แผน 2

แผนการจัดการเรียนรทู้ ่ี 2 หนว่ ยการเรียนรูท้ ี่ 5 เร่อื ง ความร้อนต่อการเปลีย่ นแปลงอณุ หภมู แิ ละสถานะของสาร รายวิชา วิทยาศาสตร์ รหัสวิชา ว21101 กลุ่มสาระการเรียนรู้ วทิ ยาศาสตร์และเทคโนโลยี ช้นั มธั ยมศกึ ษาปีที่ 1 ภาคเรียนท่ี 1 ผ้สู อน นางสาวศศนิ า ม่อมทับคาง เวลา 4 ชว่ั โมง 1. มาตรฐาน/ตวั ชว้ี ัด 1.1 ตัวช้ีวดั วเิ คราะห์ แปลความหมายข้อมูล และคำนวณปริมาณความรอ้ นทท่ี ำให้สสารเปลย่ี นอณุ หภูมิและ เปลยี่ นสถานะ โดยใช้สมการ Q = mcΔt และ Q = mL 2. จุดประสงค์การเรยี นรู้ 1. อธบิ ายผลของความร้อนตอ่ การเปลี่ยนแปลงอณุ หภูมิของสารได้ (K) 2. คำนวณปริมาณความร้อนท่ีทำให้สสารเปลีย่ นอณุ หภมู ิและเปลี่ยนสถานะ (P) 3. รบั ผิดชอบตอ่ หนา้ ทแ่ี ละงานที่ไดร้ บั มอบหมาย (A) 3. สาระการเรียนรู้ ปริมาณความร้อนที่ทำให้สสารเปลี่ยนอุณหภูมิขึ้นอยู่กับมวล ความร้อนจำเพาะ และอุณหภูมิท่ี เปลี่ยนไปปริมาณความรอ้ นท่ีทาใหส้ สารเปลี่ยนสถานะขึน้ อยู่กับมวล และความรอ้ นแฝงจาเพาะ โดย ขณะท่ีสสารเปลีย่ นสถานะ อณุ หภมู จิ ะไมเ่ ปลีย่ นแปลง 4. สาระสำคัญ/ความคดิ รวบยอด สารเมื่อได้รับความรอ้ นจะทำให้อณุ หภูมิของสารสารเปล่ยี นแปลง แตส่ ถานะของสารไมเ่ ปลี่ยนแปลง ซึ่งปริมาณความร้อนที่ทำให้อุณหภูมิของสารเปลี่ยนแปลงขึ้นอยู่กบั มวล ความร้อนจำเพาะ และอุณหภูมิที่ เปล่ียนแปลงไป และสารเม่อื ได้รบั ความรอ้ นจะทำให้สารเปลี่ยนสถานะ แตอ่ ุณหภูมขิ องสารไม่เปลี่ยนแปลง เนื่องจากอนุภาคของสารอยู่ห่างกันมาก ซึ่งปริมาณความร้อนที่ทำให้สารเปลี่ยนสถานะขึ้นอยู่กับมวลและ ความรอ้ นจำเพาะ 5. สมรรถนะสำคัญของผเู้ รียนและคณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์ สมรรถนะสำคัญของผ้เู รยี น คณุ ลักษณะอนั พงึ ประสงค์ 1. ความสามารถในการส่ือสาร 1. มวี นิ ยั 2. ความสามารถในการคดิ 2. ใฝ่เรียนรู้ 1) ทกั ษะการวเิ คราะห์ 3. มุง่ มนั่ ในการทำงาน 2) ทกั ษะการสรปุ ลงความเหน็ 3. ความสามารถในการใชท้ กั ษะชีวิต

6. กจิ กรรมการเรียนรู้  วธิ ีสอนแบบสืบเสาะหาความรู้ 5Es (5Es Instructional Model) ชั่วโมงท่ี 1 ขั้นนำ กระตุ้นความสนใจ (Engage) 1. ครูนำไอศกรีมมาวางไวบ้ นจาน ประมาณ 3-5 นาที แล้วใหน้ ักเรียนสงั เกตถึงความเปล่ยี นแปลง ของไอศกรมี ยังคงเหมอื นเดิมหรือไม่ จากนัน้ ครนู ำเทอรม์ อมิเตอร์มาให้วัดอุณหภูมขิ องไอศกรีม กอ่ นละลาย และเมื่อไอศกรมี ละลายหมดแล้วให้วัดอุณหภูมอิ ีกครั้ง แลว้ ถามนักเรยี นวา่ อณุ หภูมิ ที่วดั ได้ 2 ครัง้ ค่าอุณหภมู ิแตกต่างกนั หรอื ไม่ อยา่ งไร 2. ครสู นทนากับนักเรียนเก่ียวกับความรอ้ นต่อการเปล่ยี นแปลงของสาร ดังน้ี - ถา้ นำนำ้ แข็งใส่แกว้ ต้ังท้ิงไวใ้ นห้อง จะเป็นอย่างไร (แนวตอบ น้ำแขง็ จะเปลีย่ นสถานะเปน็ ของเหลว และมอี ุณหภมู ิเพม่ิ ขึ้นจนกระทง่ั เท่ากบั อณุ หภูมิห้อง) - ถา้ ต้มน้ำเปน็ เวลานาน จนน้ำในภาชนะแห้งหายไป น้ำจะหายไปไหน (แนวตอบ นำ้ จะระเหยกลายเปน็ ไอลอยปะปนอยใู่ นอากาศ) - ถา้ จุดเทียน ผลทเี่ กดิ ข้ึนจะเป็นอย่างไร (แนวตอบ เทยี นไขซ่ึงมสี ถานะเปน็ ของแข็งจะเปลยี่ นสถานะเป็นเทียนเหลวซึ่งมสี ถานะเปน็ ของเหลว) 3. นกั เรียนชว่ ยกันอภปิ รายและแสดงความคดิ เห็น เพือ่ เช่ือมโยงไปส่กู ารเรยี นรเู้ รื่องผลของความร้อน ตอ่ การเปลย่ี นแปลงอณุ หภูมิและสถานะของสาร ขน้ั สอน สำรวจคน้ หา (Explore) 1. ครูให้นักเรียนแบ่งกลุ่ม ออกเป็นกลุ่มละเท่า ๆ กัน แล้วให้แต่ละกลุ่มวางแผนและแบ่งหน้าที่คน้ ควา้ ความรู้ เรื่อง ผลของความร้อนต่อการเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิและสถานะของสาร จากหนังสือเรียน วทิ ยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 2 หนา้ และแหล่งการเรยี นรู้ทางอินเทอรเ์ นต็ หรอื เอกสารต่าง ๆ ท่ีเกี่ยวข้อง 2. ครูใหน้ กั เรียนแต่ละกลุ่มระดมความคิด แลว้ สรุปข้อมลู เป็นความรูข้ องกล่มุ อธบิ ายความรู้ (Explain) 1. นักเรียนแตล่ ะกลุ่มผลดั กนั เลา่ เรอื่ งที่ตนไดศ้ ึกษามาใหส้ มาชิกในกล่มุ ฟัง 2. นกั เรียนแตล่ ะกล่มุ สง่ ตวั แทนออกมานำเสนอผลการสืบค้นข้อมูลหนา้ ช้ันเรยี น 3. ครูและนักเรียนร่วมกันอภิปรายผลจากการปฏิบัติกิจกรรม โดยใช้แนวคำถามว่า การเปลี่ยนแปลง อุณหภูมิของสารจากความร้อน ขึ้นอยู่กบั อะไรบา้ ง (แนวตอบ มวล ความร้อนจำเพาะของสาร และอุณหภูมิทีเ่ ปล่ยี นแปลงไปของสาร) 4. ครูและนักเรยี นร่วมกันสรปุ ผลจากการปฏบิ ัติกิจกรรม

ชั่วโมงท่ี 2 ข้ันสอน อธิบายความรู้ (Explain) 1. ครถู ามคำถามทบทวนความรเู้ ดิมของนักเรยี นวา่ ปรมิ าณความร้อนท่ีทำให้สารเปลี่ยนแปลงอณุ หภูมิ ขน้ึ อยูก่ ับปจั จัยใดบ้าง (แนวตอบ มวล ความร้อนจำเพาะ และอุณหภูมิทีเ่ ปลย่ี นแปลง) 2. ครเู ขยี นสมการคำนวณหาปริมาณความร้อนท่ีทำให้สารเปลยี่ นแปลงอณุ หภูมิบนกระดาน Q = mcΔt จากน้ันครูอธิบายความหมายของตัวแปร และหนว่ ยของตัวแปรท่ใี ชค้ ำนวณ 3. ครูยกตัวอย่างโจทยก์ ารคำนวณหาปริมาณความรอ้ นที่ทำให้สารเปลี่ยนแปลงอุณหภูมิ ในหนงั สือ เรียนวิทยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 2 ขัน้ สรปุ ขยายความเข้าใจ (Expand) 1. ครูให้นักเรยี นทำแบบฝกึ หดั ในแบบฝกึ หดั วทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 2 ชว่ั โมงท่ี 3 ข้นั สอน อธบิ ายความรู้ (Explain) 1. ครถู ามคำถามทบทวนความรู้เดิมของนกั เรียนวา่ ปริมาณความรอ้ นท่ีทำใหส้ ารเปลย่ี นแปลงสถานะ ขึน้ อยกู่ ับปจั จยั ใดบา้ ง (แนวตอบ มวล และความรอ้ นแฝงจำเพาะของสาร) 2. ครูเขียนสมการคำนวณหาปริมาณความร้อนท่ีทำให้สารเปลีย่ นแปลงอณุ หภมู ิบนกระดาน Q = mL จากนน้ั ครอู ธบิ ายความหมายของตวั แปร และหนว่ ยของตวั แปรทใี่ ช้คำนวณ 3. ครูยกตวั อย่างโจทยก์ ารคำนวณหาปรมิ าณความร้อนทที่ ำให้สารเปล่ยี นแปลงอณุ หภูมิ ในหนังสอื เรียนวิทยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 2 หนา้

ขน้ั สรปุ ขยายความเขา้ ใจ (Expand) 1. ครถู ามคำถามทา้ ทายความคิดขนั้ สูงว่า วัตถทุ ี่มีมวลเทา่ กนั 2 ช้นิ ชนิ้ หน่ึงไดร้ บั ความรอ้ นจน หลอมเหลว อีกชิน้ ไดร้ บั ความร้อน แต่ไม่หลอมเหลว วตั ถุทั้ง 2 ชนิ้ นี้ ได้รับความร้อนแตกตา่ งกัน หรือไม่ อยา่ งไร (แนวตอบ อาจได้รบั ความรอ้ นเท่ากนั หรอื ไม่เท่ากันกไ็ ด้ ข้ึนอยู่กับชนิดของสารที่ประกอบอยใู่ น วัตถุ หากวัตถทุ งั้ สองชนิดมสี ารแตกตา่ งกัน ซึ่งมีจุดหลอมเหลวแตกตา่ งกัน แมว้ า่ จะได้รับความ ร้อนเท่ากันอาจทำให้วตั ถใุ ชเ้ วลาในการหลอมเหลวแตกต่างกันได้) 2. ครใู หน้ ักเรียนทำแบบฝึกหดั ในแบบฝกึ หัดวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 2 ช่ัวโมงที่ 4 ขนั้ สอน สำรวจค้นหา (Explore) 1. ครูให้นักเรยี นแบ่งกลมุ่ ออกเปน็ กลุ่มละ 4-5 คน ทำกจิ กรรม แลว้ ให้ตัวแทนกลุ่มออกมารบั ใบงานที่ 4.3 เรอ่ื ง นำ้ เปลย่ี นสถานะ 2. ครูให้แตล่ ะกลุ่มศึกษาขน้ั ตอนการทำกิจกรรมในใบงานท่ี 4.3 เรอ่ื ง นำ้ เปลย่ี นสถานะ แล้วใหส้ มาชิก ภายในกลุม่ วางแผน แบง่ หนา้ ทใ่ี นการทำกจิ กรรม จากนนั้ ครใู ห้แตล่ ะกลุ่มบนั ทึกผลและตอบคำถาม ท้ายกิจกรรมลงในใบงาน ขั้นสรุป ตรวจสอบผล (Evaluate) 1. ครตู รวจแบบฝึกหัดวิทยาศาสตรใ์ นแบบฝกึ หดั วทิ ยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 2 2. ครตู รวจใบงานท่ี 4.3 เร่อื ง นำ้ เปลย่ี นสถานะ 3. ครูประเมินนกั เรยี นจากการทำใบงาน โดยใชแ้ บบสงั เกตพฤติกรรมการทำงานรายกลุ่ม 4. ครูประเมินการนำเสนอใบงาน โดยใช้แบบประเมินการนำเสนอผลงาน 5. ครูประเมินนักเรียนจากการสืบค้นข้อมูล และการตอบคำถามในชั้นเรียน โดยใช้แบบสังเกต พฤตกิ รรมการทำงานรายบคุ คล

7. การวัดและประเมนิ ผล รายการวดั วิธวี ัด เคร่ืองมือ เกณฑ์การประเมิน 7.1 การประเมนิ ระหวา่ ง การจัดกจิ กรรม 1) ผลของความร้อน - ตรวจใบงานที่ 4.3 เรื่อง - เฉลยใบงานที่ 4.3 เรื่อง ร้อยละ 60 ผา่ น ต่อการเปลี่ยนแปลง นำ้ เปล่ียนสถานะ น้ำเปลีย่ นสถานะ เกณฑ์ อุณหภูมิและสถานะ - ตรวจแบบฝึกหดั - แบบฝึกหัดวิทยาศาสตร์ ของสาร ม.1 เลม่ 2 รอ้ ยละ 60 ผ่าน เกณฑ์ 2) การนำเสนอ - ประเมนิ การนำเสนอ - แบบประเมินการ ระดับคุณภาพ 2 ผลงาน ใบงานท่ี 4.3 นำเสนอผลงาน ผ่านเกณฑ์ 3) พฤติกรรมการ - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม ระดับคุณภาพ 2 ทำงานรายบุคคล การทำงานรายบุคคล การทำงานรายบุคคล ผ่านเกณฑ์ 4) พฤตกิ รรมการ - สงั เกตพฤติกรรม - แบบสงั เกตพฤติกรรม ระดับคุณภาพ 2 ทำงานรายกลมุ่ การทำงานรายกลมุ่ การทำงานรายกลมุ่ ผ่านเกณฑ์ 5) คุณลักษณะ - สงั เกตความมวี นิ ัย - แบบประเมิน ระดบั คุณภาพ 2 อนั พงึ ประสงค์ ใฝเ่ รียนรู้ และมุ่งมั่น คุณลักษณะอนั พงึ ผา่ นเกณฑ์ ในการทำงาน ประสงค์ 8. สอื่ /แหลง่ การเรียนรู้ 8.1 ส่อื การเรียนรู้ 1) หนังสือเรียนวิทยาศาสตร์ ม.1 เลม่ 2 2) แบบฝกึ หัดวทิ ยาศาสตร์ ม.1 เล่ม 2 3) ใบงานท่ี 4.3 เรอื่ ง น้ำเปล่ียนสถานะ 4) PowerPoint เรื่อง ผลของความรอ้ นต่อการเปล่ยี นแปลงอุณหภูมิและสถานะของสาร 5) อุปกรณ์การทดลอง 8.2 แหล่งการเรียนรู้ 1) หอ้ งสมดุ 2) แหล่งข้อมลู สารสนเทศ

กจิ กรรมท่ี 4.3 เรื่อง นำ้ เปลย่ี นสถานะ คำช้ีแจง : ใหน้ ักเรยี นทำกจิ กรรมตามข้นั ตอนตอ่ ไปน้ี 1. ใส่น้ำแข็งที่ทุบละเอียดใส่ลงในบีกเกอร์ที่เตรียมไว้ประมาณ 1 ใน 3 ของบีกเกอร์ ใช้เทอร์มอมิเตอร์ วดั อณุ หภมู ขิ องนำ้ แขง็ ดังรูป ก แลว้ บนั ทึกผล 2. ใชแ้ ทง่ แก้วคนน้ำแข็ง แลว้ สงั เกตอณุ หภูมขิ องนำ้ แข็ง เมอ่ื นำ้ แข็งหลอมเหลวหมด ให้วดั อุณหภูมิของ น้ำแข็งทนั ที แล้วบันทึกผล 3. นำบีกเกอร์ที่บรรจุน้ำแข็งที่หลอมเหลวแล้วในข้อ 2 มาจัดวางรวมกับอุปกรณ์อื่น ๆ ดังรูป ข ใน หนังสอื เรยี น ตง้ั ไฟจนน้ำเดือด วดั อุณหภมู ิของนำ้ เดอื ดขณะกลายเปน็ ไอ แลว้ บันทกึ ผล 4. นำเทอร์มอมิเตอร์เสียบลงบนแผ่นกระดาษแข็ง จากนั้นนำไปวางบนบกี เกอร์ ให้เทอร์มอมิเตอร์ลอย อยเู่ หนือนำ้ เล็กน้อย ดังรปู ค ตม้ นำ้ ต่อไปประมาณ 2–3 นาที แลว้ จึงวดั อณุ หภมู ิ และบนั ทกึ ผล คำถามการทดลอง 1. การต้มน้ำแขง็ จนกลายเป็นไอ มกี ารเปลี่ยนแปลงสถานะกี่ครง้ั อะไรบ้าง 2. การเปล่ยี นสถานะช่วงใดทีใ่ ช้ความรอ้ นมากท่ีสุด 3. ชว่ งใดทอ่ี ณุ หภมู ิไมเ่ ปลี่ยนแปลงแต่สถานะของน้ำเปล่ยี นแปลง และชว่ งใดทอ่ี ุณหภมู เิ ปล่ยี นแปลงแต่ สถานะของนำ้ ไมเ่ ปล่ียนแปลง 4. การเปลยี่ นแปลงอุณหภูมิของนำ้ ใช้พลังงานอะไร อภิปรายผลการทดลอง

ใบกจิ กรรมที่ 4.3 เฉลย เรอ่ื ง นำ้ เปลีย่ นสถานะ คำชแี้ จง : ให้นักเรยี นทำกจิ กรรมตามข้ันตอนตอ่ ไปน้ี 1. ใส่น้ำแข็งท่ีทุบละเอียดใส่ลงในบีกเกอร์ที่เตรียมไว้ประมาณ 1 ใน 3 ของบีกเกอร์ ใช้เทอร์มอมิเตอร์ วัดอณุ หภมู ขิ องนำ้ แขง็ ดังรูป ก แล้วบนั ทึกผล 2. ใช้แท่งแก้วคนน้ำแข็ง แล้วสงั เกตอณุ หภมู ขิ องนำ้ แข็ง เมือ่ นำ้ แขง็ หลอมเหลวหมด ให้วดั อุณหภูมิของ นำ้ แขง็ ทนั ที แลว้ บันทกึ ผล 3. นำบีกเกอร์ที่บรรจุน้ำแข็งที่หลอมเหลวแล้วในข้อ 2 มาจัดวางรวมกับอุปกรณ์อื่น ๆ ดังรูป ข ใน หนงั สือเรยี น ตั้งไฟจนนำ้ เดือด วดั อุณหภูมขิ องนำ้ เดอื ดขณะกลายเปน็ ไอ แลว้ บันทกึ ผล 4. นำเทอร์มอมิเตอร์เสยี บลงบนแผ่นกระดาษแขง็ จากนั้นนำไปวางบนบกี เกอร์ ให้เทอร์มอมิเตอร์ลอย อยเู่ หนือน้ำเลก็ น้อย ดงั รปู ค ตม้ น้ำตอ่ ไปประมาณ 2–3 นาที แล้วจึงวดั อุณหภมู ิ และบันทกึ ผล คำถามการทดลอง 1. เมื่อให้ความร้อนต้มน้ำ การต้มนำ้ แขง็ จนกลายเป็นไอ มีการเปล่ียนแปลงสถานะก่คี รั้ง อะไรบ้าง เมื่อให้ความร้อนแก่น้ำแข็งเกิดการเปลีย่ นสถานะ 2 ครั้ง คือ น้ำแข็งอุณหภูมิ 0 ํC เปลี่ยนสถานะเปน็ น้ำอุณหภูมิ 0 ํC โดยการเปลี่ยนสถานะครั้งนี้อุณหภูมิไม่เปลี่ยนแปลง และน้ำเดือดอุณหภูมิ 100 ํC เปล่ียนสถานะเป็นไอนำ้ เดอื ดอณุ หภมู ิ 100 Cํ การเปลี่ยนสถานะครง้ั น้ีอณุ หภูมิกไ็ ม่เปล่ยี นแปลง 2. การเปลีย่ นสถานะช่วงใดท่ีใช้ความร้อนมากทส่ี ดุ น้ำเดือดท่ีอณุ หภมู ิ 100 ํC 3. ช่วงใดท่ีอุณหภูมิไม่เปลยี่ นแปลงแต่สถานะของน้ำเปล่ยี นแปลง และชว่ งใดท่อี ุณหภมู เิ ปลยี่ นแปลงแต่ สถานะของน้ำไม่เปลี่ยนแปลง นำ้ แข็งอุณหภูมิ 0 Cํ เปลย่ี นสถานะเป็นนำ้ อุณหภูมิ 0 ํC โดยการเปลย่ี นสถานะคร้งั น้ีอุณหภูมไิ ม่ เปลยี่ นแปลง และนำ้ เดือดอุณหภูมิ 100 Cํ เปลีย่ นสถานะเป็นไอน้ำเดอื ดอุณหภมู ิ 100 ํC การเปล่ยี น สถานะคร้งั นี้อุณหภมู ิกไ็ มเ่ ปล่ียนแปลง 4. การเปลี่ยนแปลงอุณหภมู ิของน้ำใช้พลังงานอะไร ความร้อนแฝงจำเพาะของสาร

อภิปรายผลการทดลอง เมือ่ นำ้ แขง็ ไดร้ ับความร้อนจะมีการเปล่ียนแปลงบางชว่ ง โดยจะเปลี่ยนสถานะโดยท่อี ุณหภูมไิ ม่ เปล่ียน และบางช่วงอุณหภูมเิ ปล่ยี นแปลงแตส่ ถานะไม่เปล่ยี นแปลง บนั ทกึ หลงั การสอน ผลการสอน - อธบิ ายผลของความร้อนตอ่ การเปลี่ยนแปลงอณุ หภูมิของสารได้ - คำนวณปริมาณความร้อนทท่ี ำให้สสารเปลี่ยนอณุ หภูมิและเปลย่ี นสถานะ ปัญหา / อุปสรรค ไม่มีอุปกรณก์ ารทดลองท่พี ร้อมใช้งาน ขอ้ เสนอแนะ/แนวทางแกป้ ัญหา ให้นักเรยี นศึกษาจากคลปิ VDO ลงช่ือ.................................................ผู้สอน (………………………………………) ลงช่ือ............................................ครูพเ่ี ลีย้ ง (………………………………………)