กฤษณะ

~ 51 ~ ยานาง ชื่อวิทยาศาสตร : Tiliacora triandra Diels วงศ : Menisspermaceae ลักษณะ : ไมเถา ใบเดี่ยว เรียงสลับ รูปไขแกมใบหอก กวาง 2-4 ซม. ยาว 5-12 ซม. ดอกชอ ออก ตามเถาและท่ีซอกใบ แยกเพศอยูคนละตน ไมมีกลบี ดอก ผลเปนผลกลมุ ผลยอย รูปวงรีประโยชน ทางสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชรากตมกับน้ำ ดื่มเปนยาแกไขทุกชนดิ การทดลองพบวาสารสกดั รากมฤี ทธติ์ านเช้อื มาลาเรยี ชนิดฟลซิพารัมในหลอดทดลอง

~ 52 ~ ปลาไหลเผือก ชอ่ื วทิ ยาศาสตร : Eurycoma longifolia Jack วงศ : Simaroubaceae ชอ่ื อน่ื : กรุงบาดาล คะนาง ชะนาง ตรึงบาดาล ตุงสอ แฮพันชน้ั เพยี ก หยกิ บอถอง หยกิ ไมถึง เอยี นดอน ไหลเผือกลักษณะ : ไมยืนคน สูง 4-6 เมตร ลำตนตรง ไมคอยแตกก่งิ กาน ใบประกอบ แบบขนนก เรียงสลบั ออกเปนกระจุกบริเวณปลายก่ิง ใบยอยรูปไขแกมวงรี กวาง 2-3 ซม. ยาว 5-7 ซม. สีเขยี วเขม ยอดและใบออนมขี นสนี ำ้ ตาลแดง ดอกชอ ออกท่ซี อกใบ ดอกยอยขนาด เลก็ กลีบดอกสมี วงแดง ผลเปนผลสด รูปยาวรีประโยชนทางสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชรากเปนยา แกไขทุกชนิดรวมทงั้ ไขจับสน่ั พบวาสารทอี่ อกฤทธ์เิ ปนสารที่มรี สขมไดแก eurycomalactone eurycomanol และ eurycomanone สารท้ังสามมฤี ทธย์ิ บั ยั้งการเจรญิ เตบิ โตของเช้ือมาเลเรยี ชนดิ ฟลซิพารมั ในหลอดทดลองได จัดเปนสมุนไพรท่ีมีศักยภาพ ควรศึกษาวิจัยตอไป

~ 53 ~ บอระเพด็ ช่ือวทิ ยาศาสตร : Tinospora crispa ( L.) Miers ex Hook.f. & Thoms วงศ : Menisspermaceae ช่ืออ่นื : เครอื เขาฮอ จุงจงิ เจตมลู หนาม เจตมลู ยาน เถาหวั ดวน หางหนู ลักษณะ : ไมเถาเลื้อยพัน มีลกั ษณะคลายชงิ ชามาก ตางกนั ทีเ่ ถามขี นาดใหญกวา มปี ุมปมมากกวา มรี สขมกวาและไมมีปุมใกลฐานใบ ประโยชนทางสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชเถาเปนยาแกไข ขบั เหงื่อ แกกระหายน้ำ แกรอนใน โดยนำ เถาสดขนาดยาว 2 คบื คร่งึ (30-40 กรัม) ตมคั้นเอานำ้ ดม่ื หรอื ตมเคี่ยวกับน้ำ 3 สวนจน เหลอื 1 สวน ดื่มกอนอาหารวันละ 2 คร้งั เชาเย็น หรือเม่อื มไี ข นอกจากนี้ใชเปนยาขมเจรญิ อาหาร ดวย ปจจบุ นั องคการเภสชั กรรมผลิตทงิ เจอรบอระเพ็ด เพอ่ื ใชแทน Tincture Gentian ซงึ่ เปน สวนผสมของยาธาตุท่ีตองนำเขาจากตางประเทศ การทดลองในสตั วพบวานำ้ สกัดเถาสามารถลด ไขได

~ 54 ~ มงั คดุ ชื่อวิทยาศาสตร : Garcinia mangostana L. วงศ : Guttiferae ชอื่ สามัญ : Mangosteen ลกั ษณะ : ไมยืนตน สงู 10-12 เมตร ทกุ สวนมียางสเี หลอื ง ใบเด่ียว เรยี งตรงขาม รปู ไขหรือรูปวงรี แกมขอบขนาน กวาง 6-11 ซม. ยาว 15-25 ซม. เนอื้ ใบหนาและคอนขางเหนียวคลายหนัง หลัง ใบสเี ขยี วเขมเปนมัน ทองใบสอี อนกวา ดอกเดยี่ วหรือเปนคอู อกที่ซอกใบใกลปลายกิง่ สมบูรณเพศ หรือแยกเพศ กลีบเล้ยี งสีเขยี วอมเหลือง กลีบดอกสีแดง ฉำ่ นำ้ ผลเปนผลสด คอนขางกลม ประโยชนทางสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชเปลือกผลแหงซึ่งมีสารแทนนนิ เปนยาฝาดสมาน แกโรค ทองรวง ทองเสยี เร้ือรังและโรคเก่ยี วกบั ลำไส พบสาร xanthone ในเปลอื กผลมีฤทธ์ฆิ าเชื้อ แบคทเี รยี ซึ่งทำใหเกดิ หนอง โดยสามารถฆาไดทง้ั สายพันธุปกติและสายพันธุทดี่ ื้อตอยาเพนนิซลิ นิ มีฤทธต์ิ านเชือ้ ราท่เี ปนสาเหตุของโรคผวิ หนังหลายชนิดและลดอาการอกั เสบดวย จึงมีการพัฒนา ยาในรปู ครมี ผสมสารบรสิ ทุ ธิท์ แี่ ยกไดจากเปลอื กผล เพอ่ื ใชรักษาแผลที่เปนหนองและสวิ ซงึ่ เกดิ จากการตดิ เชือ้ ตลอดจนใชชวยลดรองรอยดางดำบนใบหนาดวย

~ 55 ~ กระวาน ชอื่ วทิ ยาศาสตร : Amomum krervanh Pierre วงศ : Zingiberaceae ช่ือสามัญ : Siam Cardamom, Camphor Seed ช่อื อ่ืน : กระวานดำ กระวานแดง กระวานขาว (ภาคกลาง, ภาคตะวันออก) กระวานจันทร กระวานโพธสิ ัตว ลักษณะ : ไมลมลุกสูง 1-3 เมตร ขน้ึ ในปาชื้น บรเิ วณไหลเขาสูง มเี หงาใตดนิ ใบเด่ียว เรยี งสลับ รปู ขอบขนาน กวาง 8-15 ซม. ยาว 40-50 ซม. ไมมกี านใบ ดอกชอแทงจากเหงา กลบี ดอกสขี าว เปนหลอดและพองเปนกระเปาะ ออกดอกเมอ่ื ตนอายุ 2-3 ป ผลกลมเกล้ียง ขนาด 6-15 มม. เมอ่ื แกเปลือกผลจะแหงและแขง็ เมลด็ ขนาดเลก็ 12-18 เมลด็ รวมกลุมเปน 3 กลุม โดยมเี ย่ือบาง ๆ กนั้ มกี ล่ินหอมและรสเผด็ ประโยชนทางสมนุ ไพร : ตำรายาไทยใชผลเปนยาขบั ลม รักษาโรค ทองอดื เฟอแนนจุกเสยี ด โดยใชขนาด 1-2 กรัม ชงน้ำด่ืมและใชเปนเคร่ืองเทศแตงกลน่ิ อาหาร

~ 56 ~ บรรณานุกรม สมาคมแพทยแผนไทย ศูนยฝกอาชพี ตำบลคลองสาม อำเภอคลองหลวง จงั หวัดปทมุ ธานี เวป็ ไซต https://sites.google.com/site/smunphirbanheamiprayochn/srrphkhun- smunphir-phun-ban