หมากขุม

หนำมเาสกนขอุม

า ร ล ะ เ ล่ น พื้ น บ้ า ก ที่ต้องการอนุรักษ์ น บ้านห้วยบอน ต.บ้านโหนด อ.สะบ้าย้อย จ.สงขลา ผู้เล่น2คน ห ม า ก ขุ ม ( จ อ เ ก า ะ ) “ ” “ลูกแก้ว ลูกเขียว” (เวาะห์นือติง,เวาะห์กาจอ) อุปกรณ์

วิธีการเล่น 1) ผู้เล่นนั่งคนละข้างกับรางหมากขุม แต่ละคนใส่ลูกแก้วหลุม ละ 7 ลูก ทั้ง 7 หลุม ส่วนหลุมหัวเมืองไม่ต้องใส่ให้เว้นว่างไว้ 2) การเดินหมาก ผู้เล่นจะเริ่มเดินพร้อมกันทั้ง 2 ฝ่าย เรียกว่า แข่งเมือง โดย หยิบลูกแก้วจากหลุมเมืองของตนหลุมใดก็ได้ แต่ส่วนใหญ่จะหยิบหลุม สุดท้ายของฝ่ายตนเอง เพราะคำนวนว่าเม็ดสุดท้ายจะถึงหัวเมืองของตนพอดี การเดินหมากจะเดินจากขวาไปซ้าย โดยใส่ลูกแก้วลงในหลุม ถัดจากหลุม เมืองที่หยิบลูกแก้วขึ้นมาเดิน ใส่ลูกแก้วหลุมละ 1 เม็ด รวมทั้งใส่หลุมหัวเมือง ฝ่ายตนเอง แล้ววนไปใส่หลุมของฝ่ายตรงกันข้าม ยกเว้นหลุมหัวเมือง เมื่อ เดินลูกแก้วเม็ดสุดท้ายใส่ในหลุม ให้หยิบลูกแก้วทั้งหมดในหลุมนั้นขึ้นมา เดินหมากต่อไป โดยใส่ในหลุมถัดไป เล่นเดินหมากอย่างนี้จนลูกหมากเม็ด สุดท้ายหมดลงในหลุมที่เป็นหลุมว่าง ถือว่าหมากตาย ถ้าเดินหมากตายใน หลุมเมืองของฝ่ายตรงข้ามก็ถือว่าสิ้นสุดการเดินหมาก แต่ถ้า ตายในหลุมเมืองฝ่ายตนเอง ให้ผู้เล่นกินหมากหลุมเมืองซึ่งอยู่ตรงข้ามกับ หลุมที่เราเดินหมากมาตาย โดยควักลูกแก้วทั้งหมดในหลุมไปไว้ในหลุมหัว เมืองของฝ่ายตน เรียกว่ากินแทน เล่นอย่างนี้จนหลุมเมืองของฝ่ายใดฝ่าย หนึ่งหมดลูกหมากเดินต่อไปไม่ได้ ลูกหมากทั้งหมดจะไปรวมอยู่ในหลุมหัว เมืองของทั้ง 2 ฝ่าย จึงเริ่มเล่นรอบใหม่ต่อไป

3) การเดินหมากรอบสอง ผู้เล่นจะผลัดกันเดินทีละคน ทำเช่นเดียวกับการ เดินรอบแรก นำลูกแก้วจากหลุมหัวเมืองฝ่ายตนเองใส่ลงในหลุม ๆ ละ 7 ลูก ในฝ่ายของตนเอง คราวนี้แต่ละฝ่ายจะมีลูกแก้วไม่เท่ากัน ฝ่ายที่มีลูกแก้ว มากกว่าจะเป็นผู้เดินหมากก่อน ฝ่ายที่มีลูกแก้วน้อยกว่าจะใส่ไม่ครบทุกหลุม หลุมใดมีไม่ครบให้นำลูกแก้วที่เหลือไปใส่ในหลุมหัวเมืองฝ่ายตน หลุมใดไม่มี ลูกแก้วเรียกว่า (เมืองหม้าย) ตามปกติหลุมเมืองหม้ายจะปล่อยไว้หลุมปลายแถว หลุมเมืองหม้ายจะไม่ใส่ลูกหมาก ถ้าฝ่ายใดใส่จะถูกริบเป็นของฝ่ายตรงกันข้าม ในกากรเล่นจะเล่นจนฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหมดลูกแก้วเดินต่อไปไม่ได้และจะนับ เมืองหม้าย ใครมีจำนวนเมืองหม้ายมากกว่าฝ่ายนั้นเป็นฝ่ายแพ้ บทลงโทษคนแพ้ ! คนแพ้ต้องมีบทลงโทษ(โทะ)นะ ! วิ่งรอบบ้าน/พื้นที่ที่เล่น10รอบ เจาะบาดาล5รอบ ดีดฝามือ10ที

โอกาสหรือเวลาในการเล่น การเล่นหมากขุมจะเล่นในยามว่างจากการงาน เล่นได้ ทั้งเด็กและผู้ใหญ่ เป็นพักผ่อนหย่อนใจ จึงเล่นได้ทั้งวัน

คุณค่า สาระ แนวคิด 1. การเล่นหมากขุม มีคุณค่าในการฝึกลับสมอง การ วางแผนการเดินหมากจะต้องคำนวน จำนวนลูกแก้ว ในหลุม ไม่ให้หมากตาย และสามารถกลับมาหยิบลูก แก้วในหลุมของตนเองได้อีก ผู้เดินหมากขุมจึงต้องมี สายตาว่องไว คิดเลขเร็ว เป็นการฝึกวิธีคิดวางแผนจะ หยิบหมากในหลุมใดจึงจะชนะฝ่ายตรงกันข้าม เป็นการฝึกให้ผู้เล่นรู้จักคิดวางแผนในการทำงานทุก อย่างสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวัน 2. เป็นการพักผ่อนหย่อนใจ นันทนาการภายในบ้าน ภายในชุมชน ให้ทั้งความสนุกสนาน และความใกล้ ชิดระหว่างพี่น้อง ญาติมิตร 3. ก่อให้เกิดการประดิษฐ์รางหมากขุม ที่มีความ สวยงามและประณีต เป็นความภาคภูมิใจของผู้สร้างชิ้น งาน และยังสามารถสร้างรายได้ในการจำหน่ายราง หมากขุม อนุรักษ์กันไว้เยอะๆนะคะ

ศัพท์กำป๊งงงงง จอเกาะ = หมากขุม เมืองหม้าย = ลาฆอบูโระ เวาะห์กาจอ เวาะห์นือติง = ลูกแก้ว,ลูกหมาก

จัดทำโดย นางสาว ฟาติน แวเต๊ะ 6420210278 คณะ:มนุษยศาสตร์และสังคมศาสตร์ สาขา:การจัดการสารสนเทศ เลขที่ 12