AYT TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Motİvasyon 4.DENEME SINAVI 2

Motİvasyon 1. DENEME SINAVI 1. Osmanlı Devleti’nde ciddi anlamda ilk reform girişimi, Sul- 3. Yan flüt; dilsiz nefesli çalgılar içerisinde yer alan, baş-göv- tan III.Selim Dönemi’ne denk gelmektedir. III. Selim, ıslahat de-kuyruk olmak üzere üç parçadan oluşan bir müzik ale- düşüncesinin toplumun her kesimine yayılmasını istemiş tidir. Adı çoğunlukla flüt olarak geçmesine rağmen, yanlış ve sorunların tespit edilip, sorunlara çözüm önerileri geti- anlaşılmalara karşı “yan flüt” denilmektedir. Yan flüt, icat rilmesine önem vermiştir. Nitekim Sultan, devlet düzeninin edildiği ilk zamanlar abanoz ağacından yapılırdı. Günü- iyileştirilmesine yönelik layihalar yazılmasını, fermanı ile müzde ağaçtan yapılma flütler hâlâ kullanılmaktadır ancak ulema ve ümeraya bildirmiştir. Yazılan layihaların buluştu- çok yaygın değildir. Genel olarak nikel, gümüş ve altın gibi ğu ortak payda, askerî alanda ıslahat yapılmasının gerek- madenlerden yapılmaktadır. 67 cm uzunluğunda ve 1,9 cm liliği olmuştur. Bu dönemde, yöneticiler ve ulema arasın- çapındadır. Baş bölümünde bir üfleme deliği vardır ve bu- da askerî alanda yapılacak ıslahat için Avrupaî tekniklerin radan üflenir. Gövde ve kuyruk kısmında ise “perde” adını incelenerek bu tekniklerden yararlanılması görüşü hâkim verdiğimiz, ezgilerin oluşmasını sağlayan delikler bulunur. olmuştur. Bu parçada yan flütle ilgili olarak aşağıdakilerin hangi- Bu parçada, altı çizili sözle III. Selim Dönemi’nde aşağı- sinden söz edilmemektedir? daki alanların hangisiyle ilgili yapılacak ıslahattan söz edilmektedir? A) Özelliklerinden A) Ekonomik B) Endüstri C) Siyaset B) Nasıl yapıldığından D) Eğitim E) Savunma C) Neyden yapıldığından D) Farklı olarak adlandırıldığından E) Hangi çalgı grubunda olduğundan 2. Garipçiler (Orhan Veli Kanık, Oktay Rıfat Horozcu, Melih 4. (I) Onun yapıtlarının kahramanı, çocuk yaştayken sevdiği Cevdet Anday), - - - - . Eski şiire tepki olarak doğmuşlar; ve sonradan başkasıyla evlenen, 24 yaşında da ölen Beat- ölçü ve uyak olmadan, şairanelik duygularından uzak yeni rice’dir. (II) Şiirlerinde insan kişiliğini ve tutkularını başarıyla bir şiir akımı başlatmışlardır. Yani alışılmış kalıpların dışına anlatmıştır. (III) Aristo felsefesine bağlı olan sanatçı, İtal- çıkabilmek için uğraş vermişlerdir. Daima farklı bir anlatım- yancayı yazı dili hâline getirmiştir. (IV) En ünlü yapıtı İlahi la edebiyat sahnesinde boy göstermişlerdir. Edebiyatta çı- Komedya’da Latin şairi Virgilius’la birlikte sevgilisi Beatri- ğır açacak türden şiirler yazmışlardır. Şiirde biçim ve içerik ce’i bulmak için ahirete yaptığı düşsel yolculuğu anlatır. (V) yönünden yeni arayışlara açık olmuşlardır. Yeni Hayat adlı eserinde Beatrice için yazılmış aşk şiirleri vardır ve bunu Lanzoniere (Türkler) adlı yapıtı izler. I. geleneğe karşı çıkmışlardır. Yukarıda numaralanmış cümlelerden hangisi kanıtla- II. özgün bir sanat anlayışıyla hareket etmişlerdir. nabilirlik yönünden diğerlerinden farklıdır? III. kolay ve anlaşılır şiir yazmaya çalışmışlardır. Bu parçada boş bırakılan yere düşüncenin akışına göre yukarıdakilerden hangileri getirilebilir? A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II D) II ve III E) I, II ve III A) V B) IV C) III D) II E) I 5

Motİvasyon 1.DENEME SINAVI 5. İslâm felsefesi, Antik Yunan felsefesinden etkilenmiştir. 7. . . . Kiziroğlu, der Köroğlu, hiç olmazsa Çamlıbel’e vara- Bu felsefede akıl, iman ve inanç gibi konular tartışılmıştır. yım, eşimle, dostumla helâlleşeyim, ondan sonra canımı Önceki dönemin felsefi problemleri üzerinde durulmuştur. al. Kiziroğlu, Köroğlu’nun bu isteğini kabul eder, atlarına Tercüme faaliyetleri yapılmıştır. Felsefenin gelişimine fay- binip Çamlıbel’e varırlar. Kiziroğlu dışarıda beklerken, da sağlamıştır ve Batı felsefesini tesir altında bırakmıştır. Köroğlu karısı Telli Nigâr’ın çadırına girer. Telli Nigâr bakar ki Köroğlu’nun hâli hâl değil. Eski Köroğlu’ndan eser kal- Bu parçada İslâm felsefesiyle ilgili olarak aşağıdakiler- mamıştır. Her yanı çamur, yüzü yara bere içindedir. Hani den hangisine değinilmemiştir? turna telekleri, bu ne hâl, diye soracak olur. Daha cevabını alamadan Köroğlu çadırın direğindeki sazı alarak başından A) Çeviri çalışmalarının olduğuna geçenleri karısına şöyle anlatır: B) Bazı felsefi problemlere çözüm ürettiğine Bir hışımla geldi geçti Kiziroğlu Mustafa Bey C) Felsefeye katkıda bulunduğuna Hışmı dağı deldi geçti Kiziroğlu Mustafa Bey D) Batı felsefesini etkilediğine E) Farklı milletlerin felsefi düşüncelerini etkilediğine Ağam kim, paşam kim Nigâr kim Kim kim kim kim Kiziroğlu Mustafa Bey Bir beyin oğlu Zor beyin oğlu ... Bu parçanın türü, biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında aşağıdakilerden hangisidir? A) Koşma B) Mit C) Efsane D) Destan E) Halk hikâyesi 6. Destan, toplum hayatını derinden etkileyen ve tarihî önem 8. I. Ben çektiğim kimler çeker taşıyan savaş, göç, doğal afet, yangın, deprem gibi olayları Gözlerim kanlı yaş döker manzum olarak aktaran - - - - ürünlerdir. Batı dillerinde ve Bulanık bulanık akar edebiyatında - - - - olarak geçer. - - - - edebiyat ürünü oldu- Dağların seliyim şimdi ğundan dolayı kulaktan kulağa yayılıp şifahi özellik göste- rir. Genellikle - - - - özellikler gösterir. Toplumlara / milletlere II. Kul Mustafa eydür coştum ait olduğu için de - - - - sayılır. Aşkın deryasına düştüm Çok şükür yâre buluştum Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- Âlemde uluyum şimdi gisi getirilemez? Aşağıdakilerden hangisi numaralanmış bu dörtlüklerin A) millî B) anonim C) ezop ortak özelliklerinden biri değildir? D) epope E) sözlü A) 8’li hece ölçüsünün kullanılması B) Nazım şeklinin koşma olması C) Yarım uyak kullanılması D) Âşık edebiyatı nazım biçimine örnek olması E) Ahenk unsuru olarak redife yer verilmesi 6

Motİvasyon 1. DENEME SINAVI 9. Boşa aranırdım, boşa dalardım 11. Eskiden belli bir meslekte yetişmiş kişilerin yaşam öyküle- Açıldım engine kıyına vardım rinin anlatıldığı eserlere verilen genel addır. Kelime anlamı Canım pahasına inci çıkardım “zikredilen, sözü edilen, bahsi geçen” anlamındadır. Konu- Bir sağlam ipliğe dizemiyorum larına ve kapsadıkları kişilerin mesleklerine göre çeşitli ad- larla anılmışlardır. Ali Şir Nevâi’nin Mecâlisü’n – Nefâis adlı Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan- eseri bu türün Türk edebiyatındaki ilk örneğidir. Daha sonra lıştır? da Sehî Bey’in kaleme aldığı; şairler hakkında bilgi içeren Heşt Behişt adlı eseri de bu türün Anadolu sahasındaki ilk A) Pastoral bir şiir türünden alınmıştır. örneği olmuştur. B) Ahenk unsuru olarak redif ve uyak kullanılmıştır. Bu parçada sözü edilen edebî tür aşağıdakilerden han- gisidir? C) Düz kafiye şemasından yararlanılmıştır. A) Surnâme B) Menakıbnâme C) Mecmua D) Nazım türü bakımından güzellemedir. D) Tezkire E) Mesnevi E) 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır. 10. Derdim, yeter, sakin ol, dinlen biraz artık! Akşam olsa diyordun, işte oldu akşam, Siyah örtülerle sardı şehri karanlık; Kimine huzur iner gökten, kimine gam. Bırak, şehrin iğrenç kalabalığı gitsin, Yesin kamçısını hazzın sefil cümbüşte Toplasın acı meyvesini nedâmetin Sen gel, derdim, ver elini bana, gel söyle. Bak göğün balkonlarından geçmiş seneler Eski zaman esvaplarıyla eğilmişler; Hüzün yükseliyor, güler yüzle, sulardan. Seyret bir kemerde yorgun ölen güneşi 12. O rütbe etti bu keskin soğuk zemîne eser Ve uzun bir kefen gibi doğuyu saran Miyân - ı cûyda gömgök kesildi nîlûfer Geceyi dinle, yürüyen tatlı geceyi. Bu şiir, Şair Nedim’in III. Ahmet için yazdığı kasidenin Bu şiir, aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisine örnek “nesib / teşbib” bölümünden alınmıştır. verilebilir? Buna göre, beytin içeriğine baktığımızda şiirin nazım A) Balad B) Serbest müstezat türü aşağıdakilerden hangisidir? C) Sone D) Terze-rima A) Nevruziyye B) Iydiyye C) Bahariyye E) Triyole D) Sayfiyye E) Şitaiyye 7

Motİvasyon 1.DENEME SINAVI 13. Divan edebiyatında nesirle ilgili aşağıda verilen bilgi- 15. Yazar Yüzyıl Eser lerden hangisi yanlıştır? I 16. yüzyıl Kanuni Mersiyesi A) Divan edebiyatında nesir; sade nesir, orta nesir ve süs- Nef’i II Siham-ı Kaza lü (sanatlı) nesir olmak üzere üçe ayrılır. Şeyh Galip 18. yüzyıl III B) Nesre “inşa”, nesir yazarına “münşi”, nesirlerin toplan- Bu tabloda numaralanmış yerlere aşağıdakilerden han- dığı eserlere de “münşeat” denir. gisi getirilmelidir? C) Cümlelerde secilerle şiire benzer bir ahenk oluşturul- I II III maya çalışılır. ––––––––––– ––––––––––– ––––––––––– D) Evliya Çelebi Seyahatnâmesi (17. yüzyıl) sade nesrin A) Fuzûlî 16. yüzyıl Leylâ ile Mecnun başarılı bir örneğidir. B) Bâkî 17. yüzyıl Hüsn ü Aşk E) Şiirin aksine söyleyiş güzelliğinden çok, konu ve düşün- ce önemlidir. C) Nâbî 17. yüzyıl Hayrâbâd D) Ahmed Paşa 18. yüzyıl Surnâme E) Şeyhî 15. yüzyıl Harnâme 14. I. Ya Râb dilimi sehv ü hatâdan sakla 16. - - - - Türk tiyatrosunun gelişimine önemli katkıları olan, Endişemi tezvîr ü riyâdan sakla tiyatro kurup bazı oyunlarda da rol alan bir sanatçı ve dev- Basdım reh-i vâdî-i rubâîye kadem let adamıdır. Moliere’in Cimri, Kibarlık Budalası, Tartüf gibi Ta’n-ı har-ı nâdân-ı dü-pâdan sakla birçok eserini özgün bir yöntemle Türkçeye aktarmış ve uyarlamalarını yapmıştır. Bu yönüyle Tanzimat Dönemi’nin II. Hakka şükür koçların devrânıdur önemli kültür adamlarından biri hâline gelmiştir. Cümle âlem bu demün hayrânıdur Gün batandan gün toğan yine değin Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi Aşk erinin bir nefes seyrânıdur getirilmelidir? I ve II numaralı öncüllerde verilen şiirlerin nazım şekil- A) Ahmet Vefik Paşa leri sırasıyla aşağıdakilerden hangisidir? B) Ahmet Mithat Efendi A) Rubai – Tuyuğ B) Tuyuğ – Rubai C) Ziya Paşa C) Şarkı – Tuyuğ D) Murabba – Rubai D) Namık Kemal E) Abdulhak Hamit Tarhan E) Kıt’a – Şarkı 8

Motİvasyon 1. DENEME SINAVI 17. “Ankaralı Âşık Ömer” mahlasıyla âşık tarzı şiirler yazmıştır. 19. II. Meşrutiyet sonrasında, bu yılların edebiyat ortamında Türk edebiyatında “Atatürk Şairi” ve “Devrim Şairi” olarak edebiyata hevesli İstanbul gençlerinden bir grup 1909’da ün kazanmıştır. Faruk Nafiz Çamlıbel ile birlikte yazdığı bir topluluk kurarlar. Ferdiyetçi bir sanat anlayışını esas “Onuncu Yıl Marşı” ile ünlenmiştir. “Kur’an-ı Kerim’den alan ve Türk edebiyatında ilk defa bir bildiriyle ortaya çıkan İlhamlar” adlı eserinde bazı sureleri manzum biçimde çe- bu edebî topluluk, devrin toplumsal ve siyasi ortamından virmiştir. Süleyman Çelebi’nin Mevlid’ine nazire olarak bir dolayı, amaçladıkları pek çok şeyi yerine getiremeden da- “Mevlit” yazmıştır. “Erciyes’ten Kopan Çığ, Burada Bir Kalp ğılmıştır. Çarpıyor, Benden İçeri” şiir kitaplarıdır. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen edebî Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisi- topluluğun üyesi değildir? dir? A) Ahmet Hâşim A) Bahattin Karakoç B) Emin Bülent Serdaroğlu B) Ahmet Kutsi Tecer C) Refik Halit Karay C) Yavuz Bülent Bakiler D) Yakup Kadri Karaosmanoğlu D) Behçet Kemal Çağlar E) Cenap Şahabettin E) Dilaver Cebeci 18. Yakup Kadri’nin Yaban romanı, Türkiye’de bugün de ken- 20. Somut olguların dışında varlıkların arka planlarını inceleye- dini gösteren aydın – halk kopukluğunun bir anlatımıdır. rek onların ve yaratıcının metafizik durumunu işleyen anla- Kaybedilen I. Dünya Savaşı sonunda Anadolu’da bir köye yışa - - - - denir. Edebî olarak bakıldığında bu akım, daha yerleşen şehirli genç subay Ahmet Celâl, burada köylüle- çok dinî içerikli ürünlerde karşımıza çıkmaktadır. rin Millî Mücadele’ye karşı nasıl ilgisiz kaldıklarını dehşet- le görür. Onları savaşa katılmak için ikna etmeye çalışsa Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki kavramlardan da boşunadır. Hiçbir köylü rahatını bozarak savaşa des- hangisi getirilebilir? tek vermeye niyetli değildir. Savaş onları hiç ilgilendirmez. Ahmet Celâl’in dünyasından bambaşka bir dünyada yaşa- A) mistisizm B) hümanizm C) ideoloji maktadırlar. Onun millî davası onların davası değildir. D) marksizm E) sembolizm Bu parçadan hareketle Yakup Kadri’nin Yaban roma- nıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşıla- 21. (I) 1980 sonrası şiir anlayışında politik olaylar ve toplumsal maz? meselelere eğilen slogancı şiirler çoğunlukla terk edilmiş- tir. (II) Toplumcu şiir anlayışını benimseyen sanatçılar da A) Güncelliğini koruyan toplumsal bir sorunu ele aldığına olmuş ancak hiçbiri Nazım Hikmet düzeyine ulaşamamış- lardır. (III) Bunun yanında özgün imge ve imajlardan yarar- B) Türk köylüsünün ulusal konudaki duyarsızlığını işlediği- lanılmış, şiirde fikirleri aktarma çabası ortadan kalkmıştır. ne (IV) Kapalı ve soyut anlatım yerine daha açık ve net söy- lemler kullanılmıştır. (V) Şiir araç olarak değil amaç olarak C) Türk aydınıyla Türk köylüsü arasındaki uçurumu anlat- görülmüştür. tığına Bu parçada 1980 sonrası şiir anlayışıyla ilgili numara- D) Döneminde beklenen ilgiyi görmediğine lanmış cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı yapılmış- tır? E) Millî Mücadele yıllarında milleti bilinçlendirmek için ya- zıldığına A) I B) II C) III D) IV E) V 9

Motİvasyon 1.DENEME SINAVI 22. Garip akımının şiiri basite indirgeyen tutumuna tepki ola- 24. Bilinç akışı tekniği; romanda figürlerin iç dünyalarını kendi rak ortaya çıkan ve 1950’den sonra gelişen şiir akımıdır. zihinlerinden, bütün karmaşasıyla aracısız bir şekilde ak- Nesnenin genel görüntü dünyasını değiştirme dileğiyle tarmayı amaçlar. Bu teknik, çağrışıma dayalı olarak birbi- soyutlamaya gider. Biçimin içerikten önce geldiğini savu- rini izleyen düzensiz yapıdaki cümle ve sözcüklerle ortaya nurlar. İmgeye kapılarını yeniden ve sonuna kadar açmış- konur. Kahramanın zihni, iç dünyası; düşünceler, imajlar, lardır, edebî sanatlara özgürlük tanımışlardır. Sözcüklerde semboller ve dağınık sözlerin çağrışım hâlinde verilmesiyle sapmalara yer vermişler, olağan dil bilgisi ve sözcük bilgisi aktarılır. Bu yönüyle kahramanın iç sesinin anlatıldığı an- dışında şairler tarafından yeni sözcükler türetilmiştir. cak tamamen yazarın kontrolünde olan iç monolog tekni- ğinden ayrılır. Bu parçada sözü edilen şiir akımı aşağıdakilerden han- gisidir? Bu açıklamaya göre aşağıdaki parçalardan hangisi bilinç akışı tekniğine örnek olarak gösterilebilir? A) I. Yeni B) II. Yeni A) Aman yarabbi! Bir zamanlar evliydim ben de . . . Sonra C) Maviciler D) Mistik şiir yine evliydim. İnsan bir günde varamıyor bir yere, ne yapalım? Nereye? Tanımlayamadığım, bir ad vereme- E) Toplumcu şiir diğim duygular yüzünden ne kadar üzülmüştük. 23. • Türkçü-milliyetçi, muhafazakâr ve memleketçi özellikler B) Babasını hatırladı. Trene yolcu ederken “Aman oğlum,” gösteren şair - - - -, “bayrak şairi” olarak tanınmıştır. demişti, “yüzümü kara çıkarma.” Babayın oğlu olduğu- nu göster şu millete, ille de mıhtara. Benim oğlumsan • Bütün şiirlerinde halk edebiyatı geleneğinden yararla- sırtın yere gelmez. Heye İstanbul gurbeti çetin, İstan- nan - - - -, memleketçi şiir anlayışıyla hareket etmiştir. bullunun cinden de beter olduğunu söylerdi emmim ya, Edebiyatımızda, “Anadolu şairi” olarak ün kazanmıştır. boşver. Var git, sağlıcakla, eyi kötü bir işin başın geç, “Yıldızların Altında” şiiri bestelenmiştir. bize mektup sal. Ondan sonrasına karışma. Ben hepsi- nin yuvasını yaparım! • “Ben gurbette değilim / Gurbet benim içimde” diyen sa- natçı - - - -, Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinde “gurbet C) Yıldız dolu, berrak bir yaz gecesini hatırladılar. Ağustos şairi” ve “yalnızlık şairi” olarak tanınmıştır. ortasında, sıcak bir geceydi. Suyu çekilmiş derede çer- çiyle bastırmışlardı. Çerçi korkmuş kaçmış, Dudu abla • - - - -, “Bu Vatan Kimin” şiiriyle tanınmıştır. Daha çok ha- korkmamıştı. Yattığı yerden kalkmamıştı bile. İlkin Peh- masi (epik) şiirler yazmıştır. “Destursuz Bağa Girenler” livan Ali işini bitirmişti, sonra Köse Hasan. adlı eleştiri kitabında eski metinleri okuyanların yanlışla- rını sert bir üslûpla ortaya koymuştur. D) Bu kedi, tahta masanın üstüne çıkmış, köpeğime dur- madan homurdanacak mı? Sandalyenin üstündeki viş- Bu öncüllerde boş bırakılan yerlere aşağıdaki şairler- neçürüğü rengindeki delik çoraplar . . . Asmanın yaprak- den hangisi getirilemez? ları daha yemyeşil. Bizim bahçedeki kurudu bile. Deniz, Bozburun’a doğru başını almış gidiyor. Uzaklarda görü- A) Necmettin Halil Onan nen, İstanbul’un neresi kim bilir? Sesler neden gelmi- yor? B) Orhan Şaik Gökyay E) Karar açıklanırken çok sakinmiş. Kel Ali Eydam deyin- C) Kemalettin Kamu ce, hay hay diyor. İnfaz sırasında da olağanüstü sakin. Bilirim, tanımaz mıyım? Amma orada değişebilir insan, D) Ömer Bedrettin Uşaklı diyordum. Sehpaya sakin sakin yürümüş. Cellat, ipi geçirmek için gözlüğünü almak isteyince kızmış: Bırak E) Arif Nihat Asya gözlüğümü, vazifene bak . . . 10

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 1. Tek perdelik oyun, adından da anlaşılabileceği gibi bir per- 3. Aydınlanma olarak da bilinen 18 – 19. yüzyıl felsefesinin en deden ibaret kısa dramatik eserlerdir. Türk edebiyatında iyi tanımlarından birini o dönemde yaşamış olan Immanuel İbrahim Şinasi’nin “Şair Evlenmesi” bu türün bizdeki ilk Kant yapar. Kant, “Aydınlanma nedir?” başlıklı yazısında örneğidir. Temsil süresi tek perde olduğundan dolayı kısa- aydınlanmayı, insanın kendi suçu nedeniyle düşmüş ol- dır. Bu oyunlar, 19. yüzyılın son çeyreğine kadar müstakil duğu ergin olmayış durumundan kurtulma olarak tanımlar. bir tür olarak pek azdır. 19. yüzyılın sonuna doğru bu tarz Kant, ergin olmayış sözüyle insanın aklını kendi başına oyun denemelerinin sayılarının artması ile bu tür gelişme kullanamayışını işaret eder ve bunun, insanın suçu oldu- ve yaygınlaşma göstermiştir. Bu gelişmeden sonra şimdiki ğunu vurgular. Kant, bu dönemin sloganı olarak da “Aklını kullanımda iki ya da üçü bir arada temsil edilmektedir. kullanma cesaretini göster!” demiştir. Bu parçada tek perdelik oyunlarla ilgili aşağıdakiler- Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden den hangisine değinilmemiştir? hangisi söylenemez? A) Dramatik eser özelliği taşıyan kısa oyunlar olduğuna A) Doğrudan (Düz) anlatım vardır. B) 19. yüzyıl sonlarına doğru bağımsız bir tür hâline geldi- B) Tanımlama söz konusudur. ğine C) Karşılaştırmadan yararlanılmıştır. C) Başka edebî türlerle iç içe olduğuna D) Soyut anlamlı sözcükler kullanılmıştır. D) Türk edebiyatında da örneklerinin olduğuna E) Yinelemelere yer verilmiştir. E) Günümüzde tek tek sahnelenmediğine 2. Deneme yazarı, yazısına kendini eliştirmekle başlar. O, 4. Günümüzde hayatın her anında ve yerinde sosyal medya çoklukla kendisini anlatır ancak kendisini anlatırken insan- ile iç içeyiz. Artık birçoğumuzun ne özeli kaldı ne de sırrı. ların ortak yanlarını belirleyip ortaya çıkarması bakımından Konum belirtme, anı paylaşma ve canlı yayınlarla yaşıyo- tüm insanlığın iç evrenine ışık tutar. Bunları yaparken de ruz hayatı. İnsanların kutsallarını zarifçe taşıdığı günlerden senli benli konuşur gibi rahat ve içten hareket eder. Düşün- bugünlere geldik. Facebookta, İnstagram hesabımızda cesini ispatlama, doğrulama, kesin sonuçlara ulaşıp yargı- yüzlerce belki de binlerce arkadaşımız, eşimiz, dostumuz lama kaygısıyla hareket etmez deneme yazarı. var ama kendileriyle yazıştığımız, duygularımızı paylaştığı- mız o takipçilerden yanımızda kimse yok. Yine de böyle be- Bu parçadan hareketle deneme yazarıyla ilgili aşağıda- raberliklere ve yazışmalara ihtiyaç duyan o kadar çok insan kilerden hangisi söylenemez? var ki çevremizde . . . İnsanın kalabalıklar içinde yalnızlığı yaşaması bu olsa gerek. Arkadaş mı, ara ki bulasın? Var A) Kendisini anlatırken tüm insanlığın iç dünyasına seslen- ama yok gibiler. Daha doğrusu yoklar. Sinemaya gidilecek, diği oturup kahve tadında sohbet edilecek birileri yok maalesef. Çok acıklı bir durum bu. B) Nesnel yargılara yer verdiği Bu parçada altı çizili sözle anlatılmak istenen aşağıda- C) Samimi bir anlatımla yazdığı kilerden hangisidir? D) Sohbet havasıyla hareket ettiği A) Sosyal medya ortamında verilen sözlerin yerine getiril- memesinden dolayı insanlar arasındaki güvenin kaybe- E) Görüşlerini kanıtlama amacı olmadığı dilmesi B) Sanal dünyada iletişim kurduğumuz kişilerin sadece iyi günde var olması C) Sanal olarak var olan çevrenin gerçekte var olmaması D) İnsanların sanal takipçilerini artırmak için öz değerlerin- den taviz vermesi E) Sosyal platformda her konunun rahatça konuşulama- ması 12

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 5. Gazeteci: 6. O, anlaşılmaz bir üslûpla yazarak edebiyatta iz bırakacağı- (I) - - - - nı düşünen bir sanatçı değildir. Sanatın bireysel bir faaliyet Yazar: alanı olduğunu kabul etmekle birlikte okurunun duygu ve düşüncelerini, beklentilerini dikkate alır. Esasen o, eserle- – Edebî metinlerin kurmaca dünyası içinde bize sunulan rini okurlarının duygu ve düşünce ufkunu zenginleştirmek varlıklar, nesneler bizim gündelik yaşamımızda tanıdı- için kaleme alır, okurlarına bir perspektif sunar. O; okurla- ğımız, bildiğimiz varlıklar ve nesnelerle örtüşmez. Keli- rının elinden tutar, onları devasa bir his ve fikir evreninde meler de günlük dilin ve kullanımlarının dışında yeni an- gezdirir. lam ilişkileri farklı cümle biçimleri, farklı anlatım biçimleri olarak çıkar karşımıza. Bu parçada, aşağıdaki açıklamalardan hangisini karşı- layan bir sözcük grubu yoktur? Gazeteci: (II) - - - - A) Sözü uzatmamak Yazar: B) Kendi çizgisinde ilerlemek – Edebî metinde yer alan kelimelerin gerçek ya da me- caz anlamda kullanılması, rastgele bir başka sözcüğün C) Bakış açısını genişletmek değil de uygun olan sözcüğün seçilmesi, paragrafların yapısı kurgulanırken söz öbeklerinin ve cümlelerin bir- D) Etkisini kalıcı duruma getirmek birine farklı yollarla bağlanması gibi özellikler metnin dil yapısını ortaya koyan önemli bilgilerdir. E) Yol göstermek Bu diyalogda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden 7. Elimde, sükûtun nabzını dinle, hangisi sırasıyla getirilmelidir? Dinle de gönlümü alıver gitsin! Saçlarımdan tutup, kor gözlerinle, A) (I) Metnin edebî türü ile dil özellikleri arasında nasıl bir Yaşlı gözlerime dalıver gitsin! ilgi söz konusudur? (Necip Fazıl Kısakürek) (II) Şiirde sözcüklerin ve cümlelerin birbirine farklı yol- larla bağlanmasının önemi nedir? Bu dörtlükte altı çizili sözle yapılan edebî sanat aşağı- dakilerden hangisidir? B) (I) Size hitap eden edebî türler nelerdir? A) İstiare B) Tevriye C) Kinaye (II) Metnin dilsel yapısı incelenirken hangi özellikler göz önünde bulundurulur? C) (I) Edebî eserlerde kullanılan dilin günlük dilden ne gibi farklılıkları vardır? (II) Bir yazar metinde yer alan kelimelerin kullanımını nasıl belirlemektedir? D) (I) Edebî metinlerin dünyası ve dili nasıldır? (II) Metnin dilsel yapısının göstergeleri nelerdir? E) (I) Edebî metinlerin kurmaca dünyası nasıl oluşturu- lur? (II) Metnin oluşumunda ve sözcüklerin kullanımında nelere dikkat edilmelidir? D) Tecahül-i arif E) Tariz 13

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 8. Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden, 10. I. Dûzah behâr-ı hüsnüne bir gül-sitan senin Eteklerinde güneş rengi bir yığın yaprak, Kulzüm şirâr-ı aşkına bir katre kan senin Ve bir zaman bakacaksın semâya ağlayarak... Bir gevherim var eşk midir dil midir desem Sular sarardı... yüzün perde perde solmakta, Peydâ benimdir ol dür-i yektâ nihan senin Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta... II. Dedim dilber sana yazıldı kanım Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller; Dedi niçin dersin benim sultanım Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller, Dedim kimler sarmış ince miyanın Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer? Dedi kendin sardın kol yarasıdır Bu bir lisân-ı hafîdir ki ruha dolmakta, I ve II numaralı şiir için aşağıdakilerden hangisi ortaktır? Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta... A) Sözcük hâlinde redif kullanılması Ahmet Haşim B) Ölçü Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? C) Tam uyak kullanılması A) Şiirde uyak ve rediflerden yararlanılmıştır. D) Ait oldukları edebî gelenek B) Tasvire ait ögeler kullanılmıştır. E) Nazım birimi C) Duygular, okuyucuda çağrışım yaratacak şekilde sezdi- rilmeye çalışılmıştır. D) Birden fazla söz sanatından faydalanılmıştır. E) Sone nazım biçimiyle yazılmıştır. 9. Gurbette ömrüm geçecek, 11. Kıldan köprü yaratmışsın Bir daracık yerim de yok. Gelsin kulum geçsin deyü Oturup derdim dökecek, Hele biz şöyle duralım Bir münasip yârim de yok. Yiğit isen geç a Tanrı Karac’oğlan, dünya fâni, Bu dörtlüğün nazım türü aşağıdakilerden hangisidir? Toprak emer tatlı canı. Hastalandım, ilaç hani? A) Şathiye B) Nutuk C) Devriye Bir acısız ölüm de yok. Bu dörtlüklerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylene- D) İlahi E) Münacaat mez? A) Tapşırmanın yer aldığı B) Uyak ve redif kullanıldığı C) Satirik şiir türünde olduğu D) İçeriğinin koşma ile benzerlik taşıdığı E) İstifham sanatına yer verildiği 14

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 12. - - - -, Çukurova yöresinde yaşamış Türkmen bir âşıktır. 15. I. Şikayetname Şiirlerinde sadece hece ölçüsünü kullanmıştır, divan şii- rinden hiç etkilenmemiştir. Koşma ve semaileriyle tanınır. II. Kanuni Mersiyesi Şiirlerinde aşk, tabiat, gurbet, ölüm ve güzeller gibi konuları işlemiştir. En çok varsağı söyleyen halk şairimizdir. III. Siham-ı Kaza Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi IV. Hayriyye getirilmelidir? V. Hüsn ü Aşk A) Dadaloglu B) Karacaoğlan Öğretmen, öğrencilerine 16 ve 17. yüzyıllara ait divan ede- C) Murat Çobanoğlu D) Dertli biyatı eserleri ile ilgili inceleme görevi vermiştir. Öğrenciler de kaynak taraması yaparak yukarıdaki edebî eserler hak- E) Âşık Ömer kında bilgi toplamıştır. Öğrencilerin inceleme görevinde numaralanmış edebî eserlerden hangisi bulunmaz? A) I B) II C) III D) IV E) V 13. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde verilen terimle uyuşmamaktadır? A) Bir sözcüğü rakama çevirme ve genellikle eski ozanla- rın yaptığı biçimde, sözcüklerle ve dizelerle önemli bir olayın tarihini gösterme yöntemi. (ebced) B) Bir şairin şiirine başka bir şair tarafından aynı şekil, ve- zin, uyak ve redifle yazılan şiir. (nazire) C) Bir şairin beş mesnevisinin bir araya getirilmesiyle oluş- turulan yapıt. (hamse) D) Divan şiirinde herhangi bir varlığın ya da nesnenin özel- likleri anlatılarak kurulan bilmece. (lugaz) E) Bazı kavram ve düşüncelerin ifadesinde kullanılan kalıplaşmış benzetmeler. (manzum) 14. - - - -, Türkçenin itibar görmediği bir dönemde Türkçeye çok 16. 16. yüzyılda yaşadım. Asıl mesleğim denizciliktir. “Kâtibi” önem vermiş ve sade bir dille halka inmiştir. Hem aruz hem mahlasıyla şiirler de yazmama rağmen divan edebiyatında de heceyle şiirler yazan sanatçı, eserlerini didaktik amaçla nesir türünün önemli yazarlarından biri oldum. Coğrafya, yazmıştır. Garipname adlı eserini Anadolu’da Türklere ta- astronomi ve matematikle de ilgilendim. Asıl ünümü se- savvufu öğretmek amacıyla kaleme almıştır. 13 - 14. yüz- yahatname türünün ilk örneği olan “Miratü’l Memalik” adlı yılda yaşamış bu sanatçımız, Yunus Emre ve Kaygusuz eserimle yakaladım. Bilin bakalım ben kimim? Abdal etkisinde kalmıştır. Bu parçada kendisini tanıtan sanatçı aşağıdakilerden Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi hangisidir? getirilmelidir? A) Piri Reis B) Evliya Çelebi A) Âşık Paşa B) Ahmedî C) Barbaros Hayrettin D) Seydi Ali Reis C) Nâbî D) Nesimi E) Kâtip Çelebi E) Hoca Dehhani 15

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 17. Namık Kemal’in 1866 yılında dönemin Tasvir-i Efkâr ga- 18. Moderatör: zetesinde yayımlanan “Lisan-i Osmani’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazalar” adlı makalesi, birçok önemli – Kıymetli Hocam, bu dönemin genel özelliklerini kısaca kaynakta “yeni edebiyatın ilk beyannamesi” şeklinde de- ifade edebilir misiniz? ğerlendirilmektedir. Bu makalede Namık Kemal, edebiyat ve dil hakkındaki görüşlerini topluca ifade etmiştir. Namık Yazar: Kemal, söz konusu makalede şiirin, fikrin gelişmesine ve halkın eğitilmesine olan büyük hizmetinden söz eder. Artık – Bu dönem sanatçıları, ilk defa bilinçli bir şekilde bir ara- şiirlerde aşk, hasret, ayrılık gibi bireysel konuların bir yana ya gelen bir topluluktur. Eserlerinde, dönemin politik ya- bırakılması; hak, adalet, hukuk, özgürlük, medeniyet gibi pısının da etkisiyle toplumsal konulardan uzak, bireysel toplumsal konulara önem verilmesi gerektiğini vurgular. konulara yönelmişlerdir. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi Moderatör: Tanzimat Dönemi’ne ait bir şiir olabilir? – Bu dönem şiiriyle ilgili neler söyleyebiliriz? A) Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten Yazar: Mürüvvet-mend olan mazluma el çekmez iânetten – Bu dönem şairleri; ağır, sanatlı, süslü bir dil kullanmış- B) Aşk derdiyle hoşem el çek ilâcımdan tabîb lardır. Fransız edebiyatından alınan bazı nazım biçimle- rini kullanmışlardır. Kılma derman kim helâkim zehri dermânındadır Moderatör: C) Gitdün ammâ kodun hasret ile cânı bile – Kıymetli Hocam, bize bu dönemi yansıtan birkaç dize İstemem sensiz olan sohbet-i yârânı bile okuyabilir misiniz? D) Haddeden geçmiş nezaket yâl ü bâl olmuş sana Yazar: Mey süzülmüş şişeden ruhsâr-ı âl olmuş sana – Bir beyaz lerze, bir dumanlı uçuş Eşini gaib eyleyen bir kuş E) Aşk mıdır ki can - ü dil mülkünü yağma eyleyen Gibi kar Geçen eyyâm-ı nev-baharı arar. Aşk mıdır sinem içre, gelip de cân eyleyen ... Bu diyalogdan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Yazar, Servetifünun Edebiyatı ile ilgili bilgilendirme yap- mıştır. B) Dönem sanatçıları, “Sanat, sanat içindir.” anlayışıyla hareket etmişlerdir. C) Şairler; sone, terze-rima ve triyole gibi nazım biçimlerini kullanmışlardır. D) Verilen şiirde anlam, bir dizede bitmeyip diğer dizelere geçmiştir. E) Mensur şiir örneklenmiştir. 16

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 19. I. - - - -, şiire duygu ve hayali getirmesi yönüyle roman- 21. - - - -, Cumhuriyet Dönemi Türk şiirinin en büyük temsilci- tizmle benzerlik taşır. Diğer benzer yan her iki akımın lerinden biridir. Şiirleri divan şiiri ile modern şiir arasında da öznel oluşudur. Bu benzerliklere rağmen bu edebî köprü görevi üstlenmiştir. Türk edebiyatı içinde - - - -, - - - - akımın sanatçıları, kendilerinden önceki tüm şiir anla- ve - - - - gibi aruzu çok iyi kullandığı için Dört Aruzcular’dan yışlarına karşı çıkmışlardır. Şiiri sözcüklerle yapılmış bir biri olarak kabul edilir. beste olarak gördüklerinden, şiirde musikiye önem ver- mişlerdir. Aşağıdakilerden hangisi bu parçada boş bırakılan yer- lerden birine gelemez? II. - - - -, romantik şiire tepki olarak şekillenmiştir. Ölçü, uyak gibi ahenk unsurları önemsenmiştir. Biçimsel açı- A) Faruk Nafiz Çamlıbel dan “mükemmelliyetçilik” söz konusudur. Şiirde bilim- sellik ve nesnellik hususlarının oluşmasına gayret edil- B) Yahya Kemal Beyatlı miştir. C) Mehmet Âkif Ersoy Yukarıda I ve II numaralı öncüllerde boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla getirilmelidir? D) Tevfik Fikret A) Sembolizm – parnasizm E) Ahmet Hâşim B) Empresyonizm – natüralizm C) Parnasizm – sembolizm D) Dadaizm – realizm E) Sembolizm – klasisizm 20. Tanzimat Dönemi edebiyat eleştirisinde iki önemli hareket 22. Aşağıdaki eserlerden hangisi hakkında yanlış bilgi ve- söz konusudur: Birincisi, Türk edebiyatının yenileşme ve rilmiştir? dönüşme sürecinde divan edebiyatının tamamıyla redde- dilmesi ve eleştirilmesidir. İkincisi ise bu dönem sanatçıları- A) Türkçülüğün Esasları: Ziya Gökalp’in 1923’te yayım- nın Batılı edebî örneklere benzer yeni bir edebiyat kurmaya ladığı, Türk milliyetçiliğinin tüm fikir ve tekliflerini bir çalışmalarıdır. sistem bütünlüğü içinde ortaya koyan, yazarın farklı zamanlarda yazmış olduğu denemelerden derlediği Aşağıdaki eserlerin hangisinde altı çizili maddeyle ilgili sosyolojik kitaptır. bir özellik aranmaz? B) Eski Şiirin Rüzgarıyla: Yahya Kemal’in divan şiiri tarzın- A) Şiir ve İnşa B) Zemzeme da kaleme aldığı şiir kitabıdır. Kitapta gazel, musamma- matlar, şarkılar, kıt’alar yer alır. C) Tahrib-i Harabat D) Takip C) Safahat: Mehmet Âkif Ersoy’un 1911 – 1933 yılları ara- E) Demdeme sında yayımladığı yedi şiir kitabındaki şiirleri bir araya getiren eserdir. İçerdiği şiirlerin konusu dönemin sosyal sorunları, tarihî ve dinî konularıdır. D) Devlet Ana: Orhan Kemal’in kaleme aldığı toplumsal gerçekçi bir romandır. Eser; emekçilerin, kenar mahal- ledeki insanların, cezaevindeki mahpusların yaşamın- dan bozulan devlet düzenini anlatır. E) Deniz Küstü: Yaşar Kemal’in İstanbul’u anlatan romanı- dır. Bu romanda yazar; insanları, ağaçları, suları, balık- ları, otomobilleri, camileri ve kuşları ile bütün bir şehrin dokusunu ve bu dokunun çürümesini, kaybolmasını an- latmaktadır. 17

Motİvasyon 2. DENEME SINAVI 23. Üstad-ı necibim Ali Ekrem Bey’e 24. Aşağıdakilerden hangisi modernizmi esas alan yapıtla- Yok ya Abbas’ı bilmeyen, kimdi?.. rın belirleyici özelliklerinden biri değildir? O sahabiyi dinleyin, şimdi: A) Geleneksel yapı ve anlatım bırakılmış, geleneksel olanı “Bir karanlık geceydi pek de ayaz.. yeni olana uydurma veya tabi kılma esas alınmıştır. İbni Hattâb’ı görmek üzre biraz, Çıktım evden ki yollar ıpıssız. B) Bilinç akışı tekniği kullanılmış, alegorik (simgesel) anla- Yolcu bir benmişim meğer yalnız! tım benimsenmiştir. Aradan geçmemişti çok da zaman, Az ilerden yavaşça oldu iyan, C) Bireyin bunalımları, birey-toplum çatışması, bireysel Zulmetin sînesinde ukde gibi, yalnızlık, toplumdan kaçış temaları işlenmiştir. Ansızın bir müheykel a’râbî! Bembeyaz bir ridâ içinde garîb, D) Anlatıcı, büyük ölçüde birey bilinciyle kendi “ben”ini öne Geliyor muttasıl mehîb mehîb. çıkarır. Ben sokuldum, o geldi, yaklaştık; Durmadan karşıdan selâmlaştık. E) Özellikle diyaloglara ve “hikâye etme”ye ağırlık verilir. Düşünürken selâm alan sesini, O heyûlâ uzandı tuttu beni: Bir de baktım, Ömer değil mi imiş? - Yâ Ömer! Böyle geç zaman, bu ne iş? - Şu mahallâtı devre çıkmıştım... Gel beraber, benimle, üç beş adım. Bu parça, aşağıdakilerden hangisinin özelliklerini taşı- maktadır? A) Halk hikâyesi B) Anı C) Manzum hikâye D) Masal E) Tiyatro 18

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 1. Yakup Kadri, Kiralık Konak’ ta alt yapısından üst yapısına 2. Resim, heykel, şiir, müzik ... Sanat eseri, sanatçının mey- kadar bir değişim sürecine giren Türkiye’de bu sürecin so- dana getirdiği; ona kendinden duygular, biçim ve güzellikler nucu olan bir sorunu dile getirir. Zaman olarak da bu so- kattığı bir yaratma eylemidir. Sanatçı, eserini kendi sanat nucun belirgin bir biçiminde yaşandığı II. Meşrutiyet Dö- anlayışına göre, kimsenin ve hiçbir şeyin boyunduruğu al- nemi’ni seçer. Değer yargılarının altüst olduğu bir dönemi, tında kalmadan biçimlendirir. Sanat eseri tek ve biriciktir. kuşaklar arasındaki çatışmayı anlatır. Batı’ya özenme ve Sanat eseri estetik bir kaygıyla ve insanda güzellik duygu- bu özentinin ortaya çıkardığı topluma yabancılaşma duru- su uyandırmak amacıyla meydana getirilir. mu, insanların dünya görüşünün değişmesi, bundan dolayı da yaşama biçiminin farklılaşması ve insan ilişkilerinin yoz- Bu parçaya göre, sanatçıyla ilgili olarak aşağıdaki yar- laşması eserin ana çatısını oluşturur. Yakup Kadri, tarihsel gılardan hangisi söylenemez? süreci Tanzimat’tan Meşrutiyet’e değin “İstanbul’un redin- got dönemleri” diye iki safhaya ayırmıştır. Abdülmecit dö- A) Sanatçı, eserini özgürce oluşturur. neminin İstanbul’unda giyimine kuşamına dikkat eden, aile babası özellikleri gösteren, zarif, namuslu ve ölçülü İstan- B) Sanatçı, eserini öz duygularıyla yoğurur. bul beyefendisi kişiliği, II. Abdülhamit döneminde redingot giyen yarı uşak, yarı memur, iki yüzlü insana dönüşmüştür. C) Sanatçı, eserini oluştururken estetik kaygılarla hareket Sonuç olarak da yaşayış, düşünüş ve giyiniş şekillerinin eder. kendine özgü olma durumları gitmiş, gelenek diye bir şey kalmamıştır. Yakup Kadri, bu birbirine bağlı toplumsal soru- D) Sanatçı, eserini faydalı olabilme kaygısıyla meydana nu ustalıkla işlemiştir. getirir. Bu parçada Kiralık Konak’la ilgili aşağıdakilerden han- E) Sanat eseri, öznel ve özgündür. gisine ulaşılamaz? A) Tabandan tavana değişim ve dönüşüm sürecinin ya- şandığı Türkiye’yi ele almıştır. B) Tanzimat’tan Meşrutiyet’e toplumsal ve bireysel yozlaş- ma üzerinde durulmuştur. C) Kuşaklar arasındaki yaşama biçiminin değişimi ve kuşakların dünya görüşü, birey kişiliğindeki çatışmalar anlatılmıştır. D) Yanlış Batılılaşma ve yozlaşmanın temel alındığı bir eser olmuştur. E) Toplumsal değişim ve yabancılaşmanın bir sonucu olan Tanzimat ve Meşrutiyet dönemlerinin siyasi yansımaları üzerinde durulmuştur. 3. Osmanlı tarihinde yükseliş sürecine damgasını vuran Ka- nuni Sultan Süleyman, askerî ve siyasi başarısının yanı sıra önemli kültürel gelişmelere öncülük etmiş bir devlet adamı- dır. Lirik bir kalem olan Kanunî, kendi döneminde Osmanlı şiirinin gelişimi için ciddi katkılar sağlamıştır. Onun “Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi / Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi” dizeleri meşhurdur. Bu parçada Kanunî’nin, dizelerinde vurguladığı kav- ram aşağıdakilerden hangisidir? A) Şiir B) Sağlık C) Kültür D) Devlet E) Güç 20

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 4. Aşağıdaki nazım birimi – şiir eşleştirmelerinden hangi- 6. Anıyordum baharı çırpınarak si yanlıştır? Düştü bir gölge şey avuçlarıma Baktım: Ölmüş, zavallı bir yaprak... Nazım Birimi Şiir ––––––––––––– –––––––––––––––––––––––––– Ey hazan, artık intikam alma Şimdi zulmetleriyle haykıracak A) Dize İsmimin baş harflerinde kimliğim Sana hüsran bakışlı sema!.. B) Bent Seçkin bir kimse değilim Bu hazan belli, çok fidan kıracak, Örtecek dallarıyla yollarımı... İsmimin baş harfleri acz tutuyor Sen fakat söyle ey güzel yaprak Bağışlanmamı dilerim Söyle çehren kadar ölüm sarı mı? Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? C) Beyit Bu insanlar dev midir A) Kafiye örgüsü, örüşük kafiyedir. Yatak görmemiş gövde midir B) Nazım biçimi terze-rimadır. C) Bentler hâlinde yazılmıştır. D) Dörtlük Ne hasta bekler sabahı D) Serbest müstezat tarzında yazılmıştır. E) Servetifünun edebiyatı şiir anlayışını yansıtır. Ne taze ölüyü mezar Ne de şeytan bir günahı Seni beklediğim kadar E) Mısra Sana zorsa yanmaya razıyım Kolaysa affı esirgeme 5. Aşağıdaki şiir parçalarından hangisinde farklı uyaklar 7. Orhun Yazıtları, Türk milletinin birlik ve beraberliğine vur- bir arada kullanılmıştır? gu yapan önemli edebî metinlerdir. (I) Kitabelerin varlığın- dan ilk kez 13. yüzyılda Cüveyni, “Tarih-i Cihangûşa” adlı A) Sensin gökten gelen oklara hedef eserinde söz etmiştir. (II) Kitabelerdeki yazıyı çözümleyip Oyası ateşle işlenen gergef ilk okuyan ve bunu bilim dünyasına kazandıran ilk kişi ise Çekme üç beş günlük dünyada esef Danimarkalı W. Thomsen’dır. (III) Bu metinler, “Türk” adı- Dayan kalbim üç beş nefes kadarcık nın geçtiği ilk yazılı metinlerdir. (IV) Yazıtlar sırasıyla Bilge Kağan, Kül Tigin ve Vezir Tonyukuk adına dikilmiştir. (V) Bu B) Akşamı getiren sesleri dinle yazıtlar, bugünkü Moğolistan’da, Baykal Gölü’nün güneyin- Dinle de gönlümü alıver gitsin de, Orhun Nehri yakınlarında yer almaktadır. Saçlarımdan tutup kor gözlerinle Yaşlı gözlerime dalıver gitsin Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır? C) Ümidim yılların seline düştü Saçının en titrek teline düştü A) I B) II C) III D) IV E) V Kuru yaprak gibi eline düştü İstersen rüzgâra salıver gitsin D) Seni korkutacak geçtiğin yollar Arkandan gelecek hep ayak sesim Sarıp vücudunu belirsiz kollar Enseni yakacak ateş nefesim E) Bu yağmur delilik vehminden üstün Karanlık, kovulmaz düşüncelerden Cinlerin beynimde yaptığı düğün Sulardan, seslerden ve gecelerden 21

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 8. Destan Ulus Oluşturan 10. (I) Halk edebiyatı, İslâmiyet öncesi Türk edebiyatının deva- I İran Firdevsi mı niteliğindedir. (II) Şiirler, “saz şairi” ya da “âşık” adı ve- Yunan III rilen şairler tarafından bağlama eşliğinde söylenir. (III) Bu İlyada ve Odiesse Dante dönemdeki âşıkların göreviyle İslâmiyet öncesi dönemde İlahi Komedya II bulunan kam, baksı ve ozanların görevi aynıdır. (IV) Halk edebiyatı şiirlerinde başlık yoktur; şiirler, nazım biçimleriyle Bu tabloda numaralanmış yerlere aşağıdakilerden han- adlandırılır. (V) Şiirler, “hamse” adı verilen defterlere yazılır. gisi getirilmelidir? Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde halk edebiyatı ile ilgili yanlış bir bilgi vardır? A) I B) II C) III D) IV E) V I II III ––––––––––––––– ––––––– ––––––––––– Homeros A) Şehname İtalya Virgilius Ariosto B) Ramayana Almanya Homeros Os Lusiadas C) Şehname İngiltere D) Mahabarata İtalya E) Kaybolmuş Cennet Fransa 9. Günümüz Türkçesi 11. İlkbahara yaz derler I. Öpkem kelip ogradım Şirin söze naz derler Arslanlayu kökredim Öfkelenip dışarı çıktım Kime derdim söylesem Alplar başın togradım Arslan gibi kükredim Bu dert sana az derler Emdi meni kim tutar Yiğitler başını doğradım Kendin ettin kendine Şimdi beni kim tutabilir Yana yana gez derler II. Tag tagka kavuşmas, Günümüz Türkçesi Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi kişi kişige kavuşur. yanlıştır? Dağ dağa kavuşmaz, kişi kişiye kavuşur. A) Nazım biçimi artık (yedekli) mânidir. I ve II numaralı sözler, aşağıdaki eserlerden hangisin- B) Âşık tarzı halk edebiyatı nazım biçimlerindendir. den alınmıştır? C) 4 + 3 duraklı hece ölçüsüyle yazılmıştır. A) Göktürk Yazıtları B) Kutadgu Bilig D) Sözcük hâlinde redif vardır. C) Divanü Lügati’t Türk D) Atabetü’l Hakayık E) Tam uyak kullanılmıştır. E) Divan-ı Hikmet 22

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 12. I. Hacivat-Karagöz oyununda Hacivat; yukarıya doğru 14. Divan edebiyatı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi kıvrık sivri bir sakalı olan, kurnaz, içten pazarlıklı bir tip- yanlıştır? tir. Karagöz’e göre daha kültürlü ve her konuda iyi kötü bilgi sahibidir. A) Kur’an-ı Kerim, hadis, evliya menkıbeleri, tasavvuf, şehname, deyimler, atasözleri vb. divan edebiyatının II. Gölge oyunu da denilen Karagöz oyununda usta-çırak kaynaklarıdır. geleneği vardır. B) Divan şiirinde temel konu “aşk”tır; Allah’a duyulan “ilahi III. Bu oyun, bazı şekillerin arkadan ışıklandırılmış beyaz aşk” da sevgiliye duyulan “beşerî aşk” da çokça işlenir. perde üzerine yansıtılması temeline dayanır. Bu göste- rimi yapan kişiye hayali ya da hayalbaz denir. C) Divan nesrinde şiirin aksine söyleyiş güzelliği değil konu ve düşünce önemli olduğu için dil sadedir. IV. Oyun; mukaddime (giriş), muhavere (söyleşme), fasıl ve bitiş olarak dört bölümden oluşur. D) Klasik edebiyat, yüksek zümre edebiyatı olarak da bi- linen divan edebiyatı; Türklerin 13 ve 19. yüzyıllar ara- V. Oyunun fasıl bölümünde Karagöz “Of ... hay, Haak!” di- sında Anadolu’da oluşturdukları İslam kültürünün ortak yerek perde gazeline başlar. özelliklerini yansıtan, geniş ölçüde Arap ve Fars edebi- yatlarının etkisini taşıyan bir dönemdir. Karagöz oyunu ile ilgili olarak numaralanmış öncüller- den hangisi yanlıştır? E) Divan edebiyatının ilk şairi Hoca Dehhani, son büyük şairi olarak da Şeyh Galip sayılır. A) V B) IV C) III D) II E) I 13. I. Köroğlu 15. Hayranı olduğu Hz. Peygamber’in öteki peygamberler saf- II. Karacaoğlan hında değerlendirilmesine son derece üzülmüş ve sevgili III. Dadaloğlu Peygamber’ine karşı duyduklarını manzum olarak yazma- Aşağıdakilerden hangisi I, II ve III numaralı âşıkların or- ya başlamıştır. İşte bu sonsuz aşktır ki Mevlid adı ile bilinen “Vesiletü’n Necat”ı ortaya çıkarmıştır. Tamamı 730 beyitten tak özelliklerinden biridir? oluşan bu eser, onun tek eseridir. 1422 yılında vefat ettiği A) Aynı yüzyılda yaşamışlardır. bilinmektedir. B) Koçaklama türünde şiirlerle tanınmışlardır. C) Hem aruz hem de hece ölçüsünü kullanmışlardır. Bu parçada, hakkında bilgi verilen sanatçı aşağıdaki- D) Divan edebiyatından etkilenmişlerdir. lerden hangisidir? E) Koşma nazım biçiminde şiirler yazmışlardır. A) Hacı Bektaş Veli B) Süleyman Çelebi C) Hacı Bayram Veli D) Kâtip Çelebi E) Hoca Ahmet Yesevi 23

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 16. - - - -, divan edebiyatının en büyük şairi kabul edilir. Türkçe 19. Ben bir Türk’üm dinim, cinsim uludur divanındaki şiirlerini Azeri Türkçesiyle yazmıştır. Aşk te- Sinem, özüm ateş ile doludur masını diğer şairlerden daha ileri götürmüş ve bunu “Aşk İnsan olan vatanının kuludur imiş her ne var âlemde / İlm bir kil ü kâl imiş ancak” dize- Türk evlâdı evde durmaz, giderim. leriyle dile getirmiştir. Edebî kişiliğiyle kendisinden sonra gelen bütün divan şairlerini etkilemiştir. Kanuni’nin 1534 Bu topraklar ecdâdımın ocağı yılında Bağdat’ı fethinden sonra padişaha kasideler sun- Evim köyüm hep bu yurdun bucağı muştur. Padişah tarafından beğenilen kasideler karşılığın- İşte vatan! İşte Tanrı kucağı! da bir miktar maaşla ödüllendirilmiştir. Maaşını alamayınca Ata yurdun evlât bulmaz, giderim. Şikâyetname’yi yazmıştır. Yaradanın kitabını kaldırtmam Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi Osmancığın bayrağını aldırtmam getirilebilir? Düşmanımı vatanıma saldırtmam Tanrı evi viran olmaz giderim. A) Bâki B) Taşlıcalı Yahya C) Şeyhi D) Fuzûli E) Bağdatlı Ruhi Tanrım şâhid duracağım sözümde Milletimin sevgileri özümde Vatanımdan başka şey yok gözümde Yâr yatağın düşman almaz, giderim. 17. Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatı nesir türlerin- Ak gömlekle gözyaşımı silerim den biri değildir? Kara taşla bıçağımı bilerim Vatanımçün yücelikler dilerim A) Tezkireler B) Seyahatnameler Bu dünyada kimse kalmaz, giderim. C) Tarihler D) Hamseler Mehmet Emin YURDAKUL E) Surnameler 1897 yılında Yunan Savaşı esnasında kaleme alınan bu şiir, biçim ve içerik özellikleri dikkate alındığında aşa- ğıdaki topluluklardan hangisiyle örtüşür? A) Edebiyatıcedide B) Genç Kalemler 18. Türkiye’de gazetecilik Tanzimat’la birlikte başlamıştır. C) Yedi Meşaleciler D) I. Yeniciler Ülkemizde Türkçe yayımlanan ilk gazete 1831’de çıkan - - - - adlı gazetedir. Devlet tarafından çıkarıldığı için bir çe- E) II. Yeniciler şit resmî gazete işlevini gören bu gazeteden sonra William Churchill adlı bir İngiliz gazeteci, 1840’ta - - - - isminde yarı resmî bir gazete çıkarmaya başlamıştır. Ülkemizde Türkler tarafından çıkarılan ilk özel gazete ise 1860’ta yayımlan- maya başlanan - - - - adlı gazetedir. - - - , ise 1868’te Namık Kemal ile Ziya Paşa tarafından yurt dışında (Londra) çıka- rılan ilk gazetedir. Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden han- gisi getirilemez? A) Ceride-i Havadis B) Takvim-i Vakayi C) Tasvir-i Efkar D) Hürriyet E) Tercüman-ı Ahval 24

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 20. Türk edebiyatı, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e merhale merha- 22. Bazı yazarlar, eserlerinde öylesine güçlü ve mükemmel le birçok edebî türde büyük gelişme göstermiştir. Özellik- kahramanlar yaratırlar ki okuyucunun aklında, eserin ko- le Türk romanı, Cumhuriyet’in kurulmasından sonra diğer nusu, mekânı, olay örgüsü vb. değil de sadece kahramanı edebî türlere göre büyük aşama kaydeder ve okuyucuyu kalır. Bir başka ifadeyle roman kahramanı romanın önüne peşinde sürüklemeyi bilir. Bu dönem içerisinde özellikle geçer. Don Kişot, Suç ve Ceza, Sefiller, Anna Karanina, 1950’li yıllar sonrasında yaşanan toplumsal değişim ve dö- Dönüşüm, Anayurt Oteli, Doğuzuncu Hariciye Koğuşu, nüşümler, romandaki tema ve konu çeşitliliğini artırır. Bu Zehra, Çalıkuşu, Eylül romanlarını unutulmaz kılan sebep- dönem romanları incelendiğinde - - - - gibi konulara ağırlık lerin başında güçlü ve mükemmel kahramanları gelir. Türk verildiği görülür. edebiyatında “- - - - , - - - -” adlı eserlerde de eser, adını doğrudan doğruya kahramanından alır. Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? Bu parçada boş bırakılan yerlere düşüncenin akışına göre aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) topluma yabancılaşan bireyin kozmik yalnızlığı ve hu- zursuzluğu A) Aşk-ı Memnu, Araba Sevdası B) kuşak çatışması B) Kaplumbağalar, Kürk Mantolu Madonna C) büyük şehirlere göçün ortaya çıkardığı dramlar C) İnce Memed, Kuyucaklı Yusuf D) köy ve köylü sorunları D) Saatleri Ayarlama Enstitüsü, Huzur E) yanlış Batılılaşmadan kaynaklanan gülünç durumlar E) Felâtun Bey’le Râkım Efendi, Zehra 21. İdris susmuştu. Sessiz, sıkıntılı bir yolculuk başladı. Arif 23. Aşağıdaki sanatçı-eser-tür eşleştirmelerinden hangisi kendi içinde sinirlendi, uğraştı durdu. Kimseye belli etme- yanlıştır? den kendini yiyordu. Tarlada pancar bitecek gibi değildi. Bu atlarla çabuk çabuk dönmek olanaksızdı. Babası hastane- Sanatçı Eser Tür den bir türlü çıkıp gelemiyordu. Traktör alamadıkları için ––––––––– ––––––––– ––––––––– köylü kendisiyle alay etmeye başlamıştı. Arif ne yapacağı- nı, nasıl davranacağını bilemez olmuştu. Kimseyle konuş- A) Aziz Nesin Toros Canavarı Tiyatro mak istemiyordu. Herkes kendisine alay ederek bakıyor gibi geliyordu ona. İstasyona yaklaşmışlardı. Mehmet Ağa B) Necati Cumalı Tütün Zamanı Roman boş traktörle döndü. Selam bile vermeden gürültüler içinde yanlarından hızla geçti. C) Mithat Cemal Üç İstanbul Roman Kuntay Hikâye Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yan- Şiir lıştır? D) Tarık Buğra Yarın Diye Bir Şey Yoktur A) Toplumcu gerçekçi anlayışla yazılmıştır. E) Nazım Hikmet Üç Şehitler B) Anadolu insanı ve gerçeği anlatılmıştır. Destanı C) Hâkim bakış açısı kullanılmıştır. D) Üçüncü tekil şahıs ağzı kullanılmıştır. E) Bunalımlı, topluma yabancılaşan bireyin iç dünyalarını anlatan metin örneğidir. 25

Motİvasyon 3. DENEME SINAVI 24. I. Sanatçı: Romanlarımda klasik anlatım tekniklerinden saparak bilinç akışı, iç monolog gibi yeni anlatım tekniklerini kullanarak kendime özgü bir yol tutturdum. “Tek anlatıcıya son ver- mek”, “an’ların anlatıcısı olmak”, “yer ve ögelerine deği- şiklik getirmek” gibi anlatım tarzlarıyla romancılığa yeni boyutlar getirdim. Roman kahramanlarımı genellikle ay- dın kesimden seçerek onları eleştirdim. Ölmeye Yatmak, Bir Düğün Gecesi, Fikrimin İnce Gülü, Ruh Üşümesi bazı eserlerimdir. II. Sanatçı: Postmodern yazarlar arasındayım. Ütopik ve fantastik ka- rakterli romanlar yazdım. “Or’da Kimse Var mı” serisiyle Türkiye’nin siyasi hesaplaşmasını ve çatışmalarını nehir roman tarzında irdeledim. Romanlarımda Günay Rodoplu karakteri üzerinden Türkiye’deki cehalet, yoksulluk, solcu- luk ve Kürt meseleleri gibi konulara değindim. Yukarıdaki sanatçılar aşağıdakilerden hangisidir? I. Sanatçı II. Sanatçı –––––––––––––– –––––––––––––– A) Adalet Ağaoğlu Alev Alatlı B) Nazlı Eray Pınar Kür C) Latife Tekin İnci Aral D) Samiha Ayverdi Safiye Erol E) Sevinç Çokum Emine Işınsu 26

Motİvasyon 4.DENEME SINAVI 1. - 2. soruları bu metne göre cevaplayınız. 3. - 4. soruları bu metne göre cevaplayınız. Cahit Zarifoğlu, kendine özgü şiirleriyle tanınır. İçe dönük Felsefe; insanın kendini, toplumu, evreni anlama ve açık- bir anlatımı vardır, ferdiyetçi bir şair özelliği gösterir. Top- lama çabasının sonucudur. İlgilenilen konu ve alanlar ba- lumsal konuları dahi kendi iç dünyasındaki yansımalarla kımından eleştirel ve sistemli düşünmeyle düşündüklerini dile getirmiştir. Şiirlerinin kaynakları Turgut Uyar, Sezai Ka- ifade etme sürecidir. Felsefede asıl olan hakikatın aranma- rakoç, Alman şair Rilke’dir. Onun şiirleri bir çırpıda kendini sıdır. Gerçeğin doğru bilgisini bulma çabası; kişiyi kimi za- ele vermez. Şiirlerini “zor şiir” olarak adlandırmaktadır. Bu man evreni araştırmaya, kimi zaman da kendi veya başka- yönüyle de şiirleri Behçet Necatigil’i andırır. Modern Türk larının düşünceleri üzerine düşünmeye yönlendirir. Felsefe, şiirinin dilini ve hayal gücünü en çok zorlayan şairlendendir. erdemli hayatı ve hakikatı bulma yoludur. Bununla birlikte insan; felsefe, bilim, sanat, din gibi önemli alanların bütün- 1. Bu parçada Cahit Zarifoğlu ile ilgili aşağıdakilerden lüğü içinde yaşar. Felsefe tarihine bakıldığında felsefenin hangisine değinilmemiştir? her çağda diğer alanlarla etkileşim içinde olduğu görülür. A) Modern Türk şiirini yazmada zorlandığına Bu etkileşimde alanlara atfedilen değer, çağlara göre de- B) Kapalı ve anlaşılmaz şiirler yazdığına ğişiklik gösterse de felsefe, insan yaşamındaki bütünlüğü C) Bazı yerli ve yabancı şairlerden etkilendiğine anlamlandırmayı sürdürmüştür. M.Ö. 6. yüzyıla doğru Ana- D) Bireysel bakış açısıyla sosyal konuları ele aldığına dolu ve Akdeniz kıyılarında medeniyetlerin etkileşimiyle E) Özgün şiirleriyle ön plana çıktığına felsefenin ortaya çıktığı kabul edilir. Filozoflar ele aldıkları konular üzerine sistemli, tutarlı ve akla dayalı düşünceler üretmiştir. Filozofların öne sürdüğü konular, bugün hâlâ tar- tışılmaktadır. 3. Bu parçadan hareketle felsefeyle ilgili olarak aşağıda- kilerden hangisi çıkarılamaz? A) Karakteristik özelliklerinin ne olduğu B) Başka önemli alanların ortaya çıkışında etkili olduğu C) Kökünün çok eskileri dayanmakla birlikte güncelliğini koruduğu D) Bir düşüncenin ve arayışın ürünü olduğu E) Farklı alanlarla iletişim ve bütünlük oluşturduğu 2. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden 4. Bu parça, aşağıdaki sorulardan hangisiyle ilişkilendiri- hangisi söylenemez? lebilir? A) Karşılaştırma yapılmıştır. A) Felsefenin yöneldiği ilk konu ve problemler nelerdir? B) Mecazlı ifadeler vardır. C) Bir benzetme söz konusudur. B) Felsefenin diğer bilimlerden ayrılan özellikleri nelerdir? D) Tanımlamaya yer verilmiştir. E) Dil, göndergesel işlevde kullanılmıştır. C) Felsefenin ortaya çıkışı ve özellikleri nasıl izah edilebilir? D) Felsefenin üzerinde en çok durduğu ve tartıştığı konular nelerdir? E) Geçmişten bugüne felsefenin geçirdiği evreler nasıl sı- nıflandırılabilir? 28

Motİvasyon 4. DENEME SINAVI 5. Belgelerle izleyebildiğimiz yaklaşık 1300 yıllık tarihi bo- 7. • İki kapılı bir handa yunca Türk dilinin, değişik dönemlerde farklı 12 alfabe ile Gidiyorum gündüz gece yazıldığını görüyoruz. Ancak Türk dilinin yazımı için geniş ölçüde kullanılmış 5 alfabe vardır: - - - -, - - - -, - - - -, - - - -, • Bir sabah söyledi son sözlerini ---- Yumdu dünyaya ela gözlerini Yukarıdaki açıklamaya göre boş bırakılan yerlere aşa- • Aramazdık gece mehtabı yüzün parlarken ğıdakilerden hangisi getirilemez? Bir uzak yıldıza benzerdi güneş, sen varken A) Orhun alfabesi • Benim için yağdırıldı o rahmet Benim için yaratıldı Muhammet B) Uygur alfabesi Yukarıdaki dizelerde; C) Arap alfabesi I. İstiare D) Kiril alfabesi II. Mecazımürsel III. Kinâye E) Çin alfabesi IV. Tevriye V. Mübalağa numaralanmış söz sanatlarından hangisinin örneği yoktur? A) I B) II C) III D) IV E) V 8. HATIRLA Geçsin günler, haftalar, Aylar, mevsimler, yıllar... Zaman sanki bir rüzgar Ve bir su gibi aksın... Sen gözlerimde bir renk Kulaklarımda bir ses 6. Söyleşi Okuyucuyla sohbet etme havası Ve içimde bir nefes I II Fıkra Köşe yazısı Olarak kalacaksın... Enes Behiç KORYÜREK III Deneme Benli anlatım Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? IV Makale Bilgi verme, ispatlama A) Özel anlamdan genel anlama sıralama söz konusudur. V Otobiyografi Üçüncü kişili anlatım B) Benzetmelere yer verilmiştir. C) Farklı duyulara ait ifadeler kullanılmıştır. Yukarıda numaralanmış metin türlerinden hangisi kar- D) Dil, sanatsal işlevdedir. şısındakiyle ilişkilendirilemez? E) Yinelemelere başvurulmuştur. A) I B) II C) III D) IV E) V 29

Motİvasyon 4.DENEME SINAVI 9. Okuma yok, yazma yok, bilmeyiz eski yeni; 11. (I) Âşık tarzı halk şiirinde, sözlü edebiyatın devamı niteli- ğinde İslâmiyet’ten önceki “ozan”ın yerini “âşık” adı almış- Kuzular bize söyler yılların geçtiğini. tır. (II) Okuma-yazma bilmeyen âşıklar, usta-çırak ilişkisiyle yetişmişlerdir. (III) Türkü, mani, koşma gibi nazım şekilleri Arzu, başlarımızdan yıldızlar gibi yüksek; kullanılmıştır. (IV) Genellikle dörtlük nazım birimi, hece öl- çüsü ve yarım uyak kullanılır. (V) Şairlerin şiirlerinin toplan- Önümüzde bir sürü, yanımızda bir köpek. dığı eserlere “cönk” adı verilir. Kemalettin Kamu Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisinde Âşık tarzı halk şiiriyle ilgili bir bilgi yanlışı vardır? Bu dörtlükte ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Uyak düzeni “aabb” şeklindedir. A) I B) II C) III D) IV E) V B) Tam uyak vardır. C) 14’lü hece ölçüsüyle yazılmıştır. D) Dizeler, 7+7 duraklıdır. E) Lirik şiire örnektir. 10. Zülfünün yay gibi kuvvetli çelik tellerine 12. Zühre’nin annesi sihirbazı çağırıp durumu anlattı: “Padi- Takılan gönlüm asırlarca peşinden gidecek, şah, Zühre’yi Tahir’e verecek; ben buna razı değilim. Tahir, vezir oğlu; benim kızım padişahlara layıktır. Bir ilaç ile padi- Yukarıdaki dizelerde, şahı Tahir’den soğut.” dedi. Padişah, sihirbazın hazırladığı I. seni aşkım şerbeti içince Tahir’den soğudu ve onu saraydan kovdu. II. dağdan dağa kaçsan da yine Tahir ile Zühre birbirinden ayrılınca gece gündüz ağlaştı- III. sen bir âhû gibi lar. Zühre’nin aşkından deliye dönen Tahir, eline sazını alıp IV. canavarlar gibi takip edecek bağlara ve bahçelere gidip türküler söylemeye başladı: sözlerinin tümü kullanılarak çapraz uyak düzeninde “Yârden ayrılmaklığım figândır anlamlı bir dörtlük kurulmak istenirse aşağıdaki kulla- nımlardan hangisi son iki dizeyi oluşturur? Dîdelerim pürnem, kaddim kemândır A) I - IV, III - II B) III - II, I - IV Tan etmeyin dostlar âh u zârıma C) I - II, III - IV D) I - III, II - IV Dostu görmeyeli hayli zamandır” E) III - I, IV - II diyerek gönlünü avutmaya çalışıyordu. Bazen de aklına gelen türküleri yazıyor ve geçtiği yerlerde bırakıp gidiyor- du. Bu şiirler başkalarının eline geçince aşkları bütün şehre yayıldı. Bu parça biçim ve içerik yönünden incelendiğinde aşa- ğıdakilerden hangisi söylenemez? A) Bir halk hikâyesi örneğidir. B) Nazım-nesir karışımı bir anlatımı vardır. C) Sade ve anlaşılır bir dili vardır. D) Öyküleyici anlatım kullanılmıştır. E) Manzum kısmında aruz vezni kullanılmıştır. 30

Motİvasyon 4. DENEME SINAVI 13. I. 17. yüzyıl divan şairlerindendir. Hikemî (öğretici, dü- 14. Divan edebiyatı, Türklerin İslâm kültüründen etkilenmeleri şündürücü, felsefi) şiir tarzının en önemli temsilcisidir. sonucu ortaya çıkan bir edebiyattır. Bu edebiyat, bazı kay- Düşünceye önem veren, toplumcu yönü olan bir şairdir. naklarda - - - -, - - - -, - - - -, - - - - gibi isimlerle de anıl- Çağının aksaklıklarını eleştirmiştir. Şiirlerinde anlaşıl- maktadır. Ancak belli ilkeler ve kurallar çevresinde oluşan ması güç sözcüklere fazla yer vermez. “Şeyhü’ş Şuara ve gelişen bu edebiyat; şairlerin, şiirlerini “divan” denilen (Şairlerin Şeyhi)” unvanıyla anılır. Hayriyye, Hayrabad, yazma kitaplarda toplamalarından dolayı daha çok “divan Tuhfetü’l Harameyn tanınmış eserleridir. edebiyatı” ismiyle ifade edilmektedir: II. 16. yüzyıl şairlerinden olan sanatçı, “Sultanü’ş Şuara Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakiler- (Şairler Sultanı)” olarak tanınır. Gazel ustasıdır. Fuzûli den hangisi getirilemez? gibi acıları anlatan bir şair değildir, rindâne (zevk ve eğ- lenceye düşkün) bir şairdir. Kanuni Sultan Süleyman’a A) eski Türk edebiyatı yakınlığıyla bilinir. B) klâsik edebiyat III. 18. yüzyıl divan şairidir. Divan şiirinin son büyük şairidir. Mevlevî şeyhidir. Sebk-i Hindî akımının etkisiyle sembolik, C) yüksek zümre edebiyatı sanatlı ve ağır bir dil kullanmıştır. En tanınmış eseri, ilahî aşk uğrunda bir dervişin çekmek zorunda olduğu çileleleri D) avam edebiyatı sembolik bir dille anlattığı mesnevi olan “Hüsn ü Aşk”tır. E) havas edebiyatı IV. 17. yüzyıl divan edebiyatının önemli nesir yazarlarından- dır. Doğu ve Batı bilimlerinin sentezini en iyi yapan ve bu sentezle yaşadığı dönemde Osmanlı’nın, Batı’dan geriye düşmeye başladığını ilk dile getiren bilim insanı olan sanatçı; tarih, coğrafya ve astronomi alanlarında önemli eserler yazmıştır. “Hacı Kalfa” unvanıyla tanınır. Fezleke, Cihannuma, Keşfi’z-Zünun önemli eserlerin- dendir. Aşağıdakilerden hangisi, numaralandırılmış parçalar- da hakkında bilgi verilen sanatçılardan biri değildir? A) Nefî B) Nâbî D) Kâtip Çelebi C) Bâkî E) Şeyh Galip 15. I. Hikemî Şiir II. Mahallîleşme Akımı III. Süslü Nesir IV. Sebki Hindî Aşağıda verilen divan edebiyatı sanatçılarından hangi- si yukarıdakilerden biriyle ilişkilendirilemez? A) Şeyhî B) Sinan Paşa C) Nedim D) Şeyh Galip E) Nâbî 31

Motİvasyon 4.DENEME SINAVI 16. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içindeki akım 18. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde verilen bilgiler ile ilişkili değildir? doğru değildir? A) Musiki ve âhenk (Sembolizm) A) Tanzimat Dönemi’nde daha çok gazete sütunlarında B) Deney ve soyaçekim (Natüralizm) toplanmış olan edebî çalışmalar, daha sonra edebi- C) Kuralsızlık ve aykırılık (Dadaizm) yat dergilerinin çoğalmaya başlamasıyla Servetifünun D) Gözlem ve gerçeklik (Empresyonizm) Dönemi’nde dergilere kaymış; Batı’da olduğu gibi Tür- E) Akıl ve sağduyu (Klasisizm) kiye’de de farklı edebî eğilimlerin sözcülüğünü, savunu- culuğunu yapan dergiler kurulmuştur. B) Tanzimat I. Dönem’de “Sanat, toplum içindir.” anlayışı, II. Dönem’de ise”Sanat, sanat içindir.” anlayışı hâkimdir. C) Tanzimat’la başlayan eski-yeni tartışması Servetifünün Dönemi’nde sonuçlanmış, Recaizade’nin yönlendirdiği yenilik yanlısı gençler başarılı olmuştur. D) Servetifünun Dönemi şairleri parnasizm ve sembolizm- den, roman ve hikâyecileri realizm ve natüralizmden etkilenmişlerdir. E) Servetifünuncular, siyasi ortamı yakından takip etmişler ve bu doğrultuda toplumun nabzını tutan yetkin eserler kaleme almışlardır. 17. Aşağıdaki seçeneklerin hangisinde Tanzimat Dönemi’yle 19. Servetifünun diğer adıyla Edebiyatı Cedide topluluğuna ilgili bilgi yanlışı yapılmıştır? geçince nesirleriyle sivrilen - - - -, 1899 yılında ilk öykü kitabı Hayat – ı Muhayyel’i yayımlamıştır. II. Meşrutiyet’in A) Tanzimat edebiyatçıları, yeniliği benimsemelerine rağ- 1908’de ilanından sonra yazdığı ve “Niçin Aldatırlarmış” men “eski”den bir türlü kopamamışlardır; Tanzimat Dö- adıyla kitaplaştırdığı hikâyelerinde, ilk eserlerindeki roman- nemi’nde sadece içeriksel değişimler olmuştur, biçimsel tik karakterli bireysel sızlanmalardan vazgeçerek toplumsal değişimler pek yapılamamıştır. sorunlara yönelmiştir. Hayatın gerçekleriyle yüzleşip yeni- len ve bu sebeple doğaya, hayale, kadına aşka sığınan B) Divan edebiyatı temel alınmış, bu edebiyatın kurallarının ya da intihar etmek isteyen gençlerin hayatını işlemiştir. geliştirilmesi şair ve yazarların temel gayesi olmuştur. Kişileri, Servetifünun neslini temsil eder. Aile sorunlarına, toplumsal aksaklıklara da yer vermiştir. Hayat-ı Hakikiye C) Fransız İhtilâli’nin de büyük etkisiyle tüm dünyaya ya- Sahneleri diğer tanınmış eseridir. yılan “hürriyet, adalet, eşitlik, meşrutiyet, vatan, millet, halk sevgisi” gibi konular bu edebiyatın temel konuları Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi olmuştur. getirilmelidir? D) Sade dilin yanında ağır bir dil; eski türlerin yanında A) Hüseyin Cahit Yalçın hikâye, roman, tiyatro, makale, fıkra, eleştiri gibi yeni nesir türleri Tanzimat edebiyatı ile birlikte girmiştir; nesir B) Hüseyin Rahmi Gürpınar bu dönemle birlikte önem kazanmış ve gelişmiştir. C) Ahmet Hikmet Müftüoğlu E) Tanzimat Edebiyatı, Batı uygarlığını örnek alan bir ede- biyat olmuş ve Batı edebiyatından yapılan çeviriler bu D) Mehmet Rauf dönemde belirleyici rol oynamıştır. E) Halit Ziya Uşaklıgil 32

Motİvasyon 5.DENEME SINAVI 1. - 2. ve 3. soruları bu metne göre cevaplayınız. 2. Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi söyle- nemez? Öglenalar; tek hücreli, kamçılı ökaryotların bir cinsidir. A) Baş bölgesindeki kamçısı, stigma adı verilen göz yapı- Morfolojik yapılarının belirgin kendine özgülüğü, sı ve kloroplastlara sahip olması öglenaların ayırt edici özellikleridir. örneklerde rastlanma sıklıkları tür sayısının bine kadar B) Kamçılı bir ökaryot türü olan tek hücreli öglenalar, peli- ulaşması ve hem hayvanlar gibi bir şeyleri yiyerek kula adı verilen esnek bir zar ile çevrilidir. beslenmeleri hem de bitki gibi fotosentez yapıyor C) Öglenaların sahip olduğu kloroplastlar, yetecek düzey- de ışık bulunduğunda şeker, ışık yokluğunda da onları olmaları onları oldukça popüler canlılar yapar. Bu hayatta tutacak paramilon üretimi ve sentezinde önemli bir rol oynar. özelliğinden ötürü bilim insanları bu canlıları, hangi sınıf D) Nihayetinde Amoeba ve Paramesyum ile aynı sınıfa altında inceleyecekleri konusunda kararsızlığa düşmüş yerleştirilen öglenalar, başlarda bilim insanlarınca belli başlı özelliğinden dolayı belli bir sınıfa yerleştirileme- fakat en sonunda Amoeba (amip) ve Paramesyum miştir. gibi Protistalar adı altına yerleştirmişlerdir. Baş E) Öglenalarda bulunan kloroplastlar, öglena’yı fototropi ile besleyecek gerekli ışığı bünyesinde barındırır. bölgesinde dil gibi uzanan ve helikopter pervanesi gibi hızla salınan bir kamçısı bulunur. Aynı zamanda, bu bölgede bariz bir şekilde ayırt edilebilecek stigma adı verilen kırmızı renkli bir göz yapısı vardır. Bunun yanında diğerlerinden ayırt edilmesini sağlayan üçüncü belirgin özelliği de kloraplastlara sahip olmasıdır. Hücre çekirdeğinin mitoz bölünme gerçekleştirmesiyle başlayan bir süreçle boyuna bölünerek çoğalır. Vücudu pelikula adı verilen elastik bir zarla çevrilidir. Yiyeceği besinin etrafını sararak fagositoz yoluyla beslenir. Eğer Öglena’yı fototropi ile besleyecek kadar yeterli ışık bulunuyorsa klorofil a ve klorofil b pigmentlerini barındıran kloroplastlarını kullanarak fotosentez yoluyla şeker üretir. Ayrıca Öglena’nın kloroplastları, ışık yokluğunda hayatta kalmalarını sağlamak için paramilon (nişastaya benzer bir karbonhidrat) sentezinde kullanılan pirenoidleri barındırır. 1. Bu parçada öglenalar ile ilgili olarak; I. Beslenme özelliklerine II. Hayvansal ve bitkisel nitelikler göstermelerine 3. Bu parçanın anlatımıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez? III. Yalnızca belirli dalga boylarındaki ışıkla hayatta kalma- A) Dil, alıcıyı harekete geçirme işlevindedir. larına B) Sayıp dökmeler vardır. C) Açıklayıcı bir anlatım söz konusudur. IV. Protistalar sınıfında yer almalarına D) Terim anlamda sözcükler kullanılmıştır. numaralanmış verilerden hangilerine ulaşılabilir? E) Tanımlamadan yararlanılmıştır. A) I ve II B) II ve IV C) I, II ve III D) I, II ve IV E) I ve III 36

Motİvasyon 5. DENEME SINAVI 4. Meletos: Sokrates, seni böyle vakitsiz bir sona sürükle- 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır? yen bir ömürden utanç duymuyor musun? A) İnsanların maddeye dayanan gereksinimlerini karşıla- Sokrates: Dostum, yanılıyorsun. Değeri olan bir kimse, mak amacıyla yapılan; öğrenimle birlikte deneyim, be- yaşayacak mıyım yoksa ölecek miyim diye dü- ceri ve ustalık gerektiren “boyacılık, demircilik, ayakka- şünmemelidir. Bir iş görürken yalnız doğru mu bıcılık” gibi işlere “zanaat” denir. eğri mi hareket ettiğini düşünmelidir. B) “Din değişimi, dil değişimi, kültürel değişim, coğrafi de- Bu parçada Sokrates’in düşüncesiyle asıl anlatılmak ğişim, lehçe ve şive ayrılıkları” Türk edebiyatının dö- istenen aşağıdakilerden hangisidir? nemlere ayrılmasında kullanılan ölçütlerdir. A) Yaşama tutunmak C) Türk edebiyatı; “İslâmiyet Öncesi Türk Edebiyatı (Des- tan Dönemi), İslâmi Dönem Türk Edebiyatı ve Batı B) Kendine değer vermek Etkisinde Gelişen Türk Edebiyatı” olmak üzere üç ana döneme ayrılır. C) Gerçekçi olmak D) “Mesnevi, roman ve destan”, İslâmi Dönem Türk Edebi- D) Ölçülü davranmak yatı içerisinde değerlendirilen edebî türlerdir. E) Erdemli yaşamak E) İslâmi Dönem Türk Edebiyatı, “Klâsik Türk Edebiyatı” ve “Türk Halk Edebiyatı” diye iki döneme ayrılır. 5. I. Bu doğa olayları yerküre üzerindeki doğal yapıyı etki- 7. • Yusuf Has Hacip lediği gibi doğanın bir parçası olan insanların yaşamını I. Risâletü’n Nushiyye • Kaşgarlı Mahmut ve faaliyetlerini de etkiler. II. Divan-ı Hikmet • Hoca Ahmet Yesevi III. Atabetü’l Hakayık • Edip Ahmet Yüknekî II. Dünya, birbirinden farklı ekosistemlerde binlerce canlı- IV. Kutadgu Bilig ya ev sahipliği yapar. V. Divânü Lûgâti’t Türk III. Bu düzene alışan canlıları küçük değişiklikler fazla etki- Yukarıda numaralanmış eserler, karşısındaki yazarlarla lemez ancak nadiren de olsa bu düzen bozulup beklen- eşleştirildiğinde hangisi dışarıda kalır? medik doğa olayları gelişebilir. IV. Atmosfer, yer kabuğu ve sulardan oluşan doğal sistem- ler arasındaki etkileşim ve uyum canlılara uygun bir ya- şam ortamı sunar. V. Yeryüzünde canlıların yaşamasına olanak sağlayan doğal sistemler bir düzen içindedir. Yukarıdaki cümleler anlamlı bir paragraf oluşturacak bir biçimde sıralandığında hangisi baştan dördüncü olur? A) I B) II C) III D) IV E) V A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V. 37