แหล่งสารสนเทศ

นวพล แก้วสุวรรณ (ปร.ด. สารสนเทศศกึ ษา) การศึกษา 099-475-8884 - ปรญิ ญาเอก  [email protected] หลักสตู รปรัชญาดษุ ฎบี ณั ฑิต สาขาวิชาสารสนเทศศึกษา มหาวทิ ยาลัยขอนแกน่ (ทนุ รฐั บาล: โครงการพัฒนาอาจารยใ์ นเขตเฉพาะกจิ ชายแดนใต้ ของ สกอ.) - ปริญญาโท หลกั สูตรครุศาสตรอตุ สาหกรรมมหาบัณฑิต สาขาวชิ าเทคโนโลยที างการศกึ ษา สถาบันเทคโนโลยพี ระจอมเกลา้ เจ้าคณุ ทหารลาดกระบงั (ทนุ วิจัย สจล) - ปรญิ ญาตรี หลกั สูตรบริหารธุรกิจบณั ฑิต สาขาวชิ าระบบสารสนเทศ มหาวทิ ยาลัยเทคโนโลยรี าชมงคลตะวนั ออก - หลกั สตู รประกาศนยี บตั รวชิ าชีพครู ครุสภา

ประสบการณก์ ารทางาน • แผนกวศิ วกรรมซอฟแวร์ สถาบนั วจิ ัยแสงซนิ โคร-ตรอน (องค์การมหาชน) กระทรวงวทิ ยาศาสตรแ์ ละเทคโนโลยี • ตาแหน่ง นักวิเคราะหร์ ะบบ บรษิ ัท เซฟโรแลต ประเทศไทย 099-475-8884 • ตาแหนง่ ครู สานกั ปลัดกระทรวงศึกษาธกิ าร (สานกั งาน กศน.)  [email protected] • วิทยากร บรษิ ทั กุลธรเคอบี้ ประเทศไทย • อาจารย์พิเศษ สาขาสารสนเทศศาสตร์ คณะมนษุ ยศาสตร์และ สงั คมศาสตร์ มหาวทิ ยาลัยขอนแกน่ • อาจารย์พเิ ศษ มหาวิทยาลัยราชภัฏบุรรี มั ย์ • อาจารยพ์ ิเศษสาขาบรหิ ารธุรกิจ มหาวิทยาลยั สโุ ขทัยธรรมาธิราช • กองบรรณาธกิ ารพิจารณาและประเมินบทความของ International Journal of Managing Information Technology (IJMIT)

ผลงานวชิ าการลักษณะอ่ืนที่ไมเ่ กีย่ วขอ้ งกับการศึกษา • นวพล แกว้ สวุ รรณ. (2563). [วจิ ารณ์หนังสือเร่ืองThe Digital Economy : 20th Anniversary Edition: Rethinking Promise and Peril in the Age of Networked Intelligence (2nd)]. วารสาร สารสนเทศศาสตร์, 38(2). (TCI 2) 099-475-8884 • นวพล แก้วสุวรรณ. (2563). การจัดการความรเู้ พ่ือสนบั สนุนการ ดาเนนิ งานและพฒั นาสมรรถนะการแขง่ ขันทางธุรกิจของสตาร์ทอัพใน  [email protected] ประเทศไทย. วารสารปารชิ าต มหาวทิ ยาลยั ทกั ษณิ . (อยใู่ นกระบวนการ พิจารณาจากกองบรรณาธิการ). (TCI 1) • นวพล แกว้ สวุ รรณ ธญั ญาลกั ษณ์ ใจเที่ยง และสิรกิ ร บารงุ กิจ (2563). การจดั การความรู้ เพอื่ ก้าวสอู่ งค์กรดิจทิ ลั ในยุคเทคโนโลยี พลิกผนั . วารสารมหาวิทยาลยั ศลิ ปากร. (อยูใ่ นกระบวนการพิจารณา จากกองบรรณาธิการ). (TCI 2) • นวพล แกว้ สุวรรณ. (2560). การสบื ค้นสารสนเทศ. ในเอกสาร ประกอบการบรรยายรายวชิ าการสืบคน้ สารสนเทศ.

ความสนใจทางวชิ าการ 099-475-8884 • ด้านการจดั การสารสนเทศและความรู้  [email protected] • เทคโนโลยีการศกึ ษา • พฤติกรรมสารสนเทศและการยอมรับเทคโนโลยี • เศรษฐกจิ ดิจทิ ัล • การบรกิ ารสารสนเทศ • บรรณารกั ษศาสตรแ์ ละสารสนเทศศาสตร์

แหลง่ สารสนเทศ แหล่งสารสนเทศ (Information Sources) โดย ดร.นวพล แกว้ สุวรรณ

จุดม่งุ หมายรายวชิ า • เพอ่ื ใหน้ กั ศึกษามคี วามรู้ ความเขา้ ใจถงึ ความหมาย ความสาคญั และบทบาทของ สารสนเทศ • เพอ่ื ใหน้ กั ศึกษาตระหนกั ถงึ ความสาคญั ของการศึกษาคน้ ควา้ สารสนเทศ เพ่ือการศึกษาใน ระดบั อดุ มศึกษา • เพอ่ื ใหน้ กั ศึกษามคี วามรู้ ความเขา้ ใจในระบบการจดั เก็บ การสบื คน้ และการใชท้ รพั ยากร สารสนเทศ • เพอ่ื ใหน้ กั ศึกษามที กั ษะในการสบื คน้ สารสนเทศดว้ ยเทคโนโลยี

วธิ ีการสอนและกจิ กรรมการเรยี นการสอน วธิ กี ารสอน กจิ กรรมการเรยี นการสอน • การบรรยายประกอบการนาเสนอดว้ ย • ทาแบบทดสอบก่อนเรยี น • ศึกษาเอกสารประกอบการบรรยาย/ คอมพวิ เตอร์ • นาชมสานกั หอสมดุ กลางจอรน์ เอฟ การสอนประจาบท • แบง่ กลมุ่ สารวจแหลง่ สารสนเทศภาย เคนาด้ี สานกั วฒั นธรรมกลั ยานวิ ฒั นา ในมหาวทิ ยาลยั มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร์ • นาเสนอผลการสารวจและอภปิ รายแสดงความ • นาเสนอช้นิ งาน / โครงงาน และอภปิ ราย คดิ เหน็ ร่วมกนั ในชนั้ เรยี น • สรปุ เพม่ิ เตมิ สาระสาคญั • แนะนาเทคนคิ และวธิ กี ารใชเ้คร่อื งมอื ทาง • การทดสอบแบบฝึกหดั / ฝึกทกั ษะ • การศึกษา สบื คน้ คน้ ควา้ แหลง่ สารสนเทศดว้ ย เทคโนโลยสี าหรบั การศึกษา สบื คน้ และ เครอ่ื งมอื ทางเทคโนโลยี คน้ ควา้ สารสนเทศ • ทาแบบทดสอบหลงั เรยี น • ยกตวั อย่างประกอบการบรรยาย

สอ่ื การเรยี นการสอนและการประเมนิ ผล สอ่ื การเรยี นการสอน การประเมนิ ผลการเรยี น • เอกสารประกอบการบรรยาย/การสอน • สไลดม์ ลั ตมิ เี ดยี ประกอบการบรรยาย • ประเมนิ ผลจากพฤตกิ รรมในหอ้ งเรยี น • แบบทดสอบก่อนเรยี น-หลงั เรยี น • ประเมนิ ผลการร่วมกจิ กรรมในชน้ั เรยี น • แบบทดสอบทา้ ยบทเรยี น • ประเมนิ ผลจากการส่งงานทไ่ี ดร้ บั • แบบการศึกษาคน้ ควา้ ดว้ ยตนเอง • เคร่อื งมอื ซอฟแวร์ และฮารด์ แวรใ์ นการ มอบหมายตรงตามเวลา • ประเมนิ จากทกั ษะการใชเ้คร่อื งมอื สบื คน้ ทรพั ยากรสารสนเทศ • สานกั หอสมดุ กลางจอรน์ เอฟ เทคโนโลยใี นการสบื คน้ และคน้ ควา้ • ประเมนิ ผลจากการทดสอบก่อนเรยี นและ เคนาด้ี สานกั วฒั นธรรมกลั ยานิวฒั นา หลงั เรยี น มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร์ • ประเมนิ จากแบบทดสอบทา้ ยบทเรยี น • ประเมนิ การศึกษาคน้ ควา้ ดว้ ยตนเอง

แหล่งสารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศ คืออะไร ? แหลง่ สารสนเทศใดบา้ งทร่ี ูจ้ กั ?

ความหมายแหลง่ สารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศ (Information Sources) หมายถงึ แหลง่ ทเ่ี กิด ผลติ หรอื มกี ารทาการรวบรวมสารสนเทศในทกุ รูปแบบ หรอื รูปแบบใดรูปแบบหน่ึงเอาไว้ ดว้ ยกนั อย่างเป็นระบบ เพอ่ื ใหผ้ ูใ้ ชน้ าไปใชป้ ระโยชนใ์ นการศึกษา หรอื คน้ ควา้ ขอ้ มลู ต่อไป (สุนี เลศิ แสวงกจิ , 2550)

ประเภทแหลง่ สารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล แหลง่ สารสนเทศสถาบนั แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี แหลง่ สารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กดิ ข้นึ แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ หรอื สารสนเทศเฉพาะถน่ิ /พ้นื ท*่ี *

ประเภทแหล่งสารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล • เป็นแหลง่ สารสนเทศทม่ี คี วามสาคญั และมคี ุณค่าต่อการ แหลง่ สารสนเทศสถาบนั สืบคน้ โดยผ่านกระบวนการถ่ายทอด หรือแบ่งปัน แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี ความรูอ้ อกมา (Knowledge Transfer/Sharing) หรอื แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กิด ผ่านการสอบถาม สัมภาษณ์ อีกท้ังยังเป็ นแหล่ ง แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน สารสนเทศทค่ี รอบคลมุ ทกุ สาขาวชิ า ตามความเช่ยี วชาญ ไดแ้ ก่ ปราชญ์ชาวบา้ น หมอดิน นกั วิชาการประเภท ต่างๆ หรือบุคคลทไ่ี ดร้ บั การยอมรบั ในศาสตรน์ น้ั ๆ อาทิ อาจารยเ์ ฉลมิ ชยั แพทยห์ ญงิ คุณหญงิ พรทพิ ย์ พระมหา สมปอง เป็นตน้ แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ

ประเภทแหล่งสารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล • แหลง่ สารสนเทศสถาบนั หรอื สถาบนั บริการสารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศสถาบนั เป็นแหล่งสารสนเทศท่ีอยู่ในรูปขององค์กร ทาหนา้ ท่ี แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี บริการสารสนเทศ ใหค้ วามรู้ สนบั สนุนกิจกรรม แก่ แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กิด สมาชกิ หรอื ผูท้ ส่ี นใจแสวงหาขอ้ มลู ขา่ วสาร ความรู้ แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน หอ้ งสมดุ โรงเรยี น หอสมดุ แหง่ ชาติ หอ้ งสมดุ มหาวทิ ยาลยั แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต หอ้ งสมดุ เฉพาะ หอ้ งสมดุ แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ ประชาชน

ประเภทแหล่งสารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล  แหลง่ สารสนเทศประเภทสถานทจ่ี รงิ แหลง่ สารสนเทศสถาบนั  แหลง่ สารสนเทศประเภทสถานทจ่ี าลอง แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กดิ เช่น วดั สวนป่ า สวนเกษตร โครงการตามพระราชดาริ แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน โบราณสถาน วดั พระอารามหลวง เมืองโบราณ เป็นตน้ แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต สามารถเขา้ ถงึ แหล่งสารสนเทศประเภทสถานท่ไี ดไ้ ม่ยากนกั และยงั คงมีการเตรียมตัวในการเขา้ ศึกษาคน้ ควา้ อาทิ การศึกษาเสน้ ทาง ระยะเวลาในการเดินทาง ขอ้ มูลเบ้อื งตน้ อย่างคร่าวๆ สมดุ บนั ทกึ หรอื กลอ้ งถ่ายรูป (แมน้ มาส ชวลติ . 2532). แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ

ประเภทแหล่งสารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล • เป็นแหลง่ สารสนเทศทเ่ี กิดจากกจิ กรรม หรอื เหตุการณท์ ่ี แหลง่ สารสนเทศสถาบนั เกิดข้นึ ในช่วงเวลาหน่ึง เช่น การจดั การฝึกอบรม หรือ แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี การสมั มนาทางวิชาการ การประชุมวิชาการ การจดั แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กดิ นิทรรศการ เก่ยี วกบั เร่อื งใดเรอ่ื งหน่ึง หรอื จากเหตกุ ารณ์ แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน ท่ปี ระสบพบเจอ อาทิ การเกิดสนิ ามิ ในจงั หวดั ทะเลใต้ สารสนเทศท่ไี ด้ คือ การสงั เกตการณ์สภาวะนา้ ในทะเล ลด หรือการเก็บขอ้ มูลผูไ้ ดร้ บั บาดเจ็บ ผูเ้ สียชีวติ และ นามาวิเคราะหผ์ ล ทาการจดั เก็บต่อไป (อาภากร ธาตุ โลหะ. 2547) แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ

ประเภทแหล่งสารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล • แหล่งสารสนเทศประเภทน้ีเป็นแหล่งสารสนเทศท่ีมี แหลง่ สารสนเทศสถาบนั หนา้ ท่ี เป็นสอ่ื กลางในการสอ่ื สาร นาเสนอ ขอ้ มลู ขา่ วสาร แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี ขอ้ เท็จจริงท่ีไดร้ บั และทาการถ่ายทอดออกไปสู่มวล แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กิด ประชาชน ในรูปของ ขอ้ ความ ภาพ วิดีโอ เสียง หรือ แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน มลั ตมิ เี ดยี หนงั สอื พมิ พ์ วทิ ยุ แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต โทรทศั น์ แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ

ประเภทแหล่งสารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล • เป็นแหลง่ สารสนเทศทใ่ี หญ่ทส่ี ุดและสามารถเขา้ ถงึ ไดท้ กุ แหลง่ สารสนเทศสถาบนั ทที ุกเวลา เน่ืองจากหลายหน่วยงาน และองคก์ รมกี าร แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี จัดทาขอ้ มูล ข่าวสาร และเผยแพร่ผ่านเครือข่าย แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กิด อินเทอรเ์ น็ตเพ่ิมมากย่ิงข้ึน (พิมพร์ าไพ เปรมสมิทธ์. แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน 2535) สามารถใชเ้ ป็นเคร่ืองในการประชาสมั พนั ธ์ ส่ือสารส่ิงท่ีตอ้ งการนาเสนออกไป ทาใหโ้ ลกของ อนิ เทอรเ์ น็ตเปรยี บเสมอื นหอ้ งสมดุ ของโลก ผูใ้ ชส้ ามารถ เขา้ ถอื ผ่านเคร่อื งมอื การคน้ หา Search Engine แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ

ประเภทแหลง่ สารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล • แหล่งสารสนเทศทอ้ งถ่นิ หมายถึง แหล่งรวบรวมและ แหลง่ สารสนเทศสถาบนั ใหบ้ รกิ ารทรพั ยากรสารสนเทศรูปลกั ษณต์ ่างๆ ท่มี เี น้ือหา แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี เก่ยี วกบั ทอ้ งถน่ิ หรอื ชมุ ชน ภมู ปิ ญั ญาทอ้ งถน่ิ ภมู ปิ ญั ญา แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กดิ ชาวบา้ น คติชาวบา้ น มรดกไทย ศิลปะการละเล่น และ แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน การแสดงพ้ืนบา้ นของไทยวรรณกรรมทอ้ งถ่ินของ แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต ภู มิภ า ค ต่ า ง ๆ ข อ ง ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ( ส า ข า วิช า แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ บรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ คณะ มนุษยศาสตรแ์ ละสงั คมศาสตร์ มหาวิทยาลยั ราชภฎั บุรีรมั ย.์ ม.ป.ป). โดยแหล่งสารสนเทศทอ้ งถ่นิ สามารถ อ ยู่ ใ น รู ป แ บ บ ค ว า ม รู้ภ า ย ใ น ตัว บุค ค ล ( Tacit Knowledge) และความรูภ้ ายนอกบุคคล (Explicit Knowledge)

ประเภทแหล่งสารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล ประเภทของแหล่งสารสนเทศทอ้ งถน่ิ แหลง่ สารสนเทศสถาบนั แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี ศนู ยว์ ฒั นธรรมประจาจงั หวดั ต่างๆ แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กิด • ศูนยว์ ฒั นธรรมจงั หวดั พทั ลุง โรงเรยี นสตรพี ทั ลุง แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน • ศูนยว์ ฒั นธรรมจงั หวดั ภเู กต็ มหาวทิ ยาลยั ราชภฏั ภเู กต็ แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต • สถาบนั วฒั นธรรมศึกษากลั ยาณิวฒั นา มหาวทิ ยาลยั สงขลานครนิ ทร์ วิทยาเขต แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ ปตั ตานี สถาบนั สงั กดั มหาวทิ ยาลยั ตา่ งๆ • ศูนยส์ ารนิเทศอสี านสริ นิ ธร มหาวทิ ยาลยั มหาสารคาม • ศูนยส์ ารสนเทศภาคเหนือ มหาวทิ ยาลยั เชยี งใหม่ • สถาบนั ทกั ษณิ คดศี ึกษา มหาวทิ ยาลยั ทกั ษณิ ศนู ยศ์ ิลปวฒั นธรรม สงั กดั หน่วยงานเอกชน • ศูนยส์ งั คีตศิลป์ ธนาคารกรุงเทพฯ

ประเภทแหลง่ สารสนเทศ แหลง่ สารสนเทศบคุ คล ความสาคญั ของสารสนเทศทอ้ งถน่ิ แหลง่ สารสนเทศสถาบนั • ต่อการเรยี นการสอนและการศึกษาวจิ ยั เก่ยี วกบั ทอ้ งถน่ิ แหลง่ สารสนเทศสถานท่ี แหลง่ สารสนเทศเหตกุ ารณท์ เ่ี กิด (Local Study) แหลง่ สารสนเทศสอ่ื มวลชน • ใชใ้ นการแกป้ ญั หาของทอ้ งถน่ิ และการพฒั นา “สถาบนั แหลง่ สารสนเทศอนิ เตอรเ์ น็ต แหลง่ สารสนเทศทอ้ งถน่ิ ทอ้ งถน่ิ ” (Local Institution) “สามารถใชเ้ป็นเครอ่ื งมอื ในการสรา้ ง Local Knowledge หรอื ระบบความรูข้ องคนพ้นื บา้ นเฉพาะถน่ิ เพอ่ื การพฒั นา ทอ้ งถน่ิ ” (อาภากร ธาตโุ ลหะ. 2547). สอดคลอ้ งกบั แผน ยุทธศาสตรก์ ารพฒั นาระยะ 20 ปี ดา้ นสงั คม ทเ่ี นน้ การ พฒั นาวฒั นธรรมและทอ้ งถน่ิ อย่างยงั่ ยนื ”

สรปุ แหล่งสารสนเทศ เป็นแหล่งท่ผี ลติ และ/หรือ แหล่งท่เี ป็นศูนยร์ วมทรพั ยากรขอ้ มูล สารสนเทศ และความรูใ้ นรูปลกั ษณ์ท่หี ลากหลาย เป็นแหล่งท่พี รอ้ มเปิดโอกาสใหบ้ ุคคล หรือผูใ้ ชท้ ่ีตอ้ งการสามารถท่จี ะ เขา้ ถงึ หรอื เขา้ ใชบ้ รกิ ารสารสนเทศเหลา่ นนั้ ได้ ในปจั จบุ นั นน้ั สารสนเทศ และแหลง่ สารสนเทศมจี านวนและรูปแบบทห่ี ลากหลายเพม่ิ มากข้นึ ซ่งึ อยู่ ในทง้ั รูปแบบ ดจิ ทิ ลั ส่งิ พมิ พ์ จงึ ส่งผลใหผ้ ูใ้ ชค้ วรตระหนกั และเหน็ ความสาคญั มคี วามรอบคอบในการเขา้ ถงึ และใชส้ ารสนเทศท่มี คี ุณภาพ มคี วามน่าเช่ือถอื มคี วามถูกตอ้ ง มคี วามเหมาะสม ทนั สมยั และตรงกบั ความ ตอ้ งการในการนาไปใช้ หรือทเ่ี รยี กวา่ การรูส้ ารสนเทศ (Information Literacy) รวมถงึ มคี วามตระหนกั รูถ้ งึ การรูด้ จิ ทิ ลั (Digital Literacy) ดว้ ย (สมาน ลอยฟ้า. 2550). ทง้ั น้ีขอ้ มลู ทไ่ี ดม้ าจากแหลง่ สารสนเทศประเภท ต่างๆ จะเป็น“สารสนเทศ” ท่สี มบูรณแ์ ละครบถว้ นไดน้ น้ั จะตอ้ งผ่านการวเิ คราะห์ แยกแยะ พจิ ารณาอย่างถ่ี ถว้ น พรอ้ มทงั้ จกั ตอ้ งสามารถนาไปใชใ้ หเ้กดิ ประโยชนแ์ ก่ตนเอง ชมุ ชน และสงั คมในลาดบั ต่อไป

แหลง่ สารสนเทศ Q&A ศึกษาและทบทวนเน้ือหาไดท้ ่ี