7. Sınıf Sosyal Soru Bankası

BAŞARI ÖLÇME TESTİ 6 TEST 1 - 4. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. Osmanlı Devleti’nin kurulduğu sırada Anadolu’da, • Konya’da Türkiye Selçuklu Devleti • İstanbul’da Bizans İmparatorluğu • Trabzon’da Trabzon Rum İmparatorluğu hâkimdir. Bununla ilgili bilgiler şu şekildedir: • Türkiye Selçuklu Devleti, 1243 yılındaki Kösedağ Savaşı’ndan sonra İlhanlı Devleti’ne bağlı duruma gelmiştir. • Bizans İmparatorluğu; sınırları daralmış, askerî ve ekonomik gücünü kaybetmiştir. • B izans’ın Anadolu topraklarındaki valileri (tekfurları) kendi başlarına hareket etmektedir. • Anadolu’ya hâkim olan İlhanlı Devleti, 14. yüzyılın başlarında Anadolu üzerindeki otoritesini kaybetmiştir. • Anadolu’da Türk beylikleri kurulmaya başlamıştır. 1. Metne göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Türkiye Selçuklu Devleti 1243’ten sonra bağımsızlığını kaybetmiştir. B) Kösedağ Savaşı’ndan sonra Anadolu’ya İlhanlılar hâkim olmuştur. C) İlhanlıların Anadolu’dan çekilmesiyle Anadolu'da Türk beylikleri kurulmuştur. D) Türk beylikleri arasında en güçlüsü Osmanlı Beyliği olmuştur. 2. Metne göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Anadolu’da hâkimiyet süren devletlerden en güçlüsü Bizans Devleti’dir. B) Türkiye Selçuklu Devleti, Kösedağ Savaşı’ndan sonra Anadolu’daki siyasi otoritesini kaybetmiştir. C) Türkiye Selçuklu Devleti, Bizans’tan yardım istemiştir. D) Türkiye Selçuklu Devleti, İstanbul’u Bizans’tan almıştır. 3. Bizans İmparatorluğu, Türkiye Selçuklu Devleti ve İlhanlıların aynı dönemlerde Anadolu’da olduğu bilin- diğine göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Eski gücünü kaybeden Bizans, tekfurlarına dahi söz geçirememektedir. B) Türkiye Selçuklu Devleti ve İlhanlılar arasında yapılan savaşı Türkiye Selçuklu Devleti kaybetmiştir. C) Anadolu Türk beylikleri Bizans’a bağlı olarak kurulmuşlardır. D) İlhanlı Devleti Anadolu’da kalıcı olamamıştır. 4. Metne göre aşağıdakilerden hangisi doğrudur? A) Anadolu’da en güçlü beylik Karamanoğulları olmuştur. B) Osmanlı Beyliği kurulduğu dönemde Anadolu’nun tamamına hâkim güçlü bir otorite yoktur. C) Bizans ile Türkiye Selçuklu Devleti mücadele hâlindedir. D) Bizans tekfurları (vali), Osmanlı Beyliği'ni desteklemektedir. 7. Sınıf 51 Sosyal Bilgiler

TEST 6 BAŞARI ÖLÇME TESTİ 5 ve 6. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. Orhan Bey zamanında Bursa’nın ardından Bizans’ın Anadolu’da kalan son iki önemli şehri İznik ve İzmit de fethe- dildi. Bu durum …………………. . İznik şehri camiler, mescitler, medreseler, hanlar, hamamlar ile donatıldı. Orhan Bey ayrıca burada yaşayan yoksullar ve yolcular için bir imaret yaptırarak ücretsiz yemek verilmesini emretti. İma- retin açılış gününde padişah bizzat kendi eliyle fakirlere yemek dağıttı. Bizans’ın Anadolu’daki topraklarının fethin- den sonra Osmanlı Beyliği, batısında yer alan Karesioğulları Beyliği topraklarını savaş yapmadan ele geçirdi. Böy- lece Rumeli’ye geçişi sağlayacak olan Çanakkale Boğazı ve çevresi Osmanlı hâkimiyetine geçti. Bu beyliğin donanması, asker ve komutanları da Osmanlı’nın hizmetine girdi. Osmanlı Devleti’nin coğrafi konumu Rumeli’ye ge- çişi kolaylaştırmış ve genişlemesine katkıda bulunmuştur. Bu sıralarda Bizans, taht mücadelesi içindeydi. Osmanlı ordusu Bizans içindeki taht kavgasında taraflardan birine yardım etmek veya Bizans üzerinde baskı kuran Sırp ve Bulgarlara karşı mücadele etmek için Rumeli’ye geçmeye başladı. Geçişler için Bizans, Gelibolu’daki Çimpe Kalesi'ni Osmanlı’ya üs olarak verdi (1353). Osmanlı ordusu kısa süre içinde Gelibolu’dan başlayarak Balkanların içlerine ka- dar ilerledi. 5. Metinde boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez? A) Bizans’ın zayıfladığını gösteriyordu. B) Osmanlı Devleti’nin sınırlarının genişlemesi anlamına geliyordu. C) Anadolu’nun Türkleşmesini hızlandırmıştı. D) Osmanlı Devleti’nin hoşgörü siyasetinin bir sonucuydu. 6. Metinden yararlanarak aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı verilemez? A) Karesioğulları Beyliği’nin Osmanlı topraklarına katılması devleti hangi alanda geliştirmiştir? B) Osmanlı Devleti fethettiği yerlere ne gibi sosyal hizmetler götürmüştür? C) Bizans’ın Rumeli’de Osmanlı Devleti’ne verdiği üssün adı nedir? D) Orhan Bey Dönemi’nde askerî yapıda hangi düzenlemeler yapılmıştır? 7. Osmanlı Devleti, Doğu Akdeniz hâkimiyetini sağlamak için 1571 yılında Kıbrıs’ı almış, buraya yoğun bir şekilde Türk nüfusunu yerleştirmiştir. Kıbrıs’ın Osmanlı hâkimiyetine girmesi Avrupa’da tedirginlik yaratmış, toplanan Haçlı donanması, İnebahtı Körfezi’nde Osmanlı donanmasını yakmıştır. (1571) Osmanlı Devleti, İnebahtı Deniz Savaşı’ndan sonra Tunus, Lehistan ve Fas’ta hâkimiyet sağlamıştır. Verilen bilgiler doğrultusunda aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) Osmanlı Devleti, Kıbrıs’ta iskân politikasını uygulamıştır. B) Osmanlı’nın Akdeniz’de ilerlemesi Haçlı ordusu ile durdurulmak istenmiştir. C) Osmanlı donanmasının, İnebahtı’da yakılması Osmanlı’nın denizlerdeki hâkimiyetini sonlandırmıştır. D) Osmanlı Devleti, Akdeniz’deki gücünü korumaya çalışmıştır. Sosyal Bilgiler 52 7. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ 6 TEST 8. FETİH II. MEHMET'E FATİH UNVANI GETİRDİ Yedinci Osmanlı Padişahı II. Mehmed, \"Fatih\" un- Fatih Sultan Mehmet'in 21 yaşındayken büyük zafer so- vanını alarak Fatih Sultan Mehmet olarak anıldı. nucu Türk medeniyetine kazandırdığı dünyanın en de- ğerli hazinelerinden İstanbul, 566 yıldır medeniyetin ön- 67 GEMİ cü ve eşsiz şehri olmayı sürdürüyor. KARADAN YÜRÜTÜLDÜ 21-22 Nisan gecesi orta ve Osmanlı Topları Osmanlı Orduları küçük boylarda 67 gemi, Top- Osmanlı Gemileri Gemilerin Geçirildiği Yol hane Limanı'na dökülen Ka- İstanbul Surları Deniz bataş Deresi yatağından, as- Hisarlar Şehir Yolları ker ve hayvanlar ile çekilerek Zincir bir gecede Haliç'e indirildi. Anadolu Hisarı GÜLLELER SU II. Mehmet, Bizans'a denizden ÜZERİNDE SEKTİRİLDİ gelebilecek yardımı önlemek Gülleleri su üzerinde sektirme- amacıyla Anadolu Hisarı'nın kar- nin avantajı, daha uzak mesafe- şısına Rumeli Hisarı'nı yaptırdı. lerde bulunan gemileri vurma şansını artırmasıydı. Üstelik bu İSTANBUL'UN SURLARI sayede gemileri, batırmanın en Şehre ilk surlar, MÖ 657 yıllarında yaptırıldı. Roma kolay olduğu su hattı hizasından İmparatoru Septimius Severus (193-211), kenti işgali vurulmuş oluyordu. sırasına bu surları yıktırdı ve Sarayburnu ve Sultanah- met Meydanı'nı içine alarak Ayasofya yakınlarında son ŞAHİ TOPLARI bulan bir sur yaptırdı. Büyük Constantinus Dönemi'nde 3 büyük top 1453 şubat başın- (306-337), Marmara kıyısından başlayarak Haliç'e ka- da Edirne'den yola çıkarıldı ve dar uzanan şehir, üçüncü kez surlarla çevrildi. ancak iki ay sonra İstanbul'a ge- tirildi. Her büyük top için 50 öküz bağlandı, topların kontrolden çık- maması için her topun sağına ve soluna 50'şer asker konuldu. Verilen afişteki bilgilerde, I. Osmanlı Devleti’nin İstanbul kuşatması için yaptığı askerî hazırlıklar nelerdir? II. Osmanlı ordusu denizden ve karadan İstanbul’u kuşatmış mıdır? III. İstanbul’un fethinin dünya tarihi açısından sonuçları nelerdir? IV. II. Mehmet Bizans’a gelebilecek yardımı önlemek için hangi yapıyı inşa ettirmiştir? V. Rumeli Hisarı’nın Boğaz'a göre konumu nedir? sorularından hangileri cevaplanabilir? A) Yalnız I  B) I ve II  C) I, II, IV ve V  D) II, III, IV ve V Sosyal Bilgiler 7. Sınıf 53

6 BAŞARI ÖLÇME TESTİTEST 9 ve 10. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. (I) Türkler, Orhan Bey Dönemi’nde Rumeli’ye geçmiştir. (II) Türklerin Rumeli’ye geçişleri Türk dervişleri ile baş- lamıştır. Bu dervişler yerli halkın gönüllerini kazanmış ve askerî fetih hareketinin zeminini hazırlamışlardır. (III) Rumeli’de yapılan fetihlerle birlikte, merkezî otoritenin güçlenmesi için göçebe yaşayan Türkmen nüfusu fet- hedilen bölgelere yerleştirilmiştir. Bunlara geniş topraklar verilmiş, bütün akrabalarıyla gelenlere özel haklar ta- nınmıştır. (IV) Türkler, Balkanlara geçtikten sonra hızla ilerlemeye başlamış ve Balkanlarda yaklaşık beş yüz yıl hâkimiyet sürmüştür. Bu dönem boyunca Türkler, Balkanlara sayısız mimari ve kültürel eser bırakmıştır. 9. Metne göre Osmanlı’nın fetih politikası ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Fethedilen topraklarda iskân politikası uygulanmıştır. B) Fethedilen toprakların Türkleştirilmesi amaçlanmıştır. C) Gidilen yerlerde kalıcı olmak hedeflenmiştir. D) Fethedilen topraklardaki yerli halk başka bölgelere göç ettirilmiştir. 10. Metinde Osmanlı Devleti'nin uyguladığı iskân politikası kaç numaralı cümlede anlatılmaktadır? A) Yalnız I  B) Yalnız III  C) II ve III  D) III ve IV 11. Islahat Fermanı Öncesi Gayrimüs- Islahat Fermanı ile limlerin Sahip Oldukları Haklar Gayrimüslimlerin Elde Ettiği Haklar • Mülk edinme ve seyahat etme hakları vardı. • Tanınan eski haklar aynen devam etmektedir. • İbadethanelerinin işleyişi, yönetimi, gelir ve gider- • Tanzimat Fermanı'ndaki ilkeler her din ve mez- lerinin kontrolü din adamlarına bırakılmıştır. hepten vatandaşa uygulanacaktır. • Ferdî ve toplu ibadetlerini serbestçe yapma hak- • Kendi işlerini görebilmeleri için her cemaat bir ku- kına sahiptirler. rul seçebilecektir. • Zorla Müslümanlaştırma yasaktır. • Devlet hizmetine girebilecekler, askerî veya sivil okullara da kabul edileceklerdir. • Aile hukukuyla ilgili meselelerini kendi din adam- larının nezaretinde çözebiliyorlardı. • Ticaret ve ceza davalarında eğer iki taraftan biri Müslüman biri gayrimüslim ise yargılamalar açık- • Çocuklarının eğitim ve öğretimlerini kendi dinle- tan yapılacaktır. rinin gerektirdiği şekilde yapıyorlardı. • Hakları, Osmanlı Devleti'nin koruması altındaydı. Buna göre Osmanlı topraklarında yaşayan gayrimüslimlerle ilgili, I. Islahat Fermanı öncesinde gayrimüslimlerin hakları tamamen kısıtlanmıştır. II. Islahat Fermanı ile devlet işlerinde görev alabilmişlerdir. III. Islahat Fermanı öncesinde mülk sahibi olamamışlardır. IV. Islahat Fermanı ile hukuki ayrıcalıklar elde etmişlerdir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I  B) I ve II  C) III ve IV  D) II ve IV 7. Sınıf Sosyal Bilgiler 54

BAŞARI ÖLÇME TESTİ 6 TEST 12 ve 13. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. Sema Öğretmen derste Avrupa’da meydana gelen ve Osmanlı Devleti’ni değişime zorlayan aşağıdaki gelişmeleri projeksiyon cihazıyla tahtaya yansıtmıştır. I. Avrupalı devletler keşfettikleri yerleri egemenlikleri altına alarak sömürge imparatorlukları kurdular. Buralardan bol miktarda altın, gümüş gibi değerli madenler ve çeşitli ham maddeler Avrupa’ya taşındı ve böylece sermaye arttı. Ayrıca insanlığın yüz karası olan köle ticareti de bu dönemde başladı. Keşifleri destekleyen Avrupa’nın de- nizci ülkeleri kısa sürede zenginleşti. Bu dönemde Atlas Okyanusu'ndaki limanlar önem kazanırken Osmanlı Devleti’nin elinde bulunan İpek ve Baharat yolları önemini kaybetmeye başladı. II. Fizik ve matematik alanlarında birçok buluş gerçekleştiren Newton, “Evrensel Yer Çekimi Yasası”nı buldu. Koper- nik Güneş Sistemi’nin varlığını kanıtladı. Galileo, “Güneş Sistemi’nin merkezi Dünya değil, Güneş'tir. Güneş Dünya’nın etrafında dönmez. Dünya, Güneş’in etrafında döner.” düşüncesini savundu. Hollandalı bir gözlükçünün uzak nes- neleri büyüten bir icadından hareketle teleskop icat edildi. Bu teleskopla Ay’ın yüzeyinin pürüzlü olduğu anlaşıldı. Teleskopların uzay gözlemi yapmadaki önemi fark edildi. Gök bilimciler teleskoplar yardımıyla gök cisimlerinin ha- reketlerini ve yapısını incelediler. Tüm bu gelişmeler Avrupa’yı bilim dünyasında zirveye taşımaya başladı. III. XVIII. yüzyıla kadar her türlü üretim insan gücüyle yapılıyordu. 1765’de buhar makinesinin icat edilmesiyle bu üretim biçimi köklü bir değişime uğradı. Böylece buhar gücüyle çalışan makinelerin üretimde kullanılmasıyla Av- rupa birçok üründe seri üretime geçti. İlk olarak İngiltere’de başlayan bu değişim daha sonra diğer Avrupa ülke- lerine de yayıldı. Kömür, petrol ve su gücüyle çalışan fabrikalar kuruldu. Bu gelişmeler Osmanlı Devleti'nin eko- nomisini olumsuz etkiledi. 12. Sema Öğretmen numaralarla verdiği gelişmelerin hangilerinde insan hakları ihlalinden bahsetmiştir? A) Yalnız I  B) I ve II  C) I ve III  D) II ve III 13. Sema Öğretmen'in sözünü ettiği gelişmelerin adları sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? A) 1 Rönesans B) 1 Coğrafi Keşifler C) 1 Aydınlanma Çağı D) 1 Coğrafi Keşifler 2 Reform 2 Rönesans 2 Rönesans 2 Aydınlanma Çağı 3 Aydınlanma Çağı 3 Sanayi İnkılabı 3 Coğrafi Keşifler 3 Sanayi İnkılabı 14. 18 ve 19. Yüzyıllarda Osmanlı Eğitiminde Yenileşme Hareketleri Matbaanın kurulması 1727 Eczacı Mektebi 1867 Mühendishane-i Berri Hümayunun kurulması 1795 Sanayi Mektebi 1868 Mühendishane-i Bahr-i Hümayunun kurulması 1775 Kaptan Mektebi 1870 İlköğretimin zorunlu hâle getirilmesi 1824 Darulmuallimat (Kız Öğretmen Okulu) 1870 Tıphane-i Amire ve Cerrahane-i Amirenin kurulması 1826 Hukuk Mektebi 1874 Mekteb-i Ulum-u Harbiyenin kurulması 1834 Ticaret Mektebi 1881 Darulmuallimin (erkek öğretmen okulu) açılması 1848 Halkalı Ziraat Mektebi 1892 Lisan Mektebinin (dil okulu) açılması 1864 Baytar Mektebi 1895 Verilen tabloya göre, D) II ve IV I. Her alanda eğitimli vatandaş yetiştirmek amaçlanmıştır. II. Kız çocuklarına da eğitim imkânı verilmiştir. III. Daha çok askerî eğitime ağırlık verilmiştir. IV. Eğitim alanında Avrupa'nın izinden gidilmiştir. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I  B) I ve II  C) III ve IV  7. Sınıf 55 Sosyal Bilgiler

TEST 6 BAŞARI ÖLÇME TESTİ 15. Sebep Sonuç Öncüleri Coğrafi Keşifler İpek ve Baharat yollarının ...........I........... Kristof Kolomb, Rönesans Türklerin hâkimiyetinde Macellan Reform olması. Avrupalı devletle- rin Osmanlı Devleti'ne Leonardo Da Vinci, Aydınlanma Çağı vergi ödemesi Shakespeare Sanayi İnkılabı Matbaanın kullanılmaya ...........II........... ...........III........... başlanmasıyla bilimsel eserlerin çoğaltılıp geniş Galilei kitlelere ulaştırılması Newton Montesquieu Katolik Kilisesindeki Anglikanizm, Kalvenizm bozulmalar ve Protestanlık gibi yeni ...........V........... mezhepler ortaya çıktı. ...........IV........... Bu dönemdeki çalışmalar Sanayi İnkılabı'nın temelini oluşturdu. Coğrafi Keşiflerle elde Buhar gücünün kullanıl- edilen zenginliğin bilimsel masıyla makinelerle seri gelişmelere olanak üretim gerçekleştirildi. vermesi ile teknolojinin gelişmesi Bu tabloda numaralandırılmış boşluklara gelmesi gereken ifadeler seçeneklerin hangisinde doğru veril- miştir? A) Coğrafi Keşiflerin yapılması ve Aydınlan- B) ma Çağının başlaması I Yeni ticaret yolları bulundu. I II Yeni ticaret yolları bulundu. II Avrupa'da bilim, sanat ve edebiyat alanlarındaki gelişmeler hız kazandı. III İngiltere III Martin Luther IV Eski Yunan eserlerinin tercüme edilmesi IV Eski Yunan eserlerinin tercüme edilmesi ile bilimsel gelişmelerin hız kazanması ile bilimsel gelişmelerin hız kazanması V Martin Luther V İngiltere C) Eski Yunan eserlerinin tercüme edilmesi D) ile bilimsel gelişmelerin hız kazanması I Yeni ticaret yolları bulundu. I II Yeni ticaret yolları bulundu. II Eski Yunan eserlerinin tercüme edilmesi ile bilimsel gelişmeler hız kazandı. III İngiltere III İngiltere IV Coğrafi Keşiflerin yapılması ve Aydınlan- IV Coğrafi Keşiflerin yapılması ve Aydınlan- ma Çağı'nın başlaması ma Çağı'nın başlaması V Martin Luther V Martin Luther Sosyal Bilgiler 56 7. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ 6 TEST 16. Güneş I Hilal Yeşil Sancak Devletin Dünyadaki bütün Hilafeti bütünlüğünü Müslümanların temsil temsil eder. koruyucusu olduğunu eder. temsil eder. II Kırmızı Sancak Çiçekler Türk ordusunu İstimâleti temsil temsil eder. eder. III IV Terazi Madalyonlar Adaleti Osmanlı temsil kültürünü eder. temsil eder. a. Osman Gazi'nin Orhan Gazi'ye \"Hiç kimsenin malına mülküne dokunma. Hak sahiplerine hakkını ver, layık olanlara ihsan ve ikramlarda bulun ve ailelerini gözet.\" nasihatinde bulunması b. Macar tarihçisi L. Fekete'nin, Türk idaresindeki Macaristan'da herkese iş ve kazanç serbestliğinin tanındığını, din ve dil farkı gözetmeksizin halkın iyi muamele ve himaye gördüğünü anlatması c. İspanya'daki yenilgiden sonra Fransa'ya ve başka yerlere sığınan Endülüs Müslümanlarının yaşadıkları sıkın- tıların Osmanlı'ya bildirilmesi üzerine Osmanlı padişahının Fransız hükümdarına \"ülkesinde bulunan Endülüs- lü bütün Müslümanları Osmanlı hanedanının uyrukları olarak görmesi ve Müslüman ülkelere kendi kadırgala- rıyla taşıyarak ihtiyaçlarını gidermesi\" konusunda ferman göndermesi d. Farklı milletlerin bir arada yaşadığı Osmanlı Devleti'nde cami, kilise ve havraların yan yana insanlara hizmet vermesi Osmanlı devlet armasında numaralandırılmış olan semboller ile verilen bilgiler eşleştirildiğinde aşağıda- ki seçeneklerden hangisi doğru olur? A) I c  B) I a  C) I c  D) I b II b II b II a II c III a III c III d III d IV d IV d IV b IV a 7. Sınıf 57 Sosyal Bilgiler

TEST 6 BAŞARI ÖLÇME TESTİ 17. DİVAN-I HÜMAYUN Orhan Bey Fatih Sultan Mehmet II. Mahmut Osmanlı'da Divan üyelerinin görüşle- Ben Osmanlıdaki yeni- Divan teşkilatını rini rahat söyleyebilmesi likçi padişahlardanım. ben kurdum. için divana padişahın de- Divan teşkilatını kaldı- ğil sadrazamların baş- rarak yerine nazırlık Nişancı kanlık yapmasını istedim. sistemini getirdim. Padişahın  fermanına tuğrasını çekerim. Fet- Sadrazam Defterdar hedilen yerleri tahrir def- Padişahtan sonra Çok iyi hesap yapa- terlerine kaydederim. devlet işlerinde rım. Devletin gelir Günümüzdeki Dışişleri en yetkili kişiyim giderlerini hesapla- Bakanına benzetebilirsi- ve onun mührünü rım. Şimdiki Maliye niz. taşırım. Bakanı ile aynı gö- revi yapmaktayım. Şeyhülislam Kazasker Divanda alınan karar- Divan'a gelen bü- ların din açısından uy- yük davalara ba- gun olup olmadığına karım. Kadıların dair fetva veririm. ve müderrislerin atamasını yapa- Devlet işlerinin görüşüldüğü yere rım. Günümüzde- Divanıhümayun denir. ki Adalet Bakanı ile Millî Eğitim Ba- kanına benzerim. Bu tabloda verilen bilgilerden yararlanılarak, I. Osmanlı Devleti Orhan Bey Dönemi'nden itibaren yönetim alanında teşkilatlanmaya önem vermiştir. II. Fatih Sultan Mehmet Dönemi'nden itibaren sadrazamlar divana başkanlık yapmaya başlamıştır. III. Devletin ekonomik işlerinden defterdar sorumludur. IV. Divanıhümayun'da her konuda uzman kişiler kendi alanlarıyla ilgili çalışmalar yapmıştır. yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız III  B) I ve II  C) II ve III  D) I, II, III ve IV Sosyal Bilgiler 58 7. Sınıf

ETKİN VATANDAŞLIK 1 TEST DEMOKRASİ SERÜVENİ Zeka Küpü Yayınları 3 ve 4. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- layınız. 1 ve 2. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- layınız. Bilgi : MÖ 1760'lı yıllarda Mezopotamya'da Babil kralı tarafından ortaya konan Hammurabi (I) Demokrasi; Yunanca \"demos\" (halk) ve \"kratos\" Kanunları, tarihin en eski ve en iyi korunmuş (egemenlik) kelimelerinden oluşur. Halkın egemen- yazılı kanunlarıdır. liği demektir. (II) Demokraside egemenliğin gerçek sahibi birey yani bir devletin sınırları içinde yaşayan Madde: Eğer hâkim, bir davada hatalı bir karar ve- \"halk\"tır. (III) Demokrasinin ilk örnekleri, MÖ V. yüz- rirse davalı için kararlaştırdığı para cezası- yılda Yunan şehir devletlerinden biri olan Atina'da nın iki katını öder, ayrıca hâkimlik görevin- görülür. Ancak burada sadece Atinalı soylu erkekler den alınırdı. yönetimde söz sahibidir. Kadınların ve kölelerin söz hakkı yoktur. (IV) Perikles Dönemi (MÖ 462 - 454) 3. Verilen bilgi ve madde ile ilgili hangi sorunun Atina demokrasisinin altın çağını simgeler. Çünkü bu cevabı yoktur? dönemde her yurttaşın devlet görevlerine seçilebil- mesi kabul edilmiştir. A) En eski yazılı kanunlar kime aittir? B) Hammurabi Kanunları nerede ortaya çıkmıştır? 1. Verilen bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangi- C) Hatalı karar veren hâkimin cezası nedir? sine ulaşılamaz? D) Cezası en ağır olan suç nedir? A) Demokrasi, Yunanca halk egemenliği anlamına 4. Yukarıda verilen Hammurabi Kanunları ile ilgili gelmektedir. bilgi ve madde değerlendirildiğinde seçenekler- deki sonuçlardan hangisine ulaşılabilir? B) Demokrasinin ilk örneklerine Atina şehrinde rast- lanmaktadır. A) Keyfî uygulamalar yapıldığına B) Hâkim kararlarının denetlendiğine C) Günümüzde kadın haklarının MÖ V. yüzyılda C) Kanunların yetersiz olduğuna Atina'daki kadın haklarından daha fazla olduğu D) Hâkimlerin sınırsız yetkilerinin olduğuna söylenebilir. 5. • Eski Türklerde devletin başında kağan bulunur- D) Günümüzde en gelişmiş demokrasi örnekleri du. Kağan önemli işlerde boy beylerinden olu- Atina'da karşımıza çıkmaktadır. şan kurultayı toplar; karar, kurultayın toplanma- sından sonra alınırdı. 2. Yukarıda numaralandırılmış cümlelerde demok- rasinin sırasıyla hangi özellikleri verilmiştir? • Türk-İslam devletlerinde kurultayın yerini divan almıştır. Osmanlı Devleti'nde Divan-ı Hümayun A) I Tanımı adını almış, I. Meşrutiyet Dönemi'nde ise Meclis-i II Egemenliğin sahibi Mebusan açılmıştır. III İlk örneği IV Altın dönemi Verilenlere göre aşağıdaki yorumlardan hangi- sine ulaşılamaz? B) I Altın dönemi II Egemenliğin sahibi A) Eski Türklerde kurultay, Türk-İslam devletleri ve III Tanımı Osmanlı Devleti'nde ise divan adını alan meclis, IV İlk örneği devlet yönetiminde sürekliliğin olduğunu gösterir. C) I İlk örneği B) Eski Türklerde mutlak monarşiden çok meşruti- II Altın dönemi yete benzer bir yönetim anlayışının olduğu söy- III Egemenliğin sahibi lenebilir. IV Tanımı C) Türklerde halk geçmişten itibaren, yönetime doğ- D) I Tanımı rudan katılmıştır. II İlk örneği III Egemenliğin sahibi D) İslamiyet'ten sonra da Türklerde yönetim anla- IV Altın dönemi yışında çok farklılık olmamış, kurumların adı de- ğiştirilerek devam ettirilmiştir. 7. Sınıf 117 Sosyal Bilgiler

TEST 1 ETKİN VATANDAŞLIK 6 ve 7. soruları aşağıda verilen tablolara göre cevaplayınız. Yönetim Şekileri Hükümdarın tek başına söz sahibi olduğu ve egemenlik hakkının tek bir kişide olduğu yönetim I Monarşi şeklidir. Bu yönetim şeklinde devlet başkanı yaşamı boyunca ülkeyi yönetme yetkisini elinde bu- lundurur. Bu kişinin emirleri kanun kabul edilir. Yasama, yürütme ve yargı yetkileri tek kişinin elinde toplanır. II Oligarşi Egemenliğin belli bir sınıfın ya da grubun elinde olduğu yönetim şeklidir. Bu yönetim biçiminde devlet baştaki grubun istek ve kurallarıyla yönetilir. İktidarın Tanrı'dan geldiği ve bu gücün yalnızca Tanrı'nın yeryüzündeki elçisi tarafından kulla- III Teokrasi nıldığı inancına dayanan siyasi toplum düzenidir. Bu sistemle yönetilen ülkelerde siyasi yapı- lanma, devletin yönetim organları ve tüm kanunlar dinî kurallara göre düzenlenir. Egemenliğin millete yani halka ait olduğu yönetim şeklidir. İnsanların seçme ve seçilme hakkı- IV Cumhuriyet na sahip olduğu yönetim biçimidir. Yönetim ve güç, halkın seçtiği kişilere aittir. Yöneticiler halk tarafından belirli süreler için seçilir. Katılım Demokrasinin Eşitlik Vatandaşlar yöneticilerin belirlenmesi ama- Temel Tüm vatandaşlar kanun önünde eşittir. Dev- cıyla yapılan seçimlerde oy vererek seçme İlkeleri letin sunduğu hizmetlerden vatandaşlar eşit hakkını kullanır. Seçimlerde aday olarak da şekilde yararlanır. seçilme hakkını kullanır. Çoğulculuk Millî Egemenlik Demokratik devletlerde birden çok siyasi Demokrasilerde egemenlik hakkı ve yönet- parti vardır. Farklı seçenekler içerisinde is- me yetkisi millete aittir. Millet egemenliğini tediği siyasi partiye oy veren insanlar ço- seçimler sayesinde kullanır. ğulcu demokrasi ortamını yaşatırlar. 6. Yukarıdaki tablolarda yönetim biçimleri ile demokrasinin temel ilkeleri verilmiştir. Demokrasinin temel ilkeleri dikkate alındığında numaralandırılmış yönetim biçimlerinden hangisinin demokratik yönetim anlayışına daha uygun olduğu söylenebilir? A) I B) II C) III D) IV 7. Tablolarda verilen bilgilere bakıldığında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Yönetim biçimlerinin tamamında halk seçme hakkını kullanabilmektedir. B) Kanunlar önünde eşit haklara sahip olan halk yönetimde de söz sahibidir. C) Yönetim şekillerinin tamamında demokrasinin temel ilkeleri uygulanmıştır. D) Millî egemenlik ilkesinin uygulanabildiği yönetim anlayışı cumhuriyettir. Sosyal Bilgiler 118 7. Sınıf

ETKİN VATANDAŞLIK 1 TEST 8 - 11. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. (I) Osmanlı Devleti'nde 19. yüzyıla gelindiğinde Divan-ı Hümayun'un yerini bakanlıklar aldı. (II) 1839 yılında ilan edilen Tanzimat Fermanı ile demokrasi alanında önemli bir adım atıl- dı. (III) Düzenleme ve düzeltme anlamına gelen Tanzimat Fer- manı ile Osmanlı Devleti'nin siyasi ve sosyal yapısının düzeltil- mesi amaçlandı. (IV) Fermana padişahın kendisinin de uyacağını belirtmesi \"kanun üstünlüğünü\" kabul ettiğini göste- rir. (V) 1876 yılında Kanun-i Esasi adındaki anayasanın ilanıy- la meşrutiyet yönetimine geçildi. (VI) Meşrutiyet, hükümdarın mutlak hâkimiyet haklarını halkın seçtiği bir meclisle paylaştığı yönetim şeklidir. (VII) Meşrutiyetle birlikte halk ilk defa yöneti- me katılma hakkı kazanmıştır. 8. Metinde numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde “Tanzimat”ın tanımı ve amacı verilmiştir? A) I ve II  B) Yalnız III  C) V ve VI  D) III ve IV 9. Metinde numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde Osmanlı Devleti'nde halkın egemenlik haklarını kulla- nabildiği ifade edilmiştir? A) I ve II  B) II ve III  C) V, VI ve VII  D) IV ve V 10. Metinde numaralandırılmış cümlelerin hangisinde padişahın kendi gücünün üstünde bir gücün varlığını kabul ettiği ifade edilmektedir? A) I  B) III  C) IV  D) VII 11. Verilen metne bakılarak Osmanlı Devleti'ndeki demokrasi çalışmaları ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? A) 19. yüzyıldan itibaren anayasal alanda önemli çalışmalar yapılmıştır. B) Padişah, kendi gücünün üstünde kanun gücünün varlığını kabul etmiştir. C) Halk seçme ve seçilme hakkını kullanarak yönetime katılmıştır. D) Avrupalı devletlerin baskısı ile Osmanlı Devleti'nde önemli demokratik çalışmalar yapılmıştır. 7. Sınıf 119 Sosyal Bilgiler

TEST 1 ETKİN VATANDAŞLIK 12 ve 13. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. 1215'te İngiltere kralı John; keyfî yönetimi ve aldığı ağır vergiler nedeniy- le halkın tepkisi sonucunda Magna Carta Libertatum (Büyük Özgürlükler Fermanı) adlı bir belge imzalamıştır. Bu belge ile hukukun üstünlüğü ka- bul edilmiş ve mahkeme kararı olmadıkça hiç kimsenin tutuklanamayaca- ğı ve hapse atılamayacağı kararı alınmıştır. Böylece kral, egemenlik yet- kilerini soylularla paylaşmak zorunda kalmıştır. 12. Buna göre Magna Carta’nın aşağıdakilerden hangisini güçlendirdiği söylenebilir? A) Kralın yetkilerini B) Ülkedeki devlet adamlarının yetkilerini C) Demokrasi ve insan haklarını D) İngiltere krallık askerlerinin gücünü 13. Bu metinde Magna Carta ile ilgili aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur? A) Kral Magna Carta'yı niçin imzalamıştır? B) Magna Carta ile neyin üstünlüğü kabul edilmiştir? C) Kral egemenlik yetkisini kimlerle paylaşmıştır? D) Halkın elde ettiği ekonomik kazançlar nelerdir? Baraj Sorusu 14. Kurultay Meşrutiyet Cumhuriyet (Orta Asya Türk devletleri) (Osmanlı Devleti) (Türkiye Cumhuriyeti) Yukarıda Türk demokrasi tarihinin gelişimi ile ilgili görseller verilmiştir. 7. Sınıf Buna göre verilen görsellerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez? A) Osmanlı Devleti'nde anayasal döneme geçilmiştir. B) Demokrasinin gelişimi devam etmiştir. C) Türkiye Cumhuriyeti'nde millî irade esastır. D) Kurultayda son söz hakkı halka verilmiştir. Sosyal Bilgiler 120

ETKİN VATANDAŞLIK 2 TEST ATATÜRK'TEN MİLLETİMİZE ARMAĞAN 3. Erzurum Kongresi’nin hazırlık günlerinde Maz- 1. Mustafa Kemal, Erzurum Kongresi’nde \"Kuvâ-yı har Müfit Kansu, Mustafa Kemal’e \"Başarı sağ- Millîye’yi etkin, millî iradeyi hâkim kılmak esastır.\" landığında hükûmet şekli ne olacaktır?\" diye maddesini kabul etmiştir. Bununla saltanata karşı sormuştur. Mustafa Kemal ise bu soruya açık- çıkarak halkın iradesinin egemen olduğu bir yöne- ça şöyle cevap vermiştir: “Muhakkak ki mev- tim biçiminin sinyalini vermiştir. Fakat, cumhuriyeti cut hükûmet şekli, bu memleketin refah, mut- ilan edene kadar en yakın silah arkadaşları da dâhil luluk ve ilerlemesine yeterli gelmeyecektir. olmak üzere kimseye bilgi vermemiştir, ta ki 28 Ekim Başka bir hükûmet biçimi arayıp bulmamız la- akşamı yaverine, \"Yarın cumhuriyeti ilan edeceğiz.\" zım geldiği kanaatindeyim.” diyene kadar. Nihayet 29 Ekim 1923’te cumhuriye- ti ilan etmiştir. Mazhar Müfit Kansu Mustafa Kemal’in, cumhuriyeti ilan edeceğini son ana kadar kimseye söylememesinin sebebi Erzurum’dan Ölümüne Kadar Atatürk’le Beraber aşağıdakilerden hangisi olabilir? Buna göre Mustafa Kemal hangi alanda yenilik A) Başka devletlerle iş birliği yapmak istemesi yapacağını vurgulamıştır? B) Öncelikli hedefinin tam bağımsızlığı sağlamak A) Ekonomik B) Kültürel olması C) Yönetim D) Hukuk C) Halkın, cumhuriyet yönetimini kendisinin tercih Zeka Küpü Yayınları 4. 23 Nisan 1920'de açılan TBMM, etmesini istemesi D) Cumhuriyet yönetimi ile ilgili kaygılarının ol- • Millî (ulusal) bir meclistir. • İdealist ve demokratiktir. ması • Güçler birliği ilkesini benimsemiştir. • Millî iradeye dayanan bir meclistir. 2. Mustafa Kemal, • Kahraman bir meclistir, kültür düzeyi yüksek se- • Amasya Genelgesi'nde \"Milletin istiklâlini (ba- ğımsızlığını) yine milletin azim ve kararı kurta- viyelidir. racaktır.\" • Erzurum Kongresi'nde \"Kuvâ-yı Millîye'yi etkin TBMM'nin sadece yukarıdaki özellikleri dikkate (güçlü) ve millî iradeyi hâkim kılmak esastır.\" alındığında, • 1921 Teşkilat-ı Esasiye'de, \"Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir.\" I. Her türlü görüş ve inanca sahip üyelerden oluş- ifadelerini kullanmıştır. maktaydı. Buna rağmen ortak bir programları ve Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisine ula- amaçları vardı. O da millî sınırları gerçekleştir- şılamaz? mek ve bağımsızlığı sağlamaktı. A) Toplumda millî egemenlik anlayışı adım adım II. Yasama, yürütme ve yargı yetkilerini kendi elin- gelişmiştir. de toplamıştır. Bunda savaş koşullarının yaşan- masından dolayı çabuk karar alma ve uygula- B) Millet iradesi önem kazanmıştır. ma düşüncesi etkili olmuştur. C) Türk demokrasi hayatında önemli gelişmeler ya- III. Çok zor şartlar altında bir araya gelen, memle- şanmıştır. ketin bağımsızlığa kavuşması için gerekirse ölü- D) Halkın, egemenlik haklarını kullanmasına İstan- mü göze alabilen vatansever ve kültür düzeyi yüksek milletvekillerinden oluşmuştur. bul Hükûmeti de destek olmuştur. IV. Yeni Türk Devleti'nin temel yasalarını kabul et- miştir. İlk anayasayı yapmış ve Hıyanet-i Vata- niye Kanunu'nu çıkarmıştır. yargılarından hangisine ulaşılamaz? A) I B) II C) III D) IV 7. Sınıf 121 Sosyal Bilgiler

TEST 2 ETKİN VATANDAŞLIK 5 - 8. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. (I) Anayasamıza göre, siyasi partiler demokratik yaşamın vazgeçilmez unsurlarıdır. (II) Topluma yön veren ve top- lumsal yaşama katılımı sağlayan yollardan biri de siyasi partilerdir. Siyasi parti aynı düşüncedeki bireylerin oluştur- duğu siyasal yapıdır. (III) Bireylerin düşüncelerinin yönetim kademelerinde temsil edilmesinde siyasi partiler önemli bir etkiye sahiptir. (IV) Bireyler ülke yönetiminde söz sahibi olmak için çeşitli siyasi partilere üye olur veya oy verir. 5. Bu metinde siyasi parti kavramının görevi ve tanımı numaralandırılmış ifadelerin hangisinde verilmiştir? A)  I  B)  II  C)  III  D)  IV 6. Metinde numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde bireylerin ülke yönetiminde kendilerini ifade etme imkânını kullanabileceği vurgulanmıştır? A)  I ve II  B)  Yalnız II  C)  II ve III  D)  III ve IV 7. Bu metne bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Bireyler, partiler sayesinde yönetimde söz sahibi olabilir. B) Siyasi partiler, demokrasinin vazgeçilmez bir unsurudur. C) Siyasi partiler, kendisine oy veren bireylerin düşüncelerini yansıtır. D) Siyasi partilerin çokluğu devlet yönetiminde kargaşaya neden olur. 8. Yukarıdaki metin ile Mustafa Kemal'in hangi sözü aynı doğrultudadır? A) \"Millî egemenlik esasına dayalı ve özellikle cumhuriyet idarisine sahip bulunan memleketlerde siyasi partile- rin varlıkları doğaldır.\" B) \"Cumhuriyet yüksek ahlaki değer ve niteliklere dayanan bir idare biçimidir.\" C) \"Millî egemenlik, millî ekonomi ile güçlendirilmelidir.\" D) \"Güzel sanatlarda başarı bütün inkılaplarda başarılı olunduğunun en kesin delilidir.\" Baraj Sorusu 9. 7. sınıf öğrencileri Ali ve Erdi, Atatürk’ün Cumhuriyet Dönemi’nde yaptığı çalışmalarla ilgili aşağıdaki açıklamaları yapmıştır: Ali : Demokrasinin tam anlamıyla işleyebilmesi ve hükûmetin denetlenmesi için çok partili siyasal hayata geçil- meliydi. Bu amaçla Mustafa Kemal tarafından 9 Eylül 1923’te “Halk Fırkası” adıyla Türkiye Devleti’nin ilk si- yasi partisi kuruldu. Cumhuriyetin ilanından sonra bu partinin adı Cumhuriyet Halk Fırkası olmuştur. Daha sonra Kâzım Karabekir, Rauf Orbay, Refet Bele, Ali Fuat Cebesoy ve Adnan Adıvar gibi isimler Türkiye Cum- huriyeti Devleti’nin ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasını kurmuşlardır. İkinci muha- lefet partisi Fethi Okyar tarafından Serbest Cumhuriyet Fırkası adıyla kurulmuştur. Erdi: T ürkiye Cumhuriyeti’nde Atatürk’ün isteğiyle yapılan yasal düzenlemelerle Türk kadınına 1930’da belediye seçimlerine, 1933’te muhtarlık seçimlerine katılma hakkı tanınmıştır. 1934’te anayasada yapılan değişiklik- le de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı verilmiştir. Böylece kadınlarla erkekler siyasal alanda da eşit konuma gelmiştir. Ali ve Erdi'nin açıklamalarına bakılarak Atatürk’le ilgili, I. Ülkemizde demokrasiyi geliştirmeye çalıştığı II. Siyasal alanda cinsiyet eşitliğini sağladığı III. Çok partili hayatı demokrasinin önemli bir şartı olarak gördüğü IV. Sağlığında kurulan tüm partilerin kurucusu olduğu yargılarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız II  B) I ve III  C) I, II ve III  D) I, II, III ve IV Sosyal Bilgiler 122 7. Sınıf

ETKİN VATANDAŞLIK 3 TEST CUMHURİYETİMİ SEVİYORUM 1 ve 2. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. T.C. Anayasası Madde 2: Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygı- lı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk dev- letidir. 1. Anayasamızın 2. maddesi ile aşağıdakilerden hangisinin amaçlandığı söylenemez? A) Yasaları dine değil, akla ve bilime dayandırmak B) Toplum yararı için sağlık, eğitim ve kültür alanlarında yatırımlar yapmak C) Millî birlik ve dayanışma duygusunu geliştirmek D) Ülke sınırlarını genişleterek tüm Türkleri içine almak 2. Anayasamızın 2. maddesinde Türkiye Cumhuriyeti'nin hangi özelliği belirtilmiştir? A) Devletin temel nitelikleri B) Bakanlar Kurulunun kimlerden oluşacağı C) Cumhurbaşkanının nasıl seçileceği D) TBMM'nin nasıl oluşturulacağı 3. I II III Yukarıda numaralandırılmış görseller Türkiye Cumhuriyeti’nin niteliklerinden hangileriyle ilişkilendirilebilir? A) I Sosyal Devlet B) I Sosyal Devlet II Hukuk Devleti II Demokratik Devlet III Laik Devlet III Laik Devlet C) I Laik Devlet D) I Sosyal Devlet II Hukuk Devleti II Demokratik Devlet III Sosyal Devlet III Hukuk Devleti 7. Sınıf 123 Sosyal Bilgiler

TEST 3 ETKİN VATANDAŞLIK 4. 5. Cumhuriyetin İlgili Örnek 1982 Anayasası Nitelikleri Madde 2: Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, 1 Sosyal Vatandaşlara eğitim ve sağ- millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan Devlet lık hizmetlerinin ücretsiz bir haklarına saygılı, Atatürk milliyetçiliğine bağlı, baş- şekilde sunulması langıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demok- ratik, laik ve sosyal bir hukuk devletidir. 2 Laik Ülkede yaşayan herkesin Devlet din ve vicdan özgürlüğüne Türkiye Cumhuriyeti’nin niteliklerini anlatan yukarı- sahip olması daki Anayasa maddesini okuyarak derse başlayan Sosyal Bilgiler Öğretmeni Banu Hanım, öğrencile- Türkiye'de yaşayan tüm va- rine ülkemizin niteliklerini aşağıdaki şekilde açıkla- mıştır: 3 Demokratik tandaşların Türk olduğu ka- Devlet bul edilerek ırkçılığın tama- men reddedilmesi 4 Hukuk Yöneticilerin ve halkın so- Devleti runları çözerken mahkeme- lere başvurması 1. ..........?.......... devletlerde ülkeyi yönetme ve ya- sa yapma yetkisi halkın tümüne aittir. Halk bu Yukarıdaki tabloda, Anayasamızın 2. maddesinde yetkisini seçimler yoluyla yönetime getirdiği tem- yer alan cumhuriyetin temel nitelikleri ve bunlarla il- silcileri aracılığı ile kullanır. Ülkemizde genel se- gili uygulamalara yer verilmiştir. çimler beş yılda bir yapılmaktadır. Gerekli şart- ları taşıyan herkesin eşit oy hakkı vardır. Buna göre yukarıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır? 2. ..........?.......... devlet anlayışında devlet ayrım A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 gözetmeksizin her vatandaşını eşit kabul eder ve herkese hizmet götürmeye çalışır. Bu anla- Zeka Küpü Yayınları Baraj Sorusu yışa göre devlet halkı için vardır ve halkı için ça- lışır. Devlet; eğitim-öğretim, sağlık, ulaşım hiz- 6. 1 Ülke genelinde yapılan seçimlere birden faz- metlerini vatandaşlarına ulaştırmak zorundadır. la siyasi parti katılabilmektedir. 3. ..........?.......... devletlerinde toplumun düzen için- 2 Yardıma muhtaç yaşlıların korunması, destek- de yaşamasını sağlayan kurallar vardır. Mahke- lenmesi kapsamında devlet \"Yaşlı Destek melerde herkes eşit bir şekilde yargılanır. Ayrı- Programı\" başlatmıştır. ca her devlet kurumunun görev ve yetkileri anayasa ve yasalarla belirlenmiştir. Hiç kimse 3 Kadın, erkek, genç, yaşlı her vatandaş eşit oy anayasa ve yasalara aykırı davranamaz. hakkına sahiptir. 4. ..........?.......... devletlerde din ve devlet işleri bir- 4 Millî Eğitim Bakanlığı 2003-2004 eğitim-öğre- birinden ayrılır. Vatandaşlara inanç ve ibadet öz- tim yılından bu yana öğrencilere ücretsiz ders gürlüğü tanınır. Ülkemizde herkes istediği dine kitabı dağıtmaktadır. inanmakta, istediği ibadeti yapmakta özgürdür. Hiç kimse inancından dolayı kınanamaz, suçla- Fatih, devletimizin ve demokrasimizin nitelikleriyle namaz. ilgili yukarıdaki afişi hazırlamıştır. Buna göre Banu Hanım’ın açıklamalarında “?” ile Numaralandırılmış ifadelerle ilgili seçeneklerden gösterilen yerlere sırasıyla aşağıdakilerin han- hangisi söylenemez? gisinde verilenler getirilmelidir? A) 1 ve 3 numaralı ifadelerde devletin demokratik 1 2 3 4 özelliğinden bahsedilmiştir. A) Demokratik Sosyal Hukuk Laik B) Sosyal Hukuk Laik Demokratik B) 2 ve 4 numaralı ifadelerde sosyal devlet anlayı- C) Laik Demokratik Sosyal Hukuk şına örnek verilmiştir. D) Demokratik Sosyal Laik Hukuk C) 3 numaralı ifade demokrasinin eşitlikçi ilkesine örnektir. D) 2 ve 3 numaralı ifadeler laik devlet anlayışının kanıtıdır. Sosyal Bilgiler 124 7. Sınıf

ETKİN VATANDAŞLIK 4 TEST HÂKİMİYET MİLLETİNDİR! Baraj Sorusu 1 ve 2. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- 4 - 6. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- layınız. layınız. I. \"Öğretmenler, cumhuriyet sizden fikri hür, vicda- Zeka Küpü Yayınları (I) 17 Şubat 1926'da TBMM'de kabul edilen Türk Me- nı hür nesiller ister.\" deni Kanunu, 4 Ekim 1926'da yürürlüğe girdi. (II) Bu kanunla birlikte ülkemizde bütün vatandaşla- II. \"Cumhuriyeti biz kurduk. Onu yükseltecek olan- rın eşitliği ilkesine dayanan yeni bir hukuk düzenine lar sizlersiniz.\" geçildi. (III) Laik nitelik taşıyan Medeni Kanunla dinî inancına bakılmaksızın her Türk vatandaşı aynı hu- III. \"Benim naçiz vücudum elbet bir gün toprak ola- kuka tabi oldu. Böylece Türk Medeni Kanunu ülke- caktır. Fakat Türkiye Cumhuriyeti ilelebet payidar mizde millî birliğin sağlanması ve millî kimliğin kaza- kalacaktır.\" nılmasına katkı sağladı. (IV) Medeni Kanun iş hayatında ve aile içinde kadın ile erkeğin konumunu 1. Mustafa Kemal'in sözleri ile ilgili aşağıdakiler- ve rollerini de değiştirdi. Bu kanun Türk aile yapısını den hangisi söylenemez? ve Türk kadınının toplumdaki yerini güçlendirdi. (V) Türk kadını evlenme, boşanma, mirastan hak al- A) Cumhuriyeti sonraki nesillere emanet ettiği ma ve mahkemelerde tanıklık yapma hakkı kazandı. B) Gençlerin yetiştirilmesini öğretmenlere emanet 4. Metne göre aşağıdakilerden hangisi Türk kadı- ettiği nının bu kanunla elde ettiği haklardan biri değil- C) Gelecek nesillerin düşünce ve vicdanen özgür dir? olmasını istediği A) Mirastan eşit pay alma hakkı D) Cumhuriyeti kendisinin koruyacağı B) Mahkemelerde şahit olarak dinlenme hakkı C) Seçme ve seçilme hakkı 2. Mustafa Kemal'in sözlerinin hangilerinde cum- D) Boşanma hakkı huriyetin ilerlemesi ve devam etmesinden bah- sedilmiştir? 5. Metinde aşağıdaki soruların hangisinin cevabı yoktur? A) I ve II B) II ve III A) Medeni Kanun hangi tarihte yürürlüğe girdi? C) I ve III D) I, II ve III B) Medeni Kanun'dan kimler faydalanabilir? C) Medeni Kanun ile Türk kadını hangi hakları ka- 3. \"Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir. Türk milleti, egemenliği, anayasanın koyduğu esaslara göre yet- zandı? kili organlar eliyle kullanır. Egemenliğin kullanılma- D) Medeni Kanun ile Türk kadını hangi meslekleri sı hiçbir surette hiçbir kişiye, zümreye veya sınıfa bırakılamaz. Hiçbir kimse veya organ, kaynağını seçme hakkı kazandı? anayasadan almayan bir devlet yetkisi kullanamaz.\" 6. Metinde numaralandırılmış cümlelerin hangile- Anayasa'nın 6. maddesinde verilen ifadeler dik- rinde kadın ve erkek eşitliğinden söz edilmekte- kate alındığında aşağıdakilerden hangisine ula- dir? şılabilir? A) I ve II B) II ve III A) Seçimlerin hangi aralıklarla yapılacağına C) III ve IV D) IV ve V B) Egemenliğin kaynağının ne olduğu ve nasıl kul- lanılacağına C) Devlet yönetiminde kimlerin görev alacağına D) Kimlerin seçme ve seçilme hakkını kullanabile- ceğine 7. Sınıf 125 Sosyal Bilgiler

TEST 5 BAŞARI ÖLÇME TESTİ 1. 1 23 1 2 Yukarıdan aşağıya 1. 1215 yılında İngiltere'de ilan edilen ve kralın yetkilerini sınırlandıran kanun 2. MÖ 5. yüzyılda Roma'da vatandaşlık hukuku ile devlet-vatandaş ilişkilerinin düzenlendiği kanun 3. Eski Türklerde siyasi, askerî ve ekonomik kararların alındığı meclis Soldan sağa 1. Demokrasinin temel ilkelerini uygulayan ve koruyan devlet anlayışı 2. Osmanlı Devletin'de 1839 yılında Gülhane Parkı'nda ilan edilen ferman Aşağıda bulmacanın çözümüyle ilgili ifadeler verilmiştir. • İngiltere Kralı Yurtsuz John'un ilan ettiği kanun, Orta Çağ şartlarına göre değerlendirildiğinde birçok açıdan öz- gürlük getirmesi ve ilk kez bir kralın kendi isteğiyle birtakım haklarından feragat etmesi açısından önemli bir metindir. • Asya Hun Hükümdarı Mete Han; komşu devletin istediği, iki ülke arasında sınır olan ve Asya Hun Devleti'ne ait olan toprakların toplanan mecliste verilmesine karşı çıkmıştır. • Bu fermanla Müslüman ve gayrimüslim halkın can, mal, namus güvenliği ile mülkiyet hakkı kanun güvencesi- ne alınmıştır. • Bu sistemin uygulandığı ülkelerde yöneticiler seçimle göreve gelir, kanunlar önünde tüm vatandaşlar eşittir ve egemenlik millete aittir. Verilen ifadelerle cevaplar karşılaştırıldığında bulmacadaki kavramlardan hangisine ait bir bilginin olmadığı söylenebilir? A) Yukarıdan aşağıya 1 B) Soldan sağa 2 C) Soldan sağa 1 D) Yukarıdan aşağıya 2 Sosyal Bilgiler 126 7. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ 5 TEST 2 - 4. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. Mustafa Kemal'in 29 Ekim 1923'te hükûmet sorununu çözeceği dü- şünülürken o, yönetim şeklini değiştirdiğini açıklamak üzere TBMM'de bulunuyordu. Hazırlanan metin okunmaya başlandı. Metnin ilk mad- desi olan \"Egemenlik kayıtsız şartsız milletindir. Türkiye Devleti'nin hükûmet şekli cumhuriyettir.\" ifadesi okundu. Milletvekillerinden bazı- ları bu maddeye itirazda bulundu. İsmet Paşa söz alarak itirazları ya- nıtladı: \"Bütün dünya bizim burada bir hükûmet biçimini konuştuğu- muzu biliyor. Bu görüşmemizi bir sonuca bağlamamak, güçsüzlüğü ve düzensizliği sürdürmekten başka bir şey değildir. Avrupa diplomat- ları beni bu konuda uyardılar. Devletinizin başkanı yok. Şimdiki du- rumda başkanınız meclis başkanıdır. Demek siz ayrı bir başkan bekliyorsunuz.\" dediler. Avrupa düşüncesi işte bu- dur. Oysa biz böyle düşünmüyoruz. Ulus, egemenliğine ve alın yazısına kendisi el koymuştur. Öyleyse bunu yasa ile belirtmekten niye çekiniyorsunuz?\" İsmet Paşa'nın bu konuşmasından sonra son sözü Abdurrahman Şeref Bey söyledi: \"Egemenlik, kayıtsız şartsız milletindir. Kime sorarsanız sorunuz, bu cumhuriyettir, doğan çocuğun adı budur. Ama bu ad kimilerine hoş gelmez- miş, varsın gelmesin!\" Bu konuşmalardan sonra okunan maddeler milletvekillerinin oylarına sunuldu. Meclis başkanı \"Kabul edenler?\" di- ye sorduğunda bütün eller birden kalktı. Bütün milletvekilleri \"Yaşasın Cumhuriyet!\" diye bağırarak alkışlar eşliğin- de anayasa değişikliğini gerçekleştirdi. Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı Mustafa Kemal; başbakanı da İsmet Paşa oldu. Mustafa Kemal, Gençliğe Hitabesi'nde, \"Ey Türk Gençliği! Birinci vazifen Türk istiklalini, Türk Cumhuriyeti'ni, ilele- bet, muhafaza ve müdafaa etmektir.\" diyerek Türkiye Cumhuriyeti'ni Türk gençliğine emanet etmiştir. 2. Metne göre aşağıdakilerden hangisine öncelik verilmiştir? A) Egemenlik hakkının millete verilmesi B) Eski sisteme dönüş gayreti C) Yabancı devletlerin baskısı D) Milletvekili seçilme sistemi 3. Metne göre öncelikle yönetim şeklinin belirlenmek istenmesinin sebebi seçeneklerin hangisinde verilmiştir? A) Dünya devletleri karşısında güçlü görünmek B) Bir an önce seçimlerin yapılmasını sağlamak C) Mustafa Kemal'in cumhurbaşkanı olma isteği D) Saltanatın devam ettirilmek istenmesi 4. Metinde verilen bilgilere göre yeni kurulan Türkiye Cumhuriyeti'nin kime emanet edildiği söylenebilir? A) Türk gençliğine  B) TBMM'ye  C) Türk milletine  D) Türk kadınına 7. Sınıf 127 Sosyal Bilgiler

TEST 5 BAŞARI ÖLÇME TESTİ 5. Saltanat Cumhuriyet 7 - 10. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- layınız. Egemenlik tek bir kişiye Egemenlik milletindir. aittir. (I) Temel hak ve hürriyetlerin anayasa güvencesi al- tına alınmasıyla anayasal demokrasinin temelleri atıl- Yasama, yürütme ve Yasama, yürütme ve dı. (II) Jean Jacques Rousseau özgürlük, eşitlik ve kardeşlik sloganıyla \"Toplum Sözleşmesi'ni (1762) yargı tek kişidedir. yargı yetkisi ayrılmıştır. yazdı. Bu sözleşmeye göre devletler insanların te- mel haklarını güvence altına almakla görevlidir. Yönetim babadan oğu- Yöneticiler seçimle gö- (III) 1789'da Fransa'da başlayan ve etkileri kısa sü- rede Avrupa'ya yayılan Fransız İhtilali sonucunda in- la geçmektedir. reve gelmektedir. sanlar, monarşik yönetimlere karşı ayaklandılar. (IV) Hakları ve özgürlükleri belirleyen Fransız İnsan Son söz padişahındır. Son söz milletindir. ve Yurttaş Hakları Bildirgesi yayımlandı. Bu bildirge ile eşitlik, özgürlük, milliyetçilik, adalet, anayasal yö- Saltanat ve cumhuriyet yönetimlerinin karşılaş- netim gibi kavramlar ortaya çıktı. (V) Birleşmiş Mil- tırılmasının yapıldığı bu tabloya bakılarak aşa- letler Örgütü, 24 Ekim 1945'te dünya barışını ve gü- ğıdakilerden hangisine ulaşılamaz? venliğini korumak, ülkeler arasında iş birliğini sağ- lamak ve her milletin kendi geleceği hakkında karar A) Cumhuriyet yönetiminde millî egemenlik esastır. vermesini güvence altına almak amacıyla kuruldu. B) Saltanat, demokratik bir yönetim biçimidir. C) Cumhuriyet sistemi halka yönetimde söz hakkı 7. Metinde numaralandırılmış cümlelerin hangisin- de “devletin varlık nedeni” verilmiştir? vermektedir. D) Saltanat yönetiminde tüm yetkiler tek kişide top- A) I B) II C) III D) IV lanmıştır. 6. Zeka Küpü Yayınları 8. Metinde numaralandırılmış cümlelerin hangisin- \"Osmanlı Devleti'nin temelleri çökmüş, ömrü de Birleşmiş Milletlerin görevlerinden bahsedil- tamamlanmıştı. Osmanlı toprakları tamamen miştir? parçalanmıştı. Ortada bir avuç Türk'ün barın- dığı bir atayurdu kalmıştı. Son mesele bunun A) I B) III C) IV D) V da taksimini sağlamaya çalışmaktan ibaretti. Efendiler bu durum karşısında bir tek karar var- 9. Metinde numaralandırılmış cümlelerin hangisin- dı. O da millî hâkimiyete dayanan, kayıtsız şart- de monarşik yönetimlere karşı çıkan isyanlara sız, bağımsız yeni bir Türk devleti kurmak.\" neden olan olay verilmiştir? Mustafa Kemal A) I B) III C) IV D) V Buna göre bir milletin kendi kaderine hâkim ola- 10. Metne göre dünyada demokrasinin gelişimi ile rak, kendi geleceğini belirleme gücünü elinde ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? bulundurması, A) Temel hak ve özgürlüklerin gelişmesi için çeşit- I. Tam bağımsızlık li çalışmalar yapılmıştır. II. Saltanat III. Millî egemenlik B) İnsanların temel haklarını korumak devletlerin IV. Manda yönetimi görevidir. kavramlarından hangileriyle ifade edilebilir? C) Dünya barışını korumak ve ulusların kendi ge- leceğini güvence altına alabilmesi için uluslara- A) Yalnız I B) I ve II rası kuruluşlar kurulmuştur. C) III ve IV D) I ve III D) Fransız İhtilali sonucunda dünyanın her yerinde demokratik uygulamalara geçilmiştir. Sosyal Bilgiler 128 7. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ 5 TEST 11 ve 12. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. • Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir. • Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, millî dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Ata- türk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk dev- letidir. • Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. Dili Türkçedir. Bayrağı, şekli kanunda belirtilen, be- yaz ay yıldızlı al bayraktır. Millî marşı \"İstiklal Marşı\"dır. Başkenti Ankara'dır. 11. Anayasamızın değiştirilemez hatta değiştirilmesi teklif dahi edilemez olarak kabul edilen bu maddelerinin aşağıdakilerden hangisini korumaya yönelik olduğu savunulamaz? A) Yönetim şeklini B) Toplumun geleneklerini C) Ulusal bütünlüğü D) Ulusal değerleri 12. Anayasada belirtilen bu maddelere göre Türkiye Cumhuriyeti'nin hangi özelliğinden söz edilmemiştir? A) Resmî dilinden B) Bayrağının şekli ve millî marşından C) Laik ve sosyal bir devlet olduğundan D) Seçimlerin kaç yılda bir yapılacağından 13. Avrupa'daki Demokratik Uygulamalar Türk-İslam Devletlerindeki Demokratik Uygulamalar 1215 yılında Magna Carta ile İngiltere'de ilk kez Devlet meseleleri kurultay adı verilen mecliste görüşülür, ka- kralın yetkileri sınırlandırıldı. rarlar alınırdı. 1679 yılında İngiltere'de Whings ve Troy adlı ilk 1839 yılında Osmanlı Devleti'nde kabul edilen Tanzimat Fer- partiler kuruldu. manı ile halkın can, mal, namus güvenliği ile mülkiyet hakkı kanun güvencesine alınarak kanun gücünün üstünlüğü ka- bul edildi. 1789 yılında Fransız İhtilali ile Fransa'da mutlak 1876 yılında Osmanlı Devleti'nde Kanun-i Esasi adıyla ilk monarşi yıkıldı yerine cumhuriyet yönetimi kurul- anayasa hazırlanarak halk ilk kez seçme ve seçilme hakkını du. kullandı. İlk kez padişahın yetkileri Anayasa ile sınırlandırıldı. Yukarıdaki tabloda farklı ülkelerde demokrasi ile ilgili uygulama ve gelişmeler verilmiştir. Verilen ifadelere bakılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz? A) Demokrasinin gelişmesi için hem Avrupa ülkelerinde hem de Türk-İslam devletlerinde yöneticilerin yetkilerin- de kısıtlama yapılmıştır. B) Türk-İslam devletlerinde demokrasinin temel ilkelerinin hepsi uygulanmıştır. C) Avrupa'da Magna Carta ile Osmanlı Devleti'nde ise Kanun-i Esasi'nin ilanı ile yöneticilerin yetkileri sınırlandı- rılmıştır. D) Fransa'da halk Fransız İhtilali sonucunda yönetime dâhil olabilmiştir. 7. Sınıf 129 Sosyal Bilgiler

TEST 5 BAŞARI ÖLÇME TESTİ 14. \"Ulusun oy ve isteğine dayanan 17. Taha Öğretmen, öğrencilerine Sosyal Bilgiler der- her işin sonucunda, ulus için sinde: “Demokrasinin gelişimine pek çok devlet kat- iyilik ve mutluluk olacağı kıda bulunmuştur ve demokrasinin bugünkü sevi- kesindir.\" yeye gelmesi uzun yıllar almıştır.” demiştir. Derste söz alan öğrencilerden, Mustafa Kemal Atatürk Sema : Roma İmparatorluğu'nda doğan herkes Ro- Mustafa Kemal bu sözüyle, ma vatandaşı kabul edilirdi. Vatandaşın hak- ları hukuk kurallarıyla güvence altına alın- I. Laiklik mıştı. II. Kültürel gelişme III. İlerleme ve kalkınma Derya : 1215 yılında İngiltere’de kabul edilen Mag- IV. Halk egemenliği na Carta ile tarihte ilk defa kralın yetkileri sınırlandırıldı, kimsenin yargılanmadan ce- unsurlarından hangisini vurgulamıştır? zalandırılmaması ilkesi getirildi. A) I B) II C) III D) IV Hülya : 1789 yılında Fransa’da İnsan ve Yurttaş Hakları Bildirgesi yayımlandı. Bildiride te- 15. Okullardaki eğitsel ve sosyal kulüp çalışmaları de- mel hak ve özgürlükler anayasal düzenle- mokrasinin uygulama alanlarıdır. Belirli konularda ya- mede yer aldı. pılan çalışmalarla öğrencilerin kendisini ifade etme, paylaşma ve birlikte iş yapma yetenekleri geliştirilir. örneklerini vermişlerdir. Bu kulüplerde rol ve görev dağılımı seçimle yapıldı- ğı için demokrasi örneği yaşanır. Bu da öğrencilerin Buna göre Taha Öğretmen'in açıklamasına han- toplum yaşamına katılımını kolaylaştırır. gi öğrencilerin verdiği örnek doğru kabul edile- Buna göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez? bilir? A) Demokrasi bilincinin gelişmesinde okulların Zeka Küpü Yayınları A) Sema B) Sema, Derya önemli bir payı vardır. C) Derya, Hülya D) Sema, Derya, Hülya B) Sosyal kulüpler çocukların kendisini daha çok 18. 1. Mustafa Kemal Atatürk, Temsil Heyeti oluşturu- ifade edebilmesine yardımcı olur. lurken üyelerinin seçimle belirlenmesini ve bu üyelerin Millî Mücadele'ye ait kararların alınır- C) Demokrasi bilinci sadece toplum içinde öğrenilir. ken söz sahibi olmalarını istemiştir. D) Demokrasi bilinci başkalarının haklarına saygılı 2. Millî Mücadele Hareketi'nin ilk yayın organı olmayı öğretir. İrade-i Milliye gazetesi Sivas Kongresi'nde alı- nan kararla çıkarılmıştır. Temsil Heyetinin An- 16. kara'ya geçmesiyle burada Hâkimiyet-i Milliye \"Millî egemenlik temeline dayanan ve özellik- adıyla devam etmiştir. le cumhuriyet yönetimine sahip bulunan ülke- lerde siyasal partilerin varlığı doğaldır. Türkiye Yukarıda verilen ifadelere göre, Cumhuriyeti'nde biri diğerini denetleyici parti- lerin kurulacağına şüphe yoktur.\" I. Mustafa Kemal, her iki durumda da millet ege- menliğini ön plana çıkarmaya çalışmıştır. Mustafa Kemal II. 1 numaralı ifade de halkın kendi iradesiyle önem- Aşağıdaki gelişmelerden hangisi Mustafa Ke- li kararlar almasını sağlamaya çalışmıştır. mal'in bu sözlerini desteklemektedir? III. 2 numaralı ifade halkın iradesine duyulan say- A) Medeni Kanun'un kabul edilmesi gıyı göstermektedir. B) Teşkilat-ı Esasiye Kanunu'nun yürürlüğe girmesi C) Halk Fırkasından sonra Terakkiperver Cumhu- IV. 1 numaralı ifadede zor zamanlarda dahi halkın iradesine müracaat edilmesi demokrasiye veri- riyet Fırkasının kurulması len önemi gösterir. D) Halifelik kurumuna son verilmesi yorumlarından hangileri yapılabilir? A) II ve III B) III ve IV C) I, II ve IV D) I, II, III ve IV Sosyal Bilgiler 130 7. Sınıf

KÜRESEL BAĞLANTILAR 1 TEST TÜRKİYE'DE VE DÜNYADA BARIŞ 1 - 3. soruları aşağıda verilen metne göre cevaplayınız. (I) I. Dünya Savaşı’ndan sonra, dünya barışını korumak ve devletler arası sorunları çözmek amacıyla Milletler Ce- miyeti kurulmuştur. (II) Ancak cemiyet İngiltere, Fransa ve ABD gibi savaştan galip çıkan devletlerin güdümünde idi. (III) 1932 yılında Türkiye, cemiyete üye olması için davet edilmiştir. (IV) Mustafa Kemal, cemiyetin İngiltere’nin kontrolünde olduğunu bilmesine rağmen cemiyete katılmayı uygun görmüştür. 1. Buna göre Mustafa Kemal'in bu tutumunda aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır? A) Türkiye'nin çıkarlarını korumak B) İngiltere'ye destek olmak C) Türkiye'nin barış yanlısı olduğunu göstermek D) Cemiyetin Türkiye aleyhine kararlar almasını önlemek 2. Metinde numaralandırılmış cümlelerin hangisinde Milletler Cemiyetinin kuruluş amacı verilmiştir? A)  I  B)  II  C)  III  D)  IV 3. Milletler Cemiyetinde etkin olan devletler numaralandırılmış cümlelerin hangisinde verilmiştir? A)  I  B)  II  C)  III  D)  IV 4. Türkiye, 1959’da AB’ye üyelik için başvurmuştur. 5. TÜRKİYE Dört yıl süren ortaklık müzakereleri sonucunda Tür- kiye ile AB arasında imzalanan Ankara Antlaşması’yla 1959 Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET)’na üye- gümrük birliğine üç aşamalı bir geçiş dönemi öngö- lik için başvuruda bulundu. rülmüştür. Bu geçiş dönemi, taraflara karşılıklı yü- kümlülükler getirmiştir. Türkiye’deki 12 Eylül 1980 1960 AET, Türkiye ile olan ilişkilerini dondurdu. askerî müdahalesi ve sonrasındaki gelişmeler, AB ile ilişkilerin askıya alınmasına neden olmuştur. İliş- 1963 Ankara Antlaşması’nın imzalanmasıyla or- kiler zamanla tekrar başlamış ve Türkiye, 1987 yı- taklık sağlandı. lında tam üyelik başvurusunda bulunmuştur. Zeka Küpü Yayınları 1987 AET’ye tam üyelik için başvuruda bulu- Bu bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi söy- nuldu. lenemez? 1996 Gümrük Birliği yürürlüğe girdi. A) Türkiye'de yaşanan siyasi olaylar AB'yle olan ilişkileri etkilemiştir. 2005 Avrupa Birliği ile tam üyelik müzakereleri başladı. B) Türkiye ile AB ilişkilerinin gelişmesinde ortak kül- türel ögeler etkili olmuştur. Yukarıda verilen tabloya göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir? C) Türkiye - AB ilişkileri zaman zaman kesintiye uğ- ramıştır. A) Türkiye'nin AB'ye üyelik süreci henüz tamam- lanmamıştır. D) Müzakereler sonucunda Türkiye ile AB arasın- da Ankara Antlaşması imzalanmıştır. B) Türkiye, AB’ye üye olmuştur. C) Türkiye, AB’nin kurucu üye ülkesidir. D) Türkiye, AB ile ilişkilerini sona erdirmiştir. 7. Sınıf 131 Sosyal Bilgiler

TEST 1 KÜRESEL BAĞLANTILAR 6 ve 7. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- 8. layınız. II. Dünya Savaşı'nın bitmesi üzerine savaşın galibi Birleşmiş Milletlerin uluslararası sorunlar karşı- devletler tarafından ülkeler arasındaki anlaşmazlık- sında benimsediği, ları kaldırmak ve ileride meydana gelebilecek bir sa- vaşın önüne geçebilmek için yeni bir kuruluşun yani I. Silahlanma yarışına son vermek ve silah dene- \"Birleşmiş Milletler\"in kurulması fikri ortaya atıldı. 1945 timi konusunda çalışmalar yürütmek yılında kurulan Birleşmiş Milletler, kendini \"adaleti, güvenliği, ekonomik kalkınmayı ve sosyal eşitliği tüm II. Barış ve güvenliği sağlayacak görüşmeler yap- ülkelerde sağlamayı amaç edinmiş bir kuruluş\" ola- mak ve önerilerde bulunmak rak tanımlamaktadır. Türkiye, bu kuruluşun kurucu üyeleri arasındadır ve 24 Ekim 1945 tarihinde üye ol- III. Ülkeler arasındaki sorunları diplomasi yoluyla muştur. çözümlemek ilkelerinden hangilerinin dünya barışının sağ- lanmasına katkıda bulunduğu savunulabilir? A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) I, II ve III 6. Metinde verilen bilgilere göre aşağıdakilerden Zeka Küpü Yayınları hangisine ulaşılamaz? A) Birleşmiş Milletler, II. Dünya Savaşı'nın galibi 9. olan devletler tarafından kurulmuştur. B) Küresel çaplı bir kuruluştur. Uluslararası bir kuruluş olan UNESCO, Mustafa Ke- C) En son üye olan devlet Türkiye'dir. mal Atatürk'ün 100. doğum yıl dönümü nedeniyle D) Uluslararası sorunları çözmeyi amaç edinmiştir. 1981 yılını \"Dünya Barış Yılı\" olarak ilan etti. 2007 yılını Mevlânâ Celâleddin-i Rumi’nin 800. doğum yı- 7. Bu metne bakılarak aşağıdaki soruların hangi- lı nedeniyle “Dünya Mevlânâ Yılı” olarak ilan etti. sinin cevabına ulaşılamaz? 2009 yılını “Hacı Bektaş-ı Veli Yılı” olarak ilan etti. A) Birleşmiş Milletlerin kuruluş amacı nedir? Yalnızca bu bilgilere bakılarak UNESCO ile ilgili B) Birleşmiş Milletler teşkilatı kaç yılında kurulmuş- aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? tur? A) Tarihî ve kültürel değerleri yaşatmayı amaçlar. C) Türkiye kaç yılında bu kuruluşa üye olmuştur? B) Tarihî mekânları koruma altına alır. D) Kuruluşun Türkiye’ye ekonomik katkıları neler- C) Doğal güzelliklerin insan etkisinden uzak tutul- dir? masını amaçlar. D) Dünya nüfusunu dengelemek için çalışır. Sosyal Bilgiler 132 7. Sınıf

KÜRESEL BAĞLANTILAR 1 TEST 10. Uluslararası kuruluşlar; ülkeler arasındaki ekonomik, bilimsel, ticari, politik, kültürel, siyasal konular gibi birçok alanda iş birliğinin her ülkenin çıkarına olacağı inancıyla kurulur. Bu amaçla üye ülkeler iş birliği içinde faaliyetle- rini sürdürmektedir. Bölgesinde ve dünyada söz sahibi olma amacını taşıyan ülkemiz geçmişten günümüze kadar uluslararası birçok kuruluşa üye olarak destek vermiş ve hâlen vermektedir. Birçok uluslararası kuruluşa üye olan ülkemiz bölgesinin ve dünyanın barış ve huzuruna hizmet etmektedir. İslam İşbirliği Teşkilatı (İİT) Avrupa Konseyi Amacı İslam dünyasının hak ve çıkarlarını Amacı insan haklarını, hukukun üstünlüğü- korumak, üye devletler arasında iş birliğini nü ve demokrasinin ilkelerini koruyup güç- ve dayanışmayı güçlendirmektir. lendirmektir. Ayrıca ırkçılık, yabancı düşman- lığı ve çevre sorunlarına çözüm aramaktır. 1 2 Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü Türk Konseyi Amacı Türk dünyasının tarihî ve kültürel bi- (NATO) rikimlerinden en geniş şekilde yararlanmak suretiyle Türk dili konuşan ülkeler arasında- Amacı üye ülkelerin özgürlük ve güvenlikle- ki çok taraflı iş birliğinin geliştirilmesidir. rini korumaktır. Bir saldırı veya saldırı tehdi- 4 dine karşı üyelerini savunma amacı ile kurulmuştur. 3 Buna göre Türkiye’nin yukarıda numaralandırılarak verilen kuruluşlardan hangisine üye olmasında gele- bilecek dış tehditlere karşı askerî tedbir almak istemesi etkili olmuştur? A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 Baraj Sorusu 11. Avrupa Birliği; • Avrupa devletlerinin, ekonomik, siyasi, sosyal ve kültürel alandaki iş birliklerini güçlendirmek amacı ile Avrupa Ekonomik Topluluğu adıyla (AET) kurulmuş ve daha sonra günümüzdeki adını almıştır. • Kuruluş yıllarında sadece 6 üyeden oluşan Avrupa Topluluğu, değişik tarihlerde yeni üyelerin katılımı so- nucu 28 üyeden oluşan bir birlik hâline gelmiştir. • Avrupa Birliğinde, eğitimden sosyal politikaya, gıda güvenliğinden taşımacılığa, çevreden tüketicinin ko- runmasına, rekabetten bilim ve teknolojiye dair pek çok alanda üye devletler ortak politikalar üretmektedir. • Amacı, birlik üyesi devletlerin ekonomik kalkınmalarını sağlamak olan Avrupa Birliği, temellerinin atıldığı yıllardan bugüne kadar üye devletlerin ekonomilerinin gelişmesini ve büyümesini sağlamayı hedeflemiştir. • Avrupa Ekonomik Topluluğunun (AET) 1958 yılında kurulmasından kısa bir süre sonra Türkiye, 31 Tem- muz 1959’da Topluluğa ortaklık başvurusunda bulunmuştur. Verilen bilgilere bakılarak Avrupa Birliği ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? A) Üye sayısı geçmişten günümüze kadar değişikliğe uğramıştır. B) Üye devletlerin yalnızca ekonomik değil siyasi, sosyal ve kültürel alanlardaki iş birliğini de amaçlar. C) Üye devletlerin refah ve gelişmişlik seviyelerinin artması için çalışır. D) Türkiye, bu topluluğa 1959 yılında üye olmuştur. 7. Sınıf 133 Sosyal Bilgiler

TEST 2 KÜRESEL BAĞLANTILAR EKONOMİYE YÖN VEREN KURULUŞLAR 3. Türkiye'nin öncülüğünde kurulan Karadeniz Ekono- mik İşbirliği (KEİ) Projesi iki temel düşünce etrafın- 1. 19 Haziran - 22 Temmuz 1946 tarihlerinde New da gelişmiştir. York'ta toplanan uluslararası Dünya Sağlık Kon- feransı'nda, BM'ye üye 51 ülke ve çeşitli uluslara- Bunlar; rası örgüt temsilcileri Dünya Sağlık Örgütü (WHO, World Health Organization) Anayasası'nı oluştur- • Karadeniz’in dostluk ve iyi komşuluk esasına muşlardır. Bu anayasaya göre \"Irk, din, siyasi gö- dayalı olarak bir barış, istikrar ve refah bölgesi- rüş, ekonomik ve sosyal durum gözetilmeksizin, ne dönüştürülmesi, mümkün olan en yüksek sağlık standartlarından ya- rarlanmak her insanın temel haklarından biridir.\" • Bölge ülkeleri arasındaki ekonomik ilişkilerin, hükmü kabul edilmiştir. coğrafi yakınlık ve tarihî bağlardan kaynaklanan avantajlarının en iyi şekilde değerlendirilmesi ve Buna göre Dünya Sağlık Örgütünün (WHO) çeşitlendirilmesidir. hedefleri arasında aşağıdakilerden hangisi gös- terilemez? Bu bilgilere göre Türkiye ile ilgili olarak, I. Barış ve istikrara önem vermektedir. A) Devletlere, istekleri üzerine sağlık hizmetlerinin II. Çeşitli faktörleri avantaja çevirmek istemiştir. güçlendirilmesi için yardım yapmak III. Dış politikada etkin bir konuma gelmeyi amaç- B) Salgın hastalıkların görüldüğü ülkelerle ilişkileri lamıştır. kesmek yorumlarından hangilerine ulaşılabilir? C) Sağlık bakımından aydınlatılmış bir kamuoyu oluşmasına katkıda bulunmak A) Yalnız III B) I ve II D) Sağlığın geliştirilmesine katkıda bulunan bilim C) II ve III D) I, II ve III ve meslek grupları arasında iş birliği sağlamak Zeka Küpü Yayınları 2. Avrupa Güvenlik ve İş Birliği Teşkilatı (AGİT); gü- 4. Avrupa Birliğinin kuruluşu 1951 yılında Belçika, Fe- venliğin üç boyutunda yani siyasi, askerî, ekonomi, deral Almanya, Fransa, İtalya, Lüksemburg ve Hol- çevre ve insani açıdan ilke, norm ve standartlar ge- landa arasında Paris’te imzalanan antlaşmaya ka- liştirmek, sorumlulukların uygulanma durumlarını iz- dar uzanır. Bu birlik 1957 yılında Roma’da imzalanan lemek, ayrıca katılımcı devletlerin demokratikleş- antlaşmalarla Avrupa Kömür ve Çelik Topluluğu me, hukukun üstünlüğü çabalarına destek ve yardım adıyla resmen kurulmuştur. 1992’de Hollanda’da görevi yapmak amacıyla kurulmuştur. Kurucu ülke- imzalanan Avrupa Birliği Antlaşması ile topluluğun ler arasında yer alan Türkiye; terörizm, polis faali- adı Avrupa Birliği (AB) olmuştur. Avrupa Birliği, yetleri, sınır güvenliği ve yönetimi, ekonomi ve çevre Avrupa’nın ekonomik ve siyasi olarak bütünleşme- konuları, hoşgörüsüzlük ve ayrımcılıkla mücadele, sini hedeflemektedir. insan ticaretiyle mücadele gibi alanlar başta olmak üzere çalışmalarıyla katkıda bulunmuştur. Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşıla- maz? Metne göre, AGİT ile ilgili aşağıdakilerden han- gisine ulaşılamaz? A) Avrupa Birliğinin temelleri 1950'li yıllarda atıl- A) Katılımcı devletlerin demokratikleşme sürecine mıştır. destek vermektedir. B) Birliğin kuruluş amacı; Avrupa'da ekonomik ve B) Üye ülkeler arasında çeşitli alanlarda iş birliği siyasi birliği sağlamaktır. kurulmasını öngörmektedir. C) Birliğin kuruluşunda Orta Doğu ülkeleri de etki- C) AGİT, BM ile iş birliği yapmaktadır. li olmuştur. D) Türkiye'nin destek olduğu bir kuruluştur. D) Birlik bugünkü adını 1992 yılında almıştır. Sosyal Bilgiler 134 7. Sınıf

KÜRESEL BAĞLANTILAR 2 TEST 5. Karadeniz Ekonomik İşbirliği Teşkilatının (KEİ) amacı Karadeniz’e kıyısı olan ülkelerin potansiyellerinden, coğrafi ya- kınlıklarından ve ekonomilerinden üye ülkelerin yararlanmasını sağlamaktır. Yukarıda verilen bilgi ve harita dikkate alındığında aşağıda verilen ülkelerden hangisi Karadeniz Ekono- mik İşbirliği Teşkilatına üye ülkeler arasında yer almaz? A) Gürcistan B) Yunanistan C) Romanya D) Suriye Baraj Sorusu 6. TANAP, Avrupa'ya gaz vermek için hazır Güney Gaz Koridoru'nun en uzun halkası olan Trans Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı'nın (TANAP) Temmuz itibarıyla Azebaycan gazını Avrupa'ya iletebilecek duruma geldiği bildirildi. Yapılan açıklamaya göre, Ardahan'ın Posof ilçesinden Türkiye'ye giriş yapan ve 20 il, 67 ilçe ile 600 köyden geçtikten sonra Edirne'nin İpsala ilçesinden Avrupa'ya bağlanan bin 850 kilometrelik boru hattı tamamlandı. TANAP, 1 Temmuz itibarıyla Azerbaycan sahasından çıkan doğal gazı Türkiye - Yunanistan sınırında Trans Adriyatik Doğal Gaz Boru Hattı'na vermeye hazır hale geldi. TANAP'ın tamamlanmasının ardından, Azerbay- can gazı gelecek yıldan itibaren Avrupa pazarlarına ulaşacak. Böylece TANAP; Türkiye, Orta Doğu ve Avrupa'nın en uzun ve en geniş çaplı doğal gaz boru hattı unvanına sahip oldu. Genel Ağ haberi 01.07.2019 (Düzenlenmiştir.) Bu haberde sözü edilen gelişmelerin Türkiye’ye etkileri ile ilgili, I. Ekonomik gelirlerinin artmasına katkıda bulunur. II Uluslararası alandaki stratejik önemini artırır. III. Dünya siyasetinin lideri hâline getirir. ifadelerinden hangileri doğrudur? A) Yalnız l B) l ve ll C) l ve lll D) ll ve lll Sosyal Bilgiler 7. Sınıf 135

TEST 3 KÜRESEL BAĞLANTILAR İNSANLARI NASIL TANIYORUZ? 3. Öğretmen: Kalıp yargılar değiştirilemez gibi zanne- dilse de aslında değiştirilebilirler. Örneğin; 1930'lu 1. Kalıp yargı insanları özelliklerine göre sınıflandırma yıllarda Afrika kökenli insanlar için oluşturulmuş eğiliminin neden olduğu bir algılama ve davranış biçi- olumsuz kalıp yargılar, 1960'lardan sonra gerek sa- midir. İnsanlarda var olduğu sanılan bu özellikler ço- natsal etkinlikler, gerek spor etkinlikleri, gerekse bu ğunlukla gerçeğe dayanmaz. insanlarla daha fazla etkileşime yol açan ortamlar sayesinde değişmiştir. Kalıp yargılar iki doğrultuda gelişir: Öğretmenin ifadesi ve verdiği örnekten yola çıka- 1. Genelleştirme Eğilimi: Kendisini tanıdığımız bir rak öğrenciler aşağıdaki yorumları yapmışlardır: veya birkaç kişinin özelliklerini onunla aynı katego- ride bulunan bütün diğer kişilere yaymadır. Funda : Farklılıkları tanımak ve saygılı olmak kalıp yargılardan kurtulmamıza yardımcı olur. 2. Özelleştirme Eğilimi: Bir ülke, grup veya durum- la ilgili sahip olduğumuz bir kanıyı bu durumda olan Esra : İnsanları olduğu gibi kabul etmek kalıp yar- herkese uygulamamızdır. gıların yok olmasını sağlayabilir. Bu bilgilere göre; İpek : Farklı etkinlikler yapmak ve yardımlaşmak kalıp yargıları azaltabilir. İlayda : G özlüklü arkadaşım çok çalışkan olduğu için tüm gözlük takanların çalışkan oldu- Buna göre öğrencilerin yaptığı yorumlardan han- ğunu düşünüyorum. gileri doğrudur? İsmal : T üm kısa boyluların Çin vatandaşı oldu- A) Yalnız Funda B) Esra ve İpek ğunu düşünüyorum. C) Funda ve İpek D) Funda, Esra ve İpek Nisanur: T üm sarışınların Alman vatandaşı olduğu- Zeka Küpü Yayınları Baraj Sorusu nu düşünüyorum. 4. Dünya üzerinde hiç kimse mükemmel özelliklere düşüncelerine sahip öğrencilerden hangilerinin sahip ve kusursuz değildir. Bu sebeple herkesten genelleştirme eğilimi doğrultusunda kalıp yargı kusursuz olmayı beklemektense önce herkes ken- içine girdiği söylenebilir? dini düzeltmeli ve ön yargılarından sıyrılmalıdır. Dün- ya, herkesin birbirini kusurları ve hataları ile kabul A) İlayda B) İsmail ettiği, kimsenin dış görünüşüne veya düşünceleri- C) İlayda ve İsmail D) İsmail ve Nisanur ne karışılmadığı, saygı çerçevesinde yaşamın sür- dürüldüğü bir ortam olduğu anda daha yaşanılası 2. İnsanların sahip oldukları ön yargılar toplum için- bir gezegen durumuna gelecektir. Çok büyük yan- de ayrımcılığa da neden olmaktadır. Buna örnek lışlar içinde olan insanlara karşı ise hiçbir şekilde ön vermek gerekirse ........................ yargıda bulunmadan bu insanlar doğru düşünceye çekilmeli ve doğrular gözler önüne serilmelidir. Bu ifadelerin aşağıdakilerden hangisiyle devam ettirilmesi doğru olmaz? Buna göre, A) dünyanın birçok yerinde Müslümanların kötü ola- I. \"Fikrini değiştirmeyenler, hiçbir şeyi değiştire- bileceği düşünülmektedir. mez. Ön yargılarından kurtulmayanlar hiçbir in- sanı anlayamaz.\" (Bernard Shaw) B) ABD'de uzun süre beyaz insanlar siyahilerle ay- nı toplu taşıma araçlarına binmemişlerdir. II. İnsanlar hakkında ne de kolay hüküm veriyor- sunuz. Açıp da kalbine mi baktın? C) insanlar arasında zayıf ve atletik kişilerin spor- (Hz. Muhammed (s.a.v)) cu olabileceği fikri yaygındır. III. \"Ön yargıları parçalamak, atomu parçalamak- D) çoğu iş yerinde erkeklerle aynı işi yapmalarına tan daha zordur.\" (Albert Einstein) rağmen kadınlara daha az maaş ödenmektedir. ifadelerinden hangilerinin verilen metni destek- lediği söylenebilir? A) I ve II B) Yalnız III C) II ve III D) I, II ve III Sosyal Bilgiler 136 7. Sınıf

KÜRESEL BAĞLANTILAR 4 TEST KÜRESEL SORUNLARA ÇÖZÜM ÜRETİYORUM Zeka Küpü Yayınları 4. Çevrenin korunması, geliştirilmesi ve iyileştirilmesi konularında gösterilen çabaların amacı, insanların 1. daha sağlıklı ve güvenli bir çevrede yaşamalarının \"En uzakta sandığımız bir olayın bize birgün sağlanmasıdır. Bunu sağlayacak olan da insanın dokunmayacağını bilemeyiz. Bunun için insa- kendisidir. Çünkü çevreye zarar veren de çevreyi noğlunun hepsini bir gövde ve bir ulusu bunun koruyan ve geliştiren de insandır. Günümüzde çev- organı saymak gerekir. Bir gövdenin parmağı- re bilinci, sağlıklı bir çevrede yaşamayı, temel insan nın ucundaki acıdan öteki bütün organlar etki- haklarından biri olarak kabul etmektedir. Anayasa- lenir. Dünyanın filan yerinde bir rahatsızlık var- mızın 56. maddesi \"Herkes, sağlıklı ve dengeli bir sa, bana ne dememeliyiz. Böyle bir rahatsızlık çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi geliştir- varsa tıpkı kendi aramızda olmuş gibi onunla mek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesi- ilgilenmeliyiz. Olay ne kadar uzak olursa olsun ni önlemek devletin ve vatandaşın ödevidir.\" şeklin- bu ilkeden şaşmamak gerekir, işte bu düşünüş, dedir. Bu maddeden de anlaşıldığı gibi çevre hakkı, insanları, ulusları ve hükûmetleri bencillikten diğer haklardan farklı olarak hak ve ödevi aynı kişi- kurtarır.\" de toplamıştır. Mustafa Kemal Atatürk Buna göre aşağıdaki yorumlardan hangisi yapı- Atatürk’ün bu sözleri ile aşağıdakilerden hangi- lamaz? si arasında bağlantı kurulabilir? A) Çevre; korunması, geliştirilmesi ve gelecek ne- A) Şampiyonlar liginde elenen takıma moral veril- sillere en güzel şekilde devredilmesi gereken bir mesi emanettir. B) Türkiye’nin Almanya’ya tekstil ürünleri satması B) Çevre bilinci olan bireyler, yaşadığı dünyanın C) Orman yangınlarına karşı tedbir alınması kendisinden sonra başkaları tarafından kullanı- D) 2010 yılında Pakistan’daki sel felaketinde mağ- lacağını bilir. dur olanlara Türkiye’den yardım gönderilmesi C) Çevreyi korumak sadece bireylerin görevidir. D) Çevrenin korunması anayasa ile güvence altı- na alınarak bireylere sorumluluk yüklenmiştir. 2 ve 3. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- 5. layınız. (I) Bir bölgede meydana gelen çevre sorunu bir süre Küresel ısınma, yapılan araştırmalara göre eğer ön- sonra tüm canlıları etkileyen küresel bir sorun hâline lem alınmazsa bu yüzyılın sonunda bitki ve hayvan gelmektedir. (II) Günümüzde, her geçen gün artan çev- türlerinin üçte birini yok edecektir. re sorunlarının başında gelen hava kirliliği, geleceğin dünyasını ciddi bir şekilde tehdit etmekte, insanları Aşağıdakilerden hangisi bu duruma karşı alına- ekolojik tehlikelerle karşı karşıya bırakmaktadır. bilecek önlemlerden biri değildir? (III) Dünya nüfusunun hızla artmasına paralel olarak artan enerji kullanımı, endüstrinin gelişimi ve şehirleş- A) Ürün verimini artırmak için tarlalarda kimyasal meyle ortaya çıkan hava kirliliği; insan sağlığı ve diğer ürünler ve tarımsal ilaçlar kullanmak canlılar üzerinde olumsuz etkiler oluşturmaktadır. B) Ozon tabakasına zarar veren gazlar içeren koz- 2. Buna göre aşağıdakilerden hangisi küresel sorun metik ürünlerini kullanmamak oluşturacak kaynaklardan biri değildir? C) Sentetik maddelerden yapılmış ürünleri kullan- A) Sanayi atıkları B) Termik santraller mamak C) Egzoz dumanları D) Güneş enerjisi D) Suda çözünen temizlik ürünleri kullanmak 3. Numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde küre- sel sorunların nedenleri belirtilmiştir? A) I ve II B) II ve III C) I ve III D) Yalnız III 7. Sınıf 137 Sosyal Bilgiler

TEST 4 KÜRESEL BAĞLANTILAR 6. Atatürk, bir gün çiftliğe gittiğinde köşkün yanındaki ulu çınar ağacının dallarını kesmeye çalışan bir bahçıvan ile karşılaşır. Hemen bahçıvanı yanına çağırarak bunun nedenini sorar. Bahçıvan şu cevabı verir: \"Ağa- cın dalları uzamış binanın duvarlarına dayanmıştır.\" Aldığı cevaptan tat- min olmayan Atatürk, düşünülmesi imkânsız bir emir verir: \"Ağaç kesil- meyecek, bina kaydırılacak.\" 8 Ağustos 1930 tarihinde önce bina çevresindeki toprak kazılarak binanın temeline inilir. İstanbul'dan geti- rilen tramvay rayları döşenerek, bina raylar üzerinden kaydırılıp ağaç- tan uzaklaştırılır. O günün gazete haberlerinde yer alan bu olayı oku- yanlar ülkenin içinde yaşadığı onca önemli mesele arasında bu olayın o tarihte ne ifade ettiğine belki bir anlam veremediler. Çünkü, o devirde ne ozon delinmesi vardı ne küresel kirli- lik, ne asit yağmurları, ne de orman yangınları... Bu metne bakılarak aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz? A) Mustafa Kemal, \"Çevreyi korumak aklın gereğidir.\" ilkesince davranmıştır. B) Mustafa Kemal her durumda doğanın korunmasına öncelik vermiştir. C) Çevreyi korumak, insanın geleceğini korumaktır. D) Küresel ısınmanın önüne geçmenin tek yolu ağaçları korumaktır. 7. Küresel ısınma, atmosfere salınan gazların neden olduğu düşünülen sera etkisinin sonucunda karada, denizde ve havada ölçülen ortalama sıcaklıklarda görülen artıştır. Dünyadaki binlerce bitki ve hayvan türünün yok olması- na neden olan, insan yaşamını etkileyen, aşırı sıcaklık ve kuraklaşma gibi diğer meteorolojik afetlerin artmasına sebep olan bir oluşumdur. Buna göre aşağıdaki görsellerden hangisinin küresel ısınmayı temsil ettiği söylenebilir? A) B) C) D) Baraj Sorusu 2016 8. 1984 Yukarıda verilen haritalarda yıllar içinde dünyadaki buzulların giderek azaldığı görülmektedir. Bu durumun ortaya çıkmasında etkili olan temel faktör aşağıdakilerden hangisidir? A) Yerleşim yerlerinin çoğalması B) Sera etkisinin artması C) Yağışların azalması D) Tarım alanlarının genişlemesi Sosyal Bilgiler 138 7. Sınıf

BAŞARI ÖLÇME TESTİ 5 TEST 1. Türkiye çeşitli anlarlarda faaliyet gösteren uluslararası kuruluşların içinde yer almaktadır. İslam İşbirliği TÜRK KONSEYİ AVRUPA KONSEYİ Teşkilatı (İETT) (Türk Dili Konuşan Ülkeler 1949 1969 İşbirliği Konseyi) Amacı insan haklarını, hukukun Amacı İslam dünyasının hak ve 2009 üstünlüğünü ve demokrasinin çıkarlarını korumak, üye devletler ilkelerini koruyup güçlendirmektir. arasında iş birliğini güçlendirmektir. Amacı Türk dünyasının tarihî Ayrıca ırkçılık, yabancı düşman- ve kültürel birikimlerinden lığı ve çevre sorunlarına çözüm yararlanmak suretiyle Türk dilini aramaktır. konuşan ülkeler arasındaki çok yönlü iş birliğinin geliştirilmesidir. Dünya Sağlık Örgütü Birleşmiş Milletler Gıda ve Birleşmiş Milletler Dünya (WHO) Tarım Örgütü (FAO) Gıda Programı (WFP) 1948 1945 1961 Amacı tüm insanların mümkün Amacı dünyadaki gıda ve Amacı doğal afetler, savaşlar olan en yüksek sağlık düzeyine tarımla ilgili çalışmaları veya sivil çatışmalar gibi ulaşmasını sağlamaktır. organize edip geliştirerek gıda nedenlerle ani olarak açlığa güvenliğini sağlamaktır. maruz kalan halk kitlelerine insani amaçlarla gıda yardımı sağlamaktır. Yukarıda verilen uluslararası kuruluşlarla ilgili, I. Türkiye siyasi, güvenlik, ekonomik, sağlık, gıda ve kültür alanlarında faaliyet gösteren çeşitli kuruluşlara üyedir. II. 1 ve 2 numarada verilen teşkilatların üye sayısının 4 ve 5 numaralı teşkilatlardaki üye sayısından az olduğu söylenebilir. III. 5 ve 6 numaralı teşkilatların kuruluş amaçları arasında gıda çalışmaları yer almaktadır. yargılarından hangileri söylenebilir? A) Yalnız l B) lI ve llI C) Yalnız lll D) I, ll ve lll 7. Sınıf 139 Sosyal Bilgiler

TEST 5 BAŞARI ÖLÇME TESTİ 2 ve 3. soruları aşağıda verilen metne göre cevap- 5. İklim değişiminden sorumlu küresel örgüt, insanın layınız. iklimde yaşanan değişikliklerde kısmen değil, bütü- nüyle sorumlu olduğu görüşüne vardı. Birleşmiş Mil- • Dünyada salgın hastalıklarla mücadele eden, Birleş- letler tarafından oluşturulan Hükûmetler Arası İklim miş Milletlere bağlı çalışmalar yapan kuruluştur. Değişimi Kurulu (IPCC) daha önceki raporlarında değişikliklere \"muhtemelen\" insan faaliyetleri sonu- • Birleşmiş Milletlere bağlı çalışan; tarım, ormancı- cunda ortaya çıkan sera gazlarının yol açtığını be- lık, balıkçılık alanlarında araştırma yaparak az ge- lirtmişti. Yeni rapor için hazırlanan taslakta sera gaz- lişmiş ülkelerin tarımsal gelişme alanlarına yardım larının, iklim değişiklikleri üzerinde önemli etkisi sağlayan ve dünya gıda sorunu ile ilgilenecek ma- olduğu belirtilmektedir. li ve teknik olanakları araştıran kuruluştur. Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz? • 1945 yılında Birleşmiş Milletlere bağlı olarak kuru- lan, eğitim ve kültür alanında uluslararası çalışma- A) İnsan faaliyetlerinin tamamen durdurulması kü- lar yapan kuruluştur. resel sorunları ortadan kaldırır. 2. Özellikleri verilen uluslararası kuruluşlar arasın- B) Sera gazları insan faaliyetleri sonucunda ortaya da aşağıdakilerden hangisi yoktur? çıkmıştır. A) ILO B) FAO C) WHO D) UNESCO C) Küresel ısınmada insan faaliyetleri önemli bir faktördür. 3. Aşağıdakilerden hangisi sözü edilen kuruluşla- rın ortak özelliklerinden biridir? D) Sera gazları, iklim değişikliklerine neden olmuştur. A) Dünya barışını sağlamak amacıyla kurulmuşlardır. Zeka Küpü Yayınları 6. Sema Öğretmen, öğrencilerine: “Dünyamız oluşur- B) Tarım ülkelerinin gelişimine katkıda bulunmak ken insanların tarih sahnesine çıkışına kadar olan süreçte dünyanın coğrafi özellikleri değişime uğra- amacıyla kurulmuşlardır. mıştır. Belirli dönemlerde dünyamızın doğal denge- C) İnsanlığın farklı alanlarda ihtiyaçlarını karşıla- sinin bozulmasına bağlı olarak bazı sorunlar orta- ya çıkmıştır. Dünya üzerinde insan yaşamını et- mak için kurulmuşlardır. kileyen birtakım sorunlar yaşanmıştır. Tüm insanlı- D) Gelişmemiş ülkelerde eğitime destek olmak için ğı etkileyen bu sorunlara küresel sorunlar denir.” demiş ve öğrencilerine, dünyayı etkileyen sorunla- kurulmuşlardır. rın neler olabileceğini sormuştur. 4. Öğrencilerden: \"İnsanları mutlu edecek tek vasıta, onları bir- birlerine yaklaştırarak, onlara birbirlerini sevdi- Cemal : Atmosfere salınan gazların neden olduğu rerek, karşılıklı maddi ve manevi ihtiyaçlarını sera etkisi ile karada, denizde ve havada karşılamaya yarayan hareket ve enerjidir. Dün- ölçülen ortalama sıcaklıklarda artış görü- yanın barış içinde insanlığın gerçek mutluluğu, lür. ancak bu yüksek ideal yolcularının çoğalması ve başarılı olmasıyla mümkün olacaktır.\" Sude : Fosil yakıtların kullanılmaya başlanması, Mustafa Kemal Atatürk arazi kullanımının değişmesi, ormanların tahrip edilmesi ve sanayileşme nedeniyle Mustafa Kemal Atatürk’ün ifadesine göre aşağı- sorunlar ortaya çıkar. dakilerden hangisine ulaşılamaz? Buna göre öğrencilerin sözünü ettikleri durum- A) İnsanların birbirini sevmesi mutluluk nedenidir. lar aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir? B) Maddi ve manevi ihtiyaçların giderilmesi hep bir- Cemal Sude likte olunca kolaylaşır. A) Meteorolojik afetler Küresel ısınma C) Dünya barışının sağlanmasında birliktelik önem- B) Küresel ısınma İklim değişikliği C) Salgın hastalıklar Buzulların erimesi lidir. D) Küresel ısınma Depremler D) Yüksek idealin gerçekleştirilmesi yalnızca dev- letin görevidir. Sosyal Bilgiler 140 7. Sınıf