4.แนวทางการพัฒนาคุณธรรมจริยธรรมของครู

4.แนวทางการพฒั นาคณุ ธรรมจริยธรรม ของครู

การเขา้ ใจความหมายและเป้าหมายที่ถกู ตอ้ ง มานะ ในภาษาบาลี หมายถึง ความถือตวั ตอ้ งการเดน่ เหนือคนอ่ืน ตอ้ งการความย่ิงใหญ่ แตค่ นทว่ั ไปจะมีความเขา้ ใจวา่ มานะ หมายถึง ความ เพียรพยายาม ความอดทน เชน่ ลูกตอ้ งมานะพากเพียรเรียนหนงั สือจะได้ เป็นใหญเ่ ป็นโตและร่ารวย สนั โดษ เป้าหมายของสนั โดษ คือ เพ่ือใหค้ นมีความพอใจในส่ิงท่ี ไดม้ าดว้ ยความเพียรพยายามของตนเองโดยสุจริตไมอ่ ยากไดใ้ นส่ิงท่ี ไมไ่ ดท้ าเองหรือเป็นของคนอ่ืน สนั โดษจึงป้องกนั ความโลภและ อยากไดข้ องของคนอ่ืนโดยงา่ ยและป้องกนั การกระทาทุจริต

การพฒั นาเป็ นชุดจริยธรรม เน่ืองจากคุณธรรมจริยธรรมแตล่ ะประการจะมีคุณธรรมจริยธรรมอ่ืน ๆ ท่ีสมั พนั ธก์ นั และประกอบกนั เพ่ือใหเ้ กิดคุณคา่ ท่ีแทจ้ ริง การพฒั นา คุณธรรมจริยธรรมจึงไมอ่ าจพฒั นาคุณธรรมจริยธรรมประการเดียวแบบ เด่ียว ๆ ได้ ตอ้ งพฒั นาในลกั ษณะท่ีเป็นชุดจริยธรรม

3. การพฒั นาจริยธรรมท่ีครบวงจร จริยธรรมท่ีจะเกิดผลตามหลกั ธรรมนนั้ จะตอ้ งไดร้ ับการพฒั นาท่ีครบ วงจร หากไมค่ รบวงจรจะไมเ่ กิดผลดีตามหลกั การและอาจเกิดผลเสีย ดว้ ย ตวั อยา่ งเชน่ คุณธรรมเก่ียวกบั สนั โดษ การท่ีสนั โดษมีเป้าหมาย เพ่ือการพอใจส่ิงไดม้ าดว้ ยความเพียรในทางท่ีสุจริต จะทาใหจ้ ิตใจของผู้ มีความสนั โดษไมว่ ุน่ วายกงั วลกบั การแสวงหาทางวตั ถุ ทาใหส้ ามารถใช้ เวลาและกาลงั ความสามารถในการทาหนา้ ท่ีและส่ิงท่ีดีงามไดอ้ ยา่ งเต็มท่ี

4. การพฒั นาตามขนั้ ตอน คุณธรรมจริยธรรมแตล่ ะประการจะมีขน้ั ตอนหลกั ๆ ของ การพฒั นาซ่ึงครูจะตอ้ งเขา้ ใจ โดยอาจแบง่ เป็นการพฒั นา จริยธรรมเด่ียว และการพฒั นาเป็นชุด

การพฒั นาคณุ ธรรมจริยธรรมเด่ียว ๆ 1. เขา้ ใจในส่ิงท่ีเกิดข้ึน คือ การรูเ้ ทา่ ทนั ความจริงทง้ั หลายวา่ เป็นอนิจจงั (ปญั ญา) 2. ปลงใจได้ โดยจิตไมห่ วน่ั ไหว และมีความสุข (จิตใจเป็น อิสระหรื อวิมุตติ) 3. รูว้ า่ ความไมเ่ ท่ียงแลว้ เปล่ียนแปลงนนั้ เป็นไปตามเหตุปัจจยั จึงสืบสาวหาเหตุปัจจยั (โยนิโสมนสิการ)

การพฒั นาจริยธรรมเป็ นชุด การพฒั นาจริยธรรม เป็นชุดมีขนั้ ตอนหลกั ดงั น้ี 1. วิเคราะหเ์ หตุการณ์ การกระทา หรือบุคคลท่ีเก่ียวขอ้ ง 2. สืบสาวหาสาเหตุท่ีแทจ้ ริง 3. สรา้ งจริยธรรม

ตวั อย่างพฤติกรรมของคณุ ธรรมจริยธรรมของความซื่อสตั ย์ 1. ความซื่อสัตย์ต่อตนเอง คือมีความรู้สึกผดิ ชอบชวั่ ดี มีความละอาย และเกรงกลวั ต่อความผดิ พฤติกรรม - ไม่สบั ปลบั กลบั กลอก - ไม่คลอ้ ยตามพวกท่ีลากหรือชกั จูงไปในทางที่เสื่อมเสีย - มน่ั คงต่อการกระทาดีของตน - ไม่คดโกงความต้งั ใจทาจริง - ประพฤติตรงตามพดู และคิด

2. ความซื่อสตั ยส์ จุ ริตต่อหนา้ ท่ีการงาน พฤติกรรม - ไมเ่ อาเวลาทางานในหนา้ ท่ีไปใชท้ าประโยชนส์ ว่ นตวั - ไมใ่ ชอ้ านาจหนา้ ท่ีทาประโยชน์สว่ นตวั

3. ความซ่ือสตั ยต์ ่อบุคคล คือมีความซ่ือตรงตอ่ ผูอ้ ่ืน ตอ่ มิตร ตอ่ หวั หนา้ งาน ตอ่ ผูม้ ีพระคุณ พฤติกรรม - ประพฤติตรงไปตรงมาไมค่ ิดคดตอ่ ผูอ้ ่ืน - ไมช่ กั ชวนไปในทางท่ีเส่ือมเสีย - ไมส่ อพลอเพ่ือหาประโยชน์สว่ นตน - เตือนสติและแนะนาในส่ิงท่ีเป็นประโยชน์ - ยินดีในความสาเร็จของผูอ้ ่ืน ไมค่ ิดริษยาหรือกลน่ั แกลง้

5. ความซื่อสัตย์ต่อคณะ สังคม และ ประเทศชาติ พฤตกิ รรม - ร่วมมือร่วมใจกนั ทางานดว้ ยความบริสุทธ์ิใจ - ไม่เห็นแก่ประโยชนส์ ่วนตน หรือเอาดีเขา้ ตน - ไม่ร่วมมือทางานใด ๆ ท่ีผดิ กฎหมาย หรือระเบียบ - ขอ้ บงั คบั ของสงั คมและหมู่คณะ

5. พฤติกรรมเก่ียวกบั ความไมซ่ ่ือสตั ยท์ ่ีมกั จะพบเสมอในชีวิตประจาวนั เชน่ - ผูบ้ งั คบั บญั ชาไมอ่ ยูก่ ็ไมท่ างาน - มาทางานชา้ เลิกกอ่ นเวลาท่ีกาหนด - ยืมของจากคนอ่ืนแลว้ ทาเป็นลืมไมส่ ง่ คืน - ทาของผูอ้ ่ืนเสียหายแลว้ น่ิงเสีย - ทางานแตเ่ ฉพาะหนา้ ทางานลวก ๆ - ซ้ือของสตางคท์ อนเกินก็น่ิงเฉยเสีย - เอาของคนอ่ืนมาเป็นของตน - ข้ีฉอ้ ตระบดั สตั ย์ ลกั ลอบ ยกั ยอก - ไมช่ าระหน้ี ไมร่ กั ษาคามน่ั สญั ญา ทุจริตตอ่ หนา้ ท่ี การคดโกง กลา่ วเท็จ การ บิดพล้ิว - การหลอกลวง ไมต่ รงตอ่ เวลา

5. การพฒั นาองคป์ ระกอบของการพฒั นาคณุ ธรรมจริยธรรม องคป์ ระกอบของการพฒั นาจริยธรรมแบง่ เป็น องคป์ ระกอบภายนอก และองคป์ ระกอบภายใน องคป์ ระกอบภายนอก คือ ส่ิงแวดลอ้ มทงั้ ดา้ นรูปธรรมและ นามธรรม เป็นสภาพเศรษฐกิจ ตวั แบบ คา่ นิยมในสงั คม การพฒั นา ส่ิงแวดลอ้ มภายนอกใหเ้ อ้ือตอ่ การพฒั นาคุณธรรมจริยธรรมจึงตอ้ งเป็น ความร่วมมือของผูเ้ ก่ียวขอ้ งหลายฝ่ายอยา่ งตอ่ เน่ืองและจริงจงั

องคป์ ระกอบภายใน ปัจจยั ภายในตวั บุคคลซ่ึงเป็นพ้ืนฐานของจริยธรรม จึง ตอ้ งสรา้ งข้ึนใหม้ ีในตวั คน ส่ิงแวดลอ้ มภายในท่ีสาคญั คือ 1. จิตสานึกในการศึกษา 2. แรงจูงใจ 3. การรูจ้ กั คิด