E-PROSOPO τευχος 2

ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΤΗΣ ΚΙΝΗΣΗΣ «ΠΡΟΤΑΣΗ» ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ 2016 - Νο 2



3ΠεριεχόμεναΣημείωμα Υπεύθυνου Συντακτικής Επιτροπής.ΑΑ. ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Η ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟΣ ΖΩΗΣΣκέψεις, Απόψεις, προβληματισμοί, προτάσεις.εξάρτηση πρόληψη και σύγχρονη τεχνολογίαμια δυνατότητα πρόληψης στην κοινωνίαBΒ. ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ.ΠΡΟΤΑΣΗγιατί ο διαφορετικός τρόπος ζωής είναι η πιο σύγχρονη επανάστασηπροτείνω γιατί νοιάζομαι: πρόγραμμα «προ-νοια»ΚΑΛΛΙΠΟΛΙΣπρογραμματισμός του κέντρου πρόληψης αχαϊας «καλλιπολις» 2016-17εθελοντών διαδρομέςγΓ. Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ.Πως λειτουργούν οι πολίτες της παράλληλης Ελλάδας για να περάσουν από τοπεριθώριο στο επίκεντρο της καθημερινής ζωής.α. ΕντοπίζουμεΤα συν και τα πλην του άλλου τρόπου ζωής στην καθημερινότητα της πόλης μας.β. Παρεμβαίνουμε και Υπερασπιζόμαστε...Είδος υπό εξαφάνιση η σιωπή στον πλανήτηΔ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΗ…Σημείωμα Σύνταξης:α) Το τεύχος αυτό είναι χωρισμένο σε 4 βασικές ενότητες (Α, Β,Γ,Δ), οι οποίες αντιστοιχούν στιςθεματικές που αναφέρεται το νέο e-ΠΡΟΣΩΠΟβ) Αν για οποιοδήποτε λόγο δεν ενδιαφέρεστε να λαμβάνετε το e-ΠΡΟΣΩΠΟ, παρακαλούμεενημερώστε μας να σας διαγράψουμε από τη λίστα αποδεκτών.Εκδότης: Βασίλης ΠασσάςΙδιοκτησία: ΚΙΝΗΣΗ «ΠΡΟΤΑΣΗ», www.protasi.org.grΣαρανταπόρου 20, 26223 Πάτρα, τηλ.: 2610 451 790, 2610 454 357, fax: 2610 451 790e-mail: [email protected]Υπεύθυνη σύνταξης: Αγγελική ΠασσάΥπεύθυνη επιμέλειας κειμένων: Γεωργία ΛαμπροπούλουΕπιμέλεια σχεδιασμού: Τσιρίκος ΚωνσταντίνοςΚυκλοφορεί σε ηλεκτρονική μορφή. Οι απόψεις των συγγραφέων δεν εκφράζουν κατ’ ανάγκη τις απόψεις της «ΠΡΟΤΑΣΗΣ»

4 ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣΗ αειφόρος Τις δύο τελευταίες δεκαετίες η λέξη αειφορία έχει ενταχθεί στο καθημε- ανάπτυξη ρινό λεξιλόγιο των ανθρώπων που αγωνίζονται για την προάσπιση του περιβάλλοντος από τις επιθέσεις των αδηφάγων υπερκαταναλωτικών δεν αφορά οικονομικών συμφερόντων, που υποβαθμίζουν καθημερινά την ποιό- μόνο το τητα ζωής μας και απειλούν μακροπρόθεσμα ολόκληρο τον πλανήτη. φυσικό Η αειφόρος ανάπτυξη ή βιώσιμη ανάπτυξη αναφέρεται στην οικονομική ανά-περιβάλλον πτυξη που σχεδιάζεται και υλοποιείται λαμβάνοντας υπόψη την προστασία του περι- βάλλοντος και τη βιωσιμότητα. Γνώμονας της αειφορίας είναι η μέγιστη δυνατή απο- λαβή αγαθών από το περιβάλλον, χωρίς όμως να διακόπτεται η φυσική παραγωγή αυτών των προϊόντων σε ικανοποιητική ποσότητα και στο μέλλον. Βιώσιμη είναι η κοινωνία που μπορεί να υπάρ- χει για γενεές και γενεές, που μπορεί να βλέπει αρκετά μακριά, που είναι αρκετά ευέλικτη και σοφή, ώστε να μην υπονομεύει ούτε τα φυσι- κά, ούτε τα κοινωνικά της υποστηρικτικά συ- στήματα (Meadows et al., 1995). Πόσο σοφοί άραγε είμαστε; Θα πει κάποιος ότι τέτοιες πολιτικές είναι ευθύ- νη των κυβερνήσεων και των διεθνών οργανι- σμών. Οι κοινωνικοί φορείς και οι πολίτες είναι αδύναμοι να επηρεάσουν τέτοιες εξελίξεις. Μία τέτοια αντίληψη σημαίνει ότι είτε από άγνοια ή βόλεμα, έχουμε υποταχθεί στην πο- λιτική του κυρίαρχου οικονομικο-πολιτικού συστήματος που μας θέλει μόνους, παθητι- κούς και φοβισμένους ώστε πολύ εύκολα να αφήνουμε αυτούς να κάνουν για μας χωρίς εμάς. Στο βιβλίο Sapiens Μια Σύντομη Ιστορία του Ανθρώπου, του Yuval Harari αναφέρο- νται τα εξής που δίνουν μία πειστική εξήγηση για αυτά που συμβαίνουν σήμερα. Τα τελευταία 200 χρόνια έγιναν σαρωτικές αλλαγές στην κοινωνία. Μετά τη Βιομηχανική Επανάσταση τα κράτη και οι αγορές αποδυ- νάμωσαν τους παραδοσιακούς δεσμούς της οικογένειας και της κοινότητας. Τα κράτη και οι αγορές έκαναν στους ανθρώπους μία πρότα- ση που δεν μπορούσαν να απορρίψουν. Γίνετε άτομα, τους είπαν, καθώς αυτό εξυπηρετούσε τα σχέδιά τους. Εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης, μας έχουν σχεδιάσει έτσι ώστε να ζούμε και να σκε- φτούμε ως μέλη μίας κοινότητας. Μέσα σε δύο μόλις αιώνες, έχουμε μετατρα- πεί σε απομονωμένα άτομα, αδύναμα να αντιδράσουν στο κράτος. Η κοινότητα, όπως και η πυρηνική οικογένεια, δεν εξαφανίστηκαν από τον κόσμο μας χωρίς καμία συναισθηματική αντικατάσταση. Οι αγορές και τα κράτη καλύπτουν σή- μερα τις περισσότερες υλικές ανάγκες. Το κάνουν αυτό δημιουργώντας φαντασιακές κοινότητες που περιλαμβάνουν εκατομμύρια αγνώστους και που είναι φτιαγμένες με άξονα τις εθνικές και εμπορικές ανάγκες.

5ΣΗΜΕΙΩΜΑ ΥΠΕΥΘΥΝΟΥ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣΤα δύο σημαντικότερα παραδείγματα φαντασιακών κοινοτήτων είναι το έθνος και οικαταναλωτικές φυλές. Η καταναλωτική φυλή είναι η φαντασιακή κοινότητα της αγοράςκαι το έθνος είναι η φαντασιακή κοινότητα του κράτους.Ο καταναλωτισμός και ο εθνικισμός δουλεύουν υπερωρίες για να μας κάνουν να φα-νταζόμαστε ότι εκατομμύρια άγνωστοι ανήκουν στην ίδια κοινότητα με εμάς. Δεν είναιψέμα. Είναι φαντασία.Ένα σύγχρονο παγκόσμια δίλημμα είναι το Δίλημμα της Ανθρωποκαίνου.Ανθρωπόκαινο ονομάζουν οι γεωλόγοι την εποχή μας, καθώς για πρώτη φορά στηνιστορία, οι δραστηριότητες ενός ζωικού είδους, του ανθρώπου, αποτελούν έναν απότους παράγοντες που επηρεάζουν τον τρόπο λειτουργίας ολόκληρου του συστήμα-τος της Γης. Τα συστήματα υποστήριξης της ζωής του πλανήτη υποβαθμίζονται από τιςπαρενέργειες των δραστηριοτήτων μας. Αυτή η ανθρωπογενής υποβάθμιση ξεκίνησεμε την βιομηχανική επανάσταση και έχει επιταχυνθεί τα τελευταία 50 χρόνια.Πώς αντιδρούμε ως πολίτες σε αυτή την απειλή; Συνήθως σαν να παρακο-λουθούμε ταινία επιστημονικής φαντασίας που αφορά κάποιους άλλους και δεν έχεισχέση με μας. Ίσως όμως σαν η ζωή η δική μας να είναι μία εικονική πραγματικότηταπου φαντασιωνόμαστε και δεν θα επηρεασθεί από αυτά που στην πραγματικότητασυμβαίνουν.Ο εγκέφαλός μας, αναφέρει ο Daniel Goleman, συγγραφέας της ΣυναισθηματικήςΝοημοσύνης, είναι σχεδιασμένος για την επιβίωση σε προηγούμενες γεωλογικές περι-όδους και όχι για την νέα πραγματικότητα της Ανθρωποκαίνου. Το σύστημα συναγερ-μού του εγκεφάλου διεγείρεται όταν αντιλαμβάνεται μία άμεση απειλή. Οι σημερινέςαπειλές είναι ή πολύ μεγάλες ή πολύ μικρές για το αντιληπτικό μας σύστημα. Επειδήδεν αντιλαμβανόμαστε πόσο μεγάλες είναι οι αρνητικές συνέπειες των καθημερινώνσυνηθειών μας, είναι εύκολο να τις αγνοούμε ή να υποκρινόμαστε ότι δεν υπάρχουν.Η σύγχρονη υπερκαταναλωτική κοινωνία προήγαγε όσο καμία άλλη στο παρελθόντον άκρατο ατομικισμό και την ιδιωτικοποίηση της ανθρώπινης ζωής, αδυνατίζονταςτην συμβιωτικότητα και την συγκεκριμένη αλληλεγγύη των ανθρώπων.Ο Yuval Harari στον επίλογό του σημειώνει: Οι άνθρωποι σήμερα όσον αφοράτην τεχνολογική εξέλιξη είμαστε πιο ισχυροί από ποτέ. Ταυτόχρονα όμως είμαστε πιοανεύθυνοι και αποτελούμε τον φόβο και τον τρόμο του οικοσυστήματος. Σπέρνουμετον όλεθρο στα ζώα και στην φύση, με στόχο την άνεσή μας και τη διασκέδασή μας,χωρίς ποτέ να είμαστε ικανοποιημένοι. Υπάρχει άραγε τίποτε πιο επικίνδυνο από δυ-σαρεστημένους και ανεύθυνους θεούς που δεν ξέρουν τι θέλουν;Το πρώτο ερώτημα δεν είναι τι θα κάνουμε. Αυτό έπεται. Το βασικό ερώτημα είναιπροσωπικό. Θέλουμε κάτι να κάνουμε; Θέλουμε να απελευθερωθούμε από τησκλαβιά του συστήματος και να λειτουργήσουμε προς όφελος δικό μας και της κοινω-νίας; Να σκεφτόμαστε και να πράττουμε με αειφόρα προοπτική για τη ζωή;Αν ναι, τότε υπάρχουν πολλοί δρόμοι. Υπάρχουν πολλές προτάσεις.Εμείς κάνουμε τη δική μας πρόταση. Θα την βρείτε στο περιοδικό ή ακόμη καλύτερα σεμία προσωπική συνάντηση μαζί μας. Βασίλης Πασσάς - Υπεύθυνος Συντακτικής ομάδας.

6 Α ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Σκέψεις, ΑΠΟΨΕΙΣ, προβληματισμοί, προτάσεις Όραση και ΕΞΑΡΤΗΣΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΗλεκτρονικοί ΥπολογιστέςΗ αναζήτηση του μέτρου. Τα προβλήµατα από τη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών αποτελούν τον δεύτερο πιο συχνό λόγο για νεαρά υγιή άτοµα να επισκέπτονται τον οφθαλµίατρο. Η αυξημένη χρήση υπολογιστών και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών οθόνης (π.χ. κινητά τηλέφωνα και ιδιαίτερα smartphones), έχει παρατηρηθεί ότι προκαλεί συχνά, ποικιλία συμπτωμάτων που σχετίζονται με τα μάτια και την όραση. Το σύνολο αυτών των συμπτωμάτων ορίζει μία σύγχρονη ασθένεια που ονομάζεται Σύνδρομο Υπολο- γιστή και Όρασης (Computer Vision Syndrome, CVS). Τα συμπτώματα εντεί- νονται εμφανώς μετά από την πάροδο 4 ωρών σε χρήση υπολογιστή. Περίπου το 60-70% των ανθρώπων που χειρίζονται ηλεκτρονικές ψηφιακές συσκευές εμφανίζει Σύνδρομο Υπολογιστή & Όρασης. Για την καλύτερη εξήγηση του συνδρόμου τα συ- μπτώματα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: τα εξωτερικά, που αφορούν την εξωτερική επιφάνεια των ματιών και τα εσωτερικά τα οποία σχετίζονται με τη λειτουργία του μα- τιού ως όργανο της όρασης. Τα εξωτερικά όπως το καύσος, το αίσθημα ξένου σώματος, ο ερεθισμός, η δακρύρ- ροια και τα κόκκινα μάτια, έχει αποδειχθεί ότι σχετίζονται κυρίως με την ξηροφθαλμία η οποία συνοδεύει τη χρήση υπολογιστή ή οθόνης γενικά. Τα εσωτερικά όπως η κού- ραση και ο πόνος στα μάτια, ο πονοκέφαλος, η διπλωπία και η θολή όραση σχετίζο- νται συνήθως με παθήσεις των οφθαλμών, όπως διαθλαστικές ανωμαλίες (μυωπία, υπερμετρωπία, αστιγματισμός) και διαταραχές στην κινητικότητα και τη συνεργασία των ματιών μεταξύ τους. Πως βλέπουμε κοντά Το οπτικό σύστημα του ανθρώπου είναι κατασκευασμένο για να βλέπει αβίαστα και ξεκούραστα, μακριά. Όταν παρατηρούµε µία οθόνη Η/Υ, αυτό που συµβαίνει είναι ότι χάνουµε την αίσθηση του βάθους, της στερεοπτικής όρασης και επίσης η προσαρµογή µας βρίσκεται σε ένα µόνιµο σηµείο εργασίας Tο διάβασμα αλλά και κάθε κοντινή εργασία (π.χ. υπολογιστής, κινητό τηλέφωνο) γίνε- ται σε απόσταση λιγότερη του ενός μέτρου. Αυτό απαιτεί από το οπτικό σύστημα και τον εγκέφαλο μας, την κινητοποίηση μηχανισμών που επιτρέ- πουν την εστίαση για κοντά. Πρέπει να γίνουν δύο λειτουργίες ταυτόχρονα («συνκι-

7ΑΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Σκέψεις, ΑΠΟΨΕΙΣ, προβληματισμοί, προτάσειςνησία»). Τα μάτια μας πρέπει να εστιάσουν στον κοντινό στόχο (μία λειτουργία πουλέγεται «προσαρμογή»), αλλά και να στοχεύσουν και τα δύο μαζί σε ένα σημείο (μίαλειτουργία που λέγεται «σύγκλιση»). Όσο κοντινότερη η απόσταση και μικρότερος οστόχος (κείμενο, εικόνα κλπ.) τόσο δυσκολότερη η δουλειά για τα μάτια μας. Μετά απόπολύωρη χρήση της κοντινής μας όρασης, τα μάτια μας κουράζονται με αποτέλεσμαθολή όραση, διπλωπία, πόνο στα μάτια και πονοκεφάλους, ότι τελικά πε-ριλαμβάνει το Σύνδρομο Υπολογιστή και Όρασης (CVS).Ταυτόχρονα µειώνεται και η συχνότητα µε την οποία ανοιγοκλείνουν τα βλέφαράµας. Το διάβασμα στην οθόνη του υπολογιστή είναι πολύ διαφορετικό από το ναδιαβάζουµε τυπωµένη γραπτή ύλη, γιατί οι περισσότερες οθόνες υπολογιστή, ειδικάαυτές που περιέχουν µία καθοδική λυχνία, δεν δίνουν µία συνεχή εικόνα, αλλά µίαεικόνα που περνάει καρέ-καρέ και ο εγκέφαλος τη συνδέει για να βλέπουµε µία συνε-χή εικόνα, είναι µία εικόνα η οποία είναι οµόφωτη και έχει πολύ διαφορετικό contrast(αντίθεση) και καθαρότητα. Μετά από πολύωρη χρήση υπολογιστών, αυτό που συµ-βαίνει είναι ότι τα κωνία, τα κύτταρα αυτά που χρησιµοποιούµε για την αντίληψη τηςέγχρωµης όρασης, υπερλειτουργούν συνεχώς, πολλές φορές, η εικόνα αυτή από τηνυπερλειτουργία των κωνίων παραµένει στον εγκέφαλό µας παρ’ότι έχει αλλάξει ηεικόνα της οθόνης του υπολογιστή. Αυτό λέγεται “after effect” ή φαινόµενοMcCollough και καµιά φορά αντιστρέφεται η αντίληψη των χρωµάτων.Τα τελευταία χρόνια οι υπολογιστές αποτελούν σημαντικό κομμάτι της καθημερινήςδιασκέδασης και απασχόλησης των παιδιών γι’ αυτό και τα προβλήματα που δημι-ουργούνται είναι πολύ συχνά. Τα παιδιά δεν μπορούν εύκολα να αντιληφθούν μικρέςελλείψεις στην όρασή τους, και με ευκολία αρκούνται στη δεδομένη όρασή τους, επει-δή αυτή είναι συνήθως επαρκής για το σχολείο ή την τηλεόραση. Όμως τα ηλεκτρονι-κά παιχνίδια με την ταχύτητα εναλλαγής των εικόνων και το μικρό μέγεθός τους, απαι-τούν από το οπτικό σύστημα, το μέγιστο της απόδοσής του, οπότε μικρές διαθλαστικέςανωμαλίες (π.χ. μικρός αστιγματισμός ή μικρή μυωπία/υπερμετρωπία) που κατά ταάλλα περνούν απαρατήρητες, δημιουργούν δυσκολία στην όραση με αποτέλεσματα γνωστά συμπτώματα του Συνδρόμου. Σημειώνεται ότι, οι γονείς πρέπει να περιο-ρίζουν τον χρόνο απασχόλησης των παιδιών με ηλεκτρονικά παιχνίδια, με στόχο τησωστή ανάπτυξη της κοινωνικότητάς τους και του ψυχισμού τους.

8 Α ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Σκέψεις, ΑΠΟΨΕΙΣ, προβληματισμοί, προτάσεις Το πρόβλημα είναι σαφώς μεγαλύτερο για τα κινητά τηλέφωνα, τα smartphones και τα σύγχρονα tablets, με τις μικρές και μερικές φορές όχι ιδιαίτερα ευκρινείς οθόνες. Σοβαρά προβλήματα στην όραση μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμα η υπερβολική χρήση των κινητών τηλεφώνων, σύμφωνα με νέα μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη Βρετανία. Σύμφωνα με δημοσίευμα του BBC, η συνεχής χρήση των κινητών τηλεφώνων, η οποία αυξάνεται όλο και περισσότερο, ενισχύει τον κίνδυνο προσβολής από εκφύλι- ση της ωχράς κηλίδας, η οποία αποτελεί την πρώτη αιτία τύφλωσης σε ολόκληρο τον κόσμο. Μάλιστα, ο κίνδυνος γίνεται ακόμα μεγαλύτερος όταν γίνεται μεγάλη χρήση και άλ- λων ηλεκτρονικών συσκευών, όπως είναι οι υπολογιστές, τα tablet pc, οι τηλεοράσεις κτλ. Ο κίνδυνος προκαλείται από το φως που εκπέμπουν αυτές οι συσκευές, το οποίο επηρεάζει τους οφθαλμούς ακόμη και στο πίσω μέρος τους. «Το φως αυτό είναι ιδιαιτέρως επικίνδυνο και τοξικό για τα μάτια. Μάλιστα, ο κίνδυνος αυξάνεται τόσο από την έκθεση σ’ αυτό, όσο και από το γεγο- νός ότι τα μάτια των χρηστών δεν ανοιγοκλείνουν συχνά όταν κοιτούν αυτές τις συσκευές, τις οποίες μάλιστα κρατούν πολύ κοντά τους», είπε στο BBC ο οφθαλμίατρος Andy Hepworth. Η μελέτη πραγματοποιήθηκε από μια ομάδα ανεξάρτη- των επιστημόνων, οι οποίοι εφιστούν την προσοχή κυρίως στους νέους, καθώς σύμφωνα με έρευνα που διεξήχθη με τη συμμετοχή 2.000 ατόμων, οι νέοι ηλικίας κάτω των 25 ετών τσεκάρουν το κινητό τους 32 φορές τη μέρα. Σε ό,τι αφορά τους ενηλίκους μεγαλύτερης ηλικίας, οι επι- στήμονες διαπίστωσαν ότι κατά μέσο όρο περνούν περίπου επτά ώρες τη μέρα κοιτάζοντας μια οθόνη, ενώ όταν βρίσκο- νται μακριά από το κινητό τους το 50% από αυτούς αισθάνε- ται άγχος. Τρόποι αποφυγής τέτοιων φαινομένων: • Ο φωτισμός του χώρου πρέπει να είναι 3 φορές εντονότερος από αυτόν της οθόνης. • Πρέπει να γίνεται χρήση φίλτρου οθόνης. • Είναι σημαντικό να εργάζεται κανείς σε μεγάλη οθόνη ώστε να μην καταβάλλεται κόπος για την ανάγνωση ενός κειμένου ή τη συγγραφή του. • Στην οθόνη δεν πρέπει να αντανακλά φώς από παράθυρο ή άλλη φωτεινή πηγή. • Είναι απαραίτητο το τακτικό καθάρισμα της οθόνης από τη σκόνη. • Ρυθμίστε το μέγεθος γραμματοσειράς στην οθόνη σας, επιλέγοντας μια ρύθμιση με την οποία αισθάνεστε άνετα, αν το πρόγραμμα που χρησιμοποιείτε στον υπολογιστή έχει αυτήν τη δυνατότητα. • Ρυθμίστε τη φωτεινότητα και το κοντράστ της οθόνης σας. • Άτοµα που χρησιµοποιούν συνεχώς υπολογιστές µπορεί να έχουν κάποια µικρή δι- αθλαστική ανωµαλία, όπως λίγη µυωπία, λίγο αστιγµατισµό, λίγη υπερµετρωπία, κάτι που αν το διορθώσουν µε τη χρήση γυαλιών ή φακών επαφής θα τους βοηθήσει να

9ΑΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Σκέψεις, ΑΠΟΨΕΙΣ, προβληματισμοί, προτάσειςχρησιιµοποιούν τις συσκευές αυτές µε πολύ µεγαλύτερη άνεση.• Η χρήση συνθετικών δακρύων µπορεί να βοηθήσει µε τη ξηροφθαλμία που µπο-ρεί να προκαλέσει η πολύωρη χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών από µείωση τηςταχύτητας και συχνότητας ανοιγοκλεισίµατος των µατιών, όπως επίσης και η σωστήενυδάτωση της ατµόσφαιρας στην οποία λειτουργεί το άτοµο που χρησιµοποιεί τονηλεκτρονικό υπολογιστή.• Το σημαντικότερο όλων είναι τα σύντομα και συχνά διαλείμματα 2-3 λεπτών κάθε15-20 λεπτά εργασίας, 5 λεπτών για κάθε μισή ώρα εργασίας ή των 10 λεπτών για μιαώρα εργασίας.Ποια προβλήματα δημιουργούνται από την υπερβολική χρήση των Η/Υστην παιδική ηλικία;Πολλοί παιδοφθαλμίατροι πιστεύουν ότι η υπερβολική χρήση του υπολογιστή κατάτην παιδική ηλικία αυξάνει τον κίνδυνο για μυωπία. Αναφέρονται δε σε μελέτες πουέχουν γίνει και από τις οποίες προκύπτει ότι οι υπολογιστές έχουν αρνητικό αντίκτυποστην όραση των παιδιών.Ειδικότερα σε διάφορες μελέτες που έχουν γίνει αναφέρεται ότι:25% των παιδιών που χρησιμοποιούν υπολογιστή χρειάζονται διορθωτικά γυαλιάπροκειμένου να δουλέψουν άνετα και ακίνδυνα στο κομπιούτερ στο σπίτι ή στο σχο-λείο.Το ποσοστό των παιδιών στο πρώτο στάδιο μυωπίας έχει αυξηθεί από 12% στο20% από το 1995 έως σήμερα. Το ποσοστό των παιδιών ηλικίας 7-9 ετών με μυω-πία έχει διπλασιαστεί την τελευταία τριετία, φθάνοντας το 34%.Είκοσι χρόνια πριν, τα περισσότερα παιδιά έπαιζαν σε ανοικτούς χώρους και η μακρινήτους όραση ήταν περισσότερο σημαντική. Σήμερα τα περισσότερα παιδιά εργάζονταιμπροστά στον υπολογιστή είτε στο σπίτι είτε στο σχολείο. Το να κάθονται μπροστάστο κομπιούτερ, κοιτάζοντας επίμονα την οθόνη του, δημιουργεί προβλήματα που δενήταν γνωστά πριν από μερικά χρόνια. Με τη χρήση του υπολογιστή το οπτικό σύστηματου παιδιού επικεντρώνεται και πιέζεται περισσότερο από άλλες δραστηριότητες. Ηχρήση του κομπιούτερ απαιτεί υψηλού επιπέδου επιδεξιότητες από τα μάτια των μι-κρών παιδιών που ακόμα το οπτικό τους σύστημα δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως. Μόνοόταν αυτό ωριμάσει, το παιδί είναι σε θέση να διαχειριστεί την πίεση και το στρες πουπροκαλεί η χρήση του υπολογιστή.Τα παιδιά εξ’ορισμού είναι μικρότερα από τους ενήλικες. Τις περισσότερες φορές οιθέσεις εργασίας των υπολογιστών είναι σχεδιασμένες για να χρησιμοποιούνται απόενήλικες. Αυτό μπορεί να αλλάξει την οπτική γωνία των παιδιών. Οι χρήστες των υπο-λογιστών θα πρέπει να βλέπουν την οθόνη του ελαφρώς προς τα κάτω, σε γωνία15°. Επιπλέον, σαν αποτέλεσμα της δυσκολίας με την οποία τα παιδιά φθάνουν τοπληκτρολόγιο του υπολογιστή ή ακουμπούν τα πόδια τους στο πάτωμα, μπορεί νααισθάνονται πόνο στο λαιμό, τους ώμους ή την πλάτη.Γιατί δεν πρέπει να δίνουμε tablet στα νήπια: Τι κινδύνους εγκυμονεί ηχρήση από μικρή ηλικίαΟπως επισημαίνει σε σχετικό άρθρο το LiveScience, η επίσημη καθοδήγηση από την

10 Α ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Σκέψεις, ΑΠΟΨΕΙΣ, προβληματισμοί, προτάσεις Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία δηλώνει ότι: «θα πρέπει να αποφεύγεται η τηλεόραση και άλλα μέσα ψυχαγωγίας με οθόνη στα βρέφη και τα παιδιά ηλικίας κάτω των δύο ετών». Οι οθόνες είναι ουσιαστικά μια επιφάνεια που δημι- ουργεί και περιέχει έναν εναλλακτικό κόσμο. Πρέπει λοιπόν να σκεφτούμε τις έννοιες που εμφανίζονται σε αυτό τον «άλλο κόσμο» και να σκεφτούμε αν τα παιδιά κάτω των δύο ετών μπορούν να τις κατανοήσουν με έναν τρόπο που θα μπορούσε να έχει ένα νόημα και θετικό αντίκτυπο στην ανάπτυξή τους. Δεν έχει σημασία πόσο ακριβές και εξατομικευμένο θα είναι το λογισμικό, δεν μπορεί ποτέ να παρουσιάσει το εύρος και την ποιότητα των γλωσσικών σημάτων ενός ανθρώπινου ομιλητή. Η ικανότητα να δοκιμάσει να μιμηθεί τον ήχο και τις εκφράσεις του προσώπου, τις χειρονομίες, τους ήχους της φωνής και τη γλώσσα του σώματος του γονιού, είναι ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη των γλωσσικών ικανοτήτων. Επίσης η μονόπλευρη απεικόνιση του κόσμου στα λογισμικά που απευθύνονται σε παιδιά, είναι ένα άλλο σημαντικό ζήτημα, αφού οι ενήλικες και συνομήλικοι τους πα- ρουσιάζουν πολύπλοκες συμπεριφορές που δεν συμπίπτουν πάντα με τα πρότυπα των ψηφιακών εφαρμογών και είναι αδύνατο να προβλεφθούν και να μοντελοποιη- θούν. Πολλοί θα υποστηρίξουν ότι ορισμένες εφαρμογές υπάρχουν απλά για να ψυχαγω- γούν τα παιδιά και να βρίσκουν για λίγο την ησυχία τους οι γονείς. Ωστόσο κατά πόσο αυτό το υλικό είναι κατάλληλο για την ψυχαγωγία των νηπίων, όταν οι περισσότε- ροι γονείς δεν γνωρίζουν καν ποια είναι τα ιδανικά επίπεδα φωτεινότητας της οθόνης, ώστε να μην παρεμβαίνει στην σωστή ανάπτυξη της όρασης τους; Τέλος, καθώς τα tablets είναι ακόμα πολύ καινούρια στον τεχνολογικό στίβο, γνωρί- ζουμε ελάχιστα για τις πιθανές μακροπρόθεσμες συνέπειες στα παιδιά 2 ετών από την εκτεταμένη αλληλεπίδραση με οθόνες αφής. Μάλιστα, όσο διαδραστικές κι αν είναι οι εφαρμογές και οι εικόνες, έχουν εντελώς διαφορετικές ιδιότητες από τα περισσότερα άλλα αντικείμενα με τα οποία τα μικρά παιδιά μπορούν να αλληλεπιδράσουν στην καθημερινότητά τους. Η αφή είναι το πρώτο και το νούμερο ένα μέσο επικοινωνίας και μάθησης στην πρώ- ιμη παιδική ηλικία. Θα πρέπει να είναι σε θέση να πιάσουν, να ζουλήξουν ή και να προσπαθήσουν να μασήσουν τα αντικείμενα προκειμένου να κατανοήσουν τις βα- σικές τους ιδιότητες. Δεν έχουμε ιδέα τι θα συμβεί αν αντικαταστήσουμε τον χρόνο που δαπανάται σε αυτές τις εμπειρίες με τις παραλλαγές που χρησιμοποιούνται στη ψηφιακή τεχνολογία, όπου απλά θα πατάνε μία οθόνη. Σε μια εποχή που οι οθόνες είναι μέρος της καθημερινότητάς μας και υπάρχουν πα- ντού, είναι αδύνατον να τις αποφεύγουμε εντελώς. Οι γονείς θα πρέπει σίγουρα να μην πανικοβληθούν όταν το μωρό τους συναντά μια οθόνη, αλλά τουλάχιστον μέχρι να έχουμε σωστά κριτήρια αξιολόγησης, με γνώμονα την έρευνα για την καταλληλό- τητα των οθονών για τα νήπια, το καλύτερο είναι να ελαχιστοποιήσουμε την αλληλε- πίδραση των παιδιών με αυτές και να δώσουμε βάρος στη φυσική επαφή.

11ΑΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Σκέψεις, ΑΠΟΨΕΙΣ, προβληματισμοί, προτάσεις Μια δυνατότητα πρόληψης στην κοινωνίαΗ συμβολή των Πολιτιστικών Συλλόγων στην ανάπτυξη του πολιτισμούκαι στην πρόληψη της τοπικής κοινωνίας. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι είναι ένας θεσμός που γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη κυρί-ως στη μεταδικτατορική Ελλάδα. Αρχικά είχαν την επωνυμία εκπολιτιστικοί σύλλογοι.Πολύ σωστά πολλοί έχουν αλλάξει αυτή την ονομασία και αναφέρονται ως πολιτιστι-κοί σύλλογοι, καθώς το ρήμα εκπολιτίζω, σημαίνει ότι μεταφέρω τα επιτεύγματα ενός(θεωρούμενου) πιο ανεπτυγμένου πολιτισμού σε έναν λαό που θεωρείται απολίτι-στος.Τι εννοούμε όταν λέμε ότι οι πολιτιστικοί σύλλογοι παράγουν πολιτισμό;Ποιος είναι ο ρόλος των πολιτιστικών συλλόγων στην παραγωγή πολι-τισμού; Η αστικοποίηση του ανθρώπου συνέτεινε στην ανάπτυξη του πολιτισμού, του συ-νόλου δηλαδή των τεχνικών και πνευματικών του επιτευγμάτων ανά την υφήλιο. Τοέδαφος στο οποίο αναπτύχθηκε ο ανθρώπινος πολιτισμός ήταν η αστικοποίηση και ηπροσαρμογή των ανθρώπων σε έναν εξελιγμένο τρόπο ζωής. Λόγω της διαβίωσης μεσυνανθρώπους και της αναγκαστικής εγγύτητας (γειτονία), ισχυροποιούνται και εδραι-ώνονται καταρχήν οι καλοί τρόποι ώστε να προκύψει ένα πρώτο δυναμικό ευστάθει-ας. Η ασφάλεια που παρέχεται σε συνδυασμό με τη δυνατότητα να μην εργάζονταισκληρά τουλάχιστον ένα μεγάλο ποσοστό των πολιτών για τα προς το ζην, δίνουν τηδυνατότητα ανάπτυξης των τεχνών, του συστήματος παιδείας, της φιλοσοφίας και τωνεπιστημών. Θα μπορούσαμε να διακρίνουμε την πολιτισμική ανάπτυξη του ανθρώπινου γένουςσε: α) πολιτιστική δράση, δηλαδή τα υλικά και πνευματικά έργα, οι δραστηριότητεςκαι τα έθιμα και β) η πνευματική καλλιέργεια, δηλαδή οι αρχές και οι αξίες ζωήςτης κοινωνίας, οι παραδόσεις, η παιδεία, η μόρφωση, και η αισθητική εκλέπτυνση τηςσυμπεριφοράς. Οι δύο αυτοί παράγοντες διαμορφώνουν τον τρόπο ζωήςτων ανθρώπων κατά τόπους. Ένας πολιτισμός δεν έχει απαραίτητα τοπικό χαρακτήρα. Μπορεί να διαχέεται γε-ωγραφικά και με άλλα κοινωνικά κριτήρια που του δίνουν ταυτότητα, όπως η φυλή,η εθνικότητα, η θρησκεία, η γλώσσα, η μόδα ή κάποιος άλλος παράγοντας κοινωνι-κής συνοχής. Ένας πολιτισμός μπορεί να χαθεί, αν αλλοιωθούν σε μεγάλο ποσοστόστοιχεία της πολιτισμικής του ταυτότητας. Παρόλο που οι πολιτισμοί χάνονται ή εξε-λίσσονται σε νέα πολιτισμικά μορφώματα, κάποιοι αφήνουν πίσω τους πνευματικάεπιτεύγματα ως παγκόσμια κληρονομιά όπως για παράδειγμα η Αρχαία Αθήνα ή το

12 Α ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Σκέψεις, ΑΠΟΨΕΙΣ, προβληματισμοί, προτάσεις Ρωμαϊκό δίκαιο. Σήμερα η παγκοσμιοποίηση, κάτω από την ομπρέλα ενός πανανθρώπινου πολιτι- σμού υπόσχεται, και ως ένα σημείο δημιουργεί, συνθήκες για την ανάπτυξη κοινών στοιχείων με ενωτικό ρόλο σε παγκόσμια κλίμακα όπως οι ηθικές αξίες, η κοινωνική νοημοσύνη και η οικολογική συνείδηση. Η προσπάθεια για οικουμενική γνώση στην παγκόσμια κοινότητα, μέσα σε ένα δυναμικό συνοχής του κοινού συστήματος αξιών έχει την έννοια της «συλλογικής νοημοσύνης» όχι μόνο για την εξασφάλιση του «ευ ζην», αλλά και για την ίδια την επιβίωση του ανθρώπινου πολιτισμού στα δύσκολα σημεία της εξέλιξής του. Σύμφωνα με τα παραπάνω ο ρόλος των πολιτιστικών συλλόγων θα πρέ- πει να κατευθύνεται στην προσπάθεια διαμόρφωσης και λειτουργίας ενός ασφαλούς και λειτουργικού πλαισίου στην γειτονιά, ώστε οι πολίτες να εξασφαλίσουν το ευ ζην. Σε γενικές γραμμές δηλαδή, οι πολιτιστικοί σύλλογοι πρέπει να συμβάλλουν στη γνωριμία, την επικοινωνία και τη συνεργασία των πολιτών με απώτερο σκοπό τη δημιουργία λειτουργικών δικτύων. Μέσα από αυτά τα δίκτυα οι πολίτες θα ενώσουν τις προσπάθειές τους για ένα ασφαλές και λειτουργικό αστικό και κοινωνικό περιβάλλον, για μία κοινωνία πρόληψης της εξάρτησης από δυσλειτουργι- κά πλαίσια. Η επιτυχία ενός τέτοιου στόχου προϋποθέτει την συμφωνία των υποκειμένων σε ένα πλαίσιο αρχών και αξιών, που όχι απλά αποδέχονται τα μέλη του συλλόγου αλλά προσπαθούν να ευαισθητοποιήσουν όλους τους κατοίκους να τις υιοθετήσουν και να τις εφαρμόσουν. Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι οι συνεργασίες και τα δίκτυα είναι ο χώρος μέσα στον οποίο οι πολίτες δοκιμάζονται, εκπαιδεύονται, στηρίζουν και στηρί- ζονται αλλά κυρίως εξελίσσονται και αυτό είναι πολιτισμός. Πολιτισμός δεν είναι μόνο οι καλλιτεχνικές δημιουργίες και εκδηλώσεις, αλλά ο θετικός τρόπος λειτουργίας της

13ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Σκέψεις, ΑΠΟΨΕΙΣ, προβληματισμοί, προτάσειςκοινωνίας, οι λειτουργικές σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ των κατοίκων καιτο συλλογικό ενδιαφέρον για το περιβάλλον (καθαριότητα δημόσιων χώρων, σωστήκυκλοφοριακή αγωγή, φροντίδα για πράσινο, δημόσια κτίρια, σεβασμός στην κοινήησυχία και αποφυγή ηχορύπανσης κλπ.). Αυτές όμως οι συμπεριφορές ακούγονταιουτοπικές στα αυτιά μεγάλης μερίδας πολιτών, καθώς όλοι ζούμε σε μία ζοφερή κοι-νωνική πραγματικότητα, η οποία έχει τις αιτίες της στον τρόπο λειτουργίας του σύγχρο-νου κοινωνικού μοντέλου που ενθαρρύνει κάθε εγωιστική αλλά πολλές φορές καιπαραβατική συμπεριφορά. Μια μερίδα των πολιτών λειτουργεί με γνώμονα το άμεσοπροσωπικό συμφέρον και το ατομικό όφελος, αδιαφορώντας για τους συγκατοίκουςτης ζωής και το συλλογικό καλό. Το υπερτροφικό εγώ πολλές φορές δεν τους επιτρέπει να αντιληφθούν το πολ-λαπλάσιο όφελος που προκύπτει μέσα από θετικές συλλογικές προσπάθειες και αδι-αφορούν ή εκμεταλλεύονται το αστικό και κοινωνικό περιβάλλον για ένα πρόσκαιροκέρδος. Για μερικούς όλα αρχίζουν και τελειώνουν στον εαυτό τους και στο σπίτι τους.Μία τέτοια συμπεριφορά κάθε άλλο παρά πολιτισμός είναι. Είναι εμφανής η έλλειψηπαιδείας και κουλτούρας των πολιτών. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι καλούνται να διαδραματίσουν έναν ρόλο αφύπνισης καιεκπαίδευσης των πολιτών, με στόχο την αλλαγή στάσεων και συμπεριφορών και απόπαθητικοί καταναλωτές να λειτουργούν ως ενεργοί πολίτες με σεβασμό στους συμπο-λίτες τους αλλά και στο περιβάλλον. Με λίγα λόγια οι πολιτιστικοί σύλλογοι ως χώροισυνάντησης των κατοίκων μίας περιοχής μπορούν να συμβάλλουν στην βελτίωση τηςπαιδείας και της κουλτούρας της γειτονιάς. Αν οι πολιτιστικοί σύλλογοι στοχεύουν σε τέτοια αποτελέσματα πρέπει να λειτουρ-γήσουν με ορισμένες προϋποθέσεις που να διευκολύνουν έναν θετικό και αποτε-λεσματικό ρόλο σε θέματα πολιτισμού. Πάντα υπάρχει ο φόβος άθελά τους να εν-σωματωθούν στον σύγχρονο υπερκαταναλωτικό τρόπο ζωής και να διαιωνίζουν το

14 ΣΥΖΗΤΗΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΤΟΝ ΑΛΛΟ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ - Σκέψεις, ΑΠΟΨΕΙΣ, προβληματισμοί, προτάσεις σύγχρονο κοινωνικό μοντέλο, το οποίο κάθε άλλο παρά για τον πολιτισμό νοιάζεται. Μία βασική προϋπόθεση των μικρών ή μεγάλων ομάδων, των συλλόγων και των τοπικών ή ευρύτερων κοινωνιών για να λειτουργούν εύρυθμα και να πορεύονται προς το ευ ζην, είναι η λειτουργία τους με βάση αρχές και αξίες που είναι αποδεκτές από τους πολίτες και προσπαθούν να τις εφαρμόσουν στο εδώ και τώρα. Τέτοιες αρχές και αξίες είναι: Η ισοτιμία, η ελευθερία, ο σεβασμός των δικαιωμάτων όλων των πολιτών, ο σεβασμός του περιβάλλοντος, η λειτουργία εντός των ορίων που έχει θέσει η κοινότητα, η αλληλεγγύη και η αλληλοϋποστήριξη. Ποια είναι η σημερινή πραγματικότητα; Πολλοί σύλλογοι λειτουργούν αμυντικά και εν μέρει διεκδικητικά απέναντι στην το- πική αυτοδιοίκηση ή την κεντρική εξουσία, κινούμενοι τις περισσότερες φορές από μία καλή διάθεση να βελτιώσουν την υποδομή της γειτονιάς τους, όπως μία πλατεία, την επισκευή κάποιου δρόμου κλπ. Κάποιοι αναπτύσσουν μερικές δημιουργικές δραστη- ριότητες για παιδιά ώστε να αξιοποιούν τον ελεύθερο χρόνο τους αλλά και ενημερώ- σεις για ενήλικες. Οι περισσότεροι έχουν την εντύπωση ότι προάγουν τον πολιτισμό μέσα από την πραγματοποίηση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων που κορυφώνονται στην αρχή ή στο τέλος του χρόνου με χορευτικά, καραγκιόζη και πάντα με μουσικές βραδιές που κρατούν με φαγητό, οινόπνευμα και έντονη χορευτική μουσική μέχρι πρωίας. Σίγουρα όλα τα παραπάνω κινούνται από καλές προθέσεις. Το ερώτημα όμως είναι κατά πόσο προάγουν τον πολιτισμό; Πόσο συμβάλλουν στην ανάπτυξη της παιδεί- ας και της κουλτούρας των κατοίκων; Κατά πόσο συμμετέχοντας σε αυτά γινόμαστε ενεργοί και υπεύθυνοι πολίτες τόσο εμείς όσο και τα παιδιά μας; Αξίζει να σημειωθεί ότι αν ο τρόπος που διενεργούνται τα παραπάνω είναι αυτοσκοπός και όχι ευκαιρί- ες προσωπικής και συλλογικής ανάπτυξης, έχουμε αρνητικά αποτελέσματα. Π.χ. όταν στα τοπικά γλέντια, παραβιάζεται το ισχύον ωράριο για την μουσική, όταν η ένταση της μουσικής είναι τέτοια που δεν επιτρέπει στους κατοίκους να κοιμηθούν, όταν για να γλεντήσουν 100-200 άτομα πρέπει να ξενυχτήσουν χιλιάδες κάτοικοι μεταξύ των οποίων ηλικιωμένοι και μωρά, τότε πως προάγεται ο πολιτισμός; Όταν παραβιάζεται η αρχή του σεβασμού των συμπολιτών αλλά και των ορίων λειτουργίας του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου; Με τι πρότυπο υπεύθυνου πολίτη διαπαιδαγωγούμε τα παιδιά; Η εκτίμησή μου είναι ότι η παραγωγή και ανάπτυξη του πολιτισμού προέρχεται από μία καθημερινή, μεθοδευμένη και συλλογική δουλειά στον τρόπο που λειτουργεί η κοινότητα και όχι με αποσπασματικές και ηχηρές δράσεις, μέσα από τις οποίες ούτε οι αρχές και οι αξίες λειτουργούν, αλλά ούτε υπάρχει δυνατότητα ουσιαστικής επικοι- νωνίας, προβληματισμού, ανταλλαγής απόψεων και ενασχόλησης με την καθημερινή λειτουργία στον συγκεκριμένο χώρο. Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι αν τα μέλη κάθε συλλόγου μέσα από ομαδικές διαδικασίες διαμορφώσουν τον τρόπο λειτουργίας της γειτονιάς που ονειρεύονται για αυτούς και τα παιδιά τους και δεν παρασυρθούν από το δήθεν, το εύκολο και το ευτελές που προάγει το σύγχρονο κοινωνικό μοντέλο, τότε θα βρουν τον τρόπο, αν όχι να πραγματοποιήσουν το όνειρο τους, τουλάχιστον να το προσεγγίσουν σε κάποιο βαθμό. Το μείζον όφελος όμως που θα προκύψει θα είναι το παράδειγμα ζωής που θα δώσουν στους νεότερους για να συνεχίσουν το ταξίδι στο όνειρο. Αυτό είναι μία σημα- ντική διαδικασία πρόληψης, καθώς τέτοιοι νέοι δεν είναι ευάλωτοι στην εξάρτηση από ουσίες και αρνητικές συνήθειες γιατί έχουν ένα νόημα στη ζωή τους.

15BΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΗΟλομέλεια των ομάδων της Κίνησης «ΠΡΟΤΑΣΗ» Γιατί ο διαφορετικόςΗ Κίνηση «ΠΡΟΤΑΣΗ» ξεκίνησε τη δημιουργική της δράση για την πρόληψη και την τρόπος ζωήςποιότητα ζωής τη φετινή χρονιά πραγματοποιώντας την ολομέλειά της στις 25 Σεπτεμ- είναι ηβρίου. μεγαλύτερηΤα μέλη κατέθεσαν στην ολομέλεια τις προσδοκίες και τις διαθέσεις τους για αυτή τη σύγχρονηχρονιά, επικοινώνησαν, άντλησαν δύναμη και έμπνευση από το εμείς. Πήραν ανατρο- επανάστασηφοδότηση από τη συνοπτική αξιολόγηση των ομάδων για την παρελθούσα εθελοντι- κή χρονιά και εκτίμησαν ποια από αυτά τα στοιχεία που προέκυψαν από την αξιολόγη-ση θα θέσουν ως στόχο στην ομάδα τους φέτος.Στη συνέχεια προχώρησαν στη διεργασία του συμβολαίου έργου, ορίζοντας το έργοτης κάθε ομάδας για τη φετινή χρονιά, πάντα συνδεδεμένοι και ως προς το μικρότεροόλον που είναι η ομάδα τους αλλά και ως προς το μεγαλύτερο όλον που είναι η ΠΡΟ-ΤΑΣΗ.Κλείνοντας την ολομέλεια κατέληξαν ότι βασικό στόχο όλων των ομάδων θα αποτε-λέσει φέτος η δικτύωση με τη γειτονιά, ένας στόχος που θα ενώσει περισσότερο ταμέλη μεταξύ τους αλλά και με την τοπική κοινωνία.

16 B ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΗΔραστηριότητες Α. Πρόγραμμα «ΠΡΟ-ΝΟΙΑ» - γενικά για παιδιά και γύρω Η πρόληψη των εξαρτήσεων καθώς και κάθε επιζήμιας συμπεριφοράς των παιδιών από αυτά, στην ψυχική και σωματική τους υγεία αποτελεί και τον βασικό σκοπό της Κίνησης στο κέντρο «ΠΡΟΤΑΣΗ» μέσα από την ολιστική προσέγγιση στα περιβάλλοντα που κινούνται και διαμορφώνονται τα παιδιά. δημιουργικής απασχόλησης Η Κίνηση «ΠΡΟΤΑΣΗ» έχει μια μεγάλη εμπειρία στην εμψύχωση και την ενδυνάμωση της προσωπικότητας των παιδιών, καθώς από το 1993 λειτουργεί ομάδες παιδιών στο (ΚΔΑ) Κέντρο Δημιουργικής Απασχόλησης (Κ.Δ.Α.). της Κίνησης Στα 24 αυτά χρόνια λειτουργίας του Κ.Δ.Α. εκατοντάδες παιδιά και νέοι από 4 έως 22 «ΠΡΟΤΑΣΗ» χρόνων έχουν δεχθεί τις υπηρεσίες της «ΠΡΟΤΑΣΗΣ» στην πρόληψη, στην ανάδειξη των προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, στην διεύρυνση των οριζόντων μέσα από διακρατικές ανταλλαγές και σε πολλές άλλες δράσεις. Μέσα σε ένα ασφαλές πλαίσιο σεβασμού και αποδοχής στις ομάδες, τα παιδιά εκ- φράζουν συναισθήματα και απόψεις, αναλαμβάνουν ρόλους ευθύνης, εξελίσσονται, δημιουργούν σχέσεις, αλληλεπιδρούν με συνομηλίκους, ενδυναμώνονται. Με βιωματικούς τρόπους, σύγχρονες παιδαγωγικές προσεγγίσεις, ανάδει- ξη και απόκτηση προσωπικών και κοινωνικών δεξιοτήτων, συμβουλευτι- κή και ψυχοκοινωνική υποστήριξη τα παιδιά ευαισθητοποιούνται και συνειδη- τοποιούν θέματα που έχουν να κάνουν με: την υπεύθυνη και ενεργό στάση τους ως πολίτες, την αποδοχή της διαφορετικότητας, την αλληλεγγύη, την ρητορική του μίσους, τον κάθε είδους ρατσισμό και την ξενοφοβία, την ανοχή και την διαπολιτισμική κατανόηση, την δημοκρατία, την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος, την διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς. Τι κάνει το πρόγραμμα «ΠΡΟ-ΝΟΙΑ» - δράσεις Το πρόγραμμα «ΠΡΟ-ΝΟΙΑ» περιλαμβάνει τις εξής δράσεις: 1) Καθημερινή Παιδαγωγική λειτουργία ομάδων και εργαστηρίων παιδιών και νέων (4 μέχρι 16 ετών) που συντονίζονται από επαγγελματίες εκπαιδευμέ- νους εμψυχωτές στις αρχές και αξίες της Κίνησης «ΠΡΟΤΑΣΗ» για την πρόλη- ψη και την ποιότητα ζωής. Αξιοποιούνται το παιχνίδι, το θέατρο, η μουσική, ο χορός, οι κατασκευές κτλ. 2) Ατομικές συναντήσεις συμβουλευτικού χαρακτήρα με τους γονείς των παι- διών. 3) Σεμινάρια γονέων και εκπαιδευτικών που πραγματοποιούνται στην διάρ- κεια της σχολικής χρονιάς. 4) Επισκέψεις σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης στον χώρο του ΚΔΑ και λειτουργία 2ωρων εργαστηρίων για τους μαθητές σχετι- κών με τους στόχους του προγράμματος.

17 ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ - ΠΡΟΤΑΣΗ5) Δίκτυο παροχής υπηρεσιών «ΔΕΞΑΜΕΝΗ», αποτελούμενο από εθελοντέςιδιώτες, που προσφέρουν δωρεάν τις υπηρεσίες τους για την επίλυση κά-ποιων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες.Όλες οι υπηρεσίες του προγράμματος «ΠΡΟ-ΝΟΙΑ» παρέχονται δωρεάν.Β. Εργαστήρια για παιδιά 4-6 ετών ΜΑΖΙ με τους γονείς τουςΤα εργαστήρια νηπίων ξεκίνησαντο 2007 όταν δημιουργήθηκανοι συνθήκες να ανταποκριθούμεστο αίτημα δεκάδων γονιών γιαδημιουργική απασχόληση καιτων νηπίων. Έκτοτε τα εργαστή-ρια νηπίων λειτουργούν ανελλι-πώς και έχουν μεγάλη απήχησηκαθώς οι γονείς των νηπίων εί-ναι για πρακτικούς λόγους πολύκοντά στα παιδιά και βρίσκονταιστην φάση αναζήτησης του γο-νεικού τους ρόλου. Τα εργαλείατων εμψυχωτών είναι το παιχνίδι,η ζωγραφική, το κουκλοθέατρο,το παραμύθι, οι κατασκευές, οχορός, η συζήτηση, η έμπνευσηκαι το μεράκι.Την φετινή χρονιά 2016-17, η Κίνηση «ΠΡΟΤΑΣΗ» και η ομάδα εθελοντώνεμψυχωτών, μέσα από μια ολιστική προσέγγιση των παιδαγωγικών στόχων για ταπαιδιά, θα πραγματοποιήσει 4 εργαστήρια παιδιών (4-6 ετών) μαζί με τουςγονείς τους (ένας από τους δύο γονείς ή και η δύο). Δύο ώρες γονείς και παιδιάθα μοιράζονται από κοινού την εμπειρία του εργαστηρίου. Δύο ώρες που θα είναι αφι-ερωμένες στη σχέση τους. Τα ερεθίσματα που θα αποκομίσουν από τα εργαστήρια θααποτελέσουν την αφορμή για όμορφες συζητήσεις στο σπίτι αλλά και ιδέες για κατα-σκευές και παιχνίδια. Η δημιουργία όμορφων αναμνήσεων τώρα, θα αποτελέσειπηγή δύναμης των παιδιών στο μέλλον…Η συμμετοχή στα εργαστήρια είναι δωρεάν.Πληροφορίες: ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΑ στο ΚΔΑ (Σαρανταπόρου 20) 26223, ΠΑΤΡΑΠρωινά: 9:00—14:00Απογεύματα Δευτέρας 18:00—20:00Τηλ. 2610 451790E-mail: [email protected] page: Κίνηση Πρόταση για έναν άλλο τρόπο ζωής

18 B ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ - KΑΛΛΙΠΟΛΙΣΠρογραμματισμός Προσπαθώντας να αφουγκρα- του Κέντρου στούμε και να απαντήσουμε στις πρόληψης συνεχώς μεταβαλλόμενες ανά- Αχαϊας γκες της κοινότητας «Καλλίπολις» 2016-2017 Όλα αυτά τα χρόνια λειτουργίας του Κέντρου Πρόληψης μία από της αγω- νίες της επιστημονικής ομάδας είναι να καταφέρει να «ακούσει» τις πραγμα- τικές ανάγκες των ομάδων στις οποίες απευθύνεται, να απαντήσει με εύστοχο τρόπο στα νέα αιτήματα. Και κυρίως, να αναδείξει νέους δρόμους και οπτικές ώστε τα αρχικά αιτήματα με τα οποία προσέρχονται οι άνθρωποι να μετεξελιχθούν σε απαντήσεις, δυναμική και δημιουρ- γική δράση από τους ίδιους για τους ίδιους και το περιβάλλον τους. Τα στελέχη πρό- ληψης σε αυτή τη διαδρομή στεκόμαστε ως συνοδοιπόροι και όχι ως «ειδικοί» που θα δώσουν τις απαντήσεις και θα διατηρήσουν το αίσθημα της ανεπάρκειας και της εξάρτησης στους ανθρώπους. Κάθε χρόνο στεκόμαστε με πολύ σεβασμό σε αυτή τη διαδικασία μελετώντας με προσοχή την αξιολόγηση των ομάδων και των παρεμβάσε- ων. Διατηρώντας τις βασικές μας αρχές και φιλοσοφία προχωράμε σε μία σειρά από αλλαγές ή εμπλουτισμό των δράσεων μας. Έτσι για φέτος στο χώρο της σχολικής κοινότητας εντάσσουμε συστηματικά πλέον στον προγραμματισμό μας στοχευμένες παρεμβάσεις οι οποίες απευθύνονται απο- κλειστικά σε νηπιαγωγούς επιπλέον των προγραμμάτων που απευθύνονται σε δα- σκάλους. Ένα ακόμη πεδίο επικέντρωσης στο οποίο θα εστιάσουμε έπειτα από εκφρα- σμένη ανάγκη νηπιαγωγών και σχολικών συμβούλων είναι αυτό της καλλιέργειας λειτουργικών και διευκολυντικών σχέσεων ανάμεσα στους γονείς και τους νηπιαγω- γούς. Στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια εκπαίδευση και μετά την επιτυ- χημένη λειτουργία σε σταθερή βάση των ομάδων υποστήριξης εκπαιδευτικών θα συνεχιστούν και τη φετινή χρονιά με στόχο την αξιοποίηση των ομοτίμων (πυρήνας συνεργατών εκπαιδευτικών) στην δημιουργία ενός υποστηρικτικού πλαισίου που θα διευκολύνει στην ανταλλαγή καλών πρακτικών, αποφόρτισης και συνεχούς εκπαίδευ- σης στη δυναμική της ομάδας. Όσον αφορά τους γονείς εμπλουτίζεται η θεματολογία των ενημερωτικών συναντή- σεων και ειδικότερα τη φετινή χρονιά εκτός των άλλων προτείνουμε στα σχολεία την πιλοτική εφαρμογή μίας ολιστικής παρέμβασης που θα περιλαμβάνει μία ενημερω- τική-εκπαιδευτική συνάντηση με τους γονείς στο θέμα της ασφαλούς χρήσης του διαδικτύου και με δυνατότητα υλοποίησης αντίστοιχης παρέμβασης προσαρμοσμέ- νης στις ανάγκες των μαθητών της Ε΄ και ΣΤ΄ τάξης. Παράλληλα, η πολύ πετυχημένη παρέμβαση σε ζευγάρια με στόχο τη φροντίδα της συντροφικής σχέσης θα συνεχι- στεί και αυτή τη χρονιά καθώς έχει φανεί το μεγάλο όφελος που προκύπτει για τα ζευ- γάρια και κατ’ επέκταση για τη βελτίωση του κλίματος όλης της οικογένειας. Τέλος, για τους γονείς υιοθετούνται μετά από τη δοκιμαστική λειτουργία την περυσινή χρονιά οι πρωινές ομάδες γονέων καθώς φάνηκε ότι εξυπηρετεί καλύτερα αρκετούς γονείς καθώς έχουν αλλάξει πλέον οι εργασιακές συνθήκες αλλά και διευκολύνει στον προ- γραμματισμό και στις απαιτήσεις των απογευματινών δραστηριοτήτων των παιδιών.

19 BΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ - KΑΛΛΙΠΟΛΙΣΑναφορικά με τους νέους δύο βασικές ανά-γκες αναδεικνύονται κυρίως σε αυτή την ομά-δα: η μία αφορά την ενίσχυσή τους σε δεξιότη-τες επικοινωνίας και σχέσεων και η άλλη στηνενίσχυσή τους στην περαιτέρω κατάρτιση,εκπαίδευση και δραστηριοποίησή τους. Έτσι,υιοθετείται πλέον μετά την πιλοτική εφαρμο-γή την περυσινή χρονιά η λειτουργία ομάδαςνέων με το σύνθημα «CREATE YOUR SELF»ενώ θα επιδιωχθεί σε συνεργασία με το Πα-νεπιστήμιο η εφαρμογή ενός προγράμματοςεκπαίδευσης τελειόφοιτων φοιτητών των Παι-δαγωγικών Σχολών με στόχο την κατάρτι-ση και δραστηριοποίησή τους στην εφαρμογήπρογραμμάτων πρόληψης των εξαρτήσεωνκαι προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας.Παράλληλα όμως με τις ανάγκες της κοινότη-τας προσπαθούμε να αφουγκραστούμε και τις ανάγκες του ίδιου του Κέντρου Πρό-ληψης γιατί ως ζωντανός οργανισμός εξελίσσεται και σε κάθε φάση ζωής έχει να δι-αχειριστεί και άλλες προκλήσεις. Πρόκειται λοιπόν για μια χρονιά που ξεκινά με μιασημαντική αλλαγή για εμάς. Ύστερα από 18 χρόνια αποχαιρετούμε με ιδιαίτερη συγκί-νηση τα γραφεία στην οδό Παντανάσσης & Αγ. Γεωργίου και μεταφερόμαστε σε νέοχώρο στην οδό Ν.Ε.Ο Πατρών -Αθηνών 35 (έναντι Νέου Μουσείου). Στόχος μας είναιαυτός ο χώρος να διαμορφωθεί έτσι ώστε να καλύψει τις ανάγκες φιλοξενίας της πλει-οψηφίας των σεμιναρίων και ομάδων που θα λειτουργήσουν και τη φετινή χρονιά.Η επιστημονική ομάδα του Κέντρου Πρόληψης «Καλλίπολις» εύχεται σεόλους τους αναγνώστες από καρδιάς μια γεμάτη και δημιουργική σχολι-κή χρονιά!!!Στη συνέχεια ακολουθεί σε μία συνοπτική μορφή ο συνολικός προγραμματισμόςτου Κέντρου Πρόληψης για τη νέα σχολική χρονιά.Εθελοντών διαδρομές: Από το άτομο στην ομάδα, από την ομάδα στο έργοκαι από το έργο πάλι στο άτομο με εργαλείο την ομάδαΟι ομάδες εθελοντών του Κέντρου Πρόληψης «Καλλίπολις» ή αλλιώς ομάδες κοι-νωνικής δραστηριοποίησης που λειτουργούν στις περιοχές Παραλία-Βραχναίικα-ομά-δα «Αναβαθμός», Αίγιο - ομάδα «Διέξοδος» και Ακράτα - ομάδα «Συνοδοιπόροι»ξεκινούν για άλλη μία χρονιά τη λειτουργία και τη δράση τους στις παραπάνω περιο-χές. Οι ομάδες όλα αυτά τα χρόνια εξακολουθούν να δείχνουν στον κόσμο ένα πιοζεστό και ανθρώπινο πρόσωπο του Κέντρου Πρόληψης όταν έρχονται σε επαφή μετους ανθρώπους από την ίδια κοινότητα, διασφαλίζοντας τη συνέχεια και τον πολ-λαπλασιαστικό χαρακτήρα των παρεμβάσεων πρόληψης. Η κάθε μία από αυτές τιςομάδες όπως είναι φυσικό έχει διαφορετική ιστορία, διαφορετική σύνθεση και δια-δρομή και απευθύνεται σε διαφορετική κοινότητα, η επικοινωνία όμως και οι σχέσειςμεταξύ των μελών αποτελεί πάντα ένα βασικό κοινό θέμα στη ζωή και εξέλιξη τους.Οι ομάδες αποτελούν ένα ασφαλές πλαίσιο για μοίρασμα, για στήριξη στις προσω-πικές - μικρές ή μεγάλες- αλλαγές που κάνει κάθε μέλος, ένα πλαίσιο που δίνει ευκαι-

20 B ΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ - KΑΛΛΙΠΟΛΙΣ ρία για εκπαίδευση η οποία ξεκινάει με αφορμή το έργο και στη συνέχεια αξιοποιείται στην προσωπική ανάπτυξη των μελών αλλά και στα άλλα περιβάλλοντα όπως ο χώρος της οικογένειας. Η εθελόντρια Κωνσταντίνα Μα- γκλάρα της ομάδας «Διέξοδος» Αιγίου παραθέτει δικές τις σκέψεις και εμπειρίες για το θέμα των ανθρώπινων σχέσεων και για το όφελος που έχει βιώσει από τη δική της συμμετοχή στην εθελοντική ομάδα. «Οι ανθρώπινες σχέσεις…» Ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον. Κανείς μας δε θα μπο- ρούσε να ζήσει ευτυχισμένος μόνος του γιατί δε θα μπο- ρούσε να επιβιώσει συναισθηματικά. Έχουμε την ανάγκη να αγαπιόμαστε και να αγαπάμε, να μοιραζόμαστε συ- ναισθήματα, να επικοινωνούμε, κι αυτό το καταφέρνουμε μέσα από τις σχέσεις που αναπτύσσουμε με τους γύρω μας. Οι ειλικρινείς και ανιδιοτελείς ανθρώπινες σχέσεις μας προσφέρουν χαρά, σιγουριά, ασφάλεια και ικανο- ποίηση. Πόσο εύκολο είναι όμως για τον καθένα μας να πετύχει και να διατηρήσει μια καλή σχέση; Υπάρχουν μυ- στικά και μέθοδοι; Υπάρχει κάποια μαγική συνταγή; Κατά τη γνώμη μου, κάποια στοιχεία που συμβάλλουν στη διατήρηση μιας υγιούς σχέσης είναι: • Η αποδοχή και ο σεβασμός της ατομικότητας του άλλου και των αναγκών του, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα τη δική μας ατομικότητα, τα δικά μας θέλω και πιστεύω. • Η σωστή επικοινωνία, όπου απαιτείται να εκπαιδευ- τούμε στο να εκφραζόμαστε σωστά ως πομποί αλλά και να ακούμε τον συνομιλητή μας ως δέκτες. • Η έκφραση των θετικών συναισθημάτων, μόνο θετικές συμπεριφορές μπορεί να προκαλέσουν ως αντί- δραση. Πείτε για παράδειγμα «σ΄αγαπάω» στο παιδί σας, ας είναι αυτονόητη η αγάπη. Αυτές οι δύο μαγικές λεξού- λες θα ενδυναμώσουν τη σχέση. • Η έκφραση των θετικών στοιχείων. Εάν πάψουμε να είμαστε επικριτικοί και αρχίσουμε να τονίζουμε τα θε- τικά στοιχεία του άλλου, τότε θα γίνει αντιληπτό ότι είμα- στε συναγωνιστές και όχι αντίπαλοι. Έτσι οι συγκρούσεις θα μειωθούν ή θα εξαλειφθούν. • Η ύπαρξη κοινών δραστηριοτήτων όπως μια εκδρομή, μια βόλτα στο πάρκο ή στον κινηματογράφο, το να μαγειρεύουμε μαζί, απλές καθημερινές συνήθει- ες. Το «ΜΑΖΊ» γενικά μας γεμίζει συναισθήματα και μας υπενθυμίζει τους λόγους που η σχέση είναι σημαντική για εμάς. • Η συναισθηματική ωριμότητα ώστε να αναρωτη-

21BΑΠΟ ΤΗΝ ΘΕΩΡΙΑ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ Η ΕΚΠΑΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ - KΑΛΛΙΠΟΛΙΣθούμε σε κάθε σύγκρουση πού ευθυνόμαστε εμείς και πώς μπορούμε να βελτιώσου-με τον χαρακτήρα και τη συμπεριφορά μας . Είναι εύκολο να επιρρίπτουμε τις ευθύνεςστους άλλους, ενώ θα έπρεπε αρχικά να αναλαμβάνουμε την ευθύνη που αναλογείστους εαυτούς μας.Εάν ο εαυτός μας ήταν ένας κήπος, θα παρομοίαζα τις σχέσεις που αναπτύσσουμεστη ζωή μας σαν τα λουλούδια που υπάρχουν σε αυτόν. Επιλέγουμε τα λουλούδιαπου θέλουμε να έχουμε στον κήπο μας και τα φροντίζουμε από την πρώτη μέρα μεπολλή αγάπη, προκειμένου αυτά να μεγαλώσουν και να ανθίσουν. Τα ποτίζουμε, τουςρίχνουμε χώμα και λίπασμα, τα μετακινούμε για να έχουν φως όταν απαιτείται ή γιανα τα προφυλάξουμε από τις άσχημες καιρικές συνθήκες προκειμένου να μην κατα-στραφούν. Όπως και τα λουλούδια, έτσι και οι σχέσεις χρειάζονται φροντίδα,επίβλεψη, προστασία και όρια προκειμένου να επιβιώσουν και να μην καταστρα-φούν. Μα πρώτα απ’ όλα χρειάζεται ο κήπος μας –ο εαυτός μας– να είναι δεκτικός καιπροετοιμασμένος ώστε τα.λουλούδια που θα φυτέψουμε να αναπτυχθούν.Διανύοντας την τέταρτη χρονιά μου ως μέλος της Εθελοντικής Ομάδας «ΔΙΕΞΟΔΟΣ»Αιγίου μπορώ με βεβαιότητα πλέον να πω ότι η συμμετοχή μου σε αυτή με βοήθησεπροσωπικά και επαγγελματικά. Μέσα από την ομάδα:Εκπαιδεύτηκα και έμαθα να ακούω τον συνομιλητή και να αντιμετωπίζω την διαφορε-τική άποψη όχι σαν άλλοθι για σύγκρουση αλλά ως μέσο για ανάπτυξη. Σαν ένα κομ-μάτι παζλ που θα ολοκληρωθεί με μαγικό τρόπο μέσα από την διαφορετικότητά μας.Έμαθα μετά από κάθε σύγκρουση να αναζητώ τα δικά μου λάθη ώστε να βελτιώνομαισαν άνθρωπος.Έμαθα ότι η έκφραση των θετικών συναισθημάτων γεμίζει την καρδιά με λουλούδια,το ένιωσα προσωπικά όταν τα άλλα μέλη εκφράστηκαν μόνο με θετικά συναισθήματαγια μένα και αντιστοίχως η καρδιά μου γέμισε με θετικά συναισθήματα για αυτούς.Έμαθα ότι το «μαζί» είναι πολύ δυνατό. Όταν είμαστε «μαζί» ο ένας συμπληρώνει τονάλλον. Όταν είμαστε «μαζί» ο ένας ωθεί τον άλλον στην επίτευξη του κοινού στόχου. Κωνσταντίνα Μαγκλάρα Κοιν. Λειτουργός - Εθελόντρια

22 γ Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ Πως α. Εντοπίζουμε λειτουργούν Τα συν και τα πλην του άλλου τρόπου ζωής στην καθημερινότητα της πόλης μας οι πολίτες της β. Παρεμβαίνουμε και Υπερασπιζόμαστε παράλληλης Είδος υπό εξαφάνιση η σιωπή στον πλανήτη Ελλάδας για να Δεκαπέντε λεπτά: τόσος είναι ο μέγιστος χρόνος που μπορεί να περάσει σήμερα κανείς στα περισσότερα σημεία του πλανήτη χωρίς να ακούσει κάποιον ήχο που να είναι περάσουν προϊόν της ανθρώπινης δραστηριότητας. Κι αν λάβει υπόψη του ότι πριν από είκοσι από το χρόνια αυτό το χρονικό διάστημα ήταν μερικές ώρες, δεν μπορεί παρά να καταλήξει σε ένα συμπέρασμα: η σιωπή είναι είδος υπό εξαφάνιση. περιθώριο στο επίκεντρο Τα μέρη όπου μπορεί κανείς να ξεπεράσει αυτό το τέταρτο της σιωπής δεν είναι περισ-της καθημερινής σότερα από δεκαπέντε σε ολόκληρο τον κόσμο. Τουλάχιστον, σε τόσα τα υπολογίζει ο Γκόρντον Χέμπτον, ο άνθρωπος που έχει κάνει τρεις φορές τον γύρο του κόσμου ζωής για να καταγράψει τους ήχους και τη σιωπή της φύσης. Ο Χέμπτον έχει καταρτίσει τη λίστα της σιωπής, η οποία όπως λέει σε συνέντευξή του στην ιταλική εφημερίδα La Repubblica, μικραίνει συνεχώς. Αυτή η μοναδική περιήγηση του ανθρώπου που έχει αφιερωθεί στην υπεράσπιση της σιωπής αποτυπώθηκε στο βραβευμένο με Emmy ντοκιμαντέρ «Vanishing Dawn Chorus» («Η χορωδία της αυγής που σβήνει»). Η κάμερα τον ακολουθεί ενώ εκείνος ηχογραφεί σε διάφορα σημεία του πλανήτη τους ήχους της φύσης καθώς ανατέλλει

23 BγΗ ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣο ήλιος. Σήμερα ο Γκόρντον Χέμπτον ζει παράγοντας ηχητικά εφέ για βιντεοπαιχνίδιααπό τους ήχους που έχει συγκεντρώσει από τη φύση. Ο στόχος του, ωστόσο, παρα-μένει ένας: Η προστασία της σιωπής. Ή -από την άλλη πλευρά- η καταπολέμηση τηςηχορύπανσης.Μάχη κατά των θορύβωνΕίναι ένα στοίχημα που ξεκίνησε το 2005 όταν ο Χέμπτον ανέκτησε την ακοή του έπειτααπό 18 μήνες ενόχλησης στο εσωτερικό του αυτιού του. Ήταν ένα συνεχές βουητό.Εκείνον τον ενάμιση χρόνο ο Χέμπτον ένιωσε ότι έζησε τον μικρόκοσμό του, αυτό πουθα ζήσει η ανθρωπότητα στο μέλλον εάν η ηχορύπανση συνεχιστεί σε αυτούς τουςρυθμούς. Έναν εφιάλτη, με άλλα λόγια.«Ο ακουστικός ορίζοντας» λέει στη Ρεπούμπλικα «σε μέρη όπου υπάρχει σιωπή φτά-νει τα 30 χιλιόμετρα. Επομένως, εάν προστατεύσω τη σιωπή σε ένα και μόνο σημείο,προστατεύω μία περιοχή από τον θόρυβο σε ακτίνα τριάντα χιλιομέτρων. Αυτό μετα-φράζεται σε μία έκταση 2.800 τετραγωνικών χιλιομέτρων».Είναι μία έκταση, περίπου, όσο ο νομός Ηλείας. Στην περίπτωση του Γκόρντον Χέμπτονείναι το Ολυμπιακό Εθνικό Πάρκο, κοντά στο Σιάτλ. Σε ένα σημείο εκεί έχει τοποθετή-σει ο αμερικανός ερευνητής μία κόκκινη πέτρα, ως κέντρο ενός κύκλου ακτίνας τριάνταχιλιομέτρων τον οποίο πρέπει να υπερασπιστεί από τον θόρυβο.Με ποιον τρόπο; Ο Χέμπτον επιστρέφει περιοδικά στο σημείο που έχει τοποθετήσειτην κόκκινη πέτρα και καταγράφει τους ήχους του περιβάλλοντος. Εάν διαπιστώσειότι υπάρχουν οχλήσεις εξαιτίας της ανθρώπινης δραστηριότητας, ψάχνει την πηγήτους. Το επόμενο βήμα είναι να γράψει στους υπεύθυνους επισυνάπτοντας πάντα έναηχητικό αρχείο με τους φυσικούς ήχους του πάρκου, οι οποίοι διακόπτονται από τονθόρυβο.Το τζουκμπόξ του πλανήτηΑκούγεται πολύ δονκιχωτικό, αλλά δεν είναι και τόσο: Τρεις αεροπορικές εταιρείες άλ-λαξαν τις πορείες των πτήσεών τους, ενώ η δραστηριότητά τους έχει προσελκύσει τοενδιαφέρον του Κογκρέσου. Μα δεν αρκούν τα διπλά τζάμια και οι ωτοασπίδες για ναπροστατευτούμε από τον θόρυβο; «Η σιωπή που πρέπει να προστατεύσουμε» απαντά«δεν είναι απλώς η απουσία των ήχων και των θορύβων. Είναι η φωνή της φύσης. Ταποτάμια, τα δάση, η θάλασσα εκπέμπουν με διαφορετικό τρόπο και σε διαφορικέςσυχνότητες τα ηχητικά τους κύματα. Έτσι, ένα σύνολο στατικών ήχων μετατρέπεται σεμια ροή.»Η Γη είναι ένα τζουκμπόξ που λειτουργεί με ηλιακή ενέργεια, με το μέγιστο των ήχωνστον Ισημερινό και με το ελάχιστο στους δύο πόλους. Η ηχορύπανση διαταράσσειαυτή τη συνεχή ανταλλαγή μουσικής, στίχων, βουητών και ψιθύρων που είναι απαραί-τητη στα ζώα για την επιβίωσή τους και σε εμάς τους ανθρώπους για να διατηρούμε τοστρες μας σε χαμηλά επίπεδα. Γιατί το σώμα μας δεν σταματά να ακούει ποτέ».

24 γ Η ΠΡΟΛΗΨΗ ΕΙΝΑΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ ΟΛΗΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΗ… ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΟΛΥΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟΤΗΤΑ Από το βιβλίο της συγγραφέως Σώτης Τριανταφύλλου ΠΛΟΥΡΑΛΙΣΜΟΣ ΠΟΛΙΤΙ- ΣΜΙΚΟΤΗΤΑ ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΑΦΟΜΟΙΩΣΗ, σημειώσεις για τη σύγχρονη ανοικτή κοινωνία, επιλέγουμε μερικές σκέψεις της για δύο πολυσυζητη- μένες έννοιες των τελευταίων χρόνων, με αφορμή τα κύματα μεταναστών από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής στην Δυ- τική Ευρώπη. Η συγγραφέας θεωρεί ότι ηγεσίες, αριστερές και λαϊκιστικές, συγχέουν πεισματωδώς τον πλουραλισμό με την πολυπολιτισμική σαλάτα. Ο πλουραλισμός είναι αξία και πρέπει να εκλαμβάνεται ως αξία. Η πολυφωνία που προϋποθέτει συνεπάγεται ανεκτικό- τητα: ο πλουραλισμός απορρίπτει τον δογματισμό, τη θρησκο- ληψία και τον φανατισμό. Εξ ορισμού, απαιτεί τον διαχωρισμό Εκκλησίας και Κράτους: η κοινωνία των πολιτών (δηλαδή όχι των υπηκόων) πρέπει να είναι ανεξάρτητη κι από τα δύο. Ο πλουρα- λισμός απειλείται τόσο όταν το κράτος ταυτίζεται με την Εκκλησία και τη θρησκεία (όπως συμβαίνει στις ισλαμικές χώρες και στις ισλαμικές ουτοπίες) όσο και όταν το κράτος πολιτικοποιεί την κοι- νωνία (όπως συνέβαινε στις χώρες του λεγόμενου «υπαρκτού σοσιαλισμού»). Η κοινωνία των πολιτών δεν διέπεται ούτε από τον Θεό, ούτε από μη εκλεγμένες ηγεσίες, ούτε από κόμματα που επιβάλλουν μονοκρατορίες. Αυτό είναι το όραμα του κόσμου που οδηγεί στον φιλελευθερισμό και, στη συνέχεια, στη φιλελεύθερη δημοκρατία. Πρόκειται για ένα κοινωνικό όραμα δυτικής εμπνεύσεως. Το Ισλάμ το απορρίπτει κατηγορηματικά, ενώ ακόμα και στις μη ισλαμικές περιοχές της Αφρικής δεν έχει ρίζες. Αλλά αυτός δεν είναι λόγος για να οπισθοχωρήσουμε, για να επιστρέψουμε στο σκοταδιστικό παρελθόν, ακολουθώντας ένα είδος παγκόσμιου μέσου όρου. Παρά τη διεθνή αποσταθεροποίηση και την ανάπτυξη της ισλα- μικής θεμελιοκρατίας, η θεωρία της μόδας δεν είναι ο πλουραλι- σμός· είναι η πολυπολιτισμικότητα, η οποία θεωρείται διεύρυνση του πλουραλισμού. Πρόκειται για χονδροειδές λάθος ευαίσθη- των ψυχών. Αντιθέτως, η πολυπολιτισμικότητα είναι η άρνηση και η ανατροπή του πλουραλισμού. Ο πλουραλισμός έχει τις ρίζες του στην ανεκτικότητα, μια αρχή που βασίζεται σε τρία κριτήρια. Πρώτον, στην απόρριψη κάθε δόγματος και μοναδικής αλήθειας, εφόσον ο πο- λιτισμός μας μάς υπαγορεύει να επιχειρηματολογούμε, να αιτιο- λογούμε τις ιδέες που υποστηρίζουμε. Δεύτερον, στον σεβασμό της λεγόμενης harm principle που σημαίνει ότι η ανεκτικότητα δεν πρέπει να επισύρει οποιαδήποτε βλάβη είτε της μίας είτε της άλ-

25 ΔBΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΚΟΜΗ…λης πλευράς. Τρίτον, στο κριτήριο της αμοιβαιότητας. Αν σας παραχωρώ κάτι, πρέπεικι εσείς να μου παραχωρήσετε κάτι: μια δίκαιη δοσοληψία. Αν δεν υπάρχει αμοιβαιό-τητα, τότε η σχέση δεν είναι σχέση ανεκτικότητας, είναι σχέση επιβολής, είναι άσκησηβίας.Από αυτά τα τρία κριτήρια προκύπτει ότι η ανοχή/ανεκτικότητα είναι η απόρριψη κάθεδόγματος κι ότι ο πλουραλισμός είναι η απόρριψη κάθε ισοπεδωτικής και τυραννικήςεξουσίας. Ο πλουραλισμός απορρίπτει τη μονοκρατορία και την ομοιομορφία.Η αρχαία πόλη φοβόταν τη διαφωνία. Η σύγχρονη πόλη την απολαμβάνει: την εκπο-λιτίζει, τη μετριάζει, τη μετατρέπει σε διάλογο. Στο τέλος, στην καλύτερη περίπτωση, ηδιχόνοια μετασχηματίζεται σε συμφωνία και ομόνοια. Concordia discors. Η «καλή πό-λις» του πλουραλισμού βασίζεται σε μια ποικιλία που παράγει συνεκτικότητα -μέσωτης ένταξης όλων στο κοινωνικό σώμα, της υπακοής στους ίδιους νόμους, της άσκησηςίσων δικαιωμάτων- όχι διάλυση.Η πολυπολιτισμικότητα ακολουθεί αντίθετη πορεία. Αντί για την προώθησημιας «συνεκτικής πολυμορφίας» ή μιας «πολυμορφικής συνεκτικότητας», προωθεί καιπροβάλλει τις ξεχωριστές ταυτότητες της κάθε ομάδας· συχνά τις δημιουργεί, τις ανα-δεικνύει, τις υποδαυλίζει. Το αποτέλεσμα της πολυπολιτισμικότητας είναι μια κατατε-μαχισμένη κοινωνία με στεγανά, εχθρικά, τμήματα μεταξύ τους, τα οποία κραδαίνουνβιαίως ισχυρές ταυτότητες «διαφορετικότητας» και στερούνται επιθυμίας και ικανότη-τας να ενσωματωθούν. Η πολυπολιτισμικότητα δεν υπερβαίνει τον πλουραλισμό· τονκαταστρέφει.Υπάρχει μόνον ένας τρόπος ειρηνικής συνύπαρξης με όρους ελευθερίας:η αφομοίωση, η πλήρης ένταξη των ξένων στον κύριο κοινωνικό κορμόστο πλαίσιο της φιλελεύθερης δημοκρατίας. Πλήρης ένταξη σημαίνει επι-θυμία του ανήκειν, σεβασμό της χώρας υποδοχής, διάχυση της παλιάςταυτότητας στην καινούργια.

Χρήσιµοι στα κρίσιµα. Αυτά έκανε το ΕΣΠΑ για σένα. 220 υλοποιημένα έργα συνολικού προϋπολογισμού 307 εκατομμυρίων ευρώστους τοµείς εκπαίδευσης, υγείας & πρόνοιας, περιβάλλοντος, κοινωνικής ένταξης, µεταφορών, πολιτισµού, τουρισµού, αστικής ανάπτυξης, καινοτοµίας και επιχειρηµατικότητας. Συνεχίζουµε να αλλάζουµε τη ζωή µας. Απαντάµε στην κρίση µε δράση, διαθέτοντας 500 εκατομμύρια ευρώ για νέα έργα. ΠΕΡΙΦEΡΕΙΑ ∆ΥΤΙΚHΣ ΕΛΛAΔΑΣ Εδώ, γίνεται δουλειά!Νέο ΕΣΠΑ 2014 – 2020 Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισηςµε τη συγχρηµατοδότησητης Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης Ε.Π. Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας(Ευρωπαϊκά ∆ιαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταµεία) www. pde.gov.gr, www. dytikiellada.gr, www.anaptyxi.gov.gr, www.espa.gr.