medie 1

ความรู้เบ้อื งต้นเกี่ยวกบั บรรจุภัณฑ์ความหมายของการออกแบบบรรจุภณั ฑ์1. ความหมายของการออกแบบ มีผู้เชีย่ วชาญได้ นิยามความหมายของการออกแบบ (Design) ไว้ ดงั น้ี กูด (Good 1973:165) กล่าวว่า การออกแบบ เป็นการวางแผนหรือกาหนดรูปแบบรวมทั้งการ ตกแต่งในโครงสรา้ งรปู ทรงของงานศลิ ปะ ทัศนศิลป์ดนตรี ตลอดจนวรรณกรรม โกฟ (Gove 1956:611) เป็นการจัดแต่งองค์ประกอบมูลฐานในการสร้างงานศิลปกรรม เคร่ืองจักร หรอื ประดิษฐ์กรรม ศิริพงศ์ พยอมแย้ม(2537:22) กล่าวว่า การออกแบบ หมายถึง กระบวนการทางความคิดในอันที่ จะวางแผนรวบรวมองค์ประกอบทั้งหลายเข้าด้วยกันอย่างเป็นระบบเพื่อสร้างสรรค์ หรือปรับปรุง ประดิษฐกรรมต่างๆ อย่างมปี ระสิทธิภาพท้ังด้านประโยชน์ใชส้ อยและด้านความงาม วิรุณ ต้ังเจริญ (2539:20) กล่าวว่า การออกแบบ หมายถึง การวางแผนสร้างสรรค์รูปแบบโดย การวางแผนจัดส่วนประกอบของการออกแบบให้สมั พันธ์กบั ประโยชน์ใชส้ อย วสั ดุ และการผลิต มาโนช กงกะนันทน์ (2538:27) กล่าวว่า การออกแบบ หมายถึง กระบวนการสร้างสรรค์หนึ่งของ มนุษย์ โดยมีทศั นธาตแุ ละลักษณะธาตุเปน็ องค์ประกอบ สถาพร ดีบุญมี ณ ชุมแพ (2540:1) กล่าวว่า การออกแบบ หมายถึง เป็นการสร้างสรรค์ที่มีผล ปรากฏเป็นรปู ธรรม คือ มีรปู ร่างหรอื รูปทรงซึ่งตอ้ งใชพ้ ืน้ ที่ในการดารงรปู ร่างหรอื รูปทรงนน้ั ๆ

พ จ น า นุ ก ร ม ฉ บั บ เ ฉ ลิ ม พ ร ะ เ กี ย ร ติ ( 2530 : 596) ก า ร ออกแบบ คือ การทาเป็นต้นแบบทา เป็นแผนผัง2. ความหมายของบรรจภุ ัณฑ์ นิยามของคาว่าบรรจุภณั ฑ์ (Packaging) มีนักวิชาการและผเู้ ชย่ี วชาญ ได้กล่าวไว้ ดงั น้ี กองส่งเสริมอุตสาหกรรม(2517:19) กล่าวว่า บรรจุภัณฑ์ หมายถึง ภาชนะที่ใช้ในการขนส่ง ผลติ ภณั ฑ์ไปยงั แหลง่ ใชป้ ระโยชน์ โดยความประหยัดและปลอดภัย นิไกโด เคล็คเจอร์(Nikaido Clecture) กล่าวว่า บรรจุภัณฑ์เป็นเทคนิคที่ส่งเสริมการขายกับการ ประสานประโยชน์ระหว่างวัตถกุ ับภาชนะบรรจุ โดยมีความมุ่งหมายเพื่อการคุ้มครองในระหว่างการ ขนส่งและการเก็บรกั ษาในคลงั ในพจนานุกรมใหม่ของ เว็บสเตอร์ส (Webster's new collegiate Dictionary:1956) กล่าวว่า บรรจภุ ณั ฑ์ คือ กล่องหรอื หบี หอ่ ที่ทาข้นึ เพือ่ เกบ็ รักษาหรอื เพื่อการขนสง่ สุดาดวง เรืองรุจิระ(2529:128) กล่าวว่า บรรจุภัณฑ์ หมายถึง กิจกรรมต่างๆที่เกิดขึ้น ตลอด ขบวนการทางการตลาดที่เกี่ยวเนื่องกับการออกแบบ สร้างสรรค์ภาชนะบรรจุหรือหีบห่อให้กับ ผลติ ภณั ฑ์ ประชิด ทิณบุตร(2531:20)กล่าวว่า บรรจุภัณฑ์ หมายถึง หน่วยรูปแบบของวัตถุภายนอกของ ผลิตภัณฑ์ ที่ทาหน้าที่ปกป้องคุ้มครอง หรือห่อหุ้มผลิตภัณฑ์ภายในไม่ให้เกิดความเสียหาย สะดวก ในการขนส่ง และเอือ้ ประโยชน์ในทางการค้าและต่อการบริโภค บริสตันและนีลล์(Briston And Neill,1972:1) ได้ให้ความหมายของบรรจุภัณฑ์ไว้ 2 ประการ กว้างๆ คือ

1) การบรรจุภัณฑ์ คือ ศิลปะวิทยาศาสตร์ และเทคโนโลยีการตระเตรียมสินค้าเพื่อการขนส่ง และการขาย 2) การบรรจุภัณฑ์ คือวิธีการส่งมอบผลิตภัณฑ์ไปยังผู้บริโภคให้อยู่ในสภาพเรียบร้อยสมบูรณ์ และมีราคาทีเ่ หมาะสม ดารณี พานทอง(2524:29) กล่าวว่า บรรจุภัณฑ์ คือ สิ่งห่อหุ้มหรือบรรจุผลิตภัณฑ์ รวมท้ังภาชนะที่ใช้ในการขนส่งผลิตภัณฑ์จากแหล่งผู้ผลิตไปยังแหล่งบริโภคหรือแหล่งใช้ประโยชน์ เพื่อวัตถุประสงค์เบื้องต้นในการป้องกนั และรกั ษาผลติ ภัณฑใ์ ห้คงสภาพ ตลอดจนคณุ ภาพใกล้เคียง กัน เม่ือแรกผลิตให้มากที่สุดนอกจากนี้อาจกล่าวได้ว่า หีบห่อหรือบรรจุภัณฑ์เป็นปัจจัยที่สาคัญ อย่างหนึ่งในกระบวนการผลิตและหีบห่อ อาจสร้างขึ้นเพื่อวัตถุประสงค์ทางด้านการตลาด วตั ถปุ ระสงค์ทางด้านการเกบ็ รกั ษา เปน็ ต้น จรูญ โกสีย์ไกรนิรมล (2528:109) กล่าวว่า บรรจุภัณฑ์ คือการนาเอาวัสดุ เช่น กระดาษ พลาสติก แก้ว โลหะ ไม้ ประกอบเป็นภาชนะห่อหุ้มสินค้า เพื่อประโยชน์ในการใช้สอยที่มีความ แข็งแรง สวยงามได้สัดส่วนที่ถูกต้องสร้างภาพพจน์ที่ดี มีภาษาในการติดต่อสื่อสาร และทาให้เกิด ความพึงพอใจ จากผู้ซือ้ สินค้า นอกจากนีย้ ังมีผู้นยิ ามความหมายของบรรจุภัณฑใ์ นอีกหลายความหมาย ได้แก่ การบรรจุภณั ฑ์ หมายถึง การออกแบบสร้างสรรคภ์ าชนะบรรจุ หรอื หบี หอ่ ให้กับผลติ ภัณฑ์ การบรรจุภัณฑ์ หมายถึง การนาวัสดุ (เช่น กระดาษ แก้ว โลหะ) มาประกอบเป็นภาชนะหอ่ หมุ้ สินคา้ เพือ่ ประโยชน์ดา้ นความแข็งแรง สวยงาม สร้างความพึงพอใจจากผู้ซือ้ สินค้านั้น บรรจุภัณฑ์ หมายถึง สิ่งห่อหุ้ม หรือบรรจุผลิตภัณฑ์ รวมถึงภาชนะที่ใช้เพื่อการขนส่ง ผลติ ภัณฑ์ จากแหล่งผลติ ไปยังแหลง่ ผู้บริโภค เพือ่ ประโยชน์ในการป้องกัน รกั ษาผลติ ภณั ฑ์ ไม่ให้ชารดุ เสียหาย

3. ความหมายการออกแบบบรรจภุ ัณฑ์ การออกแบบบรรจุภัณฑ์ (packaging design) หมายถึง การกาหนดรูปแบบและโครงสร้างของบรรจุภัณฑ์ให้สมั พันธ์กับหนา้ ทีใ่ ช้สอยของผลติ ภณั ฑ์ เพื่อการคุ้มครองป้องกนั ไม่ให้สินค้าเสียหายและเพิ่มคุณค่าด้านจติ วิทยาต่อผู้บริโภค โดยอาศยั ท้ังศาสตร์และศลิ ป์ในการสรา้ งสรรค์วัตถปุ ระสงค์ของการออกแบบบรรจุภณั ฑ์ 1.เพื่อสร้างบรรจุภัณฑ์ให้สามารถเอื้อประโยชน์ด้านหน้าที่ใช้สอยได้ดี มีความปลอดภัย ประหยัดและมี ประสิทธิภาพ 2.เพื่อสร้างบรรจุภัณฑ์ให้สามารถสื่อสารและสร้างผลกระทบต่อผู้บริโภคโดยใช้ความรู้แขนงศิลปะเข้า มาสร้างคุณลักษณะ เช่น มีเอกลักษณ์มีลักษณะพิเศษที่ดึงดูดและสร้างการจดจาตลอดจนเข้าถึง ความหมายและคณุ ประโยชน์ของผลติ ภณั ฑ์ 3.เพือ่ ปกป้องคุ้มครองและรกั ษาคุณภาพสินค้า 4.เป็นตวั ช้ีบ่งและส่อื สารรายละเอียดสินค้า ดึงดูดผบู้ ริโภค แสดงถึงภาพลกั ษณ์ 5.เป็นต้นทนุ ในการผลิตสนิ ค้า เมื่อบรรจุภณั ฑด์ ีย่อมมีสว่ นชว่ ยใหม้ ลู ค่าสินค้าสูงข้ึนประเภทของบรรจภุ ณั ฑ์การแบ่งบรรจุภัณฑ์แบ่งได้หลายวิธี เช่น แบ่งประเภทตามลักษณะกรรมวิธีการผลิตและวิธีการขนถ่ายผลิตภัณฑ์ การแบ่งและเรียกชื่อบรรจุภัณฑ์ อาจแตกต่างกันออกไป แต่มีวัตถุประสงค์หลักที่คล้ายกัน คือ เพื่อป้องกันผลิตภัณฑ์ เพื่อจาหน่าย ผ ลิ ต ภั ณ ฑ์ แ ล ะ เ พื่ อ โ ฆ ษ ณ า ประชาสัมพันธ์ผลิตภัณฑ์ แบ่งออก ได้ ดังน้ี 1. บรรจุภณั ฑ์เฉพาะหน่วย บรรจุภัณฑ์จะห่อหุ้มและสัมผัสกับ ผลติ ภณั ฑ์โดยตรง บรรจุภณั ฑ์ชั้นในจะทาหน้าที่หลักในการป้องกันสินค้าจากความชื้นและอากาศ ที่จะทาให้ผลิตภัณฑ์เสียคุณภาพ

คุณลักษณะมีรูปร่างลักษณะต่าง ๆเช่น เป็นขวด กระป๋อง หลอด ถุง กล่อง การออกแบบสามารถทาให้มีลักษณะพิเศษเฉพาะหรือทาให้มีรูปร่างที่เหมาะแก่การจับถือ และอานวยความสะดวกต่อการใช้ผลิตภัณฑ์ภายใน พร้อมทั้งทาหน้าที่ให้ความปกป้องแก่ผลิตภัณฑโ์ ดยตรง2. บรรจภุ ัณฑ์ชน้ั ในทาหน้าที่ในการห่อหุ้มบรรจุภัณฑ์ช้ันในไม่ให้ได้รับแรงกระแทกจากภายนอก บรรจุภัณฑ์ช้ันที่สองมีหน้าที่รวบรวมบรรจุภัณฑ์ช้ันแรกไว้ด้วยกัน หรือเป็นชุดในการจาหน่ายรวมต้ังแต่2 – 24 ชิ้นขึ้นไป โดยมีวัตถุประสงค์ข้ันแรกคือ ป้องกันรักษาผลิตภัณฑ์จากน้า ความชื้น ความร้อน แสง แรงกระทบกระเทือน และอานวยความสะดวกแก่การขายปลีกย่อย เพือ่ ความสะดวกในการป้องกันและขนส่ง และทาหนา้ ที่ขายด้วยจงึ ต้องทาการ ออกแบบให้สวยงามดึงดูดใจผู้บริโภค เช่น กล่อง บรรจุเคร่ืองดื่มกระป๋องชนิด 6 กระป๋อง กล่อง กาแฟชนิด50 ซองหรอื กล่องบรรจุหลอดยาสีฟนั 3. บรรจุภัณฑ์ชน้ั นอกสดุ บรรจุภัณฑ์ที่เป็นหน่วยรวมขนาดใหญ่ ทา หน้าที่ในการป้องกันผลิตภัณฑ์ การขนถ่ายสินค้า เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพและรวดเร็วในระหว่าง การขนส่งลักษณะของบรรจุภัณฑ์นี้ ได้แก่ หีบ ไม้ลัง กล่องกระดาษค่อนขา้ งขนาดใหญ่ทีบ่ รรจุสินคา้ ไว้ภายในความเป็นมาของบรรจภุ ัณฑ์ ความเป็นมาของบรรจุภัณฑ์ได้จากการสังเกตธรรมชาติสิ่งแวดล้อมรอบตัว แรงบันดาลใจของมนุษย์ที่มีต่อบรรจุภัณฑ์เริ่มแรก จากการสังเกตธรรมชาติ ได้แก่ รูปทรงของไข่ รูปทรงโค้งของเปลือกไข่ทาหน้าที่คอยปกป้องแรงกระแทกของไข่ไม่ให้ส่งผลรุนแรงต่อเน้ือไข่ภายใน ลักษณะที่รีของเปลือกไข่ทาให้ไข่กลิ้งได้ไม่สะดวก พ้ืนผิวของเปลือกไข่มีรูพรุนทาให้มีอากาศภายในอย่างเหมาะสม รูปโค้งของเปลือก

ไข่ทาให้ความอบอุ่นจากการกกเป็นไปอย่างท่ัวถึง เน้ือไข่ขาวภายในมีความเหลวหนืดทาหน้าที่ปกป้องไข่แดง สิ่งที่ปรากฏในธรรมชาติอกี อย่างหนง่ึ ได้แก่ ฝักถัว่ ลนั เตาที่นบั ว่าเป็นบรรจภุ ณั ฑ์ทีส่ มบรู ณ์แบบ เม็ดถ่ัว ภายในเรียงตัวเป็นแถวตัวฝกั มีลกั ษณะเปรียบ เหมือนเคลือบฟิล์ม2 ช้ัน โดยมีช้ันนอกที่แข็ง และชั้นในที่อ่อนนุ่ม ภายในฝักถ่ัวมีการปรับ สภาพอากาศที่เหมาะสมต่อการเจริญเติบโต ของเมล็ดถวั่ ในการดารงชีวิตของมนุษย์มีความจาเป็นที่ ต้องบริโภคอาหาร ทาให้มนุษย์เรียนรู้การแก้ ปัญหาและพัฒนาสิ่งที่อานวยความสะดวกใน การบริโภค โดยการดัดแปลงสิ่งของที่อยู่ รอบตัวด้วยวิธีการต่างๆ เช่น การใช้ใบไม้ เปลือกไม้ เปลือกหอย กระบอกไม้ กระเพาะสตั ว์ มาผูกมัด เพือ่ประกอบการรับประทานอาหาร และพัฒนาตกแต่ง ประดิษฐ์ เปลี่ยนแปลง ให้เหมาะสมกับการใช้สอยมากขึ้นรวมถึงการอานวยความสะดวกในการเก็บรักษาและเคลื่อนย้ายอาหาร ได้แก่ การนาเอาส่วนต่างๆของพืชหรือสัตว์ มาขัดสาน เย็บ มัด ห่อหุ้ม เป็นกระจาด ชะลอม สิ่งห่อหุ้ม ซึ่งถือเป็นบรรจุภัณฑ์ในยุคแรกๆบรรจุภัณฑ์ยุคแรกเกี่ยวพนั กับมนษุ ย์โครมันยอง (cromangnon) ที่รู้จักการประกอบอาชีพเกษตรกรรมเปน็พวกแรก ซึ่งมีอายุประมาณ 10,000-20,000 ปีก่อนคริสตกาล เม่ือมีการผลิตก็สืบเน่ืองต่อถึงการแลกเปลี่ยนและค้าขายผลผลิต อนั ส่งผลตอ่ การคิดค้นบรรจภุ ณั ฑเ์ พือ่ ใช้สอย จากหลักฐานที่ปรากฏในสมัยประวัติศาสตร์ พบว่าเร่ืองราวของภาพเขียนภายในพีระมิดในสมยั อียิปต์โบราณ มีภาพเขียนแสดงเร่อื งราวการใช้ใบปาล์มหอ่ มัดไก่สด เพื่อป้องกันการเน่าเสียปรากฏอยู่ด้วย

ได้มีการค้นพบหลักฐานหลายอย่างในสมัยกรีกและโรมัน จากซากเรือที่จมในทะเลเมดิเตอเรเนียน อันเป็นเส้นทางค้าขายสินค้าในยุคนั้น พบสิ่งของต่างๆที่คาดว่าเป็นบรรจุภัณฑ์ ได้แก่ ถังไม้ ลังไม้ภาชนะเครือ่ งแก้ว เปน็ ต้น การแบ่งยุคสมัยของบรรจภุ ัณฑ์ จากการใชว้ สั ดทุ าบรรจุภณั ฑ์ จาแนกออก ได้ดงั นี้ยคุ โบราณมนุษย์ยุคแรกใช้บรรจุภณั ฑ์ที่ได้จากวสั ดธุ รรมชาติ เชน่ ใบไม้ เปลือกหอย หนังสตั ว์ เปลือกผลไม้ไม้ที่กลวง ในอดีตมนษุ ย์ยงั ไม่รจู้ กั การเพาะปลูก จงึ ตอ้ งออกหาอาหารในป่า จงึ ได้คิดหาสิ่งรอบตวั มาช่วยในการขนของเพือ่ ให้ได้ของคราวละมาก ๆการใชว้ สั ดุบรรจุภัณฑ์ทีไ่ ด้จากพืชในท้องถิน่ประมาณ 5,000 ปี ก่อนพุทธกาล นาวัสดุจากพืชและสัตว์ มาทา ตะกร้า ถุง กระสอบ มนุษย์เริ่มประยุกต์สิ่งรอบตัวเดิมให้สะดวกต่อการใช้งานและ มีการใชด้ ินเผา เพือ่ ทาภาชนะบรรจุภัณฑ์ เพื่อความทนทานมากขนึ้ ปรากฏหลักฐานการใช้เครื่องปั้นดินเผาในประเทศกรีซประมาณ 2,000 ปี ก่อนพุทธกาล เริ่มใช้บรรจุภัณฑ์แก้ว ในอารยธรรมแถบดินแดนเมโสโปเตเมีย ค้นพบเมด็ แก้วแตใ่ ช้ทาเปน็ เครือ่ งประดับ ประมาณ 500 ปี ก่อนครสิ ตกาล เริ่มผลิตแก้วด้วยการเป่าแก้วประมาณ 600 ปี ก่อนคริสตกาล เริ่มมีการผลิตกระดาษ คร้ังแรก ในดินแดนอียิปต์โบราณ และ ประเทศจนี โบราณ ยุคเริม่ แรก

ค.ศ. 1702 เริม่ มีการ ผลติ บรรจุภัณฑ์กระดาษขึน้ ใช้ ค.ศ. 1809 ใช้บรรจภุ ัณฑก์ ระป๋อง สนองการค้นพบวิธีการถนอมอาหารด้วยความรอ้ น ค.ศ. 1871 มีการจดลิขสิทธ์ในการผลติ กล่องกระดาษลูกฟกู ค.ศ. 1892 นายวิลเลียม เพ้นเทอร์ ชาวสหรัฐอเมริกา คิดคน้ ฝาจีบใช้กับขวดแก้วสาเร็จ ค.ศ. 1894 มีการใชก้ ล่องกระดาษลกู ฟูก เปน็ บรรจภุ ณั ฑเ์ พือ่ การขนส่งทางรถไฟ ค.ศ. 1898 ใช้บรรจุภัณฑ์ระบบสุญญากาศ สาหรับ ยาสบู ในประเทศอังกฤษ ยุคปัจจุบัน ค.ศ.1960 ผลิตถุงพลาสติกที่สามารถต้มใน น้าร้อนได้ ค.ศ. 1963 เริ่มผลิตกระป๋องอะลูมิเนียม สาหรับเครือ่ งดืม่ และกระป๋องสเปรย์ ยุคคลาสสิค (ระหว่างช่วง ค.ศ.1960 – 1989) เริ่มมกี าร แบ่งบรรจุสินค้า มีการบ่งบอกยี่ห้อและสรรพคุณบน บรรจุภัณฑ์ พัฒนากระป๋องบรรจุ ใช้เป็นบรรจุภัณฑ์สาหรับบุหรี่ และขนมปังกรอบ เกิดหลอดบีบ (collapsible tube) ใช้เป็นบรรจุภัณฑ์สาหรับยาสีฟัน เริ่มมีการข้ึนรปู ของกระดาษ โดยเริ่มแรกมีลักษณะเปน็ กล่องยุคนูโว (ระหว่างช่วง ค.ศ. 1900 – 1919)ใช้ศิลปะอาร์ตนูโว ซึ่งมีลักษณะวิจิตรบรรจงนิยมใช้เส้นโค้งเลียนแบบธรรมชาติ เกิดบรรจุภัณฑ์ชนิดใหม่คือ อลูมีเนียม ฟอยล์ (aluminium foil) และ เซลโลเฟรน ฟิล์ม(cellophane film)

ยุคเดคโค (ระหว่างช่วง ค.ศ. 1920 – 1929) ฟิล์มบางใส นิยมใช้ในห่อขนมหรือหุ้มรอบซองและกล่อง ใช้อลูมิเนียมทาหลอดยาสีฟัน ออกแบบกล่องกระดาษแข็งเคลือบไขสาหรับสินค้าที่ต้องการเก็บไว้ได้นาน ใช้ถ้วยกระดาษบรรจไุ อสครีม นมยุคเทคโนโลยีและนักออกแบบสร้างสรรค์ (ระหว่างช่วง ค.ศ. 1960–1989) นิยมบรรจุภัณฑ์ขวดพลาสติกกล่องกระดาษเคลือบไข กระป๋องโลหะนามาบรรจุเครื่องด่ืม มีการใชอ้ ลมู ิเนียมฟอยล์ แพร่หลายยิ่งข้ึน เริม่มีการใช้ฝาขวดที่เป็นอลูมิเนียม และฝาขวดชนิดฝาเกลียว ขวดพลาสติก เพทบรรจุภัณฑ์สาหรับเคร่ืองด่มืน้าอดั ลม บรรจภุ ัณฑพ์ ลาสติกระบบบรรจุภัณฑ์สุญญากาศ ค.ศ. 1981 เริ่มมกี ารนากล่องกระดาษประกบกับฟิล์มพลาสติก เพื่อทาบรรจุภณั ฑน์ มและเครือ่ งดม่ื ยุคปัจจุบัน (ระหว่างช่วง ค.ศ.1990–1999)ให้ความสาคัญกับบรรจุภัณฑ์ปลอดเชื้อ คานึงความปลอดภัยของผู้บริโภค นิยมใช้บรรจุภัณฑ์น้าหนักเบา แบ่งการบรรจุออกเป็นหน่วยย่อย คานึงถึงความสะดวกสบายความสวยงามมากขึ้น อีกทั้งยังคานึงถึงต้นทุนบรรจุภัณฑ์และการนาบรรจุภัณฑ์กลับมาใช้ใหม่ใช้หลัก 3 R (Recycle- Reuse - Reduce) เน้นสุขภาพของผู้บริโภค รูปแบบดึงดูดความสนใจ ใช้กราฟิกและรูปร่างแปลกใหม่ สิง่ แวดล้อม เป็นมติ รกบั สิง่ แวดล้อมจุดเด่นของบรรจุภัณฑ์ปี ค.ศ. 2003 บรรจุภัณฑ์มีรูปทรง สีสันแปลกใหม่ เล่นลวดลายและกราฟิก พกพาง่าย สะดวกต่อการใช้งาน ขนาดเล็กลงมีการใช้วัสดุร่วม บรรจุภัณฑ์สามารถนากลับมาใช้ใหม่ได้ เป็นมิตรกับสิง่ แวดล้อม มีหลากหลายเพิม่ ทางเลือกใหก้ บั ผบู้ ริโภคจากอดีตถึงปัจจุบัน พัฒนาการของการออกแบบบรรจุภัณฑ์ มีความเจริญก้าวหน้าอย่างมาก สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงของสังคมโลก จากสังคมเกษตรกรรมสู่สังคมอุตสาหกรรม และกาลังก้าวสู่สังคมวิทยาศาสตร์เทคโนโลยี ที่เอื้อต่อการสร้างสรรค์รูปแบบและการใช้วัสดุแปลกใหม่ในการออกแบบบรรจุภณั ฑ์ ที่หลากหลายและมีประสทิ ธิภาพแนวคิดเดิมในการออกแบบบรรจุภัณฑ์เพื่อความจาเป็นในการดารงชีวิต เปลี่ยนแปลงเป็นการออกแบบบรรจุภัณฑ์เพื่อการค้า การขนส่ง การป้องกันตวั สินค้า มีระบบการออกแบบบรรจภุ ัณฑ์ และการพัฒนา

วัสดุและเทคโนโลยีในการผลิตบรรจุภัณฑ์ ถ้าหากจะสรุปปัจจัยที่ส่งผลต่อการพัฒนารูปแบบของการออกแบบบรรจุภณั ฑ์ แบ่งออกเปน็ ความก้าวหน้าของกรรมวิธีการผลิตกระดาษและ ศลิ ปะการพิมพ์ การพัฒนาบรรจุภัณฑ์อย่างเป็นระบบ มีมานานกว่าสอง ศตวรรษแล้ว โดยเริ่มต้นจากการ ที่ผู้ผลิตสินค้าต้องการ ตอบสนองความต้องการของผู้บริโภค ถึงแม้ว่าการใช้งานของ บรรจุภัณฑ์น้ัน จะมีไว้เพียงเพื่อบรรจุ และเก็บรักษาผลิตภัณฑ์ ปัจจุบันได้มีการพัฒนา และเพิ่มความหลากหลายมากขึ้นกว่าที่ เคยมีมา ความก้าวหน้า ของเครือขา่ ยการคมนาคมขนส่งในโลกทุกวันนี้ รวมไปถึงความซับซ้อน ของการคา้ ปลีก สมยั ใหม่ ทาให้การบรรจภุ ัณฑม์ ีความสาคัญมากที่สดุ ในการเก็บรักษาและป้องกัน ไม่ให้ผลิตภัณฑ์เกิดความเสียหาย ระหว่างการขนส่งจากโรงงานผลิต ไปยังร้านค้าปลีกหรอื ผบู้ ริโภคนอกจากนี้บรรจุภัณฑ์ ยังถูกใช้ให้เป็น สื่อโฆษณา ที่สามารถเคลื่อนที่ได้ ป้องกันไม่ให้ผลิตภัณฑ์มีรอยขีดข่วน แสดงรายละเอียด การใช้ หรอื แมแ้ ตเ่ ปน็ ส่วนหนึ่งของผลิตภณั ฑเ์ อง ต้นกาเนิดของการบ รรจุภัณฑ์ จากวันนี้ย้อนกลับ ไป ใ นอดีต ช่วงปลายศตวรรษที่สิบแปดในยุคของการปฏิวัติอุตสาหกรรม ได้ก่อให้เกิดความเปลี่ยนแปลงครั้งใหญ่ในอุตสาหกรรมการผลิต ขณะที่ก่อนหน้าน้ัน กระบวนการผลิตส่วนใหญ่ที่เป็นงานหนัก ต้องอาศัยแรงงานของกรรมกร และผลผลิตที่ได้ก็มีจานวนน้อย เคร่ืองจักรที่สามารถผลิตสินค้าจานวนมาก จึงได้ถูกนาไปใช้ เพื่อเพิ่มจานวนการผลิตของผลิตภัณฑ์ประเภทเดียวกัน ไม่เพียงแต่ผลิตสินค้า อย่างเดียวเท่าน้ันยังรวมไปถึงการผลิตบรรจุภัณฑ์ดว้ ย ในช่วงแรกอาหารจะนาไปบรรจุ ในภาชนะโลหะที่ปิดผนึกและถูกหลักอนามัย คือกระป๋องบรรจุอาหารที่ทาจากดีบุกหรือกล่องกระดาษแข็ง ได้มีการนาไปใช้กันอย่างกว้างขวางเพราะมีน้าหนักเบาและสามารถพิมพข์ ้อมูลหรอื ภาพทบั ลงบนกระดาษ บนแผ่นกระดาษได้ง่ายและ

เป็นการประหยัดพื้นที่อีกด้วย กล่องโลหะก็ได้รับการพัฒนากันอย่างกว้างขวาง เช่น เดียวกันในเวลานั้นเพราะเปน็ อีกทางเลือกหนง่ึ ที่ดีกว่าการใช้กล่องกระดาษแข็ง โดยเฉพาะสินค้าทีบ่ ูดเน่าได้ เชน่ ขนมปงั กรอบหรอื ขนมหวาน ส่งผลใหร้ ะดับความตอ้ งการที่จะเก็บรกั ษาสินค้าเพิม่ จานวนมากขึ้น ปัจจุบันนี้เทคนิค ในการผลิตได้ก้าวไกล ทาให้บรรจุภัณฑ์โลหะเหล่านี้ มีรูปแบบหรือรูปทรงต่างๆได้ตามต้องการ ด้วยการนาเทคนิคคอมพิวเตอร์มาช่วยในการผลิต รวมถึงพลาสติกที่ได้ รับการพัฒนาให้ดียิ่งข้นึ จนสามารถนามาใช้สอยในทกุ วนั นี้ เทคนิคการพิมพ์ที่เจริญก้าวหน้ามาตั้งแต่ต้นศตวรรษที่19 ต้องการพัฒนาในเร่ืองเทค นิคการพิมพ์บรรจุภัณฑ์ที่มีความรวดเร็ว ตราผลิตภัณฑ์หรือยี่ห้อที่ติดอยู่บนภาชนะบรรจุภัณฑ์ไม่ว่าจะเป็นวัสดุประเภท ขวดแก้ว หมอ้ ดินเผา กล่อง กระป๋องโลหะ กล่องกระดาษแข็ง หรอื กระดาษหอ่ ธรรมดาๆ ต้องมีฉลากที่จะบอกยี่ห้อของผลิตภัณฑ์น้ัน ส่งผลในเร่ืองของการเพิ่มคุณ ค่ามูลค่าและความสนใจให้กบั สินค้าทว่ั ไป การพิมพ์รูปภาพและข้อมูลบนบรรจุภัณฑ์ มีความสามารถสาคัญต่อการรับรู้ตราสัญลักษณ์ ยี่ห้อและรายละเอียดของสินค้าให้เหมาะสมพอดี การพัฒนาของการพิมพ์สีทาให้ผู้ออกแบบ ได้สร้างสรรค์รปู แบบสาหรบั ผลิตภณั ฑท์ ี่นา่ สนใจยิ่งขึน้ ปัจจุบันเคร่ืองหมายการค้าหรือตราของผลิตภัณฑ์ ได้กลายมาเป็นส่วนสาคัญเท่ากับตัวของผลติ ภัณฑ์ และเปน็ เกณฑใ์ นการตัดสินใจเลือกซือ้ ของผู้บริโภค รูปแบบที่ประสบความสาเร็จที่มีอยู่มากมายมิติใหม่ของบรรจุภัณฑ์ คือการนาหลักการทางศิลปะและการออกแบบมาพัฒนากราฟิกบรรจุภัณฑ์ให้ได้รูปแบบมาตรฐาน ให้เป็นที่ยอมรับกันในปจั จุบนั พร้อมไปกับความใหญ่โตและความสลับซบั ซ้อนของระบบธุรกิจอุตสาหกรรม สือ่ โฆษณา การแขง่ ขันเพือ่ ช่วงชิงส่วนแบ่งตลาด