2020 yayın kitapçığı

TOTOMAK AR-GE MERKEZİ YAYIN ÇALIŞMALARI 2020 3. SONUÇ Bu çalışmada kullanımı oldukça kolay olan otomasyon bir briketleme aracı tasarlanmıştır. Tasarlanan bu araç talaşlı imalat sektöründeki firmaların önemli problemi olan metal talaşı briketleme işleminin insan gücü kullanılmadan yapılmasını mümkün kılmıştır. Ayrıca talaş geri dönüşümünü %99.5’e yükselterek maliyete katkıda bulunması hedeflenmiştir. Bu tasarım günümüzde yetersiz olan briketleme cihazlarına ek fonksiyonlar eklenmesi düşünülerek oluşturulan bir robot tasarımıdır. Çalışmada briketleme aracının insan gücüne ihtiyaç duyulmadan metal talaşlarının toplanması ve briketlenmesi amaçlanmıştır. Briketleme aracının bünyesi, farklı görevlerdeki robot çeşitlerinin kombinasyonu sonucu oluşturulmuştur. Tasarlanan bu robot gelişmiş sistemi ve fonksiyonları sayesinde insan gücünden kaynaklı hata ve kazaları ortadan kaldırıp, insan gücü ve maddi kaynaklardan tasarruf edilmesini sağlayacaktır. 4. KAYNAKÇA Brey, B. B., The Intel Microprocessors, Pearson, New Jersey, 2006. Peatman, J. B., Embedded Design with the PIC18F452 Microcontroller, Pearson, USA, 2003. Mazidi, M. A., MckInlay, R. D. and Causey, D., PIC Microcontroller and Embedded Systems, Pearson, New Jersey, 2008. www.elecfree.net. Cook, D., Intermediate Robot Building, Apress, USA, 2004. www.t-robot.info. AltInbaşak, O., PIC Programlama, Altaş, İstanbul, Türkiye, 2004. https://www.researchgate.net/publication/264847933_Mikrodenetleyici_Tabanli_Otomatik_Kontrollu_Cop_ Kamyonu_Tasarimi 150

Pamukkale Üniversitesi MühendiTsOTlOikMAKBAiRl-GiEmMElReKErZİiYADYINeÇrAgLIŞiMsAiLARI 2020 Pamukkale University Journal of Engineering Sciences OTOMOTİV SEKTÖRÜNDE KULLANILAN ÇELİKLERİN TALAŞ TİPLERİNİN KESME HIZINA VE KESME DERİNLİĞİNE GÖRE İRDELENMESİ INVESTIGATION OF CHIP ACCORDINGING TO TOOL SPEEDS AND PROCESSING DEPTHS Öz Abstract Bu çalışmada, otomotiv sektörüne talaşlı imalat yapan firmalarda In this study, investigated on chips type changes which are machined in kullanılan CNC (Computer Numerical Control) cihazlarında, parçanın CNC (Computer Numerical Control) machining systems according işlenmesi sonucunda oluşan talaşların, kesme hızına ve kesme machining speeds and depth machining. The types of chips that are derinliklerine göre irdelenmesine yer verilmiştir. Otomotiv sektöründe formed as a result of processing various parts of different material types yaygın olarak kullanılmakta olan malzeme standartlarına sahip by using various processing methods are examined and chip types that parçaların, çeşitli talaş kaldırma yöntemleri kullanılarak işlenmesi vary depending on changes tool speed and processing depth of chips are sonucunda oluşan talaş tipleri incelenmiştir. Talaşların değişken kesme observed. The results of the observations were analyzed, and specific hızları ve kesme derinliğine bağlı olarak oluşan talaş tipleri ve conditions were determined. As a result of the studies, the types of chips morfolojileri gözlemlenmiştir. Elde edilen sonuçlar analiz edilip ve to be formed during machining in the machining industry can be spesifik durumlar belirlenmiştir. Çalışmanın sonucunda, otomotiv determined before machining the part. sektöründe kullanılan malzemelerden talaş kaldırma esnasında oluşacak olan talaş tipleri, parçanın işlenmesinden önce Keywords: Chip, Type of Chip, Processing Depth, Tool Speed belirlenebilecektir. Anahtar kelimeler: Talaş, Talaş Tipleri, İşleme Derinliği, Takım Hızı Giriş Talaşlı imalat sektöründe talaş kaldırma işlemini gerçekleştirmesi için CNC (Computer Numerical Control) Talaşlı imalat, istenilen parça şeklini elde etmek için iş parçası cihazları kullanılmaktadır. Talaşlı imalatta, parça üzerinde üzerinden kesici takım vasıtasıyla istenilmeyen malzeme takımın temas ettiği her yerde sürtünmeden kaynaklı ısı kısmının uzaklaştırıldığı bir imalat yöntemidir. Talaşlı imalat oluşmaktadır. Bu ısının değerleri 1000oC ile 1500oC sıcaklık yöntemiyle parça işlemenin temel amacı, ham malzemeden değerleri arasına tekabül etmektedir [11]. Bu yüksek sıcaklık istenilen parça geometrisini sağlamaktır. [1], [2]. parça üzerinde ısıl hasarlara sebep olmaktadır. İş parçasının Talaşlı imalatta etkin olan kesme işlemi, talaş oluşturmak için kalitesine göre değişmekle birlikte bu ısıl hasarın yüzey iş parçasında kayma deformasyonunu gerektirir. Böylece talaş toleransı ve malzemenin kalitesi üzerinde etkili olduğu kaldırılırken yeni yüzey ortaya çıkar. Talaşlı imalat, otomotiv anlaşılmaktadır [12]. CNC sistemlerde talaş kaldırma işlemi sektörüne metal şekillendirmede sıklıkla kullanılır. Talaşlı sonucunda oluşan talaşların boyunun uzun olması parça için imalat yöntemi Şekil 1’de gösterilmektedir. [1]. olumsuz etkiler yaratabilir. En basit örnek olarak oluşan talaşın boyunun uzun olması durumunda işlenen parçaya sarılıp Şekil 1: Talaşlı imalat yöntemi işlenen yüzeylerde çiziklere neden olabilir ve parçanın yüzey pürüzlülüğünü olumsuz etkiler. Otomotiv sektöründe kullanılan parçaların yüzey kalitesi yüksek istenildiğinden dolayı bu gibi durumlar büyük sorunlar yaratabilir. Talaş kaldırma işlemine etki eden faktörler aşağıda verilmiştir. - Kesme hızı - Kesme açıları - Kesicinin takım ömrü - İlerleme miktarı - Soğutma sıvısı - Kesici uç yarıçapı 151

TOTOMAK AR-GE MERKEZİ YAYIN ÇALIŞMALARI 2020 - Titreşim GG20 Fren gövdesi, Kompresör - Yüzey kalitesi gövdesi - İşlem süresi - Malzeme çeşidi GG30 Tekerlek poyrası Birçok talaşlı imalat usulü vardır. Bunlardan en çok GGG50 İş makinelerinin soğutma kullanılanları ise tornalama (Şekil 2.a), delik delme (şekil 2.b), sıvısı pompa kapakları yanal (şekil 2.c), yüzey (2.d) frezeleme, raybalama ve talaşlama olarak bilinmektedir [13,14]. GGG60 Motor blok kapakları Yaptığımız deney ve gözlemlerde, istenmeyen durumların meydana gelmesini önlemek için kesme hızlarına ve kesme derinliklerine bağlı olarak değişen talaş tiplerinin hangi durumlarda meydana geldiği incelenmiştir. Elde edilen veriler sonucunda otomotiv sektöründe kullanılan malzemelerin yapısına, kesme hızlarına ve kesme derinliğine bağlı olarak oluşacak talaş tipleri öngörülüp istenmeyen durumların önüne geçilmesi mümkün olacaktır. Malzeme ve Metot Malzeme Talaşlı imalat için kullanılacak çeliğin özellikleri yapılacak olan ve imal edilecek olan ürünün türüne göre değişkenlik göstermektedir. Aşağıda talaşlı imalat için kullanılan çelik türleri verilmiştir [15,16]. Şekil 2. Çeşitli talaşlı imalat yöntemleri Çelik Standardı Kullanılan Sektör SAE 1040 Çalışmamızda, otomotiv sektöründe yayın olarak kullanılmakta SAE 4140 Segman, miller, dişliler olan malzeme tipleri belirlenip Tablo 1, talaş kaldırma işlemi SAE 1151 Miller, zincir dişliler sırasında oluşan talaşların, malzeme tipine, takım hızlarına ve SAE 1117 işleme derinliklerine bağlı olarak oluşan tipleri irdelenmiştir. GGG60 Miller GGG50 Çalışmanın Önemi Miller GG30 Parça işleme esnasında takımın kesici kenarını oluşturan açı GG20 Motor blok kapakları 55°~90° arasındadır [1], [3]. Genellikle kaldırılan talaşı Soğutma sıvısı pompa uzaklaştırmak için en az 60°’lik bir açıya sahip kesici uç kullanılır. 60° ile kaldırılan talaşlarda plastik deformasyon kapakları gözlemlenir. [3] Tekerlek poryası Talaşlı imalatta, parçalar işlenirken elde edilen talaşın tipi genellikle; işlenen malzemenin cinsi, kesme hızı, ilerleme/talaş Kompresör ve fren derinliği ve talaş açısına bağlı olarak değişmektedir. Talaş gövdeleri kaldırma işlemi sonucu oluşan talaşların doğrudan işlenebilirlikle alakası vardır. Kesme sonucu oluşan talaş tipi Tablo 1. Malzeme standardizasyonu incelenerek işlemenin verimliliği anlaşılabilmektedir. [4] SAE 1117 Yapılan çalışmada, otomotiv sektöründe yaygın olarak kullanılmakta olan malzeme tiplerinin belirlenmesi amacı ile Otomat çelikleri seri imalat yapan firmalarda yaygın olarak 50 yılı aşkın süredir sektöre üretim yapan Totomak A.Ş. kullanılmaktadır. Buna neden olarak, otomat çeliklerinin firmasından destek alınmıştır. Firmanın güncel olarak otomotiv kimyasal bileşiminde bulunan yüksek manganın (Mn) talaşlı sektörüne ürettiği parçaların malzeme standartları imalat sırasında kolay işlenebilen küçük ve kırılgan talaşlar belirlenmiştir. Belirlenen malzeme tiplerine sahip parçalar ve çıkarması gösterilebilir. malzeme standartları Tablo 2’de gösterilmiştir. SAE 1117 çeliği, iyi sertleşebilirliği sağlamak için diğer düşük Tablo 2: Çalışmada Kullanılan Malzeme Standartları karbonlu çeliklerden daha fazla mangan içerir. SAE 117 çeliği otomotiv endüstrisinde ve makine imalat sektöründe bağlantı elemanları olarak kullanılır. SAE 1117 çeliğinin kimyasal kompozisyonu Tablo 3’de gösterilmiştir. Tablo 3: SAE 1117 çeliğinin kimyasal kompozisyonu Malzeme Standartı Sektörde Kullanım Alanları Element Kimyasal Analiz (%) SAE 1117 Miller Mangan, Mn 1.0 - 1.30 SAE 1151 Miller Karbon, C 0.14 - 0.20 SAE 4140 Millerde ve zincir dişlilerde Sülfür, S 0.080 - 0.13 SAE 1040 Miller, Segmanlar Fosfor, P 0.040 152

TOTOMAK AR-GE MERKEZİ YAYIN ÇALIŞMALARI 2020 153

Mangan, 0.3-0.7 Mangan, 0.3-0.7 TOTOMAK AR-GE MERKEZİ YAYIN ÇALIŞMALARI 2020 Mn Mn Karbon, C 2.7-3.7 Karbon, C 2.5-3.6 devam eder (büyür ve kopar). Birçok durumda yığma kenar Silikon, Si 0.8-2.9 Silikon, Si 1.8-2.8 oluşumu talaş ile uzaklaştırılır. Bazen, takımın talaş Sülfür, S 0.02 Sülfür, S 0.02 yüzeyinin bir kısmının da aşınmasına neden olur. Bu durum Fosfor, P 0.10 Fosfor, P 0.08 takım ömrünün kısalmasına yol açar. Talaş ile Demir, Fe Kalan Demir, Fe Kalan uzaklaştırılamayan yığma kenar parçacıkları yeni oluşturulan yüzey üzerine tutunarak yüzey kalitesini Talaş Tipleri düşürür. Kesintili Talaş Şekil 5: Yığma kenar parçacığı oluşumu Testere Dişi Şekilli Talaş Dökme demir gibi diğer malzemelere göre gevrekliği Bu tip talaşlar testere dişi görünümlü olan yarı sürekli yüksek malzemeler düşük kesme hızlarında işlendiğinde talaşlardır. Bu talaş tipi yüksek kayma birim şekil talaşın bölüm bölüm oluştuğu tiptir. Bu durum işlenmiş değişiminin ardından düşük kayma birim şekil değişiminin malzeme yüzeyinde düzensiz doku oluşmasına neden olur. periyodik olarak etkimesiyle oluşur. Bu talaş tipi, talaşlı Takım ile talaş arasında oluşan yüksek sürtünme, ilerleme imalatı zor olan titanyum alaşımları, nikel esaslı süper ve pasonun fazla oluşu talaşın bu şekilde oluşmasına katkı alaşımlar ve östenitik paslanmaz çelikler gibi metallerin sağlar. yüksek kesme hızlarında işlenmesinde ortaya çıkar. Şekil 3: Kesintili talaş oluşumu Şekil 6: Testere dişi şekilli talaş oluşumu Sürekli Talaş Yöntem Sünek malzemeler yüksek kesme hızlarında ve düşük Talaş Kaldırma Yöntemleri ilerleme ve pasolarda işlendiğinde uzun sürekli talaş formu Talaş kaldırma; iş parçasının yüzeyinden, parçanın istenilen oluşur. Bu talaş tipiyle iyi bir yüzey kalitesi elde edilir. Kesme kenarının keskin olması ve talaş ile talaş yüzeyi geometri ve tolerans değerlerini sağlaması amacı ile küçük arasındaki sürtünmenin az olması bu tip talaş oluşmasını talaşlar koparılarak şekillendirilmesi işlemidir. En yaygın destekler. Uzun talaş oluşumu, tornalama operasyonunda talaşlı imalat yöntemi, kesici takımların kullanıldığı olduğu gibi talaşın tahliye edilmesi ve talaşın takıma geleneksel talaşlı imalat yöntemidir. Geleneksel talaşlı sarılması gibi problemlere neden olur. Bu problemi ortadan imalatın 3 temel yöntemi vardır. Bunlar; kaldırmak için tornalama takımları genellikle talaş kırıcılı • Tornalama olarak donatılırlar. • Matkap ile delik delme • Frezeleme Şekil 4: Sürekli talaş oluşumu Diğer talaşlı imalat yöntemlerinde ise aşındırıcı ve sert Yığma Kenarlı Sürekli Talaş tozlar kullanılarak talaş kaldırma ve talaş veya aşındırıcı Sünek malzemeler orta veya düşük kesme hızlarında kullanmadan enerjinin farklı formları ile talaş kaldırma işlendiğinde takım ile talaş arasındaki sürtünme iş parçası yöntemleridir. malzemesinin bir kısmının kesme kenarı yakınındaki talaş yüzeyi üzerine bağlanmasına neden olur. Bu oluşuma Çalışmamızda otomotiv sektöründe yaygın olarak yığma kenar denir. Yığma kenar oluşumu periyodik olarak kullanılmakta olan malzeme standartlarını sağlayan iş parçalarına geleneksel talaşlı imalat yöntemleri 154

TOTOMAK AR-GE MERKEZİ YAYIN ÇALIŞMALARI 2020 yedek parçalarıdır. Parçalar, CNC torna tezgahında, dik işlem ve yatay işlem merkezlerinde işlenmiştir. İşleme esnasında oluşan talaş tipleri incelenmiştir. Deneyde kesici takım olarak kullanılan kesici uçlar Tablo 9’da gösterilmiştir. Tablo 10’da ise deneyde kullanılan kesme hızı ve ilerleme miktarı verilmiştir. Deneylerde, Yang SL-12 CNC torna tezgahı kullanılmış ve soğutma sıvısı olarak bor yağı kullanılmıştır. Kesme 140m/dk 170m/dk 210m/dk 240m/dk Şekil 7: Tarama işlemi esnasında oluşan talaş. Hızı Şekil 8’de gösterilen talaş, otomat çeliğinden parçanın matkap ile delik delme işlemi sırasında meydana gelmiştir. Sünek İlerleme 0,100mm 0,125 0.150 0,175 malzemelerde ortalama bir devir de ilerleme düşük tutulması sonucunda Şekil 8’de görüldüğü gibi uzun sürekli talaş Miktarı /dev mm/dev mm/dev mm/dev oluşmuştur. Tablo10: Deneylerde kullanılan değişken parametreler Şekil 8: Delik delme işlemi esnasında oluşan talaş. Grafik 1’de, otomat çeliğinden üretilen parçanın hız-ilerleme Deneysel Çalışma Ve Elde Edilen Veriler grafiği gösterilmiştir. Bu grafiğe baktığımızda hızın artmasıyla birlikte ilerlemenin de arttığı görülmektedir. Deneysel Çalışma Çalışmamızda otomotiv sektöründe seri üretimde kullanılan SAE 1117, SAE 1151, SAE 4140, SAE 1040, GG20, GG30, GGG50, GGG60 malzeme standartlarına sahip iş parçalarının geleneksel talaş kaldırma yöntemleriyle işlenmesi sonucunda oluşan talaş tipleri incelenmiştir. İş parçaları, farklı kesme derinlikleri ve kesme hızlarında işlenmiştir. İşleme sonucu oluşan talaş tipleri incelenmiş ve görselleştirilmiştir. Yapılan çalışmalar sonucunda kesintili talaş, sürekli talaş, yığma kenarlı sürekli talaş ve testere dişli talaşın hangi şartlar altında oluştuğu belirlenmiştir. Devir, hız, ilerleme yüzey kalitesi için o şekilde seçildiğini açıkla Elde Edilen Veriler Otomat Çeliği İçin Elde Edilen Veriler Frezeleme ve delik delme tezgahlarında kullanılan otomat çeliğinden yapılan parça için gözlemler yapılmıştır. Gözlemler sonucunda freze işleminde tarama takımının işlemi sırasında CNC 3000 devirde iken 0.5 mm ilerleme verilmiştir. Matkap ile delik delme işleminde ise CNC 2000 devirde ve ilerlemesi 0.15 mm olarak uygulanmıştır, Tablo 10’da gösterilmiştir. Tablo 10: Malzemesi otomat çeliği olan parçanın freze tezgahında devir, hız ve ilerlemesi. Malzeme: Hız Derinlik İlerleme Grafik 1: Malzemesi otomat çeliği olan parçanın hız-ilerleme (mm) (mm) grafiği. Otomat çeliği (mm/dk) Sementasyon Çeliği İçin Elde Edilen Veriler Tarama 3000 3.3 0.5 Takımı İkinci gözlemimizde ise malzemesi sementasyon çeliği olan ve torna tezgahında işlenen parçadan oluşan talaşlar Delik Delme 2000 2.5 0.15 gözlemlenmiştir. Üç aşamadan oluşan bu işlem içerisinde kaba, finiş ve matkap işlemleri vardır. Sementasyon çeliğine Otomat çeliğinden yapılan parçanın tarama takımı ile işlenmesi uygulanan işlemler sonrasında elde edilen veriler Tablo 11’da verilmiştir. sonucunda Şekil 7’de görülen talaş tipi oluşmuştur. Bu talaş çeşidi, sürekli talaş olarak adlandırılmaktadır, sünek Tablo 11: Sementasyon çeliği için elde edilen veriler. malzemelerin işlenmesi sonucunda oluşur. Gözlenen talaş tipi yüksek devirde ve yüksek ilerleme hızlarında meydana Tezgah:Torna Hız Derinlik İlerleme gelmiştir. (mm) (mm) Malzeme:16MnCr5 (mm/dk) Kaba İşleme 1000 1.5 0.2 Finiş İşleme 2000 0.5 0.15 Matkap 5 1.5 0.6 Sementasyon çeliğinden üretilen parçanın kaba işlenmesi sonucu oluşan talaş Şekil 9’te göstermektedir. Talaş 1000 devirde ve 0.2mm ilerleme sonucu oluşmuştur. 155

TOTOMAK AR-GE MERKEZİ YAYIN ÇALIŞMALARI 2020 Yüzey 330 0.5 0.12 torna(F) Kanal 120 0.25 0.15 açma(K) Kanal 120 0.10 0.10 açma(F) Şekil 9: Kaba işlem esnasında oluşan talaş. Döküm parçaların dış çap tornalama işlemi sırasında oluşan Sementasyon çeliğinden üretilen parçanın ince işlemesi talaş Şekil 12’da gösterilmiştir. Dış çap tornalama işleminin sonucunda oluşan talaş Şekil 10’te gösterilmektedir. Talaş kaba aşaması yapılırken elde edilen bu talaş 450 devir 0.35mm 2000 devirde ve 0.15mm ilerleme sonucu oluşmuştur. ilerlemede gözlemlenmiştir. Şekil 10: İnce işleme esnasında oluşan talaş. Şekil 12: Dış çap tornalama işlemi sonucunda oluşan talaş. Sementasyon çeliğinden üretilen parçanın, matkap ile delik Döküm parçaların yüzey tornalama işleminin kaba aşamasında delme işlemi sonucunda oluşan talaş Şekil 11’te gösterilmiştir. Şekil 13’de gösterilen talaş oluşmuştur. Yüzey tornalama Bu işlem 5 devirde ve 0.6mm ilerleme ile yapılmıştır. işleminin kaba aşaması yapılırken elde edilen bu talaş, 215 devirde 0.20mm ilerlemede elde edilmiştir. Şekil 11: Matkap ile delik delme işlemi sonucunda oluşan talaş. Şekil 13: Kaba yüzey tornalama işlemi sonucu oluşan talaş. Döküm parçalara kanal açma işleminin kaba aşaması Döküm Çelikleri İçin Elde Edilen Veriler sonucunda oluşan talaş Şekil 14’de gösterilmiştir. Bu işlem 120 devirde ve 0.15mm ilerleme ile yapılmıştır. Üçüncü gözlememizde ise malzemesi döküm olan parçanın talaş tipleri gözlemlenmiştir. Torna tezgahında işlenen parça Şekil 14: Kaba kanal açma işlemi esnasında oluşan talaş. dış çap tornalama, yüzey tornalama ve kanal açma işlemleri Döküm parçalara kanal açma işleminin finiş aşaması olmak üzere 3 işlem geçirmiştir. Bu işlemler kaba ve finiş olmak sonucunda oluşan talaş Şekil 15’da gösterilmiştir. Bu işlem 120 üzere iki aşamada gerçekleşmiştir. Bu aşamalarda oluşan devir ve 0.1mm ilerleme ile yapılmıştır. talaşlar devir ve ilerleme hızına göre değişiklik göstermiştir. Döküm parçasının işlenmesi sırasında oluşan talaşları gözlemlediğimizde elde ettiğimiz sonuçlar Tablo 12’de gösterilmiştir. Tablo 12: Döküm çeliği için elde edilen veriler. Tezgah: Hız Derinlik İlerleme (mm/dk) (mm) (mm) Torna Malzeme: Döküm Dış 450 2.5 0.35 çap(K) Dış 450 0.5 0.35 çap(F) Yüzey 215 1.5 0.20 torna(K) 156

Şekil 15: Finiş kanal açma işlemi esnasında oluşan talaş. TOTOMAK AR-GE MERKEZİ YAYIN ÇALIŞMALARI 2020 Sonuçlar Maliyetinin Deneysel Olarak İncelenmesi’’. e-Journal of New World Sciences Academy, 5(2), 201-211, 2010. Yapılan gözlemler sonucunda otomat çeliklerinde tarama [4] Çakır O, Kılıçkap E.’’ Metallerin Soğuk Talaşlı İşlenmesi’’. takımının işlemi sırasında oluşan talaşın uzunluğu, delik delme TMMOB Makina Mühendisleri Odası Konya Şubesi Makine işlemi sırasında oluşan talaşın uzunluğundan kısa çıkmıştır. Tasarım ve İmalat Teknolojileri Kongresi, 228, 279-285, Tablo 2’deki değerlere baktığımızda iki işlem içinde devirlerin 2001. birbirine yakın olduğunu görmekteyiz. Burada talaşın [5] MKE Kurumu Genel Müdürlüğü, 1454 sayı 8 Nisan tarihli uzunluğunu ve tipini etkileyen değişken takımların ilerleme yazı, 1993. hızı ve malzemenin sünek olmasıdır. [6] Pekgöz B, Sarıdemir S, Uygur İ, Aslan Y.’’ Sementasyon İşleminin Farklı Çeliklerin Mikroyapı ve Sertlik Sementasyon çeliğinden elde edilen kaba ve finiş talaşlarının Değerlerine Etkileri’’. Makine Teknolojileri Elektronik incelenmesi sonucunda, kaba ve finiş işlemleri yüksek hızlarda Dergisi, 10(2), 19-24, 2013. ve düşük ilerlemelerde yapıldığı için sürekli talaş özelliği [7] Aran A, “Metal Döküm Teknolojisi”, İstanbul Teknik Üniv. göstermektedir. Kaba işlem 1000 devirde 0.2mm ilerleme ile Kütüphanesi, 1395, 1989. yapılmıştır. Finiş işlemi 2000 devirde ve 0.15 ilerleme ile [8] Ersümer A, “Demir Döküm”, Birsen Kitabevi Yayınları, yapılmıştır. İlk işlemde kullanılan devir sayısı 1000 devirden İstanbul, 1981 2000 devire yükseltilmiştir. İlerleme hızı ise 0.2mm den [9] Askeland D. “Malzeme Bilimi Ve Mühendislik 0.15mm ye düşürülmüştür. Veriler analiz edilerek devir hızını Malzemeleri”, “The Science And Engineering Of artırıp ilerleme hızı düşürüldüğünde talaşın boyunun uzadığı Materials”,1(3), Nobel Yayınevi, Ankara, 1998. sonucuna varılmıştır. [10] Şahinoğlu A, Güllü A, Mehmet Ali D. ‘’GGG50 Malzemenin Torna Tezgâhında İşlenmesinde Kesme Parametrelerinin Diğer işlem olan matkap ile delik delme işleminde ise devir Titreşim, Ses Şiddeti ve Yüzey Pürüzlülüğü Üzerinde sayısı oldukça düşüktür, devir sayısının düşük olmasından Etkisinin Araştırılması’’. Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri kaynaklı talaşın boyunun oldukça uzun olacağı öngörülmüş ve Dergisi, 2(1), 67 – 79, 2017. yapılan çalışmanın görseller analiz edilip kanıtlanmıştır. Sonuç [11] DEMİR, H. ve GÜLLÜ, A., “Taşlama parametrelerinin olarak bir talaşlı imalat işleminde devir sayısını düşürmemiz taşlama kalitesine etkilerinin incelenmesi”, Pamukkale talaşın boyunu doğrudan etkilemektedir. Üniversitesi Mühendislik Fakültesi, Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7, 189-198, 2001. Döküm çeliklerine uygulanan kaba işlemler sonucu oluşan [12] SHAW, M.C., “A production engineering approach to talaşlar, fotoğraflarda da açıkça görüldüğü gibi takım ilerlemesi grinding temperatures”, Journal of Materials Processing fazla olan işlemde talaş daha aralıklı bir yapıya sahip iken, devir Technology, 44, 59-69, 1994 ve ilerleme hızı azaltıldığında talaş daha sıkı bir yapıda [13] YUI, A. SOO LEE, H., “Surface grinding with ultra high speed oluşmuştur. Kaba aşamasında gerçekleşen bu işlemde devir ve CBN wheel”, Journal of Materials Processing Technology, ilerleme hızı azaldığında talaş daha uzun bir şekilde olup, hız 62, 393-396, 1996. yükseltildiğinde ise talaş kısa bir yapıda oluşmuştur. Malzeme [14] ÇAKIR, M.C., “Modern talaşlı imalat yöntemleri”, Vipaş açısından değerlendirdiğimizde, malzememim döküm olduğu Yayınları, Bursa, 449-464, 2000. ve düşük devirde olduğu için kesintili talaş oluşmaktadır. [15] SANDVİK COROMANT, “Modern Metal Cutting - Practical Kullanılan malzeme döküm çeliğidir ve yapı olarak gevrek handbook, Co. Inc., Sweden, 1997” malzemedir. Düşük devirlerde işlendiğinde şekillerde [16] OĞUL, D., “Kesme Sıvıları” Lisans Tezi, Z.K.Ü. Karabük görüldüğü gibi kesintili talaş oluşmuştur. Talaşların arasındaki Teknik Eğitim Fakültesi, 2005 boy farklı yine ilerlemeden kaynaklanmıştır. 0.15 ilerlemeye sahip işlemde boy olarak daha kısa bir talaş elde edilmiştir. Kaynaklar [1] Mikell P. GROOVER, ‘’Fundamentals of Modern Manufacturing’’. Editors: McDonald M, Marchione R, Melhorn A. Theory of Metal Machining, Chapter 21, John Wiley & Sons, Inc, 2010. [2] Libao M.A.S., ‘’Optimization of machining parameters in multi-pass turning and milling operations.’’ Journal of Materials Processing Technology, 26 (10-12), 839-843, (2003). [3] Kıratlı N, Ulusoy A, Mumcu H. “Ç1040 Ve 11SMnPb37 Çeliklerinin İşlenmesinde Yüzey Pürüzlülüğü ve Üretim 157

2020 Yayın K tapçığı Ataşehir, 10002. Sk. No:4, 35620 Aosb/Çiğli/İzmir