หน่วยที่ 4

แผนการจดั การเรียนรู้มุ่งเน้นสมรรถนะ วิชา วัสดงุ านช่างอุตสาหกรรม (๒๐๑๐๐-๑๐๐๒) หลกั สูตรประกาศนียบัตรวิชาชพี พทุ ธศักราช ๒๕๖๒ ประเภทวิชา อตุ สาหกรรม หนว่ ยที่ ๔ วัสดุหลอ่ เยน็ นายโสฬส เกษวิริยะการณ์ ตาแหนง่ ครู ชานาญการพิเศษ แผนกวชิ าเทคนคิ พืน้ ฐาน วทิ ยาลัยเทคนิคชมุ พร สานักงานคณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษา

แผนการจดั การเรยี นรทู้ ่ี 4 ชื่อวิชา วัสดุงานช่างอตุ สาหกรรม เวลาเรยี นรวม 36 ชั่วโมง ชอ่ื หน่วย วสั ดหุ ล่อเยน็ สอนคร้ังท่ี 7 – 8 ช่อื เรื่อง วสั ดหุ ล่อเย็น จานวน 4 ชั่วโมง หัวข้อเรอ่ื ง 1. ความหมายของวสั ดหุ ล่อเย็น 2. องค์ประกอบทว่ั ไปของน้ามนั หล่อเยน็ 3. การเลอื กใชว้ ัสดหุ ล่อเย็น 4. ชนดิ ของวัสดหุ ลอ่ เย็น 5. การใช้งานวสั ดุหลอ่ เยน็ 6. ประโยชน์ของนา้ มนั หล่อเยน็ 7. การบา้ รงุ รกั ษาน้ามันหลอ่ เย็น สาระสาคญั ในอุตสาหกรรมท่ีมีลักษณะงานต้องตัดกลึงโลหะ มีความจาเป็นที่ต้องอาศัยวัสดหุ ล่อเยน็ เปน็ ตัวช่วยในการ ทางานเพื่อช่วยในการหล่อล่ืนหรือเพ่ือลดความร้อน และการเสียดสีเมื่อได้ทาการตัด เจียร บดโลหะ จะช่วยให้ โลหะท่ีใช้งานไม่เกิดความร้อนมากจนเกิดควันขึ้นหรืออาจเกิดประกายไฟจนลุกไหม้ ด้วยคุณสมบัติของวัสดุหล่อ เย็นท่ีใช้สาหรับลดอุณหภูมิในการงาน จะทาหน้าท่ีในการระบายความร้อน และหล่อลื่นระหว่างมีดตัดกับช้ินงาน จงึ ทาให้ไม่ประสบกับปัญหาดังกล่าว นอกจากนี้นา้ มันหล่อเย็นท่ีดียังมีคุณสมบัตปิ ้องกันการเกิดสนิม และไม่มีกล่ิน เหม็น สารหล่อเย็น เป็นน้ามันท่ีได้จากพืช สัตว์ และผลิตภัณฑ์อืน่ ๆ ท่ไี ด้มาจากธรรมชาติ เพ่ือนามาใช้ประโยชน์ ในชีวิตประจาวันของมวลมนุษย์ โดยผ่านกรรมวิธีต่างๆ เพื่อให้ได้คุณสมบัติของน้ามันตามความต้องการใช้งานซ่ึ ง จะนามาใช้ทางตรงและทางอ้อม ส่วนใหญ่แล้วจะใช้ในการหล่อลื่นมากกว่าใช้จุดให้เกิดแสง สารหล่อเย็น เป็นส่วน สาคัญท่ีมีบทบาทต่องานช่างอุตสาหกรรมเป็นอย่างย่ิงโดยเฉพาะการทางานของเคร่ืองจักรท่ีเก่ียวข้องกับงานโลหะ เพราะใช้ในการลดแรงเสียดสี และระบายความร้อนที่เกิดข้ึนกับคมตัดชิ้นงาน ซึ่งสารหล่อเย็นท่ีนิยมใช้ในวงการ อุตสาหกรรมมีมากมายหลายชนิดแตกต่างกันออกไปและแต่ละชนิดจะข้ึนอยู่ความต้องการและเหมาะสมกับงาน เฉพาะ สมรรถนะหลกั (สมรรถนะประจา้ หน่วย) แสดงความรเู้ กยี่ วกบั วสั ดหุ ล่อเยน็ สมรรถนะย่อย (สมรรถนะการเรยี นรู้) สมรรถนะท่วั ไป (ทฤษฎ)ี 1. แสดงความร้เู กี่ยวกบั ความหมายของวัสดุหล่อเย็น 2. แสดงความรู้เกี่ยวกับองค์ประกอบทั่วไปของน้ามนั หล่อเย็น

แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 4 ชื่อเรื่อง ชื่อวิชา วัสดุงานชา่ งอุตสาหกรรม เวลาเรียนรวม 36 ชั่วโมง ชอ่ื หน่วย วสั ดหุ ลอ่ เยน็ สอนคร้ังท่ี 7 – 8 วสั ดหุ ล่อเยน็ จานวน 4 ช่ัวโมง 3. แสดงความรู้เกย่ี วกับการเลือกใช้วสั ดุหล่อเย็น 4. แสดงความรู้เก่ยี วกับชนดิ ของวัสดหุ ล่อเยน็ 5. แสดงความร้เู กยี่ วกบั การใชง้ านวัสดุหล่อเย็น 6. แสดงความร้เู กีย่ วกับประโยชนข์ องน้ามันหล่อเยน็ 7. แสดงความรเู้ กย่ี วกับการบ้ารุงรกั ษานา้ มนั หลอ่ เยน็ สมรรถนะทีพ่ ึงประสงค์ (ทฤษฎ)ี 1. บอกความหมายของวัสดุหลอ่ เย็นไดถ้ ูกต้อง 2. อธิบายองค์ประกอบทวั่ ไปของน้ามนั หลอ่ เยน็ ได้ถูกต้อง 3. อธิบายการเลือกใช้วัสดุหลอ่ เยน็ ไดถ้ ูกตอ้ ง 4. อธบิ ายชนดิ ของวัสดหุ ลอ่ เย็นได้ถกู ต้อง 5. อธบิ ายการใชง้ านวัสดหุ ลอ่ เย็นไดถ้ ูกต้อง 6. อธิบายประโยชนข์ องนา้ มันหลอ่ เยน็ ได้ถกู ต้อง 7. อธิบายการบ้ารุงรักษานา้ มันหลอ่ เยน็ ได้ถูกต้อง เนือ้ หาสาระการเรยี นรู้ 1. ความหมายของวสั ดหุ ล่อเยน็ วสั ดหุ ล่อเย็น หมายถงึ วัสดทุ ี่ผลติ ขึนมาเพือ่ จดุ ประสงคห์ ลักคอื ระบายความร้อนท่ีเกิดขนึ ระหว่างการ ผลิตด้วยเครื่องมือตัด เช่น งานกลึงโลหะ งานตัด งานเจียระไน งานกัด เป็นต้น ส่วนจุดประสงค์รอง คือหล่อ ลื่น และชะล้างสิ่งสกปรก ป้องกันสนิม ส่วนใหญ่คือน้ามันหล่อเย็นลักษณะงานของเคร่ืองมือเคร่ืองจักรที่ต้องใช้ วัสดุหล่อลื่น เช่น แบริ่ง (Bearing) เฟือง (Gears) ชนิด ต่าง ๆ เป็นต้น ชินส่วนเครื่องจักรที่มีการเคล่ือนที่ต้องมี วัสดหุ ล่อลื่นบรเิ วณผวิ สัมผัส น้ามันหล่อเย็น (Cutting Fluid) หรือเรียก น้าหล่อเย็น เป็นผลิตภัณฑ์สารหล่อเย็นท่ีใช้ส้าหรับระบาย ความร้อน และลดแรงเสียดทานขณะการตัดเฉือนโลหะ ส่วนมากเป็นพวกน้ามัน ท่ีใช้ในการหล่อลื่นหรือเพ่ือลด ความร้อนและการเสยี ดสี เมื่อทา้ การตัดเจียร บดโลหะ ช่วยให้ไมเ่ กิดความรอ้ นมากจนไฟไหม้หรือควนั ขนึ หรอื เกิด ประกายไฟ ช่วยให้ขอบหน้าของโลหะที่ตัดมีความเรียบเนียน และช่วยให้เศษผงโลหะที่เกิดขึนจากการตัดหลุด ออกไปได้ง่ายขึน การตัดโลหะพบมากในภาคอุตสาหกรรมที่เก่ียวข้องกับเหล็ก ชินส่วนโลหะ โดยการใช้เครื่องมือ กลสา้ หรับตัดชนิ งาน โลหะซ่ึงจะท้าให้ความรอ้ นจากการตดั แบ่งเป็น 2 ส่วน คือ 1.1 การตัดเฉือนและการเสียรูปของโลหะ 1.2 แรงเสยี ดทานระหว่างใบเล่อื ยกบั ผิวโลหะขณะตดั เฉือนโลหะ 2. การเลอื กใชว้ สั ดุหล่อเยน็ การเลือกใช้วสั ดหุ ล่อเย็นควรพจิ ารณาดงั ตอ่ ไปนี 2.1 ลักษณะของการทา้ งาน ในการท้างานของเคร่ืองจักรกลทเ่ี ก่ียวขอ้ งกบั คมตัดย่อมเกิดการเสียดสี

แผนการจดั การเรยี นรทู้ ี่ 4 ช่อื วิชา วัสดุงานชา่ งอุตสาหกรรม เวลาเรยี นรวม 36 ชั่วโมง ชอ่ื หน่วย วสั ดหุ ล่อเย็น สอนครั้งที่ 7 – 8 ชอื่ เร่ือง วสั ดุหล่อเยน็ จานวน 4 ช่ัวโมง และเกิดความร้อนขึนระหว่างชินงานกับคมตัด ผลที่ตามมา คือ การสึกหรอของคมตัด อายุการใช้งานสันลง การ ขยายตัวของชินงานเพ่ิมขึน ท้าให้ขนาดของงานเปลี่ยนแปลงไป จึงมีวิธีการแก้ไขปญญหาเหลา่ นี โดยการระบายความ รอ้ นระหว่างชนิ งานกบั คมตดั ออก วิธที ดี่ ที สี่ ดุ ทใ่ี ช้กนั อยู่ในปจญ จบุ ัน คือ การใช้สารหล่อเย็นเข้ามาชว่ ยหล่อเย็น 2.2 ล้าดับขันกระบวนการผลิต กระบวนการผลิตในอุตสาหกรรมต่าง ๆ นัน เคร่ืองจักรต้องได้รับการหล่อ ลื่นด้วยน้ามันที่ถูกต้องทังชนิดและความหนืด ในต้าแหน่งและในเวลาท่ีถูกต้อง เพื่อให้เคร่ืองจักรสามารถใช้งานได้ อยา่ งมปี ระสทิ ธภิ าพและมอี ายกุ ารใชง้ านทยี่ าวนาน ประหยัดคา่ บา้ รุงรกั ษา 2.3 ชนิดของโลหะท่ีใช้ในการผลิต โลหะท่ีใช้ในการผลิตที่แตกต่างกันท้าให้การเลือกใช้สารหล่อเย็นต่าง ชนิดกัน สารหล่อเย็นที่นิยมใช้ในวงการอุตสาหกรรมมีมากมายหลายชนิดแตกต่างกันออกไป และแต่ละชนิดจะ ขึนอยู่ความต้องการ และเหมาะสมกับงานเฉพาะ ซึ่งมีชื่อเรียกแตกต่างกันออกไปหลายอย่าง เช่น วัตถุให้ความเย็น (Coolant) น้ามันตัด (Cutting oil) สารประกอบตัด (Cutting compound) น้ามันหล่อล่ืนตัด (Cutting lubricant) เช่น เหล็ก โดยท่ัว ๆ ไปจะนิยมใช้วัตถุให้ความเย็นเป็นสารหล่อเย็นเพราะราคาถูก อลูมิเนียมหรือทองเหลืองควรท่ีจะ ใช้กบั น้ามันกา๊ ด เป็นตน้ 2.4 ชนิดของเครื่องมือที่ใช้ในการผลิต โลหะที่ใช้ในการผลิตมีความแตกต่างกันส่งผลให้การใช้เคร่ืองมือ ในผลิตแตกต่างกันไปด้วย การเลือกใช้เครื่องมือแต่ละชนิดต้องให้เหมาะสมกับวัสดุที่ใช้และและลักษณะงานท่ีท้า เคร่ืองมอื แตล่ ะชนดิ จะมีการเลือกใช้สารหลอ่ เยน็ ท่ีแตกตา่ งกนั ไปตามชนดิ ของเคร่ืองมือ 3. ชนิดของวัสดุหลอ่ เยน็ วัสดหุ ลอ่ เยน็ แบง่ ตามการใช้งานได้ 2 ชนิดดังนี 3.1 ชนิดผสมกับน้า เป็นผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนประกอบหลัก คือ น้ามันและน้า โดยมีอัตราส่วนน้ามัน มากกว่าน้า โดยทั่วไปประมาณ 60-90% เป็นการน้าข้อดีของน้ามันและน้าเข้าด้วยกัน ด้วยการเติมสารท่ีท้าให้ นา้ มันละลายรวมตัวกับน้ามชี ื่อเรยี กโดยท่วั ไปว่าน้ามนั สบู่ทา้ จากสารสังเคราะหห์ รือน้ามันแร่ ผสมกบั ตัวท้าลายและ สารเพม่ิ คุณภาพ เช่น การป้องกันสนิม สารป้องกนั การเกิดฟอง สารฆ่าเชอื จุลนิ ทรีย์ เป็นตน้ เหมาะส้าหรับงานเบา และงานปานกลาง มขี ้อเสียคือ อายุใช้งานนอ้ ย เนา่ เสียง่าย ชนิ ส่วนโลหะเกิดสนิม ได้แก่ 3.1.1 น้ายาหล่อเย็นโซลเู บิล (Soluble) หรือน้ามนั เจาะ เปน็ นา้ มนั แร่ทม่ี สี ่วนผสม ของสบเู่ คมี มีสี ขาว การหลอ่ เย็นดมี าก และป้องกนั การเกิดสนิมได้ ใช้กับงานเจาะทัว่ ไป 3.1.2 นา้ ยาหล่อเยน็ สังเคราะห์ เป็นนา้ มนั หล่อเย็นทม่ี ีส่วนผสมทางเคมที ี่น้ามาผสม ได้แก่ ฟอสฟอรสั คลอรีน กา้ มะถัน โซเดียมคาร์บอเนต สารหลอ่ เยน็ ชนิดนมี ลี ักษณะเป็นสารละลาย สีขาวขนุ่ คลา้ ยน้านม หรือสีอนื่ ๆ ตามชนิดของสารเคมี เหมาะสา้ หรับงานท่ีต้องการความละเอียดสงู เช่น งานเจียระไน งานตัดเฟืองเกียร์ เป็นต้น 3.1.3 นา้ เป็นสารหล่อเยน็ ทส่ี ามารถระบายความร้อนได้ดี แตข่ อ้ เสียท่ีทา้ ใหเ้ กิดสนิมท่ีชนิ งาน หาก จ้าเป็นต้องใช้ก็จะผสมน้ายากันสนมิ เขา้ ไปดว้ ย เชน่ หม้อน้าเคร่อื งยนต์ทวั่ ไป 3.1.4 นา้ มันสบู่ เปน็ น้ามันทใ่ี ชผ้ สมกับน้าใชร้ ะบายความร้อนในงานเคร่ืองมือกลทัว่ ไป และยังชว่ ยชะ ล้างเศษโลหะที่ถูกตดั เฉือนและอย่าใชน้ ้ามนั สบู่ล้างมือ เพราะอาจจะทา้ ใหเ้ ป็นโรคผวิ หนังได้

แผนการจดั การเรียนรูท้ ี่ 4 ชอ่ื วิชา วสั ดุงานช่างอตุ สาหกรรม เวลาเรียนรวม 36 ชั่วโมง ช่อื หน่วย วัสดหุ ล่อเย็น สอนครั้งท่ี 7 – 8 ชือ่ เร่อื ง วสั ดุหล่อเย็น จานวน 4 ช่ัวโมง 3.2 ชนิดน้ามันล้วน เป็นผลิตภัณฑ์ท่ีมีน้ามัน 100% สามารถใช้งานได้เลยโดยไม่ต้องผสมน้า ซ่ึง น้ามันนีมีคุณสมบัติในการลดความร้อน และแรงเสียดทานท่ีเกิดจากการตัดโลหะมีราคาถูก น้ามันชนิดนีจะใช้ใน กรณีหล่อเย็นวัสดุที่มีความเหนียวหรือแข็งมาก ๆ โดยทั่วไปจะเป็นน้ามันเร่กลั่นอย่างดีผสมกับน้ามันจากพืชหรือ สัตว์ เพ่ือช่วยการหล่อลื่น สารช่วยเพิ่มคุณภาพในการช่วยรับแรงกด เหมาะส้าหรับงานตัดท่ีมีรอบต้่า งานที่ ต้องการความละเอียดสงู มีขอ้ เสีย คือ มกี ลิน่ ฉุนขณะใชง้ าน และมคี วนั มาก ไดแ้ ก่ 3.2.1 นา้ มันแรฟ่ ไู รซ์ มสี ว่ นผสมของกา้ มะถนั 0.5-0.8% มีลกั ษณะใสให้การหล่อล่ืน เครือ่ งมือ ขณะท้ากับเหล็กกลา้ คาร์บอนต้่า และวัสดเุ หล็กเหนียว 3.2.2 น้ามันแรซ่ ลั โฟ-โครลิเนต (Solfo-Chlorinated) มสี ่วนผสมของกา้ มะถนั 3% และคลอรนี 1% จะช่วยรกั ษาคมตัดของเคร่อื งมือตัดได้ดเี หมาะกับเหล็กกลา้ คาร์บอนต่้า และเหล็กกลา้ ผสมโครเมียม 4. คณุ สมบัตขิ องวัสดุหล่อเย็นท่ดี ี 4.1 ตอ้ งมีความใสพอสมควร 4.2 ป้องกนั การเกิดสนิม 4.3 มแี รงดงึ ทผี่ ิวหนา้ ต่้า 4.4 ตอ้ งไม่ทา้ ให้บูดเนา่ อันเปน็ ตน้ เหตุใหเ้ กิดกลน่ิ และเชือโรค 4.5 ชว่ ยให้ผิวงานเรียบ 4.6 ผสมเข้ากบั น้าไดด้ ี 4.7 ระบายความร้อนชินงาน 4.8 มีประสิทธภิ าพการหลอ่ ล่ืนสูง 4.9 ชะพาเศษโลหะออกจากชนิ งาน 4.10 ทนตอ่ แรงกดอัด 4.11 ต้านทานการเสื่อมสภาพ 4.12 ตา้ นทานการเปล่ยี นแปลงทางชีวภาพ 4.13 ไมเ่ กดิ ฟองระว่างใช้งาน 4.14 มีประสิทธภิ าพในการแทรกซึม 4.15 สามารถลา้ งออกได้ 4.16 ไมต่ ดิ ไฟหรือทา้ ให้ติดไฟงา่ ย 4.17 ไมท่ ้าปฏิกริ ยิ ากับวัสดุอน่ื 4.18 ไม่มีกล่ินหรือกลนิ่ น้อย 4.19 ไม่อันตรายตอ่ ส่งิ แวดล้อม 4.20 สามารถกรองหรือน้ากลบั มาใชใ้ หม่ได้ 4.21 ไมร่ ะคายเคืองผวิ หนัง

แผนการจัดการเรียนรู้ที่ 4 ชอ่ื วิชา วสั ดุงานช่างอุตสาหกรรม เวลาเรียนรวม 36 ชั่วโมง ชอ่ื หน่วย วัสดหุ ลอ่ เย็น สอนคร้ังที่ 7 – 8 ชอ่ื เรื่อง วสั ดหุ ล่อเยน็ จานวน 4 ช่ัวโมง 5. หนา้ ท่ีของนา้ มันหล่อเย็น ในกระบวนการตัดกลงึ วสั ดุ ไม่วา่ จะเป็นโลหะ เชน่ เหล็กคารบ์ อนต่้า เหลก็ ไร้สนิม เป็นตน้ หรืออโลหะ เช่น เซรามิค แก้ว เป็นต้น จุดประสงค์ที่ส้าคัญคือ ได้ชินงานที่ถูกต้อง ทังขนาดและความเรียบของผิวงานนัน ชนิด ของเคร่ืองจักร ชนิดของชินงาน ความเร็วในการตัด ชนิดของคมเคร่ืองมือ จนกระท่ังน้ามันหล่อเย็นท่ีใช้ ล้วนแต่มี ผลกระทบและมีหน้าท่ีแตกต่างกันไป การระบายความร้อนและการหล่อลื่น คือหัวใจของน้ามันหล่อล่ืน ซ่ึงจะ ส้าคัญมากหรอื นอ้ ยขึนอยู่กบั ลักษณะของงานและชนิ งานนนั ๆ หน้าทีข่ องนา้ มนั หลอ่ เยน็ มีดังต่อไปนี 5.1 ระบายความร้อนทีเ่ กิดขึนกบั การตดั เฉอื นเนือวสั ดุออกจากชนิ งาน และระบายความรอ้ นทเ่ี กดิ จากแรงเสียดทานของเศษชินงานกบั คมเครื่องมือ 5.2 หลอ่ ลื่นเพ่อื ลดแรงเสียดทานที่เกิดขนึ 5.3 ชะพาเศษชินงาน และเศษคมเครื่องมือให้ออกจากบริเวณตดั เฉอื น 5.4 ป้องกนั สนิมชนิ งานและคมเคร่ืองจักร 6. การใชง้ านวัสดุหล่อเยน็ 6.1 น้ามนั ตดั (cutting Oil) ไดแ้ ก่ น้ามนั สัตว์ นา้ มนั แร่ น้ามันพชื ซง่ึ ใช้กบั งานทีม่ ีความเรว็ รอบต่้า งานท่ีต้องการผวิ เรียบ เชน่ งานทางขึนรปู งานตัดเกลียว และงานกัด เปน็ ตน้ 6.2 นา้ มนั สบู่ (Emulsion Oil) ไดแ้ ก่ น้ามันแร่ผสมกับสบู่ประมาณ 5-10% แลว้ เตมิ นา้ มนั ลงไป อีกประมาณ 10% ใช้กับงานท่ีเกดิ ความร้อนสูง หรอื งานท่ีมีความเร็วรอบสงู เช่น งานไส งานกลึงปอก งานปาด หน้าทวั่ ๆ ไป เป็นต้น 6.3 นา้ มนั เจาะ (Boring Oil) ได้แก่ น้ามนั แร่ผสมกบั สบู่ประมาณ 5-10% ใชก้ ับงานเจาะทว่ั ๆ ไป เช่น งานล่อเยน็ ชินงานเจาะ เป็นต้น 6.4 นา้ (Water) ไดแ้ ก่ นา้ ท่วั ๆ ไป สามารถระบายความร้อนได้ดี เชน่ หมอ้ นา้ เครื่องยนต์ทวั่ ไป เป็นต้น 6.5 อากาศ (Air) ไดแ้ ก่ ลมตามธรรมชาตใิ ช้ในการระบายความร้อนได้ดีพอสมควร แต่จะไม่ดเี ทา่ กบั น้า สว่ นมากจะใช้ระบายความร้อนในรถยนต์ คอมพิวเตอร์ หรือตัดเฉอื นโลหะบางชนิด เช่น อลูมเิ นยี ม เป็นต้น 7. ประโยชน์ของนา้ มนั หล่อเย็น 7.1 ลดความร้อนของอุปกรณต์ ่าง ๆ ขณะตดั โลหะ 7.2 ป้องกนั รอยท่ีอาจเกิดขึนกบั รอยตดั ชินงาน 7.3 ลดคา่ ใชจ้ า่ ยด้านเคร่ืองมือกล จาการเส่ือมสภาพ และชา้ รดุ ของอปุ กรณ์ 7.4 เพ่ิมความเร็วในการตัดโลหะ ท้าให้ประหยัดเวลาในการท้างาน 7.5 ลดคา่ ใชจ้ า่ ยในการท้างาน หากใช้วิธกี ารตัดแบบอนื่

แผนการจัดการเรยี นรู้ที่ 4 ชือ่ วิชา วสั ดุงานชา่ งอุตสาหกรรม เวลาเรยี นรวม 36 ช่ัวโมง ชือ่ หน่วย วสั ดุหลอ่ เยน็ สอนคร้ังที่ 7 – 8 ช่ือเรื่อง วสั ดหุ ล่อเยน็ จานวน 4 ช่ัวโมง 8. ผลกระทบของสารหล่อเย็นต่อสุขภาพ สารหล่อเย็นเมื่อใช้ไปนาน ๆ หรือเอามาใช้ซ้า ๆ จะมีการเปลี่ยนแปลงทางเคมีหรือเกิดปฏิกิริยาของ สารเคมี ที่เป็นส่วนผสมมากมายหลายอย่างปะปนกัน การก่อโรคส่วนใหญ่เกิดจากสารองค์ประกอบแต่ละชนิด น่ันเอง ดังนันผู้ที่ท้างานทางด้านอาชีวอนามัยควรทราบว่าพนักงานของตนสัมผัสกับน้าหล่อเย็นที่มีองค์ประกอบ ของ สารเคมีกลุ่มใดอยู่บ้าง เพื่อที่จะได้สามารถหามาตรการหรือวิธีป้องกันผลกระทบท่ีอาจจะเกิดขึนกับ ผู้ปฏิบัติงานของตนได้ วิธีการเบืองต้นควรต้องศึกษาข้อมูลของสารหล่อเย็นท่ีสถานประกอบการนันซือมาน่ันเอง นอกจากนันยงั ตอ้ งศกึ ษาและวิเคราะห์หาข้อมูลเกี่ยวกับผลกระทบทอี่ าจเกดิ ขึนจากสารท่ีเกดิ จากการเปล่ยี นแปลง ทางเคมีหรือเกิดจากปฏิกิริยาเคมขี องสารเคมีทเ่ี ป็นส่วนผสม อาจเกิดสารท่ีมอี ันตรายเพิ่มมากขึน ได้แก่ สารไนโตร ซามีน (nitrosamine) ซ่ึงจัดเป็นสารก่อมะเร็งชนิดหนึ่ง นอกจากนันแบคทีเรีย (bacteria) และเชือรา (fungi) สามารถเจริญเติบโตขึนได้ในสารหล่อเย็นได้เป็นอย่างดี แบคทีเรีย และเชือรากลายเชือโรคท่ีท้าให้เกิดโรคทางเดิน หายใจตา่ ง ๆ รว่ มกบั ผลกระทบโดยตรงจากสารเคมเี พ่ิมมากขึน 8.1 ผลตอ่ ทางเดนิ หายใจ เมือ่ สูดดมไอระเหยหรือละอองของสารหลอ่ เยน็ เขา้ ไป หากใช้สารหล่อเย็น กลุ่มน้ามันปโิ ตรเลยี ม (petroleum oil) หรอื มีส่วนผสมของนา้ มันปิโตรเลยี มมากอาจทา้ ใหเ้ กดิ อาการระคายเคอื ง ระบบทางเดนิ หายใจ ระคายเคอื งต่อเยื่อบุ 8.2 ระบบควบคุมการหายใจมีความผิดปกติ ท้าให้อวยั วะตา่ ง ๆ เกิดการสูญเสยี หนา้ ท่ีหรือมกี ารกด หรอื ทา้ ลายระบบประสาทสว่ นกลางไต ไขกระดูกถูกท้าลาย สารบางชนิดยังมีผลตอ่ ตับ ไต กรณีเรือรังจะมีอาการ ทางสมอง ไดแ้ ก่ สญู เสียความทรงจา้ เดินเซ เสยี การทรงตวั หรือมีอาการอ่อนแรงและชาปลายมอื ปลายเท้าจาก การเสือ่ มของเส้นประสาทส่วนปลาย 8.3 ผลกอ่ มะเรง็ มแี นวคิดว่าการท้างานสัมผัสสารหลอ่ เย็นอาจท้าให้เพิ่มความเสีย่ งต่อการเปน็ มะเรง็ บางชนดิ ได้ เชน่ มะเรง็ ลา้ ไส้ส่วนปลาย ตับอ่อน กล่องเสียง ผวิ หนงั หลอดอาหารและกระเพาะปญสสาวะ เปน็ ตน้ กิจกรรมการเรยี นการสอน ในการจัดการเรียนการสอนรายวิชาวัสดงุ านช่างอุตสาหกรรม ไดก้ ้าหนดกจิ กรรมการเรยี นการสอนให้ ผู้เรยี นเกิดการเรยี นรโู้ ดยใช้วิธกี ารจัดการเรยี นรู้แบบบรรยาย มขี นั ตอนในการดา้ เนินกจิ กรรมการเรียนการสอน ดังนี กจิ กรรมการเรียนการสอน (สอนครงั ที่ 7 ) เวลา ๒ ชัว่ โมง/สปั ดาห์ การนาเข้าส่บู ทเรียน 1. ครเู ช็คชอ่ื และตรวจอปุ กรณ์การเรียน 2. ครูกา้ หนดจดุ ประสงค์การเรียนรู้ท่ีชัดเจน และครูแจง้ จดุ ประสงคป์ ระจา้ หนว่ ยการเรยี นรู้และ สาระท่ีสา้ คญั ใหน้ กั เรยี นทราบ 3. ครูตงั ค้าถาม ถามนักเรียนในเร่ืองความรู้ ความเขา้ ใจเก่ียวกับความเขา้ ใจเกย่ี วกบั ความหมาย ของวัสดุหลอ่ เยน็ การเลอื กใชว้ ัสดหุ ล่อเย็น และชนิดของวัสดุหล่อเย็น

แผนการจดั การเรยี นรู้ท่ี 4 ชื่อเร่อื ง ช่ือวิชา วัสดุงานชา่ งอุตสาหกรรม เวลาเรยี นรวม 36 ช่ัวโมง ชอ่ื หน่วย วัสดหุ ล่อเยน็ สอนคร้ังท่ี 7 – 8 วัสดหุ ล่อเย็น จานวน 4 ชั่วโมง ข้นั เตรียมการ 1. ครกู ้าหนดจดุ ประสงค์การเรียนรทู้ ่ชี ัดเจน 2. ครูเตรียมเนือหาเหมาะสมกับเวลาและการสอนในแตล่ ะครงั 3. ครเู ตรียมสอ่ื บทเรยี นออนไลน์ วิชาวัสดุงานชา่ งอตุ สาหกรรม เพ่อื ประกอบการอธบิ ายเนือหา เกี่ยวกับวัสดุหลอ่ เย็น 4. ชอ่ งทางเขา้ สสู่ อื่ บทเรยี นออนไลน์ เวบ็ ไซตว์ ิชาวัสดงุ านชา่ งอุตสาหกรรม 5. QR-CODE เพ่ือสอื่ บทเรยี นออนไลน์ วชิ าวสั ดุงานช่างอตุ สาหกรรม การดาเนินการสอน 1. นกั เรยี นท้าแบบทดสอบกอ่ นเรยี น เรอ่ื ง วัสดุหล่อเย็น โดยใชแ้ บบทดสอบก่อนเรียน 2. ครเู ฉลยแบบทดสอบก่อนเรยี น เรอื่ ง วสั ดหุ ลอ่ เย็น 3. ครูอธบิ ายความหมายของวัสดุหลอ่ เย็น 4. นักเรยี นฟงญ ครูอธบิ ายและซักถามเม่ือไม่เข้าใจ หรอื มีข้อสงสัย 5. ครอู ธบิ ายการเลือกใชว้ ัสดุหล่อเย็น 6. นกั เรยี นฟญงครอู ธบิ ายและซกั ถามเมื่อไม่เข้าใจ หรือมีข้อสงสัย 7. ครูอธบิ ายเกยี่ วกับการชนิดของวสั ดุหล่อเย็น 8. นกั เรียนฟญงครูอธบิ ายและซกั ถามเมอื่ ไม่เข้าใจ หรอื มีข้อสงสยั 9. ครูมอบหมายแบบฝึกหัดการจ้าแนกความหมาย องค์ประกอบและชนิดของวัสดุหล่อเย็น แบบฝึกหัด (Liveworksheet) 10. ครมู อบหมายใบงาน เร่ืององค์ประกอบของน้ามนั หล่อเยน็ และใบงาน เร่ืองชนดิ และการเลอื กใช้ วัสดุหลอ่ เย็น 11. นักเรยี นสามารถศกึ ษาคน้ ควา้ เพมิ่ เติมได้จาก สื่อบทเรยี นออนไลน์ วิชาวสั ดุงานชา่ งอุตสาหกรรม ขน้ั สรปุ ผลการเรยี น ๑. ครสู รปุ เนอื หาที่เรยี นมาใหน้ กั เรียนทา้ ความเข้าใจอีกครัง ๒. ครูตังคา้ ถามให้นักเรยี นได้คดิ ทบทวนและตอบคา้ ถาม ๓. ครเู ปดิ โอกาสให้นกั เรยี นซกั ถาม

แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 4 ชื่อเร่อื ง ชื่อวิชา วสั ดุงานช่างอตุ สาหกรรม เวลาเรียนรวม 36 ชั่วโมง ช่อื หน่วย วสั ดหุ ลอ่ เย็น สอนครั้งที่ 7 – 8 วัสดุหล่อเย็น จานวน 4 ช่ัวโมง กจิ กรรมการเรียนการสอน (สอนครงั ท่ี 8 ) เวลา ๒ ช่วั โมง/สัปดาห์ การนาเข้าสู่บทเรียน 1. ครูเชค็ ชื่อ และตรวจอปุ กรณ์การเรยี น 2. ครกู ้าหนดจดุ ประสงค์การเรยี นรู้ทช่ี ัดเจน และครแู จ้งจดุ ประสงคป์ ระจ้าหน่วยการเรยี นรแู้ ละ สาระทส่ี ้าคัญใหน้ ักเรยี นทราบ 3. ครูตงั คา้ ถาม ถามนักเรียนในเร่ืองความรู้ ความเขา้ ใจเกย่ี วกับคุณสมบตั ิของวัสดหุ ลอ่ เย็นทดี่ ี หน้าที่ของน้ามันหล่อเย็น การใช้งานวัสดุหล่อเย็น ประโยชน์ของน้ามันหล่อเย็น ผลกระทบของสารหล่อเย็นต่อ สขุ ภาพ ขั้นเตรยี มการ 1. ครูก้าหนดจุดประสงค์การเรียนรทู้ ชี่ ัดเจน 2. ครูเตรียมเนอื หาเหมาะสมกับเวลาและการสอนในแต่ละครัง 3. ครเู ตรียมส่ือบทเรยี นออนไลน์ วิชาวัสดุงานชา่ งอตุ สาหกรรม เพ่อื ประกอบการอธบิ ายเนือหา เก่ยี วกบั วัสดุหล่อเยน็ 4. ช่องทางเขา้ สู่สอื่ บทเรยี นออนไลน์ เว็บไซต์วิชาวสั ดุงานชา่ งอตุ สาหกรรม 5. QR-CODE เพ่ือส่ือบทเรยี นออนไลน์ วิชาวัสดุงานช่างอตุ สาหกรรม การดาเนินการสอน 1. ครูอธบิ ายเก่ยี วกับคณุ สมบัติของวัสดหุ ล่อเย็นท่ดี ี 2. นักเรียนฟญงครูอธบิ ายและซกั ถามเม่ือไมเ่ ข้าใจ 3. ครูอธิบายเกี่ยวกับหน้าท่ีของน้ามันหล่อเย็น ผลกระทบของสารหล่อเย็นต่อสุขภาพ วิธีป้องกัน อนั ตรายจากสารหลอ่ เยน็ การบ้ารุงรกั ษานา้ มนั หล่อเย็น 4. ครูอธบิ ายเพม่ิ เติมในสว่ นท่นี กั เรียนไม่เข้าใจ หรือมีข้อสงสัย 5. นักเรียนสามารถศึกษาค้นคว้าเพม่ิ เติมไดจ้ าก สอื่ บทเรียนออนไลน์ วิชาวัสดุงานชา่ งอตุ สาหกรรม 6. ครูมอบหมายแบบฝึกหัดออนไลน์ (Liveworksheet) เรื่องการจ้าแนกคุณสมบัติ หน้าที่ และ ประโยชน์ของน้ามันหล่อเย็น

แผนการจดั การเรียนรู้ท่ี 4 ช่อื วิชา วสั ดุงานชา่ งอุตสาหกรรม เวลาเรยี นรวม 36 ชั่วโมง ชอื่ หน่วย วัสดหุ ลอ่ เยน็ สอนคร้ังท่ี 7 – 8 ชือ่ เร่อื ง วัสดุหล่อเยน็ จานวน 4 ชั่วโมง 7. ครมู อบหมายใบงาน เร่อื งประโยชน์และการบ้ารุงรักษาน้ามันหลอ่ ลื่น 8. นักเรียนท้าแบบทดสอบหลังเรียน เรื่องวสั ดุหล่อเยน็ ข้นั สรุปผลการเรียน ๑. ครตู รวจแบบทดสอบหลังเรียน และเฉลยค้าตอบ ๒. ครสู รุปเนือหาทเี่ รยี นมาให้นกั เรียนทา้ ความเข้าใจอกี ครงั ๓. ครตู งั คา้ ถามให้นักเรียนได้คิดทบทวนและตอบคา้ ถาม ๔. ครเู ปิดโอกาสใหน้ กั เรียนซกั ถาม สอ่ื การสอน เอกสารประกอบการเรียน วิชาวัสดงุ านชา่ งอุสาหกรรม รหัสวิชา 20100-1002 โสฬส เกษวริ ยิ ะการณ์ ส่ือบทเรยี นออนไลน์ วิชาวัสดุงานช่างอุตสาหกรรม เพื่อประกอบการอธิบายเนอื หาเกี่ยวกับวัสดงุ านชา่ ง อตุ สาหกรรม สอื่ แบบฝึกหัด-ใบงาน Liveworksheet วิชาวัสดุงานชา่ งอสุ าหกรรม หน่วยที่ 4 ส่ือนา้ เสนอโปรแกรม PowerPoint วชิ าวสั ดุงานชา่ งอสุ าหกรรม หน่วยท่ี 4 งานท่มี อบหมาย/กจิ กรรม 1. แบบฝกึ หัด (Liveworksheet) หนว่ ยท่ี 4 เรอื่ งการจา้ แนกความหมาย องค์ประกอบและชนดิ ของวสั ดุหลอ่ เย็น 2. ใบงาน เรือ่ งองค์ประกอบของนา้ มันหล่อเยน็ เร่ืองชนดิ และการเลอื กใชว้ สั ดหุ ล่อเย็นและเร่อื ง ประโยชน์และการบ้ารุงรักษานา้ มนั หลอ่ ล่ืน การวัดและประเมนิ ผล วัดผล/ประเมนิ ผล วิธกี าร เครื่องมอื เกณฑ์ ๑. สมรรถนะท่ี - ท้าแบบฝกึ หัด - แบบฝกึ หัด (Liveworksheet) - ผา่ นเกณฑ์รอ้ ยละ 7๐ พึงประสงค์ - ทา้ ใบงานหนว่ ยที่ 4 หนว่ ยท่ี 4 - ใบงานหนว่ ยท่ี 4 ๒. คุณลักษณะ - ประเมนิ คณุ ลักษณะ - แบบประเมนิ คุณลกั ษณะ - ผ่านเกณฑร์ ้อยละ ๘๐ อันพึงประสงค์ อนั พึงประสงค์ อนั พึงประสงค์

แผนการจัดการเรียนร้มู ่งุ เนน้ สมรรถนะ วิชา วัสดงุ านชา่ งอุตสาหกรรม (๒๐๑๐๐-๑๐๐๒) หลกั สตู รประกาศนียบัตรวิชาชพี พทุ ธศกั ราช ๒๕๖๒ ประเภทวิชา อตุ สาหกรรม นายโสฬส เกษวิริยะการณ์ ตาแหน่ง ครู ชานาญการพิเศษ แผนกวชิ าเทคนคิ พืน้ ฐาน วทิ ยาลัยเทคนิคชุมพร สานกั งานคณะกรรมการการอาชวี ศกึ ษา