พุทธศาสนสุภาษิต

พทุ ธศาสนสภุ าษิต หมวดท่ี 17 เกอื้ กลู สงั คม



คำนำ E-Book ฉบบั น้จี ดั ทำข้นึ เพ่ือเป็นสว่ นหน่ึงของวิชำ พระพุทธศำสนำ ช้นั มัธยมศกึ ษำปที ี่ 3/1 เพือ่ ให้ได้ควำมรู้ เร่ืองพทุ ธสภุ ำษติ ผู้จดั ทำหวงั ว่ำ E-Book ฉบบั น้จี ะเป็นประโยชน์กับผูอ้ ่ำน ที่กำลังศึกษำข้อมลู เรอื่ งนอี้ ยู่หำกมขี อ้ แนะนำหรือผดิ ผลำดประกำรใด ผู้จดั ทำขอน้อมรบั ไว้และขออภยั มำ ณ ท่ีนี้ด้วย อัมพำพนั ธ์ ศรีศิลป์

สำรบญั จเช ธน° องฺควรสฺส เหตุ องฺค จเช ชีวิต° รกขฺ มำโน 1 องฺค°ธน° ชีวิตญฺจำปิ สพพฺ ° จเช นโร ธมฺมมนุสสฺ รนโฺ ต 2 3 จเช มตตฺ ำสุข ธโี ร 4 5 เต ทีฆรตฺต โสจนตฺ ิ เย ปมชชฺ นฺติ มำณวำ. 6 7 ปจฉฺ ำ โส วิคเต โกเธ อคฺคิทฑโฺ ฒว ตปปฺ ติ 8 9 สพพฺ รตึ ธมฺมรติ ชินำติ มิตตฺ ทุพฺโก หิ ปำปโก สนำถำ วิหรถ มำ อนำถำ ผำตึ กยิรำ อวิเหฐย ปร ผจู้ ดั ทำ

จเช ธน° องฺควรสฺส เหตุ องฺค จเช ชีวติ ° รกฺขมำโน หมำยถงึ พงึ สละทรัพย์เพ่ือรักษำอวยั วะเมือ่ องฺค°ธน° ชีวติ ญจฺ ำปิ สพฺพ° รักษำชีวิตพึงสละอวัยวะ เมือ่ คำนงึ ถงึ ธรรมพงึ จเช นโร ธมมฺ มนสุ ฺสรนโฺ ต สละอวยั วะ ทรพั ย์และแมช้ วี ิต ทุกอยำ่ ง. สภุ ำษติ นี้เเสดงให้เหน็ ว่ำกำรเสียสละนน้ั จะตอ้ งรวู้ ำ่ สิ่งใดควร เสียสละและไม่ควรเสียสละ ทง้ั จะต้องรู้จกั เหตุผลในกำรเสยี สละ ดว้ ย กลำ่ วคอื ทรัพยข์ องบุคคล มเี งินทอง ไร่ นำ สวน เป็นต้น ลว้ นเป็นส่ิงของภำยนอกร่ำงกำย เมอื่ เกิดมำเป็นมนษุ ย์ หำได้พำ มำดว้ ยไม่ แม้จำกโลกนีไ้ ปแล้วก็ไม่ได้เอำติดตวั ไปดว้ ย ครั้นไดเ้ กิด มำเป็นมนษุ ย์พร้อมท้งั มีทรัพยส์ ินแล้ว อวยั วะบำงสว่ นของ ร่ำงกำย ได้รบั ควำมทุกข์มีควำมเจ็บปว่ ยเปน็ ต้น. 1

จเช มตตฺ ำสุข ธีโร หมำยถึงผฉู้ ลำดควรสละสขุ เลก็ น้อย เพอ่ื สขุ ย่ิงใหญ่ของส่วนรวม สุภำษติ นี้เเสดงให้เห็นว่ำถำ้ พ่ึงเหน็ สขุ อนั ไพบลู ย์ เพรำะยอมสละเสียสขุ ส่วน นอ้ ย ผมู้ ปี ัญญำเล็งเหน็ สขุ อันไพบลู ย์ กค็ วรสละสุขสว่ นนอ้ ยเสยี . 2

เต ทีฆรตตฺ โสจนฺติ เย ปมชฺชนฺติ มำณวำ. หมำยถงึ คนประมำท ยอ่ มเศรำ้ โศกส้นิ กำลนำน สุภำษติ น้ีเเสดงใหเ้ ห็นวำ่ คนประมำทประเภทน้ี ยอ่ มใชช้ ีวิตอยแู่ บบไร้ประโยชน์ ไมส่ ร้ำงประโยชนท์ ้ังแกต่ นเองและส่วนรวม ใชช้ ีวติ อยสู่ ักแตว่ ำ่ หำยใจทิง้ ไปวนั ๆ เทำ่ นัน้ หำสำระของชีวิตมิได้เลย นอกจำกไมส่ รำ้ งประโยชน์ใหม่ใหเ้ กดิ ขน้ึ แลว้ ยงั ทำลำยประโยชน์ทัง้ หลำยที่มีอยแู่ ตเ่ ดิมดว้ ย. 3

ปจฺฉำ โส วคิ เต โกเธ อคคฺ ทิ ฑโฺ ฒว ตปฺปติ หมำยถึง ภำยหลังเมือ่ ควำมโกรธหำยแล้ว เขำยอ่ มเดอื ดร้อน เหมอื นถกู ไฟไหม้ สภุ ำษติ นี้เเสดงให้เหน็ ว่ำคนทถ่ี ูกควำมโกรธครอบงำ ยอ่ มจะมอี ำรมณฉ์ นุ เฉยี ว หงดุ หงดิ รำคำญใจ ควบคุมตัวเองไม่ได้ ทำอะไรโดยขำดกำรย้ังคดิ ทำควำมผิดโดยไมพ่ ิจำรณำ เน่อื งจำกปัญญำมดื บอดไปชั่วขณะเพรำะถูกควำมโกรธบดบัง 4

สพฺพรตึ ธมฺมรติ ชินำติ หมำยถึง ควำมยนิ ดีในธรรมะ ยอ่ มชนะควำมยนิ ดีท้ังปวง สุภำษติ น้ีเเสดงให้เห็นว่ำผทู้ ีย่ นิ ดีในธรรม น้อมนำเอำธรรมมำประพฤติให้เกิดผล ยอ่ ม เป็นผูเ้ ดนิ หำ่ งออกจำกกเิ ลส เป็นกำรดำเนินตำมรอยแหง่ พระพุทธเจำ้ เปน็ กำรดำเนนิ ไปเพ่ือควำมพ้นทุกข์ ประสบสขุ อนั ประเสริฐ คือพระนพิ พำน ดังน้ัน ท่ำนจึงกลำ่ วว่ำ ควำมยนิ ดีในธรรม ชนะควำมยนิ ดที งั้ ปวง 5

มติ ตฺ ทพุ โฺ ก หิ ปำปโก หมำยถึง ผปู้ ระทุษรำ้ ยมิตรเป็นคนเลวแท้ สุภำษติ น้ีเเสดงใหเ้ ห็นวำ่ คนที่เปน็ เพ่อื นกนั ตอ้ งมีควำมจริงใจตอ่ กัน มคี วำมรักท่ี แท้จรงิ ใหแ้ กก่ ัน มสี ุขรว่ มเสพ มที ุกขร์ ว่ มตำ้ น ไมท่ อดทิ้งในยำมท่เี พอ่ื นเดอื ดร้อน ไม่นินทำวำ่ ร้ำยเพ่ือนลับหลงั 6

สนำถำ วหิ รถ มำ อนำถำ หมำยถงึ จงอยู่อย่ำงมีหลกั ยดึ เหนี่ยวใจ อยำ่ เปน็ คนไร้ท่ีพึ่ง สุภำษิตเเสดงใหเ้ ห็นว่ำหำกเรำเข้ำใจเร่ืองสติ เรำจะมที ่ยี ดึ เหน่ยี วจติ ใจ เรำจะ สร้ำงสตใิ หเ้ กดิ ข้นึ ได้อยำ่ งไร ก็ตอ้ งอำศัยควำมเพยี ร และควำมตอ่ เนือ่ ง ... ไม่วำ่ จะเป็นงำน หรือกำรภำวนำ ปจั จยั ภำยนอกอน่ื ๆ เรำไม่สำมำรถควบคุมมนั ได้ แต่เรำสำมำรถควบคมุ จิตใจตัวเรำได้ น่ลี ะ่ คือกำรฝึก 7

ผำตึ กยริ ำ อวเิ หฐย ปร หมำยถึง ควรทำแต่ควำมเจริญ อยำ่ เบยี ดเบียนผู้อืน่ สภุ ำษติ น้ีเเสดงใหเ้ หน็ วำ่ บคุ คลผู้หวังควำมเจรญิ พงึ ทำแตค่ วำมดี คอื สงิ่ ทเ่ี ปน็ ประโยชน์ ท้งั ทเ่ี ป็นประโยชน์แก่ตนเอง ทง้ั ท่เี ปน็ ประโยชน์แก่สว่ นรวม 8

ผู้จัดทำ ด.ช.พงศ์ปณต ชัยพรเจริญศรี เลขที่ 12 ด.ญ.กำนต์สริ ี ทรัพยส์ ำยทอง เลขที่ 21 ด.ญ.ชนิดำภำ โพนะชำติ เลขที่ 24 ด.ญ.อมั พำพันธ์ ศรีศิลป์ เลขท่ี 38 ชั้น ม.3/1 9