ข้อมูลพื้นฐานอำเภอพนมสารคาม

ขอ้ มูลพน้ื ฐาน อาเภอพนมสารคาม 1 ) ขอ้ มลู ท่วั ไป ความเปน็ มาของอาเภอ พนมสารคาม เป็นคาผกู ขนึ้ ใหม่สมยั รชั กาลท่ี 4 จากชอื่ เดมิ ดงยาง (มีมาแต่ครงั้ กรุงศรอี ยธุ ยา) แรกผูกเปน็ ชอ่ื เจ้า เมอื งดงยางวา่ พนมสารนรนิ ทร์ ต่อมาเรียกเมืองดงยางตามเจา้ เมืองว่า พนมสารคามพนมสารคาม เปน็ ชอ่ื อาเภอ ตง้ั อยู่บา้ นทา่ เกวียน ริมลานา้ ทา่ ลาด จงั หวัดฉะเชิงเทรา ได้จากนามเจ้าเมอื งวา่ พระพนมสารนรนิ ทร์ ชอื่ พนมสารนรนิ ทร์ เปน็ คาบาลี 3 คา คือ พนม, สาร, นรนิ ทร์ พนม หมายถึง ป่า, ดง, ป่าไม้, ดงไม้ ฯลฯ มรี ากคาจากบาลีว่า วน (อ่านวา่ วะ-นะ) สาร หมายถึง สาคัญ, ประเสรฐิ ย่ิง, แขง็ แรง, แก่นของไมช้ น้ั ในสดุ และสว่ นแขง็ ท่ีสุด คาม หมายถึง หมบู่ ้าน, ชมุ ชน นรนิ ทร์ หมายถงึ คนผู้มีอานาจ ได้จากคาบาลวี า่ นร (อา่ นวา่ นะ-ระ) กับ อนิ ทร (อา่ นว่า อนิ -ทะ-ระ) มีข้อสังเกตจากช่ือ พนมสารคาม ว่าแต่เดิมน่าจะให้สะกดว่า พนมสารคาม เพราะคาบาลี สาล (อ่านว่า สา-ละ) หมายถงึ ต้นรงั หรือต้นยางก็ได้ (แต่นีย้ มเรยี กทบั ศพั ทว์ า่ ตน้ สาละ) สอดคล้องกบั ภมู ปิ ระเทศบริเวณ ลาน้าท่าลาดเต็มไปด้วยต้นยาง มีช่ือ เขาดงยาง เป็นพยาน แล้วได้น้ามันยางจากต้นยางเป็นสินค้า ขณะเดียวกันกเ็ อาต้นยางมาเผาสุมเป็นถ่านไดอ้ ีก ตรงตามทตี่ ้ังเมอื งครั้งแรกวา่ ท่าถ่าน อาเภอพนมสารคาม เดมิ เป็นหวั เมอื งหนง่ึ ในสมัยปลายกรุงศรอี ยุธยา เดมิ เรียกว่า “เมืองพนมสารคาม” ซ่งึ เปน็ หวั เมืองร่วมยคุ เดยี วกันกับเมอื งพนสั นคิ มและเมืองสนามไชยเขตต์ ในสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงโปรดเกล้าฯ ให้เจ้าพระยาบดินทร์เดชา (สิงห์ สิงหเสนี ) ยกทัพไปตีลาวและเขมร เจ้าพระยาบดินทร์เดชา ได้กวาดต้อนชาวลาวและชาวเขมรเข้ามาเป็นเชลยจานวนมากและกาหนดพื้นที่ให้อยู่เป็นหลักแหล่ง พื้นที่ดังกล่าว ปจั จุบันอยใู่ นเขตอาเภอพนมสารคามและอาเภอสนามชัยเขต เหตนุ ีเ้ องชมุ ชนดงั กลา่ วน้ีจงึ หนาแนน่ ขึน้ เปน็ ลาดับ คร้นั เมอื่ สมยั พระบาทสมเด็จพระจอมเกลา้ เจ้าอยหู่ ัวฯ ทรงมีพระราโชบายยกหมบู่ า้ นที่เป็นชุนชนหนาแน่น ขึน้ เป็นเมอื งนั้น ได้ยกบ้านทา่ ซ่านเป็นเมืองพนมสารคาม มศี าลหลกั เมอื ง มีเรอื นจา มเี จ้าเมืองปกครอง พระพนมสา นรินทร์เป็นเจ้าเมืองคนสุดท้าย ก่อนท่ีจะยุบเป็นอาเภอพนมสารคาม บริเวณที่เป็นที่ตั้งเมืองพนมสารคามปัจจุบัน เรียกวา่ ตาบลเมืองเก่า ต่อมาในปี พุทธศักราช 2437 เมืองพนมสารคามได้รับการจัดตั้งเป็นเมืองในมณฑลปราจีนบุรี ซึ่งประกอบด้วย เมืองปราจีนบุรี เมืองนครนายก เมืองพนมสารคาม และเมืองฉะเชิงเทรา ในปี พ.ศ. 2444 เมืองพนมสารคามถูกลดฐานะเป็นอาเภอ มีที่ว่าการอาเภอต้งั อยู่ ณ บ้านเมืองเก่า (ตาบล เมืองเก่าในปัจจุบัน) ในขณะนั้นอาเภอพนมสารคามมีพื้นที่กว้างขวางมาก รวมหมู่บ้าน ตาบลต่าง ๆ ซึ่งใน ปัจจุบันเป็นพื้นท่ีที่อยู่ในความปกครองของอาเภอสนามชัยเขต อาเภอท่าตะเกียบ และอาเภอราชสาส์น ทั้งหมด ต่อมาในปี พ.ศ. 2454 ทางราชการได้แยกตาบลคู้ยายหมี ตาบลท่ากระดาน ตาบลท่าตะเกียบ ยกฐานะ ขึ้นเป็นกิ่งอาเภอสนามชัยเขต แต่ในปี พ.ศ. 2476 กิ่งอาเภอสนามชัยเขตได้ถูกยุบให้ข้ึนกับอาเภอพนมสารคาม เช่นเดิมอีกครั้งหนึ่งต่อมาในปี พ.ศ. 2509 ทางราชการได้แยกตาบลคู้ยายหมี ตาบลท่ากระดาน ตาบลท่า ตะเกียบ ตั้งเป็นกิ่งอาเภอสนามชัยเขตอีกครั้งหนึ่งและได้ยกฐานะเป็นอาเภอสนามชัยเขตจนถึงปัจจุบัน ในปี 2520 ได้แยกตาบลดงน้อย ตาบลเมืองใหม่ ตาบลบางคา รวม 3 ตาบล ตั้งเป็นกิ่งอาเภอ ราชสาส์น ขึ้น จนถึงปัจจุบันและได้ยกฐานะเป็น อาเภอราชสาส์น เมื่อวันท่ี 4 กรกฎาคม 2537

1.2 คาขวญั อาเภอพนมสารคาม คาขวญั คลองท่าลาดทิวทัศนน์ า่ ยล ถนนพระรถเสน วฒั นธรรมไทยพวน อาชีพเดน่ เกษตรกรรม ศนู ยศ์ กึ ษาการพฒั นาเขาหนิ ซ้อน สวนพฤกษศาสตร์ลา้ ค่า 1.3 ขอ้ มูลสภาพทวั่ ไปและการวเิ คราะหส์ ถานการณ์ในปจั จบุ ัน 1. สภาพพื้นท่ี 1.1 ลกั ษณะท่ีตั้ง อาเภอพนมสารคาม ต้ังอยู่ทางทิศตะวันออกเฉียงเหนือของจังหวัดฉะเชิงเทรา ตามทางหลวง หมายเลข304 (ฉะเชิงเทรา-กบินทร์บุรี) ตั้งอยู่ในพื้นที่หมู่ที่ 1 ตาบลพนมสารคามระยะทางห่างจากจังหวัด ฉะเชิงเทราประมาณ34 กิโลเมตร และห่างจากกรุงเทพมหานคร 100 กิโลเมตร 1.2 พ้ืนท่ีอาณาเขต อาเภอพนมสารคามมีพื้นที่รวมทั้งสิ้น 572 ตารางกิโลเมตร หรือประมาณ 357,500 ไร่ และมี อาณาเขตติดต่อ ดังน้ี ทิศเหนอื ติดต่อกบั อ.บ้านสรา้ ง และ อ.ศรีมโหสถ จ.ปราจนี บรุ ี ทิศใต้ ติดต่อกับ อ.แปลงยาว จ.ฉะเชิงเทรา ทศิ ตะวันออก ติดตอ่ กบั อ.สนามชยั เขต จ.ฉะเชงิ เทราและ อ.ศรมี หาโพธิ จ.ปราจนี บรุ ี ทิศตะวนั ตก ติดตอ่ กบั อ.ราชสาส์น จ.ฉะเชิงเทรา 1.3 ที่ตงั้ และอาณาเขตตดิ ต่อ กศน.อาเภอพนมสารคาม และกศน.ตาบลพนมสารคาม ถนนฉะเชิงเทรา - กบินทร์บุรี ตาบลพนมสารคาม อาเภอพนมสารคาม จงั หวัดฉะเชงิ เทรา พิกัดท่ตี ั้ง ละติจูด 13.744113 ลองจจิ ดู 101.346858 กศน.ตาบลท่าถา่ น ตาบลท่าถ่าน อาเภอพนมสารคาม จังหวดั ฉะเชิงเทรา พิกัดท่ีต้ัง ละติจูด 13.71155 ลองจจิ ดู 101.380887 กศน.ตาบลเกาะขนุน ท่ีอยู่ 175 หมู่ท่ี 1 ตาบลเกาะขนุน อาเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา พิกัดทีต่ ้งั ละตจิ ูด 13.71155 ลองจจิ ดู 101.3848 กศน.ตาบลเขาหินซ้อน ที่อยู่ หมู่ที่ 2 ตาบลเขาหินซ้อน อาเภอพนมสารคาม จัง หวัดฉะเชิงเทรา พกิ ดั ท่ตี ั้ง ละติจูด 13.761894505 ลองจจิ ดู 101.5135182 กศน.ตาบลบ้านซ่อง ท่ีอยู่ หมู่ที่ 2 ตาบลบ้านซ่อง อาเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา พิกัดทต่ี ัง้ ละติจูด 13.816765 ลองจิจูด 101.415537 กศน.ตาบลเมืองเก่า ท่ีอยู่ 199 หมู่ที่ 2 ตาบลเมืองเก่า อาเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชิงเทรา พกิ ดั ทตี่ ้งั ละตจิ ดู 13.742377 ลองจิจูด 101.314166 กศน.ตาบลหนองยาว ทอี่ ยู่ หมูท่ ่ี 6 ตาบลหนองยาว อาเภอพนมสารคาม จังหวดั ฉะเชงิ เทรา พิกัดทีต่ ั้ง ละตจิ ดู 13.7692 ลองจิจดู 101.3533 กศน.ตาบลหนองแหน ทอ่ี ยู่ หมู่ที่ 13 ตาบลหนองแหน อาเภอพนมสารคาม จังหวัดฉะเชงิ เทรา พกิ ดั ทต่ี ้ัง ละตจิ ดู 13.677087 ลองจจิ ดู 101.330336

1.4 ลักษณะภูมิประเทศ สภาพพ้ืนที่ลักษณะสภาพพื้นที่อาเภอพนมสารคามส่วนใหญ่จะเป็นท่ีราบลุ่มสลับกับที่ราบสูง ภูเขา มีภูเขาที่สาคัญคือ เขาดงยาง อยู่ในตาบลหนองแหน แม่นา้ มีคลองเพียงสายเดียวที่ไหลผ่านอาเภอ คือ คลองท่าลาด 1.5 ภูมิอากาศ ลักษณะภูมิอากาศเป็นแบบมรสุมมี 3 ฤดู คือ - ฤดูร้อน เร่ิมต้ังแต่เดือน มีนาคม ถึงเดือน มิถุนายน - ฤดูฝน เริ่มต้ังแต่เดือน กรกฎาคม ถึงเดือน ตุลาคม - ฤดูหนาว เริ่มต้ังแต่เดือน พฤศจิกายน ถึงเดือน กุมภาพันธ์ 1.6 การปกครอง แบ่งเขตการปกครองตามพระราชบัญญัติลักษณะปกครองท้องที่ พระพุทธศักราช 2457 ออกเป็น 8 ตาบล 87 หมู่บ้าน และราชการบริหารส่วนท้องถ่ิน ดังน้ี (1) ตาบลเกาะขนุน มี15 หมู่บ้าน บุญฤทธิ์ สุขเกษม เป็นกานัน (2) ตาบลบ้านซ่อง มี14 หมู่บ้านนายสมบัติ จันธรรมาพิทักษ์ เป็นกานัน (3) ตาบลพนมสารคาม มี3 หมู่บ้านนางยุวดี ชัยวรวิทย์กุล เป็นกานัน (4) ตาบลเมืองเก่า มี7 หมู่บ้านนายวิชย์ชนนท์ ยงค์โภชน์ เป็นกานัน (5) ตาบลหนองยาว มี12 หมู่บ้านนายคเชนทร์ บุญประเสริฐ เป็นกานัน (6) ตาบลท่าถ่าน มี7 หมู่บ้านนางสมบัติ ตันซ้อ เป็นกานัน (7) ตาบลหนองแหน มี15 หมู่บ้านนายกรีฑา นพเกตุ เป็นกานัน (8) ตาบลเขาหินซ้อน มี14 หมู่บ้านนายประวิทย์เขียวจันทร์ เป็นกานัน รวม 87 หมู่บ้าน  เทศบาลตาบล 5 แห่ง ได้แก่ (1) เทศบาลตาบลพนมสารคาม มี นายนิกร จันธรรมาพิทักษ์ เป็นนายกเทศมนตรี (2) เทศบาลตาบลเกาะขนุน มี นายวชิรศักดิ์ ศักดถ์ิ าวรเลิศ เป็นนายกเทศมนตรี (3) เทศบาลตาบลเขาหินซ้อน มี นางสิริกาญจน์ เศรษฐวงศ์ เป็นนายกเทศมนตรี (4)เทศบาลตาบลบ้านซ่อง มี นายสมชาย จันธรรมาพิทักษ์ เป็นนายกเทศมนตรี (5)เทศบาลตาบลท่าถ่าน มี นายดารงค์ พงษ์นิทรัพย์ เป็นนายกเทศมนตรี  องค์การบริหารส่วนตาบล 6 แห่ง ได้แก่ (1) องค์การบริหารส่วนตาบลพนมสารคาม มี นายทนงศักด์ิ จามิกรณ์ เป็นนายกฯ (2) องค์การบริหารส่วนตาบลเกาะขนุน มี นายสมชาย กมลวงษ์ เป็นนายกฯ (3) องค์การบริหารส่วนตาบลหนองยาว มี นายสุนันท์บุญประเสริฐ เป็นนายกฯ (4) องค์การบริหารส่วนตาบลเมืองเก่า มี นายพเยาว์ ใหม่โสภา เป็นนายกฯ (5)องค์การบริหารส่วนตาบลเขาหินซ้อน มี นายสมพงษ์ เรืองสัมฤทธ์ิปฏิบัติหน้าท่ีนายกฯ (6)องค์การบริหารส่วนตาบลหนองแหน มี นายฉลอง กองอังกาบปฏิบัติหน้าที่นายกฯ

1.7 พื้นท่ีและการใช้ประโยชน์ พ้ืนที่ส่วนใหญ่ของอาเภอพนมสารคามจะใช้ประโยชน์ในการประกอบอาชีพทางด้านเกษตรกรรมสาหรับ ที่ลุ่ม ได้แก่ การทานาสลับกับการเพาะปลูกพืชไร่ โดยเฉพาะการปลูกพืชผักสวนครัวสามารถทารายได้ให้กับ เกษตรกรอยู่ในระดับที่น่าพอใจ ได้แก่ ในพื้นท่ีตาบลพนมสารคาม ตาบลหนองยาว ตาบลเมืองเก่า ตาบลท่าถาน สาหรับท่ีราบสูงส่วนใหญ่เกษตรกรจะเพาะปลูกมันสาปะหลัง ยูคาลิปตัส ในพื้นที่ตาบลเกาะขนุน ตาบลบ้านซ่อง และตาบลเขาหินซ้อน 1.8 หน่วยงานราชการ ส่วนกลาง 1. สานักพัฒนาภาค 1 หน่วยบัญชาการทหารพัฒนา 2. สถานีตารวจภูธรพนมสารคาม 3. สถานีตารวจภูธรเขาหินซ้อน 4. สถานีตารวจภูธรหนองแหน 5. ศูนย์ศึกษาการพัฒนาเขาหินซ้อน อันเนื่องมาจากพระราชดาริ 6. สรรพากรพ้ืนท่ีจังหวัดฉะเชิงเทรา สาขาพนมสารคาม 7. สานักงานสรรพสามิตจังหวัดฉะเชิงเทรา สาขาพนมสารคาม 8. สานักงานขนส่งจังหวัดฉะเชิงเทรา สาขาอาเภอพนมสารคาม 9. สานักงานท่ีดินจังหวัดฉะเชิงเทรา สาขาพนมสารคาม 10. สานกั งานเขตพ้ืนทีก่ ารศึกษาประถมศกึ ษาฉะเชิงเทรา เขต 2 11. โรงพยาบาลพนมสารคาม 12. สานักงานประกันสังคมจังหวัดฉะเชิงเทรา สาขาพนมสารคาม ส่วนภูมิภาค 1. สานักงานเกษตรอาเภอพนมสารคาม 2. สานักงานสาธารณสุขอาเภอพนมสารคาม 3. สานักงานพัฒนาชุมชนอาเภอพนมสารคาม 4. สานักงานปศุสัตว์อาเภอพนมสารคาม 5. ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศึกษาตามอัธยาศัยอาเภอพนมสารคาม 6. สานักงานวัฒนธรรมอาเภอพนมสารคาม 7. สานักงานสัสดีอาเภอพนมสารคาม 8. สานักงานท้องถ่ินอาเภอพนมสารคาม 9. สานักงานประมงอาเภอพนมสารคาม 1.9 หน่วยงานรัฐวิสาหกิจ 1. การไฟฟ้าส่วนภูมิภาคพนมสารคาม 2. การประปาส่วนภูมิภาคพนมสารคาม 3. สานักงานบริการโทรศัพท์พนมสารคาม

1.10 ด้านโครงสร้างพ้ืนฐาน 1.10.1 ไฟฟ้า มีหน่วยบริการผู้ใช้ไฟฟ้า สังกัดการไฟฟ้าส่วนภูมิภาคอาเภอพนมสารคาม จานวน 3 แห่ง ได้แก่ อาเภอราชสาส์น อาเภอสนามชัยเขต และอาเภอท่าตะเกียบ ให้แก่ผู้ใช้ไฟฟ้า แบ่งเป็นอาเภอพนมสารคาม -อาเภอราชสาส์น รวม 24,631 ครอบครัว และอาเภอสนามชัยเขต - อาเภอท่าตะเกียบ รวม 22,432 ครอบครัว 1.10.2 ประปา มีการประปาระดับอาเภอและตาบล หมู่บ้าน ดังน้ี - การประปาส่วนภูมิภาค จานวน 1 แห่ง ได้แก่ สานักงานการประปาส่วนภูมิภาค อาเภอพนมสารคาม มีผู้ใช้บริการ จานวน 7,013 ครอบครัว กาลังการผลิต 6,500 ลูกบาศก์ เมตรต่อวันโดยสูบนา้ จากคลองท่าลาด - การประปาหมู่บ้าน จานวน 51 แห่ง 1.10.3 การส่ือสารและโทรคมนาคม มีท่ีทาการไปรษณีย์ จานวน 1 แห่ง 1.11 การคมนาคมติดต่อส่ือสาร การคมนาคมติดต่อระหว่างอาเภอและจังหวัด รวมท้ังการคมนาคมภายในตาบลและหมู่บ้าน มี รายละเอียด ดังน้ี 1. ทางหลวงแผ่นดิน 304 ฉะเชิงเทรา - กบินทร์บุรี 2. ทางหลวงแผ่นดิน 319 ฉะเชิงเทรา - ปราจีนบุรี 3. ทางหลวงแผ่นดิน 3025 ระยอง - ปราจีนบุรี 4. ทางหลวงแผ่นดิน 3047 พนมสารคาม - บ้านสร้าง สาหรับเส้นทางเช่ือมระหว่างตาบลและหมู่บ้าน มีสภาพเป็นถนนลูกรัง จานวน 63 สาย 1.12 ด้านเศรษฐกิจ 1.12.1 ด้านเกษตรกรรม พื้นท่ีทั้งหมดของอาเภอพนมสารคาม 357,500 ไร่ (572 ตารางกิโลเมตร) พ้ืนท่ีการเกษตร 278,690 ไร่ เกษตรกร จานวน 6,781 ครัวเรือน พืชเศรษฐกิจที่สาคัญ ข้าว พื้นที่ปลูก 109,108 ไร่ สามารถทานาได้ทั้งนาปี และนาปรัง(นาปรัง 60,979 ไร่) ผลผลิตเฉลี่ย นาปี 698.3 ก.ก./ไร่ มันสาปะหลังพ้ืนที่ปลูก 75,695 ไร่ ผลผลิตเฉลี่ย 2,841.29 ก.ก./ไร่ ถ่วั เหลืองพนื้ ทีป่ ลกู 140 ไร่ มะม่วง พื้นที่ปลูก 4,424 ไร่ ส่วนใหญ่เป็นมะม่วงพันธ์ุดี เช่น น้าดอกไม้เบอร์ 4 น้าดอกไม้สที อง เขียวเสวยแรด และอ่ืน ๆ โดยเฉพาะอย่างย่ิงเกษตรกรชาวสวนได้มีการรวมตัวกันตั้งเป็นชมรม ชาวสวนอาเภอพนมสารคาม มีสมาชิก 50 คน สร้างสวนมะม่วงคุณภาพเพื่อการส่งออก พื้นที่ประมาณ 4,000 - 5,000 ไร่ นบั เปน็ แหลง่ ใหญ่ที่สุดของจงั หวดั ฉะเชิงเทรา พืชผกั มีพน้ื ทีป่ ลกู ผกั ประมาณ 663 ไร่ ส่วนใหญ่อยู่ในเขตตาบลหนองยาวและตาบล บ้านซ่อง ซึ่งสามารถส่งขายในตลาดเขตอาเภอพนมสารคาม พอเพียงกับความต้องการของตลาด โดยไม่ ต้อง นาเข้าพืชผักจากต่างจังหวัด และยังมีกลุ่มผู้ปลูกผักปลอดสารพิษ 2 กลุ่ม สมาชิก 50 คน ส่งผักขายทั้งใน ตลาดอาเภอ และจังหวัด ซ่ึงในอนาคตมีแผนจะผลิตผักปลอดภัยจากสารพิษ ส่งให้โรงพยาบาลพนมสารคามเป็น ประจา ขณะนอี้ ยู่ระหว่างจัดทาโครงการรว่ มกัน

พชื สมนุ ไพร มกี ารจัดต้งั กลมุ่ ผปู้ ลกู สมุนไพรครบวงจรข้นึ ท่ีบา้ นม่วงโพรง หมู่ท่ี 1 ตาบล เขาหินซ้อน สมาชิก 47 คน ผลผลิตที่ได้ส่งให้ชมรมพืชยาไทยพนมสารคาม เพื่อผลิตเป็นอาหารเสริมป้องกันและ รกั ษาโรคในการเล้ียงกุ้งกุลาดา และการเลย้ี งไก่เน้ือ นกกระทาไข่ เพ่ือลดการใชย้ า และแก้ไขปัญหาสารพิษตกค้างใน สนิ ค้าเกษตร ซงึ่ เปน็ การดาเนินการท่สี อดคลอ้ งกบั นโยบายของรัฐบาล นอกจากนี้ผลผลิตสมุนไพรบางส่วน ยังส่ง ให้โรงพยาบาลเจ้าพระยาอภัยภูเบศร และองค์การเภสัชกรรม การปศุสัตว์อาเภอพนมสารคามเป็นแหล่งผลิตอาหารเล้ียงชาวจังหวัดฉะเชิงเทราและ จังหวัดใกล้เคียง มีการเลี้ยงสัตว์เศรษฐกิจท่ีสาคัญ ดังนี้ โคพนั ธ์เุ นื้อ 4,595 ตวั กระบือ 565 ตัว สุกร 103,249 ตวั ไกพ่ ันธเุ์ น้อื 6,675,408 ตวั ไกพ่ ันธ์ุไข่ 1,007,500 ตัว ไก่พันธุพ์ นื้ เมือง 22,505 ตวั เปด็ พันธ์เุ นือ้ 1,105,100 ตัว เปด็ เทศ 505 ตัว เปด็ พันธุ์ไข่ 20,000 ตัว ปัญหาที่เกิดจากการเล้ียงสัตว์ โดยเฉพาะฟาร์มสุกรมักเกดิ ในฤดูฝนซ่งึ นา้ เสียล้นจากบ่อพัก ไหลไปในพื้นท่ี ใกล้เคียง ซึ่งอาเภอได้แก้ไขโดยการส่งเสริมให้ผู้เลี้ยงสร้างบ่อบาบัดนา้ เสีย มีผู้ประกอบการรายใหญ่ให้ความร่วมมือ สร้างระบบบาบัดน้าเสีย จานวน 40 ฟาร์ม สร้างบ่อแก๊สชีวภาพ ประมาณ 60 ราย ปัจจุบันไม่มีการ ร้องเรียนปัญหาน้าเสียจากฟาร์มสุกรแต่อย่างใด การประมง อาเภอพนมสารคาม มีเกษตรกรผู้ทาการประมง จานวน 573 ราย จานวน 1,025 บ่อ ปริมาณที่เลยี้ งได้ 765.65 ตนั เนื้อท่ีในการเพาะเล้ียง 2,422.97 ไร่ 1.13.2 การอุตสาหกรรม มีโรงงานอุตสาหกรรมที่ได้รับอนุญาตดาเนินการประกอบการ จานวน 99 แห่ง ท่ี สาคัญ ได้แก่ โรงงานเกษตรรุ่งเรือง ผลิตกระดาษตรา AA โรงงานผลิตไฟฟ้า Thai Powwer Supply ซึ่งผลิต ไฟฟ้าโดยใช้เช้อื เพลิงจากวัสดุการเกษตร สามารถผลิตไฟฟ้าใช้ในเครือกลุ่มโรงงานพนมสารคาม และเหลือจาหน่าย ให้การไฟฟ้าส่วนภูมิภาค นอกจากนั้นยังเป็นที่ตั้งของสวนป่ากิตติ ซึ่งส่งเสริมการปลูก และรับซื้อไม้ยูคาลิปตัส และพืชผลการเกษตรทัว่ ภาคตะวนั ออก และภาคตะวันออกเฉยี งเหนอื 1.13.3 การพาณิชย์ - มีสถานบริการนา้ เชื้อเพลิงขนาดใหญ่ จานวน 28 แห่ง - ศูนย์การค้าเทสโก้ โลตัส ศูนย์กลางการค้าตลาดท่าเกวียน ศูนย์การค้าศิริพนมตลาดเกาะ ขนุนและตลาดเขาหินซ้อน 1.13.4 การท่องเทยี่ ว สถานทท่ี อ่ งเท่ียวที่สาคัญได้แก่ - ศูนย์ศกึ ษาพัฒนาการเขาหินซ้อน อันเน่อื งมาจากพระราชดาริ ตั้งอยู่ที่ตาบลเขาหินซ้อน ห่างจากอาเภอประมาณ 17 กิโลเมตร สถานท่ีแห่งน้ีเป็นศูนย์ศึกษาการพัฒนาแห่งแรก ซ่ึงพระบาทสมเด็จพระ เจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลเดช ได้ทรงมีพระราชดาริให้ตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 8 สิงหาคม 2522 ปัจจุบันเป็นสถานที่ศึกษาดู งานด้านการพฒั นาที่ดนิ เศรษฐกิจพอเพียง และพกั ผ่อนหยอ่ นใจของชาวอาเภอพนมสารคามและอาเภอใกลเ้ คียง - สวนรกุ ขชาติพระบาทสมเดจ็ พระปน่ิ เกล้าเจ้าอยหู่ วั ตัง้ อยใู่ นพ้นื ทต่ี าบลเขาหนิ ซ้อน - อาเภอกาลังพัฒนาแหล่งท่องเท่ียวทางวรรณคดีแห่งใหม่เพื่อเช่ือมโยงกับการสถานท่ี ท่องเที่ยวของจังหวัด ได้แก่ อุทยานพระรถเสน ซ่ึงตั้งอยู่ท่ีหนองรี เขตเทศบาลตาบลท่าถ่าน

- อาเภอพนมสารคาม มโี รงแรมและสถานบรกิ ารท่ีจะรองรบั นกั ทอ่ งเทย่ี วได้ ดงั นี้ โรงแรม จานวน 5 แหง่ สถานบรกิ ารและเริงรมย์ จานวน 2 แห่ง 1.14 ด้านสงั คม สถานศกึ ษาในระบบโรงเรยี น อาเภอพนมสารคาม จานวน 43 แห่ง - สังกัดสานักงานเขตพื้นที่การศึกษาฉะเชิงเทราเขต 2 จานวน 4 แหง่ - โรงเรียนประถมศึกษาของเอกชน จานวน 3 แหง่ จานวน 1 แหง่ - โรงเรยี นสงั กัดมัธยมศกึ ษา จานวน 1 แหง่ - วิทยาลัยเทคโนโลยีเกษตรกรรมฉะเชิงเทรา - วทิ ยาลยั การอาชพี พนมสารคาม แห่ง สถานศึกษานอกระบบโรงเรียน แห่ง - ศูนย์การศึกษานอกระบบและการศกึ ษาตามอธั ยาศยั อาเภอพนมสารคาม จานวน 1 แห่ง แห่ง ศาสนสถาน แบง่ ออกเป็น จานวน 58 จานวน 4 - วัดพทุ ธศาสนา จานวน 1 - สานกั สงฆ์ - โบสถค์ ริสต์ 1.15 การสาธารณสุข (1) มกี ารใหบ้ ริการด้านการสาธารณสุข โดยมสี ถานบรกิ าร ดังนี้ - โรงพยาบาล ขนาด 120 เตยี ง จานวน 1 แห่ง - สานักงานสาธารณสขุ อาเภอ จานวน 1 แห่ง - สถานอี นามยั ประจาตาบล/หมู่บา้ น จานวน 12 แห่ง - สถานพยาบาลเอกชน - คลินกิ เวชกรรม จานวน 11 แห่ง - คลนิ คิ การพยาบาลและผดุงครรภ์จานวน 1 แหง่ - คลินิคเฉพาะทาง จานวน 3 แห่ง - คลินคิ ทนั ตกรรม จานวน 4 แห่ง - รา้ นขายยาแผนปจั จุบนั จานวน 15 แห่ง - รา้ นขายยาแผนปัจจบุ นั บรรจุเสร็จ จานวน 5แหง่ - ร้านขายยาแผนปัจจุบนั สาหรบั สตั ว์ จานวน 4แหง่ - สถานทีผ่ ลติ ยาแผนโบราณ จานวน 1 แหง่ - รา้ นขายยาแผนโบราณ จานวน 8 แห่ง - เทคนิคการแพทย์ จานวน 1 แห่ง (2) อตั ราการมแี ละใช้สว้ มราดน้า ร้อยละ 100 (3) เสียงตามสาย จานวน 76 แหง่ ครอบคลุมได้รอ้ ยละ 100

1.16 ความปลอดภยั ในชวี ิตและทรพั ย์สิน มีสถานีตารวจภูธร จานวน 3 แห่ง ดงั น้ี 1. สถานตี ารวจภธู รพนมสารคาม 2. สถานตี ารวจภูธรหนองแหน 3 สถานีตารวจภธู รเขาหนิ ซอ้ น 1.17 ดา้ นทรัพยากรธรรมชาตแิ ละสง่ิ แวดลอ้ ม แหลง่ น้าธรรมชาติ ทรัพยากรน้า ทรัพยากรนา้ ในอาเภอพนมสารคามนั้นขาดความอุดมสมบูรณ์ ซึ่งมีสาเหตุมาจาก แหล่งนา้ ธรรมชาตมิ ีนอ้ ย มีคลองท่าลาดเพียงสายเดียวท่ีไหลผา่ นพืน้ ท่ีบางส่วนของอาเภอ ส่วนแหล่ง เก็บน้าธรรมชาติอ่ืน ๆ เช่น ห้วย หนอง บึง หลายแห่งมีสภาพตื้นเขินไม่สามารถกักเก็บน้าไว้ใช้เมื่อถึงฤดูแล้งได้ อาเภอได้สั่งการให้องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นทุกแห่งจัดทาโครงการพัฒนาแหล่งน้า โดยเน้นที่การพัฒนา จิตสานึกของประชาชนท่ีอยู่ใกล้แหล่งน้าให้เห็นความสาคัญในการอนุรักษ์ และพัฒนาแหล่งน้า ทรพั ยากรป่าไม้ อาเภอมีพ้ืนที่ปา่ ไม้ทส่ี าคญั ไดแ้ ก่ป่าแควระบมสยี ัด เนอื้ ทปี่ ระมาณ46 ตารางกิโลเมตร แต่ในสภาพ ปัจจุบันราษฎรได้ทาการบุกรุกท่ีป่าผืนดังกล่าวจนไม่เหลือสภาพเป็นป่าอีกต่อไป ทรัพยากรดนิ ทรัพยากรดินในอาเภอพนมสารคามส่วนใหญ่ขาดความอุดมสมบูรณ์ ในหลายพื้นท่ีเป็นดินเปร้ียว การใช้ประโยชน์จากทรัพยากรดินซ่ึงประกอบไปด้วยดินเหนียว ใช้ในการประกอบการกสิกรรม ดินร่วนจะใช้ เพาะปลกู พืชไร่และพืชสวนครัว และดินลูกรังจะปลูกมันสาปะหลังและยูคาลิปตัสจะมีการขุดหน้าดินไปขายหรือมี การบ่อลูกรังทาให้เกิดการพังทลายของดินและดินส่วนที่เหลือจะขาดความอุดมสมบูรณ์ ประกอบกับการใช้ ประโยชน์จากดินของเกษตรกรยังไม่ถูกวิธี และไม่มีการบารุงรักษาดิน ทาให้ดินเส่ือมสภาพความอุดมสมบูรณ์ลง 2 ) สภาพทางสงั คม - ประชากร ขอ้ มลู ด้านประชากร ตารางแสดงข้อมูลจานวนครัวเรือน , จานวนประชากร ตาบลเขาหนิ ซ้อน ลาดบั ที่ หม่ทู ี่ ช่ือหมบู่ ้าน จานวนประชากร จานวน ครัวเรือน 1 1 บา้ นมว่ งโพรง ชาย (คน) หญิง (คน) รวม (คน) 1,220 1,269 2,489 637 784 2 2 บ้านเขาหนิ ซอ้ น 1,497 1,505 3,002 395 175 3 3 บ้านแหลมเขาจนั ทร์ 558 535 1,082 154 220 4 4 บ้านปรือวาย 327 363 690 247 188 5 5 บ้านหนองว่านเหลือง 298 295 593 228 6 6 บา้ นหนองแสง 582 449 931 7 7 บา้ นบ้านลามหาชยั 558 836 1,135 8 8 หนองยายแจม่ 400 419 819 9 9 บ้านหนองกลางดง 448 577 925

ตาบลเขาหนิ ซ้อน ลาดับที่ หมูท่ ี่ ชือ่ หมบู่ า้ น จานวนประชากร จานวน ครวั เรอื น 10 10 บ้านเขาหน้ามอด ชาย (คน) หญิง (คน) รวม (คน) 493 525 1,018 257 257 11 11 บา้ นห้วยสาโรงใต้ 544 535 1,079 175 127 12 12 บ้านคลองตะเคยี น 359 353 712 128 3,972 13 13 บา้ นหนองเหยี ง 248 255 503 14 14 บ้านหนองปรอื 293 281 574 รวม 7,825 8,197 15,552 * ข้อมูล ณ.วันที่ 1 ตุลาคม 25๖1 อ้างอิงจาก.ขอ้ มลู ประชากรองคก์ ารบริหารส่วนตาบลเขาหินซ้อน ตาบลพนมสารคาม ลาดบั ที่ หม่ทู ่ี ชอ่ื หม่บู า้ น จานวนประชากร จานวน ชาย (คน) หญงิ (คน) ครัวเรอื น รวม (คน) 1 1 บ้านท่าเกวยี น 4,130 4,658 8,788 3,934 704 675 2 2 บ้านเมืองกาย 326 378 676 244 10,168 4,853 3 3 บ้านเชียงใต้ 328 348 รวม 4,784 5,384 * ขอ้ มูล ณ.วันท่ี 20 ธันวาคม 2561 อ้างอิงจาก อาเภอพนมสารคาม ตาบลหนองยาว ลาดับที่ หมทู่ ี่ ชอื่ หมู่บ้าน จานวนประชากร จานวน ครัวเรอื น 1 หมทู่ ี่ 1 บา้ นหนองทราย ชาย (คน) หญงิ (คน) รวม (คน) บ้านปกติ 2 หมู่ท่ี 2 บ้านหนองป่าตอง 241 307 548 173 3 หมู่ที่ 3 บา้ นแหลมไผศ่ รี 325 322 647 208 4 หมู่ท่ี 4 บ้านอ่าวสเี สยี ด 849 912 1,761 616 5 หมทู่ ่ี 5 บ้านแล้ง 371 402 773 223 6 หมทู่ ่ี 6 บ้านนาเหลา่ บก 255 298 553 199 7 หมู่ท่ี 7 บา้ นหนองยาว 529 581 1,110 451 8 หมู่ท่ี 8 บา้ นต้นนา 398 420 818 269 9 หมทู่ ี่ 9 บา้ นต้นตาล 293 288 581 187 10 หมูท่ ่ี 10 บ้านต้นนาใหม่ 331 328 659 189 11 หมู่ท่ี 11 บ้านต้นตาลใหม่ 236 268 504 145 272 294 566 154

12 หมู่ท่ี 12 บา้ นหนองป่าตอง 301 334 566 178 เหนอื รวม 4,401 4,754 9,155 2,992 * ข้อมูล ณ.วนั ท่ี 1 ตุลาคม 2561 อ้างองิ จาก.ข้อมลู ประชากรองคก์ ารบรหิ ารสว่ นตาบลหนองยาว ตาบลท่าถา่ น ลาดับท่ี หมูท่ ่ี ชอ่ื หมบู่ า้ น จานวนประชากร จานวน ครวั เรอื น 1 1 บา้ นทา่ ลาดเหนอื ชาย (คน) หญงิ (คน) รวม (คน) 293 311 604 (คน) 1730 319 2 2 บา้ นทา่ ถา่ น(ดอนทอง) 819 911 989 2,214 706 3 3 บ้านโคกหวั ขา้ ง 505 487 534 913 410 4 4 บา้ นหนองเคด็ 1,070 1,144 1,155 3,929 936 5 5 บ้านตน้ กระบก 261 273 294 6 6 บ้านตลิ่งชัน 434 479 374 7 7 บา้ นหนองเค็ดใหม่ 547 608 583 รวม 3,929 4,210 4,210 * ขอ้ มลู ณ.วันที่ 25 พฤศจกิ ายน 2561 อ้างอิงจาก สานกั งานเทศบาลตาบลทา่ ถ่าน ตาบลหนองแหน ลาดบั ท่ี หมทู่ ี่ ช่ือหมบู่ ้าน จานวนประชากร จานวน ครัวเรอื น 1 หมทู่ ี่ 1 บ้านหนองแหน ชาย (คน) หญิง (คน) รวม (คน) บ้านปกติ 2 หมทู่ ี่ 2 บ้านดงยางไทย 182 222 387 3 หมู่ที่ 3 บา้ นดงยาง 347 376 706 132 4 หมู่ท่ี 4 บา้ นดงยางนอก 517 546 234 5 หมู่ท่ี 5 บ้านสระสองตอน 199 207 1,046 323 6 หมู่ที่ 6 บา้ นคลองหว้ ย 239 247 380 110 7 หมู่ท่ี 7 บา้ นปากหว้ ย 621 627 460 146 8 หมทู่ ่ี 8 บ้านหนองบวั 495 491 472 9 หมู่ที่ 9 บ้านโคก 335 330 1,248 686 10 หมู่ที่ 10 บา้ นบึงกระจบั 208 238 986 254 11 หมทู่ ่ี 11 บ้านปลายกระจับ 137 167 665 142 12 หมทู่ ่ี 12 บา้ นโคกน้อย 190 216 446 96 13 หมู่ที่ 13 บ้านหนองกระทมุ่ 531 517 304 128 284 358 406 361 238 1,048 642

ตาบลหนองแหน ลาดับท่ี หมู่ท่ี ชอื่ หมูบ่ ้าน จานวนประชากร จานวน ครวั เรือน 14 หมู่ที่ 14 บ้านป่าไร่ ชาย (คน) หญงิ (คน) รวม (คน) บา้ นปกติ 15 หมทู่ ี่ 15 บา้ นหนองเคด็ 224 239 463 219 269 488 153 รวม 4,728 4,986 9,714 125 3,599 * ขอ้ มูล ณ.วนั ที่ 20 ธันวาคม 2561 อ้างอิงจาก อาเภอพนมสารคาม ตาบลบา้ นซอ่ ง ลาดับ หมูท่ ่ี ชื่อหม่บู า้ น จานวนประชากร จานวน ท่ี ครัวเรือน ชาย (คน) หญิง (คน) รวม (คน) บ้านปกติ 1 หมูท่ ่ี 1 บา้ นซอ่ ง 134 123 257 2 หมู่ที่ 2 แถวธาร 335 350 685 89 3 หมทู่ ี่ 3 หนองหว้า 442 450 892 254 4 หมทู่ ี่ 4 ตน้ สาโรง 195 205 400 403 5 หมทู่ ี่ 5 หัวกระสงั ฆ์ 590 687 1277 163 6 หมู่ท่ี 6 หัวกระพ้ี 384 413 797 449 7 หมทู่ ี่ 7 ธารพูด 424 454 878 226 8 หมู่ท่ี 8 บ้านไร่ 438 457 895 344 9 หมทู่ ี่ 9 หนองน้าพุ 308 346 654 334 10 หมทู่ ี่ 10 หัวกระสังฆเ์ กา่ 314 394 708 244 11 หมทู่ ่ี 11 หนองตารอด 270 259 529 268 12 หมู่ท่ี 12 หว้ ยปลีก 378 372 750 223 13 หมู่ท่ี 13 หนองสองหอ้ ง 408 424 832 257 14 หมทู่ ี่ 14 เกาะสวุ รรณ 333 322 655 225 5256 208 รวม 4953 10290 3687 * ข้อมลู ณ.วนั ท่ี 20 ธันวาคม 2561 อ้างองิ จาก อาเภอพนมสารคาม

ตาบลเกาะขนุน ลาดับ หมทู่ ี่ ช่อื หมู่บา้ น จานวนประชากร จานวน ท่ี ครัวเรอื น ชาย(คน) หญิง (คน) รวม (คน) ๑ ๑ บ้านโรงเลอ่ื ยจกั ร ๑๖๕ ๑๙๕ ๓๖๐ ๙๓ ๒ ๒ บ้านเกาะขนนุ ๙๙๙ ๑,๑๐๕ ๒,๑๐๔ ๕๐๗ ๓ ๓ บ้านปากคลองม่วง/บางกระด่ี ๘๐๕ ๗๙๖ ๑,๖๐๑ ๔๒๓ ๔ ๔ บา้ นหนองเสือ ๕๐๙ ๕๓๓ ๑.๐๔๒ ๒๖๒ ๕ ๕ บ้านแหลมตะคร้อ ๖๑๒ ๖๔๙ ๑,๖๐๑ ๓๑๐ ๖ ๖ บา้ นนานอ้ ย ๔๔๗ ๔๔๔ ๘๙๑ ๒๖๖ ๗ ๗ บา้ นชายเคอื ง ๗๗๑ ๗๙๖ ๑,๕๖๗ ๔๑๒ ๘ ๘ บ้านไรด่ อน ๑,๑๔๔ ๑,๑๓๐ ๒,๒๗๔ ๕๓๓ ๙ ๙ บ้านชาปา่ หวาย/หนองปรือ ๔๘๕ ๔๗๒ ๙๕๗ ๒๕๘ ๑๐ ๑๐ บา้ นหว้ ยพลู ๓๘๘ ๔๔๗ ๘๓๕ ๒๐๗ ๑๑ ๑๑ หนองประดลู่ าย/บา้ นหนิ ดาษ ๒๘๙ ๒๗๐ ๕๕๙ ๑๓๗ ๑๒ ๑๒ บ้านหนองอโี ถน ๒๘๐ ๓๑๐ ๕๙๐ ๑๗๙ ๑๓ ๑๓ บา้ นดอนขเ้ี หลก็ ๓๕๘ ๓๕๓ ๗๑๑ ๑๘๐ ๑๔ ๑๔ หนองบอ่ /หนองป่า ๒๔๐ ๒๖๖ ๕๐๖ ๑๓๑ ๑๕ ๑๕ บ้านห้วยสาม ๒๒๓ ๒๑๙ ๔๔๒ ๑๑๓ รวม ๖,๖๖๔ ๖,๘๕๔ ๑๓,๕๑๘ ๔,๕๑๒ * ข้อมูล ณ วันท่ี ๓๑ ตุลาคม ๒๕๖๑ อ้างองิ จาก เทศบาลตาบลเกาะขนุน และองค์การบรหิ ารส่วนตาบลเกาะขนุน ตารางแสดงข้อมูลกลมุ่ อายุ ลาดบั ท่ี ช่วงอายุ ชาย (คน) หญงิ (คน) รวม (คน) 1. 0 - 5 ปี 2392 2324 4716 2. 6 – 14 ปี 3908 3668 7576 3. 15 – 39 ปี 12378 12072 24450 4. 40 – 59 ปี 10244 11210 21454 5. 60 – 69 ปี 2994 3639 6633 6. 70 – 79 ปี 1454 1941 3395 7. 80 – 90 ปขี ึน้ ไป 648 959 1607 8. ไมป่ รากฏ ปีเกิด 148 235 383 รวม ทม่ี า : (สานักสาธารณสุขอาเภอพนมสารคาม) ข้อมูลวันท่ี 3 ตลุ าคม พ.ศ. 2560

ตารางแสดงข้อมลู ศาสนา จานวน (คน) คดิ เปน็ รอ้ ยละ ศาสนสถาน (แหง่ ) ลาดับท่ี ศาสนา 80,579 98 วัด ..............58.......แห่ง 1,644 2 โบสถ์คริสต์......1......แหง่ 1. พุทธ - - สานักสงฆ์........4......แห่ง - - 2. ครสิ ต์ 3. อสิ ลาม 4. อน่ื ๆ 3 ) สภาพทางเศรษฐกิจ (ข้อมูลจาก Micro Planning) - โครงสร้างฐานอาชพี ของชุมชน อาชีพหลกั ได้แก่ เกษตรกรรม ปศสุ ตั ว์ ประมง อตุ สาหกรรมในครัวเรอื น อาชีพเสริม ไดแ้ ก่ทานา,ทาสวน,ปลกู ผกั ,เกษตรทฤษฎใี หม่ รบั จา้ ง - ผลผลติ หรือสินค้า / บรกิ าร ทส่ี าคัญของตาบล ประชากรส่วนมากประกอบอาชีพ เกษตรกรรม ค้าขายและข้าราชการ/พนักงานบริษัทรับจ้างใน โรงงานอตุ สาหกรรม - รายได้เฉลย่ี ของประชากร 23,000 – 100,000 บาท/คน/ปี