FINAL TERM PROJECT - GROUP 1

Bộ Cơ sở Văn Hóa Việt Nam Tạp chíTổ báo 01 Ca-feTòa soạn PR01ĐB Kỳ báo số 2 và văn hóa Việt Nam

M E N U Ca-fe Tại đây có cà phê nguyên chất Bạc xĩu Trần Ngọc Bảo Hân 2173201085037 Cà phê sữa đá Đinh Thùy Hương Giang 2173201080061 Cà phê đá Nguyễn Phan Thành Danh 2173201081358 Mocha Nguyễn Ngọc Minh Châu 2173201085008 Cappuccino Nguyễn Ngọc Minh Giang 2173201085033 Latte Nguyễn Hoàng Phương Khanh 2173201085056 Expresso Nguyễn Thị Hồng Khanh 2173201085021 Macchiato Phan Thị Tường Vân 2173201081741

Mục lục tạp chí nguồn gốc của cà phê..............................................1 tỷ lệ người việt nam dùng cà phê...........................2 vai trò của cà phê...................................................3 tác dụng của cà phê................................................4 Cà phê và nền kinh tế việt nam..............................5 các loại cà phê phổ biến ở việt nam.......................7 hương vị cà phê khác nhau ở các vùng miền...........8 vùng trồng cà phê phổ biến....................................9 văn hóa thưởng thức cà phê của người việt...........11 các loại cà phê khác nhau trên thế giới................15 tài liệu tham khảo..................................................17

nguồnCgốÀc P H Ê Cây cà phê được du nhập và trồng rộng Thế giới rãi ở nhiều quốc gia như: Ả Rập, Thổ Nhĩ Kì,… và loại thức uống này được nhanh chóng lan truyền ở khắp mọi nơi trên thế giới. Tại Việt Nam cây cà phê được người Pháp đưa đến và gieo trồng ở đồn điền vào thế kỷ 19. Giống cà phê đầu tiên được trồng tại nước ta là cà phê chè, còn gọi là cà phê Arabica. việt nam 1

Tỷ lệ người Việt Nam dùng Cà phê Có thể nói tỷ lệ người Việt Nam dùng cafe là thức uống khá phổ biến, nhất là ở các thành phố lớn. Rõ nhất là ở thành phố Hồ Chí Minh thì người dân chọn sử dụng cafe trong 1 tuần chiếm tới 26%. Đây là con số khá cao so với hàng loạt đồ uống khác mà đang xuất hiện trên thị trường Theo số liệu khảo sát gần đây nhất, cho thấy tỷ lệ người VN dùng cafe nóng và lạnh theo giới tính. Ở những quý ông thì có 20% thích cafe nóng và 65% thích cafe đá. Đối ngược hoàn toàn với đàn ông, ở các chị em thì có 10% thích cafe nóng và 30% thích cafe đá. Từ đó, ta có thể thấy được đàn ông dùng cafe là thức uống chủ yếu của họ nhiều hơn phụ nữ. Về độ tuổi, được chia thành 2 nhóm: nhóm 1 ( từ 19t-29t) và nhóm 2 ( từ 30t-49t) + Ở nhóm từ 19-29t chỉ có 10% chọn uống nóng và 30% uống cafe đá quá 3 lần/ tuần + Ở nhóm tuổi 30-49t có đến 50% uống nóng và 30% uống lạnh với tần suất >3 lần/ tuần Độ tuổi sử dụng cũng ảnh hưởng tới tỷ lệ người dùng cafe ở Việt Nam 2

CÀ PHÊvAI TRÒ 1 đ ố i v ớ i Người dân Việt Nam Vào những năm 80 của thế kỷ XIX, người Pháp xâm lược Việt Nam và mang theo nhiều nét văn hóa phương Tây vào thuộc địa, trong đó có cả cà phê. Trải qua nhiều thăng trầm lịch sử, đến nay cà phê vẫn có chỗ đứng vững chắc trong đời sống của người Việt. Thứ thức uống đen sánh, mang vị Người Việt có phong cách thưởng thức cà phê rất riêng, đắng, đầm nhưng khiến người ta họ không coi cà phê là thức uống nhanh, có tác dụng khoan khoái sau khi uống được rất chống buồn ngủ như người Mỹ mà thưởng thức cà phê nhiều người thời bấy giờ ưa chuộng, như một thứ văn hóa: nhâm nhi và suy tưởng. Ngồi bên đặc biệt là tầng lớp quan chức, quý tách cà phê, vừa nhấp từng ngụm nhỏ vừa đọc báo, tộc phong kiến. Có thời gian, uống cà nghe nhạc, trò chuyện cùng bạn bè, cùng đối tác làm phê còn là thước đo sự sành điệu, ăn, hay ngồi làm việc, và còn để suy ngẫm về cuộc đẳng cấp của một người. sống, về con người,… 3

CÀ PHÊtác dụng đ ố i v ớ i Người dân Việt Nam Theo nghiên cứu, trong cà phê có chứa chất chống ô–xy hóa và khoáng chất làm tăng khả năng phản ứng của cơ thể với isulin, làm tăng lượng isulin trong máu, và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường Cà phê giúp nâng cao tinh thần và hiệu quả công việc. Hoạt chất caffeine trong cà phê có tác dụng kích thích hoạt động của trí não, giúp con người có được sự tỉnh táo, minh mẫn và tập trung trong công việc Cà phê cải thiện sức khỏe cho mỗi người. Cuộc sống tất bật hàng ngày, công việc luôn luôn bận rộn sẽ khiến cho bạn mệt mỏi, căng thẳng, đau đầu khó chịu hay vướng vào một số bệnh như cao huyết áp, tiểu đường típ 2, gan, hen suyễn hay dị ứng… Ngoài ra cà phê còn có khả năng làm tăng sức mạnh của cơ bắp, giảm lượng mỡ trong cơ thể Cà phê không đơn thuần chỉ là thức uống giải khát, mà cà phê còn khiến cho người ta tỉnh táo, thư giãn, mang lại sức khỏe cho con người, làm cho người với người gần nhau hơn. Cà phê tạo cảm giác sảng khoái, thư giãn và giúp cho người với người gần nhau hơn. Một tách cà phê mỗi buổi sáng sẽ khiến bạn cảm thấy sảng khoái trước khi bước vào một ngày làm việc mới 4

Cà phê và NỀN KINH TẾ VIỆT Các nước sử dụng cà phê phổ biến trên thế giới: theo thống kê của tổ chức Cà phê Quốc tế (International Coffee Organization) có 10 nước sản xuất cà phê nhiều nhất trên thế giới trong đó có Việt Nam. Việt Nam đứng vị trí thứ 2 với tổng sản Cây cà phê là loại cây thích hợp sống ở lượng gần 1650000 tấn cà phê mỗi năm những vùng đất đồi núi cao ( cao hơn mực sau đó sản lượng cà phê đã tăng nhanh nước biển khoảng 600m trở lên). Là loại cây chóng từ chỉ 6,000 tấn vào năm 1975 lên cành lá xum um tươi tốt quanh năm và tuổi gần 2 triệu tấn vào năm 2016. Kết cấu hạt thọ sinh sản “phồn thực” cũng kéo dài cả thế và hương vị của cà phê Việt Nam tạo nên hệ là trên 30 năm. Việt Nam lại là đất nước sự khác biệt so với các đối thủ cạnh tranh, có địa hình phức tạp, vì vậy cây cà phê được thường được pha theo một khẩu phần phân bố không đồng đều trên dải đất hình riêng lẻ và bổ sung với sữa đặc có đường. chữ S. Thường được trồng tập trung ở những Việt Nam cũng là quốc gia sản xuất cà phê vùng có đồi núi cao. robusta số 1 thế giới, chiếm hơn 40% sản lượng toàn cầu trong niên vụ 2019–2020 5

Cà phê là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực ở nước ta. Phát triển sản xuất cà phê xuất khẩu sẽ đóng góp vai trò lớn đối với nền kinh tế Việt Nam. Xuất khẩu cà phê mỗi năm đem về cho nền kinh tế Việt Nam một lượng ngoại tệ lớn, khoảng 500 triệu USD. Góp phần không nhỏ vào việc thực hiện mục tiêu của chiến lược xuất nhập khẩu nói riêng và mục tiêu phát triển chiên lược kinh tế xã hội nói chung của đất nước. Mặt khác còn góp phần giúp tạo vốn cho đầu tư máy móc trang thiết bị cho sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền kinh tế. Theo Hiệp hội cà phê ca cao Việt Nam ( Vicofa ) thì mỗi năm ngành cà phê thu hút khoảng 600.000 – 700.000 lao động, thậm chí trong ba tháng thu hoạch số lao động có thể lên tới 800.000 lao động. Cà phê không chỉ là cây có giá trị kinh tế cao, mà trồng cà phê còn gíup thực hiện phủ xanh đất trồng đồi núi trọc, bảo vệ môi trường sinh thái. Vì cà phê thích hợp với những vùng đất đồi, đặc biệt là cây cà phê Robusta. Ngoài ra, việc trồng cà phê giúp người dân tạo ra việc làm cho người nhà trong thời buổi nông nhàn. Bên cạnh đó việc xuất khẩu cà phê còn giúp cho người nông dân trồng cà phê được Nhà nước cũng như doanh nghiệp đầu tư vật tự, giống và kĩ thuật chăm sóc sẽ làm cho họ nâng cao năng xuất lao động, cây trồng và chất lượng sản phẩm qua đó tăng thu nhập cho chính họ. 6

Cà phê phổ biến ở việt nam Cà phê Robusta: với đặc điểm là có mùi thơm nồng, vị không chua cùng với màu nâu sánh của hạt cà phê. Đây là loại cà phê thuộc loài thực vật Coffea Canephora Pierre và A. Froehner. Hằng năm loại hạt Cà phê Arabica: có mùi thơm ngào ngạt, cà phê này đạt được sản lượng 90-95% vị nhẹ nhưng do loại hạt cà phê này có kinh phí rất cao nên người dân không đủ chi phí để trồng trọt. Được biết giá thành của loại hạt cà phê này cao gấp 2-3 lần loại hạt Robusta. Loại cây này đang được trồng thí nghiệm đại trà tại Quảng Trị và có triển vọng rất tốt, hương vị đặc trưng Cà phê Cherry: mùi vị của hạt cà phê này là thơm nồng nàn và có vị hơi chua có vị chua và thơm thoang thoảng. Cafe Cherry gồm hai giống chính là Liberica và Exelsa. Được trồng ở vùng Cao Nguyên đầy nắng gió do có khả năng chống chịu sâu bệnh cao và năng suất cao 7

hương vị cÀ PHÊ KHÁC NHAU ở CÁC VÙNG MIỀN Rõ nhất ở tùng vùng miền, người Hà Nội, người Huế và Sài Gòn có cách thưởng thức cà phê vô cùng khác biệt Văn hóa cà phê của người Huế có thể Người Hà Thành thường đi quán cà phê gói gọn trong ba từ: đậm đặc, tinh tế và vào buổi tối. Họ uống cà phê trong cốc chậm rãi. Giống y như tính cách của con thủy tinh nhỏ hoặc cốc sứ. Lượng cà phê người vùng đất này. Do cuộc sống nơi pha vào mỗi cốc nhiều hơn ở Huế một chút đây không cần vội vã, không có nhiều và cũng loãng hơn. Cà phê đá thì thường khu vui chơi giải trí… nên họ có thể được uống với đá cục to. Khu cà phê nổi uống cà phê trong bất cứ thời gian nào tiếng nhất Hà Nội vẫn là Hàng Hành. 04 của ngày: sáng, trưa, tối. Vào mùa hè quán cà phê lâu đời nổi danh nhất của Thủ nóng bức, các quán cà phê quanh sông đô là: Nhân, Đinh, Giảng, Lâm. Hương lúc nào cũng đầy khách. Khác với người Huế và Hà Nội, các uống cà phê của người Sài Gòn hết sức hào sảng. Người Sài Gòn coi cà phê không chỉ là thức uống để ngồi nhâm nhi, thưởng thức mà còn để giải khát. Thế nên, khi vào Sài Gòn mùa hè, bạn sẽ thỉnh thoảng thấy ai đó đang đi, vội tạt vào một quầy hoặc quán nước ven đường, mua một ly hoặc bịch cà phê, tu một hơi xong rồi đi, như thể uống nước giải khát. 8

vùng trồng cà phê phổ biến Sự phân bố khu vực trồng cà phê phụ thuộc vào sự dung hoà giữa “thiên thời, địa lợi, nhân hoà”, mà trong đó địa lợi là một trong những yếu tố quan trọng và quyết định, thúc đẩy cà phê Việt có những tiến bước nhảy vọt. Dải đất Tây Nguyên này hay còn gọi là Cao nguyên trung phần, may mắn được tạo hóa ban cho đất đỏ bazan trù phú (2 triệu hecta, chiếm 60% đất bazan cả nước), có tính chất cơ lý tốt, khả năng giữ nước và hấp thu dinh dưỡng cao, kết cấu viên cục độ xốp bình quân 62-65%… Bên cạnh đó, các cao nguyên này lại có độ cao khoảng 500 – 600 m so với mực nước biển cùng khí hậu mát mẻ, mưa nhiều nên rất thích hợp với loại cà phê Robusta và một số loại cây công nghiệp khác.  9

Tây Bắc là một trong 3 vùng nổi tiếng ở Việt Nam về cà phê, đặc biệt là cà phê Arabica, hay còn được gọi là cà phê chè. Tây Bắc đặc biết đến là vùng có địa hình chia cắt phức tạp, gồm một số núi trung bình và núi cao bao quanh với các bồn địa lớn, nhỏ, trong đó có những cao nguyên như cao nguyên Sơn La, cao nguyên Mộc Châu… Khe Sanh (Quảng Trị) cũng là một vùng trồng nổi tiếng khác của giống cà phê Arabica và Catimor (cà phê mít), vốn có độ cao phù hợp và là vùng đồng bằng chịu những ngọn gió Lào hun đúc thổi từ hoang mạc Trung Á làm đồng khô cỏ cháy và con người gan góc kiên trì nhất Việt Nam Tuy nhiên với điều kiện địa lý và khí hậu tại Khe Sanh (Quảng Trị), Phủ Quỳ (Nghệ An) lại phù hợp để trồng giống Catimor là loài được lai giữa chủng Catimor (Arabica) với Hybrid de Timor(lai giữa Arabica và Robusta). Khi được trồng tại đây, cà phê tuy không có vị ngọt đậm như Bourbon nhưng Catimor lại có hương thơm sâu lắng và vị chát, mặn. Nói đến “đại bản doanh” của cây cà phê thì đầu tiên chúng ta phải kể đến đó là Tây Nguyên. Tây Nguyên là vùng đất nổi tiếng về cà phê với các địa danh như Cầu Đất, Núi Min, Trạm Hành (Lâm Đồng) và đặc biệt Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) – vựa cà phê Robusta đứng đầu thế giới. Sản lượng cà phê Robusta đứng đầu cả nước, góp phần đưa sản lượng xuất khẩu cà phê Việt Nam lên vị trí số 1 trên thế giới, và cung cấp một sản phẩm cà phê có chất lượng cao nhất và hương vị đặc trưng nhất nên  Buôn Ma Thuột được xem là “thủ phủ cà phê”. Cà phê Tây Nguyên thường mang những đặc trưng như: có hàm lượng caffeine mạnh, vị đậm, và ít chua, đôi khi còn là vị ngậy của bơ, dầu hoặc vị của caramen, cũng có khi là vị của nắng, gió cao nguyên…. 10

văn hóa thưởng thức cà phê của người việt nam 11

Cà phê CÓC Cà phê cóc đã không còn xa lạ với người Việt chúng ta, vài bộ bàn ghế nhỏ xếp ở góc đường hay nép mình khiêm tốn trên vỉa hè vừa đủ ngồi. Dạo quanh các con phố, không khó để bắt gặp những quán cà phê không tên như vậy. Cà phê cóc được lòng cả hội “phụ huynh” và \"học sinh, sinh viên\" vì tại nơi đây ta có thể dừng chân, ngồi nhâm nhi ly cà phê thơm nồng mở đầu ngày mới. Cà phê PHIN Cà phê phin là tên gọi cho món cà phê được pha bằng phin – là một vật dụng có hình dáng tương tự một chiếc cốc, dưới đáy có nhiều lỗ nhỏ li ti, kèm thêm một dụng cụ nén hình tròn đặt vừa vào trong cốc phin dùng để pha và lọc cà phê. Đi tới bất kỳ quán cà phê nào ở Việt Nam, chúng ta cũng đều nghe thấy những tên gọi quen thuộc như: cà phê đen nóng/đá, cà phê sữa nóng/đá. 12

Cà phê vợt Cà phê ngày xưa được pha chế phổ biến theo hai cách: pha bằng vợt theo cách người hoa và pha bằng phin theo người phương tây. Việt Nam thời xưa thường pha theo cách người hoa vì vậy hầu hết các quá cà phê cóc ngày xưa đều do người hoa làm chủ. Cà phê vợt xuất hiện từ năm 1950, từ đó trở nên nổi tiếng và trở thành một nét đặc trưng của văn hoá người Sài Gòn. Người ta đặt cho cái tên cà phê vợt bởi cách pha chế độc đáo của nó. Chúng được pha chế bằng những chiếc vợt có vải mịn, dài và khít. Các bước pha cà phê vợt 1 Trụng chiếc vợt vải vào nước sôi để các sợi vải được mềm. Cách làm này cũng sẽ giúp tiêu diệt vi khuẩn triệt để trên vợt vải, giúp cho cà phê thành phẩm được thơm ngon hơn. 2 Đun sôi 1 ấm nước, đồng thời đặt ấm đất trên bếp cho ấm. Lưu ý, nước dùng để pha cà phê vợt luôn phải đảm bảo nhiệt độ khoảng 95 độ C. Cho một lượng cà phê vừa đủ vào vợt để tiến hành pha chế. Sau đó, bạn đặt vợt cà phê 3 vào chiếc ấm đất và đổ từ từ nước sôi vào, dùng thìa gỗ khuấy nhẹ nhàng để cà phê được ngấm nước hơn. Sau khi đợi cho nước cà phê chảy hết xuống ấm đất thì bạn bỏ vợt ra. 4 Sử dụng chính phần nước cà phê đã thu được ở bước 3 đổ vào vợt cà phê và tiếp tục khuấy nhẹ nhàng để thu được nước cà phê lần thứ 2. Cho nước cà phê thu được ở bước 4 vào tách rồi cho thêm đường sao cho hợp với 5 khẩu vị và cuối cùng là nhâm nhi thưởng thức. 13

Xu hướng uống cà phê của người Việt NA M hiện tại Ngày nay, cà phê được người Việt chia thành từng loại và gu uống cà phê chia theo độ tuổi và giới tính. Nam giới thường thích những dòng cà phê mạnh, gu đậm đà. Phụ nữ thường thích gu cà phê nhẹ nhàng hơn Ngoài việc sử dụng các loại cà phê truyền thống như cà phê phin, cà phê sữa đá, cà phê đá,... thì ngày càng có thêm nhiều loại cà phê mới với hương vị và phong cách pha chế mới lạ được giới trẻ yêu thích hiện nay. Điển hình như: Highlands Coffee, Starbucks,.. là hai hãng cà phê luôn được săn đón và ưa chuộng kể cả những người lớn tuổi bởi sự đa dạng nhiều loại cà phê. Đối với những người bị say cà phê/dị ứng Caffeine, họ có thể lựa chọn dòng cà phê Decaf của Starbucks, nó không chứa Cafeine nhưng vẫn thơm ngon và giúp cho người dùng thường thức trọn vẹn ly cà phê không bị say. 14

các loại cà phê khác nhau trên thế giới nè bà con ơi!!! IRISH COFFEE, ireland Muốn có Irish coffee đúng điệu, trước hết bạn phải trụng ly qua nước nóng, lau khô và rót whiskey vào, bỏ thêm một muỗng đường nâu, khuấy đều. Rót cà phê nóng vào và chờ đến khi cà phê hòa tan vào rượu, bạn mới bắt whipping lên trên. CAFÉ AU LAIT, PHÁP Au Lait – một cái tên đậm chất Pháp, là loại cà phê được pha chế hết sức đơn giản chỉ việc pha trộn giữa một shot espresso và một phần sữa nóng, Au Lait đặc biệt được pha chế với cốc miệng rộng để tiện cho việc chấm bánh mì. MAZAGRAN, BỒ ĐÀO NHA Để thưởng thức món cà phê này hết sức đơn giản, bạn chỉ cần đổ hai tách exspresso và nước cốt chanh vào một ly cao, thêm đường cho vừa uống và một ít đá viên. 15

EISKAFFEE - ĐỨC Eiskaffee (trong tiếng Đức có nghĩa là “cà phê kem lạnh”). Vị beo béo của kem lạnh lơ lửng trong lớp cà phê đắng kết hợp cùng tầng kem whipping ngọt ngào và một ít vụn choco. FRAPPE, HY LẠP YUANYANG, HONGKONG Loại cà phê hòa tan đánh sủi bọt hết Yuanyang còn được biết đến sức độc đáo, được biết đến như biểu dưới tên gọi “Uyên ương”, tượng của đất nước Hy Lạp. là sự kết hợp độc đáo giữa trà, cà phê và sữa đặc. MAROCCHINO, Ý CÀ PHÊ SỮA ĐÁ, VIỆT NAM Xuất phát từ thành phố Việt Nam sử dụng loại cà phê xay Alessandria – Ý, nhuyễn, cho vào loại phin đặc trưng Marocchino là tổ hợp của bản xứ, sau đó đổ nước sôi vào. của 3 nguyên liệu chính: 1 shot espresso đậm đặc, sữa béo và bột cacao 16

Tài liệu t ham khảo Văn hoá cà phê Việt Nam - Archcafé - Authentic Vietnamese coffee http://www.archcafe.net/vn/360-ca-phe/ly-ca-phe-ngon/van- hoa-ca-phe-viet-nam/ 15+ bạn - 15 Cách PHA CÀ PHÊ NGON cho quán cafe của bạn | Bonjour Coffee - Bonjour Coffee https://bonjourcoffee.vn/blog/cach-pha-ca-phe-ngon/ VĂN HÓA UỐNG CAFE TẠI CÁC QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI - Phache.com.vn https://phache.com.vn/tin-tuc/van-hoa-uong-cafe-tai-cac-quoc-gia- tren-the-gioi-148.html CÀ PHÊ VIỆT NAM TRONG MẮT NGƯỜI NƯỚC NGOÀI - vsca.vn - vsca.vn https://vsca.vn/ca-phe-viet-nam-trong-mat-nguoi-nuoc-ngoai/?lang=vi 17

Bộ Cơ sở Văn Hóa Việt Nam Tổ báo 01 - Tòa soạn PR01ĐB - Kỳ báo số 2