ผลิตภัณฑ์แปรรูปจาก เห็ด โรงเรียนวัดอนไข่เต่า สพป.สุพรรณบุรี เขต ๑

1 การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

2 คำนำ การแปรรูปอาหารเป็นสิ่งที่ทุกครัวเรือนปฏิบัติการมาเป็นวัฒนธรรมกันมาอย่าง ยาว นานจนเกิดเป็นภูมิปัญญาของแต่ละท้องถิ่น ซึ่งเป็นวิธีการถนอมอาหารทาให้มีกลิ่น รสชาติ ตลอดจน รปู ร่างเปลี่ยนแปลงไปตามกรรมวิธีในการถนอมอาหาร เช่น การดอง การแช่อิ่ม การนา วัตถุดิบมา ผสมผสานให้เป็นเนื้อเดียวผ่านการทอด การต้มจนเป็นอาหารที่เก็บไว้รับประทานได้ นานและแปลกใหม่โดย คุณค่าทางโภชนาการเพิ่มขึ้นตามวัตถุน้ันๆแตกต่างกันไป โรงเรียนวัดดอน ไข่เต่า ซึ่งได้จดั ใหผ้ เู้ รียนได้เรียนรู้โครงการเกษตรเพื่อชีวิตตามแนวเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งได้เริ่ม ให้ นักเรียนเพาะเห็ดนางฟ้าภูฐานขึ้น ซึ่งได้ผลผลิตเป็นจานวนมากจึงนามาจัดทาอาหารกลางวัน ให้กับนักเรียน และจาหน่ายเห็ดสดให้กับคณะครูในโรงเรียนชุมชนรอบๆข้าง แต่ผลผลิตก็ยังเหลือ จากการจาหน่าย ทางโรงเรียนวัดดอนไข่เต่า จึงเห็นความสาคัญในการศึกษาที่สร้างรายได้ ระหว่างเรียนท้ังยงั นาความรไู้ ปประกอบอาชีพในอนาคตให้กับผู้เรียน จนในปัจจุบันได้คิดค้นนาเห็ด มาแปรูปเปน็ แหนมเห็ด , เห็ดสวรรค์ 3 รส , น้าพริกเหด็ นรกกรอบ ข้าวเกรียบเห็ด เห็ดยกยอ เห็ด เด้งๆ เห็ดหยอง คุกกี้เหด็ ครีมชีส บราวน่เี หด็ คัพเค้กเหด็ คุกกี้เหด็ กะเทียมครีมชีส ผงปรุงรสเห็ด ชุปก้อนเห็ด ซึ่งเป็นอาหารทานเล่นทาได้ง่ายและขายได้ง่ายจึงจัดทาทาไว้จาหน่ายในโอกาสต่างๆ และบริเวณชุมชนรอบๆโรงเรียนต่อไป ซึ่งส่วนผสมในการแปรรูปอาหารนั้นสามารถหาซื้อได้ง่ายมี ขายตามท้องตลาดท่วั ไป โรงเรียนวดั ดอนไข่เต่า การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเห็ด”

สำรบัญ 3 เรื่อง หนำ้ บทท่ี 1 ควำมสำคญั และควำมเป็นมำ 5 ความสาคัญและความเป็นมา 5 วัตถุประสงค์ 6 บทท่ี 2 เอกสำรท่เี กีย่ วขอ้ ง 8 ประวตั ิความเปน็ มาของเหด็ นางฟ้า(ภูฐาน) 8 การเพาะเห็ดนางฟ้าภูฐานในถุงพลาสติก 9 วิธีทาก้อนเห็ดนางฟ้าภฐู านในถุงพลาสติก 9 โรค – แมลง การดูแลรักษา ลักษณะโดยทว่ั ไปของเห็ดนางฟ้า 10 11-38 บทท่ี 3 วิธีกำรดำเนินงำน วิธีการดาเนินงาน 39 ผลติ ภณั ฑ์แปรรปู จากเห็ด 39 42 บทท่ี 4 สรปุ ผลกำรดำเนินงำน 43 ประโยชน์ที่ได้รบั จากการแปรรูปอาหาร 43 วิธีการดาเนินงานทางธุรกิจ 44 ช่องทางการจาหน่ายสินค้า ข้อเสนอแนะในการนาไปใช้ประโยชน์ การจัดทาบัญชรี ายรับ-รายจ่าย ภำคผนวก การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

4 เมนูเหด็ มมี าก หลากเมนู ลองทำดู เลศิ รส “ขา้ วเกรยี บเห็ด” ชรู สเด็ด เลศิ หรู ชาตินยิ ม ผัดแกงตม้ คาวหวาน อาหารไทย การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

5 บทที่ 1 ความสาคญั และความเปน็ มา เห็ดภูฐานเป็นเห็ดที่ประโยชน์ให้ธาตุอาหารโปรตีน และแคลอรี่ต่าเป็นอาหาร ปลอด สารพิษและสารเคมี จงึ เปน็ เห็ดที่มผี นู้ ิยมนา่ มาบริโภคเนื่องจากมีรสชาติดี ขนาดดอกใหญ่ ราคาไม่ แพง เพาะเลี้ยงง่าย ปกติตามธรรมชาติจะช่วยย่อยสลายกิ่งไม้ท่อนไม้ ท่าให้เกิดความอุดมสมบูรณ์ ของดนิ ทางโรงเรียนวัดดอนไข่เต่าจงึ เห็นความส่าคัญในการศึกษาที่สร้างรายได้ระหว่างเรียนท้ังยัง น่าความรู้ไปประกอบอาชีพ จึงได้ให้นักเรียนเพาะเห็ดภูฐานขึ้นตามโครงการเกษตรเพื่อชีวิตตาม แนวเศรษฐกิจพอเพียง ซึ่งได้ผลผลิตจ่านวนมาก ได้จัดท่าอาหารกลางวันและจ่าหน่ายสดไม่หมด จึงเหลือรับประทาน นกั เรียนชน้ั ประถมศึกษาปีที่ 4-6 จงึ ได้คิดค้นดดั แปลงเป็นการท่าข้าวเกรียบ เห็ด ไว้รับประทานและจ่าหน่ายในโรงเรียนและชุมชน เป็นการสร้างรายได้ให้นักเรียนและเป็น อาชีพเสริมของชมุ ชนอีกด้วย จดุ ประสงค์ 1. เพื่อให้นกั เรียนรู้จกั การแปรรปู อาหารเกบ็ ไว้รับประทาน 2. เพื่อเปน็ การสร้างรายได้ให้นกั เรียนระหว่างเรียน 3. เพือ่ ให้นักเรียนเห็นคุณค่าของการท่างาน มีความขยนั อดทน และท่างานรว่ มกับผอู้ ื่น ได้อย่างมีความสขุ 4. เพื่อใชเ้ วลาว่างให้เกิดประโยชน์ 5. เพือ่ ให้นกั เรียนยึดแนวทางการปฏิบัติตามหลกั ปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเห็ด”

6 บทที่ 2 เอกสารที่เกี่ยวขอ้ ง 1. ประวตั ิความเปน็ มาของเห็ดนางฟ้า(ภูฐาน) เห็ดนางฟ้าภูฐาน หรือ เห็ดนางรมภูฐานเป็นเห็ดในตระกูลเห็ดนางรม รับประทาน ได้มีต้นก่าเนิดในประเทศภูฐาน เกิดขึ้นบนต้นไม้เน้ืออ่อนที่ตายแล้ว เจริญเติบโตได้เร็วมาก ถูก น่าเข้ามาในประเทศไทย โดย อานนท์ เอื้อตระกูล ขณะที่ด่ารงต่าแน่งผู้เชี่ยวชาญเห็ดขององค์การ อาหารและเกษตรแห่งสหประชาชาติ ณ ประเทศภูฐาน ชือ่ เรยี กทว่ั ไป : เห็ดนางฟ้า , เห็ดแขก ชื่อสามัญ : Sarjor-caju Mushroom ชือ่ วิทยาศาสตร์ : Pleurotus sajor-caju(Fr.) Sing. ถ่นิ กาเนดิ : แถบเทือกเขาหิมาลยั ประเทศอนิ เดีย สรรพคุณทางยา : ช่วยป้องกันโรคมะเรง็ ลดไขมนั ในเส้นเลือด การนาไปใช้ประโยชน์ : ทา่ แหนมเห็ด , เห็ดชุบแป้งทอด , เหด็ Three star , ต้มยา่ เหด็ ฯลฯ คณุ คา่ ทางอาหาร(100กรัม) : ให้พลังงาน 35 กิโลแคลอรี่ (โปรตนี 2.3กรมั , ไขมัน 0.3 กรัม , คารโ์ บไฮเดรต 5.7 กรมั ) การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

7 เห็ดนางฟ้ามีรูปร่างลักษณะคล้ายคลึงกับเห็ดนางรม เห็ดท้ังสองชนิดนี้จัดอยู่ในวงศ์ (family) เดียวกัน ชื่อ “เห็ดนางฟ้า” เป็นชื่อที่ตั้งขึ้นในเมืองไทย คนไทยบางคนเรียกว่าเห็ดแขก เนื่องจากมีผู้พบเห็นเห็ดน้ีครง้ั แรกที่ประเทศอินเดีย พบขนึ้ ตามธรรมชาติบนตอไม้เนือ้ อ่อนที่กา่ ลงั ผุในแถบเมืองแจมมู (Jammu) บริเวณเชิงเขาหิมาลัย ชื่อวิทยาศาสตร์ คือ Pleurotus sajor-caju (Fr.) Singer เห็ดนางฟ้าถูกน่าไปเลี้ยงในอาหารวุ้นเป็นครั้งแรกโดย Jandaik ในปี ค.ศ. 1947 ต่อมา Rangaswami และ Nadu แห่ง Agricultural University, Coimbattore ในอินเดียเป็นผู้น่าเชื้อบริสุทธิ์ ของเห็ดนางฟ้าเข้ามาฝากไว้ที่ American Type Culture Collection (ATCC) ในอเมริกาเม่ือปี ค.ศ. 1975 ได้ทราบว่าประมาณปี ค.ศ. 1977 ทางกองวิจัยโรคพืช กรมวิชาการเกษตร เป็นผู้น่าเชื้อ จาก ATCC เข้ามาประเทศไทยเพื่อทดลองเพาะดู ปรากฏว่าสามารถเจริญได้ดี อีกสายพันธุ์หนึ่ง เป็นเห็ดที่มีผู้น่าเข้ามาจากประเทศภูฐาน มาเผยแพร่แก่นักเพาะเห็ดไทย ได้มีการเรียกชื่อเห็ดนี้ว่า เห็ดนางฟ้าภูฐาน มีหลายสายพันธุ์ซึ่งชอบอุณหภูมิที่แตกต่างกัน บางพันธุ์ออกได้ดีในฤดูร้อน บ้าง พนั ธ์ุออกได้ดีในฤดหู นาว เปน็ ทีน่ ิยมมาเพาะเป็นการค้ากันมาก ลกั ษณะของดอกเห็ดนางฟ้า มีลกั ษณะคล้ายกบั ดอกเหด็ เป๋าฮือ้ และดอกเหด็ นางรม เมอ่ื เปรียบเทียบกบั เห็ดเป๋าฮือ้ ดอกเห็ดนางฟ้าสีจะอ่อนกว่า และมีครบี อยู่ชิดกันมากกว่า เหด็ นางฟ้า สามารถเกบ็ ไว้ในตู้เยน็ นานได้หลายวนั เช่นเดียวกับเห็ดเป๋าฮือ้ เน่อื งจากเห็ดชนิดน้ีไม่มีการย่อตวั เหมอื นกับเหด็ นางรม ดา้ นบนของดอกจะมีสนี วลๆ ถึงสีนา่้ ตาลอ่อน ในอินเดียดอกเหด็ มขี นาดต้ังแต่ 5 – 14 เซนติเมตร และจะมีน้า่ หนกั อยู่ระหว่าง 30 – 120 กรมั เห็ดนางฟ้ามีรสอร่อย เวลาน่าไป ปรงุ อาหารจะมีกลิ่นชวนรบั ประทาน เห็ดชนดิ นี้ สามารถน่าไปตากแหง้ เก็บไว้เป็นอาหารได้เมือ่ จะน่าเห็ดมาปรุงอาหาร ก็น่าไปแช่น่้าเหด็ จะคืน รปู เดิมได้ (เห็ดนางฟา้ ภฐู าน) การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเห็ด”

8 เห็ดนางฟ้าภูฐานจัดเป็นเห็ดเศรษฐกิจอีกหนึ่งที่เป็นที่นิยมบริโภคของบุคคลท่ัวไป เปน็ เหด็ ที่เพาะงา่ ย มีอายกุ ารพักเช้ือที่ส้ัน เพาะได้เกือบทุกฤดูยกเว้นในช่วงฤดูร้อน เพราะเห็ดชอบ อากาศเยน็ ช้ืน ในการเพาะเห็ดนางฟ้าภูฐานนิยมใชข้ ีเ้ ลื่อยไม้ยางพาราเป็นวัสดุเพาะ เพราะเป็นวัสดุ ที่ให้ผลผลติ สูงและเก็บผลผลิตได้นาน เฉลี่ยประมาณ ๔ เดือน และมีวิธีการเพาะที่ง่าย คุ้มทุน อีก ท้ังยังดูแลรักษาง่าย นอกจากขี้เลื่อยไม้ยางพารา ยังมีวัสดุอีกหลายอย่างที่สามารถน่ามาเพาะได้ เช่น ฟางข้าว แต่วิธีการที่ซับซ้อนกว่าและมีระยะเวลาในการให้ผลผลส้ัน ดังน้ันจึงขอแนะน่าการ เพาะเห็ดนางฟ้าด้วยขี้เลอ่ื ยไม้ยางพารา 2. การเพาะเห็ดนางฟา้ ภฐู านในถุงพลาสติก สตู รอาหารเพาะเห็ด 1. ขีเ้ ลื่อยไม้ยางพารา ๑๐๐ กก. 2. ร่าละเอียด ๕ กก. 3. ปนู ขาว ๑ กก. 4. ยิปซ่มั ๐.๕ กก. 5. ดีเกลือ ๐.๒ กก. 6. ความชืน้ ๖๐ – ๗๐ % (ดตู ามสภาพของขเี้ ลือ่ ย) 3. วิธีทาก้อนเหด็ นางฟ้าภฐู านในถงุ พลาสติก ๑. ผสมสตู รอาหารทั้งหมดเข้าเปน็ เนือ้ เดียวกนั ๒. เพิ่มความชืน้ โดยการรดนา่้ ให้มคี วามชื้น ๖๐ – ๗๐% ๓. อดั ถุงขนาด ๖.๕ x ๑๒.๕ น้า่ หนกั ๘๐๐ กรมั /ถงุ ๔. อัดใหแ้ นน่ ใส่คอพลาสตกิ จุกด้วยสา่ ลีและปิดด้วยกระดาษ ๕. นึ่งฆ่าเช้อื ดว้ ยหม้อนง่ึ แบบไม่ใช้ความดัน ๓ ซม. อุณหภูมิประมาณ ๙๕ – ๑๐๐ องศาเซลเซียส ๖. เมือ่ ครบตามเวลาปล่อยใหเ้ ยน็ และทา่ การใส่เช้ือเห็ดจากเมล็ดข้าวฟ่าง ๗. ทา่ การพักเชอื้ ประมาณ ๓๐ วนั โดยการเกบ็ ไว้ในโรงพกั เช้ือไม่ให้โดนแสงแดด และความชืน้ หากพบว่าก้อนเช้ือเกิดราดา่ หรอื ราเขียว ให้รบี แยกออกเพือ่ ท่าลายป้องกนั การระบาดของเช้อื การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเห็ด”

9 4. โรค – แมลง การดูแลรักษา โรคของเห็ดนางฟ้าภูฐาน ได้แก่ ราด่า ราเขียว ราจุดไข่ปลาและราส้ม ส่วนมากรา ด่าและราเขียวจะเกิดในช่วงของการพักเชื้อ ท้ังนี้อาจจะติดเชื้อมาจากช่วงของการใส่เชื้อเห็ด เน่ืองจากสถานที่ใส่เชื้อมีลมแรงหรือสถานที่ไม่สะอาด อาจเกิดจากข้ันตอนการนึ่งก้อนเชื้อที่ใช้ ความรอ้ นไม่สงู พอ การแก้ไข : ควรนึง่ ก้อนเชื้อ เห็ดด้วยความร้อนประมาณ ๙๕ – ๑๐๐ องศาเซลเซียส เป็น เวลานาน ๓ – ๔ ชม. และควรมีสถานทีท่ ีท่ ่าการใส่เช้ือสะอาดไม่มีลมพัดก็จะช่วยป้องกนั โรคได้ 5. ลักษณะโดยทัว่ ไปของเหด็ นางฟา้ เห็ดนางฟ้ามักจะพบตามธรรมชาติบริเวณตอไม้เน้ืออ่อนที่ก่าลังผุ ในแถบเมือง แจมมู บริเวณเชิงเขาหิมาลัย มีรูปร่างลักษณะคล้ายคลึงกับเห็ดนางรม และเห็ดเป๋าฮื้อ แต่จะมีสี อ่อนกว่า และมีครีบอยู่ชิดกันมากกว่า ด้านบนของดอกจะมีสีนวลๆ ถึงสีน้่าตาลอ่อน ดอกเห็ด นางฟ้าจะมีขนาดต้ังแต่ 5-14 เซ็นติเมตร และจะมีน้า่ หนักอยู่ระหว่าง 30-120 กรัม เห็ดนางฟ้าถูกน่าไปเลี้ยงในอาหารวุ้นเป็นคร้ังแรกโดย Jandaik ในปี ค.ศ. 1947 ต่อมา Rangaswami และ Nadu แห่ง Agricultural University, Coimbattore ในอินเดียเป็นผู้น่าเชื้อบริสุทธิ์ ของเห็ดนางฟ้าเข้ามาฝากไว้ที่ American Type Culture Collection (ATCC) ในอเมริกาเม่ือปี ค.ศ. 1975 ได้ทราบว่าประมาณปี ค.ศ. 1977 ทางกองวิจัยโรคพืช กรมวิชาการเกษตร เป็นผู้น่าเชื้อ จาก ATCC เข้ามาประเทศไทยเพื่อทดลองเพาะดู ปรากฏว่าสามารถเจรญิ ได้ดี อีกสายพันธุ์หน่งึ เปน็ เห็ดที่มผี นู้ า่ เข้ามาจากประเทศภูฐาน มาเผยแพร่แก่นักเพาะเห็ด ไทย ได้มกี ารเรียกชอ่ื เหด็ นีว้ ่า เห็ดนางฟ้าภูฐาน มีหลายสายพนั ธุ์ซึง่ ชอบอุณหภูมิที่แตกต่างกัน บาง พนั ธ์ุออกได้ดีในฤดรู ้อน บ้างพันธ์ุออกได้ดีในฤดหู นาว เปน็ ทีน่ ิยมมาเพาะเป็นการค้ากนั มาก การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

10 บทท่ี 3 วธิ ีดาเนินงาน เหด็ นางฟ้าภฐู านท่ปี ลกู ในโรงเรอื นโรงเรียนวัดดอนไข่เต่า การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

11 ผจลาิตกภัณเหฑ์แ็ดปรรูป การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

12 การทาข้าวเกรียบเห็ด สว่ นผสม 1. เห็ดนางฟ้าภูฐาน 200 กรมั 2. แป้งมนั 180 กรัม 3. แป้งสาลี 30 กรมั 4. เกลือ 1 ช้อนชา 5. น้่าเปล่า 3/4 ถ้วยตวง 6. พริกไทย 1 ช้อนโต๊ะ วิธีทา 1. น่าเหด็ ที่เก็บได้ตัดโคนเพื่อท่าความสะอาดเห็ด 2. นา่ เหด็ ใส่หม้อ ใส่นา่้ ตามส่วน ตง้ั ไฟต้มให้เดือด ยกลง 3. น่าเหด็ ใส่เครือ่ งป่ัน ป่ันให้ละเอียด 4. ชง่ั แป้งมัน และแป้งสาลี ตามสูตร ใส่เกลือ พรกิ ไทยป่น ผสมให้เข้ากนั 5. นา่ เห็ดทีป่ ั่นแลว้ มาคลกุ ให้เข้ากนั นวดแป้งกบั ส่วนผสมจนเป็นเนื้อเดียวกัน 6. นา่ แป้งที่นวดแล้ว ป่ันเป็นก้อยยาวๆ น่าไปนึ่งให้สกุ 7. น่าแป้งที่น่งึ สุกแล้วแช่ในตู้เย็นไว้ 1 คนื 8. นา่ แป้งออกจากตู้เย็นหั่นเปน็ ชิน้ บาง แล้วน่าไปตากแดดใหแ้ หง้ 9. นา่ ข้าวเกรียบที่แห้งแล้วไปทอดในน้า่ มันทีร่ ้อนจัด ทอดจนสกุ ตักขึน้ นา่ มาคลุกผงปรุงรส เชน่ ผงบาร์บีคิว ผงชีส ผงต้มยา่ ผงปาปริก้า ตามชอบ 10. นา่ ข้าวเกรียบเห็ดบรรจถุ ุงจ่าหน่าย หรอื เสริฟ์เป็นอาหารว่าง ต้นทนุ ถงุ ละ 12 บาท กาไรสทุ ธิถุงละ 8 บาท การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

13 ขัน้ ตอนการทาขา้ วเกรยี บเหด็ อุปกรณ์การทา่ ข้าวเกรียบเห็ด การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

14 ขั้นตอนการห่นั เหด็ เพื่อนา่ ไปป่ันให้ละเอียด ขั้นตอนการชง่ั สว่ นผสม ขนั้ ตอนการนวดแป้งผสมกับเหด็ ให้เข้ากันจนเป็นเนอื้ เดยี วกัน การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

15 ขั้นตอนการปั่นแป้งเป็นก้อนยาวพอประมานแล้วน่าไปนึ่งให้สกุ ขั้นตอนการหนั่ แป้งข้าวเกรียบเห็ดใหเ้ ป็นชิน้ บางๆ แล้วตากใหแ้ ห้ง การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

16 ข้ันตอนการน่าข้าวเกรียบเห็ดมาทอดใหส้ กุ และบรรจุหอ่ การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

17 กิมจิเหด็ ภูฐาน ส่วนผสม 1. เห็ดภูฐาน 2 กิโลกรมั 2. ต้นหอมห่ันท่อน 8 ต้น 3. แครอทหั่นฝอย 500 กรมั 4. ซอสกิมจิ 500 กรัม วิธีการทา 1. นา่ เห็ดภฐู านมาตัดโคนออกให้หมด 2. นา่ น้่าเปล่าใส่หม้อ แล้วต้มน่าให้เดือดน่าเหด็ ไปลวกประมาณ 1 นาที การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

18 3. น่าเหด็ มาล้างน้่าเปล่าให้สะอาด แลว้ น่ามาบีบน้่าออกใหแ้ หง้ 4. ใส่ตน้ หอมห่ันท่อน แครอทหนั่ ฝอย งา และซอสกิมจิคลกุ เคล้าส่วนผสมให้เข้ากัน ต้นทนุ กระปุกละ 53 บาท กาไรสทุ ธกิ ระปกุ ละ 46 บาท การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

19 นา้ พริกเห็ดนรก สว่ นผสม 1. เห็ดนางฟ้าภูฐาน 2 กิโลกรมั 2. หอมเจยี ว 350 กรมั 3. กระเทียมเจียว 350 กรัม 4. พรกิ ป่น 4 ช้อนโต๊ะ 5. พรกิ ทอด 1/2 ขีด 6. ใบมะกรูด 20 ใบ 7. น้่าตาลทราย 3 ช้อนโต๊ะ 8. เกลือ 2 ช้อนชา 9. ผงปรุงรสเห็ด 2 ช้อนโต๊ะ วิธีการทา 1. น่าเหด็ ไปฉีกฝอย ลา้ งให้สะอาดแล้วน่าไปตากแดดใหแ้ หง้ การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

20 2. เมื่อเหด็ แหง้ สนิท นา่ ไปทอดในน้า่ มันทีเ่ ดือดจดั ประมาณ 8 – 10 นาที พกั ให้เยน็ 3. น่าส่วนผสมต่างๆ พริกทอด ใบมะกรูดทอด หอมเจยี ว กระเทียมเจยี ว เคร่อื งปรงุ ผสมเข้า ด้วยกัน แล้วผสมให้เข้ากัน 4. จากน้ันบรรจใุ ส่กระปุกจัดจา่ หน่าย ตน้ ทุนกระปกุ ละ 18 บาท กาไรกระปุกละ 17 บาท การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

ส่วนผสม 21 1. เห็ดนางฟ้าภฐู าน 2 กิโลกรัม เหด็ 2. น้า่ ตาลมะพร้าว 1 กิโลกรมั สวรรค์ 3. มะขามเปียก 200 กรัม 4. เกลือ 2 ช้อนชา 5. งาขาว 4 ช้อนโต๊ะ ต้นทนุ กระปุกละ 14 บาท กาไรกระปกุ ละ 11 บาท วิธีการทา 1. นา่ เห็ดไปฉีกฝอย ลา้ งให้สะอาดแล้วนา่ ไปตากแดดใหแ้ หง้ การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

22 2. เมือ่ เห็ดแหง้ สนิท น่าไปทอดในน้า่ มันทีเ่ ดือดจดั ประมาณ 8 – 10 นาที พกั ให้เย็น 3.ข้ันตอนการท่าน้่าซอส 3 รส น่าน้่าตาลมะพร้าวตั้งไฟเบา ใส่น่า้ มะขามเปียก เกลือ ตามลา่ ดบั 4. เมือ่ ปรุงน่้าซอสได้ทีใ่ ห้งวดแลว้ นา่ เหด็ ทอดที่พักไว้คลุกเข้าจนเปน็ เนื้อเดียวกันแล้วโรยด้วยงา ขาวที่คว่ั สกุ แล้วเพื่อความหอม แล้วบรรจใุ ส่บรรจภุ ัณฑ์จา่ หน่าย การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

23 เหด็ สว่ นผสม ยกยอ 1. เห็ดภูฐาน ๓ ขีด ตน้ ทนุ ห่อละ 14 บาท ๒. หมูสบั 3 ขีด กาไรห่อละ 11 บาท ๓. แป้งข้าวโพด 1 ถ้วย ๔. ซีอว๊ิ ขาว 1 ช้อนโต๊ะ ๕. เกลือป่น ½ ช้อนชา 6. น้า่ ตาลทราย 1 ช้อนโต๊ะ 7. พริกไทยป่น 1 ช้อนโต๊ะ วิธีการทา 1. น่าเห็ดไปตดั โคนแลว้ ฉีกแล้วนา่ ไปล้างน่้าสะอาด และที่ฉีกแล้วไปต้มจนสกุ การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

24 2. นำเหด็ ต้มสกุ มาผสมกับหมสู บั แป้งข้าวโพด ผงฟู ซีอิว๊ ขาว เกลือป่น น้่าตาลทราย พริกไทยป่น 3. น่าส่วนผสมทั้งหมดใส่เครอ่ื งบดรวมกัน ใส่น่้าเย็น และบดต่อจนละเอียดเด้งฟเู ป็นเนือ้ เดียวกัน 4. นา่ หมยู อเห็ดมาใส่ภาชนะตามขนาดที่ต้องการแล้วน่าไปนึ่งให้สกุ 5. จำกน้ันบรรจุใส่บรรจุภณั ฑจ์ ัดจำหน่ำย การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเห็ด”

25 หยองเหด็ เจ ส่วนผสม 1. เหด็ 250 กรัม 2. งาขาว 2 ช้อนโต๊ะ 3. ซีอ้ิวขาวสูตรเจ 2 ช้อนโต๊ะ 4. น้า่ ตาลทราย 2 ช้อนโต๊ะ 5. น้า่ เปล่า 2 ช้อนโต๊ะ วิธีการทา 1. น่าเหด็ ไปฉีกฝอย ลา้ งให้สะอาดแล้วน่าไปตากแดดใหแ้ หง้ การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

26 2. เมื่อเหด็ แหง้ สนิท น่าไปทอดในน้่ามนั ทีเ่ ดือดจดั ประมาณ 8 – 10 นาที พกั ให้เยน็ 3. ผสมซีอ้ิวขาวสูตรเจ น้่าตาลทราย และน้่าเปล่า คนผสมให้ละลายเข้ากนั เทงาขาวใส่ลงในเห็ด คลุกเคล้าให้เข้ากนั 4.พกั คายความรอ้ น และเกบ็ ในผลิตภณั ฑท์ ี่มีฝาปิด ต้นทนุ หอ่ ละ 15 บาท กาไรห่อละ 20 บาท การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

27 แจว่ บองเห็ด ส่วนผสม ๑. เห็ดภฐู าน ๑๐๐ กรัม ๒. ปลาร้าตวั ๑๐๐ กรมั ๓. ตะไคร้ 50 กรัม ๔. หอมแดง 30 กรมั ๕. กระเทียม 30 กรมั ๖. ข่า 30 กรัม ๗. พริกแห้ง 2 ถ้วยตวง ๘. น้่าตาลทราย 1 ช้อนโต๊ะ ๙. น้า่ ปลาร้า 1 ช้อนโต๊ะ ๑๐. น้่ามะขามเปียก 1 ช้อนโต๊ะ วิธีการทา ๑. นา่ ปลาร้าไปต้มใหส้ กุ เสร็จแล้วน่ามาสับให้ละเอียด เตรียมไว้ ๒. นา่ เห็ดตม้ ให้สุกจากน้ันน่ามาสบั ให้ละเอียด ๓. น่าข่า ตะไคร้ทีซ่ อยไว้ กระเทียม และหอมแดง น่าไปค่วั ใหส้ กุ หอม เตรียมไว้ การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

28 ๔. น่าเหด็ ภูฐานและปลาร้าที่สบั แล้ว และวตั ถดุ ิบทีน่ ่าไปคว่ั มาสับให้ละเอียด ๕. ปรงุ รสด้วยน้า่ ปลาร้า น้่าตาลทราย และน้่ามะขามเปียก คนให้ทุกอย่างเข้ากัน ๖. ตกั แจ่วบองใส่ในถ้วย ตกแต่งด้วยพริกขี้หนู เสิรฟ์ คู่กับผักแกล้มตามชอบ ตน้ ทนุ กระปกุ ละ 18 บาท กาไรกระปกุ ละ 12 บาท การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

ส่วนผสม 29 1. เห็ดนางฟ้าภูฐาน 500 กรัม ผงปรงุ รส รสเห็ด 2. กระเทียม 100 กรัม 3. ผักรสหวาน เช่น แครอท ข้าวโพดหวาน มันเทศ ฟกั ทอง 100 กรัม 4. เกลือ 2 ช้อนชา 5. น้่าตาลทราย 2 ช้อนโต๊ะ 6. พริกไทย 1 ช้อนชา วิธีการทา 1. ฉีกเห็ด ซอยกระเทียม เอาเข้าไมโครเวฟจนแห้งกรอบ การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

30 2. ป่ันพริกไทย น้า่ ตาลทราย เกลือใหล้ ะเอียด เม่อื ได้ทุกอย่างครบแล้วลงป่ันละเอียดอีกครั้ง ชิมรส อย่างที่ชอบ แล้วน่าเข้าไมโครเวฟอีกครั้งใหแ้ ห้งสนิท ทิ้งให้เย็น 3. นำไปใสกระปุกไว้สำหรับปรุงอำหำร ต้นทนุ กระปุกละ 25 บาท กาไรกระปุกละ 15 บาท การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

สว่ นผสม 31 1. น้่ามนั พืช ผงปรงุ รส 2. เหด็ รสเหด็ 3. หอมญี่ปุ่นหวั 4. หอมใหญ่ 5. แครอท 6. กระเทียม 7. เกือบป่น 8. พริกไทยด่า วิธีการทา 1. หนั ผกั และส่วนผสมที่เตรยี มไว้ไปล้างให้สะอาด 2. น่าผักชนิดตา่ งๆไปเคี่ยวจนให้ความหวานออกมา การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

32 3. น่าส่วนผสมท้ังหมดไปป่ันจนผสมกนั จนมีเน้ือละเอียด 4น่าน้่ามันพืช ผดั ผดั ที่เตรียมไว้ให้เข้ากัน เติมเกือบป่น พริกไทยดา่ ผัดตวั ด้วยไฟอ่อนจนสุก 5. เทลงบน แบบทีเ่ ตรยี มไว้เกียร์ใหเ้ รียบหรอื ตดั เปน็ สีเ่ หล่ยี มห่อดว้ ยกระดาษฟอยล์นา่ เข้าตู้เยน็ 6. เมื่อแข็งตัวแล้วเปน็ ก้อนนา่ ไปอบเพือ่ น่าความชืน้ ออกจากก้อนซปุ เห็ด 7. บรรจุใส่บรรจุภัณฑ์จดั จ่าหน่าย ตน้ ทนุ กระปุกละ 14 บาท กาไรกระปกุ ละ 16 บาท การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

สว่ นผสม 33 1. เห็ดนางฟ้าภฐู าน 1 กิโลกรัม แหนมเห็ด 2. กระเทียม 200 กรัม 3. เกลือป่น 1 ช้อนโต๊ะ 4. ผงปรุงรสเห็ด 1 ช้อนโต๊ะ 5. ข้าวเหนียว 100 กรมั 6. พริก 100 กรมั วิธีการทา 1. น่าเหด็ ไปตัดโคนจากนั้นล้างน่้าให้สะอาดฉีกเปน็ เส้นๆฝอยและปล่อยใหส้ ะเด็ดน้่า การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

34 2. น่าเห็ดไปนึ่งให้สกุ โดยใช้เวลา 10 - 15 นาที พกั ไว้ให้เย็นและบีบเอาน้่าออกใหไ้ ด้มากทีส่ ุด 3. จากน้ันน่าส่วนผสมทกุ อย่างเทรวมกันและคลกุ เคล้าให้เข้ากันดี 4. น่าเหด็ ที่คลุกกันทีแ่ ล้วห่อใส่ถงุ และหอ่ ด้วยใบเตยเพือ่ ความสวยงามทิ้งไว้ 3 – 5 วัน ต้นทุนห่อละ 8 บาท กาไรห่อละ 12 บาท การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

35 ส่วนผสม คุกกี้เหด็ ธญั พืช 1. แป้งสาลีเอนกประสงค์ 150 กรมั 2. ไข่ไก่ 1 ฟอง 3. ผงฟู 1/2 ชอ้ นชา 4. วนิลา 1/2 ชอ้ นชา 5. เนยจดื 65 กรัม 6. เกลือป่น 1 หยิบมือ 7. น้า่ ตาลทราย 110 กรัม 8. ผงโกโก้ส่าหรบั คลุก 1 ถ้วยเลก็ 9. น้่าตาลทรายส่าหรบั คลุก 1 ถ้วยเลก็ 10. เห็ดนางฟ้าภฎู าน 200 กรัม วิธีการทา 1. นา่ เนยมาวางที่อณุ หภูมิห้องจนนิ่ม แล้วนา่ ไปตีดว้ ยความเร็วปานกลาง ใหเ้ นยเปน็ เนือ้ เนียน 2. จากนั้นใส่น้า่ ตาลทรายลงไป ตจี นเนยขึ้นฟเู ข้ากนั ดี 3. ใส่ไข่ไก่ เหด็ และวนิลาลงไป ผสมจนเนือ้ เนียนเปน็ เนื้อเดียวกัน 4. ใส่แป้งสาลีเอนกประสงค์ทีผ่ สมผงฟูไว้แล้ว คนใหเ้ ข้ากนั 5. แบ่งแป้งทีผ่ สมกนั ดีแลว้ ออกเป็นก้อนเล็กๆ ปัน้ เป็นลูกกลมๆตามขนาดทีต่ อ้ งการ น่าแป้งที่ปัน้ 6. แล้ว เข้าไปแช่ตู้เย็น แช่ที่ช่องฟรีส ประมาณ 5 นาที 7. นา่ เข้าไปอบที่ 180 องศาเซลเซียส นาน 12-15 นาที ตน้ ทนุ กระปกุ ละ 56 บาท กาไรห่อละ 43 บาท การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

สว่ นผสม ๓ ขีด 36 3 ขีด 1. เหด็ ภูฐาน 1 ถ้วย เหด็ ภูฐาน ๒. หมูสบั 1 ช้อนโต๊ะ เด้งๆ ๓. แป้งข้าวโพด ½ ช้อนชา ๔. ซีอว๊ิ ขาว 1 ช้อนโต๊ะ ๕. เกลือป่น 1 ช้อนโต๊ะ 6. น้่าตาลทราย 7. พริกไทยป่น วิธีการทา 1. นา่ เหด็ ทีฉ่ ีกแล้วไปต้มจนสกุ การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

37 2. น่าเหด็ ตม้ สกุ มาผสมกบั หมสู ับ แป้งข้าวโพด ผงฟู ซีอิ๊วขาว เกลือป่น น้่าตาลทราย พริกไทยป่นบดรวมกนั ใส่นา่้ เย็น และบดต่อจนละเอียดเด้งฟูเป็นเนือ้ เดียวกัน 3. น่าเห็ดที่บดได้ น่ามาปนั้ เป็นลกู กลมๆ 4. น่าไปต้มให้สุก ใหล้ ูกชิ้นลอยขึ้นมา การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

38 6. บรรจใุ ส่ถงุ สญุ ญากาศพร้อมจ่าหน่าย ตน้ ทนุ ห่อละ 45 บาท กาไรหอ่ ละ 30 บาท การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

39 บทที่ 4 สรุปผลการดาเนินงาน 1. ประโยชน์ท่ไี ด้รบั จากการแปรรูปอาหาร 1. นกั เรียนรู้จกั การแปรรูปอาหารเกบ็ ไว้รับประทาน 2. เป็นการสร้างรายได้ให้นกั เรียนระหว่างเรียน 3. นกั เรียนเหน็ คุณค่าของการท่างาน มคี วามขยนั อดทน และท่างานร่วมกบั ผอู้ ื่นได้อย่าง มีความสขุ 4. นักเรียนใช้เวลาว่างให้เกิดประโยชน์ 5. นักเรียนยึดแนวทางการปฏิบัติตามหลักปรชั ญาของเศรษฐกิจพอเพียง 2. วิธีการดาเนินงานทางธุรกิจ การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเห็ด”

40 การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

41 การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

42 3. ช่องทางการจาหนา่ ยสินค้า 1. ร้านค้าในชมุ ชน 2. ร้านค้าสหกรณ์ของโรงเรียน 3. ช่องทางออนไลน์ผา่ น Facebook โรงเรียนวัดดอนไข่เต่า 4. TikTok การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

43 3.ขอ้ เสนอแนะในการนาไปใชป้ ระโยชน์ 1. การทา่ เกรียบเหด็ ต้องนวดแป้งให้ได้ที่จงึ จะหั่นได้งา่ ย 2. การปรงุ รสชาติควรสา่ รวจความนยิ มของผู้บริโภคแตล่ ะท้องถิ่น 3. การหั่นควรท่าใหบ้ างที่สดุ เนื่องจากขณะน่าไปทอดจะได้สกุ เนือ้ แป้งสุกดี 4. ระหว่างการทอดนั้นควรใชน้ ้่ามันทีพ่ อดีไฟต้องไม่แรงจนเกินไปและไม่น้อยเกินไป 5. กิมจทิ ี่ใชใ้ นการผสมควรใชแ้ บบส่าเร็จรปู เพื่อไม่ให้รสชาติเผ็ดจนเกินไป 6. น้่าพริกเหด็ ต้องใชไ้ ฟและน้า่ มันทีเ่ หมาะสม 7. เห็ดสวรรค์ 3 แช่บ ควรรับประทานเป็นอาหารว่างเคี้ยวเพลินๆ 4. การจัดทาบัญชีรายรับ – รายจา่ ย การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

44 ภาคผนวก การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเห็ด”

45 การพัฒนา logo ผลิตภณั ฑ์ การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”

46 เลือกรายการสนิ ค้าแตล่ ะประเภท โปรดแสกนเพื่อเขา้ ดูรายการสินค้าแต่ละประเภท การแปรรปู อาหาร “ผลติ ภณั ฑ์จากเหด็ ”

47 การแปรรูปอาหาร “ผลติ ภัณฑ์จากเหด็ ”