บทที่ 3 โครงสร้างของผังงาน (1)

โครงสรางของผงั งาน จดั ทําโดย นายศรัณยว รี ิศ พลคะชา รหัสนักศกึ ษา 64302040048 & นางสาว หนึ่งฤทัย ชยั ภูธร รหสั นักศกึ ษา 64302040036 โมเดลความรนู้ ีเปนส่วนหนึงของวิชา การวิเคราะห์เเละออกเเบบระบบ

บทที 3 โครงสรา้ งของผังงาน ในการเขยี นผังงาน จะตอ้ งทราบลักษณะ โครงสร้างผงั งานทีถกู ต้องนัน จะตอ้ งสามารถนํา ไปพัฒนาต่อให้เปนการอธิบายลําดับขันตอนการ ทํางานในลกั ษณะขอ้ ความ ( Algorithm ) ไดเพือ ประโยชนใ์ นการพัฒนาโปรแกรมภาษา คอมพิวเตอร์ต่อไป จะตอ้ พิจารณาส่วนต่าง ๆ ของ ผงั งานทังหมดว่าประกอบไปดว้ ยโครงสรา้ งของผัง งานลกั ษณะใดบา้ ง ความแตกตา่ งระหว่าง โครงสรา้ งผังงาน และการทาํ งานของโครงสรา้ ง ผังงานลักษณะต่างๆ ----------------------------------------------- ลักษณะของผงั งาน ลักษณะของผังงานทดี ีนัน จะต้องสามารถทํา การพัฒนาให้เปนการอธบิ ายลําดบั ขันตอนการทํา งานในลกั ษณะของข้อความ (Algorithm) ไดง้ ่าย เพือจะใชพ้ ัฒนาให้คาํ สังเทียม(Pseudo Code) ภาษาคอมพิวเตอร์ต่อไป ลกั ษณะของผังงานที สามารถพัฒนาให้เปนการอธบิ ายขันตอนการทํา งานในลกั ษณะของข้อความ (Algorithm) นัน มี ลกั ษณะ 3 ลักษณะ ดงั นคี อื 1. การทํางานแบบลําดบั ( Sequence) 2. การเลือกทํา (Selection) 3. การทาํ ซํา (Repetition)

ผงั งานแบบลําดับ โครงสร้างของผังงานการ ทาํ งานแบบลาํ ดบั ลกั ษณะ Process A โครงสร้างพืนฐานของผังงาน ทวั ไปโดยลักษณะการทํางานจะ Process B ทาํ ตามลําดับทลี ะขนั ตอน ตงั แต่ ตอนแรกจนถึงขันตอนสุดท้าย Process C ตามทิศทางของลูกศร โครงสร้าง ของผงั งานแบบลําดบั มีลกั ษณะ โครงสรา้ งดงั นี ----------------------------------------------- ตวั อยา่ งการเขยี นผังงานแบบลําดบั

ผงั งานการเลือกทาํ เพิมขอ้ ความในส่ลกั ษณะของโครงสร้างผงั งานการเลือกทาํ นีจะประกอบไปด้วยสัญลักษณ์ ของการตัดสินใจ 1 สัญลักษณ์ โดยจะมี y เง่ือนไข c เงอื นไขทีตอ้ งการตรวจสอบอยู่ภายใน สัญลักษณ์ เพือใชต้ ัดสินใจในการเลอื กทาํ ขนั ตอนการทํางานในลําดบั ถดั ไป ถา้ ผลจากการ Process A Process B ตรวจสอบเงอื นไขออกมาจริง จะกระทําฝงที เปนจริง (ด้านทีมีตวั อักษร Y กํากับอยู่) ถา้ ผล จากการตรวจสอบเงือนไขเปนเทจ็ จะกระทําขัน ตอนลําดับถัดไปส่วนของฝงทเี ปนเทจ็ (ด้านทมี ี ตวั อักษร N กาํ กับอย)ู่ ลักษณะของโครงสรา้ ง แบบเลือกทาํ มลี ักษณะดังนี ---------------------------------------------- ตวั อยา่ งการเขียนผังงานแบบเลอื กทาํ 1 จากผงั งาน ถ้าค่าของตวั แปร a มากกวา่ 0 ก็จะทาํ ขนั ตอนการทํางานลําดับถดั ไปในทศิ ทางทีมี ตัวอักษร Y กํากับอยู่ ในทนี ีจะเห็นวา่ มี โครงสรา้ งผังงานการทํางานแบบลําดับ ซ้อนย่อยอยโู่ ดยมีการทํางานย่อยอกี 2 การทาํ งาน คอื การคํานวณคา่ รากที 2 ของ a และนําไปเกบ็ ไว้ของตวั แปร x จาก นนั ทาํ การคํานวณค่าโดยนําคา่ ในตวั แปร a บวกกบั 5 แลว้ นําค่าทีไดไ้ ปเก็บไว้ใน ตวั แปร a เช่นเดมิ

ตัวอย่างการเขียนผงั งานแบบเลือกทํา ร้านจําหน่ายเครืองใช้ไฟฟาแหง่ หนงึ จําหน่ายเครืองใชไ้ ฟฟาให้ลูกคา้ มีวิธีการ ซือให้ลกู ค้า เลอื ก 2 วิธกี ารคือ 1. ซือสินค้าด้วยเงนิ สด ทางรา้ นค้าจะมสี ่วนลดให้ 3% จากราคาสินค้า 2. ซือแบบผอ่ นชาํ ระโดยทางร้านคา้ จะคิดดอกเบยี อัตรา 1% ตอ่ เดือน โดยให้ลูกค้าเลือกจํานานเดือนทีตอ้ งการจะผอ่ นชําระ ขอ้ มูลเข้าคอื ราคาสินค้า และวธิ กี ารทลี กู ค้าตอ้ งการเลอื กซอื สินค้า ถา้ ลกู คา้ ตอ้ งการซอื ดว้ ยวิธที ี 1 ข้อมูลออกคอื ราคาสินค้าทคี ดิ ส่วนลดเรียบรอ้ ยแล้ว ถา้ เลือกวธิ ีที 2 ขอ้ มูลออกคือจาํ นวนเงนิ ทลี ูกคา้ ต้องผ่อนชําระรายเดอื น กาํ หนดให้ ราคาสินคา้ คือ Price วิธกี ารผ่อนชําระ คอื Choice จาํ นวนเดอื น คือ Month ----------จ-ําน-ว-น-เง-นิ -ทีต-อ้-ง-จ-่าย--คอื--Pa-y-m-e-n-t ----------------- ตัวอย่างการเขียนผงั งานแบบเลือกทาํ 2

โครงสร้างผงั งานการทาํ ซาํ ลักษณะโครงสร้างผงั งานการทาํ ซาํ นันจะตอ้ งประกอบไปด้วย สัญลักษณส์ ําหรบั การตดั สินใจ 1 สัญลกั ษณ์ เพือจะใชเ้ ปนการ ตดั สินใจว่าจะเข้าสู่กระบวนการในการทําซาํ หรอื ไม่ และขัน ตอนการทํางานทตี อ้ งการจะทาํ ซาํ ประเภทของโครงสรา้ งผงั งานการทาํ ซําสามารถจําแนกประเภทออกได้ 2 ลักษณะ คือ 1. ทาํ ในขณะที (Do-While) 2. ทําจนกระทัง (Do-Until) ----------------------------------------------- การทาํ ซํา แบบทําในขณะที (Do-While) ลกั ษณะการทํางานของโครงสร้างผงั งานการทําซาํ ลกั ษณะทาํ ในขณะที (Do-while)ก่อนทีจะเข้าสู่ขันตอนการทํางานทตี อ้ งทํา ซาํ จะต้องมีการตรวจสอบเงอื นไขก่อนเปนอนั ดบั แรกถ้าผลจาก การตรวจสอบเงือนไขออกมาเปนจริง ก็จะเข้าไปสู่ขนั ตอนการทํา ซํา โดยจะทาํ ขันตอนการทํางานทีต้องทําซาํ ทังหมด เมอื เสรจ็ แลว้ กลับไปตรวจสอบเงือนไขใหมอ่ ีกครังหนึง ถ้าผลการตรวจ สอบเงือนไขถา้ ยังคงเปนจรงิ ก็จะกลับสู่ขันตอนการทาํ ซาํ อกี ทาํ เช่นนเี รือยๆ ถา้ เงอื นไขออกมาเปนเทจ็ จะข้ามขนั ตอนในส่วนของ การทําซํา

ตัวอย่าง ผังงานแบบทําในขณะที จากการกําหนดค่าใหก้ บั ตวั แปร a ให้มคี า่ เท่ากับ 1 จากนันทาํ การ เปรียบเทียบคา่ ในตวั แปร a ว่าน้อยกว่า 10 หรอื ไม่ ถา้ ค่าในตวั แปร a น้อยกว่า 10 ก็จะทาํ ลาํ ดับขันตอนการทาํ งานตอ่ ไปคอื เพิมค่าใน ตัวแปร a ขึน 1 จากนนั ทําการแสดงค่าในตัวแปร a เสร็จแลว้ กลับไป ตรวจสอบเงือนไขใหม่ ถา้ ผลการตรวจสอบเงือนไขยังคงเปนจริง ก็ จะทําซํา 2 ขันตอนการทาํ งานนันอีก ทําเชน่ นไี ปจนกว่าเงือนไขในการ ตรวจสอบเปนเท็จ เมือผลการตรวจสอบเงือนไขเปนเท็จ กจ็ ะออกจาก ขนั ตอนการทาํ ซํา ขันตอนลาํ ดับถัดไปกค็ อื จบการทาํ งาน การทาํ งาน ของผงั งานนกี ค็ ือ การแสดงตัวเลขตงั แต่ 2 ถงึ 10 ----------------------------------------------- ตัวอยา่ ง ผงั งานแบบทาํ ในขณะที

การทาํ ซาํ ลักษณะการทาํ งานของโครงสรา้ งผงั งานการทาํ ซํา ลกั ษณะทําจนกระทัง นนั ลาํ ดบั แรกจะกระทําขนั ตอนการทํางานที Process A ตอ้ งทาํ ซาํ อย่างน้อย 1 ครัง จากนันจงึ ทําการตรวจสอบเงือนไขวา่ จะกลบั ไปทําซํา NY ในขันตอนนนั หรอื ไม่ ถ้าผลการตรวจสอบ เงอื นไขออกมาเปนเท็จ จะกลับไปทาํ ซําใน เง่อื นไข ขันตอนของการทําซาํ ถ้าผลการตรวจสอบ เงอื นไขออกมาเปนจรงิ กจ็ ะออกจากขัน ตอนการทําซาํ ----------------------------------------------- ตัวอยา่ ง ผังงาน ขันตอนแรก ทาํ การกําหนดคา่ ในตวั แปร a มี คา่ เท่ากับ 1 จากนนั ก็เข้าสู่การทาํ งานในขนั ตอน ทีตอ้ งทาํ ซาํ ลําดับขนั ตอนการทาํ งานทีตอ้ งทาํ ซาํ คือ แสดง ในตวั แปร a จากนันทาํ การเพิมคา่ ในตวั แปร a ขนึ 1 หลงั จากนันทาํ การตรวจสอบเงอื นไขว่า a>10 หรือไมถ่ า้ a นอ้ ยกว่าหรอื เท่ากับ 10 ก็ ยอ้ นกลับไปทาํ ขนั ตอนทตี ้องทาํ ซําทงั หมดอีก ครังหนึง แลว้ กลบั มาตรวจสอบเงอื นไขใหม่ ถา้ ผลการตรวจสอบเงอื นไขเปนจริง คือ a มากกว่า 10 ก็จะออกจากลาํ ดับขันตอนทีตอ้ ง ทาํ ซาํ และจะทาํ ขนั ตอนลาํ ดับถดั ไป คอื การ แสดงคา่ ในตัวแปร a เสร็จแล้วจบการทาํ งาน

ตัวอย่าง ผังงาน บริษัทผู้ออกบตั รเครดิตแหง่ หนึง ต้องการจะรวบรวมขอ้ มูล จํานวนเงนิ ในการใช้บัตรเครดิตในแต่ละเดอื น แตล่ ะครังของ ลกู ค้าคนหนงึ จํานวนครังในการใชง้ านบตั รเครดติ แต่ละเดือน ไม่เทา่ กนั โดยรบั ขอ้ มลู ของจํานวนเงนิ ของการใช้งานบตั ร เครดิตแตล่ ะครงั เข้ามา และหยดุ รบั ขอ้ มูลเมอื จํานวนเงนิ ทใี ช้ งานคือ 0 บาท จงเขียนผงั งานเพือแก้ไขปญหานี โดยข้อมลู เข้า คอื จาํ นวนเงินทใี ช้งานแต่ละครัง และข้อมูลทีจะรายงานผล คือจาํ นวนของการใชง้ านทังหมด กาํ หนดให้ จํานวนเงนิ ทีงานในแต่ละครงั คอื Pay ยอดรวมของการใชง้ านทังหมดคอื Amount ----------------------------------------------- ตัวอย่าง ผังงาน

ความแตกต่างระหว่าง Do-While กับ Do-Until ทําในขณะที (Do-While) 1. กลับไปทาํ ซําเมือผลการตรวจสอบเงอื นไขออกมาเปนจริง 2. ทาํ การตรวจสอบเงอื นไขก่อนแลว้ จึงกระทาํ ขนั ตอนทตี ้องทํา 3. มีความเปนไปไดท้ ีจะไม่ทําขันตอนการทําซาํ เลย ถ้าผลจากการตรวจ สอบ เงอื นไขในการตรวจสอบครงั แรกเปนเท็จ ทําจนกระทัง (Do-Until) 1. กลับไปทาํ ซาํ เมือผลจากการตรวจสอบเงือนไขออกมาเปนเทจ็ 2. กระทาํ ขนั ตอนการทํางานทีต้องการทําซําก่อน แลว้ จงึ ค่อยทาํ การ ตรวจสอบเงอื นไข 3. มกี ารกระทําขันตอนการทาํ งานทีต้องการทาํ ซําอย่างน้อย 1 ครงั ----------------------------------------------- สรปุ ลกั ษณะโครงสร้างของผังงาน ผงั งานทัวไปจะประกอบด้วย โครงสร้างพืนฐาน 3 รูปแบบตอ่ ไปนีคือ 1.โครงสรา้ งแบบเปนลาํ ดบั (sequence structure) 2.โครงสร้างแบบมกี ารเลือก (selection structure) 3.โครงสร้างแบบทาํ ซํา (iteration structure)