มอดูลที่ 1 ความหมายและความสำคัญของการประมง

บทเรยี นโมดลู วชิ าหลกั การเพาะเลย้ี งสัตว์น้ำ รหสั วิชา 20501-2005 ระดบั ช้นั ปวช.สาขาเกษตรศาสตร์ เรื่อง ความหมายและความสำคญั ของการเพาะเลยี้ งสตั วน์ ำ้ โดย นางจิรประภา เจรญิ ศลิ ป์ ตำแหนง่ ครู วทิ ยฐานะครชู ำนาญการ วทิ ยาลัยเกษตรและเทคโนโลยกี ำแพงเพชร สำนักงานคณะกรรมการการอาชวี ศึกษา

2 กระทรวงศึกษาธิการ

3 คำนำ บทเรยี นมอดูลชดุ ที่ 1 เรื่องบทนำ(ความหมายและความสำคัญของการเพาะเล้ียง สัตว์นำ้ ) ฉบับน้ี ข้าพเจ้าเรียบเรียงขนึ้ เพื่อใชป้ ระกอบการเรียนรายวิชาหลกั การเพาะเล้ียง สตั วน์ ้ำ รหสั วชิ า 20501-2005 ระดับชน้ั ปวช.สาขาเกษตรศาสตร์ โดยพยายามเขยี นให้ นกั เรยี นนกั ศกึ ษาเขา้ ใจง่าย นักเรยี นนักศึกษาสามารถศกึ ษาได้ด้วยตนเอง เพ่ือให้มีความรู้ พ้นื ฐานกอ่ นท่จี ะศึกษาเนอ้ื หานนั้ จริงๆ และยังไดเ้ พม่ิ เตมิ เนอ้ื หาบางตอน เพอื่ ช่วยเสริม ความรู้ ความเข้าใจแกน่ ักเรยี นนกั ศกึ ษา นอกจากนี่ยงั ได้เพ่ิมใบกจิ กรรมเสรมิ ให้นกั เรยี น นกั ศกึ ษามีประสบการณก์ ว้างขวางย่งิ ขึ้น บทเรยี นโมดลู ชุดน้ี มีจุดประสงคเ์ พื่อใหน้ กั เรียนนักศกึ ษา ได้ศกึ ษาเกย่ี วกบั บทนำ (ความหมาย ความสำคัญของการเพาะเลี้ยงสัตวน์ ำ้ ) และภายในบทเรียนโมดลู เลม่ นี้ ประกอบด้วย คำแนะนำการใช้บทเรียนโมดูล จดุ ประสงคก์ ารเรยี นรู้ แบบทดสอบภาค ความร้กู ่อนเรยี น เนื้อหา ใบกจิ กรรม แบบทดสอบภาคความรหู้ ลังเรยี น รวมท้งั เฉลยใบ กจิ กรรมและแบบทดสอบ บทเรยี นโมดูลนี้นกั เรียนนักศกึ ษาสามารถศึกษาค้นคว้าดว้ ย ตนเองและเรยี นรู้กันเปน็ กลุ่มเล็กๆ ผูจ้ ดั ทำหวังเปน็ อย่างยง่ิ วา่ บทเรยี นโมดลู ชดุ น้ีจะชว่ ยใหน้ ักเรียนนักศึกษา ไดร้ บั ความรูค้ วามเข้าใจเกยี่ วกบั เรือ่ งบทนำ(ความหมายและความสำคัญของการเพาะเล้ยี ง สตั วน์ ้ำ) อยา่ งไรกต็ ามในบทเรยี นโมดูลเลม่ นอ้ี าจมบี างจุดมีข้อบกพรอ่ งผดิ พลาด ขอให้ ผู้อา่ นโปรดแจ้งให้ข้าพเจ้าทราบดว้ ยจะขอบพระคุณเป็นอย่างย่ิง ข้าพเจ้ายินดีรบั ฟังความ คิดเห็นและข้อเสนอแนะจากทุกท่าน และพร้อมทจี่ ะนำมาปรับปรุงแก้ไขบทเรียนโมดลู เลม่ นใี้ หม้ คี วามสมบูรณถ์ ูกตอ้ งต่อไป จริ ประภา เจรญิ ศลิ ป์ 23 กมุ ภาพนั ธ์ 2564

4

สารบญั 5 คำนำ หนา้ สารบญั 3 คำแนะนำการใช้บทเรียนโมดูล 4 ขั้นตอนการใช้บทเรียนโมดลู 5 หลักการและเหตผุ ล จุดประสงค์การเรยี นรู้ การประเมนิ ผลหลังเรยี น การสอนซ่อมเสริม ขอบขา่ ยเนอ้ื หา สาระสำคญั แบบทดสอบภาคความรกู้ อ่ นเรยี น ใบความรู้ 1.ความหมายของการเพาะเลย้ี งสตั วน์ ำ้ 2. ความสำคัญของการเพาะเลี้ยงสตั วน์ ำ้ งานท่ีตอ้ งปฏบิ ตั ิ -ใบกจิ กรรมที่ 1 เรอ่ื งความหมายของการเพาะเลย้ี งสตั วน์ ้ำ -ใบกิจกรรมท่ี 2 เรอ่ื งความสำคัญของการเพาะเลย้ี งสตั ว์นำ้ แบบทดสอบภาคความรูห้ ลังเรียน เฉลยแบบทดสอบภาคความรู้ก่อนเรยี น แนวทางการตอบใบกิจกรรม -ใบกิจกรรมท่ี 1 เรอ่ื งความหมายของการเพาะเลยี้ งสัตวน์ ำ้ -ใบกิจกรรมที่ 2 เรอ่ื งความสำคญั ของการเพาะเล้ยี งสัตว์นำ้ เฉลยแบบทดสอบภาคความรหู้ ลังเรียน

6 แนวทางในการวดั และประเมนิ ผลการจัดกจิ กรรมการเรียนรู้ แบบประเมินการจัดการเรยี นรู้ เกณฑก์ ารประเมนิ บรรณานกุ รม คำแนะนำ การใชบ้ ทเรียนมอดูล สำหรบั นกั เรียน การใชบ้ ทเรยี นโมดลู ใหเ้ กิดประสทิ ธิภาพต่อการจดั กจิ กรรมการเรียนการสอนได้ อยา่ งสูงสดุ นกั เรียนควรปฏิบตั ิ ดงั น้ี 1.การเตรียมตัวของนกั เรียน 1.1 ศกึ ษาบทเรยี นโมดลู ลว่ งหนา้ ก่อนทจ่ี ะเรียน หรอื ปฏบิ ัตกิ จิ กรรมตา่ งๆเพ่ือให้ มีความรู้ ความเข้าใจเกี่ยวกบั จดุ ประสงค์ ขอ้ ควรปฏิบตั ติ ่างๆและสามารถทำการศึกษาได้ อย่างถูกวธิ ี ประหยดั เวลา และมีความรูต้ รงตามจดุ ประสงค์ 1.2 วางแผน และจดั กจิ กรรมท่ใี ช้ประกอบการเรยี นรขู้ องตนเองหรอื ของกล่มุ ให้ พร้อมสำหรับการปฏบิ ัตกิ จิ กรรมตามที่ได้รบั มอบหมาย 2.ดำเนินการจัดกจิ กรรมในแตล่ ะครัง้ นักเรียนควรปฏิบัติ ดงั น้ี 2.1 ศกึ ษาแนวทางในการปฏบิ ตั ิกจิ กรรมใหม้ คี วามเข้าใจอยา่ งถอ่ งแท้ หากพบ ปัญหาหรอื ไมเ่ ขา้ ใจให้สอบถามข้อมลู เพมิ่ เตมิ จากครู 2.2 ปฏิบัตกิ จิ กรรมตา่ งๆตามลำดบั ขน้ั ตอนท่กี ำหนด ดังนี้ 2.2.1 นกั เรยี นทำแบบทดสอบภาคความรู้กอ่ นเรยี น 2.2.2 นกั เรยี นศกึ ษาและปฏิบตั กิ จิ กรรมตา่ งๆตามแนวทางการจดั กิจกรรม การเรียนรู้ตามลำดบั ข้นั ตอนทกี่ ำหนด 2.2.3 นกั เรียนสง่ ผลงานหรือชิน้ งานในการปฏบิ ัติกจิ กรรมมสี ่วนร่วม ใน การนำเสนอผงงานหรืออภิปรายความรู้ 2.2.4 นกั เรียนทำแบบทดสอบความรู้หลงั เรียน

7 ขั้นตอนในการใช้บทเรยี นโมดูล 1. ครูแนะนำนกั เรียนเก่ยี วกบั องคป์ ระกอบของบทเรียนโมดลู ชุดที่ 1 เร่อื งบทนำ (ความหมายและความสำคญั ของการเพาะเลีย้ งสตั ว์นำ้ ) 2. นักเรยี นศกึ ษา และตรวจสอบองค์ประกอบของบทเรยี นโมดลู ชุดท่ี 1 วา่ ครบถว้ นหรอื ไม่ 3. นักเรยี นศกึ ษา และปฏิบัติกิจกรรม ตามลำดับดงั น้ี 3.1 นกั เรยี นทำแบบทดสอบภาคความรกู้ อ่ นเรียน 3.2 นกั เรียนศึกษาและคน้ ควา้ จากใบความรู้ ดงั นี้ - ความหมายของการเพาะเลีย้ งสัตวน์ ำ้ - ความสำคัญของการเพาะเลีย้ งสัตวน์ ำ้ 3.3 นกั เรยี นปฏิบตั กิ ิจกรรมตามใบกจิ กรรม ดังนี้ - ใบกจิ กรรมท่ี 1 - ใบกิจกรรมท่ี 2 4. ในระหว่างการปฏบิ ตั กิ จิ กรรมในใบกิจกรรมที่ 1-2 ถ้าหากนักเรียน มขี ้อสงสัย สามารถซักถามเพอื่ ใหส้ ามารถปฏบิ ัตไิ ดถ้ ูกต้องได้ 5. เมอ่ื ปฏบิ ตั ิกจิ กรรมในแต่ละชวั่ โมง ครูและนกั เรยี นรว่ มกันอภิปรายความรู้และ เฉลยคำตอบของการปฏบิ ตั กิ จิ กรรม

8 6. นักเรียนร่วมกนั ซกั ถาม และอภิปรายความร้เู กี่ยวกับความหมายและ ความสำคญั ของการเพาะเล้ยี งสตั วน์ ้ำ 7. นักเรียนทำแบบทดสอบภาคความรหู้ ลังเรยี น

9 จุดประสงคก์ ารเรยี นรู้ 1 ดา้ นความรู้ 1.1 อธิบายความหมายของการเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ 1.2 บอกความสาคญั ของการเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ 1.3 2 ดา้ นทกั ษะ 2.1 วางแผนดาเนินการเพาะเลีย้ งสัตวน์ ้าโดยประยกุ ตใ์ ชห้ ลกั เศรษฐกจิ พอเพยี ง 2.2 2.3 3 ดา้ นคณุ ลกั ษณะท่พี ึงประสงค์ 3.1 มีเจตคติท่ีดใี นการประกอบอาชีพดา้ นการเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ 3.2. 3.3

10 มอดลู (Module Induction) : ส่ือช่วยในการจดั การเรียนการสอน 1. ใบความรู้ 2. วีซีดี เร่อื ง การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ ในประเทศไทย 3. แบบทดสอบก่อนเรียน 4. แบบทดสอบหลงั เรียน

11 แบบทดสอบกอ่ นเรียน บทท่ี 1 1.จงอธิบายความหมายของการเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ มาพอเขา้ ใจ 2. จงบอกความสาคญั การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ มาเป็นขอ้ ๆ

12 เฉลยแบบทดสอบกอ่ นเรียน บทที่ 1 1. การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ (Aquaculture) เป็นการเลยี้ งสตั วน์ า้ ภายใตส้ ภาวะทม่ี กี ารควบคมุ สง่ิ แวดลอ้ มต่าง ๆ ใหใ้ กลเ้ คยี งกบั สภาพแวดลอ้ มตามธรรมชาตมิ ากท่สี ดุ 2. ความสาคญั การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ มดี งั นี้ 1) สตั วน์ า้ เป็นอาหารโปรตีนท่มี คี ณุ ภาพ โดยเฉพาะปลาถือวา่ ทม่ี คี ณุ คา่ ทางอาหารสงู และสามารถย่อยไดง้ า่ ย จาก การรายงานของ วมิ ล (2536) เนอื้ ปลา 1.5 – 1.8 กิโลกรมั สามารถเปลี่ยนเป็นเนอื้ ได้ 1 กิโลกรมั ในขณะท่เี นอื้ ไก่ใช้ 2.5 กโิ ลกรมั เนอื้ หมู 4 กโิ ลกรมั เนือ้ ววั 8 กิโลกรมั 2) สตั วน์ า้ สรา้ งอาชีพและทารายไดจ้ ากการสง่ ออก 3) เพ่อื การพกั ผอ่ นหยอ่ นใจ การท่องเท่ยี วและเกมกีฬา โดยเฉพาะ การเลยี้ งปลาสวยงาม และประดบั ตปู้ ลาไวต้ าม อาคารสถานท่ี 4) ชว่ ยใหม้ ีสขุ ภาพจติ ท่ีดขี ึน้ โดยวงการแพทยไ์ ดว้ ิจยั พบวา่ การเลยี้ งปลาสวยงามสามารถลดสภาวะความเครยี ดได้ เป็นอยา่ งดี 5) ชว่ ยกาจดั เศษอาหาร แมลง และวชั พืชนา้ มีปลาหลายชนิดสามารถใชป้ ระโยชนข์ องเศษอาหารจาก ครวั เรือนได้ เชน่ ปลาสวาย ปลาดกุ เป็นตน้ 6) เป็นตวั อยา่ งในการศกึ ษา เช่น พิพิธภณั ฑส์ ตั วน์ า้ ทาใหท้ ราบถงึ ชนดิ และปรมิ าณ ของสตั วน์ า้

13  ความหมายของการเพาะเลยี้ งสตั วน์ ้า การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ (Aquaculture) เป็นการเลยี้ งสตั วน์ า้ ภายใตส้ ภาวะท่มี ีการควบคมุ สิ่งแวดลอ้ มตา่ ง ๆ ให้ ใกลเ้ คียงกับสภาพแวดลอ้ มตามธรรมชาติมากท่ีสดุ การเพาะเลีย้ งสตั วน์ า้ จดั เป็นอาชีพเก่าแก่ โดยพบหลกั ฐานในสมยั อียิปต์ จากภาพสลกั หินในบริเวณหลมุ ฝังศพของฟารโ์ รห์ ซ่ึงแสดงการจบั ปลาจากบ่อเลีย้ ง หรือจากประวตั ิการเพาะเลีย้ งปลาใน ประเทศจีนท่มี ีมายาวนานกวา่ 4,000 ปี การเลยี้ งหอยนางรมท่มี มี าตงั้ แตส่ มยั โรมนั เป็นตน้ คนส่วนใหญ่มกั จะคิดว่าการเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ เป็นการเพ่ิมผลผลิตของสตั วน์ า้ เพ่ือการบรโิ ภคเทา่ นน้ั แต่ความ จรงิ แลว้ การเพาะเลีย้ งสตั วน์ า้ ยงั มีวตั ถปุ ระสงคห์ ลายดา้ นดว้ ยกัน เช่น การใชป้ ลาเล็กเป็นเหย่ือล่อสาหรบั ตกปลาขนาดใหญ่ การเพาะเลีย้ งปลาสวยงามในประเทศเขตรอ้ นหลายชนิดเป็นธุรกิจการค้า การเพาะเลี้ยงหอยมุกเพ่ือการผลิตไข่มุก นอกจากนน้ั ยงั รวมถึงการผลิตพืชพนั ธุไ์ มน้ า้ เช่น สาหรา่ ยทะเลเพ่ือการบรโิ ภคของมนษุ ยห์ รือใชป้ ระโยชนด์ า้ นอื่น ๆ เช่น การ ทาป๋ ยุ หรือเป็นวตั ถดุ บิ เพ่อื อตุ สาหกรรมอาหาร ยา เครอื่ งสาอาง เป็นตน้ และยังรวมถงึ การปลกู พนั ธไุ์ มน้ า้ ชนิดต่าง ๆ เพ่อื ใชเ้ ป็นไมป้ ระดบั โดยเฉพาะพนั ธไุ์ มน้ า้ ตระกลู บวั ไดแ้ ก่ บวั สี บวั หลวง บวั สาย เป็นตน้

14 กิจกรรม(ย่อย)ระหว่างเนอื้ หา ให้นักเรยี น โยงภาพจบั คู่ 1) ก : การจบั สัตวน์ ้ำ ข: การเพาะเลี้ยงสัตว์นำ้ …………… 2) ก : การจบั สัตว์นำ้ ข: การเพาะเลย้ี งสัตวน์ ้ำ ……………

15 เฉลยกจิ กรรม(ยอ่ ย)ระหวา่ งเน้ือหา ให้นกั เรยี น โยงภาพจบั คู่ 1) ก : การจบั สตั ว์นำ้ ข: การเพาะเลยี้ งสัตว์นำ้ ………ก…… 2) ก : การจบั สัตวน์ ้ำ ข: การเพาะเลยี้ งสตั วน์ ้ำ ………ข……

16  ความสาคญั ของการเพาะเลีย้ งสัตวน์ า้ การประมงมสี ่วนสาคญั ในการพฒั นารากฐานทางเศรษฐกิจของประเทศมาโดยตลอดโดยเฉพาะสตั วน์ า้ นบั วา่ มี บทบาทสาคัญต่อการดารงชีวิตของมนุษย์ จากท่ีไดก้ ล่าวมาแลว้ ในหน่วยแรก ๆ ของเอกสารประกอบการสอน จนถึงหน่วย สดุ ทา้ ยท่ีเพิ่มเติมขึน้ เพ่ือใหผ้ เู้ รียนสามารถนาความรูไ้ ปพฒั นาต่อยอดในระดบั ท่ีสงู ขึน้ เน่ืองจากอาชีพการประมงโดยเฉพาะ สตั วน์ า้ มีส่วนสาคญั ในชีวิตประจาวนั เป็นอย่างมาก ซ่งึ คนในชาติควรท่ีจะตระหนกั ถึงความสาคญั ของการเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ ทง้ั ท่ไี ดม้ าจากแหล่งนา้ ธรรมชาติ หรอื จากการเพาะเลยี้ งกต็ าม ทง้ั นเี้ พ่อื ความม่นั คงและย่งั ยนื ทางดา้ นเศรษฐกจิ ของประเทศใน อนาคต นบั วา่ การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ มคี วามสาคญั ดงั นี้ 1. สตั วน์ า้ เป็นอาหารโปรตีนท่มี คี ณุ ภาพ โดยเฉพาะปลาถือว่าท่มี คี ณุ ค่าทางอาหารสงู และสามารถยอ่ ยไดง้ า่ ย จากการรายงานของ วิมล (2536) เนือ้ ปลา 1.5 – 1.8 กิโลกรมั สามารถเปล่ียนเป็นเนือ้ ได้ 1 กิโลกรมั ในขณะท่ีเนือ้ ไก่ใช้ 2.5 กิโลกรมั เนือ้ หมู 4 กิโลกรมั เนือ้ ววั 8 กิโลกรมั ท่ีสาคัญสตั วน์ า้ ยังสามารถเลีย้ งและหาไดง้ ่ายในแหล่งนา้ ท่ัวไป โดยเฉพาะ ประชาชนในชนบทนยิ มจบั สตั วน์ า้ มาบรโิ ภคภายในครอบครวั (ภาพท่ี 9.1) ท่เี หลอื นาไปจาหน่ายในตลาดทอ้ งถ่นิ ภาพท่ี 1.1 การจบั สตั วน์ า้ ของชาวประมง ท่มี า : https://encrypted-tbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcR6mn_- pycynCAdZ8jFSBmX05p7BvHthEIHpqzCpNb0TI_P578h เขา้ ถงึ วนั ท่ี 27 มกราคม 2557

17 2. สตั วน์ า้ สรา้ งอาชีพและทารายไดจ้ ากการส่งออก ในปี พ.ศ. 2556 สตั วน์ า้ ท่ีไดจ้ ากการเพาะเลีย้ ง มีมูลค่า ทง้ั สนิ้ จากผลติ ผลของสตั วน์ า้ จืด 30,354.4 ลา้ นบาท และสตั วน์ า้ เคม็ ถงึ 107,976.7 ลา้ นบาท (กรมประมง, 2556) 3. เพ่อื การพกั ผอ่ นหย่อนใจ การทอ่ งเท่ยี วและเกมกีฬา โดยเฉพาะ การเลยี้ งปลาสวยงาม และประดบั ตปู้ ลาไว้ ตามอาคารสถานท่ี (ภาพท่ี 9.2) ซ่งึ ปัจจบุ นั เป็นท่นี ิยมมากในหม่นู กั เลน่ ปลาสวยงาม มกั พบเห็นตปู้ ลาสวยงาม ตามบา้ นเรอื น รา้ นอาหาร โรงพยาบาล บริษัท หา้ งรา้ น โรงแรม และสถานท่ีราชการต่าง ๆ (ภาพท่ี 9.3) เพ่ือช่วยในการสรา้ งบรรยากาศ ใหก้ บั ลกู คา้ และผสู้ นใจท่วั ไป ท่ีสาคญั ธุรกิจปลาสวยงามยงั สามารถทารายไดใ้ หก้ บั ประเทศเพ่มิ ขึน้ ทกุ ปี ปัจจบุ นั ประเทศไทย สามารถส่งปลาสวยงามเป็นสินคา้ ออกมีมลู ค่ากว่า 1,000 ลา้ นบาท นอกจากนีก้ ารตกปลาก็จดั เป็นกีฬาอีกชนดิ หน่ึงท่ีไดร้ บั ความนิยมในปัจจบุ นั ภาพท่ี 1.2 สวนตปู้ ลาสวยงามและตพู้ รรณไมน้ า้

18 ภาพท่ี 1.3 รูปหล่อปลาใชป้ ระดบั ตกแต่งหนา้ อาคาร สถานท่รี าชการ 4. ช่วยให้มีสุขภาพจิตท่ีดีขึน้ โดยวงการแพทยไ์ ด้วิจัยพบว่า การเลีย้ งปลาสวยงามสามารถลดสภาวะ ความเครียดไดเ้ ป็นอยา่ งดี (เกรียงศกั ด์ิ, 2547) เน่ืองจากสภาพทางเศรษฐกิจและสงั คมเปล่ียนแปลงไปมีการแข่งขนั สงู ตอ้ งมี การปรบั ตัวใหเ้ ข้ากับสภาพแวดลอ้ มพรอ้ มรบั ต่อการเปล่ียนแปลงตลอดเวลา นอกจากนีค้ ุณภาพทางโภ ชนะศาสตรแ์ ละ องคป์ ระกอบของเนือ้ ปลามีไขมนั ท่ีไม่อิ่มตวั ช่วยใหร้ ่างกายสามารถนาไปใชบ้ ารุงสมอง และลดอาการอนั เน่ืองจากความดนั โลหิตสงู 5. ช่วยกาจัดเศษอาหาร แมลง และวัชพืชนา้ มีปลาหลายชนิดสามารถใช้ประโยชน์ของเศษอาหารจาก ครวั เรอื นได้ เชน่ ปลาสวาย ปลาดกุ เป็นตน้ ปลาท่ีชอบกินหนอนแมลงเป็นอาหาร เช่น ปลาเสอื พน่ นา้ ปลานิล เป็นตน้ ปลาท่ี ชว่ ยกาจดั ลกู นา้ ยงุ เช่น ปลาหางนกยงู ปลากดั สาหรบั ปลาท่ชี ่วยกาจดั วชั พืช เช่น ปลาตระกลู ปลาจนี ทงั้ 3 ชนิด ไดแ้ ก่ ปลา เฉา (ปลากนิ หญา้ ) ปลาลิน่ ปลาซ่ง นอกจากนยี้ งั มี ปลาตะเพียนขาว ปลานลิ เป็นตน้ 6. เป็นตวั อยา่ งในการศกึ ษา เช่น พพิ ธิ ภณั ฑส์ ตั วน์ า้ ทาใหท้ ราบถึงชนดิ และปรมิ าณ ของสตั วน์ า้ ตลอดจนการพฒั นาวิวฒั นาการของสตั วน์ า้ การศกึ ษาทางดา้ นอนกุ รมวธิ านของปลาและสตั วน์ า้ ท่สี าคญั การศกึ ษาความชกุ ชมุ และความหลากหลายของชนิดพนั ธสุ์ ตั วน์ า้ เป็นตวั บง่ ชีค้ วามอุดมสมบรู ณข์ องแหล่งนา้ ได้ กล่าวคือ ถา้

19 แหล่งนา้ พบปลาผีเสอื้ (Balitora species) ปลานา้ หมึก (Qpsarius ormatus) และปลาเลยี หิน (Garra taeniata) เป็นตน้ แสดงวา่ แหล่งนา้ นนั้ มคี ณุ ภาพดมี าก ถา้ พบปลาพวกซวิ แถบ (Rasbora paviei) ปลากระสบู ขีด (Hanpala macrolepidota) ปลาแกม้ ชา้ (Systomus orphroides) ฯลฯ ปลากล่มุ นจี้ ะแสดงวา่ แหลง่ นา้ ดปี านกลาง สาหรบั แหลง่ นา้ ท่วั ไปในประเทศไทยจะอยใู่ นสภาพพอใชไ้ ด้ พบปลาในกล่มุ ของปลาชอ่ น (Channa sp.) ปลาไหล(Monopeterus albus) ปลาหมอ (Anabas testudineus) สว่ นแหล่งนา้ ท่ีมคี ณุ ภาพไมด่ ี จะเป็นท่อี ยอู่ าศยั ของปลา นิล (Tilapia nilotica) และปลากินยงุ (Gumbusia affienis) เป็นตน้ (สบาย, 2556)

20 กจิ กรรม(ย่อย)ระหว่างเนอื้ หา 1) ก.สัตว์นำ้ เปน็ อาหาร ข. สตั วน์ า้ สรา้ งอาชีพและทารายได้ ค. เพ่อื การพกั ผอ่ นหย่อนใจ การทอ่ งเท่ยี วและเกมกีฬา ง. ชว่ ยใหม้ สี ขุ ภาพจิตท่ดี ขี ึน้ บารุงสมอง จ.ช่วยกาจดั เศษอาหาร แมลง และวชั พชื นา้ ฉ. เป็นตวั อยา่ งในการศกึ ษา เช่น พิพธิ ภณั ฑส์ ตั วน์ า้ ………………… 2) ก.สตั วน์ ้ำเป็นอาหาร ข. สตั วน์ า้ สรา้ งอาชพี และทารายได้ ค. เพ่อื การพกั ผ่อนหยอ่ นใจ การทอ่ งเท่ยี วและเกมกีฬา ง. ชว่ ยใหม้ ีสขุ ภาพจิตท่ดี ีขึน้ บารุงสมอง จ.ชว่ ยกาจดั เศษอาหาร แมลง และวชั พชื นา้ ฉ. เป็นตวั อยา่ งในการศกึ ษา เช่น พิพิธภณั ฑส์ ตั วน์ า้ …………………

21 เฉลยกจิ กรรม(ย่อย)ระหวา่ งเนอ้ื หา 1) ก.สตั ว์น้ำเปน็ อาหาร ข. สตั วน์ า้ สรา้ งอาชพี และทารายได้ ค. เพ่อื การพกั ผ่อนหยอ่ นใจ การท่องเท่ยี วและเกมกีฬา ง. ชว่ ยใหม้ สี ขุ ภาพจิตท่ดี ีขึน้ บารุงสมอง จ.ชว่ ยกาจดั เศษอาหาร แมลง และวชั พชื นา้ ฉ. เป็นตวั อยา่ งในการศกึ ษา เชน่ พพิ ิธภณั ฑส์ ตั วน์ า้ ……ก…………… 2) ก.สตั วน์ ำ้ เปน็ อาหาร ข. สตั วน์ า้ สรา้ งอาชพี และทารายได้ ค. เพ่อื การพกั ผ่อนหยอ่ นใจ การท่องเท่ยี วและเกมกีฬา ง. ชว่ ยใหม้ สี ขุ ภาพจิตท่ดี ขี ึน้ บารุงสมอง จ.ชว่ ยกาจดั เศษอาหาร แมลง และวชั พชื นา้ ฉ. เป็นตวั อย่างในการศกึ ษา เช่น พพิ ิธภณั ฑส์ ตั วน์ า้

22 ………ฉ…………

23

24 แบบทดสอบหลงั เรยี น บทท่ี 1 1.จงอธิบายความหมายของการเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ มาพอเขา้ ใจ 2. จงบอกความสาคญั การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ มาเป็นขอ้ ๆ

25 เฉลยแบบทดสอบหลงั เรยี น บทท่ี 1 1. การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ (Aquaculture) เป็นการเลยี้ งสตั วน์ า้ ภายใตส้ ภาวะทม่ี ีการควบคมุ สง่ิ แวดลอ้ มต่าง ๆ ใหใ้ กลเ้ คยี งกบั สภาพแวดลอ้ มตามธรรมชาตมิ ากท่สี ดุ 2. ความสาคญั การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ มดี งั นี้ 1) สตั วน์ า้ เป็นอาหารโปรตีนท่มี คี ณุ ภาพ โดยเฉพาะปลาถือวา่ ทม่ี ีคณุ คา่ ทางอาหารสงู และสามารถย่อยไดง้ า่ ย จาก การรายงานของ วมิ ล (2536) เนอื้ ปลา 1.5 – 1.8 กิโลกรมั สามารถเปลี่ยนเป็นเนอื้ ได้ 1 กิโลกรมั ในขณะท่เี นอื้ ไก่ใช้ 2.5 กโิ ลกรมั เนอื้ หมู 4 กโิ ลกรมั เนือ้ ววั 8 กิโลกรมั 2) สตั วน์ า้ สรา้ งอาชีพและทารายไดจ้ ากการสง่ ออก 3) เพ่อื การพกั ผอ่ นหยอ่ นใจ การท่องเท่ยี วและเกมกีฬา โดยเฉพาะ การเลยี้ งปลาสวยงาม และประดบั ตปู้ ลาไวต้ าม อาคารสถานท่ี 4) ชว่ ยใหม้ ีสขุ ภาพจติ ท่ีดขี ึน้ โดยวงการแพทยไ์ ดว้ ิจยั พบวา่ การเลยี้ งปลาสวยงามสามารถลดสภาวะความเครยี ดได้ เป็นอยา่ งดี 5) ชว่ ยกาจดั เศษอาหาร แมลง และวชั พืชนา้ มปี ลาหลายชนิดสามารถใชป้ ระโยชนข์ องเศษอาหารจาก ครวั เรือนได้ เชน่ ปลาสวาย ปลาดกุ เป็นตน้ 6) เป็นตวั อยา่ งในการศกึ ษา เช่น พิพิธภณั ฑส์ ตั วน์ า้ ทาใหท้ ราบถงึ ชนดิ และปรมิ าณ ของสตั วน์ า้

26 บรรณานุกรม สภุ าพร สกุ สเี หลอื ง. 2546. การเพาะเลยี้ งสตั วน์ า้ . ศนู ยส์ อื่ เสรมิ กรุงเทพ, กรุงเทพฯ.