.46 4–6 11 14.87 7–9 8 10.81 10 ปข ึ้นไป 11 14.86 รวม 74 100.00 ผลการศึกษา จากตารางที่ 4.5 พบวา ผูตอบแบบสอบถามสวนใหญมีระยะเวลาการทํางาน 0 – 3 ป ซ่ึงมีจํานวน 44 คน คิดเปนรอยละ 59.46 รองลงมา ระยะเวลาการทํางาน 4 – 6 ป มีจํานวน 11 คน คดิ เปนรอ ยละ 14.86 ระยะเวลาการทํางาน 10 ปขึ้นไป มีจํานวน 11 คน คิดเปนรอยละ 14.86 และระยะเวลา การทํางาน 7 – 9 ป จาํ นวน 8 คน คดิ เปน รอ ยละ 10.81 ตามลําดบั ตารางท่ี 4.6 แสดงจาํ นวนของผตู อบแบบสอบถาม จาํ แนกตามประสบการณ ประสบการณ จํานวน (คน) คดิ เปนรอยละ เคย 41 55.41 ไมเ คย 33 44.59 รวม 74 100 ผลการศกึ ษา จากตารางที่ 4.6 พบวา ผูตอบแบบสอบถามสวนใหญ ท่ีมีประสบการณเก่ียวกับการให ความชวยเหลือผูประสบอคั คีภัย ซึ่งมีจาํ นวน 41 คน คดิ เปน รอ ยละ 55.41 และไมเคยมีประสบการณเกี่ยวกับ การใหความชวยเหลอื ผูป ระสบอัคคีภยั จาํ นวน 33 คน คดิ เปน รอ ยละ 44.59 สวนท่ี 2 ความคิดเหน็ เกยี่ วกบั ความสาํ เร็จในการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของผูปฏิบัติงานดานการ ใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ในพ้ืนที่จังหวัดความรับผิดชอบของ ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง ตารางที่ 4.7 แสดงคาเฉลี่ย ( ) และสวนเบ่ียงเบนมาตรฐาน ( S.D.) ความสําเร็จในการใหความ ชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ของจังหวัดในเขตความรับผิดชอบของ ศูนยปองกันและบรรเทา สาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง รวมทกุ ดา น ความสาํ เร็จ S.D. แปลผล ดา นงบประมาณ 3.27 0.92 ปานกลาง ดานบคุ ลากร 3.53 0.80 มาก ดานเคร่ืองมือ เครื่องจักรกล ยานพาหนะ 3.69 0.85 มาก รวม 3.50 0.86 มาก ผลการศึกษา จากตารางท่ี 4.7 พบวา ประชากรกลุมตัวอยางมีความคิดเห็นเกี่ยวกับความสําเร็จใน การชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย กรณีของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 1๐ ลําปาง โดยรวมทั้ง 3 ดาน เม่ือพิจารณาจากคาเฉล่ีย ไดแก ดานงบประมาณอยูในระดับปานกลาง ดานบุคลากรและ ดานงบประมาณ และดานเครอื่ งมอื อยูใ นระดบั มาก เม่อื พิจารณาภาพรวมความสําเรจ็ อยูในระดบั มาก

26 ตารางที่ 4.8 แสดงคาเฉลี่ย ( ) และสวนเบี่ยงเบนมาตรฐาน ( S.D.) ความสําเร็จในการ ใหค วามชวยเหลือผปู ระสบอคั คภี ยั ของจังหวัดในเขตความรับผิดชอบของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลาํ ปาง ดานงบประมาณ ความสาํ เร็จดานงบประมาณ 3.45 S.D. แปลผล 1. งบประมาณในการชวยเหลอื ผูป ระสบ 3.43 0.81 มาก 2.91 0.91 มาก อคั คภี ัยมเี พยี งพอ 1.02 ปานกลาง 2. ข้นั ตอนและวิธกี ารเบกิ จายงบประมาณ 3.27 3.28 0.83 ปานกลาง เก่ียวกับการใหค วามชวยเหลอื ผปู ระสบ 1.01 ปานกลาง อัคคภี ยั มีความรวดเร็ว ทนั เวลา 3.27 3. คาตอบแทนของเจาหนาที่ที่ปฏบิ ัตงิ านใน 0.92 ปานกลาง การใหความชว ยเหลือผปู ระสบอัคคภี ยั เหมาะสมและเพยี งพอตอสถานการณ ปจจุบนั 4. หนวยงานไดร บั การสนับสนนุ งบประมาณ การใหความชวยเหลอื ผูประสบอัคคภี ัยได เพียงพอ 5. กรณีเกดิ อคั คภี ัยขนาดใหญ หนว ยงานของ ทา นสามารถจัดการไดอยา งทันทว งที มี ประสิทธิภาพ รวม ผลการศึกษา จากตารางท่ี 4.8 พบวา ประชากรกลุมตัวอยางมีความคิดเห็นเก่ียวกับความสําเร็จใน การบรหิ ารจัดการการใหค วามชวยเหลอื ผูป ระสบอัคคีภยั กรณี : ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง ดานงบประมาณ โดยรวมเฉลี่ยอยูในระดบั ปานกลาง เรยี งลําดบั จากคาเฉล่ียสูงสุด คือ งบประมาณการ ใหความชว ยเหลือผูป ระสบอัคคีภัยเพียงพอ การแปรผลอยูระดับมาก รองลงมา รองลงมาขั้นตอนการเบิกจาย งบประมาณเก่ียวกับการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยมีความรวดเร็วทันเวลา การแปรผลอยูระดับมาก กรณีเกิดอัคคีภัยขนาดใหญ หนวยงานสามารถจัดการไดอยางทันทวงที มีประสิทธิภาพ การแปรผลอยูระดับ ปานกลาง หนวยงานไดรับการสนับสนุนงบประมาณ การใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยไดเพียงพอการ แปรผลอยูระดับปานกลาง และคาตอบแทนของเจาหนาที่ท่ีปฏิบัติงานในการใหความชวยเหลือผูประสบ อคั คภี ยั เหมาะสมและเพยี งพอตอ สถานการณปจ จุบนั การแปรผลอยูระดับปานกลาง ตามลําดบั

27 ตารางที่ 4.9 แสดงคาเฉล่ีย ( ) และสวนเบ่ียงเบนมาตรฐาน ( S.D.) ความสําเร็จในการใหความ ชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของจังหวัดในเขตความรับผิดชอบของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง ดานบุคลากร ความสาํ เรจ็ ดานบคุ คลากร 3.30 S.D. แปลผล 1. จาํ นวนเจาหนาท่ที ่ีปฏบิ ัตงิ านใหค วามชว ยเหลอื 3.50 0.93 ปานกลาง 3.43 0.82 มาก ผปู ระสบอคั คภี ัย มจี ํานวนเพียงพอ 3.74 0.64 มาก 2. ขา ราชการและเจา หนาที่ มคี วามรู ความเขาใจ 0.76 มาก 3.68 แผนปฏบิ ตั ิการปองกนั และแกไขปญ หาอัคคภี ัย 3.53 0.83 มาก ประจําป ของศนู ยป องกันและบรรเทาสาธารณ 0.80 มาก ภัย เขต 10 ลาํ ปาง 3. ขาราชการเจา หนา ที่มีความรู ความเขาใจ แผน ปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย ระดับกลุม จังหวดั ของศูนยป องกนั และบรรเทาสาธารณ ภัยเขต 10 ลําปาง (พ.ศ. 2553 – 2557) 4. มกี ารจัดฝกซอมแผนปองกันและแกไขปญหา อคั คภี ยั ระดบั กลุม จงั หวัดของ ศูนยปอ งกัน และบรรเทาสาธารณภัย เขต 1๐ ลําปาง ใหแ ก เจาหนาท่ีในหนวยงานรวมกับหนวยงานอื่น ทมี่ ี สวนเกยี่ วของตามแผนฯ 5. มีการประสานความรว มมือทีด่ ใี นการปฏบิ ัติงาน ของเจา หนาท่ใี นหนวยงาน และหนวยงานอ่ืนท่ี เกย่ี วขอ งตามแผนฯ รวม ผลการศึกษา จากตารางท่ี 4.9 พบวา ประชากรกลุมตัวอยางมีความคิดเห็นเกี่ยวกับความสําเร็จใน การบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย กรณีศึกษา : ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง ดานบุคลากร โดยรวมมีคาเฉลี่ยอยูในระดับมาก เรียงลําดับจากคาเฉล่ียมากที่สุดคือ มีการจัด ฝกซอมแผนปองกันและแกไขปญหาอัคคีภัย ระดับกลุมจังหวัดของ ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง ใหแกเจาหนาที่ในหนวยงานรวมกับหนวยงานอ่ืน ท่ีมีสวนเก่ียวของตามแผนฯ การแปรผลอยูระดับมาก รองลงมา มีการประสานความรวมมือท่ีดีในการปฏิบัติงานของเจาหนาท่ีในหนวยงาน และหนวยงานอ่ืนท่ี เกี่ยวของตามแผนฯ การแปรผลอยูระดับมาก ขาราชการและเจาหนาท่ี มีความรู ความเขาใจแผนปฏิบัติการ ปองกนั และแกไขปญ หาอัคคีภยั ประจาํ ป ของศนู ยป องกนั และบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง การแปรผล อยูร ะดบั มาก ขาราชการเจาหนา ทีม่ คี วามรู ความเขา ใจ แผนปองกันและบรรเทาสาธารณภัยระดับกลุมจังหวัด ของศนู ยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 1๐ ลําปาง (พ.ศ. 2553-2557) การแปรผลอยูระดับมาก และจํานวน เจาหนาที่ที่ปฏิบัติงานใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย มีจํานวนเพียงพอ การแปรผลอยูระดับปานกลาง ตามลําดบั

28 ตารางที่ 4.10 แสดงคาเฉล่ยี ( ) และสว นเบย่ี งเบนมาตรฐาน ( S.D.) ความสําเร็จในการใหความ ชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของจังหวัดในเขตความรับผิดชอบของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง ดานเครือ่ งมอื เครือ่ งจักรกล ความสําเรจ็ ดานเครอื่ งมือ อุปกรณ 3.64 S.D. แปลผล 1. จํานวนวัสดุ อุปกรณ เครื่องมือ เคร่ืองใช มี 3.58 0.87 มาก 3.76 0.92 มาก เพยี งพอตอการปฏิบัติงาน ปองกันและ 3.78 0.79 มาก บรรเทาสาธารณภัย 0.86 มาก 2. จาํ นวนวัสดุ อุปกรณ เครอ่ื งมอื เครื่องใช มี 3.70 เพยี งพอตอการปฏบิ ัติงานในภาวะฉกุ เฉนิ 0.82 มาก 3. วสั ดุ อุปกรณ เคร่อื งมือ เครือ่ งใชตางๆ ท่ีใช 3.69 ในการปฏบิ ตั ิงานปองกันและแกไ ขปญหา 0.85 มาก อคั คภี ัยมีความเหมาะสม 4. วัสดุ อปุ กรณ เครื่องมือ เครอ่ื งใช ในการ ปฏิบัติงานมคี ุณภาพและมปี ระสทิ ธิภาพ เชน รถบรรทกุ น้ํา รถดบั เพลงิ เคร่ืองสูบนํ้า เปนตน 5. วสั ดุ อุปกรณ เคร่อื งมือ เครอื่ งใชตา งๆ ไดม ี การตรวจเชค็ เพือ่ ใหม สี ภาพใชงานไดดี ตลอดเวลา รวม ผลการศึกษา จากตารางท่ี 4.10 พบวา ประชากรกลุมตัวอยางมีความคิดเห็นเก่ียวกับความสําเร็จใน การใหค วามชว ยเหลอื ผูประสบอัคคภี ัย กรณีศกึ ษา : ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง ดาน เครือ่ งมือ เคร่ืองจักรกล โดยรวมมีคาเฉล่ียอยูในระดับมาก เรียงลําดับจากคาเฉลี่ยมากท่ีสุด คือ วัสดุ อุปกรณ เครือ่ งมือ เคร่อื งใช ในการปฏบิ ตั งิ านมคี ุณภาพและมีประสิทธิภาพ เชน รถบรรทุกน้ํา รถดับเพลิง เคร่ืองสูบนํ้า เปนตน การแปรผลอยูระดับมาก รองลงมาวัสดุ อุปกรณ เครื่องมือ เครื่องใชตางๆ ท่ีใชในการปฏิบัติงาน ปองกันและแกไขปญหาอัคคีภัยมีความเหมาะสม การแปรผลอยูระดับมาก วัสดุ อุปกรณ เคร่ืองมือ เครื่องใช ตางๆ ไดมีการตรวจเช็ค เพื่อใหมีสภาพใชงานไดดีตลอดเวลา การแปรผลอยูระดับมาก จํานวนวัสดุ อุปกรณ เครื่องมือ เคร่ืองใช มเี พยี งพอตอ การปฏบิ ตั ิงาน ปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัย การแปรผลอยูระดับมาก และ จํานวนวัสดุ อุปกรณ เครื่องมือ เครื่องใช มีเพียงพอตอการปฏิบัติงานในภาวะฉุกเฉิน การแปรผลอยูระดับมาก ตามลาํ ดบั นอกจากนี้จากการวิเคราะหความสัมพันธระหวาง ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความ ชวยเหลือผปู ระสบอคั คีภยั ของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง กับ ปจจัยสวนบุคคล และ ปจจัยจากการไดรับการสนับสนุนดานตางๆ ภายใตแนวความคิดเร่ืองความสําเร็จ พบวาแนวทางหารบริหาร จัดการดาน เครื่องมือเคร่ืองจักรกล และดานบุคลากร อยูในระดับมาก สวนการบริหารดานงบประมาณอยูใน ระดับปานกลาง แสดงใหเห็นวายังมีบางสวนในรายละเอียดปลีกยอยตองไดรับการปรับปรุงแกไข เพ่ือให ความสําเร็จในการบริหารจัดการอัคคีภัยของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง ไดเกิด ประสทิ ธิภาพสูงสุด

29 สวนท่ี 3 ขอมูลดานปญหาและอุปสรรคการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของศูนย ปองกันและบรรเทาสาธารณภยั เขต 10 ลําปางหรือขอ เสนอแนะและความคิดเห็นเพิม่ เตมิ 1) ดานงบประมาณ ปญหา คาตอบแทนของเจาหนาท่ีที่ปฏิบัติงานในการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยไม เหมาะสมและเพยี งพอตอ สถานการณปจจบุ ัน ขอ เสนอแนะ ควรมีงบประมาณในการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยท่ีมากพอ ใหหนวยงานภาครัฐ สามารถมีการสนบั สนุนงบประมาณใหค รอบคลุมทง้ั กอ นเกิดภัย ขณะเกิดภัยและหลังเกิดภัย และมีแนวทางใน การจายคาตอบแทนไดรวดเร็ว ปญหา หนวยงานไมไดรับการสนับสนุนงบประมาณ ในการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย อยา งเพียงพอ ขอเสนอแนะ ควรปรับปรุงระเบียบ แผนงานในการสนับสนุนงบประมาณใหมากขึ้น และให องคก รปกครองสวนทอ งถิ่นตง้ั งบประมาณไว ปญหา กรณีเกิดอัคคีภัยขนาดใหญ หนวยงานไมสามารถจัดการไดอยางทันทวงที และมี ประสทิ ธภิ าพ ขอเสนอแนะ ควรสนับสนุนใหองคกรปกครองสวนทองถ่ิน มีความพรอมในการชวยเหลือ ประชาชนในพ้ืนที่ เพราะถาเกิดอัคคภี ัยหนวยชว ยเหลือทใ่ี กลท ่ีสดุ ไดแ กอ งคก รปกครองสวนทอ งถิน่ ในพนื้ ท่ี 2) ดา นบุคลากร ปญ หา จาํ นวนเจาหนา ท่ที ป่ี ฏบิ ตั งิ านใหความชวยเหลอื ผูประสบอคั คภี ยั มีจํานวนไมเพียงพอ ขอเสนอแนะ ควรสงเสริม สนับสนุน ใหมีอาสาสมัคร ในพื้นท่ีใหเพียงพอ พรอมท้ังมีสวัสดิการ พัฒนาทักษะในการปองกันและระงับอัคคีภัย และรณรงคใหประชาชนเกิดความตระหนักถึงอันตรายจาก อัคคีภยั เพื่อลดความเสยี่ งอนั เกิดจากอัคคภี ยั 3) ดานเครอ่ื งมอื เคร่อื งจักรกล และยานพาหนะ ปญหา ในสวนของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง มีความพรอมในการให ความชวยเหลืออยา งเพียงพอแลว ขอเสนอแนะ เน่ืองจากเคร่ืองมือ เครื่องจักรกล และยานพาหนะ ท่ีมีเพียงพอแตไมสมดุลกับ งบประมาณและบุคลากร อาจเกิดปญหาในการดูแลบํารุงรักษาได

1. บทสรุปผลการศึกษาวจิ ัย 30 บทที่ 5 บทสรุปและขอ เสนอแนะ ในการศึกษาวิจัย เรื่อง “ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย กรณีศึกษา: ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง มีวัตถุประสงคเพ่ือวิเคราะหและศึกษา ความสําเร็จในการชวยเหลือผูประสบอุทกภัย ท่ีจะปฏิบัติตามบทบาทหนาท่ีของ ศูนยปองกันและบรรเทาสา ธารณภัย เขต 10 ลําปาง แตละกลุมที่ไดรับมอบหมาย โดยมีแผนปองกันและบรรเทาสาธารณภัยระดับกลุม จังหวดั พ.ศ. 2553-2557 ของ ศนู ยปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั เขต 10 ลาํ ปาง และแผนปฏิบัติงานปองกัน และแกไขปญหาอัคคีภัย พ.ศ. 2556 เปนเคร่ืองมือที่ใชในการปฏิบัติงาน ดั้งน้ัน การศึกษาคร้ังนี้จึงเปน การศกึ ษาวิเคราะหและหาแนวทางในการปฏบิ ัติงาน ดานบรหิ ารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ที่เปนรูปธรรม ของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง ประกอบดวย ดานงบประมาณ ดาน บุคลากร และดานเครื่องมือ เคร่ืองจักรกล ที่จะสามารถสนับสนุนการปฏิบัติงาน ดานการชวยเหลือผูประสบ อัคคภี ัยจงั หวัดในพ้นื ทค่ี วามรบั ผดิ ชอบได สรปุ ผลการวเิ คราะหขอมลู ดังนี้ จากการเก็บขอมูลจากกลุมตัวอยาง ผูที่ปฏิบัติงานดานการชวยเหลือผูประสบ อัคคีภัย ของขาราชการ ลูกจางประจํา พนักงานราชการ ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง สํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน ไดท้ังหมดจํานวน 74 คน พบวา สว นใหญเ ปน เพศชาย จาํ นวน 45 คน เพศหญิง จํานวน 29 คน มีอายุระหวาง 20-29 ป จํานวน 8 คน อายุ 30-39 ป จํานวน 21 คน อายุ 40-49 ป จํานวน 20 คน และอายุ 50-59 ป จํานวน 25 คน เปน หัวหนากลุมงาน/หัวหนาฝาย จํานวน 5 คน ขาราชการ จํานวน 26 คน ลูกจางประจํา จํานวน 22 คน และ พนักงานราชการ จํานวน 21 คน มีระยะเวลาการทํางาน 0-3 ป จํานวน 44 คน 4-6 ป จํานวน 11 คน 7-9 ป จํานวน 8 คน และ 10 ปข้ึนไป จํานวน 11 คน เคยมีประสบการณทํางานเกี่ยวกับการใหความชวยเหลือผู ประสบอัคคภี ัย จาํ นวน 41 คน และไมมีมีประสบการณทํางานเก่ียวกับการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย จาํ นวน 33 คน จากการศึกษาความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย กรณีศึกษา : ศูนยป องกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง ตามแผนฯ ทั้ง 3 ดาน พบวา โดยสภาพรวมมีคาเฉล่ียอยู ในระดบั มาก เม่ือพิจารณาเปนรายดานพบวา ดานเครื่องมือ เครื่องจักรกล มีคาเฉล่ียสูงสุด ( = 3.69) เนื่องจาก ศนู ยปองกนั และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง มคี วามพรอมดา นเครอ่ื งมือ เครอ่ื งจักรกล ในการชวยเหลือ ผูประสบอัคคีภัย จึงสรางความมั่นใจใหกับหนวยงาน และประชาชนในพื้นท่ีในเขตความรับผิดชอบของศูนย ปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั เขต 10 ลําปาง มีความม่ันใจในการใหความชวยเหลือกรณีเกิดอัคคีภัยในพื้นที่ พรอมทงั้ สงเสริมใหม กี ารฝก ซอ มแผนปองกนั และบรรเทาสาธารณภยั ระดับกลมุ จงั หวัดอยางตอเน่ือง รองลงมา คือ ดานงบประมาณ มีคาเฉลี่ย ( = 3.53) ซึ่งในความเปนจริงการจัดสรรงบประมาณเก่ียวกับการชวยเหลือผู ประสบอัคคภี ัยนน้ั ยังมขี อ จาํ กัดมาก เนื่องจากยังไมชดั เจนในการจัดสรรงบประมาณ ในดานการปองกัน เตรียม ความพรอม และเผชิญเหตุ เพราะอัคคีภัยท่ีเกิดขึ้นไมสามารถคาดการณได และงบประมาณที่จัดสรรจะใหกับ การชวยเหลือกรณีเกิดอัคคีภัยท่ีไดรับความเสียหายแลวเทาน้ัน โดยผานทางเงินทดรองราชการกรณีเกิดภัย พิบัติฉุกเฉินผานทางสํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยใหจังหวัดที่ประสบภัยสําหรับศูนยปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง จะไดรับงบประมาณจาก กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เทาน้ัน ทําใหแหลงงบประมาณในการสนับสนุนการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยยังไมคลองตัว และบางกรณียัง ติดขัดในเรื่องของระเบียบการเบิกจายเงิน (เงินทดรองราชการ) และบุคลากร มีคาเฉลี่ย ( = 3.27)

31 ที่ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง มีอยูในปจจุบันสวนใหญ ไมไดปฏิบัติงานในการ ชว ยเหลอื โดยตรง ซึ่งจาํ เปนตองใหความสําคญั ในการแกไขปญหาอัคคีภัยใหมากข้ึน ซึ่งจะไดสามารถชวยเหลือ ผูประชาชนไดอ ยางรวดเร็ว มปี ระสทิ ธภิ าพ จงึ ทําใหความพรอมดานบุคลากรอยูในระดบั ต่ําสดุ จากการวิเคราะหความสัมพันธระหวาง ความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผู ประสบอัคคภี ยั ของศูนยป อ งกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต ๑๐ ลําปาง กบั ปจจยั สว นบคุ คล และ ปจจัยจาก การไดรับการสนับสนุนดานตางๆ ภายใตแนวความคิดเร่ืองความสําเร็จ พบวาแนวทางหารบริหารจัดการดาน เคร่ืองมือเครื่องจักรกล และดานบุคลากร อยูในระดับมาก สวนการบริหารดานงบประมาณอยูในระดับปาน กลาง แสดงใหเห็นวายังมีบางสวนในรายละเอียดปลีกยอยตองไดรับการปรับปรุงแกไข เพ่ือใหความสําเร็จใน การบริหารจัดการอคั คภี ยั ของศูนยป อ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลาํ ปาง ไดเ กิดประสิทธภิ าพสูงสุด 2. ขอ เสนอแนะในเชิงนโยบาย ระดบั กรมปองกนั และบรรเทาสาธารณภัย 1. จากผลการศึกษาท่ีไดรับในดานงบประมาณ การเบิกจายงบประมาณในการใหความชวยเหลือผู ประสบอัคคีภัย ไมวาจะเปนการชวยเหลือดานการเงินหรือสิ่งของใหแกผูประสบภัย ควรมีขอปรับปรุงแกไข ระเบียบกฎหมาย หรือระเบียบของการเบิกจายเงินชวยเหลือผูประสบภัยใหเปนไปดวยความรวดเร็ว ถูกตอง และเปนธรรม งายตอการปฏิบัติ โดยทบทวนแกไขระเบียบกระทรวงการคลังวาดวยเงินทดรองราชการฯ กาํ หนดให ศูนยปองกนั และบรรเทาสาธารณภยั เขต มีวงเงนิ ทดรองราชการในสวนของศูนยปองกันและบรรเทา สาธารณภัยเขต เพอ่ื สนบั สนุนชวยเหลอื ผปู ระสบภยั ในเขตพ้ืนท่ีรับผดิ ชอบ 2. ดานบุคลากร ควรพัฒนาอบรมใหความรูเกี่ยวกับแนวทางและหลักเกณฑ การใหความชวยเหลือผู ประสบอทุ กภัยตามระเบยี บเงินทดรองราชการ เพ่ือชวยเหลือผูประสบภัยพิบัติกรณีฉุกเฉินฯ ใหแกเจาหนาที่ท่ี ปฏิบัติงานดานการใหความชวยเหลือผูประสบภัยทั้งของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต สํานักงาน ปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัด และองคกรปกครองสวนทองถิ่นเพ่ือใหเกิดทักษะและสามารถให คําแนะนาํ ชว ยเหลือผปู ระสบภยั ไดอยา งถกู ตอ ง รวดเร็ว เปนธรรมและท่ัวถึง อีกท้ังเพื่อเปนการประชาสัมพันธ ใหประชาชนรับทราบโดยเฉพาะในเร่ืองการชวยเหลือดานการเงินเฉพาะหนา มิใชเปนการชดใชคาเสียหายแต อยางใด เพ่ือใหเกิดภาพลักษณทีดีตอองคกร และสรางความเขาใจในการทํางานรวมกับประชาชน และผูนํา ชุมชน และผลกั ดันใหองคกรปกครองสวนทองถิ่นใหความสําคัญในการจัดสรรงบประมาณเพ่ืองานปองกันและ บรรเทาสาธารณภัย 3. ดานเคร่ืองมือ เครื่องจักรกล ยานพาหนะ ท่ีอําเภอและองคกรปกครองสวนทองถิ่นยังมีนอย ควร จดั หา สนบั สนุนเพิ่มเติม เพ่ือรองรับกับสถานการณอัคคีภัยท่ีมีแนวโนมทวีความรุนแรงอยางตอเนื่อง มีความถี่ มากขึ้น และควรจัดฝกอบรมพนักงานใหมีทักษะในการใชอุปกรณหรือเทคโนโลยีตางๆอยางสมํ่าเสมอในกรณี เรง ดว น จําเปนตอ งมีการประสานขอความชวยเหลือดานอุปกรณจ ากหนว ยงานอนื่ รวมทง้ั ภาคเอกชนในพ้ืนท่ดี วย 4. ดานระเบยี บกฎหมาย 4.1 แผนปองกันและบรรเทาสาธารณภัยระดับกลุมจังหวัด พ.ศ. 2553-2557 เปนเพียง หลักการกวางๆ แตในทางปฏิบัติจริงน้ันมีรายละเอียดแตละข้ันตอนที่ซับซอน มีปจจัยเงื่อนไขตางๆ มากมาย และแผนปฏิบัติการฉุกเฉินแกไขปญหาอัคคีภัยประจําป พ.ศ. 2556 เปนแผนปฏิบัติการในภาวะปกติ ไมใช แผนปฏิบัตเิ หตใุ นภาวะวิกฤติ ทาํ ใหบ ทบาทของศนู ยป อ งกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลาํ ปาง ในดานการ รบั มอบอาํ นาจหนา ทใี่ นการปฏิบตั งิ าน มีสายการบงั คับบญั ชาท่ีไมชัดเจน เม่อื เกิดเหตภุ าวะวิกฤติ ดังนั้น จึงเห็น ควรใหมีการแกไขกฎหมายที่เก่ียวของให ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต มีบทบาทหนาท่ีชัดเจน โดย เพ่ิมบทบาทของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต ใหสอดคลองกับกรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ไวในพระราชบัญญัติปองกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 และแผนปองกันและบรรเทา สาธารณภัย แหงชาติ เพ่ือไมใหเกิดความสับสนในทางปฏิบัติ และเพ่ือใหเกิดความนาเช่ือถือแกจังหวัดตอการเขาสนับสนุน การปฏิบัตงิ านในอนาคต

32 4.2 ขอ เสนอแนะเชิงนโยบายในระยะยาว 1) ปรับเปล่ียนแนวคิดการบริหารจัดการสาธารณภัยในเชิงรุก โดยเพ่ิมการปองกันและลด ผลกระทบและเตรียมความพรอมรบั ภยั จากการปฏบิ ัตใิ นเชงิ รับ 2) ผลักดันใหเกิดการบูรณาการ ในการบริหารจัดการสาธารณภัยโดยเห็นควรใหมีการจัดต้ัง องคกรกลางในการบริหารจัดการสาธารณภัยเพื่อใหการทํางานเปนไปในลักษณะของการรวมแผน แบบบูรณาการ ทง้ั ในยามปกตแิ ละยามเกดิ เหตุภัย 3) ความมีการปรับปรุงระเบียบ กฎหมาย ที่เกี่ยวของ เพ่ือแกไขปญหา อุปสรรค ในการ ปฏิบตั ิงานตามแผนและนโยบายทไ่ี มช ดั เจน และใหก ารปฏบิ ตั ิงานสอดคลอ งกับสถานการณปจ จุบัน 5. ขอเสนอแนะในการศกึ ษาครั้งตอ ไป 5.1 เน่ืองจากการศึกษาครั้งนี้ เปนการวิเคราะหขอมูลกลุมตัวอยางที่เปน ขาราชการ ลกู จางประจาํ และพนกั งานราชการ ท่ีปฏิบัติงานดานการใหความชวยเหลือผูประสบอุทกภัย ของศูนยปองกัน และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง สํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดในเขต เทาน้ัน ดังน้ัน เพอ่ื เปนการยนื ยนั ถงึ อทิ ธพิ ลของตวั แปรทีใ่ ชในการศึกษาคร้ังนี้ ควรมีการศึกษาในลักษณะเดียวกัน โดยใชกลุม ตวั อยาง กลุมเปาหมายเครอื ขา ยดา นการปองกันและบรรเทาสาธารณภยั อนื่ ๆ ท่ีเกยี่ วขอ ง ทั้งหนวยงานภาครัฐ ภาคเอกชน และเครือขายอาสาสมัครที่เก่ียวของ ซ่ึงมีบทบาทใหความชวยเหลือผูประสบภัยในพ้ืนที่เดียวกัน เพ่อื ใหทราบถงึ แนวทางและวธิ ีการบรหิ ารจดั การการใหความชว ยเหลือ ผูประสบอัคคีภัยในพื้นที่ดังกลาว ทําให รายละเอียดชัดเจนและสมบรู ณม ากขึ้น 5.2 ควรศึกษาการประเมินผลการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของเจาหนาที่ที่ปฏิบัติงานดาน การใหความชวยเหลือผูประสบอุทกภัยของ ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง และ สํานักงานปองกันและบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดในเขตดวย โดยใชวิธีการเก็บขอมูลเชิงคุณภาพ ดวยการ สมั ภาษณผูประสบภยั และประชาชนทไ่ี ดร บั ผลกระทบ เพ่ือใหไดมาซ่ึงขอมูลที่จะเปนประโยชนตอการปรับปรุง และพฒั นาการชวยเหลือผูประสบภัยตอ ไป บทนี้เปน การสรปุ ผลการศึกษา ผลการทดสอบสมมตุ ฐิ าน การอภปิ รายผลของการศึกษาเปรียบเทยี บ กับแนวคดิ ทฤษฎีและงานวจิ ัยทเ่ี กย่ี วของทผี่ ูวิจัยไดทาํ การสืบคน และนําเสนอไวในบทท่ี 2 การนําผลการศึกษา ไปใชในทางปฏบิ ตั แิ ละขอ เสนอแนะสําหรบั การวจิ ยั ครงั้ ตอไป

33 บรรณานุกรม กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย. (2550). กระทรวงมหาดไทย. พระราชบัญญัติปองกันและบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550. 50,000 เลม . พิมพค รัง้ ท่ี 1. กรงุ เทพฯ: โรงพมิ พค ณะรัฐมนตรแี ละราชกจิ จานุเบกษา. กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภัย. (2553). กระทรวงมหาดไทย. แผนการปองกันและบรรเทาสาธารณภัย แหงชาติ พ.ศ.2553-2557. ม.ป.ท. กรมปองกันและบรรเทาสาธารณภยั . (2549). กระทรวงมหาดไทย. หลักการบริหารจดั การสาธารณภยั . ม.ป.ท. กรมอนามยั . (2550). ในท่ีประชุมเก่ียวกับการมีสว นรว มของประชาชน ณ องคการสหประชาชาติ เมื่อป ค.ศ. 1975. โกวิทย พวงงาม. (2545). การเสริมสรา งความเขม แขง็ ของชุมชน. ม.ป.ท. ชิต นิลพานชิ และกุลธน ธนาพงศธร. (2532). การมสี วนรวมของประชาชนในการพฒั นา ชนบท. ใน เอกสารการ สอนชุดวชิ าความรูท ่ัวไปสาํ หรบั การพัฒนาระดับตาํ บล หมบู า น (พมิ พค ร้ังท่ี 3, หนวยท่ี 8).นนทบุรี: โรงพิมพม หาวิทยาลยั สุโขทัยธรรมาธริ าช. ทวีทอง หงสวิวัฒน. (2527). การมีสวนรวมของประชาชนในการพัฒนา. กรุงเทพฯ: ศูนยศึกษานโยบาย สาธารณสุข มหาวิทยาลยั มหิดล. นรินทรชัย พัฒนพงศา. (2546). การมีสวนรวม หลักการพ้ืนฐาน เทคนิคและกรณี ตัวอยาง. กรุงเทพมหานคร: 598 Print. นิรันดร จงวุฒิเวศย. (2527). การมีสวนรวมของประชาชนในการพัฒนา. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพ มหาวทิ ยาลยั มหดิ ล. พรทพิ ย อัยยมิ าพนั ธ. (2547). Leadership for Organizational Effectiveness. การบริหารคน. ม.ป.ท. ยุพาพร รปู งาม. (2545). การมสี วนรว มของขาราชการสํานักงบประมาณในการปฏิรูป ระบบราชการ. ภาคนิพนธ ศลิ ปะศาสตรมหาบณั ฑติ . สถาบนั บัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร. วันรกั ษ ม่ิงมณีนาคิน. (2531). การพฒั นาชนบทไทย. กรงุ เทพมหานคร: โรงพิมพ มหาวทิ ยาลยั ธรรมศาสตร. วิภาดา คปุ ตานนท. (2544). การจดั การและพฤตกิ รรมองคก าร. กรุงเทพมหานคร : สํานกั พมิ พ มหาวทิ ยาลัยรังสติ . สานิตย บุญชุ. (2527). การพัฒนาชุมชน:การสวนรวมของประชาชน. กรุงเทพมหานคร: สํานักพิมพ มหาวิทยาลยั ธรรมศาสตร. สิทธิโชค วรานุสันติกุล. (2525). ทฤษฎี และการปฏิบัติ ทางจิตวิทยาสังคม. นครปฐม: วิทยาลัยครูนครปฐม สหวิทยาลยั ราวดี. สํานักงานคณะกรรมการกองทุนหมูบานและชุมชนเมืองแหงชาติ. ม.ป.ป. สํานักงานสภาสถาบันราชภัฎ และ ทบวงมหาวิทยาลยั . ม.ป.ท. สาํ นักมาตรฐานการศกึ ษา, สํานักงานสภาสถาบนั ราชภัฏ, กระทรวงศึกษาธิการ, สํานักมาตรฐานอุดมศึกษา และ ทบวงมหาวิทยาลัย. (2545). ชุดการเรียนรูดวยตนเอง ชุดวิชาการวิจัยชุมชน. กรุงเทพมหานคร: เอส. อาร. พรนิ้ ตง้ิ . ศิริโสภาคย บูรพาเดชะ. (2535). เอกสารการสอนชุดวิชาพฤติ กรรมมนุษยและจริยธรรมทางธุรกิจ. นนทบุรี: โรงพิมพ มหาวิทยาลัยสโุ ขทยั ธรรมาธริ าช.

34 ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง. (2553). แผนปองกันและบรรเทาสาธารณภัยระดับกลุม จงั หวัด พ.ศ.2553-2557 ของศูนยปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง. ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง. (2553). แผนปฏิบัติการปองกันและแกไขปญหาอัคคีภัย พ.ศ.2556 ของศูนยป องกนั และบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง. อับราแฮม มาสโลว (1943). A Theory of Human Motivation, Psychological Review 50(4) (1943):370-96 Gibson, J.L., Ivancevich, J.M., & Donnelly, J.H. (1997). Organization Behavior Structure Process. (9th ed). New York : McGraw-Hill. Heady, Ferrel. (1916). Public Administration : A Comparative Perspective. New Jersey : Prentice – Hall. McClelland, D. C. and thers. (1953). The Achievement Motive. New York: Appletion Century Crotts.Inc. Nelson, D.L., & Quick, J.C. (1997). Organizational Behavior : Foundations Realities, and Challenges. New York : West Publishing Company. .

ภาคผนวก

35 แบบสอบถาม เร่ือง ความสําเร็จในการบริหารจดั การการใหความชว ยเหลือผปู ระสบอคั คภี ัย กรณีศึกษา : ศนู ยปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง ตอนที่ 1 ขอ มลู สวนบคุ คลของผูตอบแบบสอบถาม คําช้แี จง กรณุ าตอบคาํ ถามโดยทาํ เคร่ืองหมาย  ใน ( ) 1. เพศ ( ) ชาย ( ) หญิง 2. อายุ ( ) 20 - 29 ป ( ) 30 - 39 ป ( ) 40 - 49 ป ( ) 50 - 59 ป 3. ตําแหนง ( ) หัวหนากลมุ งาน/ฝาย ( ) ขาราชการ ( ) ลูกจางประจํา ( ) พนกั งานราชการ 4. ประสบการณเ กีย่ วกับการปอ งกันและชว ยเหลอื ผปู ระสบอคั คภี ัย ( ) เคย ( ) ไมเ คย 5. ระยะเวลาการปฏบิ ัติงานดา นการปอ งกันและชวยเหลือผปู ระสบอคั คีภัย ( ) ระยะเวลา 0 - 3 ป ( ) ระยะเวลา 4 - 6 ป ( ) ระยะเวลา 7 - 9 ป ( ) ระยะเวลา 10 ปข ้ึนไป 6. ระดับการศกึ ษา ( ) ตา่ํ กวา ปริญญาตรี ( ) ปริญญาตรี ( ) ปรญิ ญาโท ( ) ปรญิ ญาเอก

36 ตอนท่ี 2 วิเคราะหความสําเร็จในการบริหารจัดการการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง คาํ ชแี้ จง กรุณาตอบคําถามโดยทาํ เคร่ืองหมาย  ลงใน  ทีต่ รงกับความคิดเหน็ ของทาน ปจจัยที่มอี ิทธพิ ลตอความสําเร็จในการ ระดับความคดิ เห็น บรหิ ารจดั การการใหค วามชวยเหลือผูประสบอคั คีภยั เหน็ ดวย เหน็ ไม ไมเ ห็นดว ย ไมเ หน็ ดว ย ดา นการบริหารจดั การงบประมาณ อยา งยิง่ ดวย แนใ จ อยางยิง่ 1. งบประมาณในการชว ยเหลอื ผปู ระสบอัคภี ัยมีความ เพยี งพอ 2. ข้นั ตอนและวธิ ีการเบกิ จายงบประมาณเกยี่ วกับการ ปองกันและชว ยเหลอื ผปู ระสบอัคภี ยั มคี วามรวดเร็ว ทนั เวลา 3. คาตอบแทนของเจา หนาท่ีที่ปฏิบัตงิ านในการ ชว ยเหลอื ผปู ระสบอัคคีภัยเหมาะสมและเพียงพอตอ สภาพการณป จ จบุ ัน 4. งบประมาณในการชวยเหลือผปู ระสบอัคคีภัยมี เพียงพอ 5. กรณเี กดิ อคั คภี ยั นอกเขตจังหวดั ลําปาง หนวยงานของ ทานสามารถจัดการไดอยา งทันทว งที การบริหารจดั การดานบุคลากร 6. จาํ นวนเจาหนาทที่ ี่ปฏิบัติงานดานการปองกนั และ บรรเทาสาธารณภยั มีจาํ นวนเพยี งพอ 7. ขาราชการเจา หนา ท่ีมีความรู ความเขา ใจแผนปฏิบตั ิ การปองกันและแกไขปญหาอัคคีภยั ประจําป 2557 ของ ศูนย ปภ.เขต 10 ลําปาง 8. ขา ราชการและเจา หนา ทีม่ ีความรู ความเขา ใจแผน ปองกันและบรรเทาสาธารณภยั ระดบั กลุม จังหวดั พ.ศ. 2553 - 2557 ของศนู ย ปภ.เขต 10 ลาํ ปาง 9. มกี ารประสานความรว มมือท่ีดีกบั หนวยงานอ่นื ท่ี เก่ยี วของตามแผนฯ 10. มกี ารประสานความรว มมือทดี่ ใี นการปฏบิ ตั งิ านของ เจา หนา ทใี่ นหนวยงาน

37 ปจ จยั ที่มีอิทธิพลตอความสําเรจ็ ในการ ระดบั ความคดิ เห็น บรกิ ารจัดการการใหค วามชวยเหลือผูประสบอคั คีภยั เห็นดวย เห็น ไม ไมเหน็ ดว ย ไมเห็นดว ย การบรหิ ารจดั การดา นเคร่ืองจกั รกลยานพาหนะ วสั ดุ อยางย่ิง ดวย แนใ จ อยา งยิ่ง อุปกรณ เครอื่ งมือเคร่ืองใช 11. จาํ นวนวสั ดุอปุ กรณ เคร่ืองมือเครื่องใช มีเพียงพอตอ การปฏิบตั ิงานปองกนั และบรรเทาสาธารณภัย 12. จาํ นวนวสั ดุอปุ กรณ เคร่ืองมือเครอ่ื งใช มีเพยี งพอตอ การปฏบิ ัติงานในภาวะฉุกเฉิน 13. วสั ดุอุปกรณ เคร่ืองมือเครอ่ื งใชตาง ๆ ท่ีใชใ นการ ปฏบิ ตั ิงานปอ งกนั และแกไขปญหาอคั คภี ัย มีความ เหมาะสม 14. วัสดุอปุ กรณ เคร่ืองมือเคร่อื งใชในการปฏบิ ตั ิงานมี คณุ ภาพและมีประสิทธิภาพ เชน รถดบั เพลงิ รถบรรทุก น้ํา ชดุ ผจญเพลิง ฯลฯ 15. วสั ดอุ ุปกรณ เคร่ืองมือเครอื่ งใชตาง ๆ ไดม กี าร ตรวจเช็คเพื่อใหมีสภาพใชงานไดต ลอดเวลา ตอนท่ี 3 ปญหาอปุ สรรคและขอเสนอแนะเพ่ือปรับปรุงการบริหารจดั การการใหค วามชว ยเหลอื ผปู ระสบ อคั คภี ัยของศนู ยป องกนั และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง ............................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................. ............................................................................................................................................................................................................................. ......................................................

38 แบบการเสนอโครงรางการศึกษาวจิ ัยสวนบคุ คล (Proposal) หลกั สูตร นักบริหารงานปอ งกันและบรรเทาสาธารณภัย (นบ.ปภ.) รุน ท่ี 10 1. ช่ือผูจ ัดทาํ นายวนั ชัย คําแผลง เลขประจําตัว 27 2. ชือ่ เร่ือง ความสําเร็จในการบริหารจดั การการใหความชวยเหลือผูประสบอัคคีภยั กรณีศกึ ษา : ศนู ยปอ งกนั และบรรเทาสาธารณภยั เขต 10 ลําปาง 3. ความเปน มาของเร่ืองและสถานการณป จ จุบนั จังหวัดในเขตความรับผิดชอบของ ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง รวม 4 จังหวัด ไดแก จงั หวดั ลําปาง ลําพูน เชียงใหม และแมฮองสอน เปนพื้นที่ท่ีมีความเส่ียงตอการเกิดอัคคีภัย โดยเฉพาะชวงฤดูแลง ระหวางเดือนพฤศจกิ ายนถงึ เดือนเมษายน อัคคีภัย เปนสาธารณภัยประเภทหน่ึง ท่ีมีโอกาสเกิดขึ้นไดตลอดเวลาและสามารถเผาผลาญทรัพยสินให วอดวายไดในช่ัวระยะเวลาไมกี่ช่ัวโมง กอใหเกิดความสูญเสียตอชีวิต ทรัพยสินของประชาชน และเศรษฐกิจ โดยรวมของประเทศ ซ่ึงสาเหตุการเกิดอัคคีภัยสวนใหญเกิดจากความประมาท ขาดความระมัดระวัง หรือ ความพล้ังเผลอ สถานที่ที่เกิดอัคคีภัยมักเปนที่อยูอาศัยและชุมชนที่หนาแนน หรือมีความแออัดของประชาชน อาคารสูง โรงงานอุตสาหกรรม ศูนยการคา และโรงมหรสพ ซึ่งพื้นที่กลุมจังหวัดของศูนยปองกันและบรรเทา สาธารณภัย เขต 10 ลําปาง ก็ประกอบไปดวย โรงงานอุตสาหกรรม อาคารขนาดใหญ อาคารสูง สถานศึกษา โรงแรม และหางสรรพสินคาหลายแหง ทําใหมีความเส่ียงท่ีจะเกิดอัคคีภัยรุนแรงได ประกอบกับมติคณะรัฐมนตรี เม่ือวนั ที่ 22 ตุลาคม 2556 กาํ หนดให ป พ.ศ.2557 เปนปแ หง การรณรงคดานการปองกันและแกไขปญหาอัคคีภัย ภายใตห ัวขอ “อคั คีภยั ปอ งกันได ตอ งใสใจไมประมาท” จากสถานการณดังกลาว ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง มีบทบาทสําคัญในการ สนับสนุน การปฏิบัติงานในจังหวัดพ้ืนที่รับผิดชอบซึ่งในชวงวิกฤต ตองระดมทรัพยากรทุกอยางมีจํากัด ประกอบ กับหนวยงานท่ีรับผิดชอบโดยตรงยังขาดประสบการณ ในการประเมินสถานการณ รวมท้ังการเขาถึงจุดเกิดเหตุ ความเสยี หายจึงขยายวงกวา งเกนิ ขีดความสามารถท่ี ศูนยปองกนั และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง จะรับมือ ถึงแมวา จะบูรณาการ ความรว มมือของทกุ ภาคสว นแลว กย็ งั ไมส ามารถสนองความตองการใหแกพ่ีนองผูประสบภัย ไดอ ยางทนั ทวงที ดังน้ัน จึงมีความจําเปนท่ีจะตองทําการศึกษาคนควาวา มีแนวทางการบริหารจัดการดานใดบางท่ีจะ นําไปสูความสําเร็จในการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ของศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลําปาง เพื่อนําขอ มลู ทีไ่ ดมาปรับปรุงการปฏิบตั งิ านใหเ กิดผลสําเรจ็ ตามเปา หมายตอ ไปในอนาคต 4. เหตุผลและความจาํ เปน ในการศกึ ษาและคําถามในการวิจยั 4.1 เพ่ือนําขอเท็จจริงพรอมทั้งปญหาและอุปสรรคในการปฏิบัติงานไปใชเปนแนวทาง การทบทวนปรับปรุง แผนการเตรยี มความพรอ มในการใหความชว ยเหลือผูประสบอัคคภี ัยในพนื้ ท่ี ใหมปี ระสิทธิภาพยงิ่ ขึ้น 4.2 คําถามวจิ ยั 1) ศูนยปองกันและบรรเทาสาธารณภัย เขต 10 ลําปาง มีบทบาทตอการสนับสนุนการชวยเหลือ ผูประสบอคั คภี ยั ในพน้ื ที่จงั หวดั ท่รี บั ผิดชอบ ดา นใดบา ง 2) การบรหิ ารจัดการที่เปนปญหาและอุปสรรคในการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัย ของศูนยปองกันและบรรเทา สาธารณภยั เขต 10 ลําปาง มอี ะไรบาง อยา งไร

39 5. วัตถปุ ระสงคข องการศึกษา 5.1 เพื่อศึกษาระดับความรู ความเขาใจของขาราชการและเจาหนาที่ของ ศูนยปองกันและบรรเทา สาธารณภยั เขต 10 ลาํ ปาง และสํานกั งานปองกนั และบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดในเขต ตอการใหความชวยเหลือ ผูประสบอทุ กภัย 5.2 เพ่ือศึกษาถึงแนวทางการบริหารจัดการการชวยเหลือผูประสบอัคคีภัยของ ศูนยปองกันและบรรเทาสา ธารณภัย เขต 10 ลาํ ปาง 6. วิธกี ารและขอบเขตการศึกษา วิธีการศึกษา เปนการวิจัยเชิงปริมาณ โดยใชรูปแบบการวิจัยเชิงปริมาณจัดเก็บรวบรวมขอมูล ใชแ บบสอบถามกบั กลมุ เปาหมาย ไดแก ขาราชการและเจาหนา ทข่ี อง ศนู ยป อ งกนั และบรรเทาสาธารณภัยเขต 10 ลาํ ปาง และสาํ นักงานปองกนั และบรรเทาสาธารณภัยจังหวัดในเขต จํานวน 74 คน และนํามาวิเคราะหขอมูลจาก แบบสอบถามดว ยการวิเคราะหห าคา รอ ยละ และคาเฉลี่ย กรอบแนวคิดในการศกึ ษา ตัวแปรอสิ ระ ตัวแปรตาม ปจจัยสวนบคุ คล ไดแก ความสาํ เรจ็ ในการบริหารจัดการการให 1. เพศ 2. อายุ 3. ตาํ แหนง ความชวยเหลอื ผปู ระสบอัคคีภยั ของ 4. ประสบการณ ฯ ศนู ยปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั 5. ระยะเวลาการปฏิบัตงิ านฯ เขต 10 ลําปาง 6. ระดบั การศึกษา ปจจัยจากการไดร บั การ สนับสนุนดา นตา งๆ ดังนี้ - ดา นบคุ ลากร - งบประมาณ - อปุ กรณ เคร่ืองมือ เคร่ืองจักรกล ยานพาหนะ 7. ทฤษฎี แนวความคิด ระเบียบกฎหมายที่ใชใ นการศกึ ษา 7.1 พ.ร.บ.ปองกนั และบรรเทาสาธารณภัย พ.ศ. 2550 7.2 แผนปองกันและบรรเทาสาธารณภัย ระดับกลุมจังหวัด พ.ศ. 2553 – 2557 ของศูนยปองกันและบรรเทา สาธารณภยั เขต 10 ลําปาง 7.3 แผนปฏิบตั กิ ารฉุกเฉินแกไขปญหาจากอัคคีภยั ระดบั กลมุ จังหวัด (ลําปาง ลาํ พูน เชียงใหม แมฮ องสอน) ประจําป พ.ศ. 2557 นยิ ามศัพท 1. จุดแขง็ หมายถึง ความสามารถและสถานการณภายในท่ีเปนบวก และใชประโยชนจากจุดแข็งของการ ดาํ เนินงานเหลานีอ้ ยเู สมอ เพอ่ื ดําเนินงานใหบรรลุวัตถุประสงค 2. จุดออน หมายถึง ความสามารถและสถานการณภายในท่ีเปนลบและดอยความสามารถ ซึ่งไมสามารถ นํามาใชเปน ประโยชนในการทาํ งาน และเปน อปุ สรรคตอ ความสําเร็จของงาน



41 ประวตั ิผศู กึ ษาวิจัย ช่ือ – นามสกุล นายวันชยั คําแผลง วนั เดอื น ป เกดิ 19 มิถนุ ายน 2509 สถานท่เี กิด จงั หวัดนครสวรรค วฒุ ิการศกึ ษา ปริญญาตรี ศลิ ปศาสตรบัณฑติ (ศศบ.) สาขาการจัดการทั่วไป วทิ ยาลัยครูลําปาง ประสบการณรับราชการ ป 2529-2531 รบั ราชการ โรงพยาบาลเชียงคาํ กองโรงพยาบาลภมู ิภาค กระทรวงสาธารณสุข ป 2531-2545 รับราชการ ศนู ยปฏบิ ตั กิ ารเรงรัดพัฒนาชนบทลําปาง กรมการเรง รดั พฒั นาชนบท กระทรวงมหาดไทย 2545-ปจ จุบนั ดาํ รงตาํ แหนง นักวิเคราะหน โยบายและแผนชาํ นาญการ สังกัด ศนู ยปอ งกันและบรรเทาสาธารณภยั เขต 10 ลาํ ปาง กรมปองกนั และบรรเทาสาธารณภยั กระทรวงมหาดไทย