วรรณคดีไทย เรื่อง ลิลิตตะเลงพาย นักเรียนช้ันมัธยมศึกษาปท่ี 5 พระนพิ นธของ - สมเด็จพระมหาสมณเจา กรมพระปรมานุชิตชโิ นรส -
กําเนิด ลิลิตตะเลงพาย สมเด็จพระมหาสมณเจา แตงเพราะบานเมืองมีการเปล่ียน กรมพระปรมานุชิตชิโนรส การปกครองและเศรษฐกิจซบเซา 03 แตงขึ้นในสมัยรัตนโกสินทร 01 เนื้อหาพูดถึงสงครามระหวางไทย 04 กับพมา โดยฝายพมาพายแพ กวี \"ลิลิตตะเลงพาย\" พูดถึงศึก 02 ยุทธหัตถีที่เกิดข้ึนในสมัยอยุธยา จึงใชคําวา \"ตะเลงพาย\" เพ่ือให ทราบถึงความพายแพของพมา 05 ดัดแปลงมาจากพระราชพงศาวดาร ฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) โดยแตง แนวเดียวกับยวนพายโคลงด้ัน หรือ โคลงยวนพาย
จุดประสงคในการแตง ยอพระเกียรติพระมหากษัตริยไทย คือ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช แตก็ มิไดดูหม่ินพระเกียรติสมเด็จพระมหาอุปราชา ดังเชนตอนที่พระมหาอุป ราชาส้ินพระชนม ไดกลาวถึงพระมหาอุปราชาอยางสมพระเกียรติวา \"วายชีวาตม์สุดสิน สู้ฟาเสวยสวรรค์\" ฉลองศึกวัดพระเชตุพนวิมลมังคลารามในรัชกาลที่ 3 (พระบาทสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัว) สรางสมพระบารมีของผูแตง ปลุกใจใหคนไทยรักชาติและเทิดทูนแผนดินไทยจน พรอมจะเสียสละเพ่ือบานเมือง ผูนําตองมีความเขม แข็งเพื่อปกปองบานเมืองใหเกิดความสงบสุข
แนวคิดสาํ คัญ สาํ หรับเนื้อหาของการยอพระเกียรติในเร่ืองลิลิต ตะเลงพาย มุงเนนพระปรีชาสามารถทางการรบของ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โดยเฉพาะชัยชนะอันงดงาม ของพระองคเม่ือคร้ังทรงกระทําสงครามยุทธหัตถีกับพระ มหาอุปราชาแหงกรุงหงสาวดี ในพุทธศักราช 2135 นอกจากความสามารถทางการรบแลว ผูแตงยังทรง เนนความสามารถทางการปกครอง และทรงพระราชจริยา วัตรอันงดงามของพระองค
รูปแบบคาํ ประพันธ 17 % โคลงสองสุภาพ 45 บท รายสภุ าพ 49 บท 10 % โคลงสสี่ ุภาพ 3% 335 บท โคลงสามสภุ าพ 70 % 10 บท
องคประกอบเนื้อหา สวนท่ี 1 สวนท่ี 2 สวนท่ี 3 บทยอ บทดาํ เนิน บทเสริมตาม พระเกียรติ เร่ืองราวตาม จินตนาการ พงศาวดาร ของกวี ในเร่ืองลิลิตตะเลงพา ยน้ี มีองคป ระกอบ เนือ้ หาที่ดาํ เนินตามพระราชพงศาวดารฉบับ จันทนุมาศ (เจมิ ) มุงเนน พระปรีชาสามารถ ทางการรบของสมเด็จพระนเรศวร โดยเฉพาะ ชยั ชนะอันงดงามของพระองคเมอื่ คร้ังทรง กระทาํ สงครามยทุ ธหัตถกี ับพระมหาอปุ ราชา
ยุคสมัยที่แตงลิลิตตะเลงพาย วรรณคดเี รื่องนแี้ ตง ในสมัยกรุงรัตนโกสนิ ทร ชว งรัชกาลที่ 3 คาดวา ทรงใชเวลานพิ นธ เปน เวลาหลายป ดงั ทท่ี รงระบขุ อความไวใน โคลงทายเรอ่ื ง ทรงกลา วถึงการปฏสิ งั ขรณ วดั พระเชตุพนวิมลมังคลารามไววา บรรจงเสาวเลขแลว้ หลายคงุ ขวบฤา ปางปนธเรศอาํ รุง โลกเลยี ง ทํานุกเชตุพนผดุง เผดิมตึก เต็มเอย อาวาสอาจเพ่งเพียง แผ่นฟามาเสมอ (กรมพระปรมานุชิตชิโนรส ) ลิลิตตะเลงพายจึงนาจะแตงขึ้นเมื่อประมาณ พ.ศ.2375
รายนาม ตัวละคร สําคัญ
ฝา ยไทย สมเด็จพ(พระระนอเรงศควดราํ ม)หาราช มคี วามเปน นกั ปกครอง ความเปน นกั รบ ความสุขมุ รอบคอบ ความฉลาด รอบรู มไี หวพริบ วรี บุรุษตนแบบกษัตริยไทย ความเปนนักรบ สมเด็จพระ ความเปนนอ งทดี่ ี เอกาทศรถ (พระองคขาว) พระอนุชาคูพ ระทยั
พระมหาอุปราชา ฝายพมา เปย มหนา ที่ ขาดความหนกั แนน มีความเปนลกู กตัญู ความมีพระทยั ออ นไหว ความมีขัตตยิ มานะ กษตั ริยท ี่กระหายอาํ นาจ พระเจาหงสาวดี (นันทบุเรง) ความไมร จู กั พอในอาํ นาจ
ชางศึกคูบารมี
ฝา ยไทย เจาพระยาปราบหงสาวดี เดมิ มีช่อื วา \"พลายภูเขาทอง\" เจาพระยาปราบไตรจักร เปน ชา งคูพระบารมขี องสมเด็จ พระนเรศวรมหาราช หลังจาก ขึ้นระวางแลวไดบรรดาศกั ดิ์เปน เจา พระยาไชยานุภาพ ตอ มาไดร ับพระราชทานนามวา \"เจาพระยา เม่อื กอนไดใชช อื่ วา \"พลายบญุ เรอื ง\" ปราบหงสาวด\"ี ในครงั้ ทชี่ นะศกึ ยุทธหตั ถี ถูก เปนชา งทรงของสมเดจ็ พระเอกาทศรถใช บนั ทึกไวใ นพงศาวดาร เชื่อกนั วา เปน ชางท่ีมี เปนชา งทรงชนกับพลายพัชเนียง ชางขอ ความจงรักภกั ดีและมีความกลาหาญเสียสละ งมางจางชโร เจาเมอื งจาปะโร ในสงคราม ชว ยกอบกูชาติ มลี กั ษณะทางคชลักษณท ดี่ ี กอบกูกรงุ ศรีอยุธยา เมอ่ื พ.ศ. 2135 สว นหนึง่ ไดแกห ลงั ทโ่ี คงลาดคลายกา นกลวย พรอมกบั เจา พระยาไชยานุภาพ (พลาย ภเู ขาทอง) ในสมเด็จพระนเรศวรมหาราช
ฝายพมา ชางพลายพัทธกอ ชางพลายพทั ธกอ เปน ชา งทรงของพระมหา อุปราชามีนาม \"งะเยโซง\" ในภาษาพมา แตท ่ถี ูก บนั ทกึ ไวในพงศาวดารฉบบั หอแกว ระบนุ ามพระ คชาธารวา \"เยโป\" ซ่ึงนาจะหมายความวา เปยม ดวยอานภุ าพหาญกลา
เน้ือเรื่องยอ เหตุการณทางกรงุ หงสาวดี พระเจา นันทบุเรง กษัตริยพ มา ทรงทราบขา ววาพระ มหาธรรมราชาสวรรคต จงึ ทรงคาดวา กรงุ ศรีอยุธยาอาจมีการชงิ บัลลงั กกนั ระหวาง พระนเรศวรกับพระเอกาทศรถ จงึ รบั ส่งั ใหพระมหาอุปราชาผเู ปนโอรสยกทพั มา รกุ รานไทย แตพระมหาอุปราชาไดก ราบทลู พระราชบิดาวา โหรทาํ นายวาพระองค กาํ ลังมเี คราะห พระเจา นันทบเุ รงจึงตรัสประชดวา ถา แกรงจะมีเคราะหกใ็ หน ํา เสอื้ ผา สตรมี าสวมใสเ พ่ือเปน การสรา งเคราะห พระมหาอปุ ราชาเกรงพระราชอาญา และทรงอบั อาย จึงยกทพั ไปกรุงศรีอยธุ ยา โดยเกณฑพ ลจากเชยี งใหมแ ละเมอื งขึ้น ตางๆ มาชว ย จากนั้นพระองคก็เสดจ็ เขา หองเพื่อไปลาพระสนมดว ยความอาลยั พระเจา กรงุ หงสาวดีประทานโอวาท พระเจานันทบุเรง ประทานโอวาท 8 ประการ แกพระมหาอุปราชา ดงั นี้ 1.อยาหูเบา 4.อยา ไวใ จคนขลาดเขลา 7.ใหรางวัลทหารทีม่ ีความสามารถ 2.อยา ทําอะไรตามใจตนเอง 5.รอบรูกระบวนการจัดทัพ 8.จงพากเพียร 3.ใหเ อาใจทหาร 6.รูหลกั ตาํ ราพิชัยสงคราม
คุณคาดานตาง ๆ คุณคาดานวรรณศิลป เปน แบบอยางการแตง วรรณคดีเฉลมิ พระเกยี รตทิ ด่ี ีเดนทัง้ ดานเนื้อหา สํานวนโวหาร และกลวิธกี ารแตง กวปี รงุ แตงเน้ือหา ไดอยา งเหมาะสมโดยนาํ ขอเทจ็ จริงจากประวัตศิ าสตรมาผสม ผสานกบั เนื้อหาที่สรางสรรคข นึ้ จากจินตนาการอยา งกลมกลนื มี การดําเนินเรื่องท่สี ะเทือนอารมณและเราใจผอู านมีการเลือกสรร ถอ ยคําอยางประณีต ทําใหสอ่ื ความไดชัดเจนและมีความไพเราะ เหตกุ ารณตอนทําสงครามใชคําทีแ่ สดงความฮกึ เหมิ และตอ สูกัน อยา งหา วหาญ ทําใหผ ูอ านเกิดความรูส กึ ต่นื เตน เราใจ เหตกุ ารณ ยามทุกขโ ศกกใ็ ชถ อยคําทส่ี ือ่ อารมณเ ศรา ไดอยา งลึกซ้ึง เหตุการณ ตอนกวีชมความงามของธรรมชาติก็สามารถสรา งความร่ืนรมยให แกผอู าน ทําใหว รรณคดเี รอ่ื งน้ีมรี สทหี่ ลากหลายนา อา น
คุณคาดานสังคม มีคุณคาทางประวัติศาสตร โดยเน้ือหาตอนใดท่ีนํามาจากพระ ราชพงศาวดารกวีจะพยายามรักษาขอเท็จจริงดังกลาวไวไมให คลาดเคลื่อนไปจากเดิม ไมวาจะเปนเสนทางเดินทัพ จาํ นวน ไพรพลในกองทัพ ช่ือแมทัพและชื่อชางในกองทัพ หรือเหตุการณ สําคัญตาง ๆ ก็จะตรงตามเอกสารทางประวัติศาสตรท้ังหมด มีการแสดงใหเห็นถึงจิตวิทยาและวาทศิลปของการเปนผูนาํ คือ ในตอนท่ีสมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงเชิญพระมหาอุปราชออก มาทาํ ยุทธหัตถี โดยใชคาํ เชิญที่โนมนาวใจ และยังกลาวคาํ เชิญ ดวยความนอบนอมอีกดวย เปนตัวอยางที่ดีของวรรณคดีท่ีปลุกกระแสความรักชาติใหแก คนในสังคม โดยมีการนําวรรณคดีเรื่องน้ีไปสอนใหแกเยาวชนใน ชาติอานเพ่ือใหเกิดความภูมิใจในวีรกรรมของวีรบุรุษ เปนแบบ อยางในการสรางวีรกรรมเพ่ือชาติตอไป
คุณคาดานการปกครอง สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงเปนกษัตริยท ่มี ี คณุ ูปการกบั ประเทศชาติอยางหาที่เปรียบมิไดทรงเปน นักปกครองบา นเมืองที่สมบรู ณแบบเพียบพรอมทุกอยา ง ทรงมคี ุณธรรมในการปกครอง ดงั นี้ ทศพิธราชธรรม จักรวรรดิวัตร 12 ราชสังคหวัตถุ
คุณคาดานความเช่ือ คุณคาดา นความเชือ่ ทีป่ รากฎในวรรณคดลี ลิ ติ ตะเลงพาย ไดแ ก พิธีตัดไมขมนาม การบาํ เพ็ญกุศลศพ ความเชื่อเร่ืองความฝน (เทพสังหรณ) ความเชื่อเรื่องโชคลางและการมีเคราะห
คุณคาดานปญญา ในวรรณคดีลลิ ิตตะเลงพายปรากฎคณุ คา ดานปญ ญา ท่ี สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงแสดงออกมา มีดังน้ี คไมวป ามระรมอาบทคอบ วกาางรแเปผนนคนรูจกั หลกั สูตรช้นั การมวี าทศลิ ปในการพดู ประโยคสอง ความซอ่ื สัตย กแลาระเมปีไน หควนพชราิบงสังเกต
คุณคาดานประวัติศาสตร ลลิ ิตตะเลงพายเปนวรรณคดีท่ใี หค วามรแู ละคณุ คาดา น ประวตั ิศาสตรมากมายหลายดาน เชน พิชัยสงคราม ประเพณีคติชาวบาน ประวัติศาสตรภูมิศาสตร
ขอบคุณคะ QR CODE เกมจับคูตัวละคร ลิลิตตะเลงพาย
จดั ทาํ โดย นางสาวไพลินธร ทวชิ สังข รหสั นิสิต 63101010846
Search
Read the Text Version
- 1 - 22
Pages: