วันแม่แห่งชาติ

1 ประวัติวนั แมแ่ ห่งชาติ วันแม่แห่งชาติ (Mothers Day) ตรงกับวันท่ี 12 สิงหาคมของทุกปี เป็นวันสําคัญวันหนึ่งของ ไทยนบั วา่ เปน็ วัน คลา้ ยวันพระราชสมภพของสมเด็จพระนางเจ้าสิริกติ ิ พระบรม ราชินนิ าถ ในรัชกาล ที่ 9 หรือแม่ของแผ่นดิน และยังถือว่าวันแม่ แห่งชาตินี้เป็นวันหยุดราชการอีกด้วย แต่เดิมน้ัน วันที่ 12 สิงหาคม มิได้เป็น วันแม่แห่งชาติ อย่างเช่นใน ปัจจุบัน แต่ได้มีการกําหนดเอา วันท่ี 15 เมษายนของทุก ๆ ปีเป็นวัน แม่แห่งชาติ โดยเป็นไปตามมติของคณะรัฐมนตรีท่ีได้ประกาศ รับรอง เอาไว้เมื่อวันท่ี 23 กุมภาพันธ์ พุทธศักราช 2493 ซ่ึงได้พิจารณาเห็น ว่าการจัดงานวันแม่ เป็นส่วนงานของสํานักวัฒนธรรมฝ่ายหญิง จึงได้ มอบหมายให้สภาวัฒนธรรมแห่งชาติเป็นผู้จัดงาน วันแม่มาตั้งแต่วันที่ 15 เมษายน พุทธศักราช 2493 เป็นต้นมา อีกท้ังการจัดงานก็เป็นได้ด้วย ความสําเรจ็ เนื่องด้วยประชาชนใหก้ าร สนับสนุนจนสามารถขยายขอบข่ายของงานให้กว้างออกไปได้ จึง ทําให้การจัดงานไม่เพียงแต่มีการจัดพิธีทางพระพุทธศาสนาเท่านั้น แต่ยังจัดให้มีการประกวดแม่ ของชาติ การประกวดคําขวัญวันแม่ ทั้งนี้ก็เพ่ือเป็นเกียรติแก่แม่ และเป็นการเพิ่มความสาํ คญั ของงาน วัน แม่ให้มีมากยิ่งข้ึน ด้วยเหตุนี้ งานวันแม่จึงเป็นวันแม่ประจําปีของ ชาติตามประกาศของรัฐบาล ฯพณฯ จอมพล ป.พิบูลสงคราม แต่โดย ท่ัวไปมักเรียกกนั ว่า วันแม่ของชาติ ต่อมาในปีพุทธศักราช 2519 ทางราชการได้เปล่ียนแปลงวันแม่ ใหม่ โดยให้ถือว่าวันเสด็จพระราชสมภพของสมเด็จ พระนางเจา้ ฯ พระบรมราชนิ นิ าถ ซึง่ ก็คือวนั ที่ 12 สิงหาคม เปน็ วันแมแ่ หง่ ชาติ โดยได้เร่มิ ประกาศใช้ เป็นคร้ังแรกในปีพุทธศักราช 2519 เป็นต้นมา จากหนังสือของกรมวิชาการ กระทรวงศึกษาธิการ ชือ่ แมห่ ลวงของ ปวงชน พิมพเ์ ผยแพรเ่ ม่อื วนั ที่ 6 กรกฎาคม พุทธศกั ราช 2520 มี ข้อความตอนหนงึ่ เทิดพระเกียรติไว้ว่า. “แม่ที่ดีย่อมรู้จักส่งเสริมธํารงรักษาศิลปวัฒนธรรมประจําชาติ เพราะแม่ ทราบดีว่าถ้าขาดส่ิงเหล่าน้ีแล้วความเป็นไทยที่แท้จริงจะมีปรากฏอยู่บนผืนแผ่น ดินไทยอันเป็นท่ีรัก ย่ิงของเรา แม่ที่ดีย่อมประพฤติปฏิบัติตนเป็นพลเมืองดี ตามระบอบของการปกครอง แบบประชาธิปไตย ซึ่งมีพระมหากษัตริย์เป็นพระประมุข โดยรักเคารพและเทิดทูนสถาบันชาติ ศาสนาและพระมหากษัตริย์เหนือส่ิงอ่ืนใด หญิงไทยทุกคนย่อมจะมีคุณลักษณะต่างๆ ของแม่ท่ีดี ดังกล่าวข้างต้นอยู่แล้ว จะมากหรือน้อยขึ้นอยู่กับการศึกษาและการฝึกอบรม แต่จะหาหญิงใดที่มี คุณลักษณะครบถ้วนทุกประการเสมอเหมือนสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติพระบรม ราชินีนาถ น้ันไม่ง่ายนัก ด้วยเหตุนี้เราจึงขอเทิดทูนพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าฯ ว่าทรงเป็นแม่หลวงของ ปวงชน ผู้ทรงเป็นศรีสง่าของพระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยูห่ ัว ของบ้านเมืองและของประชาชนชาวไทย ทั้งมวล”

2 อย่างไรกต็ าม การท่ีทางราชการได้ประกาศกําหนดให้วันท่ี 12 สิงหาคมของทุกปีเป็น วันแม่แห่งชาติ ย่อมก่อให้เกิดวันอันเป็นที่ ระลึกที่สําคัญย่ิงของไทยเราวันหน่ึงและกําหนดให้ถือว่า ดอกมะลิ สขี าวบริสุทธ์ิ เป็นสญั ลักษณแ์ หง่ ความดงี ามของแม่ผู้ให้กําเนิดแก่ตัว เรา ดงั คําประพันธ์บทดอกสร้อย ชอ่ื แม่จํา ของ ทา่ นผ้หู ญงิ สมโรจน์ สวสั ดกิ ุล ณ อยธุ ยา ที่วา่ ... \"ดอกเอย๋ ดอกมะลิ ถึงยามผลิกล่นิ พราวสกาวต้น สดสะอาดปราศสรี าครี ะคน เหมือนกมลสดใสหมดระคาย กลนิ่ มะลิหอมกระไรไม่รูส้ รา่ ง เปรยี บไดอ้ ย่างรักแทไ้ มแ่ ปรหาย อันรกั แทแ้ ลหวั ใจไดบ้ รรยาย ขอเชญิ ทาย ณ ทีไ่ หนจากใครเอย\" ความสําคญั ของวนั แม่ วันแมแ่ หง่ ชาติ เป็นอกี หนึ่งวนั สาํ คัญที่ทําให้เราตอ้ งหวนกลับมาระลึกถึง พระคณุ ของ แม่ ผ้ใู ห้ กาํ เนิด แม่ผู้เลี้ยงดู รวมถึงแม่ของแผ่นดิน เพราะแม่เป็น บุคคลท่ีมีความสําคัญมากท่ีสุดในชีวิต คือ บุ คลลผู้ให้ชีวิต ผู้คอยคุ้มครอง ผู้ มอบความอบอุ่น แม่ เปรียบเสมือนร่มโพธ์ิร่มไทรท่ีคอยปกป้องลูกๆ ให้อยู่ อย่างร่มเย็นเป็นสุข ตลอดจนคอยผลักดันให้ลูกเกิดความสําเร็จในทุก ๆ ด้าน ในประเทศไทย ทางราชการจะมีการจัดงานวันแม่อยา่ งย่ิงใหญ่ในทุก ๆ ปี เพื่อ เป็นการเทิดพระเกยี รติคุณของสมเดจ็ พระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถ ในฐานะ แม่ของแผ่นดิน พร้อมกันน้ันก็ยังมีการจัดงานประกาศ เกียรติคุณเพื่อมอบ รางวัล แม่ดีเด่น ท่ีปฏิบัติตนเป็นแบบอย่างท่ีดีของลูก รวมถึงแม่คนอ่ืน ๆ ใน แต่ ละปอี ีกดว้ ย ดอกมะลิ เปน็ ทรี่ ้กู นั ว่า “ดอกมะลิ” เปน็ สัญลกั ษณข์ องวันแมแ่ ห่งชาติ เนอ่ื งจากดอก มะลถิ อื เปน็ ดอกไม้ มงคลของไทย ดัง้ เดมิ คนไทยนิยมนาํ ดอกมะลไิ ปบูชาพระใน วันพระ และวนั สําคญั ทางศาสนา เพราะ มีสขี าวบรสิ ทุ ธิ์และมีกล่นิ หอมยาวนาน ออกดอกได้ตลอดทงั้ ปี รวมถงึ การนําไปผลติ เปน็ กลนิ่ ต่างๆ ท่ีมีฤทธิเ์ ป็นยาหอม อยา่ งดขี องไทยเรา

3 ดอกมะลเิ ปรียบถึงความรักอันบรสิ ุทธ์ิ ทแี่ มม่ ตี อ่ ลกู และมอี ยา่ งยาวนานตลอดไป เสมือนสแี ละกล่นิ ของดอกมะลทิ ขี่ าวตลอดเวลาและหอมอบอวนตลอด ท้งั วนั ทงั้ คืน ในประเพณไี ทยการไหว้มารดาจงึ นยิ มใช้ดอกมะลิเปน็ ดอกไม้หลกั และในบางแห่งไดม้ ีการนาํ ดอกมะลทิ าํ เป็นเข็มกลดั ตดิ ที่ปกเสอ้ื หรอื ออกเสอื้ เพอื่ แสดงเปน็ สญั ลกั ษณ์ของวนั แมแ่ หง่ ชาติ กจิ กรรมในวันแม่ 1.นาํ พวงมาลยั ไปกราบแม่ ขอพรเพอ่ื ความเปน็ สิรมิ งคลแก่ชวี ิต 2.ทาํ บุญตักบาตร และทาํ กิจกรรมสาธารณะประโยชน์ 3.รว่ มงาน/จดั กิจกรรมตา่ งๆ จัดนิทรรศการ การประกวด เพอ่ื ราํ ลึกถึงพระคณุ แม่ 4.ประดับไฟตามบ้านเรอื นประดับธงชาติ เพ่อื เป็นการ เฉลมิ พระเกยี รติ 5.ร่วมจุดเทยี นชัยถวายพระพร ที่สถานท่ีสาํ คญั ของส่วนราชการ ในคนื วันท่ี 12 สงิ หาคม พระราชประวตั ิ สมเด็จพระนางเจา้ สิริกติ ์ิ พระบรมราชินนี าถ พระบรมราชชนนีพันปหี ลวง สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง พระบรม ราชินีนาถใน พระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถ บพิตร เป็นพระธดิ าองคใ์ หญข่ องพลเอก พระวรวงศ์เธอ กรมหม่นื จันทบุรีสรุ นาถ กบั หมอ่ มหลวงบวั กิ ติยากร สมเด็จพระนางเจ้ารําไพพรรณี พระบรมราชินีในพระบาทสมเด็จพระ ปกเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานนามว่า “สิริกิติ” ซึ่งมีความหมายว่า “ผู้เป็นศรีแห่งกติ ิยากร” ทรงพระราชสมภพเม่ือวัน ศุกร์ที่ ๑๒ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๔๗๕ ท่ีบ้านพลเอก เจ้าพระยา วงศานุประพัทธ์ (หม่อมราชวงศ์ส ท้าน สนิทวงศ์) ผู้เป็นบิดาของหม่อมหลวงบัว ณ บ้านเลขท่ี ๑๘๐๘ ถนนพระรามหก ตํ าบลวังใหม่ อําเภอปทุมวัน จังหวัดพระนคร ขณะน้ันเป็นระยะท่ี ประเทศเพิ่งเปล่ียนแปลงการปกครองจาก ระบอบสมบูรณาญาสิทธิราชย์เป็นระบอบ ประชาธิปไตย ก่อนหน้านนั้ พระบิดาของพระองค์ทรงดํารง ตําแหน่งผู้ช่วยเสนาธิการทหารบก มียศเป็นพันเอก หม่อมเจ้านักขัตรมงคล กิติยากร หลังจาก เปล่ียนแปลงการปกครองในวนั ท่ี ๒๔ มิถุนายน พทุ ธศกั ราช ๒๔๗๕ หม่อมเจ้า นกั ขตั รมงคลทรงออก จากราชการทหาร โดยรัฐบาลแต่งต้ังให้ไปรับราชการในตําแหน่ง เลขานุการเอก ประจําสถานทูต

4 สยาม ณ กรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ประเทศสหรัฐอมริกา ส่วนหม่อม หลวงบัวซึ่งมีครรภ์แก่คงพํานักอยู่ใน ประเทศไทย จนให้กําเนิดหม่อมราชวงศ์สิริกิติแล้วจึง เดินทางไปสมทบ มอบหม่อมราชวงศ์สิริกิติให้ อยู่ในความดูแลของเจ้าพระยาวงศานุประพัทธ์ และท้าววนิดาพิจาริณี ผู้เป็นบิดาและมารดาของ หม่อมหลวงบัว หม่อมราชวงศ์สิริกิติต้องอยู่ห่างไกลบิดามารดาตั้งแต่อายุยังน้อย บางคราวต้อง ระหกระเหินไปต่างจังหวัดตามเหตุการณ์ผันผวนทางการเมือง เช่นในพุทธศักราช ๒๔๗๖ หม่อมเจ้า อัปษรสมาน กิติยากร พระมารดาของหม่อมเจ้านักขัตรมงคลได้ทรงรับนัดดาตามเสด็จ พระบาทสมเดจ็ พระปกเกล้าเจ้าอยหู่ ัวไปสงขลาดว้ ย ปลายพุทธศักราช ๒๔๗๗ หม่อมเจ้านักขัตร มงคลทรงลาออกจากราชการกลับ ประเทศไทย พร้อมครอบครัวอันมีหม่อมหลวงบัว หม่อมราชวงศ์กัลยาณกติ ิ บุตรคนโต และ หม่อมราชวงศ์ บุษบา บุตรีคนเล็กผเู้ กิดที่สหรัฐอเมรกิ า แล้วมารับหมอ่ มราชวงศ์อดุลกิติ บุตรคนรอง กับ หม่อมราชวงศ์สิริกิ ติจาก หม่อมเจ้าอัปษรสมาน กลับมาอย่รู วมกันที่ตําหนัก ซึ่งต้ังอยทู่ ่ีถนนกรุงเกษม ปากคลองผดุงกรุง เกษม ริมแม่นํ้าเจ้าพระยา หม่อมราชวงศ์สิริกิติเร่ิมเรียนช้ันอนุบาลที่โรงเรียนราชินี ปากคลองตลาด ในพุทธศักราช ๒๔๗๙ แต่เม่ือสงคราม มหาเอเชียบูรพาลกุ ลามมาถึงประเทศไทย จังหวัดพระนคร ถูกโจมตี ทางอากาศบ่อยครั้งทําให้การเดินทางไม่สะดวกและไม่ปลอดภยั ในพุทธศักราช ๒๔๘๓ จึง ย้ายไปเรียนชั้นประถมและมัธยม ท่ีโรงเรียนเซนต์ฟรังซีสซาเวียร์คอนแวนต์ ถนนสามเสน เพราะอยู่ ใกล้บ้านในระยะท่ีพอจะเดินไปโรงเรียนเองได้ หม่อมราชวงศ์สิริกิติเริ่มเรียนเปียโนท่ีโรงเรียน เซนตฟ์ รังซสี ซาเวียร์คอนแวนต์ และในเวลาตอ่ มาได้ตง้ั ใจทจ่ี ะเปน็ นกั เปยี โนผู้ มีชือ่ เสียง หม่อมราชวงศ์สิริกติ ิ์ได้เผชิญสภาพของสงครามโลกมาเช่นเดียวกบั คนไทยท้ังหลาย หม่อมเจ้า นักขัตรมงคลผู้ทรงเป็นทหารเป็นผู้ปลูกฝังให้บุตรและบุตรีรู้จักความมีวินัย ความอดทน ความกล้า หาญ ความเอ้ือเฟ้ือเผื่อแผ่ และความเสียสละ โดยอาศัยสถานการณ์สงครามเป็นตัวอย่าง และ สงครามโลกก็ทําให้คนไทยท้ังปวงต้องหันหน้าเข้าช่วยเหลือกันในยามทุกข์ยาก ส่ิงเหล่าน้ีจึงหล่อ หลอมหม่อมราชวงศสริ ิกิติใหม้ คี วามเมตตาตอ่ ผ้อู ่ืนและรักความมรี ะเบียบแบบแผนมาต้งั แต่เยาว์วยั หลังจากสงครามสงบแล้ว นายกรัฐมนตรีในสมัยนั้น คือนายควง อภัยวงศ์ ได้แต่งตั้งให้หม่อมเจ้า นักขัตรมงคลเป็นอัครราชทูตประจําประเทศอังกฤษ หม่อมเจ้านักขัตรมงคลจึงทรงพาครอบครัว ท้ังหมดไปด้วยในกลางพุทธศักราช ๒๔๘๙ ขณะน้ันหม่อมราชวงศ์สิริกิติเรียนจบชั้นมัธยมปีที่ ๓ ของ โรงเรียนเซนตฟ์ รังซีสซาเวยี ร์คอนแวนต์แล้ว ระหว่างที่อยู่ในประเทศอังกฤษ หม่อมราชวงศ์สิริกิติเรียนเปียโน ภาษาอังกฤษและภาษา ฝร่ังเศส กับครูพิเศษ แต่อยทู่ ี่อังกฤษได้ไม่นาน พุทธศักราช ๒๔๙๐ หม่อมเจ้านักขัตรมงคลกท็ รงย้าย ไปเป็น อัครราชทูตประจําประเทศฝร่ังเศสและเดนมาร์ก ก่อนจะกลับมาเป็นเอกอัครราชทูตประจํา

5 ประเทศ อังกฤษอีกครั้งหน่ึง ระหว่างน้ีหม่อมราชวงศ์สิริกิติ ยังคงตั้งใจเรียนเปียโนอย่างขะมักเขม้น เพ่อื เตรียม สอบเข้าวทิ ยาลยั การดนตรีทม่ี ชี อื่ เสยี งของกรงุ ปารสี พุทธศักราช ๒๔๙๑ ขณะท่ีหม่อมเจ้านักขัตรมงคลและครอบครัวอยู่ในปารีส ได้รับ เสด็จ สมเดจ็ พระเจา้ อยหู่ วั ภมู ิพลอดุลยเดช ซึ่งโปรดเสดจ็ พระราชดาํ เนินไปทอด พระเนตรโรงงานทาํ รถยนต์ ในกรุงปารีสอยู่เสมอ จนเป็นที่คุ้นเคยและต้องพระราช อัธยาศัย ฉะนั้นเม่ือสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรง ประสบอุปัทวเหตุทางรถยนต์ในประเทศส วิตเซอร์แลนด์ ต้องประทับรักษาพระองค์ในสถานพยาบาล จึงทรงพระกรุณาโปรด เกล้าโปรดกระหม่อมให้หม่อมหลวงบัวพาบุตรี ทั้งสองคือหม่อมราชวงศ์สิริกิติ และ หม่อมราชวงศ์บุษบาเข้าเฝ้าทูลละอองพระบาทเย่ียมพระอาการเป็นประจํา จนพระ อาการ ประชวรทเุ ลาลงและเสด็จกลบั พระตาํ หนักได้ สมเด็จพระราชชนนีได้รับส่งั ขอให้หม่อมราชวงศ์สิริกิติอยู่ศึกษาต่อท่ีเมืองโลซานน์ ในโรงเรียน ประจําช่ือโรงเรียน Riante Rive ซึ่งเป็นโรงเรียนที่มีช่ือเสียงในการสอนวิชา พิเศษแก่กุลสตรี คือ ภาษา ศิลปะ ดนตรี ประวัติวรรณคดี และประวัตศิ าสตร์ ต่อมาอีก ๑ ปี ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อมให้หม่อมเจ้านักขัตรมงคลและ ครอบครัวมา เฝ้าทูลละอองธุลีพระบาท แล้วสมเด็จพระราชชนนีรับสั่งขอหม่อมราชวงศ์สิริกิติ ต่อ หม่อมเจ้านักขัต รมงคลและทรงประกอบพิธีหมั้นเป็นการภายใน ในวันท่ี ๑๙ กรกฎาคม พุทธศักราช ๒๔๙๒ ทรงใช้พระ ธํามรงค์ท่ีสมเด็จพระราชบิดาทรงหมั่นสมเด็จพระราชชนนีเป็นพระธํามรงค์หมัน แลว้ โปรดเกล้าโปรด กระหมอ่ มใหห้ มอ่ มราชวงศ์สริ กิ ติ ิศกึ ษาต่อไปจนถึงกาํ หนดตามเสด็จกลบั มาถวาย พระเพลิงพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวอานันทมหิดล ในเดือนมีนาคม พุทธศักราช ๒๔๙๓ วันท่ี ๒๘ เมษายน พุทธศักราช ๒๔๙๓ มีพระราชพิธีราชาภิเษกสมรส ณ วังสระปทุม สมเด็จ พระศรี สวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ทรงเป็นประธานพระราชทานน้ําพระพุทธ มนต์และ เทพมนตร์ สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช และหม่อมราชวงศ์สิริกิติ์ ได้ทรงจด ทะเบียนสมรสตาม กฎหมาย และในวันนั้น สมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้ทรงสถาปนาหม่อมราชวงศ์สิริกิติ เป็นสมเด็จพระราชนิ ีสิรกิ ิติ วันท่ี ๕ พฤษภาคม พุทธศักราช ๒๔๙๓ เป็นวันพระราชพิธีบรมราชาภิเษก สมเด็จพระ เจ้าอยหู่ วั ทรง รบั เฉลมิ พระบรมนามาภไิ ธยวา่ “พระบาทสมเดจ็ พระเจ้าอย่หู ัว” และทรงเฉลิมพระยศ สมเด็จพระราชินี สิริกติ ิ เป็นสมเดจ็ พระนางเจ้าสริ ิกิติ์ พระบรมราชนิ ี

6 วันที่ ๕ มิถุนายน พุทธศักราช ๒๔๙๓ ท้ังสองพระองค์เสด็จกลับประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เพราะแพทย์ ผู้ถวายการรักษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว กราบบังคมทูลแนะนําให้ทรงพักรักษา พระองคอ์ กี ระยะหน่งึ พทุ ธศักราช 2494 สมเดจ็ พระนางเจ้าสิริกิติ พระบรมราชนิ ี มพี ระประสูตกิ าลสมเด็จพระเจ้า ลูกเธอ เจ้าฟ้าอุบลรัตนราชกญั ญาฯ ณ เมืองโลซานน์ ประเทศสวิตเซอร์แลนด์ เม่ือเจริญพระชันษาได้ ๗ เดือน ท้ังสามพระองค์จึงเสด็จนิวัติประเทศไทย ประทับ ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน พระราชวังดุสิต สมเดจ็ พระเจา้ ลูกยาเธอ เจา้ ฟ้าวชิราลงกรณฯ ซงึ่ ปัจจุบนั คอื พระบาทสมเดจ็ พระปรเมนทรรามาธิบดี ศรีสินทร มหาวชิราลงกรณ มหิศรภูมิพลราชวรางกูร กิติสิริสมบูรณอดุลยเดช สยามินทราธิเบศร ราชวโรดม บรม นาถบพิตร พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว สมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าสิรินธรเทพรัตนสุดา ฯ ซึ่งปัจจบุ ันเฉลิม พระอสิ ริยยศเป็น สมเดจ็ พระเจ้าลกู เธอ เจ้าฟา้ สิรินธรเทพรัตนสดุ าฯ ปัจจุบันเฉลิมพระอิสริยยศ สมเด็จ พระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา เจ้าฟ้ามหาจักรสี ริ ธิ ร มหาวชริ าลงกรณวรราชภักดี สริ ิกิจการิณพี รยพฒั นรัฐสีมาคุณากรปิยชาติ สยาม บรมราชกมุ ารี และสมเด็จพระเจ้าลูกเธอ เจ้าฟ้าจุฬาภรณวลัยลักษณ์ฯ ซึ่งปัจจุบันเฉลิมพระอิสริยยศ เปน็ สมเดจ็ พระเจ้าน้องนางเธอ เจ้าฟา้ จุฬาภรณวลยั ลักษณ์ อัครราชกุมารี กรมพระศรีสวางควัฒนวร ขัตติยราชนารีได้ประสูติต่อมาตามลําดับ ณ พระที่นั่งอัมพรสถาน รวมพระราชโอรสและพระราช ธดิ า ๔ พระองค์ ปลายพุทธศักราช ๒๔๙๘ สมเด็จพระศรีสวรินทิราบรมราชเทวี พระพันวัสสาอัยยิกาเจ้า ผู้ทรงดํารงตําแหน่งสภานายิกาสภากาชาดไทยเสด็จสวรรคต พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว จึงทรงแต่งตั้งสมเด็จพระบรมราชินี้ให้ทรงดํารงตําแหน่งสภานายิกาแทน เมื่อวันที่ ๑๒ สิงหาคม พุทธศักราช ๒๔๙๙ และในปีเดียวกนั น้ี พระบาทสมเด็จ พระเจ้าอยู่หัว เสด็จออกทรงพระผนวชตาม โบราณราชประเพณี จึงทรงพระกรุณาโปรด เกล้าโปรดกระหม่อมแต่งตั้งสมเด็จพระบรมราชินี้เป็น ผู้สําเร็จราชการแทนพระองค์ ภาย หลังเมื่อทรงลาผนวชแล้ว ได้ทรงสถาปนาพระราชอิสริยยศสมเด็จ พระนางเจ้าฯพระบรม ราชินีขึ้นเป็นสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรมราชินีนาถ อันมีความหมายว่า ทรงเป็นท่ี พ่ึงของประชาชน นับเป็นสมเด็จพระบรมราชินีนาถพระองค์ท่ีสองของไทยต่อจากสมเด็จ พระศรีพัชรินทราบรมราชินีนาถ ซึ่งทรงปฏิบัติราชการแทนพระองค์เมื่อคร้ังพระบาท สมเด็จพระ จลุ จอมเกล้าเจ้าอยู่หวั เสดจ็ พระราชดําเนนิ เยอื นยุโรป สมเด็จพระนางเจ้าสิริกิต์ิ พระบรม ราชินีนาถ พระบรมราชชนนีพันปีหลวง ได้ทรง ปฏิบัติ พระราชกรณีกิจน้อยใหญ่ทั้งในฐานะท่ี ทรงเป็นสมเด็จพระบรมราชินีของไทย และใน ฐานะคู่ พระราชหฤทัยแห่ง พระบาทสมเด็จ พระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดช มหาราช

7 บรมนาถบพิตร กล่าวคือทรงช่วยแบ่ง เบาพระราชภารกิจท้ังหลายไปได้เป็นอันมาก ทั้งยังมี พระราชดําริเริ่มใหม่เพื่อช่วยเหลือ ประชาชนและพัฒนาประเทศอย่างอเนก อนันต์ ซึ่งโครงการ พระราชดําริเหลา่ น้ันได้ยัง ประโยชน์มหาศาลแกป่ ระชาชนสืบมาจนทกุ วนั น้ี กลอนวนั แม่ : ของขวญั จากลกู (สจั จาภรณ์ ไวจรรยา) มะลหิ อมนอ้ มวางข้างข้างตกั กรนุ่ กล่นิ “รัก” บริสทุ ธผิ์ ุดผอ่ งใส แทนทกุ คาํ ทกุ ถอ้ ยรอ้ ยจากใจ เปน็ มาลยั “กราบแม”่ พรอ้ มน้อมบูชา กีพ่ ระคณุ จากใครอ่นื นบั หมื่นแสน อาจทนแทนเปรยเปรยี บเทยี บคุณค่า แตพ่ ระคุณ “หน่งึ หยดนํ้านมมารดา” ทง้ั สามภพจบหลา้ ...หาเทยี มกัน ลกู ไมอ่ าจเอย่ แสดงแถลงถ้อย หรือเรยี งรอ้ ยพจนามาเสกสรรค์ เพือ่ บรรยายพระคุณน้ที ี่ “อนนั ต์” จงึ ตง้ั ม่นั “กตญั ญตา” ตลอดไป หนง่ึ คํา “รัก” ลกู รักแม่ แมค้ ่านอ้ ย ตา่ งเพชรพลอย ตีราคาคา่ มไิ ด้ แตแ่ มจ่ ํา... “รักทห่ี น่งึ ” ของหัวใจ มิใช่ใคร “ลกู รัก แม”่ แน่นริ นั ดร์ กลอนวนั แม่: กลอนความรักของแม่ (kokochun สมาชิกสนุก!) รัก คําไหนยิง่ ใหญ่กวา่ รักแม่ รัก จรงิ แท้จะหาไหนไม่มีเหมือน รัก ของแมจ่ รงิ ใจไม่บดิ เบือน รัก ของแมค่ อยเตือนให้ลกู ดี แม่ คําน้ีมคี ่าเกนิ กว่าพูด แม่ เปรยี บทูตเช่อื มความรักเช่อื มศักด์ิศรี แม่ อบรมบม่ นสิ ัยใหล้ กู ดี แม่ คาํ น้ลี ูกรกั จะตอบแทน

8 กลอนวนั แม่: คุณแม่ท่แี สนดี (Ooaaeynanajung สมาชกิ สนกุ !) คาํ วา่ รักท่ปี ระจกั ษ์คอื รักแม่ รกั แน่แท้ไม่มีแปรและเปล่ียนผนั คอยเลย้ี งลกู คอยดแู ลอยู่ทุกวนั แตล่ กู นน้ั กย็ งั ทําแมเ่ สียใจ แม่ส่งเรียนดว้ ยความเพียรหวังเรยี นจบ กลบั ไปหลบอยูท่ ี่ไหนใครไม่เหน็ ถงึ ตอนเช้าไม่เขา้ เรยี นจนถึงเย็น สดุ ลาํ เค็ญนํา้ ตาแมค่ อยแลทาง ถงึ วันน้ลี ูกคนน้ีขอไถ่โทษ แม่ไมโ่ กรธแมไ่ ม่ว่านํ้าตาไหล ลูกที่เลวขอทาํ ดีให้ภมู ิใจ แตส่ ดุ ท้ายลูกคนนีร้ ักแม่เอย กลอนวนั แม:่ คณุ แม่ที่แสนดี (Ooaaeynanajung สมาชกิ สนุก!) คําวา่ รักท่ปี ระจกั ษ์คือรักแม่ รกั แนแ่ ท้ไมม่ ีแปรและเปล่ยี นผนั คอยเลีย้ งลกู คอยดูแลอยู่ทุกวนั แต่ลูกนน้ั กย็ ังทาํ แม่เสยี ใจ แม่ส่งเรียนดว้ ยความเพยี รหวังเรยี นจบ กลบั ไปหลบอยู่ทไ่ี หนใครไม่เหน็ ถงึ ตอนเชา้ ไม่เขา้ เรยี นจนถึงเยน็ สดุ ลาํ เคญ็ นาํ้ ตาแมค่ อยแลทาง ถงึ วันนี้ลูกคนน้ขี อไถโ่ ทษ แมไ่ มโ่ กรธแม่ไม่วา่ น้าํ ตาไหล ลูกท่เี ลวขอทําดใี หภ้ ูมใิ จ แตส่ ุดท้ายลกู คนนีร้ ักแมเ่ อย