E-book ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเครื่องพิมพ์ดีด ปี 2565

ความร้เู บ้อื งตน้ เก่ยี วกบั เคร่อื งพมิ พด์ ดี จดั ทาโดย นางสาวประกายเพชร แกว้ ใจ



มาทาความรูจ้ ัก เครื่องพิมพ์ดีด กันเถอะ



E-Book เรื่อง “ความรเู้ บื้องต้นเกยี่ วกบั เครือ่ งพิมพ์ดีด“ ฉบับน้ี จดั ทาขึ้นเพ่ือใช้ประกอบการเรยี นการสอนวิชา พิมพ์ไทยเบอื้ งต้น ระดับประกาศนยี บัตรวิชาชีพ วิทยาลัยอาชวี ศึกษาอดุ รธานี ซ่งึ มีเนอ้ื หาตรงตามหมวดวิชาสมรรถนะแกนกลาง พุทธศักราช 2562 ผจู้ ัดทาหวังเป็นอยา่ งย่งิ ว่า E-Book ฉบับนจ้ี ะเป็นประโยชน์ตอ่ นกั เรียนทกุ คน ที่กาลงั ศกึ ษาในเร่ือง “ความรเู้ บื้องต้นเก่ยี วกบั เคร่ือง พิมพ์ดดี “ และจะสามารถชว่ ยให้นักเรียนบรรลุตามวตั ถปุ ระสบงคก์ าร เรยี นร้ตู ามมาฐานการเรยี นรู้ ประกายเพชร แก้วใจ



เร่ือง หน้า ความหมายของเคร่อื งพมิ พด์ ีด...............................................1 ประวัตเิ ครอ่ื งพมิ พด์ ีด (ยอ่ ) ...................................................2 ส่วนประกอบเครอื่ งพิมพ์ดดี .................................................3 แบบฝกึ หดั ............................................................................ 28 เฉลยแบบฝึกหดั ....................................................................30 บรรณานุกรม .......................................................................31 ประวัตผิ เู้ ขียน .......................................................................32



ความหมายของเครอ่ื งพิมพ์ดดี เคร่อื งพมิ พด์ ีด เป็นเครอ่ื งกลทม่ี นษุ ย์ประดษิ ฐข์ น้ึ เพ่อื ใช้ แทนการเขียนดว้ ยมอื ทาใหเ้ กดิ ความสะดวกในการอา่ น และการเผยแพร่ มลี กั ษณะเปน็ แปน้ พมิ พ์ แล้วใช้คานกระแทกลงบนผ้าคาร์บอน ทบั ลงบน กระดาษอกี ทหี่ นง่ึ ปจั จบุ ัน พัฒนาเปน็ เคร่ืองพิมพ์ดีดไฟฟ้า สามารถพิมพ์ ตวั หนังสอื ได้มากขน้ึ และออกแรงกดน้อยลง หนา้ | 1

ประวัติเครื่องพมิ พ์ดีด (ย่อ) นายเอดวิน แมคฟารแ์ ลนด์ เลขานุการส่วนพระองค์ของสมเดจ็ กรมพระยาดารง ราชานภุ าพ ดดั แปลงเครือ่ งพมิ พด์ ดี ภาษาองั กฤษเป็นเคร่ืองพิมพด์ ดี ภาษาไทย แตเ่ นอ่ื งจาก ภาษาไทยมสี ระและวรรณยกุ ต์มาก จึงต้องใช้เครอ่ื งพมิ พ์ดดี ที่มีแป้นมากกวา่ ชนิดอื่น คอื ยี่ห้อ สมิทพรเี มียร์ เมอ่ื พ.ศ. 2438 ตอ่ มา หมอ ยอร์ช บี แมคฟารแ์ ลนด์ (พระอาจวทิ ยาคม) ไดป้ รึกษาและค้นควา้ กับพนกั งานบริษทั 2 คนคือ นายสวัสด์ิ มากประยูร และนายสุวรรณ ประเสริฐ เกษมณี (กมิ เฮง) ใชเ้ วลา 7 ปีก็วางแป้นอักษรใหมส่ าเรจ็ ใน พ.ศ. 2474 สามารถ พมิ พไ์ ดถ้ นดั ทสี่ ุดและรวดเรว็ ท่ีสดุ ให้ช่ือว่าแบบ \"เกษมณี\" และใช้มาจนถึงปัจจุบันน้ี ต่อมามี การศกึ ษาพบวา่ เคร่ืองพิมพด์ ดี แบบเกษมณยี งั มีขอ้ บกพร่อง และไดม้ ีการคดิ วางแป้นอักษร ใหม่ ใชช้ ือ่ วา่ \"ปัตตะโชติ\" ซงึ่ สภาวิจัยแหง่ ชาตติ รวจสอบแล้วว่าสามารถพิมพไ์ ด้เรว็ กวา่ แบบเดมิ ประมาณ 25.8% หน้า | 2

ด้ามปัดแคร่ มลี ักษณะเปน็ ด้าม เหล็กตดิ กบั แคร่ดา้ นซา้ ยมอื มีความยาว ประมาณ 8 น้ิว ปลายมสี ว่ นแบนโคง้ สาหรับจบั ปดั แคร่ข้นึ บรรทัดใหม่ หนา้ | 3

ลูกบิด ลูกบดิ ซ้าย-ขวา ลกั ษณะเปน็ ลกู บดิ พลาสติกกลมเล็กสีดาติดกบั ลูกยางใหญ่ยืน่ ออกมา ดา้ นซ้ายและดา้ นขวา ใช้สาหรบั บดิ หมนุ เลอ่ื น กระดาษขน้ึ หรือลงตามความตอ้ งการ หน้า | 4

เลื่อนแครซ่ า้ ย-ขวา เลอ่ื นแคร่ซา้ ย-ขวา เปน็ ปุม่ หรอื แป้นอยตู่ ดิ กบั แครท่ างดา้ นซ้ายและขวามือ หน้า | 5

ก้นั ระยะซา้ ย หรือกน้ั หนา้ กนั้ หน้า ปมุ่ กั้นระยะซา้ ย หรือกั้นหนา้ มีลกั ษณะเป็นแป้นสเ่ี หลย่ี มยน่ื ข้นึ มาท่ีดา้ นหลังสเกลวดั รอง กระดาษสามารถเลอ่ื นได้ ตรงกลาง แป้นมขี ดี เส้นสแี ดง/ขาว ใชส้ าหรับกัน้ ระยะซา้ ย ตามตาแหน่งทีเ่ รม่ิ ตน้ พมิ พ์ กั้นหนา้ 1 นว้ิ เลือ่ นปมุ่ ไปท่ีเลข 10 ก้นั หนา้ 1.5 นิว้ เลอื่ นปมุ่ ไปที่เลข 15 ก้นั หนา้ 2 น้ิว เล่ือนปมุ่ ไปทเ่ี ลข 20 หน้า | 6

ก้นั ระยะขวา หรอื กน้ั หลัง กั้นหลัง ป่มุ กน้ั ระยะขวา หรอื กน้ั หลงั มีลกั ษณะเชน่ เดียวกัน กบั กัน้ หนา้ แตอ่ ย่ทู างด้านขวาใชส้ าหรับก้นั หลงั หนา้ กระดาษสาหรับตาแหน่งท่ี สิน้ สุดความยาวของบรรทัดทีพ่ ิมพ์ กอ่ นทจ่ี ะพิมพ์งานข้นั ผลิตทกุ ครัง้ เป็นแป้นส่ีเหล่ยี มยน่ื ผพู้ มิ พ์จะต้องกนั้ ระยะ หน้า-หลงั ให้เหมาะสมเพื่อความสวยงาม หน้า | 7

ปรบั ระยะบรรทัด ปรบั ระยะบรรทดั (บรรทัดทีห่ ่างถ่ี) มีลักษณะเป็นป่มุ อยู่ดา้ นซ้ายมอื ใกล้ลกู บดิ หน้า | 8 สามารถเลือ่ นปรับตาแหนง่ บรรทดั ได้ 3 ระยะ โดยมตี วั เลขบอกระยะบรรทดั 1 2 3 สาหรบั การพมิ พ์ภาษาไทยใช้ระยะบรรทัด 2 เพราะมสี ระ วรรณยกุ ตบ์ นลา่ ง

แผงนากระดาษ แผงนากระดาษ ลักษณะเป็นแผน่ โลหะ บางเล็ก ๆ อยู่ดา้ นหน้าทช่ี อ่ งใส่กระดาษ มสี ่วนย่ืนออกมา สาหรับจับเลอ่ื นไปมาได้ ตาแหนง่ ทอี่ ยขู่ องแผงนากระดาษเรม่ิ ต้นทีเ่ ลข 0 เวลาใสก่ ระดาษให้รมิ กระดาษด้านซ้ายชิดแผงนากระดาษ หนา้ | 9

แผงรองลบ แผงรองลบ เปน็ แผ่นเหล็กแบนราบ ใชเ้ ป็นทร่ี องเพ่ือลบคาทพ่ี ิมพ์ผดิ เชน่ เมอื่ พมิ พ์ผิด ใหห้ มนุ กระดาษข้ึนมาใหค้ าท่ีพิมพผ์ ดิ อย่ตู รงแผงรองลบ แลว้ จงึ ลบโดยปฏิบัตติ ามวธิ ลี บคาผิด ทีถ่ กู ตอ้ ง เปน็ แผ่นเหล็กยาวตดิ กับแคร่รองรบั กระดาษเวลาลบคาผิด หนา้ | 10

เหล็กสเกลคานทับกระดาษ มลี กั ษณะเป็นแท่งโลหะกลมเล็กอยตู่ ิดขนานกับลกู ยางใหญ่ โดยมีลกู ยาง เลก็ 2-3 ลูกตดิ อยู่ด้วยและมสี เกลตัวเลขบอกช่องขนาดตวั อกั ษร หนา้ | 11

ลูกยางทับกระดาษ ใช้สาหรบั ทับกระดาษพมิ พ์ให้ยึดแนบติดกับลูกยาง เมื่อใส่กระดาษเรยี บรอ้ ยแลว้ ใหน้ าคาน ทบั กระดาษลง โดยเลอื่ นลกู ยาง 2 ลกู สาหรบั ทับกระดาษขณะพมิ พ์ ใชท้ บั กระดาษเพื่อวัด ความกว้างของหน้ากระดาษ สามารถเล่อื นไปมาได้ สาหรบั ปรบั ทบั กระดาษจบั มุมกระดาษให้ เสมอกนั หนา้ | 12

แนวระดบั บรรทดั คลา้ ย ๆ ตวั ที TTTTTTTTTTTTTT เปน็ แนวเส้นประอยบู่ นแผน่ พลาสตกิ หนา้ แคร่ ใชป้ ระโยชนใ์ นการปรบั แนว ระดบั บรรทัดใหต้ รงในแนวนอน หน้า | 13

ที่จบั บัตร ใช้ประโยชนเ์ มอ่ื ต้องการพิมพก์ ระดาษแผน่ เลก็ ๆ เชน่ การด์ ไปรษณยี บัตร บัตรอวยพร ฯลฯ จะช่วยบงั คบั กระดาษทป่ี ้อนเข้าไปในตวั เคร่อื งให้ไหลข้นึ ตามลูกยาง เพอื่ ไมใ่ หห้ ลุดออกจากตวั เคร่ือง หนา้ | 14

ฟรีบรรทัดคงที กา้ นคลายกระดาษ ลักษณะเปน็ ก้านแผ่นโลหะบางเล็ก ยื่นออกมาตดิ แครท่ างดา้ นขวามอื ใกลล้ ูกบดิ ขวา บางครั้งเมอ่ื ปอ้ นกระดาษเข้าเครือ่ งแลว้ อาจใส่กระดาษไม่ตีตรง จาเป็นตอ้ งปรบั กระดาษไม่ให้ เอยี ง โดยโยกก้านคลายเขา้ เครือ่ งแลว้ อาจใสก่ ระดาษไม่ตรง จาเป็นต้องปรบั กระดาษไมใ่ หเ้ อยี ง โดยโยนก้านคลายกระดาษเข้าหาตัว เพอ่ื ให้ลูกยางปอ้ นกระดาษคลายออก แลว้ จึงปรับกระดาษ ให้ตรง เสรจ็ แล้วโยนกา้ นคลายกระดาษลงจึงเรม่ิ พิมพ์ หน้า | 15

กา้ นปรับผ้าหมกึ มีลักษณะเปน็ ปุม่ หรอื กา้ นโยกเลือ่ นได้ อยู่ดา้ นลา่ งซ้ายมือ มีจดุ บอกตาแหนง่ 3 จดุ สีขาว สีดา/นา้ เงนิ สีแดง เมื่อต้องการพิมพก์ ระดาษไข จะต้องปรับผ้าหมึกไมใ่ ห้ยกขน้ึ มฉิ ะนั้นกระดาษไขท่ี พิมพจ์ ะไม่ทะลุ เม่ือนามาอดั สาเนาตวั อกั ษรท่พี ิมพจ์ ะเลือนราง ไม่ชัดเจนจึงจาเปน็ ต้องโยกกา้ นปรบั ผ้าหมึกไปอยทู่ ีช่ อ่ งสีขาว เมือ่ พมิ พก์ ระดาษไขเสรจ็ เรียบร้อยแล้วต้องการพมิ พ์งานอื่นตอ่ ไป ใหโ้ ยก กา้ นปรับผ้าหมกึ ไปท่ชี ่องสีนา้ เงนิ ผา้ หมกึ จะยกข้นึ ตามเดิม พิมพธ์ รรมดาปรับไปท่สี ีนา้ เงิน/สีดา หน้า | 16

ก้านปรบั น้าหนกั การพมิ พ์ เป็นป่มุ ควบคุมความหนักเบาของแปน้ ท่ดี ีดลงไป โดยมีเคร่อื งหมาย + และ – ใช้สาหรับ ปรับนา้ หนักการพมิ พ์ถา้ ต้องการให้น้าหนกั การพมิ พ์ลงบนกระดาษมีนา้ หนกั มาก เชน่ ถ้า ตอ้ งการพมิ พง์ านท่ใี ส่สาเนาหลาย ๆ ฉบับ ในกรณพี ิมพ์สาเนาคารบ์ อนมากกว่า 2 แผน่ แป้นท่ดี ี จะตอ้ งมีนา้ หนกั เพ่ือใหง้ านพิมพช์ ัดเจนทุกฉบบั โดยปรับนา้ หนักการพมิ พ์ท่เี ครอ่ื งหมาย + (หนัก) ในกรณที พี่ มิ พก์ ระดาษแผ่นเดียวปรับน้าหนักไปท่เี ครอ่ื งหมาย – (เบา) หน้า | 17

แปน้ ขออักษร มลี ักษณะเปน็ แป้นอย่ดู ้านซ้ายมือด้านบนสดุ ของแป้นอกั ษร ใช้สาหรบั ปลดกั้นหลงั ในกรณีทเ่ี มอ่ื พิมพข์ อ้ ความไปเกอื บสุดบรรทัดและไดย้ นิ เสียงกระด่งิ เตือนเพื่อใหท้ ราบว่าจะถึง ก้นั หลังแล้ว ถา้ มีขอ้ ความพิมพต์ ่อให้กดแปน้ ขอตัวอกั ษรนก้ี ส็ ามารถพิมพ์ตอ่ ไปไดอ้ ีก 5 ดีด จงึ ปัดข้ึนบรรทดั ใหม่ ระวังอย่าพิมพ์เลยออกไปจนตกขอบกระดาษ หนา้ | 18

แปน้ ถอยหลงั มีลักษณะเป็นแป้นอยขู่ วามอื ของแปน้ อักษร ใชส้ าหรับกดให้แครเ่ ล่ือนไปข้างหนา้ กดแปน้ 1 คร้ังเทา่ กับ 1 ตัวอกั ษร ในกรณเี ม่ือพมิ พ์ข้อความเลยไปโดยยังไม่ได้ใสว่ รรณยกุ ต์ หรอื สระ สามารถกด แป้นถอยหลังกลับมาใหต้ รงจดุ ท่ตี ้องการพิมพเ์ ตมิ สระ วรรณยกุ ต์ได้ บางคร้งั พมิ พ์แล้วตวั อกั ษร กระโดดเลือ่ นออกไป กส็ ามารถกดแป้นถอยหลงั ใหก้ ลับที่เดมิ ได้ และแป้นถอยหลงั ยงั ใชป้ ระโยชนใ์ น การพมิ พ์วางศูนยไ์ ด้อีกดว้ ย หนา้ | 19

ปมุ่ Tab Clear หรอื ปุ่มลบ Tab เมอื่ กดคาน Tab เล่ือนแครป่ ยังตาแหนง่ ท่ตี ง้ั ระยะจากัดตอนไว้ กดปุ่ม Tab Clear (เครือ่ งหมาย-) ระยะจากดั ตอนท่ตี ัง้ ไวจ้ ะลบหายไป หนา้ | 20

ปุ่ม Tab Set หรอื ปมุ่ ตง้ั Tab Tab + อย่ดู ้านขวาของตัวเครื่องใช้สาหรับต้งั ระยะจากดั ตอนหรอื ยอ่ หนา้ เมือ่ ตอ้ งการตง้ั ระยะจากัดตอนเพอ่ื พมิ พบ์ ัญชร หรือพมิ พต์ ารางตา่ ง ๆ ใหต้ งั้ ระยะโดยกด Tab + เพื่อจะไดพ้ ิมพ์ ตรงกันทุกบรรทดั ในแตล่ ะบัญชรตามความตอ้ งการ เป็นการต้ังระยะจากดั ตอน หน้า | 21

คาน Tab ใช้สาหรบั เลื่อนแคร่ไปยังตาแหนง่ ท่ตี ้องการพมิ พ์หรอื ท่ตี ้งั ไว้ Tab Sat ไวแ้ ล้ว หนา้ | 22

ปมุ่ Shift ซ้าย-ขวา มีลกั ษณะเปน็ แปน้ สีเ่ หลยี่ มใหญ่กวา่ แปน้ อักษรอยทู่ ้งั ด้านซา้ ยและดา้ นขวาใกล้ กับแป้นอกั ษรแถวล่างสดุ เม่ือตอ้ งการพมิ พ์อักษรบนทอ่ี ยู่ด้านซ้ายมอื ให้ใชน้ ว้ิ ก้อยด้านขวา ยกแครแ่ ละพมิ พ์อักษรบนดา้ นซ้ายท่ีต้องการ ในทางตรงกันข้าม ถ้าอกั ษรบนอยดู่ ้านขวาให้ ใช้น้ิวกอ้ ยดา้ นซา้ ยยกแครซ่ ้ายแลว้ จึงพมิ พ์อักษรบนที่อยดู่ า้ นขวา หนา้ | 23

แป้นล็อกอกั ษรบน/ตวั ใหญ่ เป็นแป้นอยู่ทางดา้ นซ้ายมือใกล้ปุ่มปรบั ผา้ หมึก ใชส้ าหรับล็อกเวลาพิมพ์ อกั ษรบนและตัวเลข เม่อื พมิ พ์เสรจ็ แลว้ ให้กดแปน้ ลอ็ กแคร่ (Shift Look) อกี ครงั้ หน่งึ แคร่ จะตกลงมา กจ็ ะสามารถพมิ พ์ตวั อักษรไดต้ ามปกติ หน้า | 24

ฝาครอบเคร่อื ง ฝาครอบเครอื่ ง ใชป้ ้องกนั ฝุ่นละอองหรอื เศษผงทจ่ี ะตกลงไปในเครอื่ งรวมทง้ั ปอ้ งกันก้าน อักษรและตัวพิมพ์ดดี ไม่ให้อุดตันจากเศษยางลบหรอื ฝุ่นละออง เมอื่ ตอ้ งการเปลีย่ นผา้ หมึกพมิ พ์ ทาความสะอาด หรอื ซ่อมเคร่อื งพมิ พ์กส็ ามรถเปดิ ฝาครอบเครื่องออกได้ หน้า | 25



Are you ready? ลองทาแบบฝึกหดั กัน หวังวา่ ทกุ คนจะตอบถกู นะคะ

จงบอกสว่ นประกอบของเครื่องพิมพด์ ดี ใหถ้ กู ต้อง หนา้ | 28

เปน็ ยังไงกันบ้างคะ ทากันได้ไหมเอ่ย ลองดูเฉลยกันนะคะ

จงบอกสว่ นประกอบของเคร่ืองพมิ พด์ ีดให้ถูกต้อง ช ข ก จ ฉ ซ ค ต ง ญ ซ ฌ น ธ ถ พ ท ญ ฝ ฝ ฎ ฑ ฒ ฏ ณ ผ ฐ ถ ด ป น หนา้ | 30

บรรณานกุ รม เพยี งภรณ์ หริ ัญวงศ์. ความรเู้ บอื้ งตน้ เกย่ี วกับเครือ่ งพิมพ์ดีด. (นนทบรุ ี: บรษิ ทั สานักพมิ พเ์ อมพันธ์ จากดั , 2562). หน้า 6 หนา้ | 31

ประวตั ิผเู้ ขียน ชอื่ นางสาวประกายเพชร แก้วใจ ช่ือเล่น ใบเฟิร์น ตาแหน่ง ครพู เิ ศษสอน แผนกวชิ าการจัดการสานักงาน สถานท่ที างาน วิทยาลยั อาชีวศึกษาอดุ รธานี อีเมล์ [email protected] หนา้ | 32

Thank you