เลขโรมัน ป.4

เรอ่ื ง เลขโรมนั ชนั้ ประถมศกึ ษาปที ี่ สอนโดย ครสู รุ รี ตั น์ ไชปา

คำถำมกอ่ นเรียน 1. ตวั เลขโรมันของ 1 คือ ........................... 2. ตัวเลขโรมนั ของ 5 คือ ........................... 3. ตัวเลขโรมันของ 10 คอื ........................... 4. ตวั เลขโรมนั ของ 50 คือ ........................... 5. ตวั เลขโรมนั ของ 100 คอื ........................... 6. ตัวเลขโรมนั ของ 500 คือ ........................... 7. ตัวเลขโรมนั ของ 1,000 คอื .........................

เลขโรมัน เป็ นระบบตัวเลขทใี่ ช้ในโรมโบรำณ เลขโรมันถอื เป็ น ระบบเลขไม่มีหลัก หมำยควำมว่ำ ไม่ว่ำจะเขยี นตัวเลขแต่ละตัวไว้ ณ ตำแหน่งใด ของคำ่ ตวั เลขนั้นจะมีค่ำคงทเ่ี สมอ

ระบบเลขโรมันมีสัญลักษณท์ ใ่ี ช้กันดังนี้ สัญลักษณ์ I V X L C D M คำ่ ของตวั เลข 1 5 10 50 100 500 1,000

กำรเขยี นเลขโรมัน กำรเขียนเลขโรมัน สำมำรถเขียนแทนเฉพำะจำนวนเตม็ บวกเทำ่ นั้น เนื่องจำกในสมยั ก่อนโรมยังไมม่ ีสัญลักษณแ์ ทนเลขศูนยห์ รือเลขทศนิยม โดยใหเ้ ขยี นจำกสัญลกั ษณท์ มี่ คี ่ำมำกแล้วลดหล่ันกนั ไปยังสัญลักษณ์ ทม่ี ีค่ำน้อย เช่น MCCCXXV มคี ่าเท่ากบั 1,000 + 300 + 20 + 5 = 1,325

กำรเขยี นเลขโรมัน ถำ้ เขยี นสัญลักษณท์ ม่ี ีค่ำน้อยกวำ่ ไวด้ ำ้ นหน้ำสญั ลักษณท์ มี่ ีคำ่ มำกกวำ่ ค่ำของจำนวนทไ่ี ด้จะมคี ่ำเทำ่ กบั จำนวนทมี่ คี ำ่ มำก ลบดว้ ยจำนวนทมี่ คี ่ำน้อยและจะเขียนสัญลกั ษณเ์ พยี งคูเ่ ดียว ในแต่ละหลกั เทำ่ นัน้ เช่น IX มีค่าเท่ากับ 10 − 1 = 9

กำรเขยี นเลขโรมัน จำนวนทม่ี คี ำ่ เกนิ กว่ำทก่ี ำหนดไวต้ ำมสัญลักษณด์ งั กลำ่ ว จะเขยี น บำร์ (ขดี ) ไว้บนสัญลักษณเ์ หลำ่ นี้ ซงึ่ หำกบำรถ์ กู กำหนดไว้บนสญั ลกั ษณใ์ ด สัญลักษณน์ ้ันจะแทนจำนวนซง่ึ มี ค่ำเทำ่ กบั สญั ลกั ษณน์ ้ันคณู ดว้ ย 1,000 เช่น ���ഥ���มีค่าเท่ากับ 5 × 1,000 = 5,000

กำรเขยี นเลขโรมัน โดยปกติแล้ว การเขยี นเลขโรมนั จะไมเ่ ขียนสัญลกั ษณ์ เดียวกนั อยู่ติดกนั ต้ังแต่ 4 ตัวขึน้ ไป ยกเว้นบนหนา้ ปัด นาฬิกา ที่จะใช้ IIII แทนเวลา 4 นาฬกิ าหรือ 16 นาฬกิ า เพ่อื ป้องกนั ความสับสนในการอา่ นเวลา

กฎกำรใช้เลขโรมัน มี 2 ข้อ หลักๆ ดังนี้ การเพม่ิ จานวน การลดจานวน

การเพม่ิ จานวน ตวั อยำ่ ง สัญลักษณ์ I V X L C DM ค่ำของตัวเลข 1 5 10 50 100 500 1,000 เขยี นเรียงจำกตวั ทม่ี ีค่ำมำกไปหำน้อย เช่น XIII = 10 + 3 = 13 DC = 500 + 100 = 600

สัญลักษณ์ I V X L C D M ลองทำดู คำ่ ของตวั เลข 1 5 10 50 100 500 1,000 เขียนเรียงจำกตัวทมี่ ีค่ำมำกไปหำน้อย XVI =…10……+ …5…+…1…=…1…6 LXVIII =…5…0 …+1..0…+…5…+1…+…1+…1…= 6…8… CLVI =…1…00..+…5.0.…+5…+…1=…1…5.6 76=…L…XX..V…I… 750=…D…C.C.…L … 1,215=…M…C..C…X…V

ตวั อยำ่ ง การเพมิ่ จานวน สัญลักษณ์ I V X L C D M คำ่ ของตวั เลข 1 5 10 50 100 500 1,000 เขยี นเลขซำ้ กันมำกทสี่ ุดได้แค่ 3 ตัว เช่น XXX = 30 III = 3 CCC = 300

การลดจานวน ตวั เลขทีส่ ามารถใช้ลบได้ คือ I,X,C และ M ใชด้ ้วย การเขียนตวั เลขไว้ทางซ้ายตัวท่ตี อ้ งการลดจานวน โดย I ใชไ้ ดก้ ับ V และ X X ใช้ได้กบั L และ C C ใช้ไดก้ บั D และ M

การลดจานวน ตวั อย่ำง สัญลักษณ์ I V X L C DM คำ่ ของตัวเลข 1 5 10 50 100 500 1,000 เช่น IV = ……4……… XC = ……9…0 ….. IX = ……9……… CM = ……90…0…..

การเขยี นเลขมากกวา่ 3,000 ขึ้นไป ใช้สญั ลกั ษณ์ Bar ( ͞ ) แทนการคูณ 1,000 ตามตารางข้างล่าง สัญลักษณ์ ���ഥ��� ���ഥ��� ���ത��� ���ഥ��� ���ഥ��� ���ഥ��� คำ่ ของตัวเลข 5,000 10,000 50,000 100,000 500,000 1,000,000

ตวั อย่ำง สัญลักษณ์ I V X L C D M ค่ำของตวั เลข 1 5 10 50 100 500 1,000 สัญลักษณ์ ���ഥ��� ���ഥ��� ���ത��� ���ഥ��� ���ഥ��� ���ഥ��� ค่ำของตวั เลข 5,000 10,000 50,000 100,000 500,000 1,000,000 เช่น M���ഥ��� = 4,000 ���ഥ���M = 5,000

ลองทำกันเลย สัญลักษณ์ I V X L C D M ค่ำของตวั เลข 1 5 10 50 100 500 1,000 สัญลักษณ์ ���ഥ��� ���ഥ��� ���ത��� ���ഥ��� ���ഥ��� ���ഥ��� ค่ำของตัวเลข 5,000 10,000 50,000 100,000 500,000 1,000,000 1. 99 = XCIX 4. IX = 9 2. 124 = CXXIV 3. 410 = CDX 5. XCIV = 94 6. DCCCLXXVI = 876

ลองทำกนั เลย สัญลักษณ์ I V X L C D M คำ่ ของตวั เลข 1 5 10 50 100 500 1,000 สัญลักษณ์ ���ഥ��� ���ഥ��� ���ത��� ���ഥ��� ���ഥ��� ���ഥ��� คำ่ ของตวั เลข 5,000 10,000 50,000 100,000 500,000 1,000,000 1. 27 = …X…XV…II… 4. 3,449 = M…M…M…C…DXLIX 2. 492 = …CD…X…CI…I 5. 2,549 = M…M…D…X…LIX 3. 1,998 = M…C…M…X…CVIII 6. 2,894 =M…M…D…C…CCXCIV

ลองทำกันเลย สัญลักษณ์ I V X L C D M ค่ำของตวั เลข 1 5 10 50 100 500 1,000 สัญลักษณ์ ���ഥ��� ���ഥ��� ���ത��� ���ഥ��� ���ഥ��� ���ഥ��� คำ่ ของตวั เลข 5,000 10,000 50,000 100,000 500,000 1,000,000 1. CCXXXIV = …2…3…4 … 4. CXXVII = …12…7 …… 2. CCXI = …2…11…… 5. MXL = …1,…04…0 … 3. MMCDXLI = 2…,4…41…… 6. MCMXCIII =1…,9…93……

สรุป การเพมิ่ จานวน เขยี นเรียงจำกตวั ทม่ี คี ่ำมำกไปหำน้อย เช่น XIII = 10 + 3 = 13 การลดจานวน ตวั เลขท่สี ามารถใชล้ บได้ คือ I,X,C และ M ใช้ดว้ ยการเขยี น ตวั เลขไวท้ างซ้ายตัวที่ตอ้ งการลดจานวน

คำถำมหลงั เรียน 1. ตัวเลขโรมันของ 1 คอื ............I............... 2. ตัวเลขโรมันของ 5 คือ ...........V................ 3. ตัวเลขโรมันของ 10 คือ .........X.................. 4. ตัวเลขโรมันของ 50 คือ ..........L................. 5. ตวั เลขโรมันของ 100 คือ .......C.................... 6. ตวั เลขโรมนั ของ 500 คือ ........D................... 7. ตัวเลขโรมนั ของ 1,000 คือ ....M.....................

QR Code ทบทวนควำมรู้ เรอ่ื ง เลขโรมัน