บทที่ 7 เครื่องมือวัดพฤติกรรมด้านทักษะพิสัย

- 115 - บทที่ 7 เครื่องมือวดั พฤติกรรมดานทกั ษะพิสัย จากกที่กลาวไวในบทที่ 5 และ 6 เกี่ยวกับเครื่องมือวัดพฤติกรรมดานพุทธิพิสัย คือ แบบทดสอบ และเครื่องมือวัดพฤติกรรมดานจิตพิสัย เชน แบบตรวจสอบรายการ แบบมาตราสวนประมาณคา แบบสังเกต แบบสัมภาษณ แบบวัดเชิงสถานการณ เปนตน ที่เปนการวัดคุณลักษณะ หรือคุณธรรมจริยธรรมของผูเรียน เพื่อใหเปนไปตามจุดมุงหมาย ของการวัดและประเมินผลการเรียนรูและตรงกับสภาพจริง สงเสริมใหผูเรียนมีโอกาสปฏิบัติ ใหมากยิ่งขึ้น เปนพฤติกรรมที่แสดงออกถึงความสามารถอยางเห็นไดชัดและพัฒนา จนกลายเปนทักษะของผูเรียน หรือเรียกวาการวัดและประเมินดานทักษะพิสัย เปนการวัด พฤติกรรมของผูเรียนดานการปฏิบตั ิที่เปนการวัดกระบวนการหรือผลผลิต หรือเรียกวาการวัด ความสามารถในการปฏิบัติงาน ครูผูสอนจึงตองมีการวัดและประเมินพฤติกรรมของผูเรียน ดวยเครื่องมือที่หลากหลายเพื่อจะวัดพฤติกรรมที่แสดงออกของผูเรียนไดอยางเหมาะสมและ ถูกตอง ดังนนั้ การดําเนินการวดั และประเมินผลการเรียนรูอยางมีประสิทธิภาพ จะทําใหพฒั นา ผูเรียนใหมีความรู ความสามารถ และมีทักษะ กระบวนการคิด เปนคนดี มีคุณธรม และ ดาํ รงชวี ิตในสังคมไดอยางเปนสขุ 1. เครือ่ งมือวดั พฤติกรรมดานทักษะพสิ ัย การวัดและประเมินผลการปฏิบัติกับความสามารถดานทักษะพิสัยมีความสัมพันธกัน เพราะทักษะพิสัยเปนความสามารถพื้นฐานของการปฏิบัติงาน เปนการตรวจสอบ ความสามารถในการดําเนินงานท้ังในสวนที่เปนวิธีการดําเนินงานและผลงานที่เกิดขึ้นวาสําเร็จ อยางมีประสิทธิภาพหรือไม และทักษะสะทอนใหเห็นไดจากผลงาน ทักษะในการทํางานจึงเปน คุณลักษณะที่เกิดจากความรูความคิดที่สัมพันธกับการเคลื่อนไหวของกลามเนื้อที่สัมพันธกัน การปฏิบัติงานจึงประกอบดวย 2 สวน คือ กระบวนการหรือวิธีการปฏิบัติ (Process) และ ผลงานหรือผลผลิต (Product) หรือในการประเมินการปฏิบัติจะตองพิจารณาท้ังผลผลิตและ วิธีการปฏิบัติไปในกิจกรรมเดียวกันก็ได การวัดและประเมินการปฏิบัติงานหรือวิธีการ เปนการวัดที่พิจารณาเฉพาะวิธีทํา วิธีปฏิบัติ ในการทํางานหรือกิจกรรมใหสําเร็จ เชน การทดลองในหองปฏิบัติการ การกลาว สุนทรพจน การประกวดรองเพลง เปน ตน

- 116 - การวัดและประเมินผลผลิตหรือผลงาน เปนการวัดที่พิจารณาผลผลิตเปนผลสุดทาย ที่ไดรับซึ่งจะตองดูที่ปริมาณและคุณภาพของสิ่งน้ันวาเปนไปตามที่กําหนดหรือตามที่ได วางมาตรฐานไวหรือไม 1) คุณภาพที่ดีของผลผลิตประกอบดวยคุณสมบัติอะไรบาง 2) คุณสมบตั ิแตละอยางทีด่ ีนั้นเปนอยางไร 3) ผลผลิตทีไ่ ด พิจารณาคุณคาแตล ะดา นเปน อยางไร เครื่องมือวัดพฤติกรรมทักษะพิสัย มีหลายประเภท ไดแก แบบบันทึกการทดสอบ ภาคปฏิบัติ แบบสังเกตพฤติกรรม แบบตรวจสอบรายการ มาตราสวนประมาณคา แฟมสะสม งาน และการประเมินตามสภาพจริง เปนตน ซึ่งบางสวนสามารถใชเครื่องมือและวิธีการสราง เดียวกนั กับเครื่องมอื วัดพฤติกรรมดานจติ พิสยั ดงั ที่กลาวไวในบทที่ 6 1.1 แบบบันทึกการทดสอบภาคปฏิบัติ คือ แบบวัดที่มีรายการกําหนดไว เพื่อพิจารณาคุณภาพของผลงานที่ใหผเู รียนลงมอื ปฏิบัติ และประเมินจากผลงาน ประเมินจาก กระบวนการปฏิบัติ หรือประเมินจากกระบวนกและผลงานของผูเรียน ตามสภาพที่กําหนด เปนเครื่องมือที่ใชกับกิจกรรมไดหลายระดับ มองเห็นทักษะและความสามารถในการ คิดระดบั สงู และตามสภาพความเปนจรงิ ตัวอยา งแบบบนั ทกึ การทดสอบภาคปฏิบตั ิ แบบประเมินทักษะปฏิบัติการทดลอง ทักษะการปฏิบัติการทดลอง ระดบั คะแนน 1 54 32 การเลือกใชอปุ กรณ/เคร่อื งมอื ในการทดลอง การใชอปุ กรณ/เครื่องมอื ในการทดลอง การทดลองตามแผนทีก่ ําหนด ผลการทดลอง (ที่มา: สถาบนั สงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีกระทรวงศกึ ษาธิการ, 2555) 1.2 แบบสังเกตพฤติกรรม คือ แบบวัดที่มีรายการกําหนดไวเพื่อสังเกตพฤติกรรม ในขณะที่มีการปฏิบัติของผูเรียนในการจัดการเรียนรู ผูสังเกตอาจเขาไปอยูรวมในกิจกรรม หรอื คอยเฝา ดูอยูหาง ๆ และบันทึกรายละเอียดของสิ่งที่ตองการสงั เกต

- 117 - ตวั อยางแบบสังเกตพฤติกรรม ระดบั การปฏิบตั ิ ไมป ฏิบตั ิ รายการ ปฏิบตั ิเปน ปฏิบตั ิ ปฏิบตั ิ นาน ๆ ประจํา บอ ยครงั้ บางครงั้ ครั้ง 1. ทํางานเสรจ็ เรยี บรอยตามเวลาที่ กาํ หนด 2. ขอคาํ แนะนําจากครูผสู อนหรอื เพื่อนเมื่อไมเขาใจ 3. ทาํ กิจกรรมดว ยความสนุกสนาน 4. มีสว นรวมในการทํากิจกรรม 5. ชว ยเหลอื แนะนาํ เพือ่ นในการทํา กิจกรรม 1.3 แบบตรวจสอบรายการ คือ รายการที่กําหนดเกี่ยวกับพฤติกรรมของผูเรียน ในการปฏิบัติในกิจกรรมการเรียนรู เปนการตรวจสอบหรือการสํารวจเปนการกําหนดน้ําหนัก คะแนน เชน ทาํ หรือ ไมทาํ ได หรือ ไมได เปน ตน ตัวอยางแบบตรวจสอบรายการ ชื่อ-สกุล รายการตรวจสอบการทํางานรายบุคคล ทาํ งานตอยังไมเสรจ็ ทาํ งานเสรจ็ เรียบรอ ย 1. ด.ช.ธนวิทย 2. ด.ญ.สภุ าพร 3. ด.ญ.พลอยใส 4. ด.ช. พงศศ กั ดา 5. ด.ช.ชัยชนะ 1.4 มาตราสวนประมาณคา มีลักษณะคลายกับแบบสาํ รวจรายการ แตมีการกําหนด ระดับพฤติกรรมการปฏิบัติหรือผลงานวาอยูในระดับใด นิยมใชเปนคะแนน 1 2 3 4 5 หรือ ไมปฏิบตั ิเลย ปฏิบัติเพียงเลก็ นอย ปฏิบตั ิบางครงั้ ปฏิบตั ิบอย ๆ ปฏิบตั ิเปนประจาํ

- 118 - ตวั อยา งมาตราสว นประมาณคา แบบประเมินการรอ งเพลงไทย (ประเมินกระบวนการ) พฤติกรรม ระดับคณุ ภาพ ไมดีเลย (1) ดีมาก (5) ดี (4) ปานกลาง (3) ไมด ี (2) 1. จังหวะการรอง 2. ทวงทาํ นอง 3. ระดบั เสียงสูง - ตํ่า (ที่มา; พิชิต ฤทธิจ์ รญู , 2553) 1.5 แฟมสะสมงาน เปนการวบรวมช้ินงานหรือผลงานของผูเรียน เพื่อสะทอน ความกาวหนาและความสาํ เรจ็ ของผูเรียน ตวั อยางแบบประเมินแฟม สะสมงาน แบบประเมินแฟมสะสมงานดีเดน (ประเมินผลผลิต) ช่อื -สกุล ..................................................................................................ช้ัน........................... ผปู ระเมินผลงาน  ตนเอง  เพือ่ น  ครูผสู อน คําชแี้ จง ใหผปู ระเมนิ ทาํ เครื่องหมาย  ลงในชอ งระดับคะณภาพของผลงานตามเกณฑ การประเมินแฟมสะสมงานดีเดนในแตละองคประกอบที่ประเมนิ องคประกอบท่จี ะประเมิน 4 ระดับคณุ ภาพ 1 32 ความสอดคลองระหวางผลงาน กบั จดุ ประสงคการเรียนรู รปู ลักษณะของแฟมสะสมงาน การจัดระบบแฟมสะสมงาน การเชอ่ื มโยงความสมั พันธ ระหวางผลงานในแฟมสะสมงาน

- 119 - สรุปผลการประเมิน ผเู รียนไดคะแนนแฟมสะสมงานดีเดน ..................... คะแนน มีคุณภาพอยูในระดับ..................... จุดเดนของแฟมสะสมงานดีเดนน้ี คือ ........................................................................................ จุดดอยของแฟมสะสมงานดีเดนที่ควรปรับปรุง คือ ................................................................... ลงชือ่ ........................................................... (..................................................................) ผปู ระเมิน (ที่มา: กมลวรรณ ตังธนกานนท, 2557) 2. ขนั้ ตอนการสรา งเครือ่ งมือวัดพฤติกรรมดา นทักษะพสิ ยั 2.1 ขั้นตอนการสรางเครื่องมือวัดพฤติกรรมดานทักษะพิสัย โดยใชแบบบันทึก การทดสอบภาคปฏิบัติ แบบสังเกตพฤติกรรม แบบตรวจสอบรายการ หรือมาตราสวน ประมาณคา ซึ่งการสรางเครื่องมือวัดพฤติกรรมดานทักษะพิสัย มีหลักการเดียวกัน กับกระบวนการสรางเครื่องมอื วัดในดานพุทธิพิสัยและทักษะพิสัย โดยความแตกตางในประเด็น การกําหนดรายงานประเมินและระดับพฤติกรรมของการประเมินใหชัดเจน ในที่นี้ขอนําเสนอ การสรางเครื่องมือวัดแบบตรวจสอบรายการและมาตราสวนประมาณคา (กมลวรรณ ตงั ธนกา นนท, 2557) ดงั นี้ การสรางแบบตรวจสอบรายการ (Checklist) ประกอบดวย 5 ขั้นตอนหลัก ดงั นี้ 1. ศึกษาและทําความเขาใจทฤษฎีและแนวคิดเกี่ยวกับทักษะการปฏิบัติที่ตองการ ประเมิน โดยเฉพาะอยางยิง่ ความหมายและองคป ระกอบของทักษะการปฏิบัติที่ตองการวัด 2. กําหนดขอรายการประเมินใหชัดเจน ขอรายการประเมินมีลักษณะเปนประเด็น ที่ใชในการประเมิน ซึ่งอาจะเปนข้ันตอนในการปฏิบัติหรือพฤติกรรมยอยในการปฏิบัติ หากเปนไปไดผูประเมินควรศึกษามาตรฐานหรือตัวช้ีวัดของทักษะการปฏิบัติที่ตองการประเมิน เพื่อใหมั่นใจไดวาไดขอรายการประเมินที่เปนประเด็นสําคัญจําเปนสําหรับการประเมินทักษะ การปฏิบัติน้ัน ๆ ในบริบทการประเมินทักษะการปฏิบัติในช้ันเรียน การสังเกตพฤติกรรมและ การปฏิบัติงานของผูเรียนในทักษะที่ตองการประเมิน สามารถชวยในการกําหนดขอรายการ ประเมินไดอยางถกู ตอง ชัดเจน และครอบคลุมมากยิง่ ข้นึ 3. เรียงลําดับขอรายการประเมิน โดยเรียงลาํ ดับขั้นตอนการปฏิบัติหรือพฤติกรรม ยอยที่จะประเมินตามลาํ ดับการเกิดขึ้นจริง

- 120 - 4. เขียนชองรายการผลการประเมิน (ชองรายการ “ปฏิบัติ” และชองรายการ “ไมปฏิบตั ิ” ในแตละการประเมิน 5. ระบุช่ือแบบตรวจสอบรายการประเมินตามทักษะที่ตองการประเมิน โดยเพิ่ม ชองกรอกขอมูลผูรับการประเมินหรือผูเรียน และผูประเมิน ไดแก ช่ือ ระดับชั้น วันเดือนป คาํ ชีแ้ จงที่ใช การสรางแบบมาตราสวนประมาณคา (Rating Scale) ไดแก 6 ข้ันตอน ดังนี้ 1. ศึกษาทาํ ความเขาใจกับทักษะการปฏิบตั ิที่ตองการประเมิน 2. กําหนดขอรายการประเมินใหชัดเจน ซึ่งอาจะเปนขั้นตอนในการปฏิบัติหรือ พฤติกรรมยอยในการปฏิบัติ หากเปนไปไดผูประเมินควรศึกษามาตรฐานหรือตัวช้ีวัดของทักษะ การปฏิบัติที่ตองการประเมิน เพื่อใหมั่นใจไดวาขอรายการประเมินเปนประเด็นสําคัญและจําเปน ในการประมินทกั ษะการปฏิบัตินั้น ๆ 3. เรียงลําดับขอรายการประเมิน โดยเรียงลําดับข้ันตอนการปฏิบตั ิหรือพฤติกรรม ยอยทีจ่ ะประเมินตามลําดับ 4. เขียนชอ งรายการผลการประเมินใหเปน ไปตามจาํ นวนระดบั ประเมินที่ตอ งการ 5. กําหนดคําบงช้ีระดับ (Verbal Label) หรือคะแนนนแตละระดับที่กําหนดไวใน ข้ันตอนที่ 3 เชน กรณี 3 ระดับ อาจกําหนดคําบงช้ีระดับเปน ดี พอใช ปรับปรุง หรือกรณี 4 ระดบั อาจกาํ หนดคําบงช้รี ะดับเปน ดีมาก ดี พอใช ปรับปรุง เปนตน 6. ระบุแบบประเมินคาตามทักษะการปฏิบัติที่ตองการประเมิน และเพิ่มเติม ชอ งกรอกขอมูลผรู ับการประเมินและผปู ระเมิน เชน ช่อื ระดบั ชน้ั วันเดือนป คาํ ชีแ้ จง เปนตน นอกจาก นั้นเครื่องมืออาจจะนําไป หาคุณ ภาพ เพื่ อใหแบ บ ป ระเมินน้ัน มีความนาเช่ือถือมากยิ่งขึ้น โดยหากสรางแบบประเมินแลวควรไปใหผูเชี่ยวชาญพิจารณา และ นาํ ไปทดลองใช (อนุวตั ิ คณู แกว, 2558) ดงั นี้ 1. หาความเที่ยงตรง (Validity) โดยใหผูเช่ียวชาญดานทางการศึกษาเนื้อหา ดานการวัดและประเมินผล เพื่อพิจารณาความเหมาะสมของเครื่องมือและเกณฑในการประเมิน แลวนํามาปรบั ปรุงแกไขใหเหมาะสม 2. หาความเช่ือมั่น (Reliability) หลังจากที่ปรับปรุงเครื่องมือตามขอเสนอแนะของ ผูเช่ียวชาญแลว นําเครื่องมือไปทดลองใชกับผูเรียน แลวนํามาหาคาความเช่ือม่ัน แลวปรับปรุง แกไขอีกคร้ังใหเหมาะสม

- 121 - 3. จัดพิมพเครื่องมือและคูมือฉบับสมบูรณ โดยจัดพิมพเปนรูปเลม พรอมท้ัง มีคูมืออธิบายวิธีการใชอยางชัดเจน โดยอธิบายเกีย่ วกับวิธีการนาํ ไปใชและวิธีการบันทึกคะแนน และแปลความหมายของคะแนน 2.2 ขัน้ ตอนการประเมินโดยใชแฟม สะสมงาน ดงั นี้ การประเมินแฟมสะสมงานมีข้ันตอน (Pearson Education Development Group , 2001 อางถึงใน กฤธยากาญจน โตพิทกั ษ, 2559) ดงั นี้ 1. การสะสมงาน (Collection) เปนขั้นตอนที่ผูเรียนจะตองสะสมและเก็บรักษา งานทั้งหมด ทักษะที่สําคัญในขั้นตอนนี้ คือ ทําใหผูเรียนเคยชินกับการสะสมและการสราง ช้ินงานและกอนที่จะสะสมตองทําความเขาใจกับผูเรียนเกี่ยวกับรายละเอียดของแฟมสะสม งาน แนวทางการใหคะแนน เพื่อที่ผูเรียนจะไดยึดเปนเปาหมายในการทํางานใหสอดคลองกับ เงือ่ นไขทีค่ รผู สู อนกาํ หนดไว 2. การคัดเลือกงาน (Selection) การคัดเลือกงานขึ้นอยูกับชนิดของแฟมสะสม งาน (เนนผลผลิตหรือ เนนกระบวนการ) และความกาวหนาอะไรที่ครูผูสอนกําหนดเปนเงื่อนไข ทีจ่ าํ เปนตองมีในแฟมสะสมงาน ในขั้นตอนนีผ้ เู รียนจะตอ งผานการทํางานมาเปนระยะเวลานาน สะสมไวแลวจึงเลือกงานที่จะนํามาใส ในแฟมสะสมงาน ผูเรียนอาจจะเลือกตามลําพังหรือ เลือกกับเพือ่ นและ/หรือกับครูผสู อน คุณลักษณะตาง ๆ ทีก่ ําหนดไวในหลักสูตรจะเปน แนวทาง ในการคดั เลือกงาน ซึ่งเปน งานปกติทีผ่ เู รียนทาํ ในชั้นเรยี น 3. การสะทอนงาน (Reflection) การสะทอนงานเปนข้ันตอนที่มีความสําคัญ ทีส่ ุดในการประเมนิ จากแฟมสะสมงานการสะทอนงานทาํ ใหแฟมสะสมงานมีความแตกตางจาก การสะสมตามปกติผูเรียนมักจะสะทอนงานโดยการเขียน ซึ่งถาสามารถสะทอนงาน ดวยปากเปลาไดตามหลักการของการประเมิน การเรียนรูตามสภาพจริงจะเปนการดี เด็กเล็ก มักจะใชการสะทอนงานดวยปากเปลา ผูเรียนจะไดอธิบายวาทําไมจึงเลือกงานช้ินนี้ เมื่อเปรียบเทียบกบั ช้นิ อ่ืนแลวเปนอยางไร ความรูหรอื ทักษะอะไรที่ผเู รียนใชใ นการทาํ งานครงั้ นี้ ผูเรียนสามารถปรับปรุงไดในฐานะผูเรียนรู ความสําคัญของขั้นตอนนี้คือการใหบทบาทผูเรียน เขาสูกระบวนการประเมิน ผูเรียนสามารถสังเกตผลสัมฤทธิ์ของตนเองไดโดยตรง และเม่ือ ประเมินตนเองจนเปน นิสัยกส็ ามารถปรบั ปรุงงานไดตามตองการ 4. การเช่ือมโยงงาน (Connection) การเช่ือมโยงงานนับวาเปนข้ันตอนสุดทาย ของการประเมินจากแฟมสะสมงาน ผลโดยตรงจากกระบวนการสะทอนงาน คือ การพิจารณา ผลสัมฤทธิ์ของตนเองและระบุทักษะและความรูที่นํามา ประยุกตใชในการสรางงาน ผูเรียน สามารถตอบคําถามที่วา “ทําไมเราจึงทําอยางนี้” ไดดวยตนเอง สามารถเช่ือมโยงระหวางงาน

- 122 - ในโรงเรียนกับคุณคาของสิ่งที่เรียนรู นอกจากนี้ผูเรียนควรเขามาทําความเขาใจหลักสูตร ท้ังหมดใหลึกซึ้งยิ่งขึ้นโดยมีบทบาทในการ ประเมินประสิทธิภาพของหลักสูตร สถานการณ ที่สองเกีย่ วกับการสรางความเชือ่ มโยงกับโลกนอกชั้นเรยี น 2.3 ขนั้ ตอนการประเมินตามสภาพจริง (พิชิต ฤทธิ์จรญู ,2553) ดังนี้ 1. ครูผูสอนและผูเรียนรวมกันกําหนดผลสัมฤทธิ์ที่ตองการ โดยวิเคราะหจาก หลักสตู รแกนกลาง หลกั สูตรสถานศึกษา คูมอื การเรียน ฯลฯ 2. ทําความเขาใจทีช่ ดั เจนกับลักษณะหรือความหมายของผลสัมฤทธิ์เหลานั้น 3. กําหนดแนวทางของงานที่จะตองปฏิบัติ ซึ่งเปน งานที่ทุกคนตองทําและงานที่ทํา ตามความสนใจ 4. กําหนดรายละเอียดของงานที่ตองปฏิบตั ิ 5. กําหนดกรอบการประเมิน โดยทําแผนผังการประเมินที่แสดงความสัมพันธของ เนือ้ หากับพฤติกรรมทีต่ องการประเมิน 6. กําหนดวิธีการประเมิน เชน การสังเกต การสัมภาษณ การบันทึก จาก ผเู กี่ยวของ การใชขอ สอบแบบเนนการปฏิบตั ิจรงิ การประเมินโดยใชแ ฟมสะสมงาน เปน ตน 7. กําหนดผูประเมนิ 8. กําหนดเกณฑการประเมนิ แนวทางในการเลือกสิ่งที่จะวดั และประเมนิ การปฏิบตั ิ มีดังนี้ 1) กําหนดวัตถุประสงคของงาน จะตองแจงใหเขารูวาวัตถุประสงคของงานวา มีวัตถปุ ระสงคอยางไร เวลาในการทํา งบประมาณ วัตถุดิบทีจ่ ะใช และผลผลิตทีต่ องการ 2) กําหนดการดําเนินงาน โดยกาํ หนดขนั้ ตอนทีจ่ ะปฏิบตั ิแตละข้ันตอนวา เปนอยางไร 3) กําหนดเง่ือนไข เปนการกําหนดสถานการณผูถูกประเมินจะตองใชทักษะ ในทํานองเดียวกัน เพราะจุดประสงคของการวัดเพื่อตองการวัดความสามารถในการปฏิบัติ ภายในสถานการณต าง ๆ ที่มุงไปสูจุดหมายเดียวกัน 4) กําหนดคณุ ลกั ษณะของสิง่ ทีจ่ ะประเมินใหชัดเจน 5) กําหนดแบบบันทึกหรือเครื่องมือ และคูมือในการประเมิน โดยในคูมือ การประเมินตองระบุถึงจุดมุงหมายของงาน คุณลักษณะที่จะประเมิน ความหมายของ คณุ ลักษณะ รวมทั้งเกณฑที่ใชในการใหคะแนนการประเมนิ

- 123 - 3. เกณฑก ารประเมินและเกณฑการใหคะแนน 3.1 ความหมายของเกณฑก ารประเมินและเกณฑการใหค ะแนน เกณฑการประเมิน (Rubric Assessment) ความหมาย คําวา Rubric หมายถึง กฎ หรือกติกา (Rule) สวนคําวา Rubric Assessment หมายถึง แนวทางการใหคะแนน ซึ่ง แยกแยะระดับตาง ๆ ของความสําเร็จในการเรียน หรือการปฏิบัติของผูเรียนไดอยางชัดเจน เกณฑการใหคะแนน (Scoring Rubric) หมายถึง การใหคะแนนที่เกิดจากการรวมกันระหวาง การกําหนดคะแนนและระดับคะแนน โดยเปนแนวทางการใหคะแนนทีร่ ะบุถึงความแตกตางของ ผลงานหรือประสิทธิภาพของงานนั้น ซึ่งจุดประสงคของการสรางเกณฑการประเมินและเกณฑ การใหคะแนน (สมศักดิ์ ภูวิภาดาวรรธ, 2544) คือ 1) เพื่อประเมินกระบวนการ (Process) เชน ประเมินการเรียนรูเปนทีม กลยุทธการสัมภาษณ เปนตน 2) เพื่อประเมนิ ผลผลิต (Product) เชน ประเมินแฟมสะสมงาน รายงานวิจัย นิทรรศการ ผลงานศิลปะ เปนตน 3) เพื่อประเมิน การปฏิบัติ (Performance) เชน ประเมนิ การนําเสนอปากเปลา การอภปิ ราย การสาธิต เปนตน 3.2 รูปแบบการกําหนดเกณฑก ารประเมิน การกําหนดเกณ ฑการประเมินที่ดีตองเหมาะสมกับงาน และมีเหตุมีผล บอกระดับของคะแนนได ผูเรียนสามารถประเมินดวยตนเองจากเกณฑที่ครูผูสอนสรางขึ้น โดยทัว่ ไปมี 2 แบบ (กมลวรรณ ตังธนกานนท, 2557; อนวุ ัติ คณู แกว, 2558) ดงั นี้ 3.2.1 การกําหนดเกณฑโดยภาพรวม (Holistic Rubric) เปนการอธิบาย ลักษณะคณุ ภาพของงาน โดยจะมีคําอธิบายลกั ษณะของงานในแตละระดับไวอยางชัดเจน ตวั อยาง ตารางที่ 7.1 แสดงเกณฑการใหคะแนนแบบภาพรวมของการประเมินการพูดภาษาอังกฤษ ระดบั คะแนน รายการประเมิน 5 (ดีมาก) ใชไวยากรณถูกตอง อธิบายไดชัดเจน ใชค าํ ที่หลากหลาย ใชภาษาทีท่ าํ ใหเกิดความรสู ึกสนกุ สนานและมองเห็นภาพ 4 (ดี) ใชไวยากรณถกู ตอง อธิบายไดชดั เจน ใชคาํ ทีห่ ลากหลาย ใชภาษาที่ทําใหเกิดความรสู ึกสนุกสนานและมองเหน็ ภาพ 3 (ปานกลาง) ใชไวยากรณถูกตอง เปน สวนมาก ใชไดเหมาะสม และเลือกใชค าํ ทีน่ าสนใจอยูบาน 2 (พอใช) ใชไวยากรณผดิ อยูบาน ใชคําไมคอยเหมาะสม และเลือกใชค ําทีไ่ มนาสนใจ 1 (ปรบั ปรงุ ) ใชไวยากรณผดิ ใชคาํ ตาง ๆ ไมถกู ตอง และใชคําซ้าํ ๆ กนั มากเกินไป (ที่มา: อนุวตั ิ คณู แกว, 2558)

- 124 - 3.2.2 การกําหนดเกณฑโดยแยกองคประกอบ (Analytic Rubric) เปนการอธิ ภายคุณภาพของงานโดยใหคะแนนเปนสวน ๆ ระบุรายละเอียดของเปนดาน ๆ วามีคุณภาพ อยางไร ตัวอยาง ตารางท่ี 7.2 แสดงเกณฑก ารใหคะแนนแบบแยกองคประกอบของแบบประเมินทักษะปฏิบตั ิการทดลอง ทกั ษะ ระดับคะแนน การปฏิบัติการทดลอง 3 2 1 การเลือกใชอุปกรณ/ เลือกใชอ ปุ กรณ/ เลือกใชอ ุปกรณ/ เลือกใชอ ุปกรณ/ เครื่องมอื ในการทดลอง เครือ่ งมอื ในการ เครือ่ งมอื ในการ เครือ่ งมอื ในการ ทดลองไดถูกตอง ทดลองไดถูกตองแต ทดลองไมถกู ตอง เหมาะสมกับงาน ไมเหมาะสมกับงาน การใชอุปกรณ/ ใชอปุ กรณ/เครื่องมือ ใชอปุ กรณ/เครื่องมือ ใชอปุ กรณ/เครื่องมือ เครื่องมอื ในการทดลอง ในการทดลองได ในการทดลองได ในการทดลองไม อยางคลองแคลว ถกู ตองตามหลักการ ถกู ตอง และถกู ตองตาม ปฏิบัติ แตไ ม หลกั การปฏิบตั ิ คลองแคลว การทดลองตามแผนที่ ทดลองตามวิธีการ ทดลองตามวิธีการ ทดลองตามวิธีการ กําหนด และข้ันตอนที่ และขั้นตอนที่ และข้ันตอนที่ กําหนดไวอยาง กาํ หนดไว มกี าร กาํ หนดไวหรอื ถูกตอง มกี าร ปรบั ปรุงแกไขบาง ดาํ เนินการขาม ปรบั ปรุงแกไขเปน ข้ันตอนทีก่ าํ หนดไว ระยะ ไมมีการปรับปรุง แกไข (ทีม่ า: สถาบันสงเสริมการสอนวิทยาศาสตรและเทคโนโลยีกระทรวงศกึ ษาธิการ, 2555) 3.3 ขั้นตอนการสรางเกณฑก ารประเมิน ข้ันตอนการสรางเกณฑการประเมนิ (กมลวรรณ ตงั ธนกานนท, 2557) ดังนี้ 3.3.1 ศึกษาและทําความเขาใจทฤษฎีและแนวคิดเกี่ยวกับทักษะการปฏิบัติ ทีต่ องการประเมิน 3.3.2 กําหนดสิ่งทีต่ องการประเมินตามจุดประสงคการเรยี นรู

- 125 - 3.3.3 กําหนดจํานวนระดบั คะแนนหรือระดับคุณภาพของลักษณะการปฏิบัติหรือ ผลการปฏิบัติ เชน ในเชิงปริมาณอาจกําหนดเปนระดับคะแนน 4 3 2 1 ตามลําดับ สวนใน เชิงคุณภาพอาจกําหนดเปนระดับ ดีมาก ดี พอใช ควรปรับปรุง ตามลําดับ เปนตน โดยท่ัวไป ในการประเมินจะกําหนดใหระดับคะแนนหรือระดับคุณภาพจํานวน 4-6 ระดับ (Johnson, Penny, & Gordon, 2009 อางถึงใน กมลวรรณ ตังธนกานนท, 2557) 3.3.4 กําหนดคําอธิบายลักษณะการปฏิบัติหรือผลการปฏิบัติของเกณฑแตละ ระดับ เชน สงู กลาง ตาํ่ ระดับคณุ ภาพละ 3 ตวั อยางขนึ้ ไป 3.3.5 นํารางเกณฑการใหคะแนนที่พัฒนาขึ้นไปพิจารณารวมกันกับผูเรียน เพื่อใหไดขอมูลยอนกลับเกี่ยวกับความเขาใจของผูเรียนที่มีตอรางเกณฑการใหคะแนน ที่พฒั นาขนึ้ 3.3.6 นําขอมูลยอนกลับที่ไดจากผูเรียนมาพิจารณาและปรับปรุงเกณฑการให คะแนนกอนนําไปใชจ รงิ การวัดและประเมินผลการเรียนรูตามจดุ มุงหมายเพื่อพัฒนาความกาวหนาในการ เรียนรูของผูเรียนและตัดสินผลการเรียนรู โดยอาศัยเครื่องมือที่มีคุณภาพและสอดคลองกับ วิธีการวดั และประเมินผลการเรยี นรูใหเหมาะสมกบั มาตรฐานการเรียนรูและตัวชี้วดั ในหลกั สตู ร จะเปนการพัฒนาผูเรียนใหมีคุณภาพ นอกจากน้ันยังมีเครื่องมือการวัดและประเมินผลเรียนรู ที่วัดความรูความสามารถสําหรับผูเรียนในศตวรรษที่ 21 ที่มุงเนนทักษะการคิดวิเคราะห ทักษะการสังเคราะห และการแกปญ หาในชีวิต หรือเรียกวา PISA (Programme for International Student Assessment) โดยรายละเอียดจะกลาวในบทที่ 11 ตอไป สรุป เครื่องมือวัดประเมินผลการเรียนรูดานทักษะพิสัย เปนเครื่องมือที่ใชวัดและประเมิน การปฏิบัติของผูเรียน ทักษะการปฏิบัติของผูเรียนสะทอนใหเห็นผลงานที่เปนคุณลักษณะ ทีเ่ กิดจากความรูความคิดที่สัมพันธกับการเคลือ่ นไหวของกลามเนอื้ ที่สัมพนั ธกัน ซึ่งการปฏิบัติ ประกอบดวย 2 สวน คือ กระบวนการและผลผลิต เครื่องมือที่ใชว ัดและประเมิน ประกอบดวย แบบตรวจสอบรายการ มาตราสวนประมาณคา แบบบันทึกการประเมินตามสภาพจริง และ แฟมสะสมงาน โดยการสรางเครื่องมือนั้นครูผูสอนตองศึกษาทําความเขาใจกับทักษะ การปฏิบัติที่ตองการวัดและประเมิน กําหนดขอรายการและเรียงลําดับตามขั้นตอนการปฏิบัติ หรือพฤติกรรมตามลําดับ กําหนดคะแนนแตละระดับ และกําหนดเกณฑการใหคะแนน อยางเหมาะสม

- 126 - แบบฝกหัด 1. จงอธิบายรปู แบบและข้ันตอนการสรางเครื่องมอื วัดและประเมนิ ตอไปนี้ 1.1 แบบตรวจสอบรายการ 1.2 มาตราสวนประมาณคา 1.3 แฟมสะสมงาน 2. จงระบุเครื่องมอื ทีเ่ หมาะสมกับพฤติกรรมหรือคณุ ลกั ษณะที่กําหนดใหพรอมใหเหตผุ ล ดงั นี้ 2.1 ความสามารถในการนาํ เสนองานหนาชั้นเรียน 2.2 ผลงานของรายวิชา 3. จงระบุพฤติกรรมที่เหมาะสมกับเครื่องมือที่กําหนดใหพรอมใหเหตุผล (ระบุได มากกวา 1 พฤติกรรม) ดงั น้ี 3.1 แบบประเมินการทําโครงการ 3.2 แบบประเมินชิน้ งาน 4. จงสรางแบบประเมินการนําเสนองานหนาช้ันเรียน เพื่อใชบันทึกขอมูลของ พฤติกรรมการนําเสนอของนักศึกษา พรอมท้ังบนั ทึกขอมลู และใหขอเสนอแนะ 5. จงวิเคราะหและออกแบบแนวทางการวัดและประเมินผลการเรียนรู โดยคัดเลือก มาตรฐานการเรียนรู/ตวั ชีว้ ัดในกลุมสาระการเรียนรูตามสาขาวิชาของนกั ศึกษา ดงั นี้ - ตวั ช้วี ัด - คาํ สําคัญ - แนวทางการประเมิน - วิธีการวดั และประเมินผลการเรียนรู - เครื่องมอื วดั และประเมนิ ผลการเรียนรู - เกณฑ