คู่มือการเลี้ยงปลาดุก

การเลย้ี งปลาดกุ บ๊ิกอยุ ในบอ พลาสติก กลมุ สงเสรมิ การผลิตประมง กรมสง เสรมิ การเกษตร

การเลี้ยงปลาดกุ

วัตถุประสงค เพือ่ ลดรายจายในครวั เรอื น เพื่อสง เสรมิ เศรษฐกิจพอเพยี ง เพอ่ื ผลติ อาหารโปรตีนบริโภคเอง เพื่อพฒั นาไปสกู ารเลีย้ ง เชงิ พาณชิ ย

ขอ ดีของการเล้ียงปลาดุกบก๊ิ อยุ ในบอพลาสติก ใชพ น้ื ที่เล้ยี งนอ ย สามารถเลีย้ งไดท กุ ท่ี กอ สรางบอ เลีย้ งไดงาย ระยะเวลาเล้ียงส้นั เล้ยี งงาย อดทนตอ สภาพ นํ้าไดด ี บรโิ ภคเองในครวั เรอื น และ มเี หลอื จาํ หนา ย

การเลอื กสถานที่สรา งบออยูใกลบ าน อยูทร่ี ม หรือมีหลงั คามแี หลงนํ้าสําหรับการเปลย่ี นถายนํา้ ไดสะดวก

การสรา งบอ 1.5 ม. ความลาดชนั 1:2 4 ม.0.5 ม. 0.5 ม. วิธีท่ี 1 ขดุ ลงไปในดนิ

การสรา งบอ 0.5 ม. พน้ื ดนิ วธิ ที ี่ 2 ยกคนั บอ ขน้ึ

การสรางบอ

การสรางบอ

การสรางบอ

การสรางบอ

การเตรียมนํา้ น้าํ บาดาล น้าํ บอ นาํ้ ใน แหลงนาํ้ ลําคลองสามารถ ใชเล้ยี งปลาได น้ําประปาตอ งท้ิงน้าํ ไว 3 วัน กอ นถงึ จะนํามาเลยี้ งปลาได

การเลี้ยง (1)1. ขนาดปลาทีจ่ ะนาํ มาเล้ียง ปลาท่ีเรม่ิ เลย้ี งยาวต้งั แต 1.5 นิ้วข้ึนไป ไมค วรนาํ ปลามาเล้ยี งในฤดหู นาวเพราะปลามี ความตา นทานตอ โรคตํา่2. อัตราการเลี้ยง ปลอ ยลกู ปลาในอตั รา 50 – 70 ตัว/ตารางเมตร

การเลี้ยง (2)3. การปลอ ยปลา แชถงุ ลกู ปลาไวในบอ เลี้ยง 30 นาที จึงคอยๆ ปลอยลงบอ ชว งแรกที่ปลอ ย ใหเ ติมนํ้าลงบอ มีความสูงประมาณ 10 ซม.แลว คอย เพม่ิ ระดับนาํ้ ขนึ้ ไปเรอ่ื ยๆ ทกุ ๆ อาทิตย จนมรี ะดบั สูงสุด 30-50 ซม.

การเล้ียง (3)4. การดูแลรกั ษา หลงั คาบัง แดด ฝน

การเล้ียง (4) ใหอ าหารเปน เวลา วนั ละ 2 ม้ือ เชา - เยน็5. การใหอ าหารปลา เรม่ิ แรกใหอ าหารเมด็ เลก็ และบุบพอแตกสําหรบั ปลาเล็ก อาหารสดพวกเศษเนอื้ สับ ใหปลากินได ตวั ปลวก แมลงเมาและแมลงอน่ื ๆ โปรยใหปลากนิ

การเล้ียง (5)6. การถายเทนํ้า ทาํ การเปลย่ี นถา ยนํ้าเม่ือนํ้าเริ่มเสยี ไมควรถายนํ้าออกหมด เหลือนํา้ เกาไว 2/3 เปลีย่ นถา ยน้าํ หลงั ใหอาหารแลว ไมน อ ยกวา 3 ช่วั โมง น้ําท่ีถายออกสามารถนําไปรดพชื ผกั ได

การใชป ระโยชนพ น้ื ท่ีรอบบอ ปลูกพชื ผักสวนครวั รอบๆ บอ พลาสติกสุดขอบบอพลาสติก 50 ซม. สุดขอบบอพลาสตกิ

การใชประโยชนพน้ื ท่ีรอบบอ

ตนทุนคา พลาสตกิ ปูพ้ืนบอ (PVC # 3.5x 6 ม.) 500 บาทคาอาหารเมด็ (เล้ียงนาน 3 เดอื น #30 กก. ) 500 บาทคาพันธปุ ลาดุก (ขนาด 1 นว้ิ 500 ตวั ) 500 บาท รวมทัง้ สนิ้ ประมาณ 1,500 บาท

การจับปลา

การจับปลา เลย้ี ง 3-4 เดือน ไดป ลาขนาด 100-200 กรมั /ตวั อตั รารอดประมาณ 80-90 % ไดผ ลผลติ ปลา ประมาณ 30-50 กก/บอ คิดเปนมูลคา (กก. ละ 30 บาท) 900-1,500 บาท

การดแู ลรักษาบอ พลาสตกิ PVC อายุใชง าน 3- ป พลาสตกิ ทว่ั ไป หรือ PE อายใุ ชง าน 6-12 เดือน การซอ มแซมบอเมอื่ มีรอยร่ัว หรือฉกี ขาด

โรคปลาดกุ และการดแู ลรักษา

โรคปลาดุกและการดแู ลรักษาวิธกี ารปอ งกนั การเกิดโรค 1. ควรเตรยี มบอและน้ําตามวธิ กี ารที่ เหมาะสมกอนปลอยลกู ปลา 2. ซอื้ พันธุปลาจากแหลง ทีเ่ ชอื่ ถือได ควรแขง็ แรงและปราศจากโรค 3. ไมค วรปลอ ยปลาหนาแนน เกินไป

โรคปลาดกุ และการดแู ลรักษาวธิ ีการปอ งกนั การเกิดโรค 4. หมนั่ ตรวจอาการของปลาอยางสมา่ํ เสมอ 5. เปล่ยี นถายนํา้ จากระดับกนบอ อยางสมา่ํ เสมอ 6. อยาใหอ าหารจนเหลือ

โรคของปลาดุกเลย้ี งแบง อาการของโรคเปน กลุมใหญๆ ไดดังน้ี1. อาการติดเชื้อ : ตกเลอื ด แผลตามตวั ครีบกรอน จากแบคทเี รีย ตาขนุ หนวดหงกิ กกหูบวม ทอ งบวม กินนอ ย ลอยตวั2. อาการจากปรสิต : เมือกมาก แผลตามตวั ตกเลือด เขาเกาะตวั ปลา ครบี เปอย จุดขาวตามตวั ตวั ซดี หรอื เขมผดิ ปกติ ทุรนทุราย วายน้าํ ไมต รง หรือควงสวาน

โรคของปลาดุกเลีย้ งแบงอาการของโรคเปน กลุม ใหญๆ ไดดังน้ี3. อาการจากอาหารมีคุณภาพไมเ หมาะสมขาดวติ ามนิ : กะโหลกรา ว ตกเลือดใตค าง ตวั คด กนิ นอ ยขาดวติ ามิน บี : วา ยนํ้าตวั เกรง็ และชกั กระตกุ4. อาการจากคุณภาพ : วายขึ้นลงเร็วผิดปกติ ลอยหวัในบอไมด ี ครบี กรอ นเปอย หนวดหงิก เหงือกซดี และบวม ตวั ซดี

โรคของปลาดุกเลยี้ งโรคเห็บระฆัง สาเหตุ เช้ือโปรตวั ซวั Trichodina sp.

โรคของปลาดุกเล้ยี งโรคดา ง สาเหตุ เชอ้ื แบคทีเรีย Flexibacter columnaris

โรคของปลาดกุ เลีย้ งโรคทองบวม สาเหตุ เช้ือแบคทีเรีย Pseudomonas sp.

โรคของปลาดกุ เลย้ี งโรคโมไทลแ อโรโมแนส สาเหตุ เชอื้ แบคทีเรีย Aeromonas hydrophila

โรคของปลาดุกเลย้ี งโรคพยาธปิ ลงิ ใส สาเหตุ พยาธติ ัวแบน Gyrodactylus sp.

จัดทาํ โดย กลุมสงเสริมการผลติ ประมง สว นสง เสรมิ สินคาเกษตรสาํ นักสง เสรมิ และจดั การสนิ คาเกษตร กรมสง เสริมการเกษตร ขอ มลู : กรมประมง