PARAGRAF TÜM

1.DENEME SINAVI

Motİvasyon 1.DENEME SINAVI 1. Herhangi bir iş yerinin girişinde durun ve seyredin. Bir yığın 3. (I) Dil becerisini geliştiren en önemli etkinlik süreci okumadır. “yalnızlık mahkûmu” gelir, girer içeri. Herkese küs. Hayata (II)Yazıyı öğrenmekle başlayan okuma sürecinde binlerce küs. İnsana küs. Kendine küs. Kahırla başlar güne. Kahırla sözcükle karşılaşan kişinin bir yandan söz varlığı genişlerken devam eder. Kahırla bitirir. Büyük olasılıkla evine de böyle bir yandan da kişi, anlatım gücüne vâkıf olur. (III)Bu süreçte girer. Komşuları ile selamlaşmadan... Ailesi ile gülümseme- anlamı bilinmeyen sözcükler için sözlüğe bakılması, sözcük- den... Bir deneyin dostlarım... Bir deneyin... Sabah sabah kar- lerin gerçek ve yan anlamlarının öğrenilmesine yardımcı olur. şılaştıklarınızla merhabalaşmayı deneyin. “Günaydın!” deyin. (IV)Okuma, sözlükte birer madde olan sözcüklerin okunan Onlar da size desinler. Gülümseyin insanlara. Onlar da size metinlerle canlanmasını, bağlam içerisinde kazandığı an- gülümsesinler. Gününüzün nasıl aydınlanmaya başladığını lamın kavranmasını sağlar. (V)Böylece kişi, sözcüklerden hissedeceksiniz. Hayatın size gülümsemeye başladığını gö- anlatımda nasıl yararlanılacağını, doğru sözcüklerle etkili receksiniz. Kahrolası yalnızlığınız sizi terk edecek. O birkaç anlatımın nasıl sağlanacağını kavrar. “Günaydın!”, o birkaç gülümseme, yepyeni ama bambaşka ama nasıl güzel bir hayatın ilk adımları olacak. Deneyin. Bir Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşün- sabah deneyin, ne olur! cenin akışını bozmaktadır? Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? A) I B) II C) III D) IV E) V A) Karşıtlık B) Yineleme C) Mecaz D) Kişileştirme E) Alıntılama 2. • Çığ genellikle bitki örtüsü olmayan engebeli, dağlık ve 4. Bugün memleketimizde eleştirinin sanat olmadığını, bilim eğimli arazilerde vadi yamaçlarında tabakalar hâlinde olduğunu ileri süren eleştirmenler de var. Halis Acarı, Hüseyin birikmiş olan kar kütlesinin iç veya dış kuvvetlerin etkisi Cöntürk gibi. Yanılmıyorsam, yıllarca önce, Attillâ İlhan da ile başlayan bir ilk hareket sonucu yamaçtan aşağıya bu görüşü savunmuştu. Eleştiriyi bilimselleştirmek isteyenler doğru tıpkı bir baharda coşmuş şelale gibi hızla kayması Batı’da da pek çok. Öyle ki günümüzde “çağımızın eleştirisi” sonucu ortaya çıkan tehlikeli durum olarak tanımlanır. deyince “bilimsel eleştiri” akla geliyor. Gene de ben eleştiri- nin sanat olduğuna inanıyorum. Bilimlerden yararlanmakta • Sel bir bölgede toprağı belirli bir süre için tamamen veya çok ileri giden bir sanat. Bu sözlerimin yanlış anlaşılmasını kısmen su altında bırakan ani, büyük ve düzensiz su istemem, onun için şunu da söyleyeyim : Bilimsel eleştiriye akıntılarına verilen isimdir. Akarsu, deniz ve göl gibi büyük karşı değilim ama bilimsel eleştirinin öznel eleştiriyle el ele su kütleleri kimi zaman fazlasıyla suyla yüklenir bunun vermeden tam bir başarıya ulaşabileceğine aklım yatmıyor. sonucunda taşarak yatağından çıkar ve “sel” adı verilen korkunç doğal felakete neden olur. Bu parçada yazar aşağıdakilerden hangisine karşı çık- maktadır? • Dinî, iktisadi, siyasi, sosyal ve diğer sebeplerden dola- yı insan topluluklarının hayatlarının tamamını veya bir A) Eleştirinin sanat olmadığı, öznel bir yaratım olduğu gö- bölümünü geçirmek üzere bir yerden başka bir yere yer- rüşüne leşmek suretiyle yaptıkları zorunlu coğrafi yer değiştirme hareketlerine göç denir. B) Eleştirinin bağımsız bir tür olmadığını savunanlara Bu üç metnin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir? C) Günümüzde eleştiri denince yalnızca bilimsel eleştirinin anlaşılmasına A) Tanımsal nitelik taşımaları D) Eleştirinin sadece bilimsel bir tarzda yapılabileceğine B) Örneklemeye yer vermeleri E) Eleştiriyi öznel bir tür olarak görenlerin eleştirilmesine C) Karşılaştırmadan yararlanmaları D) Benzetmeye yer vermeleri E) Benzetmeden yararlanmaları 4

Motİvasyon 1. DENEME SINAVI 5. (I) Kara Kitap yayımlandığında doğanlar şimdi yirmi beş ya- 7. “Sokaktaki insan” diye nitelenen kitlenin gündelik dilde kul- şındalar, o günlerde genç olanlar ise orta yaşı geçti, geçiyor. landığı söz varlığının her ülkede sınırlı olduğu bilinmektedir. (II) Yirmi beşinci yılı için yapılan özel baskı Kara Kitap’ı ilk Ancak kitle iletişim araçlarının söz varlığının daha geniş ol- defa okuyacak gençler için de, nicedir okunacaklar listesin- ması beklenir. Türk Dil Kurumunun RTÜK için 1999 yılında de bekletenler için de güzel bir fırsat yarattı ama asıl tadı yaptığı bir araştırmaya göre haber programlarında bin söz- “yeniden” okuyanlar çıkaracak. (III) Çünkü Kara Kitap tek cüğün kullanıldığı, ilk yüz sözcüğün ise bu söz varlığının okumayla üzerinden geçip gidebileceğiniz bir roman değil, bir neredeyse yüzde ellisini oluşturduğu ortaya konulmuştur. çiçek dürbününü her sallayışta yeni şekillere bürünmesi gibi Bu veri, haber programlarının birkaç yüz sözcükle hazır- Kara Kitap da her okumada yeni hayaller, düşünceler açıyor landığını göstermektedir. Radyo ve televizyon yayınlarının önümüze. (IV) Bu romanı hem bir an önce okumak hem de yaygınlaşması, dinleme ve izleme oranlarının yükselmesi dönem dönem yeniden okumak gerek. (V) Edebiyatımızda Türkçe açısından olumlu ve yararlı bir gelişme olması gere- pek az roman tekrar okunacak güçte ve zenginliktedir. (VI) kirken yeni sorunlar ortaya çıkarmıştır. Söyleyiş bozuklukları, Bu tür kitaplar hakkında konuşurken “ilk okuduğumda…” cümle düşüklükleri, yanlış sözcük kullanma, Türkçenin söz diye kurulur cümleler çünkü aradan bir süre geçtikten son- varlığında bulunmayan yabancı sözcüklere yer verme, kaba ra yeniden okuma isteği uyandırırlar, tüketilemezler çünkü dil ve argo gibi olumsuzluklar radyo ve televizyon yayınla- bunlara zaten bu yüzden “klasik” diyoruz. rında sınırsızca yapılınca bu yanlışlar toplumun, özellikle de genç kuşakların diline yerleşmiştir. Yayıncılığın kısır bir söz Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf varlığıyla yapılması ise bir başka sorundur. numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar? Aşağıdakilerden hangisi bu parçada yakınılan durum- A) II B) III C)IV D) V E) VI lardan birisi değildir? 6. İnsanlar tanırız, bir ihtiyaçtırlar, kelimelerinden tutun da keli- A) Gündelik dilde kullanılan sözcük sayısının yetersiz olması melerini vurguladıkları ses tonlarına kadar ferahlatıcı bir esinti gibidirler. Onlarla konuşunca bir şelalenin tertemiz sularında B) İletişim araçlarında kullanılan sözcük sayısının sınırlı arınmış gibi oluruz sanki. Yine insanlar vardır, onlar tek bir olması söz söylemeseler dahi tek bir bakışlarıyla mıhlanır kalırsınız olduğunuz yerde bin azar işitmişçesine. Bu, onları hiç mi C) Kitle iletişim araçlarındaki yanlış kullanımlar hiç tanıyamamışızdır anlamına gelir. Bir bakıma tanıdığımızı sandıklarımızı da ne kadar tanıdığımız, asla pek tanıdık bir D) Yayıncılığın sınırlı sayıdaki sözcükle yapılması konu değildir. Sadece selamlaşmadan, iyi akşamlar, esenlik- ler dilemekten öteye gidemeyen ya da mecburen paylaşılan E) Kitle iletişiminin yaygınlaşmasının dile olumlu yansıma- birkaç konunun dışına taşamayan paylaşımlar yaptığımız ması insanlar… Bazı insanlar vardır görüntüde hiçbir şey algısı uyandırır ama yarım saatlik sohbet sonunda çok şey oldukları 8. Dünyadaki dil sistemi, nüfus hareketliliği, yeni teknolojiler ve inancını yıkılmaz şekilde oluştururlar. Bazı insanlar da vardır, uluslararası iletişimin artmasına bağlı olarak hızlı bir değişim her yerde olmaları istenir. İnsanlar vardır, nasıl olduğunuz sürecine girmiş bulunuyor. Bu değişikliklerin hem yazılı hem değil de nasıl imkânlar sunacağınız önemlidir onlara. Ne de sözlü iletişimi etkileyeceği ise kesin. Gelecekte baskın hale kadar vericiyseniz o kadar iyi dost bilirler sizi. İnsanlar var- gelen dil, belki de İngilizce olmayacak; çok dil bilme gerekli- dır, zor anların kişileridir. Hani kırk kişi girişimde bulunur da liği de büyük olasılıkla artacak. Bazı diller kaybolma yoluna bir işi halledemez ama biri çıkar bir söz ile halleder her şeyi girerken, şehirler ve bazı toplumsal birimlerdeyse yeni diller ya... İşte öyle insanlar. ortaya çıkmaya başladı bile. Şu sıralar, dilsel tarihin oldukça kritik bir dönüm noktasındayız. Yüzyıllar boyunca evrimleşe- Aşağıdakilerden hangisi bu parçada tanıtılan insan tip- rek günümüze gelen diller sistemi, bir kriz noktasına ulaşmış lerinden birisi değildir? ve yeni bir yapılanma sürecine girmiş durumda. Belki de 50-60 yılın ardından, kendimizi yeni bir dil dünyasının içinde A) Bencil B) Becerikli bulacağız. Uzmanlarsa ayrıntıları kesin olarak belirlemenin güçlüğünden söz etmekle birlikte, genel bir tablonun şimdiden C) Çıkarcı D) Rahatlatıcı açık bir şekilde ortaya çıktığını söylüyorlar. E) Soğuk Bu parçada ele alınan konu aşağıdakilerin hangisidir? A) Dillerin zaman içinde hızla değişecek olması B) Gelecekte dile ihtiyaç kalmaması C) Dil sistemindeki değişim D) Yazılı ve sözlü iletişime dilin etkisi E) Geleceğin dillerinin özellikleri 5

Motİvasyon 1.DENEME SINAVI 9. Edebiyatta öykü türünün diğer türlerden ayrılan en önemli 11. Kişisel bilgisayarların ilk zamanlarında dosya paylaşımı “çı- yönü nedir, derseniz, “tarifsizlikte boğulan tek tür olması” karılabilir ortamlar yoluyla yapılırdı. Bilgisayarınıza sonradan diyebilirim. Daha doğrusu, öykü türü, “Öykü nedir?” sorusunu takılıp çıkarılabilen ve birden fazla bilgisayarda kullanılabilen bir türlü aşamamış, diğer türler gibi yoluna bakamamıştır. medyalara “çıkarılabilir ortam” denir. Örneğin USB flaş bellek- “Roman nedir?” gibi bir mesele romancılıkta çok geniş yer ler veya DVD’ler çıkarılabilir ortamdır. Bilgisayarlar internet bulmaz. O fasıl geçileli epey olmuştur. Ama öykü, özellikle gibi ortak bir ağa bağlı olmadığından oyunları diskette satın ülkemiz edebiyatında üzerinde tepinmekten bir türlü vazgeçi- almanız veya dinlemek istediğiniz müziklerin kasetini, CD’sini lemeyen türdür. Yeni, eski, yaşlı, genç… Her yazar “öykünün satın almanız şarttı. Program CD’lerini, film DVD’lerini bir ma- tanımlanamaz hafifliği”ni sömürüp durmaktan geri kalmaz. Bir ğazadan satın almak mümkün. Ancak içeriği fiziksel ortamda roman yazmaya cüret edemeyenin el atacağı daldır elbette satın almak için mağazaya gitmek üzere vakit ve yol parası öykü! Nasıl olsa kısadır. Elbette her yazar adayı iki sayfa harcamanız, fiziksel bir ürün satın aldığınız için üretim maliye- hikâye karalayabilecek ya da kotarabilecek donanımdadır! tini karşılamanız daha yüksek bir bedel ödemeniz ve fiziksel ürünleri saklamak için odanızda yer açmanız gerekiyor. Eğer Bu parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangi- aynı içeriğin genel ağdan indirilen bir sürümü varsa dakikalar sinde verilmiştir? içinde indirip kullanıma hazır hâle getirebiliyor, fiziksel bir maliyeti olmadığı için daha düşük bir ücret ödüyorsunuz. A) Öykü ile romanın çok farklı türler olmasına rağmen bir- İçeriğin lisansına göre hiçbir ücret ödemeniz gerekmeyebilir biriyle kıyaslanmaktadır. de. Ayrıca bazı ürünleri fiziksel olarak bulabilmeniz mümkün değil. Müzikleri sadece genal ağdan dağıtan sanatçıları veya B) Roman, öyküye göre daha karmaşık bir türdür. Türkiye’ye yayımlanmayan TV dizilerini örnek gösterebiliriz. Bu durumda yapılacak şey belli: indirmek. C) Öykü türünün kesin ve net bir tanımının yapılamamak- tadır. Bu parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenebilir? D) En kısa türlerden biri olmasından dolayı öykü türünü herkesin rahatlıkla yazabilir. A) Bir problem üzerine okuru düşündürmektedir. E) Öykü, basit bir tür olarak görülmesinden dolayı kolay B) Değişen bir yaygın alışkanlık üzerinde durmaktadır. yazılan bir türdür. C) Kanıları değiştirmeye yönelik açıklamalara yer vermiştir. 10. Balzac’ın Goriot Baba romanının kahramanı olan Rastig- nac’ın adı bugün herkesçe bilinmektedir artık. Fransa’da D) Bir durumun çözümüne yönelik sonuç içermektedir. adamın birini Rastignac olarak nitelerseniz herkes sizin, hırsıyla önüne çıkan tüm engelleri deviren genç bir adamı E) Toplumsal bir soruna bulunan çözümü aktarmaktadır. kastettiğinizi bilir. Balzac, bir dilde deyimleşecek kadar güçlü tipler yaratıp bunların tüm dünyaya mal olmasını sağlıyor. Fransa’da doğmuş bir tipi müthiş gözlem gücü sayesinde herkesleştiriyor. Bu parçadan yazarlarla ilgili olarak çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir? A) Yazar ele aldığı bir tipi gerçekçi bir biçimde yansıtmaya çalışmalıdır. B) En başarılı tipleri yaratan yazarlar insanların ortak duy- gularını yansıtan tipleri ele almışlardır. C) Bir yazarın başarısını da başarısızlığını da ortaya çıkar- dığı tip gösterecektir. D) Yazarların kullandığı anlatımın gücü bazı karakterlerin ölümsüz olmasını sağlar. E) Gözlem güzü sayesinde güçlü tipler yaratan bir yazar tüm dünyaya mal olmuş tipler oluşturabilir. 6

Motİvasyon 1. DENEME SINAVI 12. Bazı yazarlar, çocuk edebiyatının gereksizliğini savun- 13. Gittiğim bir kursta eğitmen para mutluluk getirir mi yoksa maktadırlar. Onlara göre “Çocuklar için edebiyat yapmak getirmez mi, ne düşünüyorsunuz diye bize bir soru sordu. gereksizdir. Büyükler için yazılan her güzel ve soylu eseri On kişilik gruptan kimse de getirmez demedi. Çok da şaşır- çocuklar da okuyup yararlanabilirler. Çocuk edebiyatı, ço- madım ama gelecek adına biraz kaygılandım. Para elbette cuğu küçümsemenin bir sonucudur. Çocuğa çocukça şeyler yaşamak için en gerekli araçtır hatta günümüzde araç hâline vermek onların gelişimini engeller.” Kimi çocukların büyükler geldiği de doğrudur. Para, satın alabileceğiniz her şeyi size için yazılmış kitapları okuyabildikleri bir gerçektir. Ama bu getirir ama sağlık getirmez, aşk getirmez, huzur getirmez. durum çocuklar için kitap yazma gereğini ortadan kaldırmaz. Mal mülkse sizin için önemli olan ev, araba, lüks ise elbet- Anılarından öğrendiğimize göre bazı büyük yazarlar, daha te mutlu olursunuz. Ama daha farklıysa yaşam biçiminiz o pek küçük yaşta büyüklere özgü kitapları rahatlıkla okuya- zaman normal şartlarda kazandığınız para sizi mutlu eder. bilmişlerdir. Bir yazısında çocuk edebiyatının gerekliliğini Geçinebiliyorsanız ve kenara biraz koyabiliyorsanız idealdir. savunan Cemil Meriç şunları söyler: “Andre Gide, okumaya Paranın insana mutluluk getirip getirmeyeceği bana göre, başlar başlamaz iki kitap tutuşturulmuş eline, Binbir Gece mutluluktan ne anladığınıza bağlıdır. Masalları ve Donkişot. Floubert: “Donkişot’u okuduğum za- man kelimeleri yeni söktürüyordum.” diyor. Marcel Proust, Bu parça ile aşağıdakilerden hangisi arasında anlamca çocukken okuduğu kitapların başında Teophile Gautier’nin ilişki kurulabilir? “Captaine Francasse’ını hatırlıyor. A) Aza kanaat etmeyen çoğu bulamaz. Aşağıdakilerden hangisi bu parçanın yazarının düşün- cesiyle örtüşmektedir? B) Denizdeki balığın bini bir paraya. A) Çocuk biraz gayret ve yönlendirmeyle yetişkinler için C) Paranın yüzü sıcaktır. yazılan yapıtları okuyabilir. D) Parayla saadet olmaz. B) Bu kadar özgün eser varken çocuklar için ayrı bir edebiyat oluşturmanın gereği yoktur. E) Kiminin parası kiminin duası. C) Çocuğun kendi dünyasına seslenen, onun seviyesine 14. Dünyaya gözümüzü açtığımız andan itibaren gerek yakın inen yapıtlara her zaman ihtiyaç vardır. gerekse uzak çevremiz ile bir bağ kurarız. İnsanlar, geçmiş- ten günümüze çeşitli yollar ile kendini anlatma çabası içinde D) Çocuklar için oluşturulan yapıtlar çok basit ve kuru olduğu olmuştur çünkü insanın doğası ve sahip olduğu yetenekleri; için onlara dünya klasikleri okutmalıyız. çevresini anlama, anlatma ve anlamlandırmaya yöneliktir. İlk insanların mağara duvarlarına çizdikleri resimler veya Kızıl- E) Çocuk edebiyatı adı altında verilen yapıtlar çocuğu ciddiye derililerin yaktıkları ateşin dumanı ile yapmaya çalıştıkları, almamanın ürünüdür, bu nedenle bunlar okutulmamalıdır. iletişimden başka bir şey değildir aslında. İletişim her yerde kullandığımız etkileşim ama bunu ne kadar etkili, verimli ve doğru yapıyoruz. Doğru bir iletişim ailede başlar, sosyal çevrede devam eder ve gelişir. Annemizin ya da babamızın hazırladığı kahvaltıya yardım etmek, sabah arkadaşımıza ‘‘Günaydın.’’, hasta olan bir yakınımıza da ‘‘Geçmiş olsun.’’ demek; çevremizdeki insanlara sergilediğimiz olumlu dav- ranışlara örnektir. Umursamaz tavırlar sergilemek ise çev- remizdeki insanları üzebilir. Bu parçada aşağıdakilerden hangisi üzerinde durulmuş- tur? A) İletişimin vazgeçilmez olduğu B) İnsan ilişkilerinde iletişimin önemi C) Sağlıklı iletişimin nasıl gerçekleşeceği D) İletişimin yöntem ve teknikleri E) İletişimsizliğin doğurduğu sonuçlar 7

Motİvasyon 1.DENEME SINAVI 15. I Kalıcılık 16. Toplumsal değişim ve gelişim doğrultusunda çeşitlilik göster- mekle birlikte yaygın olarak öykü, yaşanmış ya da yaşanması Öldükten sonra bir sanatçıya gösterilecek en büyük say- olası olayları, durumları bir kurgu biçiminde anlatan yazınsal gı, eseriyle ilgimizi kesmemek, onun adını yaşatacak, bir tür olarak tanımlanmaktadır. Okura yaşamdan kurgusal duyuracak her fırsattan yararlanarak hatta o fırsatı ya- bir kesit sunan öykünün dört ögesi vardır: Olay ya da durum, ratmakla olur. Ölümsüzlük dediğimiz şey de zaten budur. kişiler, yer ve zaman. İnsanın başından geçebilecek her tür- Bizler Yunus’u, Karacaoğlan’ı; Fransızlar Sthendhal’ı, lü olay ya da insanın karşılaşabileceği her durum öykünün Gide’yi okumazlarsa bu sanatçılar günümüze kadar nasıl konusu olabilir. Öyküde olay planı serim, düğüm, çözüm gelebileceklerdi? Bu dünyadan göçmüş sanatçıları ölüm- olmak üzere üç bölümdür. Öykülerin kahramanı insan dışında süzleştirenler yaşayanlardır, kitap dostlarıdır. Bir şair, bir canlılar ya da nesneler olabilir. Her öyküde olaydan doğrudan yazar okuyucu buluyorsa yaşıyor demektir. etkilenen kişiler olduğu gibi ikinci derecede etkilenen kişiler de bulunur. Öyküde olayın geçtiği, yaşandığı çevre, yerdir. II Yönteme sahip olma Yer olaya göre değişebilir. Zaman ise öykünün başlangıç, gelişme ve bitişini kapsayan süredir. Roman, yöntem olarak Romancılığımız bir Fransız, bir Rus ya da Amerikan öyküye benzer ve yaşanmış ya da yaşanması olası olayları, romancılığı ile kıyaslandığında en iyi saydığımız ro- durumları kurmacaya dayalı olarak anlatan düz yazı türü manlarımız bile bende bir amatörlük duygusu uyandırır. olarak bilinir. Öykü ile ögeleri de aynı olan romanda olay ya Romancılarımız akıllarına dillerinin ucuna geldiği gibi da durum, kişiler, yer ve zaman geniş bir plan içinde işlenir. yazıyorlar. Romanın bazı kuralları olduğunu unutuyorlar. Roman, iç içe geçmiş birçok öyküden kurulmuş gibidir. Bu Dünyanın en güzel romanları gerek konu gerekse biçim yönüyle öyküden daha karmaşık bir olay örgüsü vardır. yönünden belli bir disiplinden hareketle yazılmıştır. Bizde bu roman disiplinine çok özen gösterilmediği için dünya Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? kalitesinde bir roman ortaya çıkaramıyoruz. A) Öykünün belirli bir konu sınırlamasının olmadığına III “Özgünlüğe ulaşma” B) Öykünün edebi yönünün olduğuna Gerçek sanat eseri insanı geliştirmeye, düşünmeye daha iyisini, güzelini aramaya yöneltir. Bu her çağda böyle C) Romanla öykünün hangi yönden ayrıldığına olmuştur. Son yıllarda özellikle edebiyatımızda daha ciddi konulara, insanı daha çok düşündüren konulara D) Öykünün romanla benzer yönünün olduğuna yöneliş görülüyor. Bu yöneliş de daha çok çeviri eserlerin okunması ile sağlanıyor ve yerli eserlere gereken özen E) Öyküde anlatılanların tamamen hayal ürünü olduğuna gösterilmiyor. Bir yerimizi kurarken bir yerimizi yıkmaya çalışıyoruz. 17. Antropoloji, insan türünün ortaya çıkışından bu yana geçir- diği biyolojik ve kültürel uyarlanma süreçlerini inceleyen ve IV “Gerçekçi, akıcı bir anlatım kullanma” buna bağlı olarak ortaya çıkan insan çeşitliliğini irdeleyen bir disiplindir. Bu bakımdan, insanı ele alan ya da odağın- Orhan Kemal’in yazarlığı anlatılırken üzerinde durulması da insanın veya onun yarattığı kurumların bulunduğu her gereken başka bir özelliği de eserlerindeki diyalogla- disiplinin antropolojiden öğreneceği çok şey vardır. Antro- rın başarısı ve kurgulanışındaki ustalıktır. Karakterler poloji aynı zamanda insana dünyanın kendi çevresinden, sayfalarca konuşturulur ama tek bir cümle bile onların alışkanlıklarından ve normal bulduğu yaşam biçiminden ibaret dünyasının dışındanmış izlenimi uyandırmaz, okuyucuyu olmadığını, en az kendisininki kadar değerli ve işlevli pek çok sıkmaz, eğreti durmaz. Onların konuşmalarına, sofra- başka yaşam biçiminin olduğunu da gösterir. Bu özelliklerine larına, evlerine, kızgınlıklarına ortak oluyormuşuz hissi bakıldığında bu disiplinin bütün sosyal bilim alanları hatta uyandıracak kadar başarılı diyaloglar bulunur. hayatı anlamlandırma çabası içinde olan her birey için önemli bir hareket noktası olduğu hemen görülecektir. V Gereksiz ayrıntılara yer vermeme Bu parçadan antropoloji ile ilgili olarak aşağıdakilerden Anton Çehov; bir Balzac, bir Flaubert gibi bize evi, kişileri, hangisine ulaşılamaz? içinde yaşadıkları toplumu göstermek ihtiyacını duymaz. Onun öykülerinde gereksiz, öyküde yeri olmayan bir tek A) İnsanın bazı konulardaki bakış açısını değiştirdiğine sözcük bulamazsınız. Hikâye ile doğrudan doğruya ilgisi olmayan hiçbir şeye rastlayamazsınız. Sözgelimi öykü B) İlk insandan beri insanın adapte olma sürecini ele aldığına başlarken yazar duvarda bir tüfeğin asılı olduğunu söy- ledi. O tüfeği ya hikâyenin sonunda ya da ortasında ateş C) Toplum ile insan ilişkisini ayrıntılı olarak ele aldığına eder. D) Herkesin yararlanması gereken bir bilim dalı olduğuna Yukarıda numaralanmış ifadeler ile verilen parçalardan hangisi örtüşmemektedir? E) İnsana kendi dışındaki başka yaşamları da tanıma imkânı sunduğuna A) I B) II C) III D) IV E) V 8

Motİvasyon 1. DENEME SINAVI 18. Küresel ısınma ilk gündeme gelmeye başladığı zamanlarda 19. I “Eksik bir algıyı düzeltme” korkulan bir geleceğe ait beklenen birtakım değişimleri ifade ediyordu. Ancak bugünlerde etkilerini dünyanın her yerinde Kimileri edebiyatla uğraşmanın yalnızca yazı yazmak anlamı- deneyimlemeye başladığımız, şimdiye kadar insanlığın kar- na geldiğini düşünebilir oysa bu tam olmayan bir bakış açısı. şısına çıkmış belki de en büyük sorun olarak kendini gösteri- Aslında yazarlık, işin bir parçasıdır. Editörler, redaktörler, yor. Şiddetlenen kuraklıklar ve bunlardan kaynaklanan daha çizerler, fotoğrafçılar, grafik tasarımcılar, eleştirmenler, yayı- önce eşi benzeri görülmemiş büyüklükteki orman yangınları, nevlerinde çalışan diğer insanlar hatta web üzerinden kitap etkisi artan ve sıklaşan kasırgalar, sıcak hava dalgaları ve tanıtımı yapanlar da edebiyat dünyasının birer parçasıdır. sel getiren şiddetli yağışlar gibi uç hava olayları; mercan resiflerindeki devasa beyazlama dalgaları gibi ekolojik fela- II “Soru ve cevabı içerme” ketler insanlığın iklim değişimini yavaşlatma yönünde bir an önce harekete geçmesi için âdeta birer uyarı niteliği taşıyor. Kitaplardaki kahramanları sanki varmış, gerçekten yaşıyor- Çözüm önemli ölçüde dünya devletlerinin ve devletler arası muş gibi düşünür, onlarla aramızda bir bağ kurarız. Peki, kurumların neler yapacağına bağlı olsa da bugün artık iklim bir kahraman nasıl yaratılır? Elbette bunun birçok yolu var. krizinin çözümünde bireysel davranışların da önemli bir rol Örneğin, kahramanı gerçekmiş gibi düşünüp onun özelliklerini oynayabileceği biliniyor. Bu, tüm dünyanın yani hepimizin listeleyebilirsiniz. sorunu ve artık taşın altına elimizi koymamız gerekiyor. As- lında buna bir yaşam tarzı ya da düşünme şekli olarak bak- III “Ani kararlar almama” makta fayda var. Günlük yaşantılarımızı “küresel ısınmayı yavaşlatma” ekseninde öyle dönüştürmeliyiz ki kendimizin ve Birçok yazar öyküsünü yazmaya başladığında aslında her şey parçası olduğumuz kurum ve süreçlerin “karbon ayak izi”ni aklındadır. Hatta tüm olay örgüsünü bir film gibi düşleyebilir, hatta daha da genel olarak ekolojik ayak izini küçültme hedefi aklında canlandırabilir. Bu olay örgüsünü oluşturmak için bir her zaman aklımızın bir köşesinde olmalı; bu yaklaşım her “öykü haritası” yapabilir. davranışımızda bir kıstas olarak şekillendirici bir işlev görmeli. IV “Gerekçelendirerek açıklama” Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? Birçok okuyucu mizah, dedektiflik öykülerini sever. Fantastik, A) Küresel ısınmayla yaşamayı bir şekilde öğrenmek duru- yani gerçekte var olmayan konularla ilgili öyküleri de! Bun- mundayız. ların sevilmesinin nedeni, bu öykülerde eğlence ve sürpriz ögelerinin baskın olması olabilir. Peki, bundan ne sonuç çı- B) Küresel ısınma dünya için önemli bir tehlike olarak var- karılabilir? Düş gücünüzü ve yaratıcılığınızı kullanarak siz lığını devam ettirmektedir. de eğlenceli ve sürprizli öyküler yazabilirsiniz. C) Küresel ısınma iklim üzerinde önemli değişikliklere neden V “Fikir verip yol gösterme” olmaktadır. Yazmaya yeni başlayanlar bazen konu bulmakta zorlanır. D) Küresel ısınma evrensel bir problem olarak karşımızda Böyle durumlarda işinize yarayacak bir etkinlik önerimiz var. durmaktadır. Bir soru ortaya atın. Bu soru her şey hakkında olabilir. Sonra da bu sorunun yanıtlarının neler olabileceğini düşünün. E) Hayatımızın bazı alanlarını küresel ısınmaya endeksli olarak değiştirmeliyiz. Yukarıdaki parçalar ile numaralanmış ifadelerden hangisi eşleştirilemez? A) I B) II C) III D) IV E) V 9

Motİvasyon 1.DENEME SINAVI 20. Güzel sanatların dallarından biri olan edebiyat, diğer bilim 21. Kendini tanıma, öncelikle insanın iç dünyasıyla, başka bir dallarıyla olduğu kadar felsefeyle de etkileşim içerisindedir. deyişle kendisiyle iletişime geçmesidir. Bu süreç insanın Felsefe en genel anlamıyla insan, doğa, evren ve değerleri yaşadığı duyguları, aklından geçen düşünceleri, canlı ve anlamak amacıyla sürdürülen en kapsamlı bir araştırma, cansız her türlü varlığa gösterdiği tutum ve davranışlarını birleştirici ve bütünleştirici bir açıklama girişimi olarak ta- yargılamadan gözlemeyi ve çözümlemeyi gerektirmektedir. nımlanabilir. Edebiyat ile felsefe arasında sıkı bir ilişki ağı İnsanın kendini iyi tanıması, olumlu ve olumsuz ya da iyi mevcuttur. Bu iki alan öncelikle ele aldıkları konu bakımından ve kötü yönlerini bilmesi, günlük yaşam içinde neyi yapıp benzerlik gösterir. Her ikisi de insanlığı ilgilendiren bir konuyu, yapamayacağını, yaşadıkları karşısında neler hissedeceği- bir problemi ele alır: varlık, doğa, insan, evren… Bu yüzden ni, neler düşüneceğini ve neler yapacağını öngörebilmesi, edebî eserlerin içerik bakımından felsefi bir boyuta sahip içindeki istek ve gereksinimlerini görebilmesi ile yakından olduğunu, şair ve yazarların beslendiği ana kaynaklardan ilişkilidir. Kendini bu sorundan çıkaramayan insan, iç zekâsı birinin de felsefe olduğunu söyleyebiliriz. Felsefe, ilk çağlar- ve aklıyla, doğru bilgilere sahip olmadığında, iletişim sorunu dan beri kuramsal anlamda da edebiyata önemli katkılarda yaşar; senaryolarını tamamen yanlış zemin üzerinde yapılan- bulunmuştur. Öyle ki Türk ve dünya edebiyatına yön veren dırır. Farz etmeler, yanlış algılamalar üstüne kendi zihninde edebî akımların ortaya çıkışında bir felsefi düşünce ve biri- senaryolar oluşturma”, “kişisel görüşleri ve ön yargılarıyla kim olduğu görülmektedir. Filozoflar da edebiyatın anlatım şartlandığı için karşı tarafı dinlememe”, “kendini ifade etme- imkânlarını kullanmışlar, düşüncelerini farklı edebî türlerle de karşılaşılan güçlük” ve “kendine güvensizlik” gibi olgular, dile getirmişlerdir. Sanatçıların felsefeden içerik bakımından insanın iletişim çabasında, karşısına önemli engeller olarak yararlanmaları edebî eserleri hiçbir zaman felsefi eser yap- çıkmaya devam edecektir. maz. Bu iki türdeki eserlerin birtakım ortak noktaları olsa da üzerinde durdukları konuyu ele alışlarında, ele alış biçimle- Bu parçaya göre kendisini yeteri kadar tanımayan birisi rinde, dili kullanmalarında ve dayandıkları temel özellikleri aşağıdaki sorunlardan hangisini yaşamaz? bakımından birbirinden bütünüyle ayrılır. A) Bir hedefe veya amaca odaklanamama Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? B) Kendini yetersiz ve eksik görme A) Edebiyat da felsefe de aynı amaca hizmet etmektedirler. C) İletişim kurduğu kişilerle sorun yaşama B) Felsefi ve edebi eserler konuyu ele alışlarıyla birbirinden ayrılırlar. D) Karşı tarafı yanlış anlayıp değerlendirme C) Edebiyat ile felsefenin işledikleri konularda ortaklık söz E) Duygu ve düşüncelerini sağlıklı aktaramama konusudur. D) Şair ve yazarlar da felsefeden yararlanarak ürün vermiş- lerdir. E) Edebi akımların oluşmasında felsefi anlayışların etkisi olmuştur. 10

Motİvasyon 1. DENEME SINAVI 22. ve 23. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 24. ve 25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Nobel deyince aklıma geldi. Bu ödülü alan Amerikalı sayısı Klasikler sadece güncelle bağlantısı olduğunda okunacak yanılmıyorsam 100 civarında. Tam sıralamayı bilmiyorum türden kitaplar değildir. Aksine, güncelin kendisinde dolaşan ama onları 50 veya 60 ödülle Alman, İngiliz, Fransız ve Rus- tiplemelerin çoğu bu klasiklerden çıkmıştır. Yani, bir yerde lar takip ediyor. “Tabii”, diyeceksiniz; “Onlar zengin ülkeler, güncelin kendisini yaratan kitaplardır klasikler. İşte tam da bu oralarda yaşayan bilim insanlarının bir dediği iki edilmiyor, nedenle vakti geldiğinde okunası değil, zamanın her dilimine onlar almayacak da kim alacak?” Peki, eğer bu işi para çö- sahip olan kitaplardır klasikler. Farklı bir bakışla okumuş züyorsa o zaman neden Japonya’dan 3 veya 4 kişi bu ödüle olanlar için tekrar okumak da önemli klasikleri. “Kitaplar aynı layık görülmüş? Dahası var: Japonya’da üretilen o bütün kalmış olsalar da biz hiç kuşkusuz değişmişizdir, dolayısıyla dünyanın beğendiği ve takdir ettiği elektronik aletlerin pa- da bu yeniden okuma tümden yeni bir okuma olacaktır.” diyor tentleri Japonlara ait değil! Neden acaba? Bundan birkaç yıl Calvino. Bu sadece bizim değişmemizle ilintili bir durum değil. önce yazarını ne yazık ki hatırlamadığım bir makalede, bu Dünya değiştikçe değişiyoruz biz. Ama dünya değiştikçe de- sorunun yanıtı Japonya’nın eğitim sisteminin Batılı ülkelerde ğişen bizlerin ve etrafımızdaki “tiplerin” kökeni yine klasikler. uygulananlardan çok daha değişik olmasına bağlanıyordu. O yüzden değişen dünyada var olan bizlerin köklerini tekrar Japonlar nasıl eğitiliyor diye aklınıza bir soru geliyorsa hiç tekrar yaşamak ve anlamak adına da çok önemli bir yerde merak etmeyin onlarınki bizim eğitim sistemimizin neredeyse duruyorlar. Sonuçta tekrar Calvino’ya dönerek rahatlıkla şunu aynısı. Aynen bizimkiler gibi orada da minikler sırtlarında söyleyebiliriz: “Klasik, ilk okumada verdiği keşif duygusunu zor taşıyabildikleri çantalarla birlikte sabahın köründe okul her yeniden okumada veren kitaptır.” Çünkü klasikler okur- yolunu tutuyorlar. Üniversiteye girmek, bizde olduğu gibi sırat larına söyleyeceklerinin tümünü hiçbir zaman tüketmezler. köprüsünü geçmek gibi bir olay. Özetlersek onların kullandığı Üstelik içlerinden geçtikleri her yeni kültürle farklı bir katman formül, bizim kullandığımızın aynısı: Öğrencilere ne kadar edinerek anlamlarını ve varlıklarını tazelerler. yüklenebilirsen onlar için o kadar iyidir. 22. Bu parçada ele alınan durum aşağıdakilerden hangisinde 24. Bu parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangi- verilmiştir? sinde verilmiştir? A) Bilim ve teknolojide yeteri kadar ilerlememiş olmamız A) Klasikler dikkatli okuduğunda her insan onlarda kendi- B) Eğitim sistemimizdeki yanlışlıkların uluslararası başarı- sinden bir şey bulur. larımıza da yansıması B) Klasiklerin bir zamanı yoktur onlar tüm zamanlara ses- C) Ezbere dayanan bir sistemin yetiştirdiği insan tipinin sor- lenen yapıtlardır. gulamaya kapalı olması C) Bir yapıtın klasik olarak kabul edilmesini sağlayan en D) Ekonomik bakımdan güçlü olmanın bilimsel buluşlara da önemli unsur her çağı yansıtabilmektir. katkı sağlaması D) Klasik olarak kabul edilen yapıtların başarısı her dönemde E) Bilim insanlarına verilen değer ile bilimsel başarıların geçerli tipler oluşturmuş olmalarıdır. doğru orantılı olduğu E) İlk okuduğumuzda verdiği tadı her okumada veren bir yapıt klasik olarak kabul edilir. 23. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisinden yararlanılmamıştır? 25. Bu parçada geçen altı çizili sözlerle aşağıdakilerden A) Tanımlama hangisi arasında anlamca bir ilişki kurulamaz? B) Örnekleme A) Farklı bir bakış açısı ile ele almak C) Karşılaştırma B) Yoğun ve özlü bir yapıya sahip olmak D) Benzetme C) Çeşitliliği içinde bulundurmak E) Sayısal veri D) Tüm zamanlara hitap edebilmek E) Yaşanan çağı yansıtmak 11

“Zirveye ulaşmak istiyorsan, manzarayı bir süre arkana alman gerekir.”

2.DENEME SINAVI

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 1. Son yıllarda birçok hayvan türünün yok olduğunu ya da ne- 3. (I)Yeryüzünde konuşulan bütün diller toplam 600 ünsüz ve sillerinin tükenmek üzere olduğunu biliyoruz. Uluslararası 200 ünlü ses içerir. (II)Her dilde yaklaşık 40 farklı ses var, Doğayı Koruma Birliği (IUCN) Hayvan Türlerini Koruma Ko- bebekler ilk altı aylık dönemlerinde, aralarındaki akustik misyonu, hazırladığı raporda, şu an dünya üzerindeki türlerin farklar çok belirsiz olmasına rağmen bütün bu sesler ara- %25’inin yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu, 26 sındaki farkları ayırt edebilir. (III)Bebekler duydukları sesler memeli türünün 24’ünün yok olma sınırında olduğunu ve geç- arasındaki farkları algıladıkça, sesleri beyinlerinde kullanım tiğimiz 100 yıl içerisinde 1000 kadar türün neslinin tükendiğini sıklığına göre sınıflandırır. (IV) Böylece kendi ana dillerine belirtiyor. Bu konuyla ilgili yapılan araştırmalarda, bir yabani özgü seslere ve farklı seslerden oluşan ses gruplarına daha hayvan türünün toplam sayısı 1000’e bile ulaşamıyorsa bu duyarlı hale gelirler. (V)Bebeklerin bütün sesler arasındaki hayvan türünün özel olarak korunması gerektiği vurgulanıyor. farkları algılayabilme yeteneği bir yaşından itibaren azalmaya başlar ve bu dönemden sonra kendi ana dillerinde kullanılan Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine yer seslerin dışındaki sesler arasındaki farkları daha zor algılarlar. verilmiştir? Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşün- A) Benzetme cenin akışını bozmaktadır? B) Tanımlama A) I B) II C) III D) IV E) V C) Karşılaştırma D) Sayısal veri E) Tartışma 2. Kayak yapmayı çok severim. Küçük yaşımdan beri yarıyıl ta- 4. I. Geçtiğimiz eylül ayında, İngiltere’de bir milyona varan tillerinde Uludağ’da kayarım ancak bu seneki tatilimi Ilgaz’da öğrenci okulun ilk gününe zıplayarak başlamıştı. geçirmek istedim. Arkadaşlarımla birlikte Ilgaz’ın doruğuna çıkmak çok zevkliydi. Kayma noktasına vardığımızda Selim II. Bilim Yılı’nın düzenleyicileri eylül ayından bu yana gerek ortaya bir iddia attı: “Bitiş noktasına önce kim varacak?” genel ağ üzerinden, gerekse bölgesel etkinliklerle Bilim diye bağırdı. Hepimiz heyecanlanmıştık. Yarışmaya başla- Yılı’nın amacına ulaşması için göz ardı edilemez bir çaba dık. Kendimden çok emindim. Hızla kayıyordum. Derken harcadı. aniden kontrolümü kaybederek takla atmaya başladım. Kaç takla attığımı bilmiyorum. Durduğumda yerimden kalkmaya III. Dev Zıplayış adını verdikleri deney, yalnızca okulların çalıştım ancak başaramadım. Belimde dayanılmaz bir acı var- açılışına değil, Bilim Yılı’nın da başlangıcına işaret edi- dı. Arkadaşlarım imdadıma yetişti. Durumun ciddiyetini fark yordu. eden Selim, hemen sağlık ekiplerine haber verdi. Oteldeki doktor, beni hastaneye sevk etti. Otele çağrılan ambulansla IV. Deney, medyanın ilgisini Bilim Yılı’na çekmek bakımından arkadaşlarım beni Ankara’daki hastaneye götürdüler. Orada oldukça başarılıydı; üstelik bu başarı aradan geçen altı yapılan kontroller sonucunda doktor omurgamda bir zedelen- ay içinde etkisini yitirmedi. me olduğunu söyleyerek beni hastaneye yatırdı. Hastanede on gün yattım. Taburcu olurken bana iki aylık fizik tedaviden V. Bunca kişinin zıplamasının bir depreme yol açıp açma- sonra turp gibi olacağım söylendi. yacağını deniyorlardı. Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisine yer VI. Söz konusu etkinliklerden en önemlisi, Lord Robert May’in verilmemiştir? geçtiğimiz ay verdiği Bilim Yılı Konferansı’ydı. A) Birinci kişi anlatımı Numaralanmış cümlelelerin düşünce bütünlüğünün sağ- lanması için hangi ikisi yer değiştirmelidir? B) Öyküleme A) I. ve II. B) II. ve V. C) III. ve V. C) Deyim D) IV. ve V. E) V. ve VI. D) Örnekleme E) Benzetme 14

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 5. (I) Romanın Şimdiki Zamanı” kitabınızda, öteki makaleleri 7. Yazmaya başlamış birini bekleyen olası aşamalar şunlar- dışta tutarsak Türkiye edebiyatının yakın döneminin ürünleri dır: önce yazarsınız, sonra yazdıklarınızı okuyacak birilerini arasında 25 romanı inceliyorsunuz. (II) Bu kitapları yakın bulmaya çalışırsınız, başarılı olamazsanız -yayımlatamaz- dönem edebiyatımızın en önemli yapıtları olarak mı görü- sanız insanların ilgisini çekemezseniz- yeni metinler yazar- yorsunuz? (III) Hayır, kesinlikle en önemli romanlardan söz ken yavaş yavaş olası okurların beğeni ölçütlerini düşünerek ettiğimi düşünmüyorum, böyle şeyler düşünmem de. (IV) yönünüzü belirlemeye başlarsınız. Ki bu yaratıcılığı tehdit Romanın Şimdiki Zamanı” kitabımda yalnızca ilgimi çeken, eden durumlardan biridir. Başkalarının neler düşüneceği, sevdiğim, değer verdiğim romanlar üstüne yazdığım yazılar ne gibi eleştirilerde bulunacaklarını, sizi ciddiye almadıkla- var yani önemli bulduğum kitaplar üstüne yazıyorum. (V) rını düşünmeye başladıysanız yaratıcılığınızı nasıl ortaya Olumsuz bulduğum romanlar üstüne pek yazmam. koyacaksınız? Burada bir ikilem olduğu açık: Hem edebiyat yapıtlarının başka insanlar için yazıldıklarını söylüyoruz hem Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden sonra de yaratıcılığın özgün bir sanat yapıtı üretmekten geçtiği- “Zaman kaybı gibi geliyor bana. ” cümlesi getirilebilir? ni iddia ediyoruz. Bu ikilemi aşmak için felsefi bir tartışma yapmak da kuşkusuz yaratıcı bir süreç olurdu ancak benim A) I B) II C) III D) IV E) V önerim pratikte bunu nasıl aşacağımızı araştırmaktır. 6. (I) Bireylerin içinde bulundukları rollerle birlikte kendilerinden Bu parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangi- beklenen davranışlar da değişmektedir. (II) İnsanlar, hayatları sinde verilmiştir? boyunca içinde bulundukları grup ve kurumlarda çeşitli roller üstlenirler hatta aynı anda birden fazla rol de üstlenebilirler. A) Yazmaya başlamak istiyorsanız sizi birçok aşamanın (III) Kişi; ailede çocuk, okulda öğrenci, oyun grubunda oyun- beklediğinin bilmelisiniz. cu, toplu taşıma aracında yolcu, markette müşteri vb. roller içerisinde olabilir. (IV)Örnek olarak doktor bir anneden evde B) Başkalarının beklentisiyle yapıt veren bir sanatçı eleşti- annelik yapması beklenirken hastanede hastalarını tedavi rilere açık olmak zorundadır. etmesi ve trafikte sürücü olarak trafik kurallarına uyması beklenir. (V) Bazen bu roller birbiriyle çatışsa da yaşamın bize C) Yazmak yazar için birçok bileşenden oluşan zorlu bir yüklediği bu rolleri gücümüz yettiğince takınırız, rolümüze süreçtir. uygun davranmaya çalışırız. D) Yazarlıkta başarının en önemli koşulu özgün bir yapıt ortaya koymaktır. E) Bir yazarın yaratıcılığını tehdit eden en önemli şey baş- kalarının beğenisine göre yazmaktır. Bu parçada anlatılmak isteneni karşılayan en genel yargı numaralanmış cümlelerin hangisinde verilmiştir? A) I B) II C) III D) IV E) V 15

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 8. I. Oktay Akbal, bir şeyler arayanların, düş kuranların, 9. Öykücünün akıllısı ünlü olmayı geçirmez aklından, ruh sağlı- anılarına sığınanların öykücüsüdür. Umutlar, özlemler, ğını düşüneni üne ve çok satmaya gönül indirmez ki karşılığı düşler, anılar, kırgınlıklar yazarın hemen her yapıtında da yoktur. Bazen yazdıklarının büyüsü aldatabilir onu. Her işlenen temalardır. Yazarın son öyküsünde de Oktay Ak- yazdığını beğenir, çevresindekiler de tükenmeyen övgülerini bal’ı anılar ve düşler dünyasının rotasında buluyoruz. esirgemezlerse yazılanların önce dergilere, sonra kitaplara Kendisi de öykülerinin kişileri de yarattıkları düşler ve durmaksızın taşınması kalır, o da hemen yapılır. Sonra bir anılar dünyasından dışarı çıkmıyorlar, yaşamın tadını gün geriye dönüp bakılır ki neler yığılmıştır arkada. Edebiyatı bunda buluyorlar. Onlara göre yaşam ardı ardına görülen ciddiye alan yazar, eleme yapmakla başlar her şeye. Kendi düşler demektir. - - - - . kurup çattığı süzgecini önce kendi yazdıklarına tutunca iri lokmalar üstte kalıp incelikli olanlar süzülür. Bunun nasıl et- II. Gelecekle ilgili tahminler yapanların bir bölümü, önümüz- kin, yararlı, kalıcı bir eleştiri daha doğrusu özeleştiri süzgeci deki yüzyılda otomobillerin tümüyle yeryüzünden kalka- olduğunu erken anlayan nasıl uzun kalırsa geç anlayanın işi cağını çünkü daha gelişmiş araçların bulunacağını, oto- o denli zorlaşır. mobillerin pek yakında tükenmesi kaçınılmaz olan petrole bağımlı olduğunu söylüyorlar. Kimileri ise ne olursa olsun, Bu parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden otomobillerin yeryüzünden silinmek bir yana daha da hangisinde verilmiştir? gelişerek var olacağını öne sürüyorlar. Bu görüşte olanlar yakında otomobillerin petrole bağımlılıktan kurtulacağını A) En ünlü öykücüler bile zamanla unutulmaktadır, bu çünkü yeni enerji kaynaklarının bulunacağını söylüyor- nedenle çok büyük hedeflerle yola çıkmamalısınız. lar. Yeni ve kullanışlı yolların yapılmasıyla otomobillere olan talebin artacağını savunuyorlar. Doğrusu bu alanda B) Öykücünün eleştirmeni kendisi olmalıdır, kalıcılığın anah- yapılan çalışmalara bakarak ikinci görüşü savunanlara tarı budur. hak vermemek elde değil. Uzmanlar sürekli olarak daha az yakıt tüketen otomobil projeleri üzerinde çalışıyorlar. C) Nitelikli bir öykücü çevresinden aldığı övgü dolu sözlere Otomobillerin hava kirliliğine yol açmaması için ve daha aldanıp da çok satma hevesine kapılmaz. güvenli otomobiller için çalışmalar yapılmaktadır. Bütün bunlara bakarak- - - -. D) İlk başlarda heyecanla yapılan öykü yazma işi, zamanla yerini hayal kırıklığına bırakabilir. Numaralanmış parçalarda boş bırakılan yerlere aşağıda- kilerden hangisinde verilenler getirilmelidir? E) Aklına her geleni yazan ve her yazdığını yayımlama telaşı içinde olan öykücü kalıcı olamaz. A) (I) Bu anılar ve düşler bir zaman sonra gerçeğe dönüşüyor (II) otomobillerin petrole bağımlılıktan kurtulacağını iddia edebiliriz B) (I) Yaşamı iyi ve kötü yönleriyle bir bütün olarak ele alı- yorlar (II) otomobillerin yerini yeni ulaşım araçlarının alacağı sonucunu çıkarabiliriz C) (I) Gerçek mutluluğu anılardan ve düşlerden uzaklaş- makta buluyorlar (II) otomobillerin gerçekten önemli bir ihtiyaç olduğu so- nucuna varırız D) (I) Yaşamdan bir süre sonra tat almamaya başlıyorlar (II) otomobillerin önemli bir ulaşım aracı olduğu söylene- bilir E) (I) Yaşama hep anıların ve düşlerin penceresinden ba- kıyorlar (II) otomobillerin gelecekte de daha çok kullanılacağını söyleyebiliriz 16

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 10. Güzel bir bina ne kadar zor yapılıyor! Ne kadar emek ve bilgi 11. İnsanlar duygularını bir şekilde söz ve davranışlarına yan- istiyor! Önce bir mimar bulacaksınız güzel bir plan çizecek. sıtmaktadırlar. Gerek sözel iletişim gerekse sözsüz iletişim Sonra bina yapmayı bilen insanları toplayacaksınız. Binanın yoluyla duyguların diğer bireylere aktarılması mümkündür. gösterişli ve sağlam olmasını istiyorsanız bunların da iyilerini, Sözel olarak kullanılan duygu ile ilgili ifadelerin yanında ustalarını bulmanız lazım. Duvarcının iyisi, demircinin bilmişi, bireyler herhangi bir söz söylemeden, yazmadan iletişim marangozun ustası... Malzeme de iyi cinsten olmalı. Sonra kurulabilmekte; mekân, beden, duruş ve göz hareketleri ile zaman ister. Güzel bir bina çabucak yapılamaz. Aylarca, mesajın gönderilmesi ve alınması sağlanabilmektedir. Duygu belki bir sene uğraşılacak; bir hata yapılmamasına dikkat ve düşünceleri destekleyerek onları gözle görülür somut hale edilecek. Yoksa bina, en ufak bir sarsıntıda çöküverir; bütün getiren hareketler olan jest ve mimikler iletişimin etkinliğinde emekler boşa gider. Ama bilgili insanlar, iyi yetişmiş ustalarla önemli rol oynamaktadırlar. Duyguların ifade edilmesinde ve uzun uzun emek harcadıktan sonra ortaya çıkan bina çoğu zaman insanlar yüz ifadelerini kullanmaktadırlar. İnsan- gözleri ve gönülleri okşar; karşısına geçer, onu hayranlıkla ların ağlamak, kaş çatmak, gülmek, dudaklarını bükmek gibi seyredersiniz. Çok uğraşmışsınızdır ama bir eser vücuda yüz ifadelerinden yola çıkarak insanların o an için yaşadıkları getirdim diye de haklı olarak övünebilirsiniz. Bir de böyle duygu durumlarına ilişkin bilgi edinebiliriz. Bazı duyguları yüz bir binayı yıkmayı düşününüz. Ne mimara ne mühendise ifadesi olarak yansıtmak daha kolay olmaktadır. Sevgi, korku ne bilgili duvarcılara ne usta marangozlara ne iyi yetişmiş ve mutluluk gibi duyguların ifade edilmesinde yüzün daha iyi demircilere ihtiyaç vardır. Yalnız kazma sallamasını bilen, kullanıldığını söylemek mümkündür. İletişim sırasında kurulan duvarların altında kalmayacak kadar kendisini korumasını göz teması da duyguların bir ifadesi olarak görülebilir. becerebilen birkaç adam o canım binayı, bunca emek ve bilgi ile senelerce çalışılarak meydana getirilmiş eseri, birkaç Bu parçaya göre duygularımızın ifade edilişiyle ilgili haftada yerle bir ederler. olarak Bu parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangisi I. İçinde bulunduğumuz duygu durumu yüzümüze yansı- ile ifade edilebilir? maktadır. A) Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır. II. Duygularımızı etkili bir biçimde ifade etme sağlıklı iletişi- min önemli bir aşamasıdır. B) Aslan yattığı yerden bellidir. III. El ve kol hareketlerimiz de duygularımızı dışa vuran birer C) Aynası iştir kişinin lafa bakılmaz. unsurlardır. D) Irmak geçerken at değiştirilmez. yargılarından hangilerine ulaşabiliriz? A) Yalnız II B) Yalnız III E) Yıkmak kolay yapmak zordur. C) I ve II D) I ve III E) II ve III 17

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 12. Gecenin bir saatinde karanlık bir sokakta duyduğunuz tanım- 13. Bu çalışmanın amacı, günümüzde insanlığı bir hastalık gibi lanamayan bir ses adımlarınızın daha da hızlanmasına yol saran ve bağımlı hâle getiren video oyunlarının çocuklar ve açabilir. Bazı davranışlarda bulunduğumuz zaman çoğun- yetişkinler üzerindeki etkilerini ortaya koymaktır. Çalışma- lukla bu davranışların sebeplerinin farkına varamayabiliriz. da ayrıca, video oyunlarının özellikle çocuklar üzerindeki Kızgın olduğumuz zaman bir arkadaşımıza bağırdığımızda olumlu, olumsuz yönleri ele alınırken medya kavramı ile belki öfkemizin farkında olamayabilir, herhangi bir duygusal eski ve yeni oyunlara da değinilmiştir. Tarama yöntemi ve film izledikten sonra aniden kapıldığımız ağlama nöbetinin doküman analizinin kullanıldığı bu çalışmada medya, oyun, sebebini de anlayamayabiliriz. Tüm bu davranışlarımız ve video ve bağımlılık gibi kavramların etkileri, bazı oyunlar benzerlerinin temelinde duygular ve heyecanlar bulunmakta- üzerinden verilmeye çalışılmıştır. Video oyunlarına çocuk- dır. Yaşanabilecek herhangi bir olumsuz olay, olayı yaşayan lar ve yetişkinlerin müptela olmasını sağlayan yüksek skor, farklı kişiler tarafından farklı şekillerde algılanabilmekte ve oyunun sonu ve hikâyesi, rol oynama gibi özellikleri üzerinde sonuç olarak farklı duyguları ortaya çıkarabilmektedir. Örne- de durularak bağımlılığa giden yollardan ailevi problemlere, ğin aynı aileden üyelerin bir arada bulunduğu bir ortamda eğitim ortamında yaşanan sorunlara, başarısız deneyimlerin çok sevilen bir dizi film izlenirken elektriklerin gitmesi aile- yaşanması ve ruhsal bozukluklar gibi psikolojik sorunların deki üyelerin her biri tarafından farklı olarak algılanıp farklı da video oyunu bağımlılığındaki etkilerine çalışmada yer ve- duyguları açığa çıkarabilir. Anne en sevdiği diziyi kaçırdığı rilmiştir. Teknolojinin gelişmesiyle her eve giren bilgisayar için öfkeye kapılabilir. Baba ise elektriklerin bu kadar çok ve internetle, bundan etkilenen insanların durumları analiz gitmesine sinirlenebilir. Çocuk ise, anne ve babası kendisine edilmeye çalışılmıştır. Sonuç olarak çocuk ve yetişkinlerin daha çok vakit ayıracağı için elektriklerin gitmesine sevinip video oyun bağımlılıklarına giden süreçte nelerle karşılaş- mutlu olabilir. tıkları gibi sorulara cevaplar aranmaya çalışılmış ve bunların sonucunda çağımızda video oyun bağımlılığının sebep ve Bu parça ile aşağıdakilerden hangisi arasında anlamca sonuçları ortaya konulmuştur. bir ilişki kurulamaz? Bu parçada geçen çalışmada aşağıdakilerden hangisine A) Bazı insanlar güllerin dikeni olduğundan yakınırlar, bense yer verilmemiştir? dikenlerin gülü olduğuna şükrederim. A) Hangi kesim için ve niçin yapıldığına B) Bir insan bir kaplanı öldürürse spor, bir kaplan bir insanı öldürürse yırtıcılık olur. B) Hangi yöntemi kullanarak çalışma yapıldığına C) İyimser insan her felaketten bir fırsat görür ve arar, kö- C) Video oyununun diğer oyunlarla karşılaştırılmasına tümser insan ise her fırsatta bir felaket görür. D) Başka etmenlerin video oyunu bağımlılığına etkisine D) Koyunu kurt saldırısından kurtaran çoban; koyuna göre kurtarıcı; kurda göre ise özgürlüğünü elinden alan kişidir. E) Video oyunu bağımlılığının sonuçlarının neler olduğuna E) Bir karınca için aslan kaplan ve çıngıraklı yılan iyi huylu hayvanlardır, ördekler ve kazlar ise yırtıcı hayvanlardır. 18

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 14. Görsel medya çağındaki teknolojik gelişmelerin kitle iletişim 15. Görmediğimiz yerler iletişim araçlarıyla gelir önümüze en alanlarına yansımasıyla medyanın toplumdaki etkin güç mer- azından, 18. ve 19. yüzyıldan apayrı olanaklara sahibiz. Kitle kezlerinden biri olduğu görülmektedir. Bu gelişmelerin yanı iletişim araçlarının bulunmadığı yüzyıllarda yazılan romanlar, sıra medya patronları, editörler ve köşe yazarlarını da içine anlatılanlara okuru inandırmaya çalışır, okur da inanmaya alan medya elitleri de toplumsal yapı içinde önemli bir güç hazırdır. Demek bugün, bir zamanlar kuşku duyduklarımızı hâline dönüşmüştür. Dünyayı artık medya olmadan düşün- kuşkusuzca bilmemizi sağlayan araçlara da sahibiz. Gene mek imkânsız bir hâle gelmektedir. Teknolojik gelişmelerle de şu var: Modern zamanların sağladığı bu olanaklar bile doğrudan ilgili olan medyanın, iletişim aracı olarak insanın bizim gerçeğin ancak çok küçük bir bölümünü tanımamızı yaşamını çeşitli yönleriyle etkilediği de görülmektedir. Diğer sağlar. Sibirya’yı görme şansımız mı çoktur, yoksa Sibirya’yı bir açıdan ise medya, toplumu farklı şekillerde değiştirmekte- anlatan kitapları okuma şansımız mı? Soruyu başka türlü dir. Barrett ve Braham’a göre, medya bazı yönlerden faydalı soralım: Görüneni ve geçmişten bugüne bilinenleri anlatan bir görev üstlenirken bir taraftan da insanlığı zararlı şekilde kitaplardan mı daha iyi öğrenilir gerçek, yoksa kurmaca an- etkilemektedir. Yapılan bazı araştırmalara göre medyanın latılardan mı? Kesin bir yanıt vermek zor mu? Gerçeğe ula- insanların, eğitim, öğretimle ilgili bilgi eksikliklerini tamam- şan en sağlam yol, herhalde kitaplarla döşenendir. Edebiyat, lamada büyük görevler üstlendiği görülmektedir. tek bir yaratıcının ürünü olsa da o gerçeği herkes adına da anlatır ve anlatılan somut gerçeğin ta kendisi değilse de I Teknolojik ilerlemelerin etkisiyle toplum üzerindeki etki- soyutlanmış bir biçimidir. Hayal ettiklerimizi öyleymiş gibi sinin arttığına dile getirir. Okurunu öteki yazı türlerinden, tarihten bile daha çok inandırır edebiyat. II İnsan yaşamı üzerinde olumlu ve olumsuz etkilerinin ol- duğuna Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? III İnsanın bilgi açığını gidermede önemli bir rolü olduğuna A) İnsan gerçeğe yalnızca edebi eserler aracılığla ulaşmak- tadır. Bu parçadan medya ile ilgili olarak yukarıdakilerden hangilerine ulaşılabilir? B) İnsan, günümüzde çevresini eskiye nazaran daha yakın- dan tanıma imkânına sahiptir. A) Yalnız I B) Yalnız III C) Teknoloji, ne kadar gelişmiş olsa da gerçeği bütün yönüyle C) I ve II D) II ve III tanıma imkânına sahip değiliz. E) I II ve III D) Gerçek, edebi eserlerde de güzel ve inandırıcı biçimde anlatılmaktadır. E) Günümüz insanı sahip olduğu araçlar sayesinde gerçeğe ulaşmada daha şanslıdır. 19

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 16. Gazeteci: 17. Kuşkusuz genel olarak eleştiri yokluğu ya da iyimser bir de- yişle eleştirinin yetersizliğinden söz ederken aynı yazınsal (I) ---- çerçevede öykü için de doyurucu ve çözümleyici eleştiri ya- pılmadığını söylemek yerinde olur. Eleştirinin yeterli ve do- Yazar: yurucu biçimde yazınsal ortamda yer almayışı eldeki verilere göre nicelik artışına karşın, niteliğe yol açmıyor. Onca öykü Demek ki önce iyi okur olmak gerekiyor. Hem çok okumak kitabı yayımlanıyor ancak kitap tanıtmayla sınırlı “eleştirel hem de okuduklarımızı nitelikli okuma diyebileceğimiz bir değinmeler” nedeniyle söz edilen öykücüler ve öykü kita- etkinlik içinde yaşamaktır iyi okumak. Yolun üstünde iyi yaşa- bı sayısı değişmiyor. Bütün her şey ödüller çerçevesinde makla da karşılaşacağız. Kısacası, yazarlık öteki yazarlardan üç-beş öykücü ve kitap çerçevesinde kalıyor. Onca yaratım değil, kitaplardan öğrenilir. Bu ders, bütün yazarlık yaşamımız “heba” oluyor. Oysa daha derin ve geniş değerlendirmele- boyunca alacağımız ilk büyük derstir. Evet, kitaplardır yaza- rin yapılması gerekiyor. Bunları söylerken bu alanda emek rın okulu ama onlara öykünmekten kaçınarak kendi anlatım veren yazar ve eleştirmenleri görmezden gelmiyorum. Örne- biçimimizi, dilimizi, üslubumuzu, yolumuzu, yordamımızı ğin hâlâ bu işe emek veren yazar sayısı biri, ikiyi geçmiyor. bulmaya çalışarak… En zoru da bu. M. Sadık Aslankara, Semih Gümüş, Necip Tosun ve arada bir yazabilen Kemal Gündüzalp dışında neredeyse yeni ve Gazeteci: genç öykü eleştirmeni yetişmiyor. Dolayısıyla öyküye katkı bağlamında, bu insanların yaptıkları çok daha önemli ve (II) ---- değerli oluyor. Tüm yazınsal türler gibi, öykü de eleştiriyle ilerleme sağlayabilir. Yazar: Bu parçada yazarın yakındığı durum aşağıdakilerden Yazar adayları bu soruyu sorar. Öyle ya, nasıl yazılacağını hangisinde verilmiştir? öğrenmek için, yaratıcı yazının nasıl olması gerektiğini anla- tan kitapların da yararlı olacağı düşünülür. Ben öyle olduğunu A) Ülkemizde yeteri kadar eleştirmen yetişmemesi pek sanmıyorum. Belki akademik öğretim tam bu anlayışa uygundur, kurallar üstüne bir yazı kurulabileceğini de düşünür B) Öykü eleştirilerinin gerektiği gibi yapılmaması akademi. Ama adı üstünde, yaratıcılık, onun ne işe yaradığını ve nasıl yazılacağını öğrenmenin yolu her zaman yaratıcı C) Eleştirmenlerin eleştirilerde nesnel davranmaması yazının, öteki edebiyat yapıtlarının içinden geçer. D) Gençlerin öykü yazmaya sıcak bakmamaları Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- gisi sırasıyla getirilmelidir? E) Öykü sayısının artmasına karşın kalite oranının düşmesi A) (I)Herkesin okumak için ayrı bir nedeni olmasını nasıl açıklarsınız? (II)Yaratıcı yazın konusunda gelişmek için hangi kitaplar okunmalıdır? B) (I) Bir yazar için gerekli olan şeyleri sıralayacak olsanız neleri söylersiniz? (II)Yazarlıkla ilgili kitap okumanın yazarlığın gelişimine katkısı olur mu? C) (I)İyi bir yazar olmanın yolu iyi bir gözlemci olmaktan mı geçer? (II) Yazarlığın öğrenileceği bir yapıt ya da yöntem var mı? D) (I)Yazarlığı öğrenmenin kısa ve kestirme bir yolu var mı? (II) Yazarlığın gelişmesinde okunan kitapların katkısının olacağına inanıyor musunuz? E) (I) Yazarlar için okumak neden bu kadar önemli bir ihti- yaçtır? (II) Yazarların üslupları okudukları kitaplara kayar, sözünü doğru buluyor musunuz? 20

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 18. İnsanlar, tarihin her döneminde olduğu gibi bundan sonra da 19. “CE” işareti, malların serbest dolaşımını sağlamak için gelişti- varlıklarını sürdürmek, haberleşmek, paylaşmak, etkilemek, rilen bir uygunluk değerlendirme ve işaretleme sistemidir. CE yönlendirmek, mutlu olmak gibi amaçlarla iletişim kurmaya işareti, Fransızca’da “Europenne Conformite” olarak ifade devam edeceklerdir. Değişen tek şey iletişimin yöntem ve edilmekte olup “Avrupa’ya Uygunluk” anlamına gelmektedir. teknikleri olacaktır. Teknolojik gelişmelerin de etkisiyle bilgi Bir ürünün “CE” işaretini taşıması; güvenlik, sağlık, çevre, akışının inanılmaz boyutlara ulaştığı “iletişim çağı” adı da ve- tüketicinin korunması ile ilgili temel koşulları yerine getirdiğini rilen yaşadığımız dönemde özel ve mesleki yaşamda başarılı göstermekte ve o malın AB bünyesindeki ülkelerde hiçbir olmanın yolu insanın kendisiyle ve diğer insanlarla sağlıklı engelle karşılaşmaksızın dolaşımını sağlamaktadır. CE işareti iletişim kurabilmesinden geçmektedir. Sosyal bir varlık olan bir anlamda ürünler için teknik pasaport niteliğindedir. CE işa- insanın konuşması ve düşünmesiyle diğer tüm canlılardan reti, bir kalite markası değildir. CE işareti, herhangi bir yerden ayrıldığı bir gerçektir. Bir diğer gerçek de insanların toplu alınan marka olmayıp imalatçı tarafından ürüne, ambalaja, halde yaşama ihtiyacı duymasıdır. Toplu halde yaşama isteği ilgili dokümana yapıştırılır. Ürünlerin amacına uygun kulla- ise diğer insanlarla ve doğayla ilişki kurmayı gerektirmektedir. nılması hâlinde insan can ve mal güvenliği, bitki ve hayvan Bireyleri konuşma ve tartışma becerisine sahip olmayan bir varlığı ile çevreye zarar vermeyeceğini, diğer bir ifadeyle toplumda kısa sürede sorunların çözümü yerine sürtüşme ürünün güvenli bir ürün olduğunu gösterir. Türkiye’de AB ile ve tartışma ortaya çıkar. Bu nedenle demokratik toplumlarda Gümrük Birliğine girdikten sonra Avrupa Birliği mevzuatını bireylerin, diğer kişilerin fikirlerine karşı hoşgörülü olması uygulamakla yükümlü olması nedeniyle CE işareti mevzu- geleneği yerleşmiştir. Bu bağlamda bireyin yaşamını anlamlı atını da uyumlaştırma çalışmalarına başlamıştır ve süreç hale getirebilmesi ancak ve ancak kendini doğayla ve diğer hâlâ devam etmektedir. İlgili mevzuatın yürürlüğe girmesiyle bireylerle ilişki içerisinde görmesiyle mümkün olmaktadır. Bu birlikte ülkemizde de ister burada üretilsin ister ithal edilsin, ilişkiyi sağlamanın tek yolu ise iletişimdir. mevzuatın kapsamına giren ürünlerin piyasaya arz edilirken bu işareti taşıması zorunlu hâle gelecektir. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? Bu parçadan “CE” işareti ile ilgili olarak aşağıdakilerden A) Teknolojik gelişmelerin iletişim üzerinde olumlu etkisi hangisine ulaşılamaz? olmuştur. A) Belirli ülkeler arasında kullanıldığına B) İnsan geçmişten beri farklı amaçlarla iletişim kurmuştur. B) Bir ürünün güvenliğini gösterdiğine C) İş yaşamındaki başarımız için, iletişim bir gereklilik halini almıştır. C) Ürünlerin denetimini sağladığına D) Toplu olarak bir arada yaşamak iletişim kurmayı gerekli D) Belli kriterlere sahip ürünlere verildiğine kılmaktadır. E) Ülkemizde de kullanılmaya başlandığına E) İletişimsizliğin olduğu bir yerde insanların problem çöz- mesi de zorlaşacaktır. 21

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 20. ve 21. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 21. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- lenebilir? I Çocuğumuza gösterdiğimiz ilgiyi, sevgiyi, özeni, emeği “Türk A) Aynı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vurgulamak- diline” vermiş olsaydık, verebilmiş olsaydık dilimize özen tadırlar. gösteriyor olsaydık bugünkü duruma düşmezdik. “Türk dili” şimdi de yepyeni bir tehditle karşı karşıya: Küreselleşme B) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini göster- adına, İngilizcenin kuşatması altında, giderek benliğinden, mektedirler. özünden uzaklaşıyor. Uzun süredir iş ilanlarına bakıyordum. Yürürken bir rezidansın kapısında “Full time çalışacak ele- C) Aynı konuyu farklı bakış açısı ile değerlendirip ele almak- man aranıyor.” yazısını gördüm. İçeri girip patronla görüş- tadırlar. tüm. Benden CV istedi. Galiba işe kabul edilecektim. Ertesi gün beni aradılar. Çok sevindim, hemen hazırlanıp oraya D) Farklı üsluplar kullansalar da aynı konuyu benzer bakış gittim. Computerdan printera kadar her şey elimizin altın- açısı ile ele almaktadırlar. daydı. Patron “Bazen çalışmalarınızı home office şeklinde yapabilirsiniz.” dedi. E) Aynı konuyu aynı üslupla genel yönleriyle ele alıp açık- lamaktadırlar. II Sevimlinin sempatik, sevimsizin antipatik, Vurguncunun spekülatör, eşkıyanın mafya Desteğe sponsorluk diyeniniz var mı? Çarpıcı, önemli haberler flash haber Yaşa, var ol sevinçleri oley oley Yıldızları star diye seyredeniniz var mı? Vırvırık dağının tepesindeki köyde Cafeshop levhasının altında, Acının da acısı kahve içeniniz var mı? Toprağımızı, bayrağımızı, inancımızı çaldırmayalım derken Dilimizin çalındığına, talan edildiğine, Özün el diline özendiğine içi yananınız var mı? 20. Bu parçalardan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden han- gisinde verilmiştir? A) Dilin yozlaşmasıyla milletçe mücadele etmek gerekmek- tedir. B) Dilin bozulmasının en büyük nedeni kültürler arası etki- leşimdir. C) Dil durmaksızın bir değişim ve gelişim süreci içindedir. D) Dil bilincine sahip olmazsak dilimiz bozulmaktan kurtu- lamayacaktır. E) Diline sahip çıkmayan milletlerde millet olma bilinci de gelişemez. 22

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 22. ve 23. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. 24. ve 25. soruları aşağıdaki parçaya göre cevaplayınız. Bugünkü insanın en büyük eksikliklerinden ve sorunlarından Aslında yaratıcılık konusunda yazma fikri uzun yıllardır hat- biri de haklarını tam olarak bilmeme ve bilmezliğin doğurduğu ta genç kızlık çağlarımdan beri aklımdaydı. On üç, on dört haklarını savunamamadır. Kurallar toplumsal hayatın niza- yaşlarındayken bronzlaşmak için evimizin arka bahçesinde mını sağlar. Tek tek her ferdin hem kişisel hem de toplumsal güneşlenir ve bu arada kitap okurdum. Yine o günlerde sıkça hakları mevcuttur. Yazılı hükümler çerçevesinde haklarının yaptığım bir şey, düşünce dünyamda zaman yolculuğuna sınırları çizilen insan, bazen sınırlarının boyutları noktasında çıkmaktı. Shakespeare’i düşündüğümü hatırlıyorum. Onun tökezler. Haddini aştığı zamanlar olduğu gibi hakkı olanı al- yaşadığı dönemin günümüzle benzerliklerini ve farklılıklarını, mak için de yeterince bilgi sahibi değildir. Haklarını bilmeme o dönemde yaşamanın nasıl bir şey olduğunu düşünürdüm. ve savunamama kişinin tarafsızlığını yitirmesine, doğruluktan O da bizim gibi mi düşünüp hissediyordu? Onu motive eden ayrılmasına çıkarcı bir kimliğe bürünmesine yol açabilir. Sı- güç neydi? Nasıl oldu da o harika tiyatro oyunlarını yazdı? nırları belli kara parçasında yaşadığınızı düşünün. Belli olan Aslında bu tür soruları hayatım boyunca sordum. Psikiyatrist sınırlarınıza müdahale edildiğinde hemen müdafaa durumuna olmamda alttan alta sanırım aynı güdü vardı; insana, yaşam geçersiniz. Çizgileriniz belli olduğunda ne zaman ne türlü hikâyelerine karşı duyduğum ilgi. Kişiliğin nereden geldiği, hareket edeceğinizi bilirsiniz. Bir arada yaşama kültürünün bizim nereden geldiğimiz, bizi yaşamda bir şeyler yapmaya insana yüklediği vazifelerdendir bu. Siz siz olun haksızlıklar iten gücün ve merakın nereden geldiği, nasıl olup da sonuç- karşısında susmayın. Doğru bildiklerinizden ödün vermeyin ta belli bir kişiliğe büründüğümüz ve kişiliğimizin ne ölçüde ama körü körüne de sabit fikirlere bağlanıp esaret zincirlerini yaşadığımız olaylar tarafından şekillendirildiği gibi soruları takmayın. “Ben ben” deyip başka insanları yok sayarak hare- kendime devamlı sordum. ket etmeyin, anlaşmazlığa düşen insanların arasını bulmak size düştüğünde tarafsızlığınızı koruyun. 22. Bu parçada aşağıdaki kavramların hangisi ile ilgili bir 24. Aşağıdaki sorulardan hangisi bu parçadaki kişinin ken- ayrıntıya yer verilmemiştir? dine sorduğu sorulardan birisi olamaz? A) Bencil davranmama B) Adaletsizliğe boyun eğmeme A) İnsandaki merak ve bilme isteği nereden gelmektedir? C) Doğru bildiğinden taviz vermeme D) Sorumluluklarını bilme B) Bir yazarı yazmaya isteklendiren şeyler nelerdir? E) Yansız davranabilme C) İnsan şahsiyetinin kökeni nereye dayanmaktadır? D) İnsanı bir şeyler yapmaya iten şeyler nelerdir? E) İnsanın kişiliğinin oluşmasında yaşananların etkisi var mıdır? 23. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? 25. Bu cümledeki altı çizili sözü anlamca karşılayabilecek bir kullanım aşağıdakilerin hangisinde vardır? A) Kendi haklarının neler olduğunu bilmeyen birisinin onu savunması düşünülemez. A) Yazarlık hızlı adımlarla ilerlenecek bir sokak değildir ağır ağır ilerlenmesi gereken bir sokaktır. B) Bir toplum kurallara ne kadar titizlikle uyuluyorsa orada huzurdan söz edilebilir. B) Çocukluğumda ablamın kitaplarını ondan habersiz alıp gizlice okumam yazar olmamda en çok etkili olan şey C) İnsanlar arasındaki uyuşmazlığı çözeceğiniz zaman ta- oldu. rafsız davranabilmelisiniz. C) Bir yazarın doğrudan doğruya hesap vermesi gereken D) Hakkını bilmemek ve onu koruyamamak günümüz insanın tek kişi bence sadece okur olmalıdır. önemli bir problemidir. D) Sanatçı, her ne kadar tarafsız davranmaya çalışıyorum E) Bir insanın bir düşünceye düşünüp tartmadan bağlanıp dese de eninde sonunda tarafını belli edecektir. kalması özgürlüğünü kısıtlar. E) Bir kişinin topu topu üç şiiri güzel diye hemen ona şair sıfatını yakıştırmak ne kadar doğrudur sizce de? 23

“Zirveye oynayın, enerjinizin nelere muktedir olduğunu kavrarsanız, başarı sizi izlemeye başlar.”

3.DENEME SINAVI

Motİvasyon 3.DENEME SINAVI 1. Üst tepelerde bir süre hareketsiz duran kurtlar, görünmez bir 3. (I) İnternet çağında yaşayan bireylerin dijital dünyaya uyum güçten komut almışlar gibi birdenbire fırladılar. Uçar gibiydiler. sağlayabilmesi, bu ortamın sağladığı olanaklardan güvenli Bir üçgenin iki köşesinden bir noktaya ulaşmak ister hâlleri bir biçimde yararlanabilmesi için çeşitli bilgi ve becerilere vardı. Hiç sesleri çıkmıyordu. Yalnız hızları artıyordu. Yine sahip olması gerekmektedir. (II) Dijital ortamın olanakların- hedeflerini seçmişe benziyorlardı. Ortadakiler saf düzenin- dan etkin biçimde yararlanabilme ve ortamdaki risklerle baş de duran üç atı seçti. Diğerleri ise geride halkalaşan atlara etme becerisi dijital okuryazarlık olarak adlandırılmaktadır. yöneldi. Aygır ve iki at da hedeflerini seçmiş gibi üzerlerine (III) Bilişim çağında dijital okuryazarlık, neredeyse gelenek- gelen kurtlara doğru hızla atıldılar. Kıyasıya, kıran kırana bir sel okuryazarlık kadar gereklidir. (IV) Bu nedenle ailemiz ve savaş başlamıştı. Saldırgan, hırslı güçler, kendini korumak öğretmenlerimizle iş birliği yaparak bu becerileri kazanmak kaygısının verdiği tedbir, saldırgana karşı duyulan öfke, nef- ve geliştirmek için adımlar atmalıyız. (V) Dijital okuryazar bir ret… Bütün bunlar uluma, kişneme, koşma, çifte atma gibi birey olarak çevremizdekileri internetin risklerinden korumak hareketlerle beliriyordu. için bilgisayarlarına virüs ve casus yazılımları engelleyici programlar yüklemelerini sağlayabiliriz ve “Güvenlik Duvarı”nı Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerden hangisi yoktur? etkin hale getirtebiliriz. A) Benzetme Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinden son- ra “Böylece bilinçli ve sorumlu dijital okuryazar bireyler haline B) Yineleme gelebiliriz.” cümlesi getirilebilir? C) Olay içinde yaşatma A) I B) II C) III D) IV E) V D) Niteleyici söz E) Deyim 2. Melih Cevdet Anday’ın Mikado’nun Çöpleri okuduğum ilk 4. (I) Günlük hayatımızda kullandığımız pek çok ürün uzun ve oyundu. Sonra da sahnede oyuncuların ağzından çıkan yorucu bir süreçten geçerek bize ulaşır. (II) Geliştirilen bir her sözcüğü ilk gençlik yıllarımdaki sezgilerimin izin verdiği ürün, yapılan bir buluş veya oluşturulan bir marka, mutlaka ölçüde tek tek sindirmeye çalışarak izlemiş, sık sık düşün- telif ve patent hakları ile koruma altına alınmalıdır. (III) Çünkü müştüm: Bir oyun, tek bir sözcük fazlasına bile izin vermeden, bazı insanlar büyük emeklerle ortaya çıkarılan ürünleri taklit nasıl bu denli yoğunlaştırılmış anlamı, bu denli yoğun bir dille edebilir hatta kendi ürünleriymiş gibi satabilirler. (IV) Satılan anlatabiliyor? Bunun sırrı yazınsal dilin doğasında, yazınsal bu ürünlerin alınması ve kullanılması birçok olumsuzluğu dili oluşturan sözcüklerin ve cümlelerin, öne çıkardıkları ilk beraberinde getirmektedir; örnek olarak yeni buluşlar ve anlamların ötesinde saklı başka anlamlar da taşıyabilme- ürünlerin ortaya çıkarılmasını, yazılım, sinema, müzik vb. sindeydi. sektörlerin gelişmesini engellemektedir. (V) Emeğe verilen saygı açıkça hiçe sayılmakta, hukuksuz yollarla kaçak ürünler Bu parçada söz edilen oyunun özelliği aşağıdaki kav- temin edilmektedir. ramlardan hangisi ile ifade edilebilir? Bu parçada numaralanmış cümlelerden hangisi düşün- A) Özlülük cenin akışını bozmaktadır? B) Özgünlük A) I B) II C) III D) IV E) V C) Açıklık D) Akıcılık E) Etkileyicilik 26

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 5. I. Oyuncak, kartpostal, kibrit kutusu, takı, pul, peçete ve 7. Günlük yaşamda karşılaştığımız küçük olayları, kendimizi daha birçok objenin koleksiyonu yapılıyor. ve çevremizi mutsuz edecek bir şekilde “çok büyük ve kötü” olaylarmış gibi algılayabiliriz. Örneğin trafikte size haksız II. Tedavülden kalkan paraları toplayan da var, artık basılı yere korna çalan birisini aracınızla takip edip, sıkıştırıp kavga olmadığı için nostaljik duran hisse senetlerini biriktiren edebilir, karakollara, hastanelere düşebiliriz. Bunu yapabi- de... lecek nedensel ve zihinsel gücümüz vardır. Ama bizim aynı zamanda bize haksız yere korna çalınmasını küçük, önemsiz III. Kimilerinin tespih koleksiyonu, kimilerinin çizgi roman bir şey olarak algılama ve sıkıntıya girmeme gücümüz de koleksiyonu var. vardır. Ve dahası bizim çevremizdeki bazı küçük şeyleri fark edip onlarda büyük lezzetler, büyük mutluluklar yakalama IV. Koleksiyonu yapılan şeyler nelerdir diye sorulsa herhâlde gücümüz de vardır. Burada seçim tamamen bize aittir ya kü- verilecek yüzlerce cevap olacaktır. çük sıkıntıları kafamıza takıp yaşamımızı çekilmez kılarız ya da küçük şeyleri kafamıza takmadan mutlu olmaya çalışırız. V. Hepimiz hayatımızın bir döneminde bir şeyler biriktirmi- şizdir. Bu parçada verilmek istenen mesaj aşağıdakilerden hangisidir? Numaralanmış cümlelerle anlamlı bir parça oluşturuldu- ğunda sıralama nasıl olmalıdır? A) İnsan yaşamdaki küçük mutlulukların farkına varmalıdır. A) I – III – II – IV – V B) Küçük sorunları kafanıza takarsanız yaşamımızın olum- suz yönde değiştiğini göreceksiniz. B) IV – III – V – I - II C) Yaşam acı ve tatlı yönleriyle bir bütündür onu olduğu gibi C) V – II – III – IV – I kabul etmeliyiz. D) V – IV – I – III – II D) İnsan hayatı, yaşanan büyük ve küçük olaylara göre şekil alır. E) IV – II – III – V – I E) Küçük sıkıntıları dert etmek de küçük şeylerden mutlu olmak da bizim elimizdedir. 6. Geleneksel öykü anlayışına oldukça yakın duran Ziya Osman Saba’nın güzelim öyküsü “Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi” fotoğrafını çektirmek isteyen öykü kişisiyle fotoğrafçı arasında öykü boyunca yaşananlardan sonra fotoğrafçının: “Beyim mazur görün, sizin fotoğrafınızı çekemeyeceğim.” deyişiyle son bulur. Bu cümle okurda sanki asıl bu son sözden sonra bir şeyler olması gerektiğini çağrıştırmaz mı? Kimi okurda belki ama elbette öyküde olacaklar çoktan olmuş, okur ala- cağını almıştır. Sonra kendi alımlama yetisi içinde zihinsel bir süreci de başlatmıştır o sırada. Bu parçaya göre yazarın öyküsünü bu şekilde bitirme- sinin nedeni ne olabilir? A) Öyküyü ilginç bir hale getirme amacı B) Okurda merak ve heyecan uyandırma anlayışı C) Yeni tarz ve teknikler oluşturma arayışı D) Okuru da öyküyü oluşturma sürecine katma düşüncesi E) Okuru öykünün konusu üzerine düşündürme isteği 27

Motİvasyon 3.DENEME SINAVI 8. İnsanoğlu, hayatta kalmak için birçok şeye ihtiyaç duyar. 9. Kanadalı iletişim uzmanı Marshal McLuhan medya araçlarını Yemek, içmek, barınmak, dinlenmek, güvende hissetmek, ilginç bir şekilde sınıflandırmaktadır: Sıcak araçlar ve soğuk sosyalleşmek vb. Bu ihtiyaçların en önemlilerinden birisi de araçlar. Sıcak araçlar hayal kurabilmemize, farklı değerlen- eğlenme ihtiyacıdır. İnsanların neşeli ve hoşça vakit geçirme- dirmeler geliştirebilmemize yardımcı olan araçlardır. Örne- sini sağlayan her şey eğlence kavramı içinde değerlendirile- ğin, kitap ve radyonun sıcak araçlar olduğunu söyleyebiliriz. bilir. Eğlence, insanoğlunun hayatında her daim var olmuştur. Radyoda sesini duyduğumuz kişiler için farklı karakterleri, Eskiden ateş etrafında toplanıp masallar dinlemek, şehir şehir kişilikleri, görüntüleri düşüncelerimizde canlandırabiliriz. Her gezen âşıkların sazından türkülere eşlik etmek, at üzerinde bir dinleyici için farklı farklı sonuçlar üretebilmek mümkündür. oynanan oyunları izlemek, meddahların anlattıkları eğlenceli Bunun yanında kitap için de aynı durum söz konusudur. hikâyeleri dinlemek vb. insanları eğlendiriyordu. Medeniyetin Okuduğumuz romanda her bir karakter için hayal gücümüzü gelişmesiyle birlikte insanoğlunun eğlence alışkanlıkları da kullanarak farklı düşünceler üretebiliriz. Soğuk araçlar ise farklılaştı. Özellikle matbaanın gelişimi, radyonun ve tele- düşünmemize ve hayal kurmamıza çok fazla olanak sağla- vizyonun icadı eğlence alışkanlıklarını değiştirdi. “X Kuşağı” mazlar. Düşünmemizi bekledikleri şeyi doğrudan karşımıza denilen 1965-1979 yılları arasında doğan nesil, eğlenmek çıkartırlar. Örneğin, televizyon böyle bir role sahiptir. Tele- için daha çok radyoyu ve televizyonu kullandı. “Y Kuşağı” vizyonda her şey size hazır olarak verilir, hayal etmeniz ve denilen 1980-1999 yılları arasında doğan nesil için televizyon zihninizde birtakım şeyleri canlandırmanız beklenmez. ön plana çıktı. “Z Kuşağı” olarak isimlendirilen 2000 yılı ve sonrasında doğanlar ise çok daha zengin ve karmaşık bir Bu parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangi- eğlence kültürünün içinde buldular kendilerini. sinde verilmiştir? Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? A) Her medya organının kendine özgü bir sistemi ve insan üzerinde bir etkisi söz konusudur. A) İnsanların önceden daha basit şekillerde eğlenebildiği B) Bazı medya araçları kişinin hayal gücünü geliştirirken B) İnsanın diğer gereksinimleri gibi eğlencenin de bir ge- bazıları hayal kurmamıza müsaade etmez. reksinim olduğu C) Okumak düşünmemizi sağlayan bir etkinlik iken izlemek C) Zaman içerisinde insanın eğlenme anlayışının değiştiği bizi düşünmeye sevk etmez. D) Kuşaklar arasındaki eğlence anlayışının tamamen farklı D) Kişilerin dinleyip ya da izlediği yayın organlarından farklı olduğu farklı çıkarımda bulunmaları normaldir. E) Bilim ve teknolojideki gelişmelerin eğlence alışkanlıklarını E) Kitap okumak ve televizyon izlemek birbirinden çok farklı etkilediği amaçlar için yapılır. 28

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 10. Kültür endüstrisi medyayı da kullanarak karşımıza çeşitli 11. Radyo ve televizyonun icadı ile kitle iletişim aracı olarak ürünler koyar. Bu ürünler genellikle bize kendimizi iyi hisset- gazeteye olan ilgi azalsa da gazete her zaman toplumun tirecek ve aynı zamanda standart, tek tipleştirilmiş ürünlerdir. önemli bir haber kaynağı olmuştur. Gazetelerin, var oluş Böylelikle filmlerde, reklamlarda, televizyonda karşımıza çı- nedenlerinden biri olan haber verme işlevini radyo ve özel- kan bu ürünleri elde etme isteği duyarız. Burada gördüğümüz likle televizyonun daha hızlı bir biçimde yerine getirmeleri ürünlere ihtiyacımız olduğunu düşünür, onların hayatımızı yüzünden bir süreliğine dezavantajlı hale gelmişlerdir. An- kolaylaştıracağına inanır ve onları satın almak isteriz. Böyle- cak, gazeteler toplumun temel haber kaynağı durumunda likle medya sayesinde bir ürüne yönlendirilmiş oluruz. Aslında olmaya halen devam etmektedirler. Gazetecilik mesleğinin burada bize pazarlanan ürünün kendisi değildir, bir yaşam önemli unsurlarından olan güven ve inandırıcılık konusun- biçimidir. Şimdi izlediğiniz reklamları gözünüzün önüne ge- da televizyon, canlı ve görüntülü yayın yapması nedeniyle tirin: A marka araba lüks ve sağlamdır. Bu arabaya binerek uzun bir dönem halkın gözünde en önemli haber kaynağı ailenizin rahat etmesini sağlarsınız. Bu araba konforludur. olmuştur. İçinde bulunduğumuz dijital çağ gazete, televizyon, Asla yolda kalmaz. B marka şampuan kullanırsanız saçlarınız radyo gibi birçok kitle iletişim aracını değişime zorlamaktadır. her zaman canlı olur. Ahenkle dans eder. Sizi gören insanlar Bu değişim tüm dünyada ve Türkiye’de gazeteyi de yapısal önce saçlarınıza dikkat ederler. C marka buzdolabı kullanır- olarak değiştirmiştir. Geleneksel olarak tarif ettiğimiz basılı sanız meyve ve sebzeleriniz daha uzun süre doğal bir şekilde versiyon ile birlikte internet ortamında da yayınlanmaya baş- taze kalır. Çocuklarınız daha sağlıklı besinler tüketmiş olur layan e-gazeteler hem gazetelerin yapısını, hem işleyişini ve daha sağlıklı olurlar. Dikkat ettiyseniz bu tip reklamlarda hem de meslek olarak gazeteciliği etkilemiştir. size hep bir yaşam biçimi sunulur. Bu ürünleri kullanırsanız hayatınızın daha rahat, daha konforlu ve daha kolay olacağı Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? vurgulanır. Aileniz daha mutlu olur. - - - -. A) Yaşadığımız dönemin birçok yayın organını değişime Bu parçanın aşağıdakilerden hangisi ile devam ettirilmesi zorladığına en uygundur? B) Teknolojik ilerlemenin getirdiği ürünler yüzünden gazeteye A) Kültür endüstrisinin yaşamımızın her alanında etkili ol- ilginin bir nebze de olsa azaldığına duğunu gözlemleyebilirsiniz. Bunun için biraz dikkatli bir gözle size sunulan şeylere bakmanız gerekmektedir. C) Sanal ortamda hazırlanan e-gazetelerin gazetecilik an- layışını etkilediğine B) Aslında tükettiğimiz çoğu şeye ihtiyacımız olmadığı halde onları tüketiriz. Bunun niçin böyle olduğu hakkında da bir D) Bazı yayın organlarına göre haberi daha yavaş ulaştır- fikrimiz yoktur. masının gazeteyi olumsuz etkilendiğine C) İnsanlar bu biçimde sürekli tüketime yöneltililerek büyük E) Televizyon haberciliğinin bir dönem en çok izlenen haber firmalara ciddi para akışı sağlanır. Biz de bu sistemin bir kaynağı olduğuna parçası oluruz. D) Kültür endüstrisinin bizi yönlendirdiği bu ürünler genellikle seri üretimi olan sanayi ürünleridir ancak bunları kullan- dığımızda kendimizi özel ve mutlu hissetmemiz gerektiği bize hissettirilir. E) Kültür endüstrisinin ortaya çıkardığı tüketim çılgınlığı bizi sürekli bir şeyler tüketmeye zorlar. Para harcamayıp alış- veriş yapmayınca kendimizi kötü hissederiz. 29

Motİvasyon 3.DENEME SINAVI 12. Sosyal medyadaki haberler ile ilgili temel sorunlardan birisi 13. Sigarada asıl bağımlılık yapan madde nikotindir. Koklanarak haberin doğruluğu ve haber verenin güvenilirliğidir. Sosyal burundan çekilen ya da çiğnenen dumansız tütünler de nikotin medyada çok sayıda kullanıcının paylaşımda bulunması, kadar yüksek düzeyde zehir içermektedir. Sigara o kadar za- kullanıcı kimliklerinin belirsiz olması sosyal medyada yer rarlı bir maddedir ki sadece içeni değil, içen kişilerin yanında alan haberlerin doğruluğu konusunda şüphe uyandırmak- bulunanları da etkiler. Sigara içilen bir ortamda sigara içme- tadır. Sosyal medya bilgi kirliliğinin en çok yaşandığı mani- yenlerin durumu ‘‘pasif içicilik’’ olarak adlandırılır. Pasif içici pülasyon ve dezenformasyonun en çok görüldüğü alanlardan olmanın etkileri; sigara dumanına maruz kalmanın zamanı, birisidir. Güvenilirlik konusunda yapılacakların başında ilk yoğunluğu ve sıklığına göre değişmektedir. Özellikle çocuklar önce kaynak güvenilirliği gelmektedir. Kaynak profilinin açık tütün dumanının zararlı etkilerine karşı çok daha hassastır. olup olmaması, tanınıp tanınmadığı kontrol edilmelidir. Haber Her yıl milyonlarca insan tütün dumanından kanser, kalp ve amaçlı verilen bilgilerin ve görsellerin başka bir olay ile ilgili akciğer rahatsızlıklarına yakalanmaktadır. Sigara içenlerin olup olmadığını kontrol etmek gerekir. Sosyal medyadaki alışkanlıklarından vazgeçmemeleri için birçok bahanesi var- haberlerin güvenilirliğini belirlemek adına gazetecilere, haber- dır. Kimi dumanı içine çekmediği için, kimi de günde birkaç lerin oluşturulma tarihi ve farklı güvenli kaynaklardan haberin sigara içtiği için sağlıklarının güvende olduğunu düşünür ki doğrulanması, bilgiyi paylaşan organizasyonun bağımsızlığı bu düşünce oldukça yanlıştır. ve içeriğin arka planı ve sosyal medya bağlantılarına bakıl- ması önerilebilir. Bu parçadan aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz? Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangi- A) Sigara önemli sağlık sorunlarına yola açmaktadır. sinde verilmiştir? B) Herkesin kendine göre bir sigara içme bahanesi vardır. A) Sosyal medyadaki haberlerin güvenirliği söz konusu ol- mayacağı için buradaki haberlere itibar edilmemelidir. C) Sigaradan zarar görmek için aktif olarak kullanıcı olmamız gerekmez. B) Gazeteciliğin en önemli ilkesi olan doğru habercilik ilkesi sosyal medyada geçerli değildir. D) Pasif içiciliğin etkileri maruz kalınan dumana göre değiş- mektedir. C) İyi bir gazeteci haberini yaparken güvenilir kaynaklardan aldığı haberi kamuoyu ile paylaşmalıdır. E) Çocuklar, sigaradan daha çok etkilenmektedir. D) Sosyal medyadaki bilgilerin güvenirliliği ve doğruluğu teyit edilmeden bunlar haber yapılmamalıdır. E) Bilgi kirliliği yaşamamak için okuduğumuz haberi doğru kaynaklardan takip etmeliyiz. 30

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 14. Sosyal medyanın etkili kullanımına ilişkin farkındalık ka- 15. • Zararlı yazılımlar genellikle güvenli gibi görünen bağ- zandırmak üzere dünyanın birçok ülkesinde sosyal medya lantılara tıklanması yoluyla çalışır. Kişinin bu bağlantıya okuryazarlığı eğitimleri düzenlenmektedir. Ülkemizde de güvenerek tıklaması için de bir arkadaşından geliyormuş sosyal medya okuryazarlığı hakkında toplumu bilinçlen- izlenimi yaratılır. Kullanıcılar bağlantıları kullanırken çok dirmek amacıyla çeşitli eğitim faaliyetleri yürütülmektedir. dikkatli olmalıdır. Ya da kullanıcı bilgilerini ele geçirdikten 2014 yılından itibaren ilköğretim düzeyinde sosyal medya sonra kişinin arkadaşlarıyla kendisiymiş gibi görüşerek okuryazarlığı seçmeli dersi okutulmaktadır. Bu dersin ha- dolandırıcılık yapılmaktadır. Bu durum daha çok sosyal zırlanması öncesinde Radyo ve Televizyon Üst Kurulu ve paylaşım sitelerinde yaşanmaktadır. Güven ortamı yara- Çocuk Vakfı tarafından 2013 yılında Türkiye’de Çocukların tıldıktan sonra arkadaş listesinde bulunan diğer kişilerin Medya Kullanma Alışkanlıkları Araştırması düzenlenmiştir. de kullanıcı hesapları ele geçirilmekte, para talep edilerek Türkiye genelinde çok sayıda akademisyenin destek verdi- dolandırılmaktadır. ği bu araştırma, çocukların kitle iletişim araçlarını kullanma konusundaki alışkanlıklarını belirlemek amacıyla yapılmıştır. • Bireyler günlük yaşamda paylaşmaktan çekindikleri kişisel Araştırma sonucunda 6-18 yaş grubundaki çocukların gele- bilgilerini sosyal ağlarda rahatlıkla paylaşabilmektedir. Bu neksel medyanın yanı sıra internet, cep telefonu ve sosyal ortamlarda paylaşılan kişisel bilgiler, gizlilik ve güvenlik medya kullanım alışkanlıkları ortaya konmuştur. Bulgulara konusunda bazı sorunları da beraberinde getirmektedir. göre kullanım alışkanlıklarının televizyondan mobil cihazlara Güvenli gibi görünen bağlantılara dikkatsizce tıklanması doğru eğilim gösterdiği, çocukların cep telefonu ve tablet gibi sonucunda ağ kimlik bilgileri kötü niyetli kişilerce ele mobil cihazlara harcadıkları zamanın giderek arttığı ortaya geçirilmekte ve mahremiyeti ihlal ederek diğer ağlarda çıkmıştır. Çocukların günlük yaşamlarında medyayı daha paylaşılmaktadır. Kişisel bilgilerin çalınması, kötü niyetli iyi anlamalarını ve sosyal medyanın olumsuz etkilerinden kullanılması ya da dağıtılması ile sonuçlanabilecek olum- korunmalarını sağlamak amacıyla sosyal medya okuryazar- suz durumlarla karşılaşmamak için sosyal ağlarda çok lığı becerisi kazandırmak üzere ilköğretim 7. ve 8. Sınıflarda dikkatli olunmalıdır. seçmeli ders okutulmaya başlanmıştır. Bu iki parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söy- Bu parça ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi lenebilir? söylenemez? A) Aynı konuyu aynı üslup ve bakışla ele almaktadırlar. A) Örnekleme yoluyla düşünce pekiştirilmiştir. B) Farklı görüşlerin aslında birbirini desteklediğini göster- B) Bilimsel verilerden yararlanılmıştır. mektedirler. C) Çocukları kapsayan bir araştırma yapılmıştır. C) Aynı konuyu farklı üsluplarla açıklayıp bilgi vermektedirler. D) Araştırma, sonuçları ile birlikte verilmiştir. D) İki farklı konuya ilişkin ortak bir görüş olduğunu vurgula- maktadırlar. E) Bir sorunun tamamen çözülmesi aktarılmıştır. E) Aynı düşünceyi pekiştirmeye yönelik farklı tanımlar içer- mektedirler. 31

Motİvasyon 3.DENEME SINAVI 16. Aşağıdaki parçaların hangisinde ele alınan düşünce ör- 17. Şiirin başarısı sözcüklerin yerini tam bulmasından, yadır- nekleme yoluyla aktarılmamıştır? gamamasından doğar. Sözcükler yerini bulamadı mı, yerini yadırgadı mı o şiir okuyucusunu etkilemez. Alıp götürmez A) Günümüzde gelişen teknolojiye bağlı olarak ortaya çıkan sizi. Bin kere de okusanız böyle şiirleri yine de bir kıpırdama en önemli çevre sorunlarından biriside elektromanye- yaratmaz içinizde. Hangi yöntemle oluşturulmuş olursa olsun tik kirlenmedir. Bu tip kirlenmenin en temel kaynakları her dize içinizde bir kıpırdama yaratmıyorsa bir değişime, cep telefonları, baz istasyonları, radyo dalgaları, elektrik bir çiçeklenmeye uğratmıyorsa duygularınızı başarılı bir şiir akımları, elektrik ileten kablolar, yüksek gerilim hatları, değildir o şiir. mikro dalga fırınlar ve çeşitli ev aletleridir. Bu tip kirlilik özellikle teknolojinin çok geliştiği büyük kentlerde daha Bu parçadan aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılabilir? yaygın olarak ortaya çıkmaktadır. A) Bir şiirin güzelliği yeni yöntemlerle yazılmış olmasındadır. B) Dünya üzerinde ilk nükleer çalışmalar Amerika Birleşik Devletleri ve Sovyetler Birliği tarafından yapılmaya baş- B) Şiirde yerli yerinde kullanılmış sözcükler okuru etkileye- landı. Adeta bir yarış halini alan bu çalışmalar insanlardan cektir. ve yerleşme merkezlerinden çok uzaklarda, insanlara zarar vermeden yapılmaya çalışıldı ancak geçen zaman C) En çok sevilen şiirler duygularımızı harekete geçiren şi- içerisinde bunun pek mümkün olmadığı ve ortaya çıkan irlerdir. sonuçların ve atıkların çok uzak alanları da etkilediği ve küresel bir çevre sorununa neden olduğu görüldü. D) Konusu ne olursa olsun sağlam bir anlatıma sahip şiir insanı etkiler. C) Doğal kaynakların kullanımları ülkeden ülkeye değişmek- tedir. Aynı doğal kaynak gelişmiş ülkelerdeki kullanımı ile E) Şiirin başarısı neyi anlattığıyla değil nasıl anlattığıyla geri kalmış ülkedeki kullanımı farkı olabiliyor. Norveç’te ölçülmelidir. orman ürünlerinden başta kâğıt ve mobilya sanayisi ol- mak üzere kibrit çöpü yapımına kadar kullanılır. Hindistan 18. Kentte yaşadığımız çelişkilerinden biri sahip olduğumuz fizik- gibi gelişimi daha yavaş ülkelerde ise orman kullanımına sel ve psikolojik kapasite ile kent yaşamının bizim üzerimize baktığımızda kesilen ağaçların ham madde olarak ihraç yüklediği yoğun baskı ve uyarıcılardır. Kentin kalabalığı, çeşit- edildiğini görmekteyiz. liliği, günlük yaşamın karmaşası içinde birey, dışarıdan sürekli uyarıcılar almaktadır. Aldığımız bütün uyarıcılara zihnimizin D) Doğal kaynakları kendi arasında yenilenebilen ve yeni- anında tepki ve reaksiyon vermesi mümkün değildir. Beyni- lenemeyen kaynaklar olarak ikiye ayırmamız mümkün- miz aldığımız dışsal uyarıcıları süzgeçten geçirerek sadece dür. Doğada var olan bu kaynakların bir kısmı tükenir ve bir kısmına cevap verir. Oysa kır hayatında bireyin yaşamı geriye dönüşü olmaz. Kömür, petrol, doğal gaz ve enerji ve zihni, psikolojik hayatı ve duyguları, daha düzgün, daha üretiminde kullanılan bazı madenler bu grubun içinde alışılmış, daha yavaş, daha düzenli akar ve işler. Birey, köy yer alır. Akarsu, rüzgâr, dalga, güneş gibi kaynaklar ise ve kasaba hayatının sade, yalın ve doğayla iç içe geçmiş doğada var olan ve kendi kendisini yenileyebilen sürekli günlük hayatı içinde yaşamı daha derinden hissetmektedir. kaynaklardır. Bu kaynaklar her ne kadar temiz enerji üret- Kırsal yaşamda bireyin günlük yaşamında kurduğu ilişkilerde mek için kullanılsa da bazı çevre sorunlarını beraberinde duyguları ön plandadır ve çoğu kez yüreğiyle hareket eder. getirebilmektedir. Rüzgâr panellerinin çok sesli çalışması İşte kentte yaşayan insanı, kırda yaşayan insandan ayıran gürültü kirliliğine neden olmaktadır. en önemli özelliklerden biri de, kişilerin kentin yoğun uyarı- cılarının bombardımanı altında duyguları, yüreği yerine; aklı, E) Çevrenin kirlenmesine doğanın yok olmasına ve eko- mantığı ve zihni ile hareket etmesidir. Akıl, kentin ekonomik sistemler bütünü olan dünyamızın giderek kirlenmesine ve sosyal yaşamına, çalışma hayatının temposuna, sokak- neden olan unsurların başınca madencilik faaliyetleri ların akan trafiği, kalabalığı ve baskıcı yönüne karşı bireyin gelmektedir. Özellikle kömür ocaklarının açıktan işletil- kendini koruduğu adeta güçlü bir kalkana dönüşmektedir. mesi doğal bitki örtüsü dokusunu bozduğu gibi çevre- deki tarım arazilerinde verimsizleşmeye, ya da maden Bu parçaya göre kent yaşamının kır yaşamından farklı ocağının bulunduğu yerde tarihi kalıntılar varsa bunların olmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? yok olmasına neden olmaktadır. Kömürün kullanımı eski- den ısınma amaçlı iken günümüzde termik santrallerde A) Kalabalık bir yaşam sunması elektrik üretme ve çelik sanayisinde demirin eritilmesinde kullanılmaktadır. B) Daha fazla uyarıcının olması C) İnsanın kendini tanımasına fırsat vermemesi D) Düzensiz bir yaşam sunması E) Daha sosyal bir yapıya sahip olması 32