ลิลิตตะเลงพ่ายง่ายสุด ๆ

วรรณคดีไทย เรื่อง ลิลิตตะเลงพาย นักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 5 พระนพิ นธของ - สมเด็จพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานุชิตชโิ นรส -

กําเนิด ลิลิตตะเลงพาย สมเด็จพระมหาสมณเจา แตงเพราะบานเมืองมีการเปล่ียน กรมพระปรมานุชิตชิโนรส การปกครองและเศรษฐกิจซบเซา 03 แตงขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร 01 เนื้อหาพูดถึงสงครามระหวางไทย 04 กับพมา โดยฝายพมาพายแพ กวี \"ลิลิตตะเลงพาย\" พูดถึงศึก 02 ยุทธหัตถีที่เกิดข้ึนในสมัยอยุธยา จึงใชคําวา \"ตะเลงพาย\" เพ่ือให ทราบถึงความพายแพของพมา 05 ดัดแปลงมาจากพระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) โดยแตง แนวเดียวกับยวนพายโคลงด้ัน หรือ โคลงยวนพาย

จุดประสงคในการแตง ยอพระเกียรติพระมหากษัตริยไทย คือ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช แตก็ มิไดดูหม่ินพระเกียรติสมเด็จพระมหาอุปราชา ดังเชนตอนที่พระมหาอุป ราชาส้ินพระชนม ไดกลาวถึงพระมหาอุปราชาอยางสมพระเกียรติวา \"วายชีวาตม์สุดสิน สู้ฟาเสวยสวรรค์\" ฉลองศึกวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามในรัชกาลที่ 3 (พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัว) สรางสมพระบารมีของผูแตง ปลุกใจใหคนไทยรักชาติและเทิดทูนแผนดินไทยจน พรอมจะเสียสละเพ่ือบานเมือง ผูนําตองมีความเขม แข็งเพื่อปกปองบานเมืองใหเกิดความสงบสุข

แนวคิดสาํ คัญ สาํ หรับเนื้อหาของการยอพระเกียรติในเร่ืองลิลิต ตะเลงพาย มุงเนนพระปรีชาสามารถทางการรบของ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยเฉพาะชัยชนะอันงดงาม ของพระองคเม่ือคร้ังทรงกระทําสงครามยุทธหัตถีกับพระ มหาอุปราชาแหงกรุงหงสาวดี ในพุทธศักราช 2135 นอกจากความสามารถทางการรบแลว ผูแตงยังทรง เนนความสามารถทางการปกครอง และทรงพระราชจริยา วัตรอันงดงามของพระองค

รูปแบบคาํ ประพันธ 17 % โคลงสองสุภาพ 45 บท รายสภุ าพ 49 บท 10 % โคลงสสี่ ุภาพ 3% 335 บท โคลงสามสภุ าพ 70 % 10 บท

องคประกอบเนื้อหา สวนท่ี 1 สวนท่ี 2 สวนท่ี 3 บทยอ บทดาํ เนิน บทเสริมตาม พระเกียรติ เร่ืองราวตาม จินตนาการ พงศาวดาร ของกวี ในเร่ืองลิลิตตะเลงพา ยน้ี มีองคป ระกอบ เนือ้ หาที่ดาํ เนินตามพระราชพงศาวดารฉบับ จันทนุมาศ (เจมิ ) มุงเนน พระปรีชาสามารถ ทางการรบของสมเด็จพระนเรศวร โดยเฉพาะ ชยั ชนะอันงดงามของพระองคเมอื่ คร้ังทรง กระทาํ สงครามยทุ ธหัตถกี ับพระมหาอปุ ราชา

ยุคสมัยที่แตงลิลิตตะเลงพาย วรรณคดเี รื่องนแี้ ตง ในสมัยกรุงรัตนโกสนิ ทร ชว งรัชกาลที่ 3 คาดวา ทรงใชเวลานพิ นธ เปน เวลาหลายป ดงั ทท่ี รงระบขุ อความไวใน โคลงทายเรอ่ื ง ทรงกลา วถึงการปฏสิ งั ขรณ วดั พระเชตุพนวิมลมังคลารามไววา บรรจงเสาวเลขแลว้ หลายคงุ ขวบฤา ปางปนธเรศอาํ รุง โลกเลยี ง ทํานุกเชตุพนผดุง เผดิมตึก เต็มเอย อาวาสอาจเพ่งเพียง แผ่นฟามาเสมอ (กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ) ลิลิตตะเลงพายจึงนาจะแตงขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ.2375

รายนาม ตัวละคร สําคัญ

ฝา ยไทย สมเด็จพ(พระระนอเรงศควดราํ ม)หาราช มคี วามเปน นกั ปกครอง ความเปน นกั รบ ความสุขมุ รอบคอบ ความฉลาด รอบรู มไี หวพริบ วรี บุรุษตนแบบกษัตริยไทย ความเปนนักรบ สมเด็จพระ ความเปนนอ งทดี่ ี เอกาทศรถ (พระองคขาว) พระอนุชาคูพ ระทยั

พระมหาอุปราชา ฝายพมา เปย มหนา ที่ ขาดความหนกั แนน มีความเปนลกู กตัญู ความมีพระทยั ออ นไหว ความมีขัตตยิ มานะ กษตั ริยท ี่กระหายอาํ นาจ พระเจาหงสาวดี (นันทบุเรง) ความไมร จู กั พอในอาํ นาจ

ชางศึกคูบารมี

ฝา ยไทย เจาพระยาปราบหงสาวดี เดมิ มีช่อื วา \"พลายภูเขาทอง\" เจาพระยาปราบไตรจักร เปน ชา งคูพระบารมขี องสมเด็จ พระนเรศวรมหาราช หลังจาก ขึ้นระวางแลวไดบรรดาศกั ดิ์เปน เจา พระยาไชยานุภาพ ตอ มาไดร ับพระราชทานนามวา \"เจาพระยา เม่อื กอนไดใชช อื่ วา \"พลายบญุ เรอื ง\" ปราบหงสาวด\"ี ในครงั้ ทชี่ นะศกึ ยุทธหตั ถี ถูก เปนชา งทรงของสมเดจ็ พระเอกาทศรถใช บนั ทึกไวใ นพงศาวดาร เชื่อกนั วา เปน ชางท่ีมี เปนชา งทรงชนกับพลายพัชเนียง ชางขอ ความจงรักภกั ดีและมีความกลาหาญเสียสละ งมางจางชโร เจาเมอื งจาปะโร ในสงคราม ชว ยกอบกูชาติ มลี กั ษณะทางคชลักษณท ดี่ ี กอบกูกรงุ ศรีอยุธยา เมอ่ื พ.ศ. 2135 สว นหนึง่ ไดแกห ลงั ทโ่ี คงลาดคลายกา นกลวย พรอมกบั เจา พระยาไชยานุภาพ (พลาย ภเู ขาทอง) ในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช

ฝายพมา ชางพลายพัทธกอ ชางพลายพทั ธกอ เปน ชา งทรงของพระมหา อุปราชามีนาม \"งะเยโซง\" ในภาษาพมา แตท ่ถี ูก บนั ทกึ ไวในพงศาวดารฉบบั หอแกว ระบนุ ามพระ คชาธารวา \"เยโป\" ซ่ึงนาจะหมายความวา เปยม ดวยอานภุ าพหาญกลา

เน้ือเรื่องยอ เหตุการณทางกรงุ หงสาวดี พระเจา นันทบุเรง กษัตริยพ มา ทรงทราบขา ววาพระ มหาธรรมราชาสวรรคต จงึ ทรงคาดวา กรงุ ศรีอยุธยาอาจมีการชงิ บัลลงั กกนั ระหวาง พระนเรศวรกับพระเอกาทศรถ จงึ รบั ส่งั ใหพระมหาอุปราชาผเู ปนโอรสยกทพั มา รกุ รานไทย แตพระมหาอุปราชาไดก ราบทลู พระราชบิดาวา โหรทาํ นายวาพระองค กาํ ลังมเี คราะห พระเจา นันทบเุ รงจึงตรัสประชดวา ถา แกรงจะมีเคราะหกใ็ หน ํา เสอื้ ผา สตรมี าสวมใสเ พ่ือเปน การสรา งเคราะห พระมหาอปุ ราชาเกรงพระราชอาญา และทรงอบั อาย จึงยกทพั ไปกรุงศรีอยธุ ยา โดยเกณฑพ ลจากเชยี งใหมแ ละเมอื งขึ้น ตางๆ มาชว ย จากนั้นพระองคก็เสดจ็ เขา หองเพื่อไปลาพระสนมดว ยความอาลยั พระเจา กรงุ หงสาวดีประทานโอวาท พระเจานันทบุเรง ประทานโอวาท 8 ประการ แกพระมหาอุปราชา ดงั นี้ 1.อยาหูเบา 4.อยา ไวใ จคนขลาดเขลา 7.ใหรางวัลทหารทีม่ ีความสามารถ 2.อยา ทําอะไรตามใจตนเอง 5.รอบรูกระบวนการจัดทัพ 8.จงพากเพียร 3.ใหเ อาใจทหาร 6.รูหลกั ตาํ ราพิชัยสงคราม

คุณคาดานตาง ๆ คุณคาดานวรรณศิลป เปน แบบอยางการแตง วรรณคดีเฉลมิ พระเกยี รตทิ ด่ี ีเดนทัง้ ดานเนื้อหา สํานวนโวหาร และกลวิธกี ารแตง กวปี รงุ แตงเน้ือหา ไดอยา งเหมาะสมโดยนาํ ขอเทจ็ จริงจากประวัตศิ าสตรมาผสม ผสานกบั เนื้อหาที่สรางสรรคข นึ้ จากจินตนาการอยา งกลมกลนื มี การดําเนินเรื่องท่สี ะเทือนอารมณและเราใจผอู านมีการเลือกสรร ถอ ยคําอยางประณีต ทําใหสอ่ื ความไดชัดเจนและมีความไพเราะ เหตกุ ารณตอนทําสงครามใชคําทีแ่ สดงความฮกึ เหมิ และตอ สูกัน อยา งหา วหาญ ทําใหผ ูอ านเกิดความรูส กึ ต่นื เตน เราใจ เหตกุ ารณ ยามทุกขโ ศกกใ็ ชถ อยคําทส่ี ือ่ อารมณเ ศรา ไดอยา งลึกซ้ึง เหตุการณ ตอนกวีชมความงามของธรรมชาติก็สามารถสรา งความร่ืนรมยให แกผอู าน ทําใหว รรณคดเี รอ่ื งน้ีมรี สทหี่ ลากหลายนา อา น

คุณคาดานสังคม มีคุณคาทางประวัติศาสตร โดยเน้ือหาตอนใดท่ีนํามาจากพระ ราชพงศาวดารกวีจะพยายามรักษาขอเท็จจริงดังกลาวไวไมให คลาดเคลื่อนไปจากเดิม ไมวาจะเปนเสนทางเดินทัพ จาํ นวน ไพรพลในกองทัพ ช่ือแมทัพและชื่อชางในกองทัพ หรือเหตุการณ สําคัญตาง ๆ ก็จะตรงตามเอกสารทางประวัติศาสตรท้ังหมด มีการแสดงใหเห็นถึงจิตวิทยาและวาทศิลปของการเปนผูนาํ คือ ในตอนท่ีสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงเชิญพระมหาอุปราชออก มาทาํ ยุทธหัตถี โดยใชคาํ เชิญที่โนมนาวใจ และยังกลาวคาํ เชิญ ดวยความนอบนอมอีกดวย เปนตัวอยางที่ดีของวรรณคดีท่ีปลุกกระแสความรักชาติใหแก คนในสังคม โดยมีการนําวรรณคดีเรื่องน้ีไปสอนใหแกเยาวชนใน ชาติอานเพ่ือใหเกิดความภูมิใจในวีรกรรมของวีรบุรุษ เปนแบบ อยางในการสรางวีรกรรมเพ่ือชาติตอไป

คุณคาดานการปกครอง สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงเปนกษัตริยท ่มี ี คณุ ูปการกบั ประเทศชาติอยางหาที่เปรียบมิไดทรงเปน นักปกครองบา นเมืองที่สมบรู ณแบบเพียบพรอมทุกอยา ง ทรงมคี ุณธรรมในการปกครอง ดงั นี้ ทศพิธราชธรรม จักรวรรดิวัตร 12 ราชสังคหวัตถุ

คุณคาดานความเช่ือ คุณคาดา นความเชือ่ ทีป่ รากฎในวรรณคดลี ลิ ติ ตะเลงพาย ไดแ ก พิธีตัดไมขมนาม การบาํ เพ็ญกุศลศพ ความเชื่อเร่ืองความฝน (เทพสังหรณ) ความเชื่อเรื่องโชคลางและการมีเคราะห

คุณคาดานปญญา ในวรรณคดีลลิ ิตตะเลงพายปรากฎคณุ คา ดานปญ ญา ท่ี สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงแสดงออกมา มีดังน้ี คไมวป ามระรมอาบทคอบ วกาางรแเปผนนคนรูจกั หลกั สูตรช้นั การมวี าทศลิ ปในการพดู ประโยคสอง ความซอ่ื สัตย กแลาระเมปีไน หควนพชราิบงสังเกต

คุณคาดานประวัติศาสตร ลลิ ิตตะเลงพายเปนวรรณคดีท่ใี หค วามรแู ละคณุ คาดา น ประวตั ิศาสตรมากมายหลายดาน เชน พิชัยสงคราม ประเพณีคติชาวบาน ประวัติศาสตรภูมิศาสตร

ขอบคุณคะ QR CODE เกมจับคูตัวละคร ลิลิตตะเลงพาย

จดั ทาํ โดย นางสาวไพลินธร ทวชิ สังข รหสั นิสิต 63101010846