ใบความรู้ เรื่องทางหลวงที่สำคัญของประเทศไทย

เอกสารประกอบการเรียนรู้ เส้ นทางคมนาคมสำคัญใน ประเทศไทย

เส้ นทางคมนาคมสำคัญๆ ของไทย ทางหลวงแผ่นดิน 4 เส้นทาง หมายเลขที่1 (ถนนพหลโยธิน) เป็นเส้นทางจากกรุงเทพฯ-แม่สาย(เขตแดน) เป็ นถนนที่ตั้งชื่อเพื่อเป็ นอนุสรณ์แก่พันเอก พระยาพหลพลพยุหเสนา (พจน์ พหลโยธิน) หัวหน้าคณะราษฎร ผู้นำการเปลี่ยนแปลงการปกครอง พ.ศ. 2475 และอดีตนายกรัฐมนตรีของไทย คณะรัฐมนตรีอนุมัติให้ตั้งชื่อว่าถนนพหลโยธิน เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2489 ก่อนหน้านี้ถนนพหลโยธินมีชื่อเดิมว่า \"ถนน ประชาธิปั ตย์\"ถนนพหลโยธินตอนแรกไปถึงดอนเมืองเมื่อปี 2479 ต่อมา ขยายถึงจังหวัดลพบุรีเมื่อ 24 มิถุนายน 2483 จากนั้นจึงขยายตัวไปเรื่อย ๆ ในที่สุดได้มีการรวมทางหลวงสายลำปาง-เชียงราย เข้าเป็ นส่วนหนึ่งของถนน พหลโยธินด้วย ถนนพหลโยธินเริ่มต้นที่อนุสาวรีย์ชัยสมรภูมิ เขตราชเทวี กรุงเทพมหานคร โดยตัดผ่าน เขตพญาไท เขตจตุจักร เขตบางเขน เขตดอนเมือง และเขตสายไหม ขึ้นไปสู่จังหวัดทางภาคเหนือ เริ่มตั้งแต่จังหวัดปทุมธานี พระนครศรีอยุธยา สระบุรี ลพบุรี ชัยนาท นครสวรรค์ แล้วออกไปทาง กำแพงเพชร (โดยไม่ผ่านพิษณุโลก) ตาก ลำปาง พะเยา ไปที่จังหวัดเชียงราย และสิ้นสุดที่อำเภอแม่สาย รวมระยะทางถนนเส้นนี้มีความยาว 1,005 กม. หมายเลขที่2 ถนนมิตรภาพ จากสระบุรี-หนองคาย (เขตแดน) สร้างในปี พ.ศ. 2498 โดยรัฐบาลไทยสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม ที่มา ของชื่อถนนมิตรภาพคือ ได้รับความช่วยเหลือจากองค์การบริหารวิเทศกิจ แห่งสหรัฐอเมริกา (USOM) ในด้านงบประมาณการก่อสร้าง เทคนิค วิชาการในการก่อสร้าง พร้อมทั้งได้จ้างผู้เชี่ยวชาญชาวอเมริกันมาช่วยให้ คำแนะนำ และเป็ นทางหลวงสายแรกของประเทศไทยที่มีผิวจราจรลาดยาง แบบแอสฟอลต์คอนกรีต คณะรัฐมนตรีอนุมัติให้ตั้งชื่อถนนช่วงสระบุรี- ปากช่อง นครราชสีมา ว่า “ถนนสุดบรรทัด” เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2493 ส่วนถนนช่วงนครราชสีมา-ขอนแก่น-อุดรธานี-หนองคาย ได้รับการตั้งชื่อ ถนนว่า “ถนนเจนจบทิศ” ก่อนเปลี่ยนชื่อเป็ น “ถนนมิตรภาพ” เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2500 เป็ นถนนสายหลักที่สามารถเดินทางไปสู่ภาคตะวัน ออกเฉียงเหนือ แสดงถึงมิตรภาพของประเทศไทยกับสหรัฐอเมริกาในการ ก่อสร้างถนนร่วมกัน จึงขนานนามถนนสายนี้เป็ น ถนนมิตรภาพ ถนนเส้นนี้มีความยาว 509.1 กม.

หมายเลข 3 (ถนนสุขุมวิท) จากกรุงเทพฯ-ตราด เปลี่ยนชื่อมาเป็ น “ถนนสุขุมวิท” เมื่อคณะรัฐบาลสมัย จอมพล ป. พิบูลสงคราม ได้มีมติ ให้ตั้งชื่อทางหลวงสายกรุงเทพฯ-ตราด ว่า “ถนนสุขุมวิท” เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2493 เพื่อเป็ นเกียรติแก่ พระพิศาลสุขุมวิท (ประสพ สุขุม) อธิบดีกรมทางหลวง แต่เดิมการ คมนาคมของภาคตะวันตะวันออกใช้การสัญจรทางน้ำเป็ นหลัก แต่การเดิน ทางค่อนข้างที่จะใช้เวลาค่อนข้างมากในการเดินทางจึงมีการขุดคลองเพื่ อ ย่นระยะเวลาในการเดินทางต่อมารัฐบาลมีนโยบายสร้างทางหลวงเชื่ อมโยง จังหวัดชายฝั่ งทะเลตะวันออกเข้าด้วยกัน โดยได้อนุมัติ “แผนการทางหลวง แผ่นดินทั่วราชอาณาจักร พ.ศ. 2479” ถนนสุขุมวิทก็อยู่ในแผนงานดัง กล่าว ภายใต้ “โครงการตัดถนนเลียบชายฝั่ งทะเลตะวันออก” กำหนดเวลา ดำเนินการ 18 ปี (พ.ศ.2479-97) โดยกำหนดเส้นทางการตัดถนนสุขุมวิท ดังนี้ ตั้งต้น (กม. 0.000) จากอนุสาวรีย์ประชาธิปไตยถึงอำเภอเมือง ตราด(400 กม.) จังหวัดตราดถนนสุขุมวิทตอนระยอง-จันทบุรี-ตราด ลาดยางแล้วเสร็จในปี พ.ศ. 2510 ทำให้การเดินทางของประชาชนและการ ขนส่งสินค้าของภาคตะวันออกรวดเร็วขึ้นระยะเวลาเดินทางจากจังหวัด ตราดสู่กรุงเทพฯ จากเดิมที่เดินทางโดยเรือยนต์เลียบชายฝั่ งทะเลต้องใช้ เวลา 30 ชั่วโมง เมื่อเปลี่ยนเป็ นรถยนต์ใช้เวลาประมาณ 7 ชั่วโมง โดยมี ระยะทางรวมทั้งสิ้นประมาณ 488 กิโลเมตร หมายเลข4 (ถนนเพชรเกษม) จากกรุงเทพฯ-อ.สะเดา จ.สงขลา ถนนเพชรเกษมสร้างเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2493 ตั้งชื่อเพื่อเป็ นเกียรติแก่ หลวงเพชรเกษมวิถีสวัสดิ์ (แถม เพชรเกษม) อดีตอธิบดีกรมทางหลวงคน ที่ 7 ซึ่งตั้งชื่อเมื่อวันที่ 10 ธันวาคม พ.ศ. 2493หลวงเพชรเกษมวิถีสวัสดิ์ เป็ นนักเรียนทุนหลวงของกรมรถ ไฟ ไปศึกษาวิชาวิศวกรรมโยธาที่ ประเทศอังกฤษ และกลับมารับราชการที่กรมรถไฟหลวง ต่อมาย้ายไป สังกัดกรมทางหลวง ถนนเพชรเกษมเป็ นถนนที่สร้างขึ้นในสมัยที่หลวง เพชรเกษมวิถีสวัสดิ์ เป็ นอธิบดีกรมทางหลวง โดยตั้งชื่อตามนโยบายของ รัฐบาลสมัยจอมพล ป. พิบูลสงครามเป็ นนายกรัฐมนตรี ที่ให้ตั้งชื่อถนน ตามชื่อนายช่างใหญ่ผู้ควบคุมการก่อ สร้าง หรือการบังคับบัญชารับผิด ชอบถนนเพชรเกษมเริ่มต้นที่สะพานเนาวจำเนียร เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร เข้าสู่เขตภาษีเจริญ เขตบางแค และเขตหนองแขม แล้ว ผ่านลงไปยังจังหวัดภาคใต้ ผ่านจังหวัดสมุทรสาคร นครปฐม ราชบุรี เพชรบุรี ประจวบคีรีขันธ์ ชุมพร แล้วตัดเข้าระนอง (โดยไม่ผ่าน สุราษฎร์ธานี) พังงา กระบี่ ตรัง พัทลุง สิ้นสุดที่อำเภอสะเดา จังหวัดสงขลา รวมระยะทาง 1,274 กิโลเมตร นับเป็ นทางหลวงที่ยาวที่สุดใน ประเทศไทย

ถนนเอเชียไฮเวย์ (AH) มีทั้งหมด 12 สาย Asian Highway โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้เป็นถนนทางหลวงสายเอเซีย ให้เกิดความร่วมมือกันพัฒนาการขนส่ง ระหว่างประเทศ เมืองอุตสาหกรรม ท่าเรือ สถานที่ท่องเที่ยวและแหล่งการค้าสำคัญ ๆ ซึ่งความร่วมมือดัง กล่าวมีสมาชิก 17 ประเทศ โครงข่ายทางหลวงเอเชียมีระยะทางทั้งสิ้นประมาณ 68,307 กม. จุดเริ่มต้นที่ ทวีปยุโรป ซึ่งผ่านประเทศไทยมีทั้งหมด 12 สาย เป็นสายประธาน 3 สาย และสายรองอีก 9 สายประธาน AH 1: บ.คลองลึก (ชายแดนไทย/กัมพูชา) – อรัญประเทศ – สระแก้ว – กบินทร์บุรี – ปราจีนบุรี – นครนายก – หินกอง – กรุงเทพ – อ่างทอง – สิงห์บุรี – ชัยนาท – นครสวรรค์ – กำแพงเพชร – ตาก – แม่สอด (ชายแดนไทย/พม่า) รวมระยะทาง 701.0 กม. AH 2: สะเดา (ชายแดนไทย/มาเลเซีย) – บ.คลองแงะ – บ.คอหงส์ – บ.คูหา – พัทลุง – อ.ทุ่งสง – อ.เวียงสระ – อ.ไชยา – อ.ละแม – ชุมพร – อ.ท่าแซะ – อ.บางสะพานน้ อย – ประจวบคีรีขันธ์ – อ.ปราณบุรี – อ.ชะอำ – เพชรบุรี –อ.ปากท่อ – นครปฐม – กรุงเทพ – อ. บางปะอิน – ตาก – อ.เถิน – ลำปาง – อ.งาว – พะเยา – เชียงราย – แม่สาย (ชายแดนไทย/ พม่า) รวมระยะทาง 1,9130.0 กม. แผนที่แสดงเส้นทางถนนเอเชียไฮเวย์ใน ประเทศไทย 12 สาย AH 3: อ.เชียงของ (ชายแดนไทย/ลาว – บ.ต้าตลาด ที่มา:https://www.blockdit.com – บ.หัวดอย – เชียงราย รวมระยะทาง 116.5 กม. AH 12: สะพานมิตรภาพไทย/ลาว – หนองคาย – อุดรธานี – อ.น้ำพอง – ขอนแก่น – อ.บ้านไผ่ – อ.พล – นครราชสีมา – อ.สีคิ้ว – อ.มวกเหล็ก – สระบุรี – หินกอง รวมระยะทาง 511.5 กม.

AH 13: ห้วยโก๋น (ชายแดนไทย/ลาว) – น่าน – แพร่ – อ.เด่นชัย – อุตรดิตถ์ – พิษณุโลก –อ.สามง่าม – นครสวรรค์ รวมระยะทาง 557.0 กม. AH 15: นครพนม (ชายแดนไทย/ลาว) – บ.ธาตุนาเวง (สกลนคร) – อ.พังโคน – อ.สว่างแดนดิน – อุดรธานี รวมระยะทาง 242.5 กม. AH 16: มุกดาหาร (ชายแดนไทย/ลาว) – อ.หนองสูง – อ.สมเด็จ – กาฬสินธุ์ – อ.ยางตลาด – ขอนแก่น – อ.น้ำหนาว – อ.หล่มสัก – บ.แยง – อ.วังทอง พิษณุโลก – สุโขทัย – ตาก รวม ระยะทาง 688.5 กม. AH 18: อ.สุไหงโกลก (ชายแดนไทย/มาเลเซีย) – อ.ตากใบ – นราธิวาส – อ.สายบุรี – อ.ปาลัด – ปัตตานี – อ.หนองจิก – อ.เทพา – อ.จะนะ – อ.หาดใหญ่ รวมระยะทาง 268.0 กม. AH 19: อ.ปักธงชัย – อ.กบินทร์บุรี – อ.แปลงยาว – ชลบุรี – กรุงเทพ รวมระยะทาง 459.5 กม. AH 112: อ.คลองลอย – อ.บางสะพาน รวมระยะทาง 29.0 กม. AH 121: อ.มุกดาหาร – อำนาจเจริญ – ยโสธร – อ.สุวรรณภูมิ – อ.พยัคฆภูมิพิสัย – บุรีรัมย์ – อ.นางรอง – อ.ส้มป่อย – บ.ช่องตะโก รวมระยะทาง 458.5 กม. AH 123: บ.น้ำพุร้อน (ชายแดนไทย/พม่า) – กาญจนบุรี – นครปฐม – กรุงเทพ – สมุทรปราการ – ชลบุรี – แหลมฉบัง – มาบตาพุด – ระยอง – อ.แกลง – ชลบุรี – ตราด – อ.หาดเล็ก รวมระยะทาง 747.5 กม

เส้ นทางการคมนาคมในอาเซียน เป็นเส้นทางคมนาคมเชื่อมต่อระหว่างเมืองสำคัญๆ ในกลุ่มประเทศลุ่มน้ำโขง (Greater Mekong Subregion) ประกอบด้วย 6 ประเทศคือ ไทย จีน (มณฑลยูนนาน) เวียดนาม กัมพูชา ลาว พม่า โดยแบ่งส่วนของเส้นทางออกเป็น 3 ส่วนใหญ่ๆ ตามภูมิภาค โครงการเริ่มขึ้นตั้งแต่ปี 1998 ในที่ประชุมรัฐมนตรีของ ประเทศลุ่มน้ำโขงที่ มะนิลา และประเทศไทยได้ลงนามในกรอบความร่วมมือตั้งแต่ ปี 2535 เส้นทางที่1 North-South Economic Corridor (NSEC) เป็นเส้นทางหลักของ เน้ นการเชื่อมต่อจีนตอนใต้ (มณฑลยูนนาน) เข้ากับภูมิภาค แหลมทองผ่านถนนในแนว เหนือ-ใต้ จุดเริ่มต้นเมืองคุนหมิง ส่วนจุดปลายจะแยก เป็นสองสายคือประเทศไทย และประเทศเวียดนาม เส้นทางที่2 East-West Economic Corridor (EWEC) แนวตะวันออก-ตะวันตก เป็นการ “ตัดขวาง” เชื่อมระหว่างสอง มหาสมุทรคือ มหาสมุทรแปซิฟิกทางตะวันออก และมหาสมุทรอินเดียทางตะวันตก เส้นทางกลุ่ม EWEC มีเส้นเดียว ไม่มีเส้นย่อย จุดเริ่มต้นคือเมืองดานังใน เวียดนาม (ซึ่งเป็น เมืองท่าสำ คัญของเวียดนาม) ตัดผ่านลาวและไทย มายังเมืองเมาะ ละแหม่ง หรือ เมาะลำไย (Mawlamyine) ในพม่า จุดข้ามแดนสำคัญในเส้นทาง R2 คือสะพาน มิตรภาพไทย-ลาวแห่งที่สองที่ จ. มุกดาหาร (สร้างเสร็จแล้ว) กับสะหวันนะเขต และด่านที่ อ.แม่สอด จ.ตาก กับเมือง เมียวะดีของพม่า จังหวัดที่มีเส้นทาง R2 ผ่านคือ ตาก สุโขทัย พิษณุโลก อ.หล่มสัก อ.ชุมแพ จ. ขอนแก่น กาฬสินธุ์ มุกดาหาร เส้นทางที่3 Southern Economic Corridor (SEC) ทางสายสุดท้าย เชื่อมต่อระหว่างไทย-กัมพูชา-เวียดนาม แบ่งเป็น 4 เส้นทางย่อย เรียงตามแนวบน-ล่าง เส้นทางสายกลาง (Central Subcorridor) เริ่มจากกรุงเทพ ผ่านพนมเปญ ไปยัง โฮจิมิห์นซิตี้ และสุดที่เมืองหวุงเต่า หรือวังเทา (Vang Tau) ริมชายทะเลเวียดนาม เส้นทางสายเหนือ (Northern Subcorridor) เริ่มจากกรุงเทพ ไปยังอรัญประเทศ (ส่วนนี้จะเป็นเส้นทางเดียวกับเส้น ทางสายกลาง) แต่เมื่อเข้าเขตกัมพูชาแล้วจะแยก ขึ้นเหนือ ผ่านเสียมเรียบ และไปสุดที่เมือง Quy Nhon ทางตอน กลางของเวียดนาม เส้นทางเลียบชายฝั่ งด้านใต้ (Southern Coastal Subcorridor) เริ่มจากกรุงเทพ ผ่านทางภาคตะวันออกของไทย เลียบอ่าวไทย มาออกที่ จ.ตราด ข้ามมายังเกาะกง ของกัมพูชา และไปสุดที่ปลายแหลมของเวียดนามที่เมือง Nam Can เส้นทางเชื่อมภายในทวีป (Intercorridor Link) เป็นเส้นทางแนวตั้งผ่านกัมพูชา และลาว โดยจะเชื่อมเส้นทาง 3 เส้น ก่อนหน้ า (และเส้นทางหลักสาย East-West) ใน แนวดิ่ง การเชื่อมต่อเส้นทางคมนาคมกับประเทศเพื่อนบ้าน ให้มีการสัญจรระหว่างกันสะดวกมากขึ้น เพิ่มขีดความ สามารถในการแข่งขันของประเทศไทยในการลดต้นทุนการขนส่งและโลจิสติกส์มีเป้ าหมายเพื่อบูรณาการเครือ ข่ายการขนส่งของไทยเข้ากับเครือข่ายของอาเซียน และใช้ระบบการขนส่งเป็นตัวชี้นำและกระตุ้นการพัฒนาทาง เศรษฐกิจของประเทศและภูมิภาค

แหล่งข้อมูล http://www.doh.go.th http://planning.doh.go.th/road-system https://www.autospinn.com/2021/01/type-of-highways-81512 https://www.phitsanulokhotnews.com/2016/04/10/83887 http://www.kkmuni.go.th/center/images/data/asian/AseanEconom icWay.pdf