4 PEKİŞTİRME TESTİTEST 1356 1. Yasemin Öğretmen, “Asr suresinde bir Müslümanın sahip olması gereken temel özelliklere vurgu yapılmıştır.” de- dikten sonra aşağıdaki kavram haritasını çizmiştir. Samimi bir II Hakkı IV şekilde iman (doğruluğu) Yararlı tavsiye etmek Sabrı etmek işler yapmak tavsiye etmek. III I Buna göre Yasemin Öğretmen “İman edip salih amel işleyenlere gelince; onlara ecirlerini eksiksiz verecek, lü- tuf ve ihsanından (fazla fazla) arttıracaktır…” ayetini hangi bölümü anlatırken söylemiş olabilir? A) I ve II B) II ve III C) I ve IV D) III ve IV 2. Salih amel, başta yaptığımız ibadetler olmak üzere insanlara fayda veren her türlü hâl ve hareketlerimize, davra- nışlarımıza varıncaya kadar birçok iyi, güzel işi içine alan bir kapsama sahiptir. Hayırlı evlat yetiştirme, sadaka-i cariye, insanlara eziyet veren bir şeyi yoldan kaldırma, anne babaya iyi davranma, faydalı ilim, insanların arasını düzeltme, kişinin ailesine iyi davranması, helâlinden kazanma ve daha birçok büyük küçük iş, salih amel kapsa- mına girer. Verilen açıklama görsellerle ilişkilendirildiğinde hangi görsel dışta kalır? A) B) C) D) 3. Asr suresi, insanı ebedi mutluluğa ulaştıracak ve ebedi hüsrandan kurtaracak temel yolları açıklar. Surenin başın- da zamana yemin edilerek onun insan hayatındaki yerine ve önemine dikkat çekilmiştir. Çünkü zaman insan için değerlidir. İnsanın ömrünü Allah’ın (cc.) emrettiği şekilde değerlendirmesi tavsiye edilmiş, aksi takdirde ziyanda olacağı bildirilmiştir. Aşağıdaki atasözlerinden hangisi verilen metni destekler niteliktedir? A) Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez. B) Yazın gölge hoş kışın çuval boş. C) Aç aman bilmez, çocuk zaman bilmez. D) Her zaman gemicinin istediği rüzgâr esmez. 18 8. Sınıf
BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 1 TEST 1357 1. Dünyada 1 milyardan fazla insan sigara kullanıyor. 9 Şubat Her yıl yaklaşık 7 milyon insan sigaradan kaynaklı Sigarayı Bırakma Günü yaşamını yitiriyor. SİGARA, HER YIL 7 MİLYON CANA MAL OLUYOR! Verilen görsel İslam’ın korunmasını istediği temel haklar çerçevesinde değerlendirildiğinde aşağıdaki ayet- lerden hangisine ulaşılabilir? A) “Ey iman edenler! Karşılıklı rızaya dayanan ticaret dışında mallarınızı haksızlıkla yemeyin…” (Nisâ Suresi, 29. Ayet) B) “İnsanların mallarını ve haklarını eksiltmeyin. Yeryüzünde bozgunculuk yaparak karışıklık çıkarmayın.” (Şuarâ Suresi, 183. Ayet) C) “Ey iman edenler! Allah’tan korkun. Eğer gerçekten inanıyorsanız mevcut faiz alacaklarınızı terk edin.” (Bakara Suresi, 278. Ayet) D) “… Kim bir kimseyi öldürürse bütün insanları öldürmüş gibi olur. Kim de bir can kurtarırsa bütün insanların ha- yatını kurtarmış gibi olur...” (Mâide Suresi, 32. Ayet) 2. Her ikisi de dul olan üç çocuk annesi Melek Hanım ile dört çocuk babası Yaşar Usta, bir yandan geçim sıkıntısı ile bir yandan da ço- cuklarıyla uğraşmaktadır. Bu duruma üzülen komşuları ikisini bir araya getirmeye ikna ederler ve çiftin evlenmelerine vesile olurlar. Ancak her ikisi de kendi çocuklarına yeni kardeşlerinden bahse- demez. Kirada oturan Yaşar Usta’nın Melek Hanım’ın evine taşın- masıyla da çiftin çocukları arasında geçimsizlik baş gösterir. Melek Hanım’ın oğullarından Ferit, üniversite öğrencisidir. Okul- da tanıştığı nüfuzlu bir sanayicinin kızı olan Alev’i sever. Kızının Ferit ile evlenmesini istemeyen Saim Bey, onu dövdürtür. Ferit’in dayak yemiş hâlde eve gelmesi üvey kardeşler arasında bir da- yanışma başlatırken, aynı gece babasının evinden kaçarak aile- nin evine gelen Alev de babasının tüm baskılarına karşı Ferit’le evlenir. Saim Bey ise boş durmaz. Önce Yaşar Usta’yı tazminatsız işinden çıkarır, daha sonra da yıkılmak üzere olduğu gerekçesiyle aileyi oturdukları evden zorla tahliye ettirir. Olaylar karşısında üvey kardeşler birbirlerine daha da sı- kı kenetlenerek bu duruma birlikte çözüm aramaya başlarlar. Yukarıda anlatılan Bizim Aile filminde, İslam’ın korunmasını istediği temel haklardan hangisine değinilme- miştir? A) Canın Korunması B) Aklın Korunması C) Malın Korunması D) Neslin Korunması Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 19
1TEST BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 3. GÜNÜMÜZDE DÜNYA 868 DÜNYA ÇAPINDA HER YIL milyon GERÇEKLEŞEN ÖLÜMLER 1,5 GIDA ÇOK EKSİKLİĞİ FAZLA GIDA milyar 36 29 milyon milyon Yukarıda verilen görsel aşağıdaki ayetlerden hangisinin dikkate alınmadığının göstergesidir? A) “ Yine o iyi kullar, harcama yaptıkları zaman ne saçıp savururlar ne de cimrilik ederler; harcamaları bu ikisi ara- sında makul bir dengeye göre olur.” (Furkan Suresi, 67. Ayet) B) “İnsanların mallarını ve haklarını eksiltmeyin. Yeryüzünde bozgunculuk yaparak karışıklık çıkarmayın.” (Şuarâ Suresi, 183. Ayet) C) “Ey iman edenler! Karşılıklı rızaya dayanan ticaret dışında, mallarınızı aranızda haksızlıkla yemeyin ve kendi- nizi öldürmeyin. Şüphesiz Allah size karşı çok merhametlidir.” (Nisâ Suresi, 29. Ayet) D) “İnsan için kendi çalışmasından başka bir şey yoktur. Ve çalışması da ileride görülecektir.” (Necm Suresi, 39- 40. Ayetler) 4. Bütün din mensupları tanrıya ibadet etmek için kutsal mekânlara ihtiyaç duymuş ve kutsal yerler başlangıçtan iti- baren dinin çok önemli bir parçası olmuştur. Bu kutsal mekânlar ilahî âlemle dünyevi âlemin kesiştiği, kişinin ken- disini ilahî huzurda hissettiği ve Tanrı ile insanın bir nevi buluştuğu yerler olarak görülmektedir. Bu nedenle kutsal mekânları ziyaret etme isteğinin başlıca sebeplerinden biri de din mensuplarının, o mekânın kutsiyetinin bahşe- debileceği maddî, manevî ve ahlaki faydaları elde etme arzusudur. Bu nedenle kutsal mekân kavramı ve bu tür yerlerin ziyareti, tarih boyunca en eski dinlerden günümüz dinlerine kadar bütün din ve inançlarda mevcut olmuş- tur. İlkel kabile dinleri ile millî ve evrensel dinlerin hepsinde kutsal kabul edilen mekânlar bulunmakta ve yılın de- ğişik zamanlarında bu mekânların ziyareti söz konusu olmaktadır. Yukarıda verilen metne göre; I. İnsanlar tarih boyunca inandıkları varlığa ibadet etmek için çeşitli ayin ve törenler düzenlemişlerdir. II. Din, tarihin bütün devirlerinde ve bütün toplumlarda kendisiyle daima karşılaşılan evrensel bir olgudur. III. İnsanda her zaman yüce ve güçlü bir varlığa güvenme, ona sığınma ve ondan yardım isteme eğilimi vardır. yorumlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) II ve III D) I, II ve III 20 8. Sınıf
BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 1 TEST 5. SAYIN MELEK GÖK Üniversitemiz tarafından 20.05.2020 tarihinde 4 oturum. da gerçeklesecek olan “Din ve Hayat” konulu seminerlerimize katılımlarınızı bekleriz. Not Seminerlerimizle ilgili içerik ekte verilmiştir. Saat 09.00 9.00 12.00 15.00 17.00 Konu Din ve İktisadi Din ve Toplum İnsan Niçin İnanma Dinin Temel Gayesi Hayat İlişkisi İhtiyacı Duyar? Nedir? Seminere katılım sağlayan Melek Hanım her oturumda birtakım notlar almıştır. Buna göre Melek Hanım “İnsan günlük hayatında pek çok olumsuzluklarla karşılaşır. Kendini yalnız hisseder, ça- resiz kalır. Değişik korkulara kapılabilir. Felaketlerle yüzleşebilir. Allah (cc.) ve ahiret inancı, bütün bu olumsuzluk- lara karşı insana dayanma gücü verir.” cümlesini saat kaçta not almış olabilir? A) 09.00 B) 12.00 C) 15.00 D) 17. 00 6. Hz. Yusuf’un (as.) hayatının anlatıldığı bir kitabın arka kapağında şu metin yer almaktadır: Kardeşleri tarafından kıskanılan ve bir kuyuya atılan, doğru söylemesine rağmen ona inanmayanlar tarafın- dan zindana hapsedilen Hz. Yusuf’un (as.) sabrını ve Allah’a (cc.) olan güvenini çocuklarımız bu kitapta öğ- renecekler. Hz. Yusuf (as.), sabır ve duası sayesinde, kuyudaki hapis hayatından kurtulup güvenli bir hayata kavuşur. Kendisini kıskançlıkları nedeniyle kuyuya atan kardeşleriyle bir bir yüzleşir ve hepsi de pişmanlıklarını ifa- de ederler. Çünkü artık Hz. Yusuf (as.) ülkenin önde gelen isimlerinden biri olmuştur. Tüm bu yaşananlara rağmen Hz. Yusuf’un, kendisine kötülük yapanları affetmesinin erdem ve faziletine yine bu kitapta hep bir- likte şahit olacağız. Verilen metinde Hz. Yusuf’un (as.) hayatıyla ilgili aşağıdaki ayetlerden hangisine değinilmemiştir? A) “İçlerinden biri: ‘Yusuf’u öldürmeyin, onu bir kuyunun derinliklerine bırakın. Böyle yaparsanız yolculardan bu- lup onu alan olur.’ dedi.” (Yusuf Suresi, 10. Ayet) B) “Sonra onlar, Yusuf’un suçsuzluğunu ortaya koyan delilleri gördükten sonra yine de mutlaka onu bir süre zin- dana atmayı uygun buldular.” (Yusuf Suresi, 35. Ayet) C) “Bugün kınanacak değilsiniz. Allah sizi affetsin. O, merhametlilerin en merhametlisidir.” (Yusuf Suresi, 92. Ayet) D) “... Yavrum, dedi. Rüyanı kardeşlerine anlatma. Olur ki sana karşı bir tuzak kurarlar. Çünkü şeytan, insanın apaçık düşmanıdır.” (Yusuf Suresi, 5. Ayet) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 21
1TEST BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 7. 1. Hayat Eve Sığar Uygulaması ile 2. SMS Yöntemi ile “Hayat Eve Sığar” Uygulaması üzerinden “HES Kodu İşlemleri” bölümüne girilir. HES yazıp aralarında boşluk bırakılarak sırasıyla; T.C. Kimlik Numarası, T.C. Kimlik Seri Numarasının Son 4 SONUÇ Hanesi ve Paylaşım Süresi (gün sayısı olarak) yazılır ve 2023’e SMS olarak atılır. SONUÇ “HES Kodu Oluştur” buto- 2023: nuna tıklanır. Kod Kullanım HES 12345678901 süresi seçilir ve kod oluştu- 1232 45 rulur. Seyahat firması HES Kodu ile kişinin sağlık durumunu sorgular, risk varsa seyahat onaylanmaz. Seyahat sırasında herhangi bir risk taşımayan ancak sonradan risk durumu oluşan kişiler olursa, temas mesafesinde kabul edilen ki- şilerle iletişime geçilerek sağlık ve rehberlik hizmeti sağlanır. Yukarıda verilen uygulama İslam’ın korunmasını istediği temel haklardan hangisiyle ilişkilidir? A) Aklın Korunması B) Canın Korunması C) Malın Korunması D) Neslin Korunması 8. Arkadaşlarıyla oyun oynayan Ali, siyah bir kedi görmüş ve “Eyvah! Kara kedi gördüm, günüm kötü geçecek!” diyerek üzülmüştür. Arka- daşı Ömer, bu duruma çok şaşırmış ve Ali’ye: “Bu söylediğin sade- ce bir hurafe. Senin gününün nasıl geçeceğini küçük, tatlı, siyah bir kedi belirleyemez. Bu söylediğin İslam’ı tahrif eden yanlış sözlerden- dir.” demiştir. Ömer’le bir süre daha konuştuktan sonra söyledikleri- ne hak veren Ali, o günden sonra gördüğü tüm kedilerin yanlarına gidip onları sevmiştir. Buna göre Ömer’in söyledikleri İslam’ın korunmasına önem verdiği esaslardan hangisi ile ilişkilendirilebilir? A) Aklın Korunması B) Neslin Korunması C) Canın Korunması D) Dinin Korunması 9. Din insan hayatında önemli bir yere sahiptir. İnsanlık tarihi kadar eski olan din, hem bireysel anlamda kişinin dav- ranışlarını doğru yönde şekillendirmesine hem de toplumun doğru davranışlar sergilemesine yardımcı olur. Buna göre aşağıdakilerden hangisi dinin bireye ya da topluma katkısına örnek gösterilemez? A) İnsanın mutlu olmasını hedefler. B) Toplumun gelişmesine katkı sağlar. C) İnsana diğer insanlarla ilişkisi konusunda yol gösterir. D) İnsana maddi olarak menfaat sağlar. 22 8. Sınıf
BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 1 TEST 10. 11. 1 Eylül 2016 yılında Diyanet-Sen tarafından “1. Ulus- Zeka Küpü Yayınları Ticaret uzmanı Furkan Bey, pazarlama ve satış tek- lararası Din ve Toplum” konulu fotoğraf yarışması nikleri üzerine bir seminer vermektedir. Seminerin- düzenlenmiştir. de İslam dininin alışverişle ilgili birtakım kuralları ol- Buna göre aşağıdaki görsellerden hangisi bu ya- duğuna da değinmiş ve Hz. Muhammed’in (sav.) şu rışmada ödül almış olamaz? sözlerini örnek vermiştir: “…………………………” A) Aşağıdaki hadislerden hangisi bu örneklerden B) biri olamaz? A) “Bizi aldatan, bizden değildir.” B) “Yalan yemin ile çok mal satılsa da böyle bir ka- zancın bereketi olmaz.” C) “Bir malı satmak istediğin zaman versen de ver- mesen de yüksek fiyat değil, satmak istediğin fi- yatı söyle.” D) “Din kardeşine güler yüz göstermek, iyi şeyler öğretmek, kötülük yapmasını önlemek birer sa- dakadır.” C) 12. Osmanlı Devleti hâkim olduğu yüzyıllar boyunca D) egemenliği altında birçok farklı etnik ve dinî köke- Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi ne sahip topluluk barındırmıştır. Hâkimiyeti altında- ki herkese karşı İslam’ın verdiği anlayışla hareket etmiş ve farklılıkları benzetme gibi bir politika izle- memiştir. Bu konuda Sultan II. Mahmud’un “Ben hal- kımı Müslüman ise camide, Yahudi ise havrada, Hristiyan ise kilisede görmek isterim.” ifadesi Os- manlı Devleti’ndeki hoşgörü anlayışını ortaya koy- maktadır. Buna göre II. Mahmud’un ifadesi İslam’ın korun- masını istediği temel haklardan hangisiyle ilgi- lidir? A) Canın korunması B) Malın korunması C) Dinin korunması D) Aklın korunması 23
TEST2 BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 1358 1. Dinin temel gayesi insanların dünya ve ahiret mutluluğunu sağlamaktır. İnsanlar toplumda bir arada yaşarken hem ahlaki hem de hukuki bir takım yasalara uymak zorundadır. İslam dinine göre insan, hayatını en güzel şekilde devam ettirebilmek için bazı temel haklara sahiptir. Dinin gayelerinden biri de bu hakların korunmasıdır. İslam’ın korunma- sına önem verdiği temel haklar; can, nesil, akıl, mal ve din emniyetidir. Buna göre aşağıdakilerden hangisi diğerlerinden farklı bir hakkı korumaya yöneliktir? A) İnşaat alanında kask takmanın zorunlu olması B) Yüksek gerilim hattı geçen yerlerdeki uyarı levhalarına dikkat edilmesi C) Tren raylarına yakın mesafedeki şeritlerden uzak durulması D) Resmi ve gayriresmi işlerde rüşvetin yasaklanması 2. Asım’ın nesli...diyordum ya...nesilmiş gerçek: İşte çiğnetmedi nâmusunu, çiğnetmeyecek. Şühedâ gövdesi, bir baksana, dağlar, taşlar... O, rükû olmasa, dünyâda eğilmez başlar, Vurulup tertemiz alnından, uzanmış yatıyor, Bir hilâl uğruna, yâ Rab, ne güneşler batıyor! Ey, bu topraklar için toprağa düşmüş asker! Gökten ecdâd inerek öpse o pâk alnı değer. Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor tevhidi... Bedr’in arslanları ancak, bu kadar şanlı idi. Mehmet Akif Ersoy Verilen şiirde altı çizili mısra İslam’ın korunmasına önem verilen temel esaslardan hangisi ile ilişkilendiri- lebilir? A) Canın Korunması B) Neslin Korunması C) Dinin Korunması D) Malın Korunması 3. Ünlü bir tarihçi bir konferansında şu cümlelere yer vermiştir: 8. Sınıf “Eski Mezopotamya halkı, varlıklarını gösterdikleri tarih öncesi dönemden başlayarak bölgede tek tanrılı Hristiyan dininin ya- yılmaya başlamasına kadar geçen süreçte pek çok tanrıya inan- mışlardır. Mezopotamyalıların varoluşlarını adadıkları güçler ‘doğaüstü varlıklar’ yani tanrılar olmuşlardır. Evrenin ilahi ve ye- gâne sahipleri olan bu güçler insanlara yaşam ve medeniyet bahşetmişlerdir. Mezopotamyalılar yaşadıkları dönemin gerek- tirdiği koşullardan dolayı çevrelerinde oluşan ve gelişen her şe- yi hislerine göre şekillendirmişlerdir. Böylece ilahi âlem ve ger- çek dünya arasındaki ilişkiyi bu ilahi dünyaya hizmet etme boyutunda sistemli kurallar oluşturarak kurabilmişlerdir.” Bu konuşmadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Din, maddi ve manevi tüm yönlere vurgu yapmaktadır. B) Eski Mezopotamya’da din, aklın önemine vurgu yaparak var olmuştur. C) Din, insan hayatında vazgeçilmez bir unsurdur. D) Tevhit inancı eski Mezopotamya inançlarının temelini oluşturur. 24
BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 2 TEST 4. SALİH AMEL KİM? Okan! Ne düşünüyorsun Bugün dersi dinlemedim böyle? ama dersin sonunda öğretmen birinden bahsediyordu. Sen kim olduğunu anladın mı? Dersi dinledim ama Hahaha... Okan o bir isim öğretmen birinin ismini değil dinimizde önemli bir vermedi. Neydi duyduğun kavram. Allah (cc.) rızası için yapılan iyi, güzel işlere isim? salih amel deniliyormuş. Öğretmenimiz Asr suresin- Salih Amel diye birinden bahsetti. den bahsederken bu kavramı açıklamıştı. Okan’ın konuyu daha iyi anlayabilmesi için arkadaşının aşağıdaki örneklerden hangisini vermesi bekle- nemez? A) Yolda arabası bozulan bir sürücüye yardım etmek B) Kardeşimiz bir hata yaptığında ona doğrusunu anlatmak C) Olumsuz bir durum karşısında müdahale etmeyip sessiz kalmak D) Sokak hayvanları için kapının önüne bir tas su bırakmak 5. Abraham H. Maslow, insan ihtiyaçlarını beş te- Kendini Gerçekleştirme mel kategoride incelemiş, ihtiyaçları hiyerarşik Değer İhtiyaçları olarak ele almış ve insanın en alttaki ihtiyaçla- Ait Olma ve Sevgi İhtiyacı rının karşılanmasının ardından bir üstteki ihti- Güvenlik İhtiyacı yaçlar kategorisine doğru yöneldiğini söylemiş- Fizyolojik İhtiyaçlar tir. Bu ihtiyaçlar şu şekilde açıklanabilir: Fizyolojik ihtiyaçlar: Temel içgüdüsel ihtiyaçlar- dır. Yemek, içmek, uyumak, solumak gibi ihtiyaç- lar bu kategori için örnek olarak gösterilebilir. Güvenlik ihtiyacı: İnsanlar, can ve mal varlık- larının korunmasına ihtiyaç duyarlar. Ait olma ve sevgi ihtiyacı: Sevme, sevilme, bir gruba mensup olma, yardımse- verlik, şefkat türündeki ihtiyaçlar bu gruba örnek gösterilebilir. Değer ihtiyaçları: İnsanlar; tanınma, sosyal statü sahibi olma, başarı elde etme, takdir edilme gibi ihtiyaçlara yö- nelirler. Kendini gerçekleştirme ihtiyacı: Alt kategorilerdeki ihtiyaçlarını karşılamış olan birey son aşamada ideallerini ve yeteneklerini gerçekleştirme ihtiyacı duyar. Buna göre Maslow’un hiyerarşisindeki basamaklardan hangisi İslam’ın korunmasına önem verdiği esas- lar ile ilişkilendirilebilir? A) Güvenlik İhtiyacı B) Ait Olma ve Sevgi İhtiyacı C) Değer İhtiyaçları D) Kendini Gerçekleştirme İhtiyacı Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 25
2 BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİTEST 6. 02.10.2020 Sevgili Günlük Bugün benim için oldukça zor bir gündü. Babamla birlikte ormanda yürürken susuzluktan bitkin düşmüş bir kö- pek gördük. Babam hemen ilgili yerleri aradı. Ben de çukurda biriken biriken suları avucumun içinde taşıya- rak köpeğin ağzına doğru yaklaştırdım fakat babam köpeğin öldüğünü söyledi. O kadar üzüldüm ki o anda. Keşke zamanı geriye alabilseydim ve o köpek ölmeden karşısına çıkabilseydim. Ne yazık ki bu böyle olma- dı… Bu durum beni oldukça etkiledi. Bugünden sonra her gün ormanın belirli bölgelerine su koymak üzere ba- bamla sözleştik. Düşünsene herkes bizim gibi yapsa dünyada susuzluktan ölen bir hayvan kalmaz. Ömer’in günlüğünde yer verdiği hikaye İslam’da korunmasına önem verilen esaslar ile ilişkilendirildiğin- de aşağıdaki ayetlerden hangisine ulaşılır? A) “İnsanların mallarını ve haklarını eksiltmeyin. Yeryüzünde bozgunculuk yaparak karışıklık çıkarmayın.” (Şuarâ Suresi, 183. Ayet) B) “Kendileri ile huzur bulasınız diye sizin için türünüzden eşler yaratması ve aranızda bir sevgi ve merhamet var etmesi de O’nun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir…” (Rûm Suresi, 21. Ayet) C) “ … Kim bir kimseyi öldürürse bütün insanları öldürmüş gibi olur. Kim de bir can kurtarırsa bütün insanların ha- yatını kurtarmış gibi olur…” (Mâide Suresi, 32. Ayet) D) “Ey inananlar! İçki, kumar, putlar ve fal okları şüphesiz şeytan işi pisliklerdir, bunlardan kaçının ki saadete ere- siniz.” (Mâide Suresi, 90. Ayet) 7. Hakan, “Din ve Hayat” ünitesinden test çözdükten sonra aşağıdaki öz değerlendirme formunu doldurmuştur. Dinin; inanç, ibadet, ahlak ve sosyal ilişkiler- Hiçbir Zaman Ara Sıra Her Zaman 1. de Allah’ın (cc.) varlığı ve birliği esası üzeri- ✓ ✓ ✓ ne kurulu olduğunu bilirim. ✓ 2. İnsanın maddi ihtiyaçları olduğu kadar ma- nevi ihtiyaçlarının da olduğunun farkındayım. Din, bireyin huzur ve mutluluğunu amaçladı- 3. ğından toplumsal ve bireysel hükümler içer- diğini bilirim. Dinî değerler etrafında birleşerek yardımla- 4. şan toplumların yaşadıkları sosyal, ekono- mik ve siyasi sorunları daha rahat bir şekil- de çözebildiğinin farkındayım. Buna göre Hakan’ın aşağıda verilen başlıklardan hangisini daha çok tekrar etmesi gerekmektedir? A) Dinin Gayesi Nedir? B) Din Nedir? C) Dinin Faydaları Nelerdir? D) Din Evrensel Bir Olgu mudur? 26 8. Sınıf
BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 2 TEST 8. Hz. Yusuf’un (as.) ailesinin yaşadığı Kenan (Filistin) diyarında kıtlık yaşandı. Kardeşleri de yiyecek almak için bir- kaç kez Kenan ülkesinden Mısır’a geldiler. Hz. Yusuf (as.), sonunda kendisini kardeşlerine tanıttı ve kendisini ço- cukken kuyuya atmalarına rağmen onları affetti. Hz. Yusuf (as.) onlara, “Bugün kınanacak değilsiniz, Allah sizi affetsin. O, merhametlilerin en merhametlisidir.” dedi. Hz. Yusuf (as.) babası, annesi ve kardeşlerinin tamamını Mısır’a davet etti. Onlar da bu daveti kabul ettiler. Mısır’a vardıklarında Hz. Yusuf (as.) anne ve babasını tahta oturttu. Diğer on bir kardeşi ise Hz. Yusuf’a (as.) saygılarını gösterdiler. O zaman Hz. Yusuf (as.), “…Babacığım, işte bu daha önce gördüğüm rüyanın gerçekleşmesidir. Rabb’im onu gerçekleştirdi. Şeytan benimle kardeşleri- min arasını bozdu. Sonra, beni hapisten çıkaran, sizi çölden getiren Rabb’im, bana pek çok iyiliklerde bulundu...” dedi. Hz. Yusuf (as.), uzun yıllar Mısır’da insanları adaletle yönetti. Onlara rehberlik yaptı. Hep iyiliğe ve güzelli- ğe çağırdı. Parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisi Hz. Yusuf’un (as.) kıssasından çıkarılabilecek derslerden bi- ri değildir? A) Kıskançlık, insanın gözünü kör eden bir huydur. İnsan bu kötü huyun esiri olmaktan kaçınmalıdır. B) Kişi kendisine yapılan kötülüğün cezasını, eline bir fırsat geçtiğinde vermelidir. C) Bir kişi Rabbini hiçbir zaman unutmamalı, daima tevekkül bilinciyle hareket etmelidir. D) Bir kişi kendisine kötülük yapanları dahi affetmeli, onlara hoşgörülü davranmalıdır. 9. EYLEM & ERSİN Ben de çok mutluyum Ersin. Çok mutluyum Eylem... Bana bu mutluluğu yaşattığın için teşekkür ederim. Birlikte çok güzel bir aile kuracağız. Ne kadar da yakışıyorlar Evladımın bu mutlu Allah (cc.) isteyen herkese gününü gördüm ya artık ölsemde gam nasip etsin. yemem. Verilen görsel İslam’ın korunmasına önem verdiği temel ilkelerden hangisi ile ilişkilendirilebilir? A) Canın Korunması B) Aklın Korunması C) Neslin Korunması D) Dinin Korunması Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 27
TEST 2 BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 10. Göklerdeki mükemmel yaratılışı, dünya üzerindeki eşsiz güzelliği, evrendeki sonsuz düzeni fark eden insan sor- gulamaya devam eder ve cevabını merak ettiği şu soruları sorar: İnsan niçin Bu Evreni kim yaratıldı? mükemmel yarattı? düzeni kim sağlıyor? Aşağıdaki ayetlerden hangisi verilen soruların cevabı olamaz? A) “O, sizin için yeryüzünü bir döşek, gökyüzünü bir bina kıldı.” (Bakara Suresi, 22. Ayet) B) “O gökleri, yeri ve ikisinin arasındakileri altı günde yaratandır.” (Furkan Suresi, 59. Ayet) C) “Ben, insanları ve cinleri, ancak bana ibadet etsinler diye yarattım.” (Zariyat Suresi, 56. Ayet) D) “… Haberiniz olsun, kalpler yalnızca Allah’ın zikriyle tatmin bulur.” (Ra’d Suresi, 28. Ayet) 11. Ben Ahmet. Bugün benim için çok heyecanlı bir gün. Çünkü evleniyorum. Müstakbel eşimle birlikte sağlıklı bir aile kurmak amacıyla hayırlı bir yola çıktık. Adım Serkan. Pilotum. Allah’ın (cc.) emaneti olarak gördüğüm yolcularımın güvenli bir şekilde seya- hat edebilmeleri için gerekli tedbirleri alarak uçuşumu gerçekleştiriyorum. Ben Tahsin. Çiftçiyim. Çeşitli sebze ve meyveler yetiştiriyorum. Kendi emeğimle üretiyor ve geçimi- mi bu şekilde sağlıyorum. Yukarıda verilen tanıtımlar, İslam’ın korunmasına önem verdiği temel haklar ile ilişkilendirildiğinde aşağı- dakilerden hangisi dışarıda kalır? A) Malın Korunması B) Canın Korunması C) Neslin Korunması D) Aklın Korunması 28 8. Sınıf
BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 2 TEST 12. Verilen görsel İslam’ın korunmasını istediği temel haklar çerçevesinde değerlendirildiğinde aşağıdaki ayet- lerden hangisine ulaşılabilir? A) “Kendileri ile huzur bulasınız diye sizin için türünüzden eşler yaratması ve aranızda bir sevgi ve merhamet var etmesi de O’nun (varlığının ve kudretinin) delillerindendir…” (Rûm Suresi, 21. Ayet) B) “Ey iman edenler! Karşılıklı rızaya dayanan ticaret dışında mallarınızı haksızlıkla yemeyin…” (Nisâ Suresi, 29. Ayet) C) “Ey iman edenler! Allah’tan korkun. Eğer gerçekten inanıyorsanız mevcut faiz alacaklarınız terk edin.” (Baka- ra Suresi, 278. Ayet) D) “… Kim bir kimseyi öldürürse bütün insanları öldürmüş gibi olur. Kim de bir can kurtarırsa bütün insanların ha- yatını kurtarmış gibi olur...” (Mâide Suresi, 32. Ayet) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 29
1TEST ÇIKMIŞ SORULAR 1. 1359 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun 74’üncü maddesinde 26 Ekim 2018 tarihinde yapılan değişiklikle; “Sürücüler, görevli bir kişi veya ışıklı trafik işareti bulunmayan ancak trafik işareti veya levhaları ile belirlenmiş kavşak giriş ve çıkışları ile yaya ve okul geçitlerine yaklaşırken yavaşlamak, varsa buralardan geçen veya geçmek üzere bulunan yayalara durarak ilk geçiş hakkını vermek zorundadırlar.” hükmü getirildi. BU YOLDAhep BIRLIKTEYIZ ÇOCUKLAR POLİS JANDARMA TRAFİK DENETİMİNDE Bu afişte sözü edilen uygulama İslam dininin, korunmasına önem verdiği temel haklardan hangisiyle doğ- rudan ilgilidir? A) Mal B) Akıl C) Can D) Din Örnek Soru 2. Muhammed Ali Raşvan 1956 Kahire doğumlu judocudur. 1984’te ABD Los Angeles Yaz Olimpiyatları’nda ülkesi- ni temsil etti. Judo final müsabakasında minderde rakibi Japon Yasuhiro Yamashita ile karşılaştı. Yamashita müsabakalar sırasında sağ ayağının kasları yırtıldığı için final karşılaşmasına yaralı olarak çıkmak zo- runda kaldı. Yamashita sol ayağıyla yürüyor ve sağ ayağını âdeta peşinden sürüklüyordu. Müsabaka sırasında Muhammed Ali’nin antrenörü kenardan sürekli bağırıyordu: “Sağ bacağına oyna! Sağ baca- ğına vur!” Muhammed Ali’nin rakibinin sağ ayağına bir defa vurması yetecekti. Fakat o, bunu yapmadı. Yenildi ve gümüş madalya ile yetindi. Müsabakadan sonra etrafını saran bütün gazetecilerin sorusu aynıydı: “Niçin yapmadın, niçin sağ ayağına vur- madın?” O şöyle cevap verdi: “Ben bir Müslüman’ım. Benim dinim insana zarar vermeyi yasaklıyor. Eğer onun yaralı ba- cağına vursaydım engelli de kalabilirdi. Bir madalya için bunu ona yapamazdım.” Muhammed’in bu tavrı ayakta alkışlandı ve Uluslararası Fairplay Komitesi tarafından, 1984 Fairplay Ödülüne la- yık görüldü. O, daha sonra gittiği Japonya’da da bütün ülkenin onur konuğu olarak, bir kral gibi karşılandı. Muhammed Ali Raşvan’ın rakibi karşısındaki bu tutumu İslam’ın korunmasını istediği temel ilkelerden han- gisinin kapsamında değerlendirilir? A) Akıl B) Can C) Nesil D) Mal Örnek Soru 30 8. Sınıf
ÇIKMIŞ SORULAR 1 TEST 3. Aşağıdaki kurum ve kuruluşlar bazı temel hakların korunması amacıyla kurulmuştur. I. Çocuk Destek Merkezleri II. Tüketici Mahkemeleri III. Hastaneler Numaralanmış kurum ve kuruluşların korumayı amaçladığı temel haklar aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? I II III A) Neslin Korunması Canın Korunması Malın Korunması B) Neslin Korunması Malın Korunması Canın Korunması C) Canın Korunması Neslin Korunması Malın Korunması D) Malın Korunması Canın Korunması Neslin Korunması Örnek Soru 4. İslam dininde, bireyin dünya ve ahiret mutluluğunun sağlanması ve güvenli bir toplumun oluşturulması için “zarûrât-ı hamse” denilen beş temel ilke ve değer vardır. Bunlar canın, aklın, malın, neslin ve dinin korunmasıdır. Bu ilkeler kişinin ve toplumun varlığını koruyabilmesini ve devam ettirebilmesini sağlar. Aşağıdaki ayetlerden hangisi bu ilkelerin korunmasıyla ilgili değildir? A) “…Kim, haksız yere bir cana kıyarsa bütün insanları öldürmüş gibi olur. Her kim bir canı kurtarırsa bütün in- sanları kurtarmış gibi olur…” (Mâide Suresi, 32. Ayet) B) “Aranızda birbirinizin mallarını haksız yere yemeyin…” (Bakara Suresi, 188. Ayet) C) “İnsanlardan alırken ölçüp tarttıklarında tam, onlara vermek için ölçüp tarttıklarında ise noksan yapan hilekâr- lara yazıklar olsun!” (Mutaffifîn Suresi, 1-3. Ayetler) D) “Ne Güneş Ay’a yetişebilir, ne de gece gündüzü geçebilir. Her biri bir yörüngede yüzmektedir.” (Yâsin Suresi, 40. Ayet) Örnek Soru 5. Geleneksel Türk motiflerine bakıldığında İslam di- Zeka Küpü Yayınları 6. “Medyen halkına da kardeşleri Şuayb’ı peygamber nine ait figürlere sıkça rastlanmaktadır. Bunun en olarak gönderdik. Dedi ki: Ey kavmim! Allah’a kul- güzel örnekleri halı, kilim ve duvar süslemelerinde luk edin, sizin ondan başka tanrınız yoktur. Size görülmektedir. Bu eserlerde camiyi sembolize eden Rabbinizden açık bir delil gelmiştir; artık ölçüyü, tar- kubbe ve mihrap figürlerine, ahireti sembolize eden tıyı tam yapın, insanların eşyalarını eksik verme- anahtar ve kapı figürlerine sıkça yer verilmektedir. yin…” (A’râf Suresi, 85. Ayet) Bu metinden aşağıdakilerin hangisine ulaşılabi- Hz. Şuayb’ın (as.) bu ayetteki sözleri, İslam’ın; lir? I. dinin, A) Dinin kültür üzerinde etkisi vardır. II. malın, B) Din, kendinden önceki güzel gelenekleri devam III. canın ettirir. korunması ilkelerinden hangileriyle ilgilidir? C) Türklerin İslam öncesindeki kültürleri, İslam’ı ka- A) Yalnız I. B) Yalnız III. C) I ve II. D) II ve III. bul etmelerinde etkili olmuştur. D) İslam sanatı, tevhid anlayışı çerçevesinde şe- Örnek Soru killenir. 31 LGS Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi
1TEST ÇIKMIŞ SORULAR 7. İslam dini; can, mal, nesil, akıl ve dinin korunması- Zeka Küpü Yayınları 9. İslam dini, sadece Allah’a kulluk etmeyi, ona güven- nı temel haklar olarak kabul eder. meyi ve yalnız ondan yardım dilemeyi emreder. Tür- be ve yatırlardan medet ummak, dileğin kabulü için Aşağıdaki ayetlerin hangisi bu haklardan birinin ağaçlara bez bağlamak gibi akla ve mantığa uyma- korunması ile ilgili değildir? yan, insanları dinin özünden uzaklaştıran yanlış an- layış ve inanışlardan uzak durulmasını ve dinin yal- A) “Ne Güneş Ay’a yetişebilir ne de gece gündüzü nızca Allah’a tahsis edilerek ibadet edilmesini geçebilir. Her biri bir yörüngede yüzmektedir.” öğütler. Bu durum Kur’an-ı Kerim’de şu şekilde ifa- (Yâsin Suresi, 40. Ayet) de edilmiştir: - - - - B) “Ey iman edenler! Karşılıklı rızaya dayanan Metindeki boşluğa anlam akışına göre aşağıda- ticaret dışında mallarınızı haksızlıkla yeme- ki ayetlerden hangisi getirilmelidir? yin...” (Nisâ Suresi, 29. Ayet) A) “De ki: ‘Rabb’im adaletle davranmayı emretti.’…” (Âraf Suresi, 29. Ayet) C) “(Resûl’üm!) Şüphesiz ki Kitab’ı sana hak ola- rak indirdik. O hâlde sen de dini Allah’a has kı- B) “… O hâlde sen de dini Allah’a has kılarak (ih- larak ihlas ile kulluk et.” lâs ile) kulluk et.” (Zümer Suresi, 2. Ayet) (Zümer Suresi, 2. Ayet) C) “Ey iman edenler, mallarınızı, sizden karşılıklı D) “... Kim bir kimseyi haksız yere öldürürse bütün anlaşmadan (doğan) bir ticaretten başka haksız insanları öldürmüş gibi olur. Kim de bir insan ha- ‘nedenler ve yollarla’ (batılca) yemeyin.” (Nisâ yatını kurtarırsa bütün insanların hayatını kur- Suresi, 29. Ayet) tarmış gibi olur...” (Mâide Suresi, 32. Ayet) D) “Eğer Allah’ın dünyada ve ahirette sizin üzeri- nizde fazlı ve rahmeti olmasaydı içine daldığı- LGS nız dedikodudan dolayı size büyük bir azap do- kunurdu.” (Nûr Suresi, 14. Ayet) Örnek Soru 8. “Andolsun zamana ki insan gerçekten ziyan için- CEVAP ANAHTARI dedir. Ancak iman edip de salih ameller işleyen- DİN VE HAYAT ler, birbirlerine hakkı tavsiye edenler, birbirlerine sabrı tavsiye edenler başka. (Onlar ziyanda değil- PEKİŞTİRME TESTİ lerdir.)” TEST - 1 1-B 2-C 3-D TEST - 2 1-C 2-C 3-D 4-A 5-D 6-D (Asr Suresi) TEST - 3 1-B 2-C 3-D TEST - 4 1-A 2-C 3-B Bu sureden, BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ I. Kötülüklerden Allah’a sığınılmalıdır. TEST - 1 1-D 2-B 3-A 4-D 5-C 6-D 7-B 8-D 9-D 10-C II. İnanma ihtiyacı insanda doğuştan vardır. III. İnsanların başkalarına karşı sorumlulukları var- 11-D 12-C TEST - 2 1-D 2-C 3-C 4-C 5-A 6-C 7-C 8-B 9-C 10-D dır. IV. İnsan zamanını iyi şeyler yaparak değerlendir- 11-D 12-D melidir. ÇIKMIŞ SORULAR TEST - 1 1-C 2-B 3-B 4-D 5-A 6-C 7-A 8-D 9-B yargılarından hangilerine ulaşılabilir? 8. Sınıf A) I ve II. B) I ve III. C) II ve IV. D) III ve IV. Örnek Soru 32
5ÜNİTE: KUR’AN-I KERİM VE ÖZELLİKLERİ İslam Dininin Temel Kaynakları Kur’an-ı Kerim’in Ana Konuları Kur’an-ı Kerim’in Temel Özellikleri Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Nuh (as.)
5. Ün te Kur’an-ı Ker m ve Özell kler 1. İslam Dininin Temel Kaynakları Yüce Allah (cc.), ilk insandan itibaren doğru yolu göstermek için peygamberler ve onların aracılığı ile de kitaplar gön- dermiştir. Son ilahi kitap olan Kur’an-ı Kerim ile Hz. Muhammed’in (sav.) söz ve davranışları İslam dininin iki temel kaynağını oluşturur. Bu iki temel kaynak, İslam dininin tam anlamıyla kavranması ve uygulanması için ayrılmaz bir bütündür. 1 Kur’an-ı Kerim İslam’ın Temel Kaynakları 2 Sünnet 1.1. Hidayet Rehberi: Kur’an Kur’an, sözlükte “toplamak, okumak, bir araya getirmek” anlamlarına gelir. Terim olarak ise şu şekilde tanımlanır: Kur’an, Hz. Peygambere vahiy yoluyla gelen, mushaflarda yazılı olan, değiştirilmeden nesilden nesile nakledilen, okun- ması ve yaşanması ile ibadet edilen, başkalarının benzerini getirmekten aciz kaldığı, Allah’ın (cc.) mucize kelamıdır. Kur’an-ı Kerim; 610 yılında Ramazan ayında Kadir Gecesi’nde inmeye başlamıştır. Dili Arapçadır. Fâtiha suresi ile başlar, Nâs suresi ile sona erer. Peygamberimize diğer kutsal kitaplarda olduğu gibi bir anda değil, zamanın ve olayların gereğine göre ayetler ve sureler halinde parça parça indirilmiş- tir. En son ilahi kitaptır ve ondan sonra başka bir kitap gelmeyecektir. Getirdiği hükümlerin ve hakikatlerin geçerliliği kıyamete kadar sürecektir. Hem yazılı olarak hem de ezberlenerek korunmuştur. Çağımıza kadar hiç bozulmadan ve değişmeden gelmiştir, kıyamete kadar da öyle kalacaktır. Hz. Muhammed’in (sav.) peygamber olduğunu gösteren mucizelerin en büyüğü ve sürekli olanıdır. Kapsadığı ilahi hakikatler kıyamete kadar bütün insanların ve çağların ihtiyacını karşılayacak değerdedir. İnsanın ferdi, sosyal, bedeni, manevi bütün problemlerine çözüm üreten bir şifa kaynağıdır. İnanç, ibadet ve ahlak konularında hükümler içeren bir kitaptır. Geçmiş peygamberlerin hayatlarının ve tevhit mücadelelerinin anlatıldığı bölümler bulunmaktadır. 2 8. Sınıf
5. Ünite Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri Kur’an-ı Kerim, doğru ile yanlışı, iyi ile kötüyü ayırt edebilmemiz, Allah (cc.) ile olan ilişkilerimizi doğru bir şekilde sür- dürebilmemiz için başvuracağımız en temel kaynaktır. Kur’an-ı Kerim, dünyada mutlu bir hayatın ölçülerini gösterir. Ahirette mükâfata ulaşmamızı sağlayacak olan ilkeleri bildirir. Konuyla ilgili hadis ve ayetler: “Size iki şey bırakıyorum, onlara sımsıkı sarıldığınız sürece yolunuzu asla şaşırmazsınız; bunlar, Allah’ın Kitabı ve Peygamberin sünnetidir.” (Hadis-i Şerif) “Kur’an’ı kesinlikle biz indirdik; elbette onu yine biz koruyacağız.” (Hicr Suresi, 9. Ayet) “Bu Kur’an, Allah’tan başkası tarafından uydurulmuş bir şey değildir ancak kendinden öncekini doğrulayan ve o Ki- tab’ı açıklayandır. Onda şüphe yoktur, o âlemlerin Rabbindendir.” (Yunus Suresi, 37. Ayet) “De ki: Ant olsun ki insanlar ve cinler birbirlerine yardımcı olarak bu Kur’an’ın bir benzerini ortaya koymak için bir araya gelseler, yine de benzerini ortaya koyamazlar.” (İsra Suresi, 88. Ayet) 1.2. Hz. Peygamberin Yolu: Sünnet Sünnet, Hz. Peygamberin sözleri, davranışları ve sahabelerin yapmış olduğu olumlu davranışları onaylamasıdır. Pey- gamberimizin sünneti, İslam dininin temel kaynaklarından biridir. Sünnet, İslam’ın anlaşılması için Kur’an’dan sonra gelen vazgeçilmez bir kaynaktır. Yüce Allah (cc.), Kur’an-ı Kerim’de “… Peygamber size ne verdiyse onu alın, ne- yi de size yasak ettiyse ondan vazgeçin…” buyurarak sünnetin İslam dinindeki önemini vurgulamıştır. Hz. Muhammed’in (sav.) peygamberlikle ilgili görevlerinden biri, kendisine gönderilen Kur’an ayetlerini insanlara açık- lamaktır. Hz. Muhammed (sav.), Kur’an-ı Kerim’in ahlaki ilkelerini yaşayarak göstermenin yanı sıra ibadetleri de uygu- layarak öğretmiştir. Allah (cc.), Kur’an-ı Kerim’de ibadetlerin hükmünü koymuş ve yapılışını da Hz. Peygamber aracı- lığıyla bildirmiştir. İslam dininin Hz. Muhammed’in (sav.) öğrettiği şekliyle anlaşılıp yaşanabilmesi için O’nun sünnetine ihtiyaç vardır. O’nun ortaya koyduğu hükümlere göre hayatını düzenlemek, her Müslümanın yerine getirmesi gereken görevlerdir. Bu hükümlerin neler olduğunu bilmek Hz. Muhammed’in (sav.) sünnetine olan ihtiyacı gözler önüne ser- mektedir. Örnek: Hz. Peygamber ayetlerin ifade ettiği manayı sözleri ile açıklamış, fiilleri ile de hükümlerin nasıl uygulanacağı- nı göstermiştir. Kur’an, namaz kılmanın farz olduğunu bildirmiş, ancak namazın nasıl kılınacağını, hangi vakitlerde kaç rekat kılınacağını açıklamamıştır. Hz. Peygamber, “Beni nasıl namaz kılarken görüyorsanız, siz de öylece namaz kılınız.” buyurarak namaz emrinin ne şekilde yerine getirileceğini öğretmiştir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 3
Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 5. Ünite Hz. Peygamberin sünneti; fiilî, kavIî ve takrîrî olmak üzere üç kısma ayrılmaktadır. Fiili • Hz. Muhammed’in (sav.) davranışlarının arkadaşları tarafından anlatılması ya da bizzat kendi- Sünnet sinin yapıp göstermiş olduğu eylemlerdir. • Örneğin, “Hac ibadetinin gereklerini benden öğrenin çünkü belki de bundan sonra bir daha hac yapamayabilirim.” buyurarak haccın vakti, şartları, kıyafetleri ve bunun gibi örnek konular Pey- gamberimizin sünneti ile açıklığa kavuşmuştur. Kavli • Hz. Muhammed’in (sav.) nasıl davranmamız gerektiği konusundaki bilgileri, kendi sözleriyle Sünnet açıklamasıdır. • Örneğin; “Mü’minin mü’mine karşı durumu, bir parçası diğer parçasını sımsıkı kenetleyip tu- tan binalar gibidir.” hadisi bu duruma örnektir. Takriri • Hz.Muhammed’in (sav.), sahabelerin yaptığı olumlu davranışları onaylaması ve kabul etme- Sünnet sidir. • Örneğin, su bulamadığı için teyemmümle namaz kılan kimse namazdan sonra su bulduğu halde namazı tekrar etmemiş, Hz. Peygamber de bu durumu onaylamıştır. Bunları Biliyor musunuz? Hz. Peygamber hayatta iken olduğu gibi vefatından sonra da sahabiler onun emir ve yasaklarına uymuş, helal de- diğini helal, haram dediğini haram kabul etmişlerdir. Nitekim Muaz b. Cebel, Yemen’e vali olarak giderken orada Allah’ın (cc.) kitabı ile hüküm vereceğini, bunda bulamazsa Hz. Peygamber’in sünnetine başvuracağını belirtmiş- tir. Başka bir örnekte ise Hz. Ebu Bekir, bir olay hakkında bildiği bir hadis yoksa bunu sahabeye danışmış, o konu- da bir hadis bilenin olup olmadığını öğrenmeye çalışmıştır. Kur’an-ı Kerim, Hz. Muhammed’i (sav.) insanlığa örnek ve model insan olarak sunmuştur. Peygamberimiz “Gerçek- ten sen yüce bir ahlak sahibisin.” ayetiyle övülmüş, bize örnek oluşu ise “And olsun ki, Allah’ın Resûlü’nde si- zin için, Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı umanlar ve Allah’ı (cc.) çokça zikredenler için güzel bir örnek var- dır.” ayetiyle açıklanmıştır. Anahtar Bilgi Hadis ile sünnetin kapsamları konusunda farklı görüşler bulunmakla beraber bu iki terimin eş anlamlı olarak Resulul- lah’ın söz, fiil ve takrirleri için kullanılması özellikle hadis âlimleri arasında daha fazla kabul görmüştür. Ancak sünnet daha çok davranışla ilgili bir kavramdır. Hadis ise sözlü rivayetin adıdır. Konuyla ilgili ayetler: (Necm Suresi, 3. ve 4. Ayetler) “O, kendiliğinden konuşmaz. Onun konuşması ancak indirilen bir vahiy iledir.” (Nisa Suresi, 80. Ayet) “Kim Resule itaat ederse, Allah’a itaat etmiş olur.” 4 8. Sınıf
PEKİŞTİRME TESTİ 1 TEST 1369 Zeka Küpü Yayınları 2. Hz. Muhammed (sav.) İslam dininin son peygambe- ri ve ilk uygulayıcısıdır. Allah (cc.), vahyi Peygambe- 1. İslam dini, Allah (cc.) tarafından Hz. Muhammed rimize göndermiş ve insanlara eksiksiz olarak iletme- (sav.) aracılığıyla bildirildiği için O’nun söylediği söz- sini istemiştir. Peygamberimiz de hem vahyi hayatına lerin ve yaptığı işlerin, dinî bilgiler edinmek ve dinin uygulamış hem de ibadetlerin ne zaman ve nasıl ya- anlaşılması bakımından büyük önemi vardır. Sünnet, pılması hususunda insanlara örnek olmuştur. İslamî bilgilerin ikinci temel kaynağıdır. Sünnetin öne- mi, Kur’an-ı Kerim’de şöyle bildirilmektedir: .............. Aşağıdaki seçeneklerden hangisi yukarıda veri- len metne örnek oluşturmaz? Buna göre verilen boşluğa aşağıdaki ayetlerden hangisi getirilebilir? A) Kur’an, inananların salih amel işlemesini emre- der. Ancak bu salih amellerin hangileri olduğu- A) “(Resulüm!) De ki: Eğer Allah’ı seviyorsanız ba- nu söylemez. Bunları en açık ayrıntılarına kadar na uyunuz ki Allah da sizi sevsin ve günahları- Hz. Muhammed’in (sav.) uygulama ve davranış- nızı bağışlasın...” (Âl-i İmran Suresi, 31. Ayet) larında bulmak mümkündür. B) “İnanıp; iyi işler yapanları da, içinde ebediyen B) Kur’an-ı Kerim’de, zengin Müslümanlara zekât kalmak üzere girecekleri, zemininden ırmaklar vermeleri emredilmiş, ancak hangi maldan ne akan cennetlere sokacağız. Orada onlar için ter- kadar verileceği açıklanmamıştır. Bu hususlar temiz eşler vardır ve onları koyu (tatlı) bir gölge- Hz. Peygamber tarafından Müslümanlara öğre- ye koyarız.” (Nisa Suresi, 57. Ayet) tilmiştir. C) “Eğer onlar da sizin inandığınız gibi inanırlarsa C) Hz. Peygamber, insanlara daima mütevazi bir doğru yolu bulmuş olurlar; dönerlerse mutlaka kardeş, şefkatli bir öğretmen ve merhametli bir anlaşmazlık içine düşmüş olurlar. Onlara karşı baba gibi davranmış ve Müslümanların da bu Allah sana yeter. O işitendir, bilendir.” (Bakara şekilde davranmalarını öğütlemiştir. Suresi, 137. Ayet) D) Farz olan haccın vakti, şartları, hac kıyafetleri D) “Alemlere bir uyarıcı olsun diye kuluna Furkan’ı vb. konular Hz. Peygamberin sünneti ile açıklı- indiren Allah’ın şanı yücedir.” (Furkan Suresi, ğa kavuşmuştur. 1. Ayet) 3. İslam dini, kişinin hem bu dünyada hem de ahiret hayatında mutluluğa ulaşması için gönderilmiştir. Bunun için de kişinin neleri yapıp nelerden kaçınması gerektiğini bildirmiştir. İslam’ın buyruklarının yer aldığı iki temel kaynak vardır. Bunlar Kur’an-ı Kerim ve Peygamberimizin sünnetidir. Aşağıdaki tabloda bu kaynakların özelliklerine yer verilmiştir. Kur’an-ı Kerim İslam Sünnet Dininin 1. Allah’ın (cc.) kelamıdır. Temel 2. Tamamı birden indirilmiştir. Kaynakları 3. Son ilahi kitaptır. 4. Kavli ve fiili olarak 2’ye ayrılır. 5. Hz. Peygamberin örnek davranışlarıdır. 6. Kur’an-ı Kerim ayetlerinin açıklamasıdır. Buna göre yukarıdaki şemada numaralandırılarak verilen maddelerden hangileri yanlıştır? A) 1 ve 6 B) 2 ve 4 C) 4 ve 5 D) 3 ve 6 5 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi
1TEST PEKİŞTİRME TESTİ 4. 7541 8632 Görseldeki balık kılçığı kavram haritasında numaralandırılarak verilen kılçıklara aşağıdaki cümleler yazılmıştır. 1. Kur’an Allah (cc.) kelamıdır ve tamamıyla Rabbimizin (cc.) sözlerinden oluşmuştur. 2. Kur’an hem yazılı olarak hem de ezberlenerek korunmuştur. 3. Kur’an-ı Kerim, Peygamberimize Miraç kandilinde indirilmiştir. 4. Kur’an; ırk, renk, milliyet ayrımı gözetmeksizin tüm insanlara hitap eder. 5. Kur’an-ı Kerim, Hz. Muhammed’in (sav.) vefatından sonra birçok değişikliğe uğramıştır. 6. Kur’an-ı Kerim, belli sayıda sure ve ayetlerden oluşmaktadır. 7. Kur’an-ı Kerim son ilahi kitaptır. Ondan sonra başka kitap gelmeyecektir. 8. Kur’an-ı Kerim Hz. Peygamber’e tek seferde indirilmiştir. Buna göre kılçıktan yanlış cümleler çıkarıldığında balığın son görüntüsü aşağıdakilerden hangisi olur? A) B) C) D) 5. Yemame savaşında, Kur’an-ı Kerim’ i ezberleyenler şehit olmaya başlayınca, Hz. Ömer, halife Hz. Ebu Bekir’e, Kur’an-ı Kerim’in yazılıp Mushaf haline gelmesini tavsiye etti. Hz. Ebu Bekir de, Peygamberimizin vahiy kâtibi olan Zeyd bin Sabit’e sureleri ayrı ayrı yazdırdı. Sonra, sahabenin ittifakı ile bir heyet tarafından bir Mushaf yazıldı. Hz. Osman zamanında bu Mushaf’tan, 6 adet daha yazılarak vilayetlere gönderildi. Bugün bütün dünyada mevcut olan Kur’an-ı Kerim’lerin şekli bu Mushaf’la aynıdır. O zamandan beri de bir tek harfi değişmemiştir. Yukarıda verilen metinde aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir? A) Yazıya geçirilme sebebine B) Hangi halife döneminde çoğaltıldığına C) İlk Mushaf’ın hangi vilayete gönderildiğine D) Mushaf haline gelmesini öneren sahabenin kim olduğuna 6 8. Sınıf
5. Ünite Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 2. Kur’an-ı Kerim’in Ana Konuları Kur’an-ı Kerim, Yüce Allah’ın (cc.) bütün insanlığa gönderdiği, evrensel mesajlar içeren bir rehberdir. Kur’an-ı Kerim, insanlara doğru yolu göstermek ve onların hem dünyada hem de ahirette mutluluğa ulaşmalarını sağlamak için gön- derilmiş son ilahi kitaptır. Kur’an’ın içerdiği konular oldukça fazladır. Ancak Kur’an-ı Kerim’de üzerinde durulan başlıca konular; inanç, ibadet, ahlak, bireysel ve toplumsal hayatla ilgili düzenlemeler, peygamberler ve geçmiş kavimlerin kıssalarıdır. Kur’an-ı an- lamak öncelikle bu ana konuları bilmeye ve anlamaya bağlıdır. İbadet Kıssalar Ahlak Kur’an’ın Ana Konuları İnanç Sosyal Hayat 2.1. İnanç İnanç, sözlükte inanılan şey, itikat, iman, bir fikre bağlılık, birine duyulan güven anlamına gelir. Dinî terim olarak, Yü- ce Allah’ın (cc.) peygamberleri aracılığıyla gönderdiği ilkeleri onaylamak ve bunların doğruluğunu tereddüt etmeden kabul etmek demektir. 1 6 İmKaaKndaezrae ve Allah’a (cc.) Melekİmleraen 2 İman Ahirİemtean Kİmitaapnlara İslam’ın 5 İnanç 3 Esasları Peygamberlere İman 4 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 7
Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 5. Ünite Kur’an-ı Kerim, inanılması gereken inanç ilkeleri hakkın- da ayrıntılı bilgiler verir. Allah’ın (cc.) varlığını ve birliği- ni vurgular. Her şeyi bilen, gören, duyan ve her şeye gü- cü yeten Allah’a (cc.) inanmak, Müslüman olmanın ilk şartıdır. İslam inancının temelini tevhit inancı oluşturur. Tevhit, Allah’ın (cc.) tek olduğuna; eşi, benzeri ve ortağının ol- madığına inanmaktır. Bu inanç İhlâs suresinde şöyle ifade edilmiştir: “De ki: O, Allah’tır, bir tektir. Allah Sa- med’dir. (Her şey O’na muhtaçtır; O, hiçbir şeye muh- taç değildir.) O, doğmamış ve doğrulmamıştır. Hiç- bir şey O’na denk ve benzer değildir.” Peygamberlere iman, Allah (cc.) tarafından onlara indi- rilen kitaplara inanmayı gerektirir. İlahi kitaplar, peygam- Evrendeki, mükemmel düzen Allah’ın (cc.) varlığının ve berlere Cebrail (as.) aracılığı ile ulaşmıştır. Kur’an’da birliğinin bir delilidir. kitaplara ve meleklere imanın farz olduğunu bildiren bir ayette şöyle buyrulmaktadır: “Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti, mü’minler de (iman ettiler). Her biri; Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman ettiler...” Ahirete iman, insanın yaptıklarının karşılığını göreceği, hiçbir varlığın amaçsız ve boş yere yaratılmadığı sonucuna ulaştırır. Ahiret gününe imanla ilgili Kur’an’da şöyle buyrulmaktadır: “Onlar sana indirilene de, senden önce indiri- lenlere de inanırlar. Ahirete de kesin olarak inanırlar.” Kader ve kazaya iman yüce Allah’ın (cc.) ilim, irade, kudret ve tekvîn sıfatlarına inanmak demektir. Bu durumda kader ve kazaya inanmak demek, hayır ve şer, iyi ve kötü, faydalı ve faydasız her ne varsa hepsinin Allah’ın (cc.) bilmesi, dilemesi, kudreti, takdiri ve yaratması ile olduğuna, Allah’tan (cc.) başka yaratıcı bulunmadığına inanmak demektir. Bu konuda Yüce Allah (cc.) şöyle buyurur: “Böylece onları, iki günde (iki evrede) yedi gök olarak yarattı ve her gö- ğe kendi işini bildirdi. En yakın göğü kandillerle süsledik ve onu koruduk. İşte bu, mutlak güç sahibi ve hak- kıyla bilen Allah’ın takdiridir.” İnanç esasları açık ve sadedir. Kesin bilgi verir ve bu bilgiden asla şüphe edilmez. İnanç esasları bir bütündür, bölün- me ve parçalanma kabul etmez. İslam inanç esasları zamana, mekâna, birey ve toplumlara göre değişmez. Bir kişi- nin Müslüman olması için inanç esaslarının tümünü hiçbir şüphe taşımadan, gönülden kabul etmesi gerekmektedir. Örnek 1 ? “Rabbimiz! Şüphesiz ki biz: ‘Rabbinize iman edin!’ diye imana davet eden bir davetçiyi işittik ve iman ettik...” (Âl-i İmran Suresi, 193. Ayet) “...Kim Allah’a iman ederse, (Allah) onun kalbini hidayet eder. Allah, her şeyi bilendir.” (Teğabûn Suresi, 11. Ayet) “İmanlarını bir kat daha arttırsınlar diye müminlerin kalplerine güven indiren O’dur. Göklerin ve yerin or- duları Allah’ındır. Allah bilendir, her şeyi hikmetle yapandır.” (Fetih Suresi, 4. Ayet) Yukarıda verilen piramitte “?” ile gösterilen yere aşağıdaki kavramlardan hangisi getirilmelidir? A) İnanç B) Muamelat C) İbadet D) Ahlak Çözüm 1 Cevap A 8. Sınıf Piramitte verilen ayetlerin tamamı inanç kavramıyla ilgilidir. 8
5. Ünite Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 2.2. İbadet Kelime-i Şehadet Getirmek İbadet, sözlükte boyun eğme, itaat etme, saygı duyma, Namaz Kılmak Hacca Gitmek kulluk etme anlamlarına gelir. Terim olarak ibadet, Allah’ın (cc.) insanlara emrettiği ve insanların da yapmakla yüküm- Oruç Tutmak Zekât Vermek lü oldukları tüm davranışlardır. İbadet, insanın Allah’a (cc.) sevgi, saygı ve bağlılığını göstermek, O’nun hoşnutluğunu kazanmak amacıyla or- taya koyduğu tutum ve davranışlardır. İbadet, insanın ya- ratılış gayesidir. Bir ayette bu durum şöyle ifade edilmiş- tir: “Ben cinleri ve insanları ancak bana kulluk etsinler diye yarattım.” Temel ibadetlerin yanında Allah’ın (cc.) hoşnutluğunu ka- zanmak için yapılan her fiil ve söz ibadet olarak nitelendi- rilir. Bu amaçla birey ve toplum yararına gerçekleştirilen her olumlu davranış ibadet sayılır. Güzel söz söylemek, insanlara zarar verecek şeyleri yoldan kaldırmak, canlıla- rı korumak, insanların üzüntüsünü paylaşmak da birer iba- dettir. Bu davranışlar insanları iyiliğe ve güzelliğe yönlen- dirir. Yüce Allah (cc.), bir ayette şöyle buyurmaktadır: “... Ana babaya, yakınlara, yetimlere, düşkünlere, yakın komşuya, uzak komşuya, yanınızdaki arkadaşa, yol- cuya ve elinizin altında bulunan kimselere iyilik edin...” Konuyla ilgili ayetler: “Kitaptan sana vahyolunanı oku, namazı da dosdoğru kıl. Çünkü namaz, insanı hayâsızlıktan ve kötülükten alıko- yar.” (Ankebût Suresi, 45. Ayet) “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kı- lındı.” (Bakara Suresi, 183. Ayet) “Namazı dosdoğru kılın, zekatı verin, Resule itaat edin ki size merhamet edilsin.” (Nûr Suresi, 56. Ayet) “Yolculuğuna gücü yetenlerin haccetmesi, Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır.” (Âl-i İmrân Suresi, 97. Ayet) Örnek 2 4 MART 2020 Yandaki takvim yaprağında Çarşamba Kur’an-ı Kerim’in ana konula- rından hangisine yer verilmiş- Hadis-i Şerif tir? Hz. Muhammed (sav.) ‘’ Ey insanlar! Aranızda selâmı yayın, yemek yedirin, herkes uyur- ken gece namazı kılın. Böylece selâmetle cennete girin!” buyurmuştur. A) Muamelat B) Kıssa C) İbadet D) İnanç Çözüm 2 Takvim yaprağında yer alan görsel ve hadis-i şerifte namazın, selamlaşmanın, ve insanlara ikramda bulunmanın öne- mine yer verilmiştir. Yapılan bu davranışlar Kur’an-ı Kerim’in ana konularından olan ibadet kavramıyla ilgilidir. Cevap C Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 9
Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 5. Ünite 2.3. Ahlak Ahlak, sözlükte “huy, mizaç, karakter” anlamlarına gelir. Terim olarak; insanın, iyi veya kötü olarak vasıflandırılması- na yol açan manevi nitelikleri, huyları ve bunların etkisiyle ortaya koyduğu iradeli davranışların bütünüdür. GÜZEL AHLÂKİ TUTUM VE DAVRANIŞLAR Dostluk Dürüstlük Saygı Öz Denetim Sabır 2020 Adalet Sorumluluk Sevgi Vatanseverlik Yardımseverlik Kur’an’da inanç ve ibadet konuları yanında ahlak konusunda da pek çok ayet bulunmaktadır. Bu ayetlerde iyilik yap- mak, güzel söz söylemek, doğruluk, sabır, yardımlaşmak, sözünde durmak, adaletli olmak gibi güzel ve yararlı davranışlar emredilmiştir. Haksızlık, adaletsizlik, sözünde durmamak, aldatmak, kin ve nefret beslemek gibi toplum huzurunu bozacak her türlü kötülük, dedikodu, iftira, alay etmek yalan, cimrilik, israf, haksız kazanç gibi kötü davranışlar ise ya- saklanmıştır. Kur’an-ı Kerim’de bir ayette: “Allah şüphesiz adaleti, iyilik yapmayı, yakınlara bakmayı emreder; ha- yasızlığı, fenalığı ve haddi aşmayı yasak eder...” buyrulmaktadır. İslam dininin amaçlarından biri de insanı kötülüklerden arındırıp güzel ahlaka sahip olmasını sağlamaktır. Bu ahlaki özellikler, Hz. Peygamberin şahsında görülmektedir. O, hayatını tamamıyla Kur’an’a göre şekillendirmişti. Bunları Biliyor musunuz? Sahabelerden Sa’d b. Hişâm Medine’ye geldiğinde Hz. Âişe’den (ra.) Resulullah’ın ahlakını anlatmasını istedi. Âi- şe (ra.), “Sen Kur’an okuyorsun değil mi?” diye sorunca Sa’d, “Evet.” cevabını verdi. Bunun üzerine müminlerin an- nesi, “İşte Hz. Peygamberin ahlâkı Kur’an’dı.” dedi. Örnek 3 Yanda verilen metinde Hz. Ömer öncelikle aşağıdaki ayetlerden Ömer b. Hattâb dedi ki; hangisinin önemini vurgulamıştır? Bir kimsenin kıldığı namaza Tuttuğu oruca bakmayınız; A) “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız için oruç, Konuştuğunda doğru söylüyor mu? sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de farz kılındı.” (Bakara Kendisine bir şey emanet edildiği zaman Suresi, 183. Ayet) Emanete riayet ediyor mu? Dünya ile meşgül olurken B) “Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti, müminler Helal-haram gözetiyor mu, ona bakınız. de (iman ettiler). Her biri; Allah’a meleklerine, kitaplarına ve pey- gamberlerine iman ettiler…” (Bakara Suresi, 285. Ayet) C) “(Ey Muhammed!) Peygamberlerin haberlerinden, kendileriyle senin kalbini pekiştirdiğimiz her bir haberi sana ak- tarıyoruz…” (Hûd Suresi, 120. Ayet) D) “Allah size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmeni- zi emrediyor...” (Nisâ Suresi, 58. Ayet) Çözüm 3 Hz. Ömer bu cümleleri ile ahlaki ilkelerin önemini belirtmek istemektedir. Ahlaki ilkelerin önemi ise D seçeneğindeki ayette vurgulanmıştır. Cevap D 10 8. Sınıf
5. Ünite Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 2.4. Sosyal Hayat (Muamelat) Kur’an-ı Kerim’in ana konularından biri de sosyal hayatla ilgili konulardır. Sosyal hayat ile ilgili ayetlerde borç alıp ver- mek, alışveriş yapmak, evlenmek, boşanmak, miras, suçlar ve cezalar gibi sosyal hayatla ilgili birtakım hükümler yer almaktadır. Muamelat adı verilen bu konular toplum hayatının düzeni ve devamı için önemli hükümlerdir. Konuyla ilgili ayetler: “Allah size, emanetleri mutlaka ehline vermenizi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman adaletle hükmetmenizi emrediyor...” (Nisâ Suresi, 58. Ayet) “Herkesin kazanacağı yalnız kendisine aittir. Hiçbir suçlu başkasının suçunu yüklenmez...” (En’âm Suresi, 164. Ayet) “Ey iman edenler! Mallarınızı aranızda batıl yollarla yemeyiniz ancak, karşılıklı rızaya dayanan ticaret bunun dışın- dadır.” (Nisa Suresi, 29. Ayet) “Verdiğiniz sözü yerine getirin çünkü verilen söz, sorumluluğu gerektirir.” (İsra Suresi, 34. Ayet) “Ölçtüğünüzde ölçmeyi tam yapın, doğru terazi ile tartın...” (İsrâ Suresi, 35. Ayet) “Anne, baba ve akrabaların (miras olarak) bıraktıklarından erkeklere bir pay vardır. Anne, baba ve akrabaların bı- raktıklarından kadınlara da bir pay vardır.” (Nisâ Suresi, 7. Ayet) Örnek 4 BAKANDAN UYARI! E-DEVLET, İŞKUR VE BANKA Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı, başta ‘’Kısa Çalışma Öde- TAKLİDİ İLE SİBER DOLANDIRICILIK neği’’ olmak üzere sunulan hizmetleri suistimal etmek suretiyle kişi- sel bilgileri talep ederek kötü amaçlı kullanan kişi ve web sitelerine karşı dikkatli olmaları konusunda vatandaşları uyardı. Bakan Selçuk, “Kısa çalışma başvuru ve ödeme sürecinde vatandaşlarımız kişisel güvenlikleri için kendilerine İŞKUR resmi hesapları dışında gelen hiç- bir e-posta ve SMS’e itibar etmesinler. Kişisel bilgilerini resmi kay- naklar dışında 3. kişilerle paylaşmasınlar.” ifadelerini kullandı. Yukarıda verilen gazete haberinin konusu Kur’an’ın ana konula- rından hangisiyle ilişkilendirilebilir? A) Ahlak B) İnanç C) Muamelat D) İbadet Çözüm 4 Verilen haberin konusu toplum hayatının düzeni bozan suçlarla ilgili olduğu için cevap muamelattır. Cevap C Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 11
Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 5. Ünite 2.5. Kıssalar Kıssa, sözlükte hikâye, hikâye etme, anlatma, haber verme anlamına gelir. Terim olarak kıssa Kur’an-ı Kerim’deki geç- miş peygamberler ve milletlerle ilgili ibretli ve tarihî olaylara denir. Kur’an’da yer alan kıssaları üç gruba ayırabiliriz: Peygamberlerin Peygamber Geçmişte ya- kıssaları: olmayan bazı şamış bazı toplu- şahısların kıssaları: lukların kıssaları: Hz. İbrahim (as.), Hz. Lokman (as.) ve Ashab-ı Kehf ve Hz. Eyüp (as.) ve Hz. Meryem Hz. Yusuf (as.) kıssaları vb. İsrailoğulları kıssaları vb. kıssaları vb. Kıssalar, Kur’an-ı Kerim’de yer alan emir ve yasakların hayata geçirilerek somutlaştırılması için bir vasıtadır. Çünkü Kur’an-ı Kerim, kıssalar yoluyla geçmiş milletlerin sergiledikleri davranışların sonucunu göstererek iyiliğe teşvik edip, kötülükten sakındırır. Kur’an’da yer alan kıssalarının bir amacı da Hz. Peygambere inanmayan müşrikleri uyarmak ve Peygamberle beraber ilk Müslümanların yaşadıkları sıkıntılara karşı dayanma güçlerini arttırmaktır. Ayrıca kıssalarda din olgusunun Hz. Âdem’den (as.) beri süregelen değişmez tarihî gerçekliği de özet olarak ortaya konmuştur. Konuyla ilgili ayetler: “(Ey Muhammed!) Bunlar o memleketlerin haberlerinden bazılarıdır. Onları sana anlatıyoruz. Onlardan ayakta du- ranlar da var, yıkılıp gidenler de.” (Hud Suresi, 100. Ayet) “Elbette onların (geçmiş peygamberler ve milletlerin) kıssalarında akıl sahipleri için pek çok dersler vardır…” (Yu- suf Suresi, 111. Ayet) “(Ey Muhammed!) Peygamberlerin haberlerinden, kendileriyle senin kalbini pekiştirdiğimiz her bir haberi sana ak- tarıyoruz. Bunlarda sana hak, mü’minlere de bir öğüt ve hatırlatma gelmiştir.” (Hûd Suresi, 120. Ayet) Örnek 5 “Yoksa sen, (sadece) Ashab-ı Kehf ve Ashab-ı Rakîm’i mi bizim ibret verici delillerimizden sandın? Hani o gençler mağaraya sığınmışlardı da, ‘Ey Rabbimiz! Bize katından bir rahmet ver ve içinde bulunduğu- muz şu durumda bize kurtuluş ve doğruluğa ulaşmayı kolaylaştır.’ de- mişlerdi. Bunun üzerine biz de nice yıllar onların kulaklarını (dış dün- yaya) kapattık (onları uyuttuk) sonra onları uyandırdık ki, iki zümreden hangisinin bekledikleri süreyi daha iyi hesap ettiğini bilelim.” (Kehf Suresi, 10-12. Ayetler) Verilen ayetlerde anlatılan olaylar aşağıdakilerden hangisinin kap- samında değerlendirilir? A) İbadet B) Sosyal Hayat C) İnanç D) Kıssa Çözüm 5 Verilen ayetler de önceden yaşamış olan kavimlerin başından geçen olaylar anlatılmıştır. Kur’an-ı Kerim de yer veri- len bu ibret verici ayetler kıssa kavramıyla ilgilidir. Cevap D 12 8. Sınıf
PEKİŞTİRME TESTİ 2 TEST 1370 Zeka Küpü Yayınları 2. 1. Ahmet, akşamüstü arkadaşlarıyla halı sahada maç İnanç yapmak üzere anlaşmıştı. Heyecanla maç saatinin İbadet gelmesinibeklerken annesinin iş dönüşü getirmiş ol- Kıssa duğu sürpriz tableti gördü ve sevinçle tabletle oyna- Muamelat maya daldı. Maç saatinin yaklaştığını ve arkadaşla- Ahlak rının kendisini beklediğini hatırlatan ablasına: “Bugün maça gitmeyeceğim, nasıl olsa arkadaşlarım yarın Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi sınavına hazırlanan Sev- yeniden çağırırlar.” dedi. Bunun üzerine ablası: “Bi- da’nın, Kur’an-ı Kerim’in ana konuları ile ilgili çözdüğü risiyle antlaşma yaptığın zaman yerine getirmeli, her- denemelerde sıklıkla karşılaştığı kavramlar yandaki gra- hangi bir konuda söz verdiysen de mutlaka sözünü fikte verilmiştir. tutmalısın Ahmetçiğim.” diyerek tableti elinden aldı ve onu arkadaşlarının yanına gönderdi. Buna göre aşağıda verilen bilgilerden hangisi dene- melerde en çok sorulan konu ile ilgilidir? Yukarıda verilen metin Kur’an-ı Kerim’in ana ko- nularıyla ilişkilendirildiğinde aşağıdaki ayetler- A) Kur’an-ı Kerim’de, geçmiş kavimlerin vahiy karşısın- den hangisine ulaşılabilir? daki tutumları anlatılmakta ve ibret alınması tavsiye edilmektedir. A) “Andolsun ki, onların kıssalarında akıl sahipleri için ibret vardır...” (Yûsuf Suresi, 111. Ayet) B) Kur’an-ı Kerim’de, insanların sahip olması gereken adalet, doğruluk, gibi erdemler ile sakınılması gere- B) “Ey inananlar! Zannın çoğundan sakının, zira ken davranışlar ele alınır. zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin suçunu araştırmayın; biriniz diğerinizi arkasından çekiş- C) Kur’an-ı Kerim’de, imanın temel esasları ile bunların tirmesin.” (Hucurât Suresi, 12. Ayet) insan ve toplum hayatına sağladığı faydalardan bah- sedilir. C) “Allah size, emanetleri mutlaka ehline vermeni- zi ve insanlar arasında hükmettiğiniz zaman ada- D) Kur’an-ı Kerim’de, namaz, oruç, zekât, gibi kulluk va- letle hükmetmenizi emrediyor...” (Nisâ Suresi, zifeleri ile ilgili hükümler bulunur. 58. Ayet) D) “Verdiğiniz sözü yerine getirin çünkü verilen söz, sorumluluğu gerektirir.” (İsra Suresi, 34. Ayet) 3. Vatandaşların haftalık pazar alışverişlerini gönül ra- hatlığıyla yapabilmeleri amacıyla Samsun Büyük- şehir Belediyesi ve Çarşamba Belediyesi zabıta ekiplerinin yürüttüğü terazi denetimleri aralıksız sür- dürülüyor. Çarşamba Batıyaka Kapalı Pazaryeri’nde yapılan denetimlerde sebze-meyve satıcılarının terazileri incelendi. Yapılan incelemeler sonucunda standart- lara uygun olmayan terazilerin kullanılmasına izin verilmezken, toplamda 15 teraziye el konuldu. Yukarıda verilen haberin konusu aşağıdaki ayetlerden hangisiyle ilişkilidir? A) “... İyilik edin. Şüphesiz Allah iyilik edenleri sever.” (Bakara Suresi, 195. Ayet) B) “Şüphesiz ki bu Kur’an en doğru yola iletir; iyi davranışlarda bulunan müminlere, kendileri için büyük bir mükâ- fat olduğunu müjdeler.” (İsra Suresi, 9. Ayet) C) “Ölçtüğünüz vakit tam ölçün, tarttığınız zaman da doğru teraziyle tartın. Bu, ticâretiniz için daha hayırlı ve so- nuç itibariyle daha güzeldir.” (İsrâ Suresi, 35. Ayet) D) “...Herkesin kazanacağı yalnız kendisine aittir. Hiçbir suçlu başkasının suçunu yüklenmez...” (En’âm Suresi, 164. Ayet) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 13
TEST2 PEKİŞTİRME TESTİ 4. ??? Verilen görsel de ‘’?’’ ile gösterilen yerlere aşağıdaki ayetler getirildiğinde hangi ayet dışta kalır? A) “… Kendilerine rızık olarak verdiği kurbanlık hayvanlar üzerine belirli günlerde Allah’ın adını ansınlar. Artık on- lardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin.” (Hac Suresi, 28. Ayet) B) “Namazı dosdoğru kılın, zekatı verin, Resüle itaat edin ki size merhamet edilsin.” (Nûr Suresi, 56. Ayet) C) “…Bana hiçbir şeyi ortak koşma, tavaf edenler, kıyam edenler, rükua ve sücuda varanlar için evimi tertemiz tut.” (Hac Suresi, 26. Ayet) D) “Kullarım, beni senden sorarlarsa, (bilsinler ki), gerçekten ben (onlara çok) yakınım. Bana dua edince, dua edenin duasına cevap veririm…” (Bakara Suresi 186. Ayet) 5. İnanç İbadet Ahlak Muamelat I. Allah’ın (cc.) rızasını kazanmak amacıyla yapı- ✓ ✓ lan her hareket, davranış ve düşüncedir. Bu dav- ranışlar insanları iyiliğe ve güzelliğe yönlendirir. ✓ ✓ II. Allah’ın (cc.) Hz. Muhammed (sav.) aracılığıyla gönderdiği ilkeleri tasdik etmek ve bunların doğ- ru olduğunu tereddütsüz kabul etmek gerekir. III. Kur’an’da, insanların mallarının haram yollarla alınıp yenilmesinin, rüşvet alıp vermenin haram olduğu bildirildiği gibi bir canlıya zarar vermenin haram olduğu belirtilmektedir. IV. Kur’an, kişilerin dünya ve ahiret mutluluğunun sağlamasına yardımcı olmak üzere, ana baba- ya hürmet, insanlarla iyi geçinme, iyiliği emret- me, kötülükten sakındırma, adalet, doğruluk, al- çak gönüllülük, merh amet, sevgi gibi hükümleri kapsamına almaktadır. Yukarıda verilen tabloyla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? 8. Sınıf A) Cümlelerin her biri doğru işaretlenmiştir. B) Cümlelerin her biri yanlış işaretlenmiştir. C) I ve II numaralı maddelerin işaretlemeleri yer değiştirmelidir. D) III ve IV numaralı maddelerin işaretlemeleri yer değiştirmelidir. 14
5. Ünite Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 3. Kur’an-ı Kerim’in Temel Özellikleri Kur’an-ı Kerim bütün insanlığa gönderilmiş evrensel bir kitaptır. İnsanları karanlıktan aydınlığa çıkaran bir rehberdir. Kur’an-ı Kerim’de insanı hem dünya hem ahiret mutluluğuna ulaştıracak mesajlar vardır. İnsanlığı kötülükten alıko- yup iyiliğe yöneltmek için gönderilmiş son ilahi kitaptır. 1 İnsanları iyiye, doğruya ve güzele yönlendirir. 5 İnsanı düşünmeye 2 Kötülüklerden ve aklını kullanma- sakındırır. ya sevk eder. 4 Açıklayıcıdır. 3 Yol göstericidir. 3.1. Kur’an İyiye ve Güzele Yönlendirir, Kötülüklerden Sakındırır Kur’an-ı Kerim, insanları iyiye, doğruya ve güzele yönlendirir. Bu konu Kur’an-ı Kerim de; “... İyilik edin. Şüphesiz Al- lah iyilik edenleri sever.” ayetiyle ifade edilmiştir. Müslümanların birbirleri ile ilişkilerinde ahlaki değerlere uygun dav- ranışlar sergilemelerini öğütlemiştir. Kur’an-ı Kerim, kötülüklerden sakındırır. Yasaklanan tutum ve davranışların neler olduğunu açıklar ve Müslümanların bu davranışlardan uzak durması gerektiğini şu ayet ile öğütler: “Ey iman edenler! Şeytanın adımlarına uymayın. Kim şeytanın adımlarına uyarsa, bilsin ki o hayasızlığı ve kötülüğü emreder...” Kur’an-ı Kerim: Çalışmayı, üretmeyi, başarı için emek harcamayı, insanlığa, ülkesine, vatanına, dinine, devletine faydalı bir insan olmayı öğütler. Her zaman insan haklarına saygı gösterilmesini ister. Başkalarının malına zarar vermeyi yasaklar. Kardeşliği, dostluğu, yardımseverliği öğütler. Sevgi, merhamet ve adalet duygusunu öne çıkarır. İnsanın verdiği sözü yerine getirmesini istemektedir. Günahlardan kaçınmayı ve tövbe etmeyi tavsiye etmektedir. İyilikle kötülüğün hiçbir zaman bir olmayacağını belirtir. 3.2. Kur’an-ı Kerim Açıklar Kur’an-ı Kerim, Müslümanlara dünya ve ahiret hayatına dair pek çok konuyu açıklayan bir kitaptır. Bir ayette: “... Bun- lar, gerçeği açıklayan Kitab’ın ayetleridir.” buyurularak bu gerçeğe işaret edilmiştir. Kur’an, insanların bilmeleri ve anlamaları gereken konuları açıklamıştır. İman ve ibadet esasları, kıssalar, ahlaki değerler, sosyal hayata dair düzen- lemeler Kur’an’ın açıkladığı konulardandır. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 15
Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 5. Ünite 3.3. Kur’an-ı Kerim Yol Göstericidir Kur’an-ı Kerim’in yol göstericiliği; “Bu, doğruluğu şüphe götürmeyen ve Allah’a karşı gelmekten sakınanlara yol gösteren Kitap’tır.” ayetiyle ifade edilmiştir. Kur’an, Yüce Allah’ın (cc.) isim ve sıfatlarını bildirerek Allah’a (cc.) iman etmeye davet eder. İnsanın yaratılışına, evrendeki mükemmel işleyişe, kâinattaki hiç bir şeyin tesadüfen oluş- madığına dikkat çekerek insanları Allah’a (cc.) şükretmeye çağırır. İnsan ilişkileri konusunda öğütler vererek toplum- da birlik beraberlik ortamı oluşmasını sağlar. İnsan - insan 1 2 Allah (cc.)- insan ilişkilerinde yol ilişkilerinde yol gösterir. gösterir. Kur’an-ı İnsan - evren Kerim ilişkilerinde yol Allah (cc.) - ev- gösterir. 4 3 ren ilişkilerinde yol gösterir. İnsan - İnsan İlişkisi Kur’an insanlar arası ilişkiler konusunda yol gösterir. İnsanların toplumda dostluğu, kardeşliği ve barışı nasıl sağlaya- cakları, birbirleriyle nasıl geçinecekleri konusunda bilgiler ve öğütler verir. Toplumda sevginin, saygının, barışın, kar- deşliğin, yardımseverliğin, dürüstlüğün ve bütün iyiliklerin hâkim olmasını, kötülüklerin de uzak olmasını ister. Örnek 6 100 ¨ 50 ¨ YARDIMLAŞARAK AŞACAĞIZ KUMANYA HİJYEN PAKETİ PAKETİ Koronavirüs salgını nedeniyle ülkemizin zor durumda kaldığı bu dönemde ihtiyaç sahibi vatandaşlarımıza kumanya ve hijyen paketi yardımlarınızı ulaştırıyoruz. Yukarıda verilen kampanya afişi Kur’an-ı Kerim’in yol göstericiliği açısından değerlendirildiğinde aşağıdaki yorumlardan hangisine ulaşılamaz? A) Yardımlaşma ayetleri, insanlar için yol göstericidir. B) İslam dini toplumda birlik beraberlik oluşturmayı hedeflemektedir. C) Sadece yardımlaşmanın maddi boyutu vurgulanmaktadır. D) Yardımlaşma ayetleri ile insanların kötü günlerinde birbirlerine destek olmaları istenir. Çözüm 6 Verilen kampanya afişi yardımlaşmayla ilgilidir. Bu kampanya insan – insan ilişkileri açısından değerlendirildiğinde, Kur’an-ı Kerim yardımlaşmanın sadece maddi boyutunu değil manevi boyutunu da vurgular. Cevap C 16 8. Sınıf
5. Ünite Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri İnsan - Evren İlişkisi Kur’an insanın evren ile olan ilişkisinde yol gösterir. Yüce Allah (cc.), bütün evreni insanın faydalanması için yaratmış- tır. Bu sebeple Kur’an-ı Kerim insanın, kâinatın mükemmel yaratılışına, düzenine ve dengesine bakıp düşünmesini ve evrendeki bu düzen ve ahengi bozacak davranışlardan uzak durmasını ister. Örnek 7 “Hava kirliliği, ekosisteme olumsuz etkisi olan bir çevre sorunudur.” Hava kirliliği her yıl yaklaşık 7 milyon kişinin erken yaşta ölümüne neden oluyor. HER 10 KİŞİDEN 9’u hava kalitesi sınır değerleri altında hava soluyor. Yukarıda verilen görsel “İnsan – evren” arasındaki ilişki açısından değerlendirildiğinde aşağıdaki yorumlar- dan hangisine ulaşılabilir? A) Allah (cc.) evrende var olan her şeyi bir ölçüye göre yaratmıştır. B) Evrende var olan düzeni korumak insanın sorumluluğundadır. C) İnsan evrende var olan her şeyi özgürce kullanabilme hakkına sahiptir. D) Evrende var olan her şey insanın faydası için yaratılmıştır. Çözüm 7 Evren de var olan her şeyi insan için yaratan Yüce Allah’tır (cc.). Ancak bu durum insana dilediği gibi kullanma hakkı vermez. İnsan doğada olan her şeyi korumakla görevlidir. Cevap B Allah (cc.) - İnsan İlişkisi Kur’an insanın Allah (cc.) ile olan ilişkisi konusunda yol gösterir. Allah’a (cc.) nasıl inanılacağını, nasıl ibadet edilece- ğini ve nasıl şükredileceğini öğretir. Allah’ın (cc.) sıfatlarını, isimlerini bildirir. Allah’ın (cc.) insanları çok sevdiğini, mer- hametinin bol ve tövbeleri kabul eden olduğunu bildirerek insanın nasıl dua ve tövbe edeceği konusunda yol gösterir. Örnek 8 Verirler... “ben acizim, kudret senin” Yanda verilen görsel “İsimlerin en güzeli Allah’ındır. Öyleyse O’na bunlarla dua edin…” ayeti ile birlikte dü- dedikçe. şünüldüğünde; Verenin şanı büyük, I. İnsan dua ve tövbe ederek Allah (cc.) ile iletişim kurar. sen iste istedikçe..! II. Şiir de dua eden kişinin duasına karşılık verileceği an- Necip Fazıl KISAKÜREK latılmaktadır. III. Kur’an-ı Kerim, insanlardan sadece kötülüklerden uzak durmasını ister. çıkarımlarından hangilerine ulaşılabilir? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III Çözüm 8 Verilen görsel ve ayet dua etmekle ilgili olup, Allah (cc.) ve insan arasındaki ilişkiyle ilgilidir. Kur’an-ı Kerim nasıl dua edilmesi konusunda insana yol gösterir. Ancak Kur’an-ı Kerim, insanlardan sadece kötülüklerden uzak durmasını is- temez. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Cevap C 17
Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 5. Ünite Allah (cc.)- Evren İlişkisi Kur’an, Allah (cc.) -evren ilişkisi konusunda da yol gösterir. Evrendeki hiçbir şey tesadüfen meydana gelmemiştir. Allah (cc.) evrendeki her şeyi belli bir ölçü ve düzene göre yaratmıştır. Var olan her şey, O’nun bilgisi ve emri doğ- rultusunda hareket etmektedir. Kur’an bu konularda insanlara bilgiler vererek insanın bu mükemmel düzene bakıp düşünmesini ve Allah’a (cc.) şükretmesini ister. Örnek 9 Ekolojik düzeni, yaşamın oluşması ve devamı için gerekli olan olmazsa olmazların bütünselliği olarak tarif edersek, maddi düzenlerin de bu bütünselliğin içinde olduğunu, en önemli olmazsa olmazları için- de barındırdığını hemen fark ederiz. Örneğin, Dün- yamızın kendine özel yapısı kadar diğer gezegen- lerin konumları, kütleleri de bu düzenin bir par- çasıdır. Birinin olmaması; kütle, konum, ya da yo- ğunluğunun değişmesi bu düzeni rahatlıkla alt üst edebilecek kadar önemlidir. Yüce Allah (cc.) Kur’an-ı Kerim’in birçok ayetinde bu düzen bahsederek in- sanlara yol göstermektedir. Yukarıda verilenler Allah (cc.)ve evren arasındaki ilişki açısından değerlendirdiğimizde aşağıdaki yorumlar- dan hangisine ulaşamayız? A) Evrende hiçbir şey başıboş, anlamsız ve amaçsız değildir. B) Her varlık birbiriyle uyum içerisinde, büyük bir bütünün parçası olarak hareket etmektedir. C) Evrende var olan hiçbir şey kendiliğinden ya da tesadüfen meydana gelmemiştir. D) Evrendeki varlıklar birbirinden bağımsız olarak hareket etmektedir Çözüm 9 Verilen metinde gezegenlerin birbiri arasındaki uyumdan bahsedilmektedir. Bu sebepten dolayı D seçeneğinde veri- len varlıkların birbirinden bağımsız olarak hareket etmeleri mümkün değildir. Cevap D 3.4. Kur’an-ı Kerim, İnsanı Düşünmeye ve Aklını Kullanmaya Sevk Eder Yüce Allah (cc.), Kuran’ı Kerim’de pek çok ayette insanı düşünmeye ve aklını kullanmaya yönlendirir. İnsanı diğer var- lıklardan ayıran en önemli özelliği akıllı ve düşünebilen bir varlık olmasıdır. Kur’an’da pek çok yerde insanlara “Ey akıl sahipleri” diye seslenilir. Kur’an-ı Kerim, insanın aklını kullanarak bu muhteşem düzeni incelemesini ondaki denge ve uyumu düşünüp farkında olmasını ister. Bu konuda Yüce Allah (cc.) şöyle buyurur: “Göklerin ve yerin yaratılışın- da, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde aklıselim sahipleri için gerçekten açık ibretler vardır.” Konuyla ilgili ayet: “Sizi topraktan, sonra nutfeden, sonra kan pıhtısından yaratan; sonra erginlik çağına ulaşmanız, sonra da yaşlan- manız için sizi bebek olarak dünyaya çıkaran O’dur. Kiminiz daha önce öldürülür, kiminiz de belirtilmiş bir süreye ulaşırsınız. Belki artık düşünürsünüz” (Mü’min Suresi, 67. Ayet) 18 8. Sınıf
PEKİŞTİRME TESTİ 3 TEST 1371 2. Allah (cc.) insanı hiçbir zaman başıboş bırakmamış- tır. Her insan topluluğuna bir peygamber göndere- 1. rek onları doğru olan hakkında bilgilendirmiştir. Son din olan İslam ve Allah’ın (cc.) kelamı Kur’an, ev- Kur’an-ı Kerim, insanı düşünmeye ve aklını kullan- Zeka Küpü Yayınları rensel niteliktedir ve tüm insanlığın ihtiyacını karşı- maya yöneltir. İnsanın yaratılışı, kâinattaki işleyişin layacak düzeydedir. Kişi, vahyi kendine rehber ka- belli bir düzen içerisinde olması, ölümden sonra ye- bul ettiği takdirde Kur’an insanın karanlıkta yolunu niden diriliş gibi konularda Kur’an ayetleri önemli aydınlatan feneri olacaktır. bilgiler verir ve insanları bu konularda düşünmeye çağırır. Yüce Allah (cc.), konuyla ilgili olarak bir ayet- Verilen metinde altı çizili cümle aşağıdaki ayet- te şöyle buyurmuştur: ............................... lerden hangisi ile ilişkilendirilemez? Paragrafın anlam akışına göre, noktalı kısma A) “Bu kitap, hiç şüphe yok ki sakınanlar için reh- aşağıdaki ayetlerden hangisi getirilemez? berdir.” (Bakara Suresi, 2. Ayet) A) “(Bu Kur’an) Ayetleri, iyiden iyiye düşünsünler ve temiz akıl sahipleri öğüt alsınlar diye sana in- B) “Bu Rablerinin izniyle insanları karanlıktan ay- dirdiğimiz mübarek bir kitaptır.” dınlığa, güçlü ve övgüye layık olan Allah’ın yo- luna çıkarmak için sana indirdiğimiz kitaptır.” (Sad Suresi, 29. Ayet) (İbrahim Suresi, 1. Ayet) B) “De ki: Size Allah’ın hazineleri yanımdadır de- C) “Andolsun, Allah’ın Resûlü’nde sizin için; Allah’a miyorum, gaybı da bilmiyorum ve ben size bir ve âhiret gününe kavuşmayı uman, Allah’ı çok meleğim de demiyorum. Ben, bana vahyedi- zikreden kimseler için güzel bir örnek vardır.” lenden başkasına uymam. De ki: Kör olanla, (Ahzâb Suresi, 21. Ayet) gören bir olur mu? Yine de düşünmeyecek mi- siniz?” D) “Sana kitabı her şeyi açıklayıcı, bir yol gösteri- ci, bir rahmet ve Müslümanlar için bir müjde ola- (En’am Suresi, 50. Ayet) rak gönderdik.” (Nahl Suresi, 89. Ayet) C) “Rabbin bal arısına vahyetti: Dağlarda, ağaçlar- da ve insanların kurdukları çardaklarda kendine 3. “Kur’an-ı Kerim’in İnsan Hayatı İçin Önemi” evler edin. Sonra meyvelerin tümünden ye, böy- Temalı Söyleşi lece Rabbinin sana kolaylaştırdığı yollarda yü- rü, uçuver. Onların karınlarından türlü renklerde 09.00 Kur’an’ın yol göstermesi şerbetler çıkar, onda insanlar için bir şifa vardır. Şüphesiz düşünen bir topluluk için gerçekten 10.00 Kur’an’ın kötülüklerden sakındırması bunda bir ayet vardır.” 11.00 Kur’an’ın iyiye, doğruya ve güzele yön- (Nahl Suresi, 68-69. Ayetler) lendirmesi D) “Ey iman edenler! Şeytanın adımlarına uyma- 12.00 Kur’an’ın insanları düşünmeye ve ak- yın. Kim şeytanın adımlarına uyarsa bilsin ki o lını kullanmaya yöneltmesi hayasızlığı ve kötülüğü emreder...” Yukarıda Sevim Hanım’ın katıldığı bir söyleşinin (Nur Suresi, 21. Ayet) program akışına yer verilmiştir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Buna göre Sevim Hanım, “Ey iman edenler! Şey- tanın adımlarına uymayın. Kim şeytanın adımları- na uyarsa, bilsin ki o hayâsızlığı ve kötülüğü emre- der...” ayetini saat kaçta dinlemiş olabilir? A) 09.00 B) 10.00 C) 11.00 D)12.00 19
3TEST PEKİŞTİRME TESTİ 4. DÜNYANIN NAZAR BONCUĞU ‘MEKE’ GÖLÜ’NDE BİR DAMLA SU KALMADI Konya’nın Karapınar ilçesinde, “Dünyanın nazar boncuğu” olarak bilinen krater bir yapıya sahip Meke Gölü’nde bir damla bile su kalmadı. Kuraklık ve bilinçsiz tarımsal sulama nedeniyle yeraltı su seviyesinin hızla azalması so- nucu kuruyan göl, eski günlerini arıyor. Bölgede 26 yıldır TEMA Vakfı’nın gönüllü temsilciliğini yapan Musa Cey- han, ‘’Burada insanlar göle girip yüzerdi. Kuş türleri olurdu. Şimdi eski halinden eser kalmadı. Biz böyle kurumuş olan Meke Gölü’nü değil, yine kuşların geldiği, insanların gezip dolaştığı gölümüzü istiyoruz’’ dedi. Yukarıda verilen haberin konusu Kur’an-ı Kerim’in yol göstericiliği ile ilişkilendirildiğinde aşağıdaki baş- lıklardan hangisine ulaşılabilir? A) Allah (cc.) - İnsan İlişkisi B) Allah (cc.) - Evren İlişkisi C) İnsan - Evren İlişkisi D) İnsan - İnsan İlişkisi 5. Kur’an-ı Kerim; İnsanların birbirleriyle Kur’an-ı Kerim; insanlığa, ülkesine, vatanına, dinine, devletine faydalı bir olan ilişkilerinde doğruluk, saygı, sevgi, adalet, hoşgörü, gibi güzel davranışlar insan olmayı öğütler. sergilemelerini ister. ? Kur’an-ı Kerim, toplumdaki kimsesizle- Kur’an-ı Kerim, insanların barış içinde, rin, yoksulların, yetimlerin vb. muhtaç dostça ve kardeşçe yaşamalarını durumda olanların korunup gözetilme- öğütler. sini ister. Kur’an-ı Kerim, kötülüğü ve kötü şeyleri yasaklar. Yukarıda verilen kavram haritasında “?” ile gösterilen yere aşağıdaki ayetlerden hangisi getirilmelidir? A) “Bu Kur’an, Allah’tan başkası tarafından uydurulmuş bir şey değildir ancak kendinden öncekini doğrulayan ve o Kitab’ı açıklayandır. Onda şüphe yoktur, o âlemlerin Rabbindendir.” (Yunus Suresi, 37. Ayet) B) “Muhakkak ki Allah adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder. Çirkin işleri, fenalık ve azgınlığı da yasak- lar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.” (Nahl Suresi, 90. Ayet) C) “Göğü O yarattı ve mizanı (dengeyi) O koydu. Sakın dengeyi bozmayın.” (Rahman Suresi, 7-8. Ayetler) D) “Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelip gidişinde aklıselim sahipleri için ger- çekten açık ibretler vardır.” (Âl-i İmrân Suresi, 190. Ayet) 20 8. Sınıf
PEKİŞTİRME TESTİ 3 TEST 6. Kur’an en hayırlı arkadaş kula, Zeka Küpü Yayınları 7. İrem Öğretmen sınıfta, “Kur’an-ı Kerim’deki açıkla- Güçlü sözlerini her an arzula. maların en önemli sebeplerinden biri de insana; Al- Onun sohbetine doyum olmaz hiç, lah (cc.) - insan, insan - insan, insan - evren, Allah İlâhî ve nurlu rengi solmaz hiç. (cc.) - evren ilişkisi konusunda yol göstermektir.” de- Dostlarını hakla tartar daima, dikten sonra aşağıdaki görseli tahtaya yansıtmıştır. Onun güzelliği artar daima... En sağlam rehberdir, yanılmaz asla, Yukarıda verilen afişin konusu Kur’an-ı Kerim’in Onun dostluğuna kanılmaz asla... yol göstericiliği ile ilişkilendirildiğinde aşağıda- Kur’an’la arkadaş olan kazanır, ki başlıklardan hangisine ulaşılabilir? Doğruyu, eğriyi ve hakkı tanır. A) İnsan - İnsan İlişkisi B) Allah (cc.) - Evren İlişkisi Kur’an hak gidişte kula yâr olur, C) İnsan - Evren İlişkisi D) Allah (cc.) - İnsan İlişkisi Okuyan her zaman bahtiyar olur... Enver TUNCALP Yukarıda verilen dizeler Kur’an-ı Kerim’in temel özelliklerinden hangisiyle ilişkilendirilemez? A) İnsanları iyiye, doğruya ve güzele yönlendirir. B) Ahiret hayatına dair pek çok konuyu açıklayan bir kitaptır. C) Müslümanları kötülüklerden sakındırır. D) Hak ile batılı, iyi ile kötüyü, birbirinden ayıran bir kitaptır. 8. Semaya serpiştirilen yıldızların bir işlevi de, insanlara kılavuz- luk yapmalarıdır. Kamp yaparken bir gece yolunuzu kaybe- derseniz Küçükayı’nın sonundaki diğer yıldızlar arasındaki en parlak yıldız olan Polaris yani Kuzey Yıldızı’nı bulun. İsmin- den de anlaşılacağı gibi Kutup Yıldızı’nın gösterdiği yön her zaman Kuzey Kutbu’nu yani Kuzey’i gösteriyor. Kur’an-ı Ke- rim de günlük yaşantımızı kolaylaştıran Kutup Yıldızı gibidir. İnsanın dünya ve ahiret hayatında mutlu ve huzurlu olması- na yardımcı olan bir pusuladır. Kur’an-ı Kerim inanç esasla- rı, ibadetler, ahlak ilkeleri ve öğütleri ile toplumda huzur; ya- şadıkları sorunları çözmede ise yol göstericidir. Verilen metinden yola çıkarak aşağıdaki ayetlerden han- gisine ulaşılabilir? A) “Sana bu mübarek kitabı ayetlerini düşünsünler ve aklı olanlar öğüt alsınlar diye indirdik” (Sâd Suresi, 29. Ayet) B) “Bu, doğruluğu şüphe götürmeyen ve Allah’a karşı gelmekten sakınanlara yol gösteren Kitap’tır.” (Bakara Su- resi 2. Ayet) C) “Ey iman edenler! Allah’a itaatsizlikten sakının ve doğru söz söyleyin ki, Allah sizin işlerinizi düzeltsin, günah- larınızı bağışlasın.” (Ahzâp Suresi, 70. Ayet) D) “O, göklerde ve yerde ne varsa hepsini sizin emrinize vermiştir. Bunda düşünen bir topluluk için ibretler var- dır.” (Casiye Suresi, 13. Ayet) Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 21
Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri 5. Ünite 4. Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Nuh (as.) Yüce Allah (cc.) ilk insan topluluğundan başlayarak son peygamber Hz. Muhammed’e (sav.) kadar her topluma bir peygamber göndermiştir. Bu durum Kur’an-ı Kerim’de “ Andolsun ki biz her ümmete, ‘Allah’a kulluk edin, sahte tanrılardan uzak durun’ diyen bir elçi gönderdik...” ayetiyle vurgulanmıştır. Kur’an-ı Kerim’de peygamberler, teb- liğ mücadeleleriyle bizlere tanıtılır. Hz. Nuh’da (as.) Kur’an-ı Kerim’de kendi döneminde ortaya koyduğu tebliğ mü- cadelesiyle tanıtılmaktadır. NOT Hz. Nuh (as.), Kur’an’da adı geçen peygamberlerden biridir. Kur’an’da onun adını taşıyan bir sure bulunmaktadır. Hz. Nuh (as.) aynı zamanda ülü’l-azm olarak isimlendirilen beş büyük peygamberden biridir. Bunları Biliyor musunuz? Ülü’l-azm; peygamberlik görevini yerine getirirken her türlü belaya karşı göğüs gerip kararlı davranan ve inkârcıla- ra karşı vermiş oldukları mücadelelerinin ve sabırlarının büyüklüğünden dolayı Kur’an-ı Kerim’de övülen beş bü- yük peygambere verilen isimdir. İslam bilginlerine göre ülü’l-azm peygamberler şunlardır: Hz. Nuh (as.), Hz. İbra- him(as.), Hz. Musa (as.), Hz. İsa (as.) ve Hz. Muhammed (sav.). Hz. Nuh (as.), putperest olan bir toplum içinde dünyaya gelmiştir. Kur’an-ı Kerim’de bu dönemdeki putlardan bazıla- rının ismine yer verilmiştir. Bu dönemde putperestlikle birlikte toplum düzeni bozulmuş, ahlaki çöküş yaşanmış, zu- lüm, haksızlık yaygınlaşmıştı. Yüce Allah (cc.), insanları hak dine davet etmesi ve Allah’ın (cc.) emir ve yasaklarını bildirmesi için Hz. Nuh’u (as.) bu topluma peygamber olarak gönderdi. Bu durum Kur’an-ı Kerim’de “Nuh, şöyle de- di: Ey kavmim! Şüphesiz ben, sizin için apaçık bir uyarıcıyım. Allah’a ibadet edin. O’na karşı gelmekten sa- kının ve bana itaat edin ki sizin günahlarınızı bağışlasın ve sizi belli bir vakte kadar ertelesin. Şüphesiz, Al- lah’ın belirlediği vakit gelince ertelenmez. Keşke bilseydiniz.” ayetiyle vurgulanmıştır. Hz. Nuh (as.) gece gündüz demeden büyük bir sabırla kavmini tevhide davet etti. Eğer inananlardan olurlarsa, Al- lah’ın (cc.) geçmiş günahlarını affedeceğini bildirdi. Onlara Allah’ın (cc.) sayısız nimetlerini hatırlattı. İnsanın yaratı- lışındaki mucizeyi anlatarak evrendeki düzene ve işleyişe dikkat çektiyse de Hz. Nuh’un (as.) kavmi, “... Parmakla- rını kulaklarına tıkadılar, elbiselerine büründüler, inanmamakta direndiler ve büyük bir kibir gösterdiler.” Buna rağmen Hz. Nuh (as.) vazgeçmedi, her fırsatta insanları puta tapmamaları konusunda uyararak, Allah’a (cc.) kulluk etmeleri gerektiğini anlattı. Hz. Nuh’un (as.) bütün çabalarına rağmen kavmi, “... Biz seni sadece bizim gibi bir insan olarak görüyoruz. Sana alt tabakamızdan başkasının uyduğunu da görmüyoruz. Sizin bize karşı bir üstünlüğünüzü de ka- bul etmiyoruz, bilâkis sizin yalancı olduğunuz kanaatini taşıyoruz.” dediler. Hz. Nuh’a (as.) inanan az sayı- daki insanı da küçümsediler. Çünkü onlar için üstünlük ölçütü makam, mevki, zenginlik ve kabilenin kalabalık olu- şuydu. Hz. Nuh (as.), kendisinin onlardan biri olduğunu, onlar için ancak iyilik istediğini anlattı. Ancak inkârcılar bir kimse- nin peygamber olabilmesi için zengin, varlıklı, gelecekten haber veren, hatta insan değil melek olması gerektiğini dü- şünüyorlardı. Hz. Nuh (as.) ise onların bu isteklerine karşı şu cevabı verdi: “Size, Allah’ın hazineleri benim yanım- dadır demiyorum, gaybı da bilmem, melek olduğumu da söylemiyorum...” Hz. Nuh (as.), kavmi ikna olmakta direnince onları toplanarak bir karara varmaya çağırdı: “... Ey kavmim! Eğer benim aranızda bulunmam ve Al- lah’ın ayetlerini bildirmem zorunuza gidiyorsa, bilin ki ben yalnız Allah’a dayanıp güveniyorum; siz de ortak- larınızı toplayıp ne yapacağınızı kararlaştırın, yapacağınız iş içinizde niyet olarak kalmasın ve bana mühlet de vermeden yapacağınızı yapın.” Bu çağrının sebebi, daha sonra içlerinden bir kimsenin “Aslında ben iman ede- cektim.” diyerek başkasına suç atmasını engellemekti. Kavmi inkâr etmekte diretince, Hz. Nuh (as.) durumunu Allah’a (cc.) arz ederek şöyle dedi: “Ey Rabbim! Şüphesiz kavmim beni yalanladı. Artık benimle onların arasında Sen hükmünü ver. Beni ve beraberimdeki müminleri kurtar.” 22 8. Sınıf
5. Ünite Kur’an-ı Kerim ve Özellikleri Yüce Allah (cc.) Hz. Nuh’a (as.) şöyle vahyetti: “Kavminden iman etmiş olanlardan başkası artık (sana) asla inanmayacak. Öyle ise onla- rın işlemekte olduklarından (günahlarından) dolayı üzülme. Gözlerimizin önünde ve vahyi- miz uyarınca gemiyi yap ve zulmedenler hak- kında bana bir şey söyleme. Çünkü onlar su- da boğulacaklardır.” Hz. Nuh’un (as.) tevhid davetini kabul etmeyen- Hz. Nuh (as.) Tufanı’nın temsili resmi ler, tufanda boğularak can verdiler. Daha sonra Yüce Allah (cc.), yeryüzüne suyunu çekmesini, gökyüzüne suyunu tutmasını emretti ve gemi, Cu- di dağına oturdu. Tufan sona erdikten sonra Hz. Nuh (as.) ve ona iman edenler huzura kavuştu. Hz. Nuh’un (as.) eşi ve oğlu dahil olmak üzere tevhid davetini kabul etmeyenler helak edilmiş ve tarih sahnesinden silinip gitmişlerdir. Daha sonra bu olaya, Nuh Tufanı denilmiştir. Bu kıssada Müslümanların alması gereken pek çok dersler vardır. Bunları Biliyor musunuz? Titanik’i bulan ünlü su altı araştırmacısı Robert Ballard, kutsal kitaplarda dile getirilen Büyük Tufan’ın gerçekten meydana geldiğine dair kanıtlar bulduklarını açıkladı. ABC News’un haberine göre, Columbia Üniversitesi’nden iki bilim adamıyla beraber Karadeniz’de araştırma yaptıklarını belirten Ballard, Karadeniz bölgesinde büyük bir tufan olduğunu gösteren bulgulara ulaştıklarını bildirdi. Yaklaşık 12 bin yıl önce dünyanın büyük bölümünün buzlarla kap- lı ve Karadeniz’in de tatlı suyla dolu olduğunu belirterek Dünya’nın M.Ö. 5600 yılları civarında ısınmaya başlama- sıyla birlikte buzların eriyerek dünya genelinde büyük sel baskınlarına yol açtığını ve okyanus sularıyla karışan sel sularının Boğazları aşıp Karadeniz’i tuzlu suyla doldurduğunu kaydetti. Ballard’a göre Büyük Tufan’la kabaran okyanuslar en az 300 gün boyunca Karadeniz’in bulunduğu bölgeye akmış ve bugünkü Karadeniz’i meydana getirerek Akdeniz’le birleşmiştir. Yine Ballard’a göre bu sel sırasında Avrupa kı- tası boyunca kitlesel hayvan göçleri meydana gelmiştir. Örnek 10 I. “Derken gemi onları, dağlar gibi dalgalar arasında götürmeye başladı. Nuh, uzak duran oğluna, “Haydi yavrum gel, sen de bizimle birlikte gemiye bin, kâfirlerle beraber olma!” diye seslendi.” (Hud Suresi, 42. Ayet) II. “... Parmaklarını kulaklarına tıkadılar, elbiselerine büründüler, inanmamakta direndiler ve büyük bir kibir gösterdi- ler.” (Nuh Suresi, 7. Ayet) III. “... Biz seni sadece bizim gibi bir insan olarak görüyoruz. Sana alt tabakamızdan başkasının uyduğunu da görmü- yoruz. Sizin bize karşı bir üstünlüğünüzü de kabul etmiyoruz, bilâkis sizin yalancı olduğunuz kanaatini taşıyoruz dediler.” (Hûd Suresi, 51. Ayet) Yukarıda numaralandırılarak verilen ayetlerden hangisi Hz. Nuh’un (as.) merhametli olmasını vurgulamakta- dır? A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II D) II ve III Çözüm 10 I. ayette Nuh’un (a.s.) inanmadığı halde oğlunu kurtarmaya çalışması onun merhametli olduğunu vurgularken II. ve III. ayetlerde kavminin kibirli davrandığını vurgulamaktadır. Cevap A Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 23
4TEST PEKİŞTİRME TESTİ 1. 1372 Medyen - Eyke Asa Kıtlık Tufan Nehir Güneş, Ay ve Yıldızlar Sihirbazlar Zindan Mısır Putperestlik Gemi Kuyu Firavun Esra Öğretmen, yıl boyunca anlattığı peygamber kıssalarının anahtar kelimelerini tahtaya yazmıştır. Daha sonra öğrencilerinden bu anahtar kelimeleri kullanarak peygamberler hakkında bilgi vermelerini istemiştir. Buna göre; Selin : Peygamberin gösterdiği bu mucizeler karşısında sihirbazlar iman etmişlerdi. Yaren : Peygamber yedi sene bolluk olacağını, peşinden gelen yedi senenin ise kıtlıkla geçeceğini söyledi. Bu yorumu çok beğenen hükümdar, onu devlet hazinesinin sorumluluğunu teklif etti. Kerem : Peygamberlerinin davetine inatla karşı çıkan inkârcılar, tufanda boğularak can verdiler. Daha sonra Yü- ce Allah (cc.), yeryüzüne suyunu çekmesini, gökyüzüne suyunu tutmasını emretti ve gemi, Cudi dağı- na oturdu. Şeyma : Firavun gördüğü bir rüya sebebiyle bütün erkek çocukların öldürülmesini emretti. Askerleri bu emri uy- gulamaya başladığı sırada bir bebek dünyaya gelmişti. Yüce Allah (cc.) bebeğin annesinden onu neh- re bırakmasını istedi. Emre : Peygamber olarak gönderildiği zamanda puta tapanların sayısı iyice artmıştı. Kur’an-ı Kerim’de o dö- nemde tapınılan bazı putların isimleri yer alır. Zeynep : Medyenlilerin ekonomik faaliyetleri de büyük ölçüde ticarete dayanıyordu. Ancak onlar bir olan Allah’a (cc.) kulluk etmeyi unuttukları gibi, ticaretlerinde de hile yaparak haksız kazanç elde ediyorlardı. Buna göre öğrencilerden hangileri Hz. Nuh’un (as.) kıssası hakkında bilgi vermiş olabilir? A) Selin ve Şeyma B) Kerem ve Emre C) Yaren ve Zeynep D) Şeyma ve Emre 2. D Y x 1 Hz. Nuh’un (as.) davetini öncelikle kavmin ileri gelenleri kabul etti. x x 2 Kur’an’da, Hz. Nuh’un (as.) adını taşıyan bir sure vardır. 8. Sınıf 3 Hz. Nuh (as.), kavmini gece gündüz demeden tevhide davet etti. x 4 Kavmi ona inanmayınca Hz. Nuh (as.), ailesiyle başka yere göç etti. 5 Hz. Nuh’un (as.) davetine inatla karşı çıkan inkârcılar, tufanda boğularak can verdiler. x Yukarıda verilen tabloyla ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur? A) 1 ve 2 numaralı maddelerin işaretlemeleri yer değiştirmelidir. B) 3 ve 4 numaralı maddelerin işaretlemeleri yer değiştirmelidir. C) 5 numaralı madde yanlış olarak işaretlenmelidir. D) İşaretlemelerin hepsi yer değiştirmelidir. 24
PEKİŞTİRME TESTİ 4 TEST 3. A İfadesi D Y C İfadesi B İfadesi YD YD G İfadesi F İfadesi E İfadesi D İfadesi YD YD YD YD 1. çıkış 2. çıkış 3. çıkış 4. çıkış 5. çıkış 6. çıkış 7. çıkış 8. çıkış A: Hz. Nuh (as.), Kur’an’da adı sıkça geçen bir peygamberdir. Aynı zamanda onun adını taşıyan bir sure vardır. B: Hz. Nuh’a (as.) zindanda iken peygamberlik görevi verildi. Bu ağır sorumlulukla birlikte, Allah’tan (cc.) aldığı vahiyleri zindandaki arkadaşlarına anlatmaya başlamıştı. C: Kavmin ileri gelenleri, zenginliğe düşkünlükleri, cahillikleri, kibir ve küstahlıkları sebebiyle Hz. Nuh’un (as.) pey- gamberliğini kabul etmediler. D: Hz. Nuh’un (as.) peygamber olarak gönderildiği vakit puta tapanların sayısı iyice artmıştı. Kur’an-ı Kerim’de bu dönemde tapınılan putlardan bazılarının ismine yer verilmiştir. E: Hz. Nuh (as.) kavminden bir müddet ayrılıp, kırk gün sonra geri döndüğünde halkının Samiri adlı birinin ayart- ması ile ziynet eşyalarını eriterek buzağıya benzeyen bir put yaptığını gördü. F: Yüce Allah (cc.), yeryüzüne suyunu çekmesini, gökyüzüne suyunu tutmasını emretti ve gemi, Cudi dağına oturdu. G: Hz. Nuh’un (as.) davetine inatla karşı çıkan inkârcılar, büyük bir tufanla ile helak oldular. Hz. Nuh’un (a.s) hayatıyla ilgili yapılan sınavda tüm ifadelere doğru cevap veren bir öğrenci hangi çıkış- tan çıkmıştır? A) 1. Çıkış B) 4. Çıkış C) 5. Çıkış D) 7. Çıkış Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 25
1TEST BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 1. 1373 Hem savaş yıllarında hem de savaşın ardından Mostar’da belediye başkanlığı yapan Safet Orucevic, köprünün yı- kılışını yanındaki birkaç Boşnak askeriyle yakınlardaki bir caminin sundurmasından izlediğini anlatarak o an öfke- den ağladıklarını söyledi. Orucevic, savaşın ardından Türkiye’nin köprüyü onarmak istediğini aktararak “Dönemin Cumhurbaşkanı, bu tarihi köprüyü onarmak istediklerini söylemişti. Ben de Türkiye’nin bunu tek başına yapmasını istemediğimizi, köprünün tüm dünyanın iş birliğiyle onarılmasını istediğimizi kendisine iletmiştim.” ifadelerini kullan- dı. Önerisinin memnuniyetle karşılandığına anlatan Orucevic, “Böylece savaşta nefret ve yıkımın simgesi olan köp- rüyü, barış ve hoşgörü simgesine dönüştürdük. Şehirde yaşayan farklı dinlere mensup insanlar, savaştan önce ol- duğu gibi yeniden birbirleriyle yakın ilişkiler kurdu.” diye konuştu. Yukarıda anlatılan olay Kur’an-ı Kerim’in ana konularından hangisiyle ilişkilendirilebilir? A) İnanç B) İbadet C) Ahlak D) Kıssa 2. Ticaret Bakanlığı, tüketicilerin genellikle e-ticaret yönte- Bakanlık’tan “Efsane Cuma’’ Uyarısı! miyle katıldığı “Efsane Cuma” gibi indirim kampanyala- rında mağdur olmaması için dikkat edilmesi gereken ko- nulara ilişkin uyarılarda bulundu. Özellikle mesafeli satış (e-ticaret) yöntemiyle gerçekleş- tirilecek alışverişlerde, alışveriş yapılması düşünülen in- ternet sitesinde satıcının ticari unvanı, adresi, sabit te- lefonu, MERSİS numarası, ETBİS kaydı gibi bilgilerin olup olmadığının kontrol edilmesi ve internet veya tele- fon ile yapılacak alışverişlerde satıcı hakkında arama motorlarında kısa bir ön inceleme yapılıp haklarındaki yorumlar incelenerek önceki işlemlerine ilişkin fikir sa- hibi olunması gerektiği bildirildi. Yukarıda verilen uyarılar, Kur’an’ın ana konularından hangisiyle ilişkilidir? A) Ahlak B) Muamelat C) İnanç D) İbadet 26 8. Sınıf
BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 1 TEST 3. Sevgili çocuklar! İlk insanın kim olduğunu hepiniz biliyorsunuzdur: Hz. Âdem (as.). Ya ilk gemiyi yapanın kim olduğunu biliyor musunuz? Kayadan deve çıkaran birini duydunuz mu? Peki ateşin yakmadığı biri olabilir mi? Bütün rüyaları doğru yorumlayan birini merak ediyor musunuz? Her türlü zorluğa sabırla dayanan birini tanımak ister misiniz? Koca denizi ortadan ikiye ayıran birine ne dersiniz? Dünyaya hükmeden bir hükümdarın hayatı ilginizi çeker mi? Balığın karnında yaşayıp sonra kurtulmak mümkün mü? Kuşlarla konuşan biriyle tanışmak ister misiniz? Evet, bunların hepsi gerçek ve bu hikâyelerin kahramanları peygamberler. İlk insan ve ilk peygamber Hz. Âdem’den (as.9, son peygamber Hz. Muhammed’e (sav.) kadar pek çok peygamber gelmiş dünyaya. Allah’ın (cc.) izniyle olağanüstü şeylere imza atmış, mucizeler göstermiş ve örnek hayatlar yaşamışlardır. Yukarıda verilen metin ile aşağıdaki ayetlerden hangisi ilişkilendirilebilir? A) “Bu Kur’an, ayetlerini düşünsünler ve akıl sahipleri öğüt alsınlar diye sana indirdiğimiz mübarek bir kitaptır.” (Sad Suresi, 29. Ayet) B) “(Ey Muhammed!) Peygamberlerin haberlerinden, kendileriyle senin kalbini pekiştirdiğimiz her bir haberi sana aktarıyoruz…” (Hûd Suresi, 120. Ayet) C) “Şüphesiz ki bu Kur’an en doğru yola iletir; iyi davranışlarda bulunan müminlere, kendileri için büyük bir mükâ- fat olduğunu müjdeler.” (İsra Suresi, 9. Ayet) D) “Peygamber, Rabbinden kendisine indirilene iman etti, müminler de (iman ettiler). Her biri; Allah’a melekleri- ne, kitaplarına ve peygamberlerine iman ettiler…” (Bakara Suresi, 285. Ayet) 4. Ahmet Öğretmen, ‘’Sünnet, Kur’an-ı Kerim’den sonra İslam dininin ikinci kaynağıdır. Hz. Muhammed’in (sav.) sün- neti ise üç bölümde incelenir.’’ dedikten sonra aşağıdaki kavram haritasını tahtaya yansıtmıştır. Kavli Sünnet Takriri Sünnet Fiili Sünnet Hz. Muhammed’in (sav.) Hz.Muhammed’in (sav.), sahabe- Hz. Muhammed’in (sav.) bizzat söylemiş olduğu lerin yaptığı olumlu davranışları yapıp gösterdiği davranış- onaylaması ve kabul etmesidir. sözlerdir. lardır. Buna göre Ahmet Öğretmen’in konuyla ilgili verdiği örneklerden hangisi diğer sünnet örneklerinden farklıdır? A) “Beni nasıl namaz kılıyor görüyorsanız siz de öyle kılın.” buyurarak namazın nasıl kılınması gerektiğini bizzat kendisi göstermiştir. B) “Müslüman bir kimsenin elinden veya dilinden emin olduğu kişidir.” buyurarak Müslüman olan bir kişinin mut- laka güvenilir olması gerektiğini öğütlemiştir. C) “İman etmediğiniz sürece cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe iman etmiş olmazsınız.” buyurarak in- sanların birbirlerini sevmesinin ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştır. D) “Mümin müminin kardeşidir.” buyurarak Müslümanların birbirlerinin kardeşleri olduğunu bildirmiştir. Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 27
1TEST BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 5. Güneş sisteminin sürati, mantık sınırlarını zorlayacak derecededir. Evrende sistemler büyüdükçe sürat artar. İşte Güneş sisteminin galaksi merkezi etrafındaki dönüş sürati: Saatte tam 720.000 km, 200 milyar yıldızı bünyesin- de bulunduran “Samanyolu galaksisinin uzay içindeki hızı ise saatte 950.000 km’dir. Bu baş döndürücü hız, aslın- da dünya üzerindeki yaşamımızın pamuk ipliğine bağlı olduğunu gösterir. Böylesine karmaşık ve hızlı bir sistem içinde dev kazaların oluşması normal şartlarda oldukça mümkündür. Ancak, ayette dendiği gibi, tüm bu sistem içinde hiç bir ‘çelişki ve uyumsuzluk’ yoktur. Çünkü evren de, güneş sistemi de hiçbir şey gibi başıboş değildir ve Allah’ın (cc.) koyduğu denge ve düzene göre işlemektedir. Yukarıda verilen metin aşağıdaki başlıklardan hangilerinin kapsamında değerlendirilebilir? A) İnsan – Evren İlişkisi B) Allah (cc.) – İnsan İlişkisi C) İnsan – İnsan İlişkisi D) Allah (cc.)– Evren İlişkisi 6. SOKAKTAKİ Zeka Küpü Yayınları 7. Ali Öğretmen, dört öğrencisinden Kur’an-ı Kerim’in DOSTLARIMIZ İÇİN tanımında geçen özelliklerden örnek vermelerini is- BİR FİKRİMİZ VAR temiştir. Buna göre öğrencilerin verdiği yanıtlar şu şekildedir: Kullanmadığınız kıyafetleri dostlarımıza MAMA VE TEDAVİ olsun Büşra; – Kur’an-ı Kerim, Hz. Peygamber’e vahiy yoluyla diye satıyoruz! indirilen ve mushaflarda yazılı olan kitaptır. TEK YAPMAMIZ GEREKEN Zeynep; KULLANMADIĞIMIZ – Kur’an-ı Kerim, değiştirilmeden nesilden nesile ak- KIYAFETLERİNİZİ BİZE GETİRMEK. tarılan ve okunması ile ibadet edilen bir kitaptır. Yüksel; ORGANİZASYON – Kur’an-ı Kerim, Hz. Peygamber’e bir kerede top- DENİZLİ HAYVANLARI KORUMA DERNEĞİ lu olarak indirilen ilahi bir kitaptır. MUTLU PATİLER Fatih; – Kur’an-ı Kerim, insanlığın benzerini getirmekten Yukarıdaki kampanyaya katılan bir kişi Kur’an’ı Kerim’in ana konularından hangisini dikkate al- aciz kaldığı ilahi bir kitaptır. dığı söylenebilir? Buna göre Ali Öğretmen Kur’an-ı Kerim ile ilgi- A) Ahlak B) Kıssa li aşağıdaki düzeltmelerden hangisini yaparsa C) İnanç D) Muamelat dört öğrencisinin verdiği cevapların tamamı doğ- ru kabul edilebilir? 28 A) Mushaflara yazılmamıştır. B) Nesilden nesile aktarılmamıştır. C) Toplu olarak bir kerede indirilmemiştir. D) Bir benzerini getirmek insanlar için zor değildir. 8. Sınıf
BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 1 TEST 8. Yukarıda verilen araştırma Kur’an’ı Kerim’in ana konularıyla ilişkilendirildiğinde aşağıdaki ayetlerden han- gisine ulaşılabilir? A) “Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının çünkü bazı zanlar günahtır. ...” (Hucurât Suresi, 12. Ayet) B) “Ölçtüğünüzde ölçmeyi tam yapın, doğru terazi ile tartın...” (İsrâ Suresi, 35. Ayet) C) “… Her biri; Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman ettiler...” (Bakara Suresi, 285. Ayet) D) “Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin, Resule itaat edin ki size merhamet edilsin.” (Nûr Suresi, 56. Ayet) 9. Telif hakkı; bir kişi ya da kişilerin, her türlü fikrî emeği ile “Birkaç gün sonra meydana getirdiği bilgi, düşünce, sanat eseri ve ürünü- Youtube’dan bir nün kullanılması ve kopyalanması ile ilgili hukuken sağ- lanan haklara denir. mesaj geldi. Mesaj da telif hakkı ihlali Buna göre telif hakkı Kur’an’ın ana konularından han- yaptığınız için gisinin kapsamında değerlendirilebilir? videonuz kaldırılmış A) Muamelat B) Ahlak yazıyordu. C) İbadet D) Kıssa Telif hakkı neydi ki?” 29 Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi
1TEST BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ 10. I II “Kitaptan sana vahyolunanı oku, namazı da dosdoğru “Yolculuğuna gücü yetenlerin haccetmesi, Allah’ın kıl. Çünkü namaz, insanı hayasızlıktan ve kötülükten insanlar üzerinde bir hakkıdır.” (Âl-i İmrân Suresi, alıkoyar.” (Ankebût Suresi, 45. Ayet) 97. Ayet) III IV “Namazı dosdoğru kılın, zekatı verin, “Ey iman edenler! Allah’a karşı gelmekten sakınmanız Resüle itaat edin ki size merhamet edilsin.” için oruç, sizden öncekilere farz kılındığı gibi, size de (Nûr Suresi, 56. Ayet) farz kılındı.” (Bakara Suresi, 183. Ayet) Yukarıda numaralandırılarak verilen görsel ve ayetlerin eşleştirmesinin doğru kabul edilebilmesi için han- gi ayetlerin yer değiştirmesi gerekir? A) I ve II B) I ve III C) II ve IV D) III ve IV 11. İnsanlar zamanla çoğalıp büyük topluluklara dönüştüler. İlahî nizamdan uzaklaşarak aralarında zulme dayalı bir düzen kurdular. Toplumlarını buna göre yönetmeye başlayıp arzu ve isteklerinin gereğini yaptılar. İnsanların bu duruma karşı çıkmalarını önlemek için de bir takım kurallar koydular. Bu kurallar, Allah’ın (cc.) emirleri dışında ve tamamen kendi arzu ve heveslerinin ürünüydü. Bu tür keyfi uygulamalarla insanların inançları bozuldu, güvenle- ri sarsıldı. Görüşlerini ve uygulamalarını halkın itirazsız kabul etmesi için gözle görülen, elle tutulan dayanaklar aradılar. Bu dönemde putperestlikle birlikte toplum düzeni bozularak ahlaki çöküş yaşanmış, zulüm ve haksızlık yaygınlaşmıştı. İşte Hz. Nuh’ta ( as.) kendini böyle bir kavmin içinde bulmuştu. Verilen metne göre aşağıdaki özelliklerden hangisi bu kavmin özelliklerinden biri değildir? A) Diğer insanların kendi arzu ve isteklerine göre koydukları kuralları itirazsız kabul etmelerini istediler. B) Ölçü ve tartıda hile yapıp, insanların mallarına haksızlıkla el koydular. C) Allah’ın (cc.) varlığını unutup kendi elleriyle yaptıkları putları ilah kabul ettiler. D) Allah’ın (cc.) koymuş olduğu emirlerin dışına çıkıp kendi düzenlerini kurmaya çalıştılar. 12. “Kişinin namazına, orucuna bakmayın; konuştuğunda, doğru konuşup konuşmadığına, kendisine emniyet edildi- ğinde, güvenilirliğini ortaya koyup koymadığına; dünya kendisine güldüğünde, takvayı elden bırakıp bırakmadığı- na (menfaat anındaki tavrına) bakıp öyle değerlendirin.” Hz. Muhammed (s.a.v.) Yukarıda verilen hadis Kur’an’ın ana konularından hangisiyle ilişkilendirilebilir? A) İnanç B) İbadet C) Ahlak D) Kıssa 30 8. Sınıf
ÇIKMIŞ SORULAR 1 TEST 1374 1. Hz. Muhammed (sav.), Muaz bin Cebel’i Yemen’e vali olarak görevlendirdiğinde “Bir sorunla karşılaştığında nasıl çözersin?” diye sorar. Muaz da: “Öncelikle Allah’ın Kitab’ı ile, eğer onda bulamazsam sizden duyduklarım ve gör- düklerimle, şayet onda da bulamazsam kendi görüşlerimle.” diye cevap verir. Hz. Muhammed (sav.) onun bu ce- vabından memnun olur. Bu metin aşağıdakilerden hangisi hakkında bilgi vermektedir? A) Dinin temel gayesi B) Kur’an-ı Kerim’in ana konuları C) Kur’an-ı Kerim’in özellikleri D) İslam dininin temel kaynakları LGS 2. Aşağıdaki ayetlerin hangisinde Kur’an-ı Kerim’in kaynağına vurgu yapılmaktadır? A) “… Bana, Müslümanlardan olmam ve Kur’an’ı okumam emredildi.” (Neml Suresi, 91. Ayet) B) “Kur’an okuduğun zaman, kovulmuş şeytandan Allah’a sığın.” (Nahl Suresi, 98. Ayet) C) “Şüphe yok ki Kur’an’ı sana biz, elbette biz indirdik.” (İnsan Suresi, 23. Ayet) D) “Gerçekten bu Kur’an en doğru olan yola götürür.” (İsrâ Suresi, 9. Ayet) MEB Örnek Soru 3. • “Namazı dosdoğru kılın, zekâtı verin, Resule itaat edin ki size merhamet edilsin.” • “Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının çünkü bazı zanlar günahtır. ...” (Nûr Suresi, 56. Ayet) • “… Her biri; Allah’a, meleklerine, kitaplarına ve peygamberlerine iman ettiler...” (Hucurât Suresi, 12. Ayet) (Bakara Suresi, 285. Ayet) Bu ayetlerde Kur’an’ın aşağıdaki ana konularından hangisine değinilmemiştir? A) Ahlak B) İbadet C) İman D) Kıssa MEB Örnek Soru Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi 31
TEST 1 ÇIKMIŞ SORULAR 4. Kur’an, namaz kılmanın farz olduğunu bildirmiş ancak namazın nasıl kılınacağını, hangi vakitlerde ve kaçar rekât kılınacağını açıklamamıştır. Hz. Peygamber, “Namazı benim kıldığım gibi kılın.” buyurarak namaz ibadetinin na- sıl yerine getirileceğini öğretmiştir. Bu parçada aşağıdaki kaynaklardan hangisi vurgulanmaktadır? A) Kur’an B) Sünnet C) İcma D) Tefsir MEB Örnek Soru 5. Muamelat, insanlar arasındaki hukukî, malî ve sosyal ilişkileri düzenleyen hükümlerdir. Buna göre aşağıdaki ayetlerden hangisi muamelat ile ilgili değildir? A) “Biz insana anne ve babasına iyi davranmayı emrettik...” (Ahkâf Suresi, 15. Ayet) B) “Kitaptan sana vahyolunanı oku, namazı da dosdoğru kıl.” (Ankebût Suresi, 45. Ayet) C) “Ölçtüğünüzde ölçmeyi tam yapın, doğru terazi ile tartın...” D) “...Hiçbir suçlu, başkasının suçunu yüklenmez...” (İsrâ Suresi, 35. Ayet) (En’âm Suresi, 164. Ayet) MEB Örnek Soru 6. • “Bizim gözetimimiz altında ve öğrettiğimiz şekilde gemiyi yap. Haktan sapanlar için bana başvuruda bulun- ma!..” (Hûd suresi, 37. ayet) • “İkiniz birlikte Firavun’a gidin. Çünkü o, sınırı çok aştı. Yine de ona söyleyeceklerinizi yumuşak bir üslupla söy- leyin. Belki öğüt alır yahut korkar.” (Tâ-Hâ suresi, 43-44. ayetler) Aşağıdakilerden hangisi bu ayetlerde konu edilen peygamberlerden biri değildir? A) Hz. Harun B) Hz. Şuayb C) Hz. Musa D) Hz. Nuh LGS CEVAP ANAHTARI KUR’AN-I KERİM VE ÖZELLİKLERİ PEKİŞTİRME TESTİ BÖLÜM DEĞERLENDİRME TESTİ TEST - 1 1-C 2-B 3-B 4-A 5-D 6-A 7-C 8-C 9-A 10-D TEST - 1 1-A 2-C 3-B 4-B 5-C TEST - 2 1-D 2-A 3-C 4-A 5-D 11-B 12-C TEST - 3 1-D 2-C 3-B 4-C 5-B 6-B 7-A 8-B TEST - 4 1-B 2-A 3-B ÇIKMIŞ SORULAR TEST - 1 1-D 2-C 3-D 4-B 5-B 6-B 32 8. Sınıf
Search