bmo11 แมลงวันลาย

BMO11 - 1 พฤตกิ รรมการผสมพนั ธ์ุและการวางไข่ของแมลงวนั ลาย Hermetia illucens (L.) (Diptera: Stratiomyidae) Mating and Oviposition Behaviors of Black Soldier Fly, Hermetia illucens (L.) (Diptera: Stratiomyidae) กลุ ชาติ บูรณะ ( Kunlachat Burana )* ทศั นีย์ แจ่มจรรยา ( Tasanee Jamjanya )** บทคดั ย่อ หนอนแมลงวนั ลาย Hermetia illucens (Diptera: Stratiomyidae) เป็นตวั ยอ่ ยสลายเศษขยะอินทรียวตั ถุ การศึกษาพฤติกรรมการผสมพนั ธุ์ของแมลงวนั ลายพบวา่ แมลงวนั ลายสามารถผสมพนั ธุ์ไดเ้ ม่ืออายปุ ระมาณ 2 วนั โดย เพศผเู้ กาะหลงั เพศเมียบงั คบั เพศเมียบินลงสู่พ้ืน การผสมพนั ธุ์ใชร้ ะยะเวลา 35 นาที เพศเมียจะวางไขห่ ลงั จากน้ี 2-4 วนั พบการผสมพนั ธุ์ในกรงที่มีพ้ืนที่มากกวา่ 1 ลกู บาศกเ์ มตร ความช้ืนสัมพทั ธ์ 66-71% และความเขม้ ของแสง 313-2,231 ลกั ซ์ ส่วนการศึกษาพฤติกรรมการวางไข่พบวา่ เพศเมียบินวนเหนืออาหาร 3-5 นาที ก่อนท่ีจะลงมาเดินสาํ รวจท่ีผวิ อาหารประมาณ 5-10 นาที การเดินสาํ รวจโดยใชอ้ วยั วะวางไข่ยนื่ ออกมาหาบริเวณท่ีเหมาะสม พบกลุ่มไขท่ ี่ใตผ้ วิ อาหาร ท่ีแหง้ และขอบดา้ นในของภาชนะท่ีใส่อาหาร เวลาในวางไข่ต่อกลุ่มนาน 5-10 นาที จาํ นวนไข่ต่อเพศเมียหน่ึงตวั เท่ากบั 627.00±230.20 ฟอง (313-937 ฟอง) ABSTRACT Black soldier fly larvae (Hermetia illucens L.) are decomposers of organic matter garbage. The study on mating behavior of black soldier fly (BSF) revealed that mating occurred when BSF was 2-day-old. The male clinged on the back of the female and forced the female to land on the ground. The mating lasted for 35 min. The female will lay eggs 2-4 days after mating. The mating was observed in the cage which has area more than 1 m3, 66-71 % R.H., light intensity 313-2,231 Luxs. Oviposition behavior of female started from flying over food source for about 3-5 min. before landing on food surface and using ovipositor to probe for appropriate site to lay eggs. Egg mass found under dried food surface and inner edge of food container. Female took 5-10 min. to lay one egg mass. The number of eggs per female was 627.00±230.20 (313-937 eggs.) คาํ สําคญั : แมลงวนั ลาย การผสมพนั ธุ์ การวางไข่ Key Words: Black soldier fly, mating, oviposition *มหาบัณฑิต หลกั สูตรวิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชากีฏวิทยา คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลยั ขอนแก่น **ผ้ชู ่วยศาสตราจารย์ ศูนย์วิจัยควบคุมศตั รูพืชโดยชีวินทรีย์แห่งชาติ ภาคตะวนั ออกเฉียงเหนือตอนบน มหาวิทยาลยั ขอนแก่น 591

BMO11 -2 บทนํา แมลงวันลาย พบว่ามีโปรตีน 42% ไขมัน 35% พลงั งาน 2,900 กิโลแคลลอร่ีต่อกิโลกรัม กรดอะมิโน แมลงวนั ลาย ( Hermetia illucens L.) จดั ใน และธาตุอาหารอ่ืนๆ (Sheppard et al. , 2002) ปริมาณ อยวู่ งศ์ Stratiomyidae อนั ดบั Diptera ตวั เต็มวยั มี โปรตีนที่พบมีค่าใกลเ้ คียงกบั ปริมาณโปรตีนที่พบใน ลกั ษณะภายนอกคลา้ ยตวั ต่อลาํ ตวั มีสีดาํ ที่ปลายขาทุก เน้ือสุกร คือ 43.20% มีการใช้เป็ นอาหารเสริมเล้ียง คู่มีสีขาวเห็นชัดเจน ปี กมีสีน้ําเงินหรือทองแดงเมื่อ สัตว์ เช่น ลูกไก่ สุกร และปลานิล (Newton et al., สะท้อนแสง ด้านสันหลังของท้องปล้องแรกมีแต้ม 2005) กลมสีขาวใส 2 แตม้ ส่วนทอ้ งดา้ นล่างเป็นแถบ เพศ เมียมีปลายทอ้ งใหญ่ยาวเรียวสีดาํ มองเห็นอวยั วะวางไข่ การศึกษาประโยชน์ของแมลงวนั ลายมีขอ้ มูล ไดช้ ดั เจน เพศผปู้ ลายทอ้ งยาวเรียวและมีรอยเวา้ ลึกลง หลากหลายพฤติกรรมการผสมพนั ธุ์และการวางไข่ของ ไป มีสีน้าํ ตาลหรือทองแดง แมลงวนั ชนิดน้ีผสมพนั ธุ์ แมลงวนั ลายมีขอ้ มูลน้อย จากรายงานของ Tomberlin โดยเพศผคู้ น้ หาเพศเมียที่เกาะตามท่ีต่างๆ แลว้ จึงผสม et al. (2002) เร่ืองการผสมพนั ธุ์ของแมลงวนั ลายใน พนั ธุ์กนั บนพ้ืน โดยหันปลายทอ้ งเขา้ หากนั หรือผสม ธรรมชาติพบว่า เพศผูบ้ ินหาเพศเมียหรือเกาะรอเพศ พนั ธุ์กนั อย่างรวดเร็วระหว่างบิน เพศเมียวางไข่เป็ น เมียอยตู่ ามใบพืช หากเจอตวั ผตู้ วั อื่นทาํ การแยง่ พ้ืนท่ี มี กลุ่มบริเวณที่แห้งตามรอยแตกหรือรอยแยกของวสั ดุ การผสมพนั ธุ์กลางอากาศโดยเพศผูบ้ ินเขา้ หาตวั เมีย ใกลแ้ หล่งอาหาร (Tomberlin and Sheppard, 2001) ระยะประชิดแลว้ ผสมพนั ธุ์อยา่ งรวดเร็ว และรายงานวา่ สามารถพบไดท้ วั่ ไปในสภาพภูมิอากาศเขตร้อนและ จากการเพาะเล้ียงไดไ้ ข่กลุ่มละ 323-639 ฟอง ดงั น้นั เขตอบอุ่น เป็ นแมลงที่ไม่นาํ โรคและไม่เป็ นศตั รูพืช ผวู้ ิจยั ไดศ้ ึกษาพฤติกรรมการผสมพนั ธุ์และการวางไข่ (Sheppard et al., 2002) กุลชาติ (2553) รายงาน ของแมลงวันลายเพ่ือเป็ นข้อมูลในการเพาะเล้ียง การศึกษาวงจรชีวติ ของแมลงวนั ลายที่เล้ียงดว้ ยเปลือก แมลงวนั ลายใหไ้ ดป้ ริมาณมาก สับปะรด พบวา่ ระยะไข่ 4 วนั ระยะหนอน ระยะก่อน เขา้ ดกั แด้ ระยะดกั แด้ อายตุ วั เตม็ วยั เพศผแู้ ละเพศเมีย เพศผู้ เพศเมยี เท่ากบั 19.37±3.31 วนั , 14.63±5.04 วนั , 11.00±5.20 ตวั เตม็ วยั อายุ 5-6 วนั วนั , 5.00±1.15 วนั และ 4.78±0.67 วนั ตามลาํ ดบั (ภาพ ท่ี 1) หนอนแมลงวันลายเป็ นพวกกินซากและย่อย ดกั แด้อายุ 11-16 วนั ไข่อายุ 4 วนั สลายอินทรียวตั ถุจึงมีการนาํ มาใชป้ ระโยชน์ในการลด ปริมาณขยะอินทรีย์ (Tomberlin and Sheppard, 2001) ระยะก่อนเข้าดกั แด้อายุ ตัวหนอนอายุ 19-23 วนั แมลงวันลายสามารถควบคุมแมลงวนั บ้าน Musca 14-19 วนั domestica ได้ (Newton et al., 2005) เน่ืองจากหนอน แมลงวนั ลายจะปล่อยสารยบั ย้งั การวางไข่ (allomone) ภาพท่ี 1 วงจรชีวติ ของแมลงวนั ลาย Hermetia illucens (Bradley and Sheppard , 1984) อีกท้งั ยงั สามารถลด เช้ือแบคทีเรีย Escherichia coli จากการเล้ียงในมูลววั นมไดด้ ว้ ย (Liu et al.,2008) และใช้แมลงวนั ลาย ในทางนิติกีฏวิทยา (Forensic Entomology) เพื่อ ประมาณระยะเวลาหลงั การตาย (Pujol-Luz et al., 2008) การวิเคราะห์คุณค่าทางโภชนะของหนอน 592

BMO11 -3 วตั ถุประสงค์ของการวจิ ยั 1.3 ใชก้ รงผา้ มุง้ ไนลอนขนาดกวา้ ง x ยาว x สูง เท่ากบั 1 x 1.2 x 0.8 เมตร วางไวใ้ นโรงเรือนเพาะชาํ 1. ศึกษาพฤติกรรมการผสมพนั ธุ์ของแมลงวนั ลาย หมวดไม้ดอกไม้ประดับบริเวณท่ีมีหลังคากันฝน มี 2. ศึกษาพฤติกรรมการวางไข่และปริมาณไข่ของ ความช้ืนและแสงแดดส่องถึง ใช้ดักแด้น้ําหนัก 100 แมลงวนั ลาย กรั ม ใส่ กล่องพลาสติ ก วิธี การจัดภายในกรง เช่นเดียวกบั ขอ้ 1.1 (ภาพท่ี 3) เม่ือดกั แดฟ้ ักเป็ นตวั เต็ม อุปกรณ์และวธิ ีการวจิ ัย วยั สงั เกตพฤติกรรม และสาํ รวจกลุม่ ไข่ 1. พฤติกรรมการผสมพนั ธุ์ของแมลงวนั ลาย ภาพท่ี 3 กรงผา้ มุง้ ไนลอนเล้ียงแมลงวนั ลายภายใน ใชถ้ งั ขยะขนาด 10 ลิตร บรรจุเปลือกสับปะรด โรงเรือนเพาะชาํ คร่ึงถงั ปิ ดฝากรีดขอบถงั ดา้ นบนรูปสามเหล่ียมขนาด 10 1.4 ใชโ้ รงเรือนปลูกพืชท่ีมีมุง้ ลวดและหลงั คา x 10 ซม. เพื่อใหแ้ มลงวนั ลายเขา้ ไปวางไข่ วางถงั บริเวณ พลาสติกโปร่งแสงขนาด 3 x 5 x 3 เมตร วางในพ้ืนที่ ใตช้ ายคา เกบ็ กลุ่มไข่ท่ีไดม้ าเพาะเล้ียง เม่ือเป็นตวั เตม็ วยั โล่ง อากาศถ่ายเทดี มีระบบการให้น้าํ แบบละอองน้ํา ทดลองในสภาพพ้นื ท่ีและขนาดของกรงเล้ียงแตกตา่ งกนั (ภาพที่ 4) มีกล่องใส่ เปลือกสับปะรดน้ําหนัก 2 กิโลกรัม ไวภ้ ายใน ดกั แดน้ ้าํ หนกั 100 กรัม ใส่กล่อง 1.1 เตรียมกรงผา้ มุง้ ไนลอนขนาดกวา้ ง x ยาว x พลาสติก เม่ือตวั เตม็ วยั ออกจากดกั แด้ สังเกตพฤติกรรม สูง เท่ากบั 25 x 30 x 25 เซนติเมตร ท่ีมีกล่องใส่เปลือก การผสมพนั ธุ์ของตวั เต็มวยั ช่วงเวลาผสมที่พนั ธุ์ และ สับปะรดน้าํ หนกั 1 กิโลกรัม ไวส้ าํ หรับใหแ้ มลงวางไข่ วดั ความเขม้ ของแสงในช่วงที่พบการผสมพนั ธุ์ พร้อมตน้ พลูด่างเพื่อเป็ นท่ีเกาะพกั ของแมลง ทดลองใน ห้ องปฏิ บัติ การโดยใส่ ตัวเ ต็มว ัยจากการเพาะเล้ี ย ง สัดส่วนเพศผตู้ ่อเพศเมีย 1:1, 2:1 และ 2:3 พรมน้าํ ทุกวนั สงั เกตพฤติกรรมและสาํ รวจกลุ่มไข่ 1.2 ใช้กรงมุง้ ลวดขนาดกวา้ ง x ยาว x สูง เท่ากบั 50 x 50 x 80 เซนติเมตร ท่ีมีกล่องใส่เปลือก สับปะรดน้าํ หนกั 1 กิโลกรัมพร้อมตน้ พลูด่างไว้ และใช้ ดักแด้น้ําหนัก 50 กรัม ใส่กล่องพลาสติกเล้ียงใน หอ้ งปฏิบตั ิการบริเวณท่ีมีแสงแดดส่องถึง (ภาพท่ี 2) เม่ือ ดกั แดฟ้ ักเป็ นตวั เตม็ วยั พรมน้าํ ทุกวนั สังเกตพฤติกรรม และสาํ รวจกลุม่ ไข่ ภาพท่ี 2 กรงมุง้ ลวดสาํ หรับเล้ียงแมลงวนั ลาย ภาพท่ี 4 โรงเรือนปลูกพืชท่ีใชศ้ ึกษาพฤติกรรมการ ผสมพนั ธุ์และการวางไข่ของแมลงวนั ลาย 593

BMO11 -4 2. พฤติกรรมการวางไข่และปริมาณไข่ของแมลงวนั กรงมุง้ ลวดขนาดกวา้ ง x ยาว x สูง เท่ากบั 50 x 50 x 80 ลาย เซนติเมตร เมื่อตัวเต็มวยั ออกจากดักแด้พบการจับ ศึกษาจากแมลงในธรรมชาติและจากการ เพาะเล้ียงตามรายละเอียดดงั น้ี คู่ผสมพนั ธุ์แต่ไม่พบการวางไข่ โดยพบเพศผแู้ ละเพศ 2.1 พฤติกรรมการเขา้ วางไข่ของแมลงวนั ลาย เมียใช้ปลายส่วนท้องหันเข้าหากันเป็ นเวลานาน ใชก้ ระบะที่บรรจุเปลือกสับปะรดปริมาณ 10 กิโลกรัม (ภาพที่ 5) วางไวบ้ ริเวณใตช้ ายคา มีแสงแดดรําไร เพื่อ ประมาณ 5 นาที ผลการใชก้ รงผา้ มุง้ ไนลอนขนาด ล่อใหแ้ มลงจากธรรมชาติมาวางไข่ สังเกตพฤติกรรม การเขา้ วางไข่วนั ละ 3 คร้ัง กวา้ ง x ยาว x สูง เท่ากบั 1 x 1.2 x 0.8 เมตร วางไวใ้ น ภาพที่ 5 กระบะสาํ หรับใส่เปลือกสับปะรดเพือ่ ลอ่ ให้ โรงเรื อนเพาะชํา ทําการทดลองในช่วงวันท่ี 7-15 แมลงวนั ลายวางไข่ สิงหาคม พ.ศ. 2553 ซ่ึงสภาพอากาศมีฝนตกเกือบทุก 2.2 ปริมาณไข่ของแมลงวนั ลายเพศเมียใน ธรรมชาติ เก็บตวั เต็มวยั เพศเมียจากธรรมชาติท่ีเขา้ มา วนั แต่มีแดดจัดบางช่วง มีความช้ืนสัมพทั ธ์ 66-71% วางไขใ่ นกระบะขอ้ 2.1 จาํ นวน 10 ตวั แยกเล้ียงในกรง ผา้ มุง้ ไนลอนขนาดกวา้ ง x ยาว x สูง เท่ากบั 25 x 30 x ดกั แดเ้ ริ่มออกเป็ นตวั เตม็ วยั วนั ท่ี 7 สิงหาคม พบการ 25 เซนติเมตร ใส่อาหารปลา 20 กรัมผสมน้าํ ใหช้ ุ่มวาง ผสมพนั ธุ์ในช่วงบ่ายวนั ที่ 10 สิงหาคม ซ่ึงมีแสงแดด ไวใ้ นกรงเพื่อใหแ้ มลงวางไข่ สาํ รวจหากลุ่มไข่และ นบั จาํ นวนไข่ จัด พบแมลงหันปลายทอ้ งเขา้ หากันและพบกลุ่มไข่ 2.3 การพฒั นาของรังไข่แมลงวนั ลายเพศเมีย ของแมลงวนั ลาย จาํ นวนกลุ่มไข่ 6 กลุ่ม ค่าเฉล่ีย นาํ ตวั เต็มวยั เพศเมียจากขอ้ 1.4 ผ่าทอ้ งเพ่ือศึกษาการ เปล่ียนแปลงระบบสืบพนั ธุ์ภายในก่อนและหลงั การ จาํ นวนไข่ 638.33±272.95 ฟองต่อกลุ่ม หลงั จากน้ีพบ วางไข่ และนบั ปริมาณไข่ท่ีพบ การวางไข่ของแมลงและกลุ่มไข่ต่อเน่ืองทุกวนั ที่มี ผลการวจิ ัยและการอภปิ รายผล แสงแดด ซ่ึ งผลที่ได้ใกล้เคียงกับการศึกษาของ 1. พฤติกรรมการผสมพนั ธุ์ของแมลงวนั ลาย Tomberlin et al. (2002) ท่ีรายงานวา่ ไดจ้ าํ นวนไข่ 206- ไม่พบการผสมพนั ธุ์และวางไข่ของแมลงทุก 639 ฟองต่อกลุ่ม จากตวั เตม็ วยั 6 ตวั อตั ราในกรงผา้ มุง้ ไนลอนขนาดกวา้ ง x ยาว x สูง ผลการศึกษาการผสมพนั ธุ์ในโรงเรือนปลูก เท่ากบั 25 x 30 x 25 เซนติเมตร ผลการปล่อยดกั แดใ้ น พืชขนาด 3 x 5 x 3 เมตร เป็นพ้ืนที่โล่ง มีอากาศถ่ายเท ดี พบการผสมพนั ธุ์ของแมลงวนั ลายมากกวา่ 10 คู่ ใน วนั ท่ีมีแสงแดดจดั ความเขม้ ของแสงท่ีพบอย่รู ะหว่าง 313-2,231 ลกั ซ์ มีความช้ืนสัมพทั ธ์ 66-69%ส่วนสภาพ อากาศ ฟ้ าคร้ึม ฝนตก และไม่มีแสงแดด แมจ้ ะมีความ เขม้ แสง 422 ลกั ซ์ ก็ไม่พบการผสมพนั ธุ์ของแมลง โดยพฤติกรรมการผสมพันธุ์เร่ิ มจากเพศผูท้ ี่มีอายุ ประมาณ 2 วนั บินวนเพ่ือหาเพศเมีย เม่ือพบเพศเมียที่ พร้อมผสมพนั ธุ์เพศผเู้ กาะหลงั เพศเมียบงั คบั เพศเมียให้ บินลงสู่พ้ืน หลังจากน้ันเพศผู้ยื่นอวัยวะสื บพันธุ์ ออกไปผสมพนั ธุ์กบั เพศเมียหากมีการรบกวนแมลงจะ แยกจากกัน เมื่ออวยั วะสืบพนั ธุ์ของท้ังสองเพศยึด ติดกัน เพศเมียเร่ิมอยู่นิ่งเพศผูจ้ ึงหันหัวให้อยู่ในทิศ ตรงกนั ขา้ ม (ภาพท่ี 6) หากถูกรบกวนแมลงบินหนีท้งั ที่ปลายทอ้ งยงั ติดกนั เป็ นคู่ พบการจบั คู่ผสมพนั ธุ์บน ผิวอาหารในกล่อง ใบพืช พ้ืนดิน และกรงตาข่าย การ ผสมพนั ธุ์ใชเ้ วลาประมาณ 35 นาที หลงั จากการผสม 594

BMO11 -5 พนั ธุ์ประมาณ 2-4 วนั จะวางไข่ ผลการศึกษาคลา้ ยคลึง เตม็ วยั 10 ตวั พบวา่ แต่ละตวั มีการวางไข่เพียงกลุ่มเดียว กบั Tomberlin and Sheppard (2002) ที่รายงานวา่ พบ ไดค้ ่าเฉล่ีย 627.00±230.20 ฟองต่อกลุ่ม (ตารางท่ี 1) และ การผสมพนั ธุ์ของแมลงท่ีความช้ืนสัมพทั ธ์ 60-70% ใกลเ้ คียงกบั การศึกษาของ Tomberlin et al. (2002) พบ และพบเม่ือความเขม้ แสงมากกวา่ 200 ลกั ซ์ ส่วนความ จาํ นวนไข่ 323-639 ฟองตอ่ กลุม่ เขม้ แสงต่าํ กวา่ 63 ลกั ซ์ ไม่พบการผสมพนั ธุ์ นอกจากน้ี Tomberlin et al. (2002 พบการผสมพนั ธุ์ของแมลง ขณะที่ยงั บินอยดู่ ว้ ย ก ก 1 มม. ข ข 10 มม. 4X ภาพที่ 6 แมลงวนั ลายกาํ ลงั จบั คู่ผสมพนั ธุ์ ก.เพศผเู้ กาะหลงั เพศเมียเพอ่ื เร่ิมผสมพนั ธุ์ ภาพที่ 7 ก. แมลงวนั ลายเพศเมียใชอ้ วยั วะวางไข่ ข.แมลงวนั ลายผสมพนั ธุ์โดยหนั ปลายทอ้ ง สาํ รวจพ้นื ท่ีสาํ หรับวางไข่ เขา้ หากนั เพศเมีย (ซา้ ย) เพศผู้ (ขวา) ข.กลุ่มไขข่ องแมลงวนั ลาย 2. พฤติกรรมการวางไขแ่ ละปริมาณไขข่ องแมลงวนั ลาย ตารางท่ี 1 ปริมาณไข่ตอ่ กลุม่ ของแมลงวนั ลายหน่ึงตวั พฤติกรรมการวางไข่ของแมลงวนั ลายเร่ิมจาก แมลงวนั ลายตวั ท่ี จาํ นวนไข(่ ฟองตอ่ กลุ่ม) การบินวน อยเู่ หนือแหล่งอาหารประมาณ 30 เซนติเมตร นาน 3-5 นาที แลว้ จึงเขา้ หาแหล่งอาหาร เดินสาํ รวจโดย 1 313 ใชอ้ วยั วะวางไข่ย่ืนออกมาแทงตรวจบริเวณที่เหมาะแก่ การวางไข่นาน 5-10 นาที การวางไข่ใชเ้ วลา 5-10 นาที 2 693 กลุ่มไข่ท่ีถูกวางใหม่ๆ มีสีขาวนวล มีความเหนียวหนืด ทาํ ให้ไข่เกาะกันเป็ นกลุ่มและติดอยู่กับวสั ดุได้ดี พบ 3 483 กลุ่มไขท่ ี่ใตผ้ วิ อาหารท่ีแหง้ และขอบดา้ นในของภาชนะ ที่ใส่อาหาร (ภาพที่ 7) ผลของการนบั จาํ นวนไข่จากตวั 4 627 5 383 6 487 7 912 8 937 9 517 10 918 ค่าเฉลี่ย ±SD 627.00±230.20 595

BMO11 -6 จากการผ่าระบบสืบพนั ธุ์ภายในตัวเต็มวยั กข 4X เพศเมียระยะก่อนการผลิตไข่อายุ 1 วนั และระยะหลงั ภาพท่ี 9 ความแตกต่างของสีที่ผนงั ทอ้ งปลอ้ งแรกและ การผลิตไข่อายปุ ระมาณ 3 วนั พบวา่ ระยะท่ียงั ไม่ผลิต ไข่มีกอ้ นไขมนั สีขาวจาํ นวนมากและระยะท่ีผลิตไข่ รังไข่แมลงวนั ลายเพศเมีย เห็นรังไข่ยาวเรียวทรงกระบอกสีขาวขุ่น 1 คู่ มีไข่ ก. ระยะก่อนการผลิตไขผ่ นงั ทอ้ งปลอ้ งแรก จาํ นวน 593 ฟอง (ภาพท่ี 8) ซ่ึงจาํ นวนของไข่ท่ีนบั ได้ มีสีขาวข่นุ จากรังไข่ใกลเ้ คียงกบั ค่าเฉล่ียของจาํ นวนไข่ในแต่ละ ข. ระยะหลงั การผลิตไข่ผนงั ทอ้ งปลอ้ งแรกมี กลุ่มจากแมลงวันลายหน่ึงตัวจากธรรมชาติ คือ 627.00±230.20 ฟองต่อกลุ่ม และใกลเ้ คียงกบั ผล สีเหลือง การศึกษาของ Tomberlin et al. (2002) พบจาํ นวนไข่ 323-639 ฟองต่อกลุ่ม รายงานการศึกษาของ กุลชาติ สรุปผลการวจิ ัย (2553) ตวั เต็มวยั ไม่กินอาหาร และวงจรชีวิตของตวั เตม็ วยั มีอายสุ ้ัน 4-7 วนั โดยผวู้ ิจยั พบวา่ ตวั เตม็ วยั มีการ 1. พฤติกรรมการผสมพนั ธุ์ของแมลงวนั ลาย ผสมพนั ธุ์เมื่ออายุ 2-3 วนั และวางไข่หลงั จากผสมพนั ธุ์ เม่ือตวั เตม็ วยั อายุประมาณ 2 วนั โดยเพศผเู้ กาะหลงั 2-4 วนั แสดงวา่ แมลงวนั ลายมีการวางไข่เพียงคร้ังเดียว เพศเมียบังคับเพศเมียบินลงสู่พ้ืน การผสมพนั ธุ์ใช้ แ ต่ อ ย่ า ง ไ ร ก็ ต า ม ผู้วิ จัย สั ง เ ก ต พ บ ว่ า ห า ก มี ก า ร ถู ก ระยะเวลาประมาณ 35 นาที หลงั จากน้ี 2-4 วนั เพศเมีย รบกวนในช่วงการวางไข่แมลงอาจบินหนีไปวางไข่ได้ จะวางไข่ การผสมพนั ธุ์พบในกรงที่มีพ้ืนที่มากกว่า 1 อีก ม3 ความช้ืนสัมพทั ธ์ 66-71% และความเขม้ ของแสง 313-2,231 ลกั ซ์ น อ ก จ า ก น้ี ผู้วิ จัย ย ัง ไ ด้สั ง เ ก ต พ บ ว่า ค ว า ม แตกต่างของสีท่ีผนงั ทอ้ งปลอ้ งแรกก่อนและหลงั การ 2. พฤติกรรมการวางไข่พบวา่ เพศเมียบินวน ผลิตไข่ โดยระยะก่อนการผลิตไข่ผนงั ทอ้ งปลอ้ งแรกมี เหนืออาหาร 3-5 นาที ก่อนท่ีจะลงมาเดินสํารวจที่ผิว สีขาวขุ่น ระยะหลงั การผลิตไข่ผนงั ทอ้ งปลอ้ งแรกมีสี อาหารโดยใช้อวยั วะวางไข่ย่ืนออกมาหาบริ เวณที่ เหลือง และเม่ือแมลงวางไข่แลว้ โปร่งใส (ภาพที่ 9) เหมาะสมประมาณ 5-10 นาที เวลาในวางไข่ต่อกลุ่ม นาน 5-10 นาที โดยพบกลุ่มไข่ท่ีใตผ้ ิวอาหารที่แห้ง 12 มม. และขอบดา้ นในของภาชนะท่ีใส่อาหาร จาํ นวนไข่ต่อ กข เพศเมียหน่ึงตวั เท่ากบั 627.00±230.20 ฟอง (313-937 ภาพที่ 8 ความแตกต่างของรังไข่ ฟอง) ก.ระยะก่อนการผลิตไข่รังไขใ่ สเห็นกอ้ น ไขมนั จาํ นวนมาก กติ ตกิ รรมประกาศ ข. ระยะหลงั การผลิตไขร่ ังไข่ยาวเรียวรูป ทรงกระบอก 1 คู่ ขอขอบพระคุณ บณั ฑิต4วXทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น ท่ีอนุเคราะห์ทุนสนบั สนุนการ วจิ ยั ในคร้ังน้ี 4X 4X 596

BMO11 -7 เอกสารอ้างองิ Tomberlin, JK., and Sheppard, DC. 2001. Lekking behavior of the black soldier fly (Diptera: กุลชาติ บูรณะ. 2553. การศึกษาชีววิทยา นิเวศวิทยา Stratiomyidae). Florida Entomologist 84(4): ของแมลงวนั ลาย Hermetia illucens (L.) 729-730. และการใช้ประโยชน์เป็ นอาหารเสริมของ ปลานิล Oreochromis niloticus (L.). Tomberlin, JK., and Sheppard, DC. 2002. Factors วิทยานิ พนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิ ต influencing mating and oviposition of black มหาวทิ ยาลยั ขอนแก่น, ขอนแก่น. soldier flies(Diptera: Stratiomyidae) in a colony. J. Entomol. Sci. 37: 345-352. Bradley, SW., and Sheppard, DC. 1984. House fly oviposition inhibition by larvae of Hermetia Tomberlin, JK., Sheppard, DC., and Joyce, JA. 2002. illucens, The black soldier fly 1,2,3. J. Chem. Ecology 10(6): 853. Selected life-history traits of black soldier Liu, Q., Tomberlin, JK., Brady, JA., Sanford, MR., flies(Diptera: Stratiomyidae) reared on three and Yu, Z. 2008. Black soldier fly (Diptera: Stratiomyidae) larvae reduce Escherichia artificial diets. Ann. Entomol. Soc. Am. coli in diary manure. Environ. Entomol. 37(6): 1525-1530. 95(3): 379-386. Newton, L., Sheppard, DC, Watson, DW., Burtle, G., and Dove, R. 2005. Using of black soldier fly, Hermetia illucens, as a value-added tool for the management of swine manure. The animal and poultry waste management center. North Carolina University. Pujol-Luz, JR., Francez, PA., Ururahy-Rodrigues, A., and Constantine, R. 2008. The black soldier-fly, Hermetia illucens (Diptera: Stratiomyidae) used to estimate the postmortem interval in a case in Amapa State, Brazil. J. Forensic Sci. 53(2): 476- 478. Sheppard, DC., Tomberlin, J K., Joyce, JA., Kiser, BC., and Sumner, SM. 2002. Rearing methods for the black soldier fly (Diptera: Stratiomyidae). J. Med. Entomol. 39(4 ): 695-698. 597