STAND BY YOUTH วารสารเคียงข้างสิทธิเด็กเเละเยาวชน

วารสารเคยี งข้างสิทธิเดก็ และเยาวชน หลัังจากที่่�ภาครััฐจััดให้้มีีการประชุุม พร้้อมกัันทั่่�วประเทศของบุุคคลากรครููเพื่่�อให้้ รัับฟัังการเตรีียมตััวการจััดการเรีียนการสอน แบบออนไลน์ร์ วมเวลาทั้้ง� สิ้้น� 6 สัปั ดาห์ผ์ มเห็น็ แม่่ต้้องเตรียี มตัวั ด้้านการจัดั เอกสาร จััดแฟ้ม้ เพื่่�อใส่่เอกสาร จััดอุุปกรณ์์การเรีียน ตามที่่� สำำ�นักั งานคณะกรรมการการศึึกษาขั้น� พื้้น� ฐาน (สพฐ.) กำำ�หนด มีีการสร้้างช่่องทางสื่่�อสาร ระหว่า่ งครููกับั ผู้ป้� กครองเพื่อ�่ จะได้ร้ ายงานราย ละเอีียด ข้้อมููล ปััญหา ตลอดจนข้้อซัักถาม ต่า่ ง ๆ มีกี ารนัดั แนะ นัดั หมาย นับั เป็น็ มิติ ิใิ หม่่ ของครููทั่่�วประเทศในการเป็็นผู้้�ขัับเคลื่่�อนการ เรีียนการสอนและผู้้�ประสานกัับนัักเรีียน โดย ให้ผ้ ู้ป้� กครองคอยควบคุมุ ดููแลด้ว้ ยอีกี แรงหนึ่่ง� เพื่อ�่ จัดั เตรียี มให้น้ ักั เรียี นได้เ้ รียี นอย่า่ งมีคี วาม พร้อ้ มมากที่่�สุดุ ในการเรีียนที่่�บ้้าน Stand By Youth 44

วารสารเคยี งข้างสิทธิเด็กและเยาวชน ตกเย็น็ วันั หนึ่่ง� ระหว่า่ งกินิ ข้า้ วกันั บนโต๊ะ๊ อาหาร ผมเอ่ย่ ถามแม่ว่ ่า่ “โรงเรียี น ก็ป็ ิดิ อยู่� แต่ท่ ำำ�ไมแม่ต่ ้อ้ งไปโรงเรียี นทุกุ วันั เลยครับั ” แม่ต่ อบกลับั มาว่า่ “นักั เรียี น โดยส่่วนใหญ่่มีอี ุปุ กรณ์์ที่่จ� ะเข้า้ ถึึงสื่่อ� การเรีียนออนไลน์น์ ้้อยมากในระยะแรก ๆ ทำ�ำ ให้ค้ รููประจำำ�ชั้้�นต้อ้ งเกาะติดิ แก้ป้ ัญั หา ตลอดจนการรายงานปัญั หาที่่เ� กิดิ ขึ้น้� อย่่างต่่อเนื่่�อง ครููแต่่ละชั้�นต้้องเข้้าไปสำำ�รวจความพร้้อมของนัักเรีียนชั้�นตนเอง ว่่ามีีความพร้้อมตามอุุปกรณ์์ ตามแบบสำำ�รวจที่่�ได้้จากสำ�ำ นัักงานเขตพื้้�นที่่�การ ศึึกษาประถมศึึกษา แล้ว้ นำ�ำ มารวบรวมแล้ว้ รายงานสรุปุ ผลไปยังั หน่ว่ ยงานรับั ผิดิ ชอบเพื่อ�่ นำ�ำ ไปวางแผนและและดำ�ำ เนินิ การขั้น� ตอนต่อ่ ไป” คำ�ำ ตอบของแม่เ่ ปลี่่ย� น ความคิดิ แรกของผมว่า่ โรงเรียี นก็ห็ ยุดุ การเรียี นสอนในห้อ้ งก็ไ็ ม่ม่ ีี นักั เรียี นก็เ็ รียี น ที่่บ� ้้าน คนเป็็นครููนี่่�ต้อ้ งสบายเป็็นแน่่ แต่ท่ ี่่�ไหนได้้...งานงอกเป็น็ ดอกเห็็ดเหมืือน กััน แต่่นั่่�น… เป็็นเพีียงจุุดเริ่�มของเรื่�องเล่่าบนโต๊๊ะอาหารที่่� “ครููซาเราะห์์” ได้้ พานพบในสถานการณ์์ COVID-19 ผมเงื้�อมมืือไปหยิิบส้้มขึ้�้นมาทานทีีละน้้อย ระหว่า่ งนั่่ง� ฟังั แม่เ่ ล่า่ ประสบการณ์จ์ ากการไปสำำ�รวจบ้า้ นนักั เรียี นต่อ่ อย่า่ งใจจด ใจจ่่อ “ในชุมุ ชนบ้า้ นกาลันั ยีตี ันั มีที ั้้ง� นักั เรียี นอาศัยั อยู่�ใกล้ร้ั้ว� โรงเรียี นและนักั เรียี นที่่อ� ยู่� ไกลออกไป เมื่่อ� เป็น็ แบบนี้้� ครููจึึงแบ่่งโซนนักั เรีียนเพื่�่อให้้สะดวกต่อ่ การติดิ ตาม ประสาน ติิดต่่อนัักเรีียนแต่่ละคนแต่่ละกลุ่�มได้้ง่่ายขึ้้�น ครููยัังจััดให้้นัักเรีียน สามารถเรีียนหรืือตามทำ�ำ แบบฝึึกหััดแบบ “เพื่�่อนช่่วยเพื่่�อน” ได้้อีีกด้้วย เพราะ การเรียี นออนไลน์์ เนื้้อ� หาจะไปอย่า่ งค่อ่ นข้า้ งเร็ว็ ทำ�ำ ให้น้ ักั เรียี นที่่เ� รียี นช้า้ จะตาม ไม่ท่ ััน” Stand By Youth 45

วารสารเคียงข้างสทิ ธิเดก็ และเยาวชน “แม่ค่ รับั แล้ว้ จากการไปสำ�ำ รวจความพร้อ้ มที่่บ� ้า้ นเด็ก็ พบอุปุ สรรคปัญั หา ตรงไหนบ้้างไหมครัับ?” ผมเอ่ย่ ถามด้ว้ ยความอยากรู้�้ “อย่า่ งแรกเลยคือื เรื่อ� งการเดินิ ทาง เนื่่อ� งด้ว้ ยชุมุ ชนนี้้เ� ป็น็ ชุมุ ชนเล็ก็ ๆ ที่่ร� าย ล้้อมด้้วยสวนยางพาราเขีียวขจีีที่่�รายเรีียงเป็็นแถวตลอดสองข้้างของทางหลวง ชนบท บ้้านของนัักเรีียนหลายคนตั้้�งอยู่�ในซอยลึึกที่่�ปราศจากถนนลาดยาง มะตอยตัดั ผ่า่ น จะมีกี ็แ็ ต่ถ่ นนลููกรังั แคบ ๆ พร้อ้ มหลุมุ บ่อ่ เป็น็ หย่อ่ มๆ มาท้า้ ทาย ความสามารถของแม่ใ่ นการขัับขี่�มอเตอร์ไ์ ซค์ก์ ็เ็ ท่า่ นั้้�น แต่แ่ ค่่นี้้ท� ำ�ำ อะไรแม่่ไม่่ได้้ หรอกนะ เพราะแหกโค้้งยัังผ่่านมาแล้้ว ฉายา “นัักซิ่�งประจำ�ำ ซอย” ไม่่ได้้มากััน ง่า่ ย ๆ นะจะบอกให้”้ ผมกลั้้น� ขำ�ำ ไว้ไ้ ม่อ่ ยู่� ไม่แ่ น่ใ่ จว่า่ ทักั ษะนักั บิดิ ของแม่น่ี้้ม� ันั คือื พรสวรรค์ห์ รือื พรแสวง กันั แน่่ แม่เ่ ล่า่ ต่อ่ ไปอีกี ว่่า “เมื่่อ� วานนี้้แ� ม่่มีภี ารกิจิ สำ�ำ รวจความพร้อ้ มในช่่วงบ่่าย Stand By Youth 46

วารสารเคยี งข้างสทิ ธเิ ด็กและเยาวชน แต่ด่ ้ว้ ยฝนที่่ก� ระหน่ำำ��ลงมาในช่ว่ งเช้า้ ทำ�ำ ให้้ เรียี นออนไลน์์ผ่า่ น DLTV นั้้น� เรียี นกันั 4-6 ทางลููกรังั ที่่ท� อดยาวไปบ้า้ นด.ช.อรุณุ (นาม ชั่ว� โมงต่อ่ วันั ทำำ�ให้เ้ ด็ก็ หลายคนไม่ส่ ามารถ สมมติิ) แปรสภาพเป็็นดิินโคลนในไม่่ช้้า เข้า้ ถึึงอินิ เทอร์เ์ น็ต็ เพื่อ่� นั่่ง� เรียี นจากบ้า้ นเป็น็ กว่า่ จะขับั มอเตอร์ไ์ ซค์ถ์ ึึงบ้า้ นนักั เรียี น รู้�้ ตัวั เวลานานได้้ และแม้ห้ มู่่�บ้้านกาลันั ยีตี ัันจะ อีกี ทีี เศษโคลนก็ก็ ระเด็น็ มาติดิ กระโปรงไม่่ มีีจุุดบริิการ Wi-Fi ฟรีีเพื่่�อประชาชนของ น้้อยเลย” แม่่เล่่าด้้วยน้ำำ��เสีียงติดิ ตลก โครงการเน็็ตประชารััฐ แต่่ก็็มีีให้้บริิการที่่� “เมื่่�อช่่วงเริ่�มต้้นของการสำ�ำ รวจ บริิเวณศููนย์์กลางหมู่่�บ้้านเพีียงจุุดเดีียว โดยเฉพาะวัันแรกของการติิดตามความ เท่่านั้้�น อย่่างไรก็็ตาม แม่่มองว่่าหาก พร้้อมการเรีียนออนไลน์์ พบปััญหาต่่างๆ นัักเรีียนต้้องไปรวมตััวกัันตรงนั้้�นเพื่�่อเรีียน มากมาย เช่่น หลายครอบครััวที่่�สถานะ ออนไลน์์คงไม่่ใช่่สภาพแวดล้้อมที่่�เหมาะ ทางเศรษฐกิจิ ไม่ค่ ่อ่ ยดีี หาเช้า้ กินิ ค่ำ��ำ ที่่บ� ้า้ น สมกัับการเรีียนเท่่าใดนััก ขณะเดีียวกััน ไม่่มีีแม้ก้ ระทั่่ง� ทีวี ีี ผู้ป�้ กครองบางคนแม้้จะ บางครอบครััวมีีนัักเรีียนที่่�อยู่ �ในวััยเรีียน มีีโทรศััพท์์มืือถืือ แต่่ก็็มีีข้้อจำ�ำ กััดในการ มากกว่่า 1 คน มีีกรณีีที่่�พ่่อแม่่มีีโทรศััพท์์ เข้า้ ถึึงอินิ เทอร์เ์ น็ต็ การจ่า่ ยเงินิ ค่า่ แพ็ค็ เกจ มืือถืือแค่่เครื่�องเดีียว ทำำ�ให้้พี่่�น้้องจำ�ำ เป็็น อิินเทอร์์เน็็ตหลัักหลายร้้อยอาจเป็็นเรื่ �อง ต้อ้ งสลับั กันั เรียี นซึ่ง�่ จะเป็น็ ปัญั หามากเมื่่อ� ธรรมดาสำำ�หรัับคนเมืือง แต่่สำ�ำ หรัับคนใน เวลาเรีียนซ้้อนทัับกััน จากปััญหาเหล่่านี้้� ชนบทที่่�รายได้้ไม่่มากประกอบกัับพิิษC- ครููประจำำ�ชั้้�นในทุุกชั้ �นเรีียนไม่่นิ่่�งนอนใจ COVID-19 ที่่ต� ัดั ทางทำ�ำ มาหาได้ข้ องหลาย แต่่ต่่างร่่วมมืือกัันเพื่่�อหาทางออกโดยให้้ ครััวเรืือน เช่่น อาชีีพค้้าขาย ย่่อมเป็็นสิ่่�ง นัักเรีียนที่่�บ้้านอยู่�ใกล้้กััน อยู่�ในระดัับชั้�น ที่่�พวกเขาต้้องคิิดแล้้วคิิดอีีกและเลืือกใช้้ เดีียวกัันให้้ไปเรีียนด้้วยกัันซึ่�่งก็็จะเป็็นอีีก อินิ เทอร์เ์ น็ต็ ในยามจำ�ำ เป็น็ เท่า่ นั้้น� จากที่่แ� ม่่ ทางหนึ่่�งสำ�ำ หรัับการแก้้ปััญหา ครููอาจจะ สอบถามชาวบ้้านมา ส่่วนใหญ่่จะใช้้เน็็ต เหนื่่�อยช่่วงแรก ๆ แต่่หลัังจากนั้้�น เมื่่�อทุุก แบบรายวัันหรืือไม่่ก็็รายสััปดาห์์มากกว่่า อย่่างลงตััว ก็็จะราบรื่�น ครููเพีียงมาคอย เนื่่�องด้้วยราคาที่่�ถููกกว่่า แต่่ตามตาราง ดููแลห่า่ ง ๆ และคอยเป็น็ ที่่ป� รึึกษาและคอย Stand By Youth 47

วารสารเคียงขา้ งสิทธิเดก็ และเยาวชน ตอบคำ�ำ ถามผู้�ป้ กครองและนัักเรียี นเมื่่อ� พวกเขาต้้องการความช่่วยเหลืือ อย่า่ งไรก็ต็ าม วิิกฤติิ COVID-19 ครั้�งนี้้� หากมองอีกี แง่ม่ ุุมหนึ่่�ง แม่่มองว่า่ มัันกลัับกลายเป็็นโอกาสที่่�ผู้้�ปกครองได้้มีีโอกาสหัันมาดููแลลููกหลานของตััวเอง ในด้้านการเรีียนการสอนเพิ่่�มมากขึ้้�น อย่่างน้้อย ๆ ได้้ติิดตามความเคลื่่�อนไหว เกี่ �ยวกัับเนื้้�อหาหรืือประเด็็นที่่�ลููกเรีียนได้้บ้้าง ทำำ�ให้้เด็็กรู้้�สึึกอุ่�นใจที่่�มีีผู้้�ปกครอง คอยดููแลเอาใจใส่เ่ ขาอยู่� อีกี อย่า่ งหนึ่่ง� ที่่เ� เม่ป่ ระทับั ใจมากคือื การได้เ้ ห็น็ ความมีนี ้ำ�ำ� ใจของผู้ป้� กครอง ในการเรีียนออนไลน์์ครั้�งนี้้� คืือ ชั้�น ป.4 มีีนัักเรีียน 13 คน จะมีีกลุ่�มใหญ่่กลุ่�ม หนึ่่�งที่่�นัักเรีียนต้้องมาเรีียนรวมกัันหลาย ๆ คน โดยเรีียนผ่่านโน้้ตบุ๊�กของพี่่� กล้้วย ซึ่่ง� กำ�ำ ลัังศึึกษาอยู่�ชั้�นปีที ี่่�สองของมหาวิทิ ยาลััยแห่่งหนึ่่�ง เมื่่�อเจอพิษิ วิกิ ฤติิ COVID-19 จึึงได้ม้ ีโี อกาสกลับั มาอยู่�ที่บ� ้า้ น พี่่ก� ล้ว้ ยมีนี ้อ้ งสาวอยู่�ชั้น� ป.4 ด้ว้ ยเช่น่ กััน จึึงอาสาเป็็นครููพี่่�เลี้้�ยงอีีกแรงหนึ่่�งในการช่่วยดููแลนัักเรีียนกลุ่�มนี้้�ประมาณ 8 คน และที่่�สำำ�คััญ พี่่�กล้้วยถืือได้้ว่่าเป็็นตััวแทนผู้้�ปกครองของนัักเรีียนกลุ่�มนี้้� ได้้อีีก Stand By Youth 48

วารสารเคียงข้างสทิ ธิเด็กและเยาวชน ทางหนึ่่ง� เพราะผู้ป�้ กครองบางส่ว่ นไม่ส่ ะดวกที่่จ� ะดููแล และตอบคำ�ำ ถามลููกหลาน ของตนเอง ผู้�้ปกครองบางคนบอกว่่า ถึึงจะคุุมนัักเรีียนเองได้้ แต่่ก็็จะสอนหรืือ แนะนำ�ำ ไม่่เป็็น พอมีพี ี่่�กล้้วยก็็รู้้�สึึกอุ่�นใจกว่า่ ที่่เ� ธอมาช่ว่ ยตรงนี้้�ได้้ แต่ส่ิ่่ง� ที่่น� ่า่ ประทับั ใจไม่ไ่ ด้ม้ ีเี พียี งเท่า่ นั้้น� ตอนทำำ�การประเมินิ การเรียี นการ สอนช่่วง COVID-19 ในระยะที่่ส� อง แม่่พบว่่า นัักเรียี นคนหนึ่่�งชื่�อ ด.ช. ซอบีีรีีน ( นามสมมติ)ิ เมื่่อ� ตอนสำำ�รวจระยะแรก ได้ค้ ำ�ำ ตอบว่า่ ทางบ้า้ นไม่ม่ ีอี ุปุ กรณ์ส์ ำ�ำ หรับั ให้้นัักเรีียนเรีียนนอกจากเครื่�องโทรศััพท์์มืือถืือของพ่่อที่่�ต้้องใช้้ไปทำ�ำ งาน จึึงไม่่ ค่อ่ ยสะดวกที่่จ� ะเอามาใช้เ้ รียี น ด.ช.ซอบีรี ีนี เป็น็ อีกี คนหนึ่่ง� ที่่อ� าศัยั ไปเรียี นที่่บ� ้า้ น ด.ญ.ฟารีดี า (นามสมมติ)ิ ซึ่ง่� เป็น็ น้อ้ งของพี่่ก� ล้ว้ ย แต่ท่ ี่่น� ่า่ ประทับั ใจอยู่�ตรงที่่ผ� ล การสำ�ำ รวจการเข้า้ ถึึงการเรียี นการสอนในระยะที่่ส� อง แม่ข่ องด.ช.ซอบีรี ีนี บอกว่า่ รอบนี้้ม� ีที ีวี ีจี อแบนพร้อ้ มใช้เ้ รียี นแล้ว้ ด้ว้ ย พร้อ้ มกับั ยิ้ม� ด้ว้ ยสีหี น้า้ ยิ้ม� แย้ม้ และอิ่ม� เอิบิ ใจ คุยุ ไปคุยุ มา จึึงทราบว่า่ เมื่่อ� สมาชิกิ ในครอบครัวั ของตนได้ร้ ับั เงินิ เยียี วยา จากรัฐั บาล คนละ 5,000 บาท รวม 3 คนเป็น็ เงิิน 15,000 บาท จึึงแบ่ง่ เอาเงิิน ส่ว่ นหนึ่่�งไปซื้อ� ทีีวีีมาให้้ลููกได้ใ้ ช้เ้ รียี นออนไลน์์ ประจวบเหมาะกับั สัปั ดาห์์นั้้�น พี่่� กล้้วยต้้องมาล้้มป่่วยพอดีี ไม่่สามารถจะเป็็นพี่่�เลี่่�ยงดููแลนัักเรีียนกลุ่�มนี้้�ได้้ คำ�ำ ตอบที่่ไ� ด้้รับั แม่จ่ ะจำ�ำ ได้้ไปอีกี นาน นั่่น� คืือ พี่่ส� าวของด.ช. ซอบีรี ีีน บอกกับั แม่่ว่่า ให้น้ ักั เรียี นทั้้ง� 5 คนที่่เ� รีียนบ้้านพี่่ก� ล้ว้ ยย้้ายมาเรีียนที่่บ� ้า้ นของ ด.ช. ซอบีรี ีนี ต่่อ เขาจะช่ว่ ยดููแลเอง เพราะที่่บ� ้า้ นก็ส็ ะดวกและมีคี วามพร้อ้ มมากขึ้น�้ ในระดับั หนึ่่ง� แล้ว้ ทำ�ำ ให้บ้ รรยากาศการเรียี นการสอนแบบออนไลน์ข์ องนักั เรียี นชั้น� ป.4 ที่่น� ี่่น� ่า่ รัักมาก เห็็นถึึงความสามััคคีีและมีีน้ำำ�� ใจของผู้�้ใหญ่่อัันจะซึึมซัับต่่อไปสู่่�นัักเรีียน โดยไม่่รู้�้ ตััว” Stand By Youth 49

วารสารเคียงขา้ งสทิ ธิเดก็ และเยาวชน หลัังจากได้้นั่่�งฟัังแม่่เล่่าจนจบพร้้อมทานส้้มหมดไป 3 ลููก ทำำ�ให้้ผมรู้้�ซึ้�ง ถึึงความสำำ�คัญั ของการเข้้าถึึงการศึึกษามากขึ้้�น เด็็กทุุกคนควรมีสี ิทิ ธิิในการเข้้า ถึึงการศึึกษาขั้�นพื้้�นฐานที่่�ฟรีีและมีีคุุณภาพ อัันเป็็นสิิทธิิที่่�ถููกรัับรองในระดัับ รัฐั ธรรมนููญ มาตรา 54 และข้้อ 28 ของอนุสุ ััญญาว่่าด้ว้ ยสิิทธิเิ ด็็ก (Convention on the Rights of the Child) ที่่ป� ระเทศไทยเข้า้ เป็น็ ภาคีอี นุสุ ัญั ญาฉบับั นี้้ต� ั้้ง� แต่ป่ ีี 2535 การที่่ภ� าครัฐั จัดั ให้ม้ ีมี าตรการการเรียี นการสอนออนไลน์ใ์ นช่ว่ ง COVID-19 แสดงให้้เห็็นถึึงความพยายามของรััฐในการทำำ�ตามหน้้าที่่�ในการส่่งเสริิมให้้เด็็ก ได้ร้ ับั สิทิ ธิใิ นการเข้า้ ถึึงการเรียี นรู้้� อันั จะนำ�ำ ไปสู่�การพัฒั นาศักั ยภาพของเด็ก็ และ เยาวชน เพื่อ่� ที่่จ� ะสามารถยกระดับั ชีวี ิติ ความเป็น็ อยู่�ของตนเองและครอบครัวั ใน ภายภาคหน้้า มาถึึงตรงนี้้� ผมเองมองว่า่ รััฐทำ�ำ ได้ด้ ีใี นการจัดั ให้้นักั เรีียน “เข้้าถึึง” การศึึกษาในเชิงิ ปริมิ าณ แต่่คำำ�ถามว่า่ นักั เรียี นสามารถ “เข้้าใจ” ตััวเนื้้�อหาของ แต่่ละรายวิชิ าที่่�ถููกสอนผ่า่ นทางระบบออนไลน์ม์ ากน้อ้ ยแค่ไ่ หนนั้้�น คงเป็น็ เรื่�อง ที่่ผ� ู้้�ที่เ� กี่ย� วข้อ้ งทุกุ ฝ่า่ ยต้อ้ งมานั่่ง� สะท้อ้ นปัญั หาและร่ว่ มกันั พัฒั นาเชิงิ คุณุ ภาพกันั ต่อ่ ไป ทั้้ง� นี้้โ� ดยคำำ�นึึงถึึงบริบิ ททางสังั คมที่่ห� ลากหลายเพื่อ่� ประโยชน์ส์ ููงสุดุ ของเด็ก็ ทุุกคนในทุกุ หย่อ่ มหญ้้าของประเทศไทย Stand By Youth 50

วารสารเคยี งข้างสิทธิเด็กและเยาวชน ผมเชื่�อเหลืือเกิินว่่ายัังมีีอีีกหลายพื้้�นที่่�ในประเทศไทย ไม่่เฉพาะหมู่่�บ้้าน กาลัันยีีตัันที่่�เด็็กประสบปััญหาเรื่�องการเข้้าถึึงการศึึกษา จริิงอยู่�ที่�การแพร่่ ระบาดของ COVID-19 อาจทำำ�ให้้การเข้้าถึึงการศึึกษามีีข้้อจำ�ำ กััดมากขึ้�้นด้้วย กัับความไม่่พร้้อมทางเศรษฐกิิจและการเข้้าไม่่ถึึงเทคโนโลยีี แต่่มองในอีีกมุุม หนึ่่�ง COVID-19 ก็ท็ ำำ�ให้้บาดแผลของ “เมื่่อ� วาน” ที่่�ถููกกดทัับมานานถููกเปิิดออก จนเราได้เ้ ห็น็ ปัญั หาในระบบการศึึกษาชัดั ขึ้น้� และผมหวังั ว่า่ มันั จะเป็น็ จุดุ เริ่ม� ต้น้ สำำ�คััญของ “วัันพรุ่่�งนี้้�” ในการรัักษาบาดแผลของระบบการศึึกษาให้้หายอย่่าง ตรงจุดุ แต่ใ่ น “วันั นี้้”� …วันั ที่่� COVID-19 ยังั ไม่ห่ ายไปจากโลก อย่า่ งน้อ้ ยก็ไ็ ด้ร้ ับั รู้�้ ว่า่ ภายใต้ข้ ้อ้ จำำ�กัดั ทั้้ง� ปวง ภาระหน้า้ ที่่ท� ี่่เ� พิ่่ม� ขึ้น�้ ของคุณุ ครูู การให้ค้ วามร่ว่ มมือื ของผู้ป�้ กครอง และความมีนี ้ำ��ำ ใจต่อ่ กันั ของนักั เรียี น รวมถึึงการช่ว่ ยเหลือื เยียี วยา จากภาครัฐั ล้ว้ นเป็น็ ฟันั เฟือื งสำ�ำ คัญั ในการขับั เคลื่่อ� นการเรียี นการสอนออนไลน์์ ให้้สำำ�เร็็จลุลุ ่่วงมากที่่�สุุดเท่า่ ที่่จ� ะทำ�ำ ได้้ Stand By Youth 51



วารสารเคยี งข้างสิทธิเดก็ และเยาวชน เงาวิกฤติ เริ่�มจากความรู้้�สึึกทั้�งหมดถููกบีีบอััดแน่่น สมองอื้�อ สายตาพร่่า พราย ทุุรนทุุราย ความมุ่�งมั่�นเดิิมต้้องหยุุดลมหายใจตััวเองให้้ได้้เร็็วที่่�สุุด มัันจะทรมานสัักแค่่ไหนเชีียว คนอื่�นทำ�ำ กัันออกจะเกร่่อไป เสี้้�ยววิินาทีีระหว่่าง สััมปชััญญะสุุดท้้ายจะดัับวููบนิิรัันดร์์ ช่่างยาวนานราวหนึ่่�งอายุุขััย ภาพจำำ�ครั้�ง เก่่าๆ ผุุดรััวขึ้�้นในมโนสำ�ำ นึึกเหมืือนฉายภาพสไลด์์อััตราเร็็วสุุด ‘ไม่่นะไม่่...ฉััน ต้้องการเห็น็ แต่ภ่ าพดีีๆ ในชีวี ิิต อย่า่ ๆๆๆ นะ ไม่่เอาภาพตอนจัับลููกหมาเพศเมีีย ยัังไม่่ลืืมตาไปทิ้้�งบ่่อปลา ไม่่เอาภาพนี้้� ตอนนั้้�นฉัันยัังเด็็ก ยัังไม่่รู้�ผิิดชอบชั่่�วดีี ไม่ๆ่ ๆๆ นะ ไม่เ่ อาภาพขโมยกระเป๋า๋ สตางค์์ครููประจำำ�ชั้้�น ไม่เ่ อาภาพมีดี จี้�แม่่ค้้า หััวรุ่�งชิงิ ทรััพย์์...ไม่่เอาภาพทำำ�แท้้ง ไม่ๆ่ ๆๆๆๆ ทำ�ำ ไมไม่่มีีภาพดีีๆ ขึ้น� ในสมองฉันั เลย ต้้องมีีบ้้างสิินา... ชีีวิิตคนคนหนึ่�งไม่ม่ ีีเรื่่�องดีีให้้นึกึ ถึึงก่อ่ นตายบ้้างเชียี วหรืือ ...’ เหตุการณ์หนงึ่ เดือนกอ่ นหน้านี้ Stand By Youth 53

วารสารเคียงข้างสทิ ธิเด็กและเยาวชน ตอนทีวี ีีออกข่า่ วโรคระบาดในมณฑลอู่�ฮั่�่น ประเทศจีีน วิภิ าไม่่ได้้คิดิ อะไร มาก ยัังคงทำ�ำ งานหาเช้้ากิินค่ำ��ำ เหมืือนทุุกวััน ด้้วยอาชีีพแม่่ค้้าขายเสื้้�อผ้้าตลาด นััด ไม่่อนุุญาตให้้เธอสนใจข่่าวคราวรอบโลกเท่่าใดนััก ลำ�ำ พัังแค่่คิิดว่่าจะต้้อง ขายให้้ได้้กำำ�ไรวัันละกี่�บาทถึึงจะพอค่่าเช่่าห้้องแต่่ละเดืือน ค่่าน้ำำ�� ค่่าไฟ ค่่าอยู่� ค่า่ กินิ ระหว่า่ งเธอกัับลููกสาววััยห้า้ ขวบ ก็็ปวดหัวั จะแย่่แล้ว้ ชีวี ิิตคนจนเมืืองเช้า้ ตื่่น� ขึ้น�้ มา ไม่ต่ ้อ้ งการรู้�ว่า่ เหตุกุ ารณ์ร์ อบโลกวันั นี้้เ� ป็น็ อย่า่ งไร สหรัฐั กับั อิหิ ร่า่ นรบ กัันหรือื ยััง ราคาน้ำ��ำ มันั ขึ้้�นกี่่�ดอลลาร์ต์ ่่อบาร์์เรล สิ่่�งแรกที่่ผ� ุดุ ขึ้้น� ในหัวั คือื หาเงินิ จากไหนมาขับั เคลื่่�อนชีีวิิตให้ด้ ำำ�รงอยู่�ได้ใ้ นมหานครเส็็งเคร็็งนี้้� สามีที ิ้้ง� วิภิ าไปตั้้ง� แต่ล่ ููกยังั นอนแบเบาะ ด้ว้ ยพล็อ็ ตชีวี ิติ น้ำ�ำ�เน่า่ ฉายช้ำำ��ของ ผู้ห้� ญิงิ เกิดิ ในสังั คมแออัดั มีโี อกาสได้เ้ ข้า้ เรียี นสููงสุดุ แค่ป่ ระถมหก ต่อ่ ให้ร้ ัฐั มีนี โย บายสวยหรููขนาดไหนให้เ้ ด็ก็ ไทยได้เ้ รียี นต่อ่ แต่ห่ ากค่า่ ครองชีพี สวัสั ดิกิ ารชีวี ิติ ยังั ต่ำำ�� เตี้้�ยเรี่ย� ดิินย่อ่ มยากที่่จ� ะทำำ�ให้เ้ ป็็นจริงิ ได้้ หลัังออกจากโรงเรียี น พ่่อแม่ช่ ิิงเดิิน ทางไปท่่องแดนปรโลกทีลี ะคน สุุดท้้ายเธอต้้องดิ้้�นรนเลี้้ย� งตัวั เองทำำ�งานสารพััด เริ่ม� ตั้้ง� แต่ง่ านในตลาด ลููกมือื แม่ค่ ้า้ กระทั่่ง� พอเริ่ม� แตกเนื้้อ� สาวเปลี่่ย� นไปอยู่�ร้าน เหล้า้ กลางคืืน แล้ว้ ก็ท็ ำำ�มาตลอด พอร้า้ นนี้้�เจ๊ง๊ เปลี่่�ยนไปอยู่่�ร้า้ นอื่น� มีผี ู้�้ชายมาก หน้้าหลายตาเปลี่่�ยนเข้้ามาเป็็นคู่�นอน เคยท้้องแล้้วทำ�ำ แท้้งหลายรอบ กระทั่่�ง คนสุุดท้้ายเอาออกไม่่ทััน ปล่่อยเลยตามเลยแบบไม่่เต็็มใจนััก พอผลผลิิตแห่่ง น้ำำ�� กามเริ่�มสร้า้ งภาระมากขึ้้�น เจ้า้ ของน้ำำ�� เชื้อ� รีบี ส่า่ ยหางเดินิ หนีีไปอย่่างไม่่ไยดีี ข่่าวไวรััสโควิิด 19 เริ่�มคุุกคามชีีวิิตประจำ�ำ วัันวิิภา เมื่่�อผู้้�ว่่ากทม.ประกาศ ปิดิ ตลาด อาชีพี แม่ค่ ้า้ ถ้า้ ไม่ม่ ีตี ลาดไม่ต่ ่า่ งถููกตัดั แขนตัดั ขาไปไหนทำำ�อะไรไม่ไ่ ด้้ เธอก่น่ ด่า่ รัฐั บาลและผู้เ�้ กี่ย� วข้อ้ งชนิดิ อยากกินิ เลือื ดกินิ เนื้้อ� คนจนๆ หาเช้า้ กินิ ค่ำำ�� แต่่ละวันั ไม่่พอจะใช้้จ่า่ ยอยู่�แล้้วยัังถููกตัดั ช่่องทางทำำ�กิินอีกี แต่่อย่่างที่่เ� ขาว่า่ Stand By Youth 54

วารสารเคยี งข้างสทิ ธเิ ดก็ และเยาวชน วิกิ ฤติมิ ักั มาพร้อ้ มโอกาสเสมอ เมื่่อ� หน้า้ กากอนามัยั และแอลกอฮอล์ล์ ้า้ งมือื เป็น็ สิ่่�งจำำ�เป็็นต้้องใช้้สำำ�หรัับป้้องกัันไวรััส เธอรีีบกัักตุุนชนิิดเที่่�ยวตะเวนเข้้าออกทุุก ร้้านสะดวกซื้�อ ร้้านเภสััชต่่างๆ เพื่่�อกว้้านเก็็บหน้้ากากอนามััยและแอลกอฮอล์์ ทำำ�ความสะอาด มีแี ค่ไ่ หนเอาหมด สำำ�หรับั เปิดิ ขายออนไลน์ไ์ ลฟ์ส์ ดทางไลน์แ์ ละ เฟซบุ๊๊�ค ตอนแรกๆ ผู้้�คนยัังไม่่แตกตื่่น� แต่เ่ ดี๋๋ย� วสักั พัักสิ่่�งเหล่า่ นี้้จ� ะกลายเป็น็ ของ ขาดตลาดและหายากแน่่นอน วิิภาเรีียนรู้้�หลัักการนี้้�ตั้้�งแต่่สมััยน้ำำ��ท่่วมใหญ่่ปีี 54 ตอนนั้้น� เธอพลิิกวิกิ ฤติเิ ป็น็ รายได้อ้ ย่่างงาม ลงทุุนซื้อ� เรือื พลาสติิกลากรัับส่่ง คนจากหน้้าถนนใหญ่่เข้้าในซอย ราคาเรีียกเอาได้้ชนิิดมััดมืือชก ยามปกติิค่่า วิินมอเตอร์์ไซค์์จากปากถนนใหญ่่ถึึงก้้นซอยแค่่สามสิิบบาท แต่่พอน้ำำ��ท่่วมค่่า โดยสารลากเรืือเธอเรีียกราคาถึึงเที่่�ยวละสามร้้อยบาท วัันหนึ่่�งได้้สัักสี่่�-ห้้าเที่่�ยว ก็็สบายแล้้ว ราคาหน้้ากากอนามััยจากร้้านสะดวกซื้�อแพ็็คละยี่ �สิิบบาทมีีสามชิ้�น แอลกอฮอล์์ราคาขวดละห้้าสิิบบาท แต่่พอเกิิดกระแสไวรััสติิดรุุนแรงจากคนสู่� คน แค่่ข้้ามคืืนทุุกร้้านสะดวกซื้�อไม่่มีีหน้้ากากขาย ผู้�้คนแตกตื่่�นกัันแห่่ซื้�อ วิิภา เลยฟันั กำ�ำ ไรเหนาะๆ ไลฟ์ส์ ดขายหน้า้ กากได้แ้ พ็ค็ ละห้า้ สิบิ บาท แอลกอฮอล์ข์ าย ขวดละสามร้อ้ ยบาท คนอื่น� อาจกลัวั ไสรัสั โคโลน่า่ สายพันั ธุ์�ใหม่ก่ ันั จ้า้ ละหวั่น� แต่่ สำ�ำ หรัับวิภิ ามัันคือื โอกาสให้เ้ ธอกอบโกยกำำ�ไรอย่า่ งงาม อย่า่ งที่่เ� ขาบอก น้ำ�ำ� ขึ้�้นให้ร้ ีบี ตักั ตอนน้ำำ��ท่่วมวิิภาลากเรือื รับั จ้้างทำ�ำ เงินิ ได้้ แค่ช่ ่่วงน้ำ��ำ มาแรกๆ เท่า่ นั้้�น พอนานเข้้ามีรี ถทหารคอยรัับส่่งคนเข้า้ ออกในซอย ฟรีี รายได้้หายวููบชั่�วพริิบตา ต้้องหัันไปทำ�ำ อย่่างอื่�นต่่อ รัับจ้้างเก็็บขยะ ขััดพื้้�น บ้า้ น ซ่อ่ มรั้ว� บ้้านไปตามเรื่อ� ง ครั้ง� นี้้ก� ็็เหมือื นกันั แม้ว้ ิภิ าจะรีบี เร่ง่ กักั ตุนุ หน้้ากาก และแอลกอฮอล์ข์ นาดไหน แต่ด่ ้ว้ ยทุนุ น้อ้ ยมีหี รือื จะสู้น้� ายทุนุ ใหญ่ร่ ะดับั คนสนิทิ Stand By Youth 55

วารสารเคียงข้างสิทธเิ ด็กและเยาวชน นักั การเมืืองที่่ก� ว้า้ นซื้อ� กัักตุุนเป็น็ โกดัังกันั เลยทีีเดียี ว กระทั่่�งถููกจับั ได้ก้ ลายเป็็น ข่่าวใหญ่โ่ ตครึึกโครม เจ้า้ ตััวต้อ้ งออกมาแก้ข้ ่่าวกันั จ้้าละหวั่น� ทำ�ำ ให้้ผู้�้คนเริ่�มต่อ่ ต้า้ นพ่อ่ ค้า้ แม่ค่ ้้าหน้า้ กากอนามััยขายเกินิ กำ�ำ ไรหัันไปใช้้หน้้ากาผ้้าแทน แต่ว่ ิิภา โชคร้า้ ยตรงที่่ว� ่า่ ก่อ่ นหน้า้ นี้้ด� ้ว้ ยอารามความโลภ เอาเงินิ รายได้ท้ ุกุ บาททุกุ สตางค์์ ที่่�อุุตส่่าห์์ขายเก็็งกำ�ำ ไรมาแต่่แรก ทุ่�มซื้�อหน้้ากากและแอลกอฮอล์์ทางออนไลน์์ ล็็อตสุุดท้้ายชนิิดเทหมดหน้้าตัักหวัังเอากำ�ำ ไรมหาศาล ถึึงตอนนี้้�เธอไม่่ต่่างนััก พนันั ที่่ม� ักั แพ้พ้ ่า่ ยหมดตัวั เอาตาสุดุ ท้า้ ย เมื่่อ� ผู้ค้� นหันั ไปใช้ห้ น้า้ กากผ้า้ กันั มากขึ้น้� ประหยััดกว่่า ซัักใช้้ซ้ำ�ำ� ได้้ มีกี ารตั้้ง� ชุุมนุุมอาสาสมัคั รเย็็บหน้า้ กากแจกฟรีีตามที่่� ต่า่ งๆ ในที่่�สุดุ วิิภาต้อ้ งนำำ�สินิ ค้า้ มาขายแบบถููกๆ ทางออนไลน์์ ชนิดิ อ้อ้ นวอนให้้ ซื้�อ แลก แจก แถมกันั เลยทีเี ดียี ว ถึึงกระนั้้�นก็ย็ ัังเรีียกทุุนคืนื กลับั มาไม่่ได้้ กระทั่่�งสถานการณ์์ไวรััสโควิิด 19 แพร่่ระบาดร้้ายแรงถึึงที่่�สุุด ทั่่�วโลกมีี ประชากรติิดเชื้�อและเสีียชีีวิิตเหมืือนใบไม้้ร่่วง บางประเทศหมอต้้องเลืือกชีีวิิต คนไข้้ เอาชีวี ิติ คนหนุ่�มสาวไว้้ ปล่อ่ ยให้ค้ นอายุมุ ากจากไป รักั ษาไม่ท่ ันั บุคุ ลากร ทางการแพทย์์และสถานพยาบาลไม่่พอ คนติิดเชื้�อรายวัันเป็็นพัันเป็็นหมื่่�น รััฐบาลไทยจำ�ำ ต้้องประกาศ พ.ร.ก.ฉุุกเฉิิน และเคอร์์ฟิิวตามลำ�ำ ดัับ ห้้ามคนเดิิน ทางข้้ามจัังหวััด ห้้ามกิิจกรรมชุุมนุุมคนทั้้�งหมด ให้้อยู่�และออกนอกเคหสถาน ตามเวลากำ�ำ หนด ร้า้ นสะดวกซื้อ� เปิดิ -ปิดิ เป็น็ เวลาอย่า่ งไม่เ่ คยมีมี าก่อ่ น โรงเรียี น เลื่่�อนเปิิดเทอม ห้้างสรรพสิินค้้าใหญ่่ทุุกห้้างงดให้้บริิการ ท่่าอากาศยานปิิด ขนส่ง่ ระหว่่างจัังหวัดั ปิดิ ถึึงตอนนี้้�ประชาชนหลายส่่วนมีผี ลกระทบ โดยเฉพาะ ประชากรที่่�มีีรายได้้น้อ้ ย จำ�ำ เป็น็ ที่่�รัฐั จะต้อ้ งมีีมาตรการเยีียวยา น้ำ��ำ ตาเท่่าๆ ปลายนิ้้�วก้้อยเอ่่อท้น้ อยู่่�ริิมเปลือื กตา รอว่่าหากหัวั ใจกลั่่�นเอา ความรู้้�สึึกแร้้นแค้น้ โศกเศร้า้ เพิ่่�มขึ้�้นปริ่�มหนุนุ เนื่่�องขึ้้�นทบท้น้ ทั้้�งหมดจะแตก Stand By Youth 56

วารสารเคียงข้างสทิ ธิเดก็ และเยาวชน ไหลอาบแก้้มหมองทาบคราบเก่า่ อีกี แน่่นอน ค่า่ ห้้องสองเดืือนแล้ว้ ยังั ไม่ไ่ ด้จ้ ่า่ ย เจ้า้ ของผ่อ่ นปรนให้เ้ ห็น็ ว่่าอยู่�ในช่่วงวิกิ ฤติิ แต่ห่ ากเดือื นที่่�สามไม่จ่ ่า่ ยอีกี เขายื่�น คำำ�ขาดให้ย้ ้า้ ยออก ลังั บรรจุสุิ้้น� ค้า้ หน้า้ กากอนามัยั ขวดแอลกอฮอล์ท์ ั้้ง� แบบขวด และแกลลอน สามลัังใหญ่่ๆ ประหนึ่่�งวางทัับชีีวิิตให้้วิิภาเกลีียดแค้้นโชคชะตา ตััวเองเสีียล้้นพ้้น ยิ่ �งตกเย็็นเสีียงลููกน้้อยวััยหกขวบร้้องไห้้โยเยหิิวข้้าว ยิ่ �งทำ�ำ ให้้ หัวั สมองวิิภาเจีียนระเบิดิ ให้ไ้ ด้้ “มึึงหุุบปากได้้ไหม อี้�ลููกจััญไร อีีมารหััวขน !...วัันๆ แหกปากร้้องแต่่จะแดก !” วิภิ าตวาดเสียี งกราดเกรี้ย� วใส่ล่ ููก จนเด็ก็ น้อ้ ยร้อ้ งไห้จ้ ้า้ ตกใจ ห้ว้ งยามปกติิ ลููกของเธอไปกินิ ข้า้ วที่่โ� รงเรียี น มีอี าหารเลี้้ย� งทั้้ง� เช้า้ และเย็น็ อาจเพราะโรงเรียี น ในสังั กัดั กรุงุ เทพมหานครมีงี บประมาณเหลือื เฟือื จากหลายๆ ด้า้ น เม็ด็ เงินิ จึึงตก กระเด็น็ มาถึึงคนชั้�นล่่าง แม้ว้ ่า่ คุุณภาพการศึึกษายังั ลุ่�มๆ ดอนๆ ไล่่หลังั เอกชน อยู่�หลายช่่วงตััวก็็ตามทีี อดอยากปากมอมอย่่างไรแค่่ลููกไปโรงเรีียนก็็อิ่�มท้้อง มิิหนำ�ำ ซ้ำ��ำ ตกเย็็นยัังมีีใส่่ถุุงแจกนัักเรีียนเอากลัับบ้้านอีีก นมมีีให้้กิินฟรีี ช่่วงปิิด เทอมยัังแจกคนละลัังใหญ่่ให้้กิินที่่�บ้้านอีีก แต่่นั่่�นมัันช่่วงปกติิ แต่่พอเกิิดวิิกฤติิ โรคระบาด โรงเรียี นปิดิ หมด โดยมีโี ครงการสวยหรููจากทุ่�งลาเวนเดอร์ใ์ ห้น้ ักั เรียี น เรีียนออนไลน์์ วิิภาถึึงกัับด่่ากราดตั้้�งแต่่ได้้ยิินประกาศวัันแรก จะแดกไปแต่่ละ มื้้อ� ยังั ลำ�ำ บาก ทีวี ีีไม่่มีี จะเอาปัญั ญาไหนหาแท็บ็ เล็ต็ มืือถืือให้้ลููกเรีียน ทำำ�ยัังกะ ให้้ใช้้เน็็ตฟรีี ไอ้ร้ ัฐั บาลเฮงซวย... เด็ก็ น้อ้ ยพอโดนแม่ต่ วาดใส่ร่ ีบี ลนลานเอามือื อุดุ ปากสะอื้น� เบาๆ อย่า่ งตื่่น� ตระหนก มิิใช่่ครั้ง� แรกที่่�วิภิ าเป็น็ แบบนี้้� เธอคุ้�มดีคีุ้�มร้า้ ยเหมืือนคนสองบุุคลิกิ ทั้้ง� ด่่าทั้้ง� ตบตีีจนเด็็กน้อ้ ยไม่่แน่ใ่ จเหมือื นกันั ว่่าแม่่รักั ตัวั เองหรืือไม่่ หลายต่อ่ หลาย Stand By Youth 57

วารสารเคยี งข้างสิทธเิ ดก็ และเยาวชน ครั้�งแอบนึึกน้้อยเนื้้�อต่ำำ��ใจแบบเด็ก็ ๆ ไม่่ได้้ว่่า ตััวเองเหมืือนมิใิ ช่ล่ ููกของแม่่ “อีลี ููกเหี้้ย� สร้า้ งแต่ค่ วามปวดหััวให้้กููทุกุ วันั แล้้วนั่่�นแป้ง้ กููเอาไปทาเล่่นทำำ�ไมงะ ...อี้�เวร หรือื มึึงอยากเป็น็ กะหรี่ต� ั้้�งแต่เ่ ด็ก็ ” คำำ�ด่่าทอ หยาบคาย จากปากวิิภากล่่อมหููลููกอยู่่�ทุุกเมื่่�อเชื่�อวัันจนกลาย เป็น็ ความเคยชินิ ใจน้้อยๆ เริ่ม� แข็ง็ กร้้านเกินิ วััยในที่่ส� ุุด วิิภาไม่เ่ คยดุดุ ่า่ ลููกหาก เย็็นวัันไหนเด็็กน้้อยมีีอะไรติิดมืือมาฝาก ไม่่ว่่าจะเป็็นกระเป๋๋าสตางค์์เพื่�่อนร่่วม ห้อ้ ง กล่อ่ งดินิ สอๆ สวย หรือื แม้แ้ ต่่เครื่อ� งมือื สื่่�อสารราคาแพงๆ เมื่่�อใดที่่ค� รููจัับ ได้เ้ ชิิญวิิภาไปพููดคุุย เธอจะก่น่ ด่า่ ลููกอย่า่ งสาดเสียี เทเสียี แก้้เก้้อ แต่่พอถึึงบ้า้ น เธอบอกลููกให้ร้ ู้้�จัักระมัดั ระวังั ทีีหลัังอย่า่ ให้้ใครจัับได้้อีกี ด้้วยภาวะขาดๆ เกิินๆ ทั้้�งด้้านเศรษฐกิิจครอบครััวและความผีีเข้้าผีีออก ของแม่่ ต่อ่ ให้โ้ รงเรียี นคิดิ หลักั สููตรแผนการสอนดีเี ลิศิ ขนาดไหน ชููธงเอาศีลี ธรรม จริยิ ธรรมนำำ�หน้า้ วิชิ าการติดิ ป้า้ ยใหญ่โ่ ตหน้า้ อาคารเรียี น แต่เ่ ด็ก็ อยู่่�กับั ผู้ป�้ กครอง มากกว่า่ อยู่�โรงเรียี น ลููกของวิภิ าจึึงเปรียี บเสมือื นการเดินิ เข้า้ เดินิ ออกระหว่า่ งโลก สองโลก คือื โลกแบบทฤษฎีี เขียี นตำำ�ราโดยยึึดเอาชีวี ิิตความเป็็นอยู่�คนชั้น� กลาง กินิ อาหารให้ค้ รบห้า้ หมู่� ต้อ้ งกินิ นม กินิ เนื้้อ� สัตั ว์์ แปรงฟันั ก่อ่ นนอนทุกุ ครั้ง� ล้า้ งมือื ให้ส้ ะอาดก่อ่ นกินิ อาหาร ภายในหนังั สือื พ่อ่ แม่ล่ ููกนั่่ง� กินิ ข้า้ วบนโต๊ะ๊ มีจี านผลไม้้ แก้ว้ น้ำ�ำ� ขวดน้ำ��ำ ปลา หมูู ไก่่ สมบููรณ์์พููนสุุข ห้้องกินิ ข้้าวดููสะอาดสะอ้้านมีแี มว น่า่ รัักๆ นอนอยู่่�ข้้างๆ โต๊๊ะ โลกความเป็็นจริิงแค่ข่ ้้าวสัักจานกัับไข่เ่ จียี วก็็หรููหรา แล้ว้ ไม่ม่ ีโี ต๊๊ะกิินข้้าวนั่่�งหลัังงอกัับพื้้น� ห้้องกินิ สองคนกัับแม่่ น้ำ��ำ กดหยอดตู้้� ไม่ม่ ีี แก้้วน้ำ�ำ� เอาปากซดจากขวดโดยตรง นี่่�คืือโลกความเป็็นจริิงที่่�ต้้องเผชิิญอยู่่�ทุุก เมื่่�อเชื่ �อวันั Stand By Youth 58

วารสารเคียงขา้ งสทิ ธิเดก็ และเยาวชน แล้้วที่่�สุุดรััฐก็็คลอดมาตรการเยีียวยาสำ�ำ หรัับผู้�ได้้ผลกระทบ โดยจ่่ายเงิิน ให้้เดืือนละห้้าพัันติิดต่่อกัันสามเดืือน ประชาชนต้้องลงทะเบีียนขอรัับสิิทธิ์� ผ่่านเว็็บไซต์์เราไม่่ทิ้้�งกััน มีีหน่่วยงานมาคััดกรองว่่าใครบ้้างผ่่านได้้รัับสิิทธิ์�เงิิน เยียี วยา โดยจะอัพั สถานะให้ท้ ราบตามลำ�ำ ดับั เหมือื นเห็น็ แสงสว่า่ งปลายอุโุ มงค์์ ในยามวิกิ ฤติสิ ุดุ ขีดี วิภิ ากุลุ ีกี ุจุ อไปยืนื เข้า้ แถวยาวเกือื บสองร้อ้ ยเมตรแต่เ่ ช้า้ เพื่อ่� เปิิดบััญชีีกัับธนาคารตามประกาศร่่วมโครงการ โรคโควิิด 19 อาจน่่ากลััวใน แง่่ติิดง่่ายติิดแล้้วมีีสิิทธิ์�ตายและยัังแพร่่กระจายโรคต่่อคนใกล้้ตััว แถมยัังไม่่มีี วััคซีีนรัักษา ไวรััสติิดแล้้วใช้้เวลาฟัักตััวอย่่างน้้อยๆ สิิบสี่่�วัันถึึงสำ�ำ แดงผล แต่่ กระเพาะคนเราหากไร้อ้ าหารให้เ้ ข้า้ ไปย่อ่ ยแค่ค่ รึ่ง� วันั ก็อ็ อกอาการให้ห้ ููอื้้อ� ตาลาย ไร้เ้ รี่ย� วแรง ทุกุ คนจึึงลืมื การป้อ้ งกันั ไปสิ้้น� ไม่เ่ ว้น้ ระยะห่า่ ง แย่ง่ กดบัตั รคิวิ รอเรียี ก เข้้าเปิิดบััญชีีจนธนาคารแทบแตก เปิิดลงทะเบีียนสองสามชั่�วโมงแรกผู้�้คนแห่่ ลงขอรับั เงิินเยีียวยาจนเว็็บล่่ม ต้อ้ งอดตาหลัับขัับตานอนรอเลยเที่่�ยงคืืนกว่่าจะ ลงได้้ เงิินห้้าพัันมิิใช่่น้้อยๆ แถมได้้ติิดต่่อกัันสามเดืือนรวมแล้้วตั้้�งหมื่่�นห้้า ใน สถานการณ์แ์ บบนี้้�มัันมากพอสำ�ำ หรับั ใช้ข้ ับั เคลื่่อ� นชีีวิติ ได้อ้ ีกี เฮือื กใหญ่่ อย่่างที่่�เพลงว่่า‘หากจะต้้องสููญเสีียทุุกอย่่าง ความหวัังขอเป็็นสิ่่�งสุุดท้้าย ...’ วิภิ าเฝ้า้ รอเฝ้า้ เช็ค็ สถานะตัวั เองในเว็็บไซต์แ์ ทบจะทุกุ ๆ สิบิ นาทีี จากวันั เป็็น อาทิิตย์์ จากอาทิติ ย์์สองอาทิติ ย์์ สถานะเปลี่่ย� นไปหยุดุ ที่่� ‘อยู่�ระหว่า่ งการตรวจ สอบ’ คนอื่น� อัพั สถานะผ่า่ นได้เ้ งินิ กันั ครึึกโครม ยิ่ง� เหมือื นยั่ว� ยุใุ ห้ว้ ิภิ าผิดิ หวังั ผสม เดืือดดาลใจเป็น็ ล้้นพ้น้ และแล้ว้ วันั แห่ง่ ฝันั ดับั สููญสิ้้น� สลายก็ม็ าถึึงเมื่่อ� อัพั สถานะแล้ว้ แจ้ง้ ว่า่ “ตามที่่ท� ่า่ น ลงทะเบียี นเข้า้ ร่ว่ มมาตรการเยียี วยา 5,000 บาท (3 เดือื น) ซึ่ง�่ มีวี ัตั ถุปุ ระสงค์เ์ พื่อ�่ ชดเชยรายได้แ้ ก่ล่ ููกจ้า้ งของสถานประกอบการที่่ไ� ด้ร้ ับั ผลกระทบหรือื ผู้ไ�้ ด้ร้ ับั ผลก Stand By Youth 59

วารสารเคยี งขา้ งสทิ ธเิ ด็กและเยาวชน ระทบอื่�นๆ ของการแพร่่ระบาดของไวรัสั โคโรนา (COVID-19) โดยระบบการคัดั กรองและตรวจสอบสิิทธิพิ บว่า่ ท่า่ นไม่่ได้ร้ ัับสิิทธิิ เนื่่�องจาก ท่า่ นเป็็นเกษตรกรฯ ...” ...................................... แสงสุุดท้้ายลัับหายพ้้นขอบเมืืองไปครู่�ใหญ่่แล้้ว อากาศอบอ้้าวต้้นเดืือน พฤษภาทำ�ำ ให้้ภายในห้้องเช่่าปููนแคบๆ ร้้อนเหมืือนเตาอบ พััดลมคอหัักควรจะ ทำำ�หน้้าที่่�ของมัันต่่อไปได้้หากไม่่ใช่่เพราะเจ้้าของห้้องเช่่ามาปลดหม้้อมิิเตอร์์ ออก ตามกฎโหดที่่ว� ่า่ ไม่จ่ ่า่ ยค่า่ น้ำำ�� ค่า่ ไฟเกินิ สองเดือื นจะถููกตัดั น้ำ��ำ ตัดั ไฟ วิภิ าทั้้ง� ค้า้ งค่า่ เช่า่ ห้อ้ งทั้้ง� ค่า่ ไฟค่า่ น้ำำ�� ไม่ม่ ีขี ้อ้ อ้า้ งอะไรที่่จ� ะวิงิ วอนขอความเมตตาได้อ้ ีีก ต้อ้ งยอมกล้ำ��ำ กลืนื รับั ชะตากรรม ประทังั ชีวี ิติ อยู่�ได้ท้ ุกุ วันั ด้ว้ ยอาหารโรงทานจาก วััดใกล้้ๆ ห้อ้ งน้ำ�ำ�ใช้ใ้ นวัดั ใช้้ปลั๊๊ก� ไฟวััดชาร์ต์ แบตตารี่�มือื ถือื หายใจรวยรินิ อยู่�ไป วัันๆ อย่่างสิ้้�นหวังั และชิงิ ชัังชีีวิิต หากความอดทนในชีวี ิติ วิภิ าคือื เทียี นไข ตอนนี้้เ� ปลวไฟได้ไ้ หม้เ้ ลียี เล็ม็ เนื้้อ� เทียี นมาจนวาระสุดุ ท้า้ ยแล้ว้ รอไส้้ล้้มมอดดัับทัับน้ำ��ำ ตาจบสิ้้น� มืดื มนตลอดกาล เธอปรารถนาหยุดุ ลมหายใจตัวั เองไว้แ้ ค่น่ ี้้� หยุดุ ทุกุ สิ่่ง� ทุกุ อย่า่ งในชีวี ิติ ไม่ร่ ้อ้ น ไม่่ หิวิ ไม่จ่ น ไม่ค่ าดหวังั ไม่ส่ิ้้น� หวังั อะไรอีกี เธอถููกความทุกุ ข์เ์ ท่า่ ภููเขาบดบังั ปัญั ญา ปิดิ ทางออกทุุกช่อ่ งมองไม่เ่ ห็็นกระทั่่�งร่่างลููกน้อ้ ยพริ้้�มหลับั อยู่่�ข้า้ งๆ ควายตายจะน่่ากลััวสัักแค่่ไหนเชีียว วิิภากััดฟััดกรอด เดิินไปปลดเชืือก ไนลอนที่่�ใช้้ขึึงเป็็นราวแขวนเสื้้�อผ้้ามาถืือไว้้ในมืือ เพดานห้้องไม่่มีีที่่�สำำ�หรัับผููก เชืือกได้้ เธอจึึงเลือื กผููกกับั ซี่ล� ููกกรงเหล็ก็ กรอบหน้า้ ต่า่ ง เมื่่อ� ใจต้อ้ งการตาย จะยืนื ผููกหรือื นั่่ง� ผููกจุดุ หมายก็ไ็ ม่ต่ ่า่ งกันั ข่า่ วคนนั่่ง� ผููกคอตายมีใี ห้เ้ ห็น็ อยู่่�บ่อ่ ยๆ วินิ าทีี Stand By Youth 60

วารสารเคยี งขา้ งสทิ ธเิ ด็กและเยาวชน นั้้�นวิิภาไม่่คิิดอะไรทั้้�งนั้้�น ไม่่คิิดถึึงหน้้าไม่่คิิดหลััง คิิดแต่่เพีียงขอยุุติิชีีวิิตบััดซบ นี้้เ� สียี สักั ทีี เริ่�มจากความรู้้�สึึกทั้�งหมดถููกบีีบอััดแน่่น สมองอื้�อ สายตาพร่่า พราย ทุุรนทุุราย ความมุ่�งมั่�นเดิิมต้้องหยุุดลมหายใจตััวเองให้้ได้้เร็็วที่่�สุุด มัันจะทรมานสัักแค่่ไหนเชีียว คนอื่�นทำำ�กัันออกจะเกร่่อไป เสี้้�ยววิินาทีีระหว่่าง สััมปชััญญะสุุดท้้ายจะดัับวููบนิิรัันดร์์ ช่่างยาวนานราวหนึ่่�งอายุุขััย ภาพจำำ�ครั้�ง เก่่าๆ ผุุดรััวขึ้้�นในมโนสำำ�นึึกเหมืือนฉายภาพสไลด์์อััตราเร็็วสุุด ‘ไม่่นะไม่่...ฉััน ต้้องการเห็น็ แต่ภ่ าพดีๆี ในชีีวิติ อย่่าๆๆๆ นะ ไม่่เอาภาพตอนจับั ลููกหมาเพศเมีีย ยัังไม่่ลืืมตาไปทิ้้�งบ่่อปลา ไม่่เอาภาพนี้้� ตอนนั้้�นฉัันยัังเด็็ก ยัังไม่่รู้้�ผิิดชอบชั่�วดีี ไม่่ๆๆๆ นะ ไม่เ่ อาภาพขโมยกระเป๋า๋ สตางค์ค์ รููประจำำ�ชั้้�น ไม่่เอาภาพมีีดจี้�แม่ค่ ้า้ หัวั รุ่�งชิิงทรัพั ย์.์ ..ไม่เ่ อาภาพทำำ�แท้ง้ ไม่่ๆๆๆๆๆ ทำ�ำ ไมไม่ม่ ีีภาพดีๆี ขึ้น้� ในสมองฉััน เลย ต้้องมีบี ้้างสิินา... ชีีวิติ คนคนหนึ่่ง� ไม่่มีเี รื่�องดีใี ห้้นึึกถึึงก่่อนตายบ้้างเชีียวหรือื ...’ วิภิ าดิ้้น� รนทุรุ นทุรุ าย พยายามบังั คับั ภาพในสมองสุดุ ท้า้ ยให้น้ ึึกถึึงเรื่อ� งดีๆี แต่ค่ วามรู้�้สึกเจ้า้ กรรมกลับั ทรยศผุดุ แต่เ่ รื่อ� งร้า้ ยๆ ย้ำ�ำ�เวียี นวนไม่รู่้จ�้ บ แต่แ่ ล้ว้ ก่อ่ น ทุุกอย่่างจะดับั วููบเหมือื นไส้ใ้ นหลอดไฟแบบกลมขาด พลันั เสียี งหนึ่่ง� ได้ด้ ังั ขึ้้น� “แม่่จ๋า๋ แม่่เป็น็ ไร...” คล้า้ ยๆ คนกำำ�ลังั จมน้ำ��ำ แล้ว้ จู่�ๆ มือื ตะเกียี กตะกายควานคว้า้ ขอนไม้เ้ อาไว้้ ได้ใ้ นวินิ าทีสี ุดุ ท้า้ ย วิภิ าทะลึ่่ง� ร่า่ งเฮือื กสู้แ้� รงกระซากจากเชือื กไนลอนรัดั คอ เธอ หายใจถี่่�ๆ เอาออกซิเิ จนเข้้าปอด หน้้าแดงก่ำ��ำ น้ำ�ำ�มููกน้ำ�ำ�ตาไหล รีีบยกสองมืือขึ้้�น ปลดเชืือกออกจากลำำ�คอ Stand By Youth 61

วารสารเคยี งขา้ งสิทธเิ ดก็ และเยาวชน เมื่่�อผ่า่ นพ้น้ วิินาทีวี ิิกฤติิมาได้้ วิิภาดึึงร่่างลููกน้อ้ ยมากอดแนบอกแล้ว้ ร้้อง ไห้้ปริ่ม� ๆ ขาดใจอีีกครั้ง� ความไร้เ้ ดีียงสาคือื เกาะคุ้�มกันั ใจให้้เด็ก็ น้อ้ ยมองไม่่เห็็น ความเป็น็ ความตายอะไร ไม่รู่้�้ ด้ว้ ยซ้ำ�ำ�ว่า่ ที่่แ� ม่ท่ ำ�ำ นั้้น� คือื ต้อ้ งการหนีปี ัญั หาทุกุ อย่า่ ง หนีีความจน หนีหี นี้้ส� ิิน หนีภี าระ หนีแี ม้้กระทั่่ง� ลููกอย่า่ งเธอ “เมื่่อ� ไหร่โ่ รงเรียี นจะเปิิดละแม่่ หนููอยากไปโรงเรียี น...” เสียี งใสๆ ซื่อ� ๆ ของลููกน้อ้ ย ปลุกุ ความคิดิ บางอย่า่ งให้ว้ ิภิ า เหมือื นเกิดิ แสง สว่า่ งวาบขึ้น้� ในหัวั จริงิ ด้ว้ ย ตอนนี้้เ� กิดิ โรคระบาดไปทุกุ หย่อ่ มหญ้า้ โรงเรียี น ห้า้ ง ร้า้ น ตลาด ที่่ไ� หนๆ ก็็ปิดิ หมด แต่ม่ ีีอาชีีพหนึ่่ง� ที่่เ� ด็็กๆ ในช่่วงโควิิดพึึงทำำ�ได้้ และ อาจทำำ�ได้ด้ ีีด้ว้ ย รุ่่�งขึ้้�นอีีกวัันวิิภาแต่่งตััวชุุดนัักเรีียนให้้ลููกน้้อยอย่่างเรีียบร้้อย ก่่อนจููงมืือ ไปยัังสะพานสกายวอล์์ค หน้้าห้้างสรรพสิินค้้าย่่านกลางเมืือง เอาหน้้ากากทั้้�ง แบบผ้้าและแบบกระดาษที่่�เหลืือค้้างให้้ลููกยืืนตะโกนขายชาวบ้้านสััญจรไปมา ผลปรากฏว่่าแค่่ค่่อนวัันเท่่านั้้�นสิินค้้าที่่�เตรีียมมาหมดเกลี้้�ยง ขากลัับวิิภาเดิิน จููงมือื ลููกด้ว้ ยใบหน้า้ เอิบิ อิ่ม� พร้อ้ มๆ กับั ชาวบ้า้ นหลายคนไปบนสกายวอล์ค์ แสง สุุดท้้ายสาดทอฉายมาระหว่่างตึึกใกล้้ๆ ทาทาบกระทบร่่างวิิภาปรากฏเป็็นเงา อีีกด้า้ น เห็็นจมููกยาวงองุ้�ม ผมเผ้้าสยายบานใหญ่่โต คางยื่�นออกมาผิดิ รููป และ ยิ่ง� วิิภาสวมหมวกผ้า้ ไว้้บนหัวั เงาสะท้้อนทำ�ำ ให้้เห็น็ แหลมยาว เหมืือนแม่ม่ ดใน นิิทานฝรั่�งไม่่มีีผิิด จนชายวััยกลางคนท่่าทางใจดีีคนหนึ่่�งสัังเกตเห็็นเข้้า เอ่่ยกัับ ลููกวิภิ าแบบหยอกว่า่ หนููๆ ดููเงาของแม่ห่ นููสิิ เหมือื นแม่ม่ ดเปี๊๊ย� บเลย.... เด็ก็ น้อ้ ย รีบี หันั ไปดููตามที่่ช� ายคนนั้้น� บอก แต่เ่ ธอไม่เ่ ห็น็ อะไร เห็น็ เพียี งเงาสีเี ทาๆ ธรรมดา ทั่่�วไป...เท่า่ นั้้�น. Stand By Youth 62



วารสารเคยี งขา้ งสทิ ธิเดก็ และเยาวชน โคโรนา่ ไวรสั 2019 กับการเปลี่ยนแปลง ครง้ั สำ�คัญต่อระบบอดุ มศึกษาไทย ในชว่ งปลายเดอื นธันวาคม ก า ร เ รี ย น ข อ ง นั ก ศึ ก ษ า ร ะ ดั บ ปี 2019 ถึงมกราคมปนี ้ี ประเด็นการ มหาวทิ ยาลยั ในชว่ งโควดิ -19เปน็ ประเดน็ ท่ี เกยี่ วกบั ทางดา้ นสภาพจติ ใจของนกั ศกึ ษา แพร่ระบาดอย่างรุนแรงของเชื้อโคโรน่า ซึ่งได้รับผลกระทบในการเปล่ียนแปลงรูป ไวรัส 2019 ในมณฑลอู่ฮ่ัน ประเทศจีน แบบการเรียนและกระบวนการเพิ่มทักษะ ได้สร้างความต่ืนตระหนกและนำ�ไปสู่การ องคค์ วามรตู้ า่ งๆ จากมมุ มองในวงสนทนา ปรับเปล่ียนกิจกรรมของมนุษย์ เม่ือเช้ือ สามารถสะท้อนถึงความรู้สึก แบ่งได้ 4 โควดิ -19 ไดก้ ระจายจากนกั ทอ่ งเทย่ี วสคู่ น ประเภท ดังน้ี หนึ่ง ความเครียดที่เกดิ จาก ไทยท�ำ ใหภ้ าครฐั และหนว่ ยงานเอกชนออก กรณีท่ีนักศึกษาคนหนึ่งในกลุ่มท่ีบ้านไม่มี มาตรการ Social Distancing ในสถานทที่ ่ี ระบบสัญญาณอินเทอร์เน็ตจึงทำ�ให้ต้อง ผคู้ นรวมตวั กนั เปน็ จ�ำ นวนมาก โดยเฉพาะ เร่งติดตั้งระบบและเกิดภาระทางการเงิน อยา่ งยงิ่ มหาวทิ ยาลยั ในประเทศไทยทีต่ อ้ ง กับครอบครัว มากไปกว่านั้นเนื้อหาที่อัด ปรับเปลี่ยนรปู แบบการเรยี นจาก offline สู่ แน่นของรายวชิ าตา่ งๆซึ่งอาจารยค์ าดหวัง online การเตรยี มกระบวนการดงั กลา่ วโดย ใหจ้ บบทเรยี นภายในปกี ารศกึ ษาที่ 2/2562 ไมไ่ ดว้ างแผนมากอ่ นเปน็ ทแ่ี นน่ อนวา่ ยอ่ ม และขาดการปฎิสัมพันธ์กับผู้สอนเป็น มีความผิดพลาดเกิดขึ้น ซึ่งส่ิงน้ีได้นำ�มา สาเหตทุ ท่ี �ำ ใหเ้ กดิ ความเครยี ดกบั นกั ศกึ ษา สู่การบ่ันทอนอารมณ์จิตใจและสิทธิ์ของ เช่นเดียวกัน นอกจากน้ีความเครียดท่ีเกิด นักศึกษาในการเข้าถึงการเรียนการสอน กับนักศึกษาสายวิทยาศาสตร์สุขภาพที่ ทมี ของพวกเราได้จัดท�ำ Workshop เพ่ือ ต้องเรียนวิชาปฏิบัติการทางวิทยาศาสตร์ สะท้อนเสียงของนักศึกษาโดยแบ่งเป็น ทำ�ให้ถูกยกเลิกนำ�มาสู่การเข้าใจเนื้อหา 3 ประเด็นสำ�คัญดังน้ี สภาพจิตใจของ ท่ียากย่ิงขึ้น สอง ความเหงาเน่ืองจาก นักศึกษากับการเรียนในรูปแบบออนไลน์ ขาดการติดต่อส่ือสารกับเพ่ือนๆเพื่อแลก เมอ่ื อยทู่ บี่ า้ น อปุ สรรคในการเรยี นและการ เปลยี่ นและปรกึ ษาการเรยี น น้อยลงถึงแม้ สอบ สิทธิ์ที่ถูกพรากและข้อเรียกร้องของ จะมีเทคโนโลยีการส่ือสารเข้ามาแทนที่ นกั ศกึ ษาในช่วงโควดิ Stand By Youth 64

วารสารเคียงข้างสิทธิเดก็ และเยาวชน ก็ตาม สาม ไม่มีสมาธิในการเรียนเพราะไม่จดจ่อกับการเรียนเนื่องจากคนใน บ้านส่งเสียงดัง อินเทอร์เนต็ ท่ีใชใ้ นการเรียนไมม่ ีเสถียรภาพ ส่งิ แวดลอ้ มท่ีบ้าน ไมเ่ หมาะกบั การเรยี นหนงั สอื และความงว่ งนอนทม่ี าจากเสยี งและประสทิ ธภิ าพ ในการสอนของอาจารย์ลดลง ท้ายท่ีสุดคือความกังวลเป็นเหตุจากอารมณ์ แปรปรวนเพราะไม่มีพ้ืนท่ีให้ระบายความเครียด สัญญาณอินเทอร์เน็ตท่ีไม่ เสถียรส่งผลต่อการส่งงานและการบ้านท่ตี รงต่อเวลา บางวิชาเปล่ียนรูปแบบ การเก็บคะแนนส่งผลต่อผลการเรียน จากเหตุผลท่ีกลุ่มนักศึกษาได้สะท้อน ถึงอารมณ์และความรู้สึกดังกล่าวล้วนเป็นปัจจัยสำ�คัญที่ทำ�ให้การเรียนของ นกั ศกึ ษามหาวทิ ยาลยั มปี ระสทิ ธภิ าพลดลง การหาแนวทางแกไ้ ขโดยการปรกึ ษา กบั อาจารย์และความเข้าใจของผู้ใหญ่จงึ เป็นสิ่งที่พึงกระท�ำ ย่ิง Stand By Youth 65

วารสารเคยี งข้างสิทธเิ ด็กและเยาวชน สถานการณ์์การแพร่่ระบาดของ ซึ่ง�่ นักั ศึึกษาบางคนมีไี ม่เ่ พียี งพอ ประการที่่� สอง คืือ การประชาสััมพัันธ์์ด้้านการเรีียน เชื้�อโควิดิ -19 ในรายวิิชาต่่าง ๆ มีีปััญหา ดัังตััวอย่่างที่่� ทำ�ำ ให้ม้ หาวิทิ ยาลัยั ต้อ้ งปรับั การเรียี น เห็น็ ได้ช้ ัดั คือื นักั ศึึกษาไม่ท่ ราบว่า่ อาจารย์์ จะเริ่ม� มีกี ารเรียี นการสอนออนไลน์เ์ วลาใด การสอนในห้้องเรีียนมาสู่ �ระบบออนไลน์์ เพราะไม่่ได้้แจ้้งข้้อมููลไว้้ชััดเจน ประการ เป็็นที่่�ปฎิิเสธไม่่ได้้ว่่ารููปแบบการเรีียน ที่่�สาม คืือการส่่งข้้อสอบไม่่ตรงตามเวลา การสอนแบบใหม่่ได้้ทำ�ำ ให้้เกิิดอุุปสรรค กำำ�หนดเนื่่�องจากสััญญาณอิินเทอร์์เน็็ต กัับการเรีียนและการสอบ จากกลุ่�มความ ขััดข้้องหรืือไม่่เสถีียร ประการสุุดท้้าย คืือ คิิดเห็็นของนัักศึึกษาได้้บอกถึึงปััญหาใน สิ่่ง� แวดล้อ้ มไม่เ่ หมาะต่อ่ การเรียี นการสอบ สถานการณ์์นี้้�ว่่า ประการแรก คืือ ความ อาทิเิ ช่น่ ในกรณีที ี่่ม� ีเี สียี งดังั และเสียี งแทรก ไม่่พร้้อมในด้้านเทคโนโลยีีของอาจารย์์ เข้้ามาในพื้้�นที่่ท� ี่่ม� ีกี ารเรีียนการสอบ คนใน และผู้้�เรีียน ได้้แก่่ ไฟล์์ที่่�เป็็นสื่่�อการเรีียน บ้้านเดิินไปมาอยู่�ตลอดเวลา จะเห็็นได้้ การสอนมีีปััญหา อิินเทอร์์เน็็ตขััดข้้องใน ว่่าการเรีียนออนไลน์์ของนัักศึึกษาในช่่วง ขณะที่่เ� รียี น การสอบบางครั้ง� จำำ�เป็น็ ต้อ้ งใช้้ โควิิด-19 ทำำ�ให้้เกิดิ ปััญหาและอุปุ สรรคซึ่่�ง เครื่�องมือื อิเิ ล็็กทรอนิกิ ส์ห์ ลายเครื่อ� ง Stand By Youth 66

วารสารเคียงขา้ งสทิ ธิเดก็ และเยาวชน ขััดขวางการได้้รัับความรู้�ของนัักศึึกษา ดัังนั้้�นสิิทธิิที่่�ได้้รัับการเยีียวยาและ การเตรีียมพร้้อมการเรีียนการสอนอย่่างรอบด้้านจากมหาวิิทยาลััยเป็็นสิ่่�ง ที่่�จำำ�เป็็นอย่่างยิ่่�ง ในหลาย ๆ มหาวิิทยาลัยั มีีการให้้สวััสดิิการแก่น่ ักั ศึึกษาซึ่ง่� เป็น็ สิทิ ธิ์�ที่ค� วร ได้ร้ ับั ในช่ว่ งการแพร่ร่ ะบาดของเชื้อ� ไวรัสั โควิดิ -19 อย่า่ งไรก็ต็ ามการได้ร้ ับั สิทิ ธิ์์�ดังั กล่า่ วยังั ไม่ค่ รอบคลุมุ ถึึงสิ่่ง� พื้้น� ฐานที่่น� ักั ศึึกษาควรได้ร้ ับั และก่อ่ ให้เ้ กิดิ ปัญั หาขึ้น้� ดั่่�งเช่่นปััญหาในการขอรับั เครื่�องมืือเทคโนโลยีีที่่ใ� ช้ใ้ นการศึึกษา ได้แ้ ก่่ การยืมื โน้้ตบุ๊�กเพื่่�อการศึึกษาออนไลน์์มีีไม่่เพีียงพอกัับทุุกคณะ ซิิมการ์์ดรายเดืือนของ นักั ศึึกษาไม่ส่ ามารถเชื่อ� มต่อ่ กับั อินิ เทอร์เ์ น็ต็ ระบบการขอรับั อิิน�ิ เตอร์เ์ น็ต็ ขัดั ข้อ้ ง อีีกสิ่่�งหนึ่่�งที่่�เกิิดขึ้�้นคืือปััญหาในการขอรัับทุุนการศึึกษา ที่่�มีีการยื่ �นเอกสารซึ่�่งมีี กระบวนการซัับซ้้อนและทุุนการสนัับสนุุนการศึึกษาที่่�ให้้แต่่ละช่่วงเวลาไม่่เท่่า กันั และท้้ายที่่ส� ุุดคืือส่่วนลดค่่าเทอมในแต่ล่ ะคณะที่่ม� ีสี ััดส่ว่ นที่่ไ� ม่เ่ ป็น็ ธรรม Stand By Youth 67

วารสารเคียงขา้ งสิทธเิ ด็กและเยาวชน ดัังเช่น่ คณะ A จ่า่ ยค่า่ เทอมมากกว่า่ คณะ B แต่ไ่ ด้ส้ ่ว่ นลดค่า่ เทอม 5,000 บาท เท่่ากันั การสะท้อ้ นปััญหาของกลุ่�มนักั ศึึกษา ทำำ�ให้พ้ วกเราได้้เข้า้ ใจถึึงปัญั หาที่่� หลากหลายและบริิบทการใช้้ชีีวิิตของนัักศึึกษาแต่่ละคนที่่�แตกต่่างกััน อย่่างไร ก็ต็ ามสิทิ ธิใิ นการเข้า้ ถึึงการเรียี นการสอนของ นักั ศึึกษายังั เป็น็ สิ่่ง� ที่่จ� ำำ�เป็น็ อย่า่ ง ยิ่ �งที่่�มหาวิิทยาลััยควรให้้ความช่่วยเหลืือและครอบคลุุมถึึงนัักศึึกษาทุุกคนเพื่�่อ ให้้ได้้รัับสิิทธิ์�อย่่างเท่่าเทีียมกััน โดยมีีเป้้าหมายเพื่�่อให้้ได้้ประสิิทธิิภาพสููงสุุดที่่� จะเข้า้ ถึึงการเรีียนรู้�้ Stand By Youth 68



วารสารเคยี งข้างสิทธิเด็กและเยาวชน บัณฑิตจบใหมจ่ ากร้ัวมหาวิทยาลัย สูโ่ ลกแห่งการทำ�งานในช่วงโควดิ -19 เมื่่อ� ถึึงเดือื นพฤษภาคมในทุกุ ๆ ปีี นัักศึึกษาชั้�นปีที ี่่� 4 หลาย ๆ คนกำ�ำ ลัังเร่่ง ทำ�ำ เรื่อ� งเอกสารเพื่อ�่ ที่่จ� ะจบการศึึกษาและมีคี วามฝันั ก้า้ วเดินิ ต่อ่ ไปเพื่อ�่ ทำ�ำ หน้า้ ที่่� ของตนเองในการเป็น็ พละกำำ�ลัังของประเทศชาติิ พัฒั นาเศรษฐกิิจ ก้า้ วสู่�ความ เปลี่่�ยนแปลงใหม่่ ๆ ที่่�จะทำำ�ให้้ประเทศก้้าวหน้้าต่่อไปแต่่ถึึงกระนั้้�นในปีีนี้้�ก็็เกิิด เหตุุที่่�ไม่่คาดคิิดหายนะของเชื้�อโคโรน่่าไวรััสส่่งผลกระทบต่่อพลวััตโลกทำ�ำ ให้้ เศรษฐกิิจ การขนส่่ง การท่่องเที่่�ยวและด้้านอื่น� ๆ อีกี หลายประการหยุดุ ชะงักั ซึ่ง่� หลีกี เลี่่ย� งไม่ไ่ ด้ว้ ่า่ ย่อ่ มส่ง่ ผลทางลบต่อ่ นักั ศึึกษาที่่ก� ำำ�ลังั จะจบและคนที่่ก� ำำ�ลังั หา งานทำ�ำ สำ�ำ หรับั บทความนี้้จ� ะทำ�ำ ให้เ้ ข้า้ ใจและตระหนักั ถึึงเหตุผุ ลของเด็ก็ จบใหม่่ ที่่จ� ะก้า้ วสู่�โลกแห่่งการทำำ�งานมากขึ้น้� คำ�ำ ให้ส้ ัมั ภาษณ์์จากนางสาวแพร (นามสมมติ)ิ นางสาวแพร บัณั ฑิติ จบใหม่จ่ ากสาขาวิชิ าภาษาฝรั่ง� เศส คณะศิลิ ปศาสตร์์ มหาวิิทยาลัยั ธรรมศาสตร์์ ได้้ให้ส้ ััมภาษณ์ถ์ ึึงผลกระทบในการหางานทำ�ำ ในช่ว่ ง โควิดิ -19 “เด็ก็ จบใหม่ห่ ลาย ๆ คนได้ว้ าดฝันั ของตนเองเพื่อ�่ ตั้้ง� เป้า้ หมายในชีวี ิติ หลังั จบการศึึกษา นางสาวแพร ต้อ้ งการทำำ�งานในบริิษัทั เอกชนที่่ต� ้้องติดิ ต่่อกับั Stand By Youth 70

วารสารเคยี งขา้ งสทิ ธิเด็กและเยาวชน ชาวต่า่ งชาติิ แต่เ่ มื่่อ� เกิดิ การแพร่ร่ ะบาดของเชื้อ� โคโรน่า่ ไวรัสั ทุกุ สิ่่ง� ที่่� คาดหวังั ไว้้ ล่่มสลายเพราะประเทศต้้องปิิดพรมแดนและการคมนาคมทางอากาศระหว่่าง ประเทศซึ่�่งทำำ�ให้้ชาวต่่างชาติิไม่่สามารถเข้้ามาในประเทศได้้ เธอบอกว่่าเพื่่�อน ของเธอก็เ็ ป็น็ แบบนี้้เ� ช่น่ เดียี วกันั อาทิเิ ช่น่ บางคนไปสมัคั รบริษิ ัทั ในต่า่ งประเทศก็็ ไม่ส่ ามารถเดินิ ทางไปได้เ้ พราะสถานการณ์ก์ ารแพร่ร่ ะบาดของเชื้อ� โคโรน่า่ ไวรัสั หรือื อีกี คนจะไปสมัคั รเป็น็ พนักั งานต้อ้ นรับั บนเครื่อ� งบินิ แต่ก่ ารรับั สมัคั รของสาย การบินิ ต่า่ ง ๆ ถููกปิดิ โดยไม่ท่ ราบว่า่ จะกลับั มาเปิดิ อีกี เมื่่อ� ไหร่่ ความรู้�สึึกของเธอ ตอนนี้้ม� ันั เคว้ง้ คว้า้ งไม่ม่ ีจี ุดุ มุ่�งหมายว่า่ จะไปทำ�ำ งานที่่ไ� หนในอนาคต ความรู้�้ที่ไ� ด้้ รัับมาจากมหาวิทิ ยาลัยั ตลอด 4 ปีกี ็เ็ หมืือนจะจางหายไปทุุกทีี” “การมาของโควิดิ -19 เป็น็ ที่่แ� น่น่ อนว่่าย่่อมทำำ�ให้เ้ ศรษฐกิจิ ในประเทศแย่่ ลงการบริิโภคต่า่ ง ๆ หดตัวั ส่่งผลให้้หลาย ๆ บริิษัทั ต้้องปรัับตััวกับั สถานการณ์ท์ ี่่� เกิดิ ขึ้้น� อาทิิเช่น่ จ้า้ งพนัักงานออกเพื่่�อลดรายจ่่าย ลดเงินิ เดือื นพนักั งานเพื่อ่� ให้้ บริษิ ัทั สามารถอยู่�รอดในภาวะเศรษฐกิจิ ตกต่ำ�ำ� เช่่นนี้้� นางสาวแพรได้เ้ ล่า่ ว่า่ การ สมััครงานในเวลานี้้ม� ีีตำำ�แหน่่งน้้อยมาก ๆ ถึึงแม้จ้ ะมีีการเปิิดรัับ แต่่ส่่วนใหญ่ก่ ็็ เอาคนที่่�มีีประสบการณ์์เคยทำำ�งานมาก่่อน เด็็กจบใหม่่ก็็มีีโอกาสในการได้้รัับ งานน้้อยมาก อย่่างไรก็็ตามหากได้้งานในช่่วงเวลานี้้�ก็็มัักถููกกดเงิินเดืือนซึ่่�งได้้ น้้อยกว่า่ ช่่วงปกติ”ิ เมื่่�อถามถึึงความคาดหวัังให้ร้ ััฐเข้้ามามีีส่ว่ นช่ว่ ยเหลือื เธอก็ต็ อบว่่า “การ ว่า่ งงานของเด็ก็ จบใหม่เ่ ป็น็ สิ่่ง� ที่่ส� ำ�ำ คัญั อย่า่ งยิ่ง� ในการช่ว่ ยเหลือื ของภาครัฐั สิทิ ธิิ ในการมีงี านทำำ�จึึงจำ�ำ เป็น็ สำ�ำ หรับั ประชาชนทุกุ คนเพราะจะทำำ�ให้ท้ ุกุ คนมีเี งินิ เพื่อ�่ เลี้้�ยงปากท้้องครอบครััวและตนให้้อยู่�รอด แต่่การมาของโควิิดได้้ทำ�ำ ให้้การจ้้าง งานน้อ้ ยลงเนื่่อ� งจากเศรษฐกิจิ ของประเทศถดถอย ดังั นั้้น� รัฐั จึึงมีหี น้า้ ที่่ส� ำำ�คัญั คือื Stand By Youth 71

วารสารเคยี งข้างสทิ ธิเดก็ และเยาวชน กระตุ้�นเศรษฐกิจิ ให้ม้ ีกี ารจ้า้ งงาน นางสาวแพรเล่า่ ว่า่ เขาต้อ้ งการให้ร้ ัฐั มีโี ครงการ สำ�ำ หรับั เด็ก็ จบใหม่ห่ รือื คนว่า่ งงานในช่ว่ งนี้้โ� ดย ทำ�ำ งานกับั รัฐั บาลซึ่ง่� เป็น็ งานที่่ส� ่ง่ คนออกไปดููแลพััฒนาชนบท ดิินแดนที่่�ห่่างไกลความเจริิญในประเทศไทยหรืือ ทำำ�ความสะอาดสิ่่�งอำ�ำ นวยความสะดวกหรืือสาธารณููปโภคต่่าง ๆ ของรััฐบาล โดยส่ง่ เสริมิ ให้้คนไร้บ้ ้้านมีงี านทำ�ำ ” เธอยังั บอกอีกี ว่า่ “อยากให้ส้ ถานการณ์ก์ ลับั มาปกติเิ หมือื นเดิมิ เศรษฐกิจิ ในประเทศไม่ห่ ยุดุ ชะงักั อย่า่ งช่ว่ งโควิดิ ช่ว่ งนี้้เ� ธอเองก็ห็ ารายได้พ้ ิเิ ศษโดยการเป็น็ ติวิ เตอร์แ์ ก่น่ ักั เรียี นมัธั ยมในกรุงุ เทพฯ แม้ว้ ่า่ จะไม่ไ่ ด้เ้ งินิ จำำ�นวนมากแต่ก่ ็ส็ ามารถ ทำำ�ให้้เธอจ่่ายค่่าอาหารในแต่่ละวัันได้้ ที่่�อยู่่�ก็็พัักอยู่่�กัับพ่่อแม่่ นอกจากนี้้�แต่่ละ วันั เธอก็เ็ ตรียี มตัวั สอบ DELF ซึ่ง่� เป็น็ ข้อ้ สอบรับั รองที่่ว� ัดั ความสามารถทางภาษา ฝรั่�งเศสเพื่่�อยื่ �นสมััครเข้้าที่่�ทำำ�งานหลัังจากการแพร่่เชื้�อระบาดของโควิิด-19 ได้้ คลี่่ค� ลายลงและเดิินหน้า้ กลัับสู่�โลกแห่่งการทำำ�งานอีีกครั้ง� ” คำ�ำ ให้ส้ ััมภาษณ์จ์ ากนางสาวซาร่า่ (นามสมมติิ) ซาร่า่ คือื บัณั ฑิติ สาวจากคณะบริหิ ารธุรุ กิจิ การบินิ หลักั สููตรนานาชาติขิ อง มหาวิทิ ยาลัยั แห่ง่ หนึ่่�ง ก้้าวออกจากรั้ว� มหาวิิทยาลััยสู่่�ชีีวิิตวัยั ทำำ�งานในช่ว่ งการ แพร่ร่ ะบาดของเชื้อ� โควิดิ -19 เป็น็ ที่่แ� น่น่ อนว่า่ นักั ศึึกษาซึ่ง่� เรียี นสาขาวิชิ าเดียี วกันั กัับเธอจบมาแล้ว้ ต้้องเจอกับั สถานการณ์์ไม่่มีงี าน ซาร่า่ บอกว่า่ “ตนเองก็็ทราบข่่าวการแพร่่ระบาดของเชื้�อโควิิด-19 ตั้้�งแต่่ตอนฝึึกงานที่่� สนามบินิ สุวุ รรณภููมิขิ ณะที่่ก� ำำ�ลังั ศึึกษาอยู่�ในภาคการศึึกษาสุดุ ท้า้ ย แต่ไ่ ม่ค่ าดคิดิ ว่า่ ธุรุ กิจิ การบินิ ระหว่า่ งการบินิ ระหว่า่ งประเทศจะถููกปิดิ น่า่ นฟ้า้ ห้า้ มบินิ ระหว่า่ ง ประเทศเป็็นเวลานานเช่น่ นี้้”� Stand By Youth 72

วารสารเคียงขา้ งสิทธเิ ดก็ และเยาวชน เธอยังั กล่า่ วต่อ่ อีกี ว่า่ “เมื่่อ� สำ�ำ เร็จ็ การศึึกษาปริญิ ญาตรีี ความตั้้ง� ใจของเธอ คือื การทำ�ำ งานเป็น็ เจ้า้ หน้า้ ที่่ใ� นท่า่ อากาศยาน อย่า่ งไรก็ต็ ามการมาของโควิดิ -19 ได้้ทำำ�ให้้ความฝัันของเธอหยุุดชะงัักเพราะตำำ�แหน่่งงานว่่างด้้านธุุรกิิจการบิินที่่� เธอได้้ตั้้�งเป้้าหมายไว้้ต้้องปิิดไม่่รัับพนัักงานเพิ่่�ม ในช่่วงเวลานี้้�เธอกำ�ำ ลัังหางาน ใหม่่แต่่ก็็เกิิดปััญหาขึ้�้นกัับเธอเช่่นเดีียวกััน คืือรายละเอีียดงานและเงิินเดืือนที่่� ปรากฎในเว็บ็ ไซต์ไ์ ม่ต่ รงกับั การให้ข้ ้อ้ มููลของฝ่า่ ยทรัพั ยากรบุคุ คล เธอรู้�สึกสับั สน อย่่างมากและไม่ต่ รงกับั การตััดสินิ ใจของเธอมาก่อ่ นหน้้านี้้”� และเมื่่�อถามถึึงความคาดหวัังที่่�จะให้้รัฐั เข้้ามาช่ว่ ยเธอได้เ้ สนอว่า่ “อยาก ให้ภ้ าครัฐั แจกจ่า่ ยเงินิ กับั ประชาชนทุกุ คนเพื่อ่� บริโิ ภคและใช้ช้ ีวี ิติ ในช่ว่ งโควิดิ -19 ให้ผ้ ่า่ นพ้น้ ไปก่อ่ น สิทิ ธิกิ ารได้ร้ ับั เงินิ จากรัฐั บาลเป็น็ สิ่่ง� ที่่พ� ึึงกระทำ�ำ อย่า่ งยิ่ง� ในห้ว้ ง เวลานี้้� และที่่�สำำ�คัญั คืือควรมีรี ะบบการได้้รับั เงินิ จากรัฐั บาลแบบไม่ยุ่่�งยาก อาทิิ เช่น่ เมื่่อ� รัฐั บาลมีขี ้อ้ มููลในสำำ�นักั ทะเบียี นของประชาชนอยู่�แล้ว้ การประสานงาน กับั ธนาคารต่่าง ๆ เพื่อ�่ โอนเงินิ เข้้าสู่่�บัญั ชีี” ชีวี ิติ ของซาร่า่ นั้้น� ยังั โชคดีเี พราะเธอได้บ้ อกว่า่ “ยังั ดีที ี่่ม� ีคี รอบครัวั สนับั สนุนุ การเงิินแก่่เธอ ถึึงแม้้จะยัังไม่่มีีงาน ความฝัันของเธอเมื่่�อสถานการณ์์โควิิด คลี่่�คลาย เธอยัังคงตั้้�งใจที่่�จะไปทำ�ำ งานด้้านธุุรกิิจการบิินอยู่�เช่่นเดิิมแต่่ต้้อง มั่่น� ใจก่อ่ นว่า่ วัคั ซีนี ที่่ฉ� ีดี เข้า้ ร่า่ งกายมนุษุ ย์เ์ พื่อ�่ ป้อ้ งกันั โควิดิ -19 จะต้อ้ งปลอดภัยั นอกจากนี้้อ� ีกี หนึ่่ง� ความฝันั ของเธอคือื การทำ�ำ งานกับั องค์ก์ ารสหประชาชาติดิ ้า้ น สิทิ ธิิมนุุษยชน มันั คือื ความฝัันตั้้�งแต่ต่ อนอยู่�มหาวิิทยาลััย ที่่�ได้ร้ ่่วมงานกิจิ กรรม อาสาสมััครทำำ�ให้้เธอสนใจงานด้้านนี้้�มากยิ่่�งขึ้น�้ Stand By Youth 73



วารสารเคยี งขา้ งสิทธเิ ดก็ และเยาวชน ฟังเสยี งไครยี ะห์ : เด็กหญิงผตู้ อ่ สเู้ พื่อทอ้ งทะเลจะนะ กลางปี 2563 ที่ผ่านมา หลายคนคงได้เห็นความเคล่ือนไหวของผู้คนจาก อำ�เภอจะนะ จังหวัดสงขลา ท่ีออกมาต่อต้านโครงการเขตอุตสาหกรรมจะนะ หนงึ่ ในประเดน็ ทนี่ า่ จบั ตามองอยา่ งยงิ่ คอื ผนู้ �ำ การเคลอื่ นไหวครงั้ นเี้ ปน็ เดก็ หญงิ อายเุ พยี ง 17 ปี ซึ่งสะท้อนให้เหน็ ถึงพลังของเยาวชนในการมสี ่วนร่วมปกปอ้ ง บ้านเกดิ ของเธอเอง เธอคอื “ไครียะห์ ระหมนั ยะ” เด็กหญงิ ตวั เลก็ ๆ แตห่ ัวใจ ยิ่งใหญ่แห่งชุมชนสวนกง ตำ�บลตลิ่งชัน อำ�เภอจะนะ จังหวัดสงขลา สำ�หรับ บทความนจี้ ะพาไปฟงั เสียงและทำ�ความรู้จักเธอมากขนึ้ Stand By Youth 75

วารสารเคยี งขา้ งสิทธเิ ดก็ และเยาวชน แรงบนั ดาลใจจากความผกู ผนั เมื่�อถามไครียี ะห์ว์ ่า่ มีแี รงบันั ดาล นอกจากความผููกพันั แล้ว้ เธอยังั เล่า่ ใจใดที่่�ผลัักดัันให้้ก้้าวออกมายืืนแนว ถึึงนิิสััยขี้ �สงสััยที่่�ติิดตััวมาตั้้�งแต่่วััยเยาว์์ หน้า้ ของการต่อ่ สู้เ้� พื่อ่� บ้า้ นเกิดิ เธอก็เ็ ล่า่ ให้้ อีีกว่า่ “หนููเป็็นเด็ก็ ขี้�สงสัยั ชอบถาม ชอบ ฟัังด้้วยน้ำำ�� เสีียงที่่�เปี่�ยมไปด้้วยความหวััง หาความรู้้� โดยเฉพาะเรื่�องราวเกี่ �ยวกัับ ว่่า “หนููเกิิดและเติิบโตที่่�นี่่� เป็็นลููกหลาน ชุุมชนตนเอง ทุุกครั้�งที่่�พ่่อเดิินทางไปไหน ชาวประมงมาตั้้�งแต่่วัันแรกที่่�ลืืมตาดููโลก เช่่นไปประชุุมกัับกลุ่�มประชาสัังคมต่่าง ๆ รายได้้ทั้้�งหมดที่่�หล่่อเลี้้�ยงชีีวิิตให้้เติิบโต หนููมัักจะติิดสอยห้้อยตามท่่านไปด้้วย ก็็มาจากการทำำ�ประมง หนููรู้้�สึึกขอบคุุณ เกืือบทุุก ๆ ที่่� หนููได้้ฟััง ได้้เห็็นผู้้�ใหญ่่เขา พระเจ้้ามาก ๆ ที่่�ให้้หนููเกิิดที่่�นี่่� หน้้าบ้้าน ถก เขาพููดถึึงปััญหา ถึึงทางออก ก็็คงได้้ เป็็นชายหาด เปิิดประตููออกไปก็็เจอทะเล ซึึมซัับบรรยากาศเหล่่านั้้�นมาไม่่น้้อย มััน สวย ๆ เป็็นความสงบที่่�หนููคิิดว่่าหาไม่่ได้้ ทำ�ำ ให้้รู้้�กว้้างขึ้้�นและรู้้�ว่่าบ้้านของตััวเอง จากเมืืองใหญ่่ ๆ กำำ�ลังั เผชิญิ กัับอะไร” เราทุกุ คนอยู่่�กันั อย่า่ งอิสิ ระเพราะไม่่ ต้อ้ งเป็น็ ลููกจ้า้ งใคร ทะเลคือื ที่่ท� ำ�ำ กินิ อยาก กินิ ปลา ปูู หมึึก กุ้�ง เราก็ไ็ ด้ก้ ินิ เพราะทะเล ที่่น�ี่่อ� ุดุ มสมบููรณ์์ นี่่แ� หละค่ะ่ คือื ความผููกพันั ที่่ห� นููมีตี ่อ่ ชุมุ ชน ต่อ่ ทะเลจะนะ ทั้้ง� หมดมันั คือื ชีวี ิติ หนููจึึงคิดิ ว่า่ ต้อ้ งปกป้อ้ งชีวี ิติ ของตัวั เอง” Stand By Youth 76

วารสารเคียงข้างสทิ ธิเด็กและเยาวชน ทั้งน้ีน้องไครียะห์เริ่มทำ�กิจกรรมท่ีเคลื่อนไหวเพ่ือชุมชนและท้อง ทะเลจะนะอยา่ ง จรงิ ๆ จัง ๆ มาตั้งแต่ปี 2560 โดยเริม่ ต้นจากการศึกษาและ รวบรวมภมู ปิ ัญญากวา่ 17 ภมู ปิ ัญญาท่ีมอี ยู่ในชุมชนของตนมาทำ�เป็นหนังสือ และสรา้ งกจิ กรรมเผยแพรค่ วามรใู้ หแ้ กผ่ คู้ น เพอื่ สะทอ้ นใหเ้ หน็ วา่ ชมุ ชนของตน มคี วามอดุ มสมบรู ณแ์ ละผคู้ นมกี นิ มใี ช้ อยกู่ นั อยา่ งสงบสขุ ไดโ้ ดยไมจ่ �ำ เปน็ ตอ้ ง พึ่งพาโรงงานอุตสาหกรรมใด ๆ Stand By Youth 77

วารสารเคียงข้างสทิ ธิเด็กและเยาวชน ด้วยศรัทธา และเช่อื มัน่ ในพลังของเยาวชน แววตาทั้�งสองของเธอเต็็มเปี่่�ยม เธอยังั กล่า่ วต่อ่ ไปอีกี ว่า่ “หนููไม่ไ่ ด้จ้ ะ ไปด้้วยความมั่�นใจ ไม่่ว่่าจะเห็็นเธอนั้้�น ขััดขวางการพัฒั นานะคะ แต่ห่ นููคิิดว่่าการ ปรากกฏกายผ่า่ นสื่่อ� ออนไลน์ห์ รือื โทรทัศั น์์ พััฒนาที่่�จะเกิิดขึ้้�นควรคำ�ำ นึึงถึึงสิิทธิิของ ก็็จะเห็็นประกายของความเชื่ �อมั่่�นอัันแรง ชาวบ้้าน ต้้องเปิิดโอกาสให้้เขาได้้เลืือก กล้้าเสมอ ทั้้�งน้ำ��ำ เสีียงที่่�เข้้มแข็็งและมีีพลััง ได้้แสดงออกว่่าต้้องการอะไร อย่่างเช่่น ล้้วนแต่่ชวนให้้ประทัับใจได้้ไม่่น้้อย เธอ โครงการอุตุ สาหกรรมจะนะที่่จ� ะเกิดิ ขึ้น�้ มันั เองกล่า่ วถึึงพลังั ของเยาวชนว่า่ “หนููเชื่อ� มั่่น� อาจสร้า้ งประโยชน์น์ ะ แต่ถ่ ามว่า่ ประโยชน์์ ในพลัังของเยาวชนว่่าสามารถมีีส่่วนร่่วม นั้้น� ใครได้ร้ ับั กลุ่�มนายทุนุ หรือื ชาวบ้า้ นและ ในการปกป้้องบ้้านเกิิดหรืือชุุมชนของตน ในระยะยาวใครกันั ที่่ต� ้อ้ งรับั ความเสี่่ย� งจาก ได้้ สิ่่�งที่่ห� นููทำำ�ไม่่ใช่ส่ ิ่่�งที่่ผ� ิิดแต่ค่ ืือความถููก ผลกระทบที่่�จะตามมา การพััฒนาแบบนี้้� ต้อ้ งคือื หน้า้ ที่่ท�ี่่เ� ยาวชนควรออกมาสละแรง หนููว่่ามันั มีผี ลเสียี มากกว่่าผลดีี กายแรงใจ ที่่�สำ�ำ คััญคืือหนููคิิดว่่าพระเจ้้า สร้้างสรรค์์ธรรมชาติิมาก็็เพื่�่อให้้มนุุษย์์เรา ได้้ใช้้ประโยชน์์จากมััน แต่่ขณะเดีียวกััน เราก็็ต้้องรัักษาดููแลมันั ด้้วย ไม่่ใช่่มุ่�งแต่จ่ ะ ทำ�ำ ลายจนสุุดท้า้ ยไม่เ่ หลืืออะไรเลย” Stand By Youth 78

วารสารเคยี งขา้ งสทิ ธิเด็กและเยาวชน ก้้าวออกมาเพื่่�อชีีวิิต ในห้้วงสถานการณ์์โรคโควิิด-19 จิติ วิิญญาณ และบ้า้ นเกิดิ ระบาดที่่�ผ่่านมา เธอก็็ได้้ออกมาเป็็น ผู้้�นำ�ำ ในการเรีียกร้้องให้้ยุุติิการโครงการ กว่่า 4 ปีีแล้้วที่�ไครีียะห์์ก้้าวออก อุุตสาหกรรมจะนะ โดยได้้เดิินทางสู่�เมืือง มาปกป้้องบ้้านเกิิดของตน บนเส้้นทาง หลวงด้้วยขบวนรถไฟที่่�บรรทุุกความหวััง ของการเรียี กร้อ้ งต่อ่ สู้เ้� ธอผ่า่ นประสบการณ์์ มาเต็็มคัันเพื่�่อไปยัังรััฐสภาสำำ�หรัับยื่ �น มาหลากหลาย ตั้้ง� แต่ก่ ารริเิ ริ่ม� จัดั ค่า่ ยเสริมิ หนังั สือื ต่อ่ คณะกรรมาธิกิ ารการพัฒั นาการ สร้้างเด็็ก ๆ ในหมู่่�บ้้านให้้เรีียนรู้้�ที่�จะรัักษ์์ เมืือง การสื่่�อสารมวลชน และการมีีส่่วน บ้้านเกิิด การเข้้าร่่วมเดิินขบวนประท้้วง ร่ว่ มของประชาชน ให้ต้ รวจสอบการทำำ�งาน กรณีีโครงการสร้้างโรงงานถ่่านหิินเทพา ของศููนย์อ์ ำ�ำ นวยการบริหิ ารจังั หวัดั ชายแดน ซึ่่�งเธอเล่่าเรื่ �องที่่�สุุดแสนสะเทืือนใจให้้ฟััง ภาคใต้้เกี่ �ยวกัับการจััดเวทีีรัับฟัังความคิิด ว่่า “วัันนั้้�นที่่�หนููเข้้าร่่วมเดิินขบวนประท้้วง เห็็นของประชาชน ทั้้�งยัังได้้เดิินทางไปยััง พ่อ่ ของหนููถููกตำ�ำ รวจควบคุมุ ตัวั หนููห่ว่ งพ่อ่ สำ�ำ นัักงานปลััดสำ�ำ นัักนายกรััฐมนตรีีเพื่่�อ มากว่า่ จะได้ร้ ับั การปฏิบิ ัตั ิทิี่่ไ� ม่เ่ ป็น็ ธรรมหนูู ยื่ �น “จดหมายน้้อยฉบัับที่่� 2 จากลููกสาว จึึงกระโดดขึ้�้นรถตำ�ำ รวจไปด้้วย กอดแขน แห่่งทะเลจะนะ ถึึงปู่�ประยุุทธ์์” ให้้ยกเลิิก พ่่อแน่่น ตอนนั้้�นความกลััวเหมืือนโบยบิิน มติิคณะรััฐมนตรีีที่่�กำ�ำ หนดให้้อำำ�เภอจะนะ ไปจากหััวอกเราแล้้ว รู้�้แค่่ว่่าต้้องปกป้้อง กลายเป็็นเมืืองอุุตสาหกรรมก้้าวหน้้าแห่่ง พ่อ่ และปกป้อ้ งสิ่่ง� ที่่ถ� ููกต้อ้ ง” อนาคตอีีกด้้วย Stand By Youth 79

วารสารเคยี งข้างสิทธเิ ด็กและเยาวชน เรื่�องราวของไครีียะห์์ไม่่น่่าจะเป็็นสิ่่�งแปลกใหม่่ใด ๆ หากถููกกล่่าวขึ้้�นในวง สนทนาของคนในประเทศตะวันั ตก ซึ่ง�่ เด็ก็ และเยาวชนของพวกเขากล้า้ ที่่จ� ะออก มาแสดงพลังั ในการมีสี ่ว่ นร่ว่ มแก้ไ้ ขปัญั หาและตั้้ง� คำำ�ถามกับั สิ่่ง� ที่่เ� กิดิ ขึ้น้� ในสังั คม สำำ�หรัับสัังคมไทยของเราการเคลื่่�อนไหวของไครีียะห์์นัับว่่าเป็็นสััญญาณอัันดีีที่่� จะเปิิดประตููหรืือเป็็นต้้นแบบแก่่เด็็กไทยคนอื่�น ๆ ให้้กล้้าก้้าวออกมาเรีียกร้้อง และปกป้้องชุมุ ชนของตนเอง แต่ท่ั้�งนี้�สิ่�งสำำ�คััญคือื พวกเขาควรได้เ้ รีียนรู้�เรื่�องสิิทธิิ รู้้�ว่า่ สิิทธิมิ าคู่่�กับั หน้า้ ที่่� และสิทิ ธิทิ ี่่ถ� ููกต้อ้ งนั้้น� ต้อ้ งไม่ล่ ะเมิดิ สิทิ ธิขิ องคนอื่น� ๆ ขณะเดียี วกันั ผู้ใ้� หญ่่ ในสัังคมของเราก็็ควรเปิิดโอกาสให้้เด็็กและเยาวชนได้้แสดงความคิิดเห็็น ให้้ ที่่ท� างกัับเขาได้ค้ ิดิ ได้พ้ ููด สิ่่�งใดที่่�เห็็นว่่าควรให้้คำ�ำ แนะนำำ�ก็ใ็ ห้ถ้ ่า่ ยทอดกัันไป แต่่ อย่า่ งไรก็ไ็ ม่ค่ วรปิดิ หููปิดิ ตาไม่ฟ่ ังั เสียี งของพวกเขาเลย ไม่เ่ ช่น่ นั้้น� เชือื กที่่ข� ึ้ง�้ กลาง เพื่อ่� เชื่อ� มกันั ระหว่า่ งวัยั ก็จ็ ะตึึงเกินิ ไป จนสุดุ ท้า้ ยอาจขาดสะบั้้น� ลงได้้ สิ่่ง� ที่่ค� วรทำำ� จึึงน่่าจะเป็็นการไม่ล่ ิดิ รอนสิิทธิิของเด็ก็ และเยาวชนในการมีสี ่ว่ นร่่วมขัับเคลื่่อ� น ชุุมชน สัังคม และประเทศของเรา Stand By Youth 80



วารสารเคียงข้างสทิ ธเิ ด็กและเยาวชน พลังเยาวชนจงั หวัดชายแดนใต้พยุงสังคมสู้ภัยโควดิ ในห้้วงสถานการณ์์โรคโควิิด-19 ระบาด หลากหลายหน่่วยงานได้้ริิเริ่ �มกิิจกรรม โครงการต่่าง ๆ มากมายเพื่�่อช่่วยเหลืือ เกื้ �อกููลพี่่�น้้องชาวไทยด้้วยกััน มีีการมอบถุุง ยังั ชีพี แจกจ่า่ ยหน้า้ กากอนามัยั ทั้้ง� ยังั มีตี ู้�้ ปันั สุุขซึ่ง�่ ค่อ่ ย ๆ ผุดุ ขึ้้�นทั่่�วทุกุ หนแห่ง่ ในประเทศ ขณะที่่�ในจัังหวััดชายแดนภาคใต้้ยัังมีีเรื่ �อง ราวที่่�น่่าประทัับใจยิ่ �งไปกว่่านั้้�น เนื่่�องจาก เยาวชนคนหนุ่ �มสาวได้้ก้้าวออกมาสละแรง กายจััดโครงการช่่วยเหลืือกลุ่ �มผู้�้เปราะบาง ทางสัังคมกว่่า 2,300 ครััวเรืือน ภายใต้้ชื่�อ โครงการ “พยุุงสังั คม มอบถุงุ ยัังชีีพ สู้โ�้ ควิิด” ซึ่�่งได้้รัับความร่่วมมืือและการสนัับสนุุนจาก องค์์กรต่า่ ง ๆ สำ�ำ หรัับบทความนี้้�ได้้รัับการเอื้�อเฟื้�อข้้อมููล จาก “นายรุุสลััน ไซซิิง” นัักศึึกษาชั้�นปีีที่่� 4 มหาวิทิ ยาลัยั ทักั ษิณิ ประธานดำ�ำ เนินิ โครงการ “พยุุงสังั คม มอบถุุงยังั ชีพี สู้้�โควิิด” ซึ่่ง� ได้้บอก กล่่าวเล่่าแรงบัันดาลใจ บทบาท อุุปสรรค และผลของโครงการให้้ฟััง Stand By Youth 82

วารสารเคียงข้างสิทธิเดก็ และเยาวชน [1] วกิ ฤติคือจดุ เรม่ิ ต้นของโอกาส รุสุ ลันั เล่า่ ให้ฟ้ ังั ถึึงจุดุ เริ่ม� ต้น้ ของโครงการว่า่ “เมื่่อ� โควิดิ -19 ระบาดหนักั ขึ้น้� ช่ว่ งกลางเดือื นมีนี าคม นักั เรียี นนักั ศึึกษาที่่เ� รียี นไกลบ้า้ นต่า่ งก็เ็ ดินิ ทางกลับั บ้า้ น ผมและเพื่�่อน ๆ ที่่เ� ป็็นเด็ก็ สามจังั หวััดก็็เดิินทางกลับั บ้า้ นเช่่นกััน วิิกฤติโิ รคโควิดิ -19 อาจนำ�ำ มาซึ่ง่� ความยุ่�งยากลำำ�บากหลาย ๆ อย่า่ งนะครับั แต่ส่ ำ�ำ หรับั ผมการได้้ กลับั มาอยู่่�บ้า้ นนาน ๆ ก็ไ็ ด้เ้ ห็น็ ความเป็น็ ไปของชุมุ ชนมากขึ้น้� เพื่อ�่ นบ้า้ นบางคน เผชิิญกับั ความทุกุ ข์ต์ ่า่ ง ๆ มากมาย บางบ้้านขาดรายได้้ ขาดแคลนอาหาร ไม่่มีี อุุปกรณ์์ป้้องกัันเชื้�อโรค จึึงเกิิดความคิิดขึ้้�นว่่าในฐานะคนหนุ่�มสาวที่่�ยัังมีีพลััง เหลืือเฟืือสามารถทำำ�อะไรได้้บ้้างเพื่่�อช่่วยเหลืือพวกเขา เมื่่�อครุ่�นคิิดอยู่่�สัักพััก ใหญ่่จึึงได้้ชัักชวนเพื่�่อน ๆ ที่่�ทำ�ำ กิิจกรรมในองค์ก์ รเด็็กเเละเยาวชนต่า่ ง ๆมาร่ว่ ม กัันระดมความคิิด สุุดท้้ายก็็ออกมาเป็็นโครงการดัังกล่่าว ซึ่�่งต่่อมาก็็มีีองค์์กร เยาวชนอื่น� ๆ เข้้ามาร่ว่ มด้ว้ ยกับั เรา” แม้้พููดคุุยกัับรุุสลัันผ่่านโทรศััพท์์มืือถืือแต่่เสีียงของเขาที่่�ส่่งผ่่านลำำ�โพงมา นั้้น� ช่า่ งเข้ม้ แข็ง็ และเต็ม็ ไปด้ว้ ยความมุ่�งมั่่น� เมื่่อ� แปรเปลี่่ย� นวิกิ ฤติเิ ป็น็ โอกาสได้้ เขาก็เ็ ล่า่ ให้ฟ้ ังั ถึึงขั้น� ตอนการดำ�ำ เนินิ งานว่า่ “กลุ่�มเป้า้ หมายของเราคือื กลุ่�มเปราะ บางทางสัังคมซึ่ง่� ปกติจิ ะมีแี ค่ส่ ี่่�กลุ่�ม แต่่เราเพิ่่ม� เป็น็ เก้้ากลุ่�ม ได้แ้ ก่่ คนชราไร้้คน ดููแลคนชราที่่ม� ีภี าระต้อ้ งเลี้้ย� งดููหลาน คนไร้ท้ ี่่อ� ยู่�อาศัยั เด็ก็ กำำ�พร้า้ ที่่ล� ำ�ำ บาก หญิงิ หม้า้ ย คนพิกิ าร ผู้้�ป่ว่ ยติดิ เตียี ง คนยากจน และคนที่่ไ� ม่ส่ ามารถเข้า้ ถึึงบริกิ ารของ รัฐั ได้้ โดยสิ่่ง� ที่่เ� รานำ�ำ ไปมอบให้้ ได้แ้ ก่่ ถุงุ ยังั ชีพี ที่่บ� รรจุอุ าหารและอุปุ กรณ์ป์ ้อ้ งกันั โรคเช่่นพวกหน้้ากาก เจลแอลกอฮอล์์ล นอกจากนี้้�ยัังคััมภีีร์์อััลกุุรอ่่านอีีกด้้วย เพราะเราอยากจะช่่วยเหลืือเขาทั้้�งด้า้ นร่า่ งกายและจิิตวิิญญาณ” Stand By Youth 83

วารสารเคยี งข้างสทิ ธิเดก็ และเยาวชน [2] คือหนา้ ท่อี นั สำ�คัญ เมื่่�อถามว่่าเหตุุใดจึึงได้้ยอมสละแรงกายและเวลามาสร้้างสรรค์์กิิจกรรม ดีี ๆ เพื่่�อสัังคม รุุสลัันก็็บอกว่่า “ที่่�กลุ่�มเยาวชนของเรามาร่่วมกัันทำำ�กิิจกรรมนี้้� ก็็เพราะมัันคืือหน้้าที่่� ในฐานะเยาวชนของชุุมชน เรายัังเพีียบพร้้อมทั้้�งแรงกาย แรงใจ ผมคิิดว่่าชาวบ้้านที่่�เขาเดืือดร้้อนโดยเฉพาะในสถานการณ์์โรคระบาด โควิิด-19 ต้้องการที่่�พึ่่�ง ถึึงที่่�สุุดหน่่วยงานภายนอกแม้้จะมีีโครงการแจกจ่่าย สิ่่�งของ แต่่เอาเข้้าจริิงก็็ยัังไม่่ทั่่�วถึึง ขณะที่่�พวกเราแต่่ละคนล้้วนเป็็นคนของ ชุุมชนเองและรู้้�สภาพการณ์์ว่่าบ้้านใดเดืือดร้้อนจริิง ๆ หรืือถ้้าขาดข้้อมููลเรา ก็็สามารถสอบถามจากอาสาสมััครชุุมชนได้้ ซึ่่�งสุุดท้้ายแล้้วเราได้้ชุุดข้้อมููล ชุุดใหญ่่จากหลาย ๆ ชุุมชนมารวมกััน และยิ่่�งดำำ�เนิินการโครงการก็็ยิ่่�งทำำ�ให้้ รู้้�ว่่ายัังมีีปััญหามากมายที่่�ซุุกซ่่อนอยู่�ใต้้พรมของชุุมชน อัันเป็็นเหตุุให้้เรายิ่่�ง อยากจะมุ่�งมั่่�นเข้้ามามีีส่่วนร่่วมในการแก้้ไขปััญหาต่่าง ๆ เหล่่านั้้�นให้้บรรเทา ลง เพราะเราอยากเห็็นทุุกคนมีีความสุุข” Stand By Youth 84

วารสารเคยี งข้างสิทธเิ ด็กและเยาวชน [3] นอกจากผลที่่เ� กิดิ ขึ้น�้ กับั กลุ่�มดังั กล่า่ ว ฟ้าหลงั ฝนและความสขุ แล้้ว รุุสลัันยัังได้้บอกอีีกว่่า “สิ่่�งที่่�เราทำ�ำ มีี สะพร่งั บาน ส่่วนในการช่่วยสะกิิดสัังคมและภาครััฐให้้ เห็็นถึึงพลัังของเยาวชนว่่ามีีความสำ�ำ คััญ การลงแรงไปกัับโครงการดัังกล่่าว อย่่างไรในการมีีส่่วนร่่วมขัับเคลื่่�อนสัังคม ก่อ่ เกิดิ ผลประโยชน์อ์ ันั เอนกอนันั ต์แ์ ก่ก่ ลุ่�ม การให้้ที่่�ทางแก่่เยาวชนอย่่างพวกเราได้้ เปราะบางในสัังคมจัังหวััดชายแดนภาค ใช้้สิิทธิิในการมีีส่่วมร่่วมช่่วยเหลืือผู้้�คนใน ใต้้ ตั้้�งแต่่การช่่วยให้้พวกเขาได้้มีีข้้าวสาร สภาวะโรคระบาดโควิิด-19 อย่่างเต็็มที่่�จึึง อาหารกิิน มีอี ุุปกรณ์์ป้อ้ งกัันจากเชื้�อโรค มีี เป็น็ สิ่่�งที่่ค� วรกระทำ�ำ ทั้้ง� นี้้�เราก็ต็ ้อ้ งขอบคุณุ เมล็็ดพัันธุ์์�พืืชเพาะปลููกไว้้เก็็บกิินในด้้าน หน่ว่ ยงานต่า่ ง ๆ ที่่ไ� ม่ป่ ิดิ กั้น� พวกเรา สำ�ำ หรับั จิิตวิิญญาณก็็ได้้มีีพระคััมภีีร์์อััลกุุรอ่่านไว้้ ผมและเพื่อ่� นร่ว่ มทีมี ทุกุ คนไม่ไ่ ด้ม้ ีเี งินิ ใด ๆ อ่า่ นเพื่อ�่ ขัดั เกลาหัวั ใจโดยเฉพาะในสภาวะ ตอบแทน ไม่่มีโี ล่ป่ ระกาศเกียี รติิใด ๆ มอบ โรคระบาดเช่น่ นี้้ท� ุกุ คนล้ว้ นแต่ต่ ้อ้ งการที่่พ� ึ่่ง� ให้้ แต่น่ั้้น� ไม่ใ่ ช่ส่ิ่่ง� ที่่เ� ราต้อ้ งการ รอยยิ้ม� และ ทั้้�งภายนอกและภายใน ความสุุขของคนที่่�เราได้้เข้้าไปช่่วยเหลืือ ต่่างหากคืือสิ่่ง� ที่่ป� รารถนา” “โครงการพยุุงสัังคม มอบถุุงยัังชีีพ สู้โ้� ควิิด” เป็็นต้้นแบบของการแสดงออกถึึง สิิทธิิในการมีีส่่วนร่่วมของเด็็กและเยาวชน ตามอนุสุ ัญั ญาว่า่ ด้ว้ ยสิทิ ธิเิ ด็ก็ ได้เ้ ป็น็ อย่า่ ง ดีี ทั้้�งยัังพิิสููจน์์ให้้ประจัักษ์์ชััดว่่าพลัังของ พวกเขาสามาถพยุุงสัังคมในสถานการณ์์ โรคโควิดิ -19 ได้้อย่่างแท้จ้ ริิง Stand By Youth 85



วารสารเคยี งขา้ งสิทธเิ ด็กและเยาวชน เดก็ และฉัน : อดีต ปจั จบุ นั และอนาคต 1. ในวันวารของอดตี แหง่ ชวี ิต............ ฉันลืมตาขึ้นมาเปน็ บุตรสาวคนเดียวของพ่อแม่ ฉนั นง่ั รถสามล้อไปโรงเรยี นแตล่ �ำ พงั เป็นเด็กหญิงน้อยที่อจิ ฉาเพ่ือนซึ่งนง่ั เบียดในสามล้อกบั พน่ี ้องไปโรงเรียน ฉันถามแมเ่ สมอวา่ ท�ำ ไมแม่ไมม่ พี ห่ี รอื น้องใหฉ้ นั สกั คน ? ฉันไมเ่ กี่ยงว่าน้องจะเป็นหญงิ หรอื ชาย ขอเพียงแตม่ ใี ครสักอกี คนมาวิง่ เล่นดว้ ยกันในบ้านของเรา ความหวงั ของฉนั ในวยั เด็กนัน้ ไม่มผี ลเลย เพราะไม่มีเด็กคนอ่ืนใดกา้ วเข้ามาในบา้ นของเรา บา้ นของเรามเี ดก็ คนเดียว กค็ ือฉัน Stand By Youth 87

วารสารเคียงข้างสทิ ธเิ ด็กและเยาวชน 2. ในบา้ นของเรามผี ูใ้ หญอ่ ยู่หลายคน แต่ละคนมงี านท�ำ มากมาย ไมค่ อ่ ยมีใครมเี วลาให้ฉนั ซึ่งเปน็ เดก็ หญงิ ตวั น้อยคนเดียวประจ�ำ บ้าน ผลกค็ ือฉนั คนเมื่อวานต้องแสวงหาเพอ่ื นวัยเดก็ ในหนงั สอื ตา่ งๆ นงั่ อา่ นนอนอา่ น อา่ นมันทุกอยา่ ง หนงั สือคอื เพ่ือนในวยั เดก็ ของฉนั แตค่ วามเหงาความโดดเดย่ี วของฉัน ถูกแทนทโ่ี ดยจนิ ตนาการที่ฉันสร้างขึน้ โดยหนงั สือต่างๆ Stand By Youth 88

วารสารเคยี งข้างสทิ ธิเดก็ และเยาวชน 3. ฉันจ�ำ ไดว้ า่ ฉนั ในวยั เด็กไม่ขาดแคลนขนมและของเลน่ แถมขออะไร ก็จะได้ ไมม่ ีใครขัดใจ โดยเฉพาะคณุ ย่า ซึ่งใหท้ กุ อย่างท่อี ยากได้ แถมจะโกรธทกุ คนทข่ี ดั ใจฉัน ฉนั จ�ำ ไดว้ า่ ฉันในวยั เดก็ นัน้ เรียนเก่ง ฉนั จำ�ได้วา่ ฉนั ในวัยเด็กน้นั โคตรจะม่ันใจในตวั เอง แบบสุดๆ แบบน่าหมน่ั ไส้ Stand By Youth 89

วารสารเคยี งขา้ งสทิ ธิเดก็ และเยาวชน 4. ในช่วงเวลาของวนั น.ี้ ............. ฉันพบวา่ ไมใ่ ช่เด็กหญงิ ตัวนอ้ ยแลว้ พ้นวัยสาวแลว้ อีกดว้ ย ก�ำ ลงั จะแก่แล้วอกี ดว้ ย ผมเร่ิมขาวในหลายเสน้ แถมร่วงมากมายอกี ตา่ งหาก ผวิ หน้าอาจไม่หยอ่ นยาน แต่ไมเ่ ต่งตึงเหมือนสิบปีกอ่ น แต่ฉันกย็ งั มีชวี ติ ทเ่ี กี่ยวกบั เด็ก แมฉ้ ันพ้นวัยเดก็ แล้ว แตฉ่ ันยังจำ�ความรู้สกึ แบบเดก็ ๆ ได้ดี ฉนั ยังเลน่ แบบเดก็ ๆ เปน็ แม้ว่าส่วนใหญข่ องวันจะเป็นเรือ่ งท่ีเคร่งเครยี ดแบบทม่ี นษุ ยผ์ ใู้ หญต่ อ้ งแบกรับ ฉันในวันนี้มีชวี ิตที่แวดลอ้ มดว้ ยเด็กและเยาวชน กเ็ น่อื งจากฉนั ประกอบอาชพี เป็นครู และเป็นอาชพี เดียวทที่ �ำ มาต้งั แตอ่ ายุ ๒๒ ปี จนถงึ วันนี้ ย่าง ๔๗ แล้วละ่ นะ ในหลายสถานทท่ี ่ีไปปรากฏตวั ฉันถกู ทักทายจากเหล่าลูกศิษย์ ฉนั รูส้ ึกอบอนุ่ ปิติยินดี จากความรักและความทรงจ�ำ ทเ่ี หล่าลูกศิษย์มกั จะมีให้ เขาเรียกว่า อ่นุ ไอรกั ใช่ไหมหนอ ฉันจำ�ความอบอุ่นนไี้ ด้ ฉันเคยรูส้ ึกอบอ่นุ อย่างนีเ้ มื่อเปน็ เดก็ ฉนั แทบไมเ่ ช่ือวา่ ลกู ศษิ ยห์ ลายคนแสดงตนมาเปน็ ลกู นอกไส้ เจ้ากเี้ จา้ การเหมอื นว่า ฉันเป็นแมข่ องพวกมันจริงๆ Stand By Youth 90

วารสารเคยี งข้างสทิ ธเิ ดก็ และเยาวชน 5. นอกจากน้นั ฉันในวนั น้ีถกู แวดล้อมโดยเดก็ และเยาวชนจำ�นวนมาก ที่ประสบปญั หาความไรร้ ัฐและความไร้สัญชาติ ฉันพบว่า มคี วามร้มู ากมายและลกึ ซึ้งในการขจดั ปญั หาให้แก่คนเหล่านี้ ฉันร้สู กึ ได้อีกแหละถงึ ไออนุ่ ที่พวกเขาส่งมาใหใ้ นใจฉนั แม้บางคนจะพน้ สภาพความไร้สญั ชาตไิ ปแล้ว แตพ่ วกเขาเหล่าน้ีจำ�นวนไม่น้อย ทย่ี ังยืนอยใู่ กล้จูงมือฉนั เดนิ เวลาฉนั ต้องขน้ึ กระไดหรอื ขา้ มถนน ดว้ ยว่าสายตาของฉนั ในวนั นีไ้ ม่ค่อยจะดีนัก ประสาคนท่ีอายุชักจะใกล้เลข ๕ เดก็ และเยาวชนไรร้ ฐั หรอื ไรส้ ัญชาตนิ น้ั น่าสงสารนกั แตพ่ วกเขาไม่ไร้รกั เลย หลายปที ตี่ ่อสดู้ ว้ ยกัน เด็กในสถานการณ์นอ้ี ีกหลายคนอาสามาเป็นลูกนอกไส้อีกกล่มุ หน่ึง Stand By Youth 91

วารสารเคียงขา้ งสิทธเิ ด็กและเยาวชน 6. ฉันในวนั นเ้ี ชอื่ วา่ ความอบอ่นุ ทฉี่ นั ได้รับจากมนุษย์ผอู้ ่อนเยาวท์ ีก่ ระโลดเตน้ อยรู่ อบตวั ฉันนน้ั ดจู ะเป็นสิ่งทดแทนและปลอบโยนหวั ใจของฉนั ในวันน้ีทีต่ อ้ งยอมรบั ขอ้ เทจ็ จริง วา่ ฉนั ไม่มโี อกาสท่จี ะมลี ูกของตัวเอง ทั้งท่ฉี นั ฝันมาตลอดว่าอยากมีลกู สกั คน 5 คน เพือ่ แกแ้ ค้นความเหงาท่ีรู้จักเม่ือเป็นเด็ก แต่ด้วยเจ้าก้อนเนอื้ ไม่พึ่งประสงค์ก้อนหนงึ่ ท่ที ำ�ใหม้ ดลูกของฉนั เสยี ไป ฉันในวันน้จี งึ หมดสภาพของแมต่ ามธรรมชาติ แตถ่ ึงฉนั จะไร้มดลูก แตฉ่ นั ก็ไมไ่ ร้ลูก มีเดก็ จำ�นวนมากที่อาสามาเป็นลูก ฉนั ในวนั น้ีจึงมีโอกาสไดบ้ น่ จนปากเปียกปากแฉะ กับความกวนประสาทของบรรดาลกู นอกไสท้ ้งั หลาย ทะเลาะกะพวกมนั เปน็ ประจำ� เหมอื นเพอื่ นๆ ทีเ่ ขามลี ูกในไส้ ความเหงาในวยั เดก็ ไม่มโี อกาสตดิ ตามมาในชวี ติ ของฉนั ในวัยผูใ้ หญ่ ในวันน้ี ฉันในวันนี้จงึ เรียนรู้วา่ มนษุ ยท์ เี่ ป็นเด็กและเยาวชน เปน็ มนษุ ยท์ ่ีสะอาดบรสิ ทุ ธ์ิ เขารูจ้ กั ทจ่ี ะรัก ความรักของเขาย่งิ ใหญ่ พวกเขาพรอ้ มจะรักเรา พวกเขาพยายามทจ่ี ะเขา้ ใจเรา แมว้ า่ เราไมเ่ ขา้ ใจเขานัก Stand By Youth 92

วารสารเคียงขา้ งสทิ ธเิ ดก็ และเยาวชน 7. ในวันพรงุ่ น้ขี องชวี ติ ............................. ฉนั ต้งั ใจท่ีจะอทุ ิศตนเพอ่ื เดก็ และเยาวชนมากขน้ึ ถา้ อยากได้ความรู้ ฉนั ก็จะท่มุ เททัง้ ชีวิตเพอ่ื สอนให้เขารู้ หรอื ถ้าเขาไรร้ ฐั หรือไร้สญั ชาติ ฉันก็จะทมุ่ เททจ่ี ะขจัดปญั หาความไรร้ ัฐและความไรส้ ญั ชาติใหก้ ับเขา ฉนั ในวนั พรุ่งน้ีต้งั ใจจะท�ำ เพือ่ ผู้อ่ืนมากข้ึน ห่วงตัวเองนอ้ ยลง ใหค้ วามส�ำ คญั ตอ่ ผดู้ ้อยโอกาสมากข้ึน ไม่ได้อยากใหค้ นอน่ื มาชนื่ ชมยกยอ่ งวา่ เราเปน็ คนดี แต่อยากแค่ทำ�สิง่ ดๆี ดว้ ยความหวังว่า อุ่นไอของความรกั จะเกิดขึน้ รอบตวั ของฉันในวนั พรุง่ นี้ อยา่ งไรก็ตามฉนั เขา้ ใจได้ดวี ่าลูกนอกไส้ของฉนั จะต้องมีครอบครัวของพวกเขา บางวนั ของฉันในวนั พรุง่ นีก้ ็คงจะต้องอยู่กบั หนงั สอื บา้ งในบางวนั ฉนั ชอบหนังสอื มาตงั้ แตเ่ ด็กแล้วล่ะ ฉันจะต้องไมท่ �ำ ตัวเป็นภาระใหพ้ วกเขาตอ้ งเปน็ ห่วง แต่ฉนั กช็ อบทจี่ ะไดก้ ลิน่ ไอรกั ของเจา้ พวกลกู นอกไสท้ ี่พากันสญั ญาวา่ จะเขา้ เวรแวะเวยี นมาให้ฉนั บน่ เพ่ือออกกำ�ลังปากประสาคนแก่ ไอรักท่ีฉันใหก้ ับพวกเขาเม่ือเขาเปน็ เด็ก คงจะส่งผลใหฉ้ ันไมถ่ กู ทอดท้ิงให้ขาดไอรักจากพวกเขาในวันพรุ่งนีข้ องฉนั เขยี นเมอ่ื วนั พุธท่ี ๑๖ มีนาคม พ.ศ. ๒๕๔๘ Stand By Youth 93