วิจัยอนาคต พล.อ.ต.รศ.ดร. นภัทร์ แก้วนาค

การวจิ ยั อนาคต Future Research พล.อ.ต.ดร.นภทั ร์ แก้วนาค นักวจิ ยั แห่งชาติ (Since 1995)

การวจิ ัยอนาคต : Future Research 1. อนาคตวทิ ยา กบั การวิจยั อนาคต 2. เทคนิคการวิจัย Delphi 3. เทคนิคการวิจัย EFR 4. เทคนิคการวจิ ัย EDFR 5. ตวั อย่างการวจิ ัยเชิงอนาคต

เอตทคั คะ : ครูบาอาจารย์: FR 1. Dr. Nicholas & Olaf (1960) Delphi Technic 2. Pro.Dr.Robert B Taxtor 3. ดร.จุมพล พูลภัทรชีวนิ (2522) 4. Macmillan (1971) (17.Expert)

ทาไม ต้อง วจิ ัยอนาคต ? เพื่อรู้ภาพอนาคต เพื่อวางแผน เพื่อสร้างภาพ และพฒั นา อนาคต อนาคต

นักอนาคต...วทิ ยา... Change มีวสิ ัยทัศน์ มีจินตนาการ before Chance Must นักวางแผน ระยะยาว เชื่อมนั่ กบั มีความเป็ น กระบวนการ วทิ ยาศาสตร์ จดั การ

เทคนิควทิ ยาการศึกษา อนาคต... Time Series อนุกรมเวลา EDFR Trending study Delphi + EFR Ex.. การศึกษาแนวโน้ม Environment Possibility study scanning การศึกษาความเป็ นไปได้ วเิ คราะห์ปัจจยั แวดล้อม Scenario Technic สร้างฉากสถานการณ์

นักคดิ เชิงอนาคต... Critical T Forecasting T. 8 มติ ิ Analytical T. Strategic T. Creative T. Imagination T.

1. Delphi Technic (Nicholas + Olaf ,1960) 1. ความหมาย “เป็ นการคาดการณ์ พยากรณ์ วเิ คราะห์ และสังเคราะห์ อนาคต ภาพ ทส่ี นใจ โดย รวบรวบ ความรู้ประการณ์ และ ความเห็น ของผู้เช่ียวชาญ ไม่น้อยกว่า 3 รอบ”

1. Delphi Technic (Nicholas + Olaf ,1960) (ต่อ) 2. คุณลกั ษณะ Delphi Technic 2.1 หัวข้อวจิ ยั เหมาะสมกบั Future Research 2.2 สะท้อนภาพอนาคต โดยผู้เช่ียวชาญจริง 2.3 สังเคราะห์ภาพอนาคตผ่าน กระบวนการ ฉันทามติ (Consensus)

1. Delphi Technic (Nicholas + Olaf ,1960) (ต่อ) 3. คุณค่าของ Delphi Technic ใช้ผลการวจิ ยั สร้าง ภาพอนาคต ไปวางแผน ผ่านผู้รู้ ผู้เช่ียวชาญมอี สิ ระ การพยากรณ์ นาผลการวจิ ัยสู่ มคี วามเป็ น นโยบาย กระบวนการเชิง วทิ ยาศาสตร์

1. Delphi Technic (Nicholas + Olaf ,1960) (ต่อ) 4. กระบวนการวจิ ยั Delphi Technic กาหนดประเดน็ ระบุและ ปัญหาเชิงอนาคต เตรียมการ สังเคราะห์อนาคต ผู้เช่ียวชาญ และรายงานผล รวบรวมข้อมูล ใช้แบบสอบถาม 3-4 รอบ ปลายเปิ ด

1. Delphi Technic (Nicholas + Olaf ,1960) (ต่อ) 5. ใช้สถติ ิ อะไรในการวเิ คราะห์ 5.1 มธั ยฐาน / MD ≥ 3.5 5.2 ค่า Interquartile Rang (IR) ≤ 1.5 5.3 X / SD.

1. Delphi Technic (Nicholas + Olaf ,1960) (ต่อ) 6. ทาไมต้อง ใช้ผู้เช่ียวชาญ 17 คนขนึ้ ไป จานวน ผู้เช่ียวชาญ ช่วงการกระจาย ค่าทยี่ อมรับ 1-5 คน 1.20-0.70 0.50 9-13 คน 0.58-0.54 0.04 17-25 คน 0.50-0.48 0.02 21-25 คน 0.48-0.46 0.02 25-28 0.46-0.44 0.02 Maemillan,1971

1. Delphi Technic (Nicholas + Olaf ,1960) (ต่อ) 7. บทสรุปเชิงกระบวนการ Delphi Step 1 • กำหนดประเดน็ ปัญหำเชิงอนำคต Step 2 • กำหนดผเู้ ชี่ยวชำญเป็นกลั ยำณมิตร Step 3 • สร้ำงใชแ้ บบสอบถำมปลำยเปิ ด Step 4 • รวบรวมขอ้ มูล3-4 รอบ Step 5 • วเิ ครำะห์ค่ำสถิติ และสงั เครำะห์สถำนกำรอนำคต

1. Delphi Technic (Nicholas + Olaf ,1960) (ต่อ) 8. KSF : Delphi Technic 1 • ประเดน็ ปัญหำกำรวจิ ยั คม/ชดั /ลึก 2 • ผเู้ ชี่ยวชำญมีควำมเป็นกลั ยำณมิตร 3 • สร้ำง/ใช้ เครื่องมือท่ีดี 4 • วิเครำะห์และสงั เครำะห์ขอ้ มูล QN/QL 5 • เขียนฉำกภำพอนำคตชดั เจน

2. การวจิ ยั EFR : Ethnographic Future Research (Pro.Dr.Robert Taxtor ,1974) 1. ความหมาย “จากการวจิ ยั เชิงชาติพนั ธ์ วรรณนา การวจิ ยั เพ่ืออภิปรายความ เช่ือมโยงของความเป็ นมาในอดตี ความเป็ นอยู่ในปัจจุบัน และ ความสัมพนั ธ์สู่อนาคตของความเป็ นชาตพิ นั ธ์ุของมนุษยวทิ ยา”

2. การวจิ ัย EFR : Ethnographic Future Research(ต่อ) (Pro.Dr.Robert Taxtor ,1974) 2. กระบวนการ (6 step) • กำหนดประเด็นปัญหำกำรวจิ ยั เชิงอนำคต 3 มติ ิ Step 1 • กำหนดผเู้ ช่ียวชำญ เพ่ือกำรสมั ภำษณไ์ ม่นอ้ ยกวำ่ 17 คน Step 2 • ดำเนินกำรสมั ภำษณผ์ เู้ ช่ียวชำญใน 3 มติ ิ (ภำพนกึ ) Step 3

2. การวจิ ยั EFR : Ethnographic Research (ต่อ) (Pro.Dr.Robert Taxtor ,1974) ภาพแรก • Optimistic Realistic scenario (QR) • ภำพบวกท่ีมีโอกำสเกิดข้ึนสูงสุด ภาพสอง • Pessimistic Realistic scenario 3 มิติ (PR) • ภำพตรงขำ้ มท่ีมีโอกำสเกิดข้ึนสูงสุด ภาพสาม • Most Realistic scenario (MP) • ภำพที่น่ำจะเกิดข้ึนจริง

2. การวจิ ยั EFR : Ethnographic Future Research (ต่อ) (Pro.Dr.Robert Taxtor ,1974) 2. กระบวนการ(ต่อ) • ผวู้ จิ ยั วเิ ครำะห์แลว้ สงั เครำะห์ผลกำรสมั ภำษณ์ นำเสนอผเู้ ช่ียวชำญแต่ละท่ำน Step 4 ตรวจสอบ • ผวู้ จิ ยั สรุป/ทวนสอบแลว้ ใหผ้ เู้ ชี่ยวชำญ ยนื ยนั เชิง Consensus Step 5 • ผวู้ จิ ยั เขียนภำพฉำกอนำคตท่ีได้ Step 6

2. การวจิ ยั EFR : Ethnographic Future Research(ต่อ) (Pro.Dr.Robert Taxtor ,1974) 3. สรุป : EFR 1. • ใชแ้ บบสมั ภำษณ์ เป็นเคร่ืองมือรอบแรก 2. • สัมภำษณ์ ผเู้ ช่ียวชำญใน 3 มิติ (Well/Worst /Possible case) 3. • สังเครำะห์ ขอ้ มูลและใหผ้ เู้ ชี่ยวชำญยนื ยนั 4. • เขียนจำกภำพอนำคตโดยผวู้ จิ ยั

3. การวจิ ยั EDFR : Ethnographic Delphi Future Research (ดร.จุมพล ,2552) 1. ความหมาย เป็ นรูปแบบการวจิ ัยอนาคตทเี่ กดิ จากการ ประสานวธิ ีของ EFR + Delphi จนเป็ นวธิ ี วทิ ยาการวจิ ัยใหม่ ทส่ี มบูรณ์แบบมากขึน้

3. การวจิ ัย EDFR : Ethnographic Delphi Future Research (ดร.จุมพล ,2552) 2. กระบวนการวจิ ยั : EDFR 1. กาหนดปัญหาการ วจิ ยั เชิงอนาคต เขยี นฉากภาพ สัมภาษณ์ 5. อนาคต พร้อมแนว 2. ผู้เชี่ยวชาญ 3 ภาพ การนาไปใช้ (EFR) 4. วเิ คราะห์ข้อมูล สร้างแบบสอบถาม R1/R2/R3 3. จากบทสรุปจาก ผู้เชี่ยวชาญ Delphi

3. การวจิ ยั EDFR : Ethnographic Delphi Future Research (ดร.จุมพล ,2552) 3. คุณลกั ษณะ ปัญหาการวจิ ยั อนาคต : EDFR 1. • เพือ่ กำรวิเครำะห์ภำพอนำคต(ท่ีควรเป็น) 2. • เพื่อกำรสร้ำงภำพอนำคต(ที่เป็นไปได)้ 3. • เพือ่ กำรพยำกรณ์ อนำคต (ท่ีเนน้ กำรวเิ ครำะห์) 4. • เพ่อื กำรคำดกำรณ์อนำคต(อยำ่ งเป็นระบบ) 5. • เพอื่ ศึกษำทิศทำง/แนวโนม้ อนำคต 6. • ศึกษำควำมเป็นไปไดแ้ ห่งอนำคต

3. การวจิ ัย EDFR : Ethnographic Delphi Future Research (ดร.จุมพล ,2552) 4. คุณลกั ษณะ สาคญั ของความเป็ นผู้เชี่ยวชาญ 1. • ตอ้ งมีคุณวฒุ ิระดบั ควำมชำนำญในเร่ืองน้นั ๆ 2. • มีคุณสมบตั ิเป็น Key Information 3. • ไม่ใช่เป็นกลุ่มประชำกร/กลุ่มตวั อยำ่ ง 4. • มีวฒุ ิภำวะทำงวชิ ำกำร 5. • มีศีลธรรมทำงวชิ ำกำร /คุณธรรม

4. ความเช่ือของนักอนาคตวทิ ยา อนาคตมองเห็นได้ การคาดการณ์ เช่ือว่า อนาคตสัมพนั ธ์ อนาคต ไม่ใช้ทา กบั อดตี -ปัจจุบัน แบบหมอดู วธิ ีวทิ ยาทด่ี จี ะได้ ภาพอนาคต ภาพอนาคตดี สัมพนั ธ์กบั ข้อมูล ทสี่ ังเกตได้

5. คุณภาพงานวจิ ยั อนาคต : ดูจาก... 1. • Reality Confrontation 2. • Reality Conglomerate 3. • Reality Reliability 4. • เคร่ืองมือ/ผเู้ ช่ียวชำญ/กำรวเิ ครำะห์ กำรสงั เครำะห์ขอ้ มูลที่เชื่อถือได้

6. ข้อสังเกต : การวจิ ัย 3 แบบ : 3FR Technic ประเดน็ การ รูปแบบการวจิ ยั FR วเิ คราะห์ Delphi EFR EDFR ปัญหาการวิจยั Same Same Same ผู้เช่ียวชาญ Same Same Same การเขียนภาพ Same Same Same อนาคต

6. ข้อสังเกต : การวจิ ยั 3 แบบ : 3FR Technic (ต่อ) ประเดน็ การวเิ คราะห์ Delphi รูปแบบการวจิ ัย FR EDFR EFR การรวบรวมข้อมูล R1 คาถามปลายเปิ ด การรวบรวมข้อมูล R2 การสัมภาษณ์ การสัมภาษณ์ การรวบรวมข้อมูล R3 ใช้แบบสอบถาม (3 ภาพ) (3 ภาพ) Rating Scale การวเิ คราะห์ การสังเคราะห์ข้อมูลแล้ว ให้ผู้เช่ียวชาญ Consensus สร้างแบบสอบถาม ยืนยนั ข้อมูลจากค่า (Delphi) ผู้เชี่ยวชาญทดสอบ IR/Md และยืนยนั ผลการสรุป ให้ผู้เช่ียวชาญยืนยนั ข้อมูล จากค่า IR และ Md

7. ตัวอย่าง : งานวจิ ยั อนาคต 1. เรื่อง : อนาคตภาพการจดั การศึกษาข้นั พืน้ ฐานเพ่ือสิ่งแวดล้อมท่ียง่ั ยืน ( อุดมสิทธ์ิ จิตรวจิ ำรณ์ ,2545) 1.1 วตั ถุประสงค์ 1. เพอื่ ทำนำยแนวโนม้ กำรจดั กำรศึกษำ....... 2. เพ่ือวเิ ครำะห์ผลกระทบจำกกำรจดั กำรศึกษำกบั ส่ิงแวดลอ้ ม... 3. เพ่ือเขียนภำพอนำคต (Scenario writing) กำรจดั กำรศึกษำ... 1.2 วธิ ีกำรวจิ ยั 1. ใชเ้ ทคนิค EDFR 2. กำหนดผเู้ ช่ียวชำญ 19 2.1 ผบู้ ริหำรกำรศึกษำ 2.2 นกั วชิ ำกำรศึกษำ 2.3 ผเู้ ช่ียวชำญดำ้ นสิ่งแวดลอ้ ม

7. ตวั อย่าง : งานวจิ ัยอนาคต(ต่อ) 1. เรื่อง : อนาคตภาพการจดั การศึกษาข้นั พืน้ ฐานเพื่อส่ิงแวดล้อมทย่ี งั่ ยืน ( อุดมสิทธ์ิ จิตรวจิ ำรณ์ ,2545) 1.3 ผลกำรวจิ ยั (3 ภำพ) 1. อนำคตภำพ (A) 1.1 กำรมีส่วนร่วมดำ้ นกำรศึกษำ 1.2 กำรมีส่วนร่วมดำ้ นส่ิงแวดลอ้ ม 2. อนำคตภำพ (B) 2.1 กำรเรียนรู้ดำ้ นสิ่งแวดลอ้ ม 2.2 กำรบูรณำกำรวถิ ีชีวิต 3. อนำคต (C) 3.1 กำรจดั กำรหลกั สูตรเชิงบูรณำกำร

7. ตวั อย่าง : งานวจิ ยั อนาคต(ต่อ) 2. เร่ือง : อนาคตภาพการเป็ นมหาวทิ ยาลยั วจิ ยั ของ มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น ( ถนอม ประเจริญสุข,2549) 2.1 วตั ถุประสงค์ 1. ศึกษำภำพจำกอนำคตที่เป็นไปได้ 2. กำหนดนโยบำยกำรจดั กำรควำมเป็นมหำวทิ ยำลยั วิจยั 2.2 วิธีกำรวจิ ยั 1. กำหนดผเู้ ช่ียวชำญ 1.1 ผบู้ ริหำรระดบั สูงของมหำวทิ ยำลยั 1.2 ผบู้ ริหำรหน่วยงำนวจิ ยั 2. กำหนดตวั บ่งช้ีควำมเป็นมหำวทิ ยำลยั วจิ ยั 3. ใชเ้ ทคนิคกำรวจิ ยั EDFR 4. สถิติวิเครำะห์ MD 3.5 , IQ 1.5

7. ตัวอย่าง : งานวจิ ยั อนาคต(ต่อ) 2. เร่ือง : อนาคตภาพการเป็ นมหาวทิ ยาลยั วจิ ัยของ มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น ( ถนอม ประเจริญสุข,2549) 2.3 ผลกำรวจิ ยั 1. ภำพตวั บงช้ีหมำวิทยำลยั วจิ ยั 1.1 งบประกำร 1.2 บุคลำกร + KPI 24 ตวั 1.3 กำรวจิ ยั 2. ภำพนโยบำยที่ควรกำหนด 2.1 นโยบำย ดำ้ น งบประมำณ 2.2 นโยบำย ดำ้ น บุคลำกร/นกั วจิ ยั 2.3 นโยบำย ดำ้ น ผลกำรวจิ ยั

7. ตวั อย่าง : งานวจิ ัยอนาคต(ต่อ) 3. เร่ือง : อนาคตการศึกษาและการวจิ ัยอนาคต ( จุมพล พลู ภทั รชีวิน, 2548) 4. เร่ือง : นโนบายและยุทธศาสตร์การศึกษาแบบมุ่งอนาคตเพ่ือเดก็ และเยาวชน ( จุฬำภรณ์ นำเสถียรวำรี, 2549) 5. เรื่อง : อนาคตของหลกั สูตรวชิ าชีพครูในทศวรรษหน้า (2550-2559) (ชมพนู ุช ร่วมชำติ,2549) 6. เรื่อง : เร่ืองอนาคตภาพของเทคโนโลยสี ารสนเทศเพ่ือการเรียนรู้ (ศูนยก์ ำรนวตั กรรมเชิงนโยบำยสำรสนเทศ : 2545) 7. เร่ือง : อนาคตการจัดสวสั ดกิ ารสังคมของไทยสู่ประชาคมอาเซียน (สำนกั ส่งเสริมและสนบั สนุนวิชำกำร.พม. , 2558)