พุทธศาสนสุภาษิต

พทุ ธศาสนสภุ าษิต หมวดท่ี 17 เกอื้ กลู สงั คม



คำนำ E-Book ฉบบั น้จี ดั ทำข้นึ เพ่ือเป็นสว่ นหน่ึงของวิชำ พระพุทธศำสนำ ช้นั มัธยมศกึ ษำปที ี่ 3/1 เพือ่ ให้ได้ควำมรู้ เร่ืองพทุ ธสภุ ำษติ ผู้จดั ทำหวงั ว่ำ E-Book ฉบบั น้จี ะเป็นประโยชน์กับผูอ้ ่ำน ที่กำลังศึกษำข้อมลู เรอื่ งนอี้ ยู่หำกมขี อ้ แนะนำหรือผดิ ผลำดประกำรใด ผู้จดั ทำขอน้อมรบั ไว้และขออภยั มำ ณ ท่ีนี้ด้วย อัมพำพนั ธ์ ศรีศิลป์

สำรบญั จเช ธน° องฺควรสฺส เหตุ องฺค จเช ชีวิต° รกขฺ มำโน 1 องฺค°ธน° ชีวิตญฺจำปิ สพพฺ ° จเช นโร ธมฺมมนุสสฺ รนโฺ ต 2 3 จเช มตตฺ ำสุข ธโี ร 4 5 เต ทีฆรตฺต โสจนตฺ ิ เย ปมชชฺ นฺติ มำณวำ. 6 7 ปจฉฺ ำ โส วิคเต โกเธ อคฺคิทฑโฺ ฒว ตปปฺ ติ 8 9 สพพฺ รตึ ธมฺมรติ ชินำติ มิตตฺ ทุพฺโก หิ ปำปโก สนำถำ วิหรถ มำ อนำถำ ผำตึ กยิรำ อวิเหฐย ปร ผจู้ ดั ทำ

จเช ธน° องฺควรสฺส เหตุ องฺค จเช ชีวิต° รกฺขมำโน หมำยถึง พึงสละทรพั ย์เพอื่ รักษำอวยั วะเมอ่ื องฺค°ธน° ชวี ติ ญจฺ ำปิ สพพฺ ° รักษำชวี ติ พึงสละอวยั วะ เมื่อคำนงึ ถึงธรรมพงึ จเช นโร ธมมฺ มนสุ สฺ รนโฺ ต สละอวยั วะ ทรัพย์และแม้ชีวิต ทกุ อยำ่ ง. สุภำษติ นี้เเสดงให้เหน็ ว่ำกำรเสียสละนัน้ จะตอ้ งรวู้ ำ่ สิ่งใดควร เสียสละและไมค่ วรเสยี สละ ทัง้ จะต้องรจู้ กั เหตผุ ลในกำรเสียสละ ดว้ ย กล่ำวคอื ทรพั ย์ของบุคคล มีเงนิ ทอง ไร่ นำ สวน เปน็ ตน้ ล้วนเปน็ สง่ิ ของภำยนอกร่ำงกำย เม่อื เกิดมำเป็นมนษุ ย์ หำไดพ้ ำ มำดว้ ยไม่ แมจ้ ำกโลกนไ้ี ปแลว้ ก็ไมไ่ ด้เอำติดตวั ไปดว้ ย ครน้ั ไดเ้ กิด มำเปน็ มนษุ ย์พรอ้ มท้งั มที รัพย์สนิ แล้ว อวยั วะบำงสว่ นของ ร่ำงกำย ไดร้ ับควำมทกุ ข์มีควำมเจบ็ ปว่ ยเป็นตน้ . 1

จเช มตตฺ ำสุข ธีโร หมำยถงึ ผฉู้ ลำดควรสละสุขเลก็ น้อย เพอื่ สุขยิ่งใหญข่ องสว่ นรวม สภุ ำษิตน้ีเเสดงให้เหน็ ว่ำถ้ำพ่งึ เหน็ สุขอนั ไพบูลย์ เพรำะยอมสละเสียสขุ สว่ น นอ้ ย ผมู้ ปี ญั ญำเลง็ เหน็ สุขอนั ไพบูลย์ ก็ควรสละสขุ ส่วนน้อยเสีย. 2

เต ทฆี รตตฺ โสจนฺติ เย ปมชฺชนฺติ มำณวำ. หมำยถงึ คนประมำท ย่อมเศร้ำโศกสิ้นกำลนำน สภุ ำษิตนี้เเสดงใหเ้ ห็นว่ำคนประมำทประเภทนี้ ยอ่ มใชช้ วี ติ อยแู่ บบไร้ประโยชน์ ไม่สร้ำงประโยชน์ทงั้ แก่ตนเองและส่วนรวม ใชช้ วี ิตอย่สู กั แตว่ ่ำหำยใจทิ้งไปวัน ๆ เท่ำนั้น หำสำระของชวี ติ มิไดเ้ ลย นอกจำกไม่สรำ้ งประโยชนใ์ หม่ให้เกดิ ขน้ึ แล้ว ยงั ทำลำยประโยชนท์ ้งั หลำยท่ีมีอยู่แตเ่ ดมิ ดว้ ย. 3

ปจฉฺ ำ โส วคิ เต โกเธ อคฺคิทฑโฺ ฒว ตปฺปติ หมำยถงึ ภำยหลงั เมอื่ ควำมโกรธหำยแลว้ เขำยอ่ มเดือดร้อน เหมอื นถูกไฟไหม้ สภุ ำษติ น้ีเเสดงให้เห็นว่ำคนที่ถกู ควำมโกรธครอบงำ ย่อมจะมีอำรมณฉ์ นุ เฉียว หงดุ หงดิ รำคำญใจ ควบคมุ ตวั เองไม่ได้ ทำอะไรโดยขำดกำรย้ังคดิ ทำควำมผิดโดยไม่พิจำรณำ เนื่องจำกปญั ญำมดื บอดไปชั่วขณะเพรำะถูกควำมโกรธบดบงั 4

สพฺพรตึ ธมฺมรติ ชนิ ำติ หมำยถึง ควำมยนิ ดีในธรรมะ ย่อมชนะควำมยนิ ดีทั้งปวง สภุ ำษิตนี้เเสดงใหเ้ หน็ วำ่ ผู้ท่ยี นิ ดใี นธรรม น้อมนำเอำธรรมมำประพฤตใิ หเ้ กิดผล ย่อม เปน็ ผู้เดินหำ่ งออกจำกกเิ ลส เปน็ กำรดำเนินตำมรอยแหง่ พระพทุ ธเจำ้ เป็นกำรดำเนนิ ไปเพ่ือควำมพ้นทุกข์ ประสบสุขอนั ประเสริฐ คือพระนพิ พำน ดงั นั้น ทำ่ นจงึ กล่ำววำ่ ควำมยนิ ดีในธรรม ชนะควำมยนิ ดที ั้งปวง 5

มิตฺตทุพโฺ ก หิ ปำปโก หมำยถงึ ผู้ประทุษรำ้ ยมติ รเปน็ คนเลวแท้ สภุ ำษติ น้ีเเสดงใหเ้ ห็นวำ่ คนทเ่ี ปน็ เพอื่ นกนั ต้องมคี วำมจริงใจต่อกนั มคี วำมรักที่ แท้จรงิ ใหแ้ ก่กนั มสี ุขรว่ มเสพ มีทุกข์ร่วมต้ำน ไมท่ อดทงิ้ ในยำมท่เี พอ่ื นเดอื ดร้อน ไมน่ ินทำวำ่ ร้ำยเพือ่ นลบั หลัง 6

สนำถำ วหิ รถ มำ อนำถำ หมำยถงึ จงอยอู่ ยำ่ งมีหลกั ยดึ เหนยี่ วใจ อย่ำเป็นคนไร้ท่พี ึ่ง สภุ ำษติ เเสดงให้เห็นวำ่ หำกเรำเขำ้ ใจเรอื่ งสติ เรำจะมที ีย่ ึดเหนีย่ วจิตใจ เรำจะ สร้ำงสตใิ ห้เกิดข้นึ ได้อย่ำงไร กต็ อ้ งอำศัยควำมเพียร และควำมตอ่ เนื่อง ... ไม่วำ่ จะเป็นงำน หรือกำรภำวนำ ปจั จยั ภำยนอกอื่นๆ เรำไมส่ ำมำรถควบคุมมนั ได้ แตเ่ รำสำมำรถควบคุมจิตใจตัวเรำได้ นล่ี ่ะ คอื กำรฝกึ 7

ผำตึ กยริ ำ อวเิ หฐย ปร หมำยถงึ ควรทำแต่ควำมเจริญ อย่ำเบียดเบยี นผ้อู น่ื สภุ ำษิตน้ีเเสดงใหเ้ ห็นว่ำบคุ คลผู้หวงั ควำมเจริญ พึงทำแตค่ วำมดี คือสง่ิ ท่เี ป็น ประโยชน์ ทั้งทเี่ ป็นประโยชน์แก่ตนเอง ทง้ั ทเ่ี ป็นประโยชน์แก่ส่วนรวม 8

ผูจ้ ดั ทำ ด.ช.พงศ์ปณต ชัยพรเจริญศรี เลขที่ 12 ด.ญ.กำนต์สิรี ทรพั ยส์ ำยทอง เลขท่ี 21 ด.ญ.ชนิดำภำ โพนะชำติ เลขท่ี 24 ด.ญ.อมั พำพันธ์ ศรศี ลิ ป์ เลขท่ี 38 ช้ัน ม.3/1 9