ทฤษฏีบันได 9 ขั้นนำไปสู่ความพอเพียง

คำนำ ก หนงั สือเล่มน้มี จี ัดทำขึ้นเพอื่ เป็นค่มู ือในกำรเรียนรู้ เก่ียวกับอดุลย์คลองหลวงฟำร์ม เห็ด ท่ีกลุ่มนักศึกษำคณะศิลปศำสตร์ สำขำกำรท่องเท่ียว มหำวิทยำลัยเทคโนโลยี รำชมงคลธัญบุรี จัดทำข้ึนให้กับ นำยอดุลย์ วิเชียรชัย ประธำนในพ้ืนท่ีชุมชน และ เจ้ำของพ้ืนที่อดุลย์คลองหกฟำร์มเห็ด ท่ีทำงกลุ่มนักศึกษำได้รับมอบหมำยงำนใน รำยวิชำ กำรจัดกำรท่องเท่ียวเชิงวัฒนธรรม และ อำจำรย์พนัส สืบยุบล ท่ีปรึกษำ รำยงำน และหนังสือเล่มน้ี ภำยในหนังสือเล่มน้ีจะประกอบไปด้วย หลักคำสอน และแนวทำงแก้ไขปัญหำ ตำ่ งๆของ พระบำทสมเด็จพระบรมชนกำธิเบศร มหำภูมิพลอดุลยเดชมหำรำช บรม นำถบพิตร นอกจำกนย้ี ังมี เคร่ืองจกั รสำน, ประเภทของต้นไม้ พืชพรรณ แต่ละชนิด รวมทั้งสรรคณุ ทำงด้ำนยำรกั ษำโรค และรับประทำนเปน็ อำหำรได้ สุดท้ำยนี้ทำงคณะผู้จัดทำขอขอบคุณ นำยอดุลย์ วิเชียรชัย และสมำชิกในพื้นท่ี ชุมชน และพื้นท่ีอดุลย์คลองหกฟำร์มเห็ด ท่ีให้กำรต้อนรับ และควำมร่วมมือเป็น อย่ำงดี ขอขอบคุณ อำจำรย์พนัส สืบยุบล ที่ปรึกษำรำยงำน และหนังสือเล่มนี้ ขอขอบคุณ ครอบครัว เพื่อน และทุกคนที่มีส่วนเก่ียวข้องกับกำรทำงำนครั้งนี้ หำก หนงั สอื เลม่ น้มี ีขอ้ มลู เนือ้ หำผิดพลำดประกำรใดทำงคณะผูจ้ ัดทำขออภยั มำ ณ ท่นี ี้ คณะผจู้ ัดทำ

ทฤษฏีบนั ได 9 ขน้ั นำไปส่คู วำมพอเพียง กำรไปส่คู วำมพอเพยี ง ตำมแนวทำงศำสตร์พระรำชำ เน้นกำร เริ่มตน้ ท่กี ำรทำเพอ่ื พอกิน พอใช้ พออยู่ และพอร่มเยน็ เริ่มท่ีตัวเรำเอง \"พอ\" ก่อน ต่อเมื่อมีเหลือแล้วจึงขยำยต่อไป แบ่งเป็นขั้นพ้ืนฐำน 4 ขั้น และขั้นก้ำวหน้ำอีก 5 ข้ัน รวมเป็น บันได 9 ขน้ั สูค่ วำมพอเพียงท่ีย่ังยนื เศรษฐกิจพอเพียง ข้ันพน้ื ฐำน ขน้ั ท่ี 1-4 1.พอกิน มกี ินเพียงพอ ท้ังข้ำว ปลำ พืชผัก ได้จำก ป่ำ 3 อย่ำง ประโยชน์ 4 อย่ำง และนำอนิ ทรีย์ 2.พอใช้ เคร่ืองใช้ไม้สอยต่ำง ๆ ทำฟืน ทำของใช้ต่ำง ๆ ได้จำก ป่ำ 3 อย่ำง ประโยชน์ 4 อยำ่ ง 3.พออยู่ ปลูกทอ่ี ยู่ บ้ำน รั้ว ฯลฯ ได้จำก ป่ำ 3 อย่ำง ประโยชน์ 4 อย่ำง 4.พอร่มเย็น ร่มเงำจำกตน้ ไมใ้ หญ่ ไดจ้ ำก ป่ำ 3 อยำ่ ง ประโยชน์ 4 อย่ำง

เศรษฐกิจพอเพยี ง ข้ันก้ำวหน้ำ ขนั้ ท่ี 5-9 5.บุญ เมอ่ื มีเหลือ จึงนำไปทำบญุ ในงำนบุญตำ่ งๆ 6.ทำน บริจำคทำนแก่ผู้ยำกไร้ ผู้ไม่มีดว้ ยของทเี่ รำมี 7.เกบ็ เปน็ รำกฐำนยำมวิกฤติ เชน่ เก็บข้ำวในยุ้งฉำง เก็บเมล็ดพันธุ์เพื่อฤดูกำลหน้ำ ถนอมอำหำรไวก้ ิน 8.ขำย จำกสง่ิ ท่เี รำทำเหลอื เพอื่ มอบส่งิ ท่เี ปน็ ประโยชน์ไปต่อยังผู้อ่ืน 9.ขำ่ ย เชอ่ื มโยงเครอื ขำ่ ยทง้ั ประเทศ เพ่ือแบ่งปันควำมรู้ ลงแรงช่วยเหลอื กัน ข้ันที่ 1 พอกิน พื้นฐำนท่ีสุดของมนุษย์ คือ ควำมต้องกำรปัจจัย 4 และประกำรสำคัญท่ีสุดของ ปัจจัย 4 คือ อำหำร ขั้นท่ี 1 ของแนวทำงแก้ปัญหำท่ียั่งยืนคือ ตอบคำถำมให้ได้ว่ำ “ทำอย่ำงไรจึงจะพอกิน” โดยให้ควำมสำคัญกับ ข้ำวปลำอำหำร ไม่ให้ควำมสำคัญ กับเงิน ซึ่งเป็นเพียงแค่ “ตัวกลำง” ในกำรแลกเปลี่ยนตำมมำตรฐำนสำกล โดยยึด หลักวำ่ “เงนิ ทองเปน็ ของมำยำ ข้ำวปลำสขิ องจริง” เกษตรกรต้องเร่ิมจำกกำรอยู่ให้ได้โดยไม่ใช้เงิน มีอำหำรพอมี พอกิน ด้วยกำรปลูก พืช ผัก ผลไม้ ให้พอกิน ชำวนำต้องเก็บข้ำวไว้ให้เพียงพอสำหรับกำรมีกินท้ังปี ไม่ ขำยข้ำวเปลอื กเพ่ือนำเงนิ ไปซอ้ื ขำ้ วสำร นอกจำกนนั้ หวั ใจสำคญั ของ “พอกิน” ยังมีควำมหมำยรวมไปถึงควำมปลอดภัยใน อำหำร กินอย่ำงไรให้มีสุขภำพดี ไม่สะสมเอำควำมเจ็บไข้ได้ป่วยไว้ในร่ำงกำย น่ีคือ ควำมหมำยของบนั ไดขน้ั ที่ 1 ท่ีเกษตรกรต้องก้ำวข้ำมให้ได้

ข้นั ที่ 2-4 พอใช้ พออยู่ พอรม่ เยน็ บันไดข้ันที่ 2-4 พอใช้ พออยู่ พอร่มเย็น เกิดข้ึนได้พร้อมกัน ด้วยคำตอบเดียวคือ “ปลกู ปำ่ 3 อยำ่ ง ประโยชน์ 4 อย่ำง” ซึ่งป่ำ 3 อย่ำงจะให้ทั้ง อำหำร เครื่องนุ่งห่ม สมุนไพรสำหรับรักษำโรค ทั้งโรคคน โรคพืช โรคสัตว์ ให้ไม้สำหรับทำบ้ำนพักที่อยู่ อำศัย และให้ควำมร่มเย็นกับบ้ำน กับชุมชน กับโลกใบนี้ ซ่ึงเป็นแนวทำงในกำร แก้ปญั หำควำมยำกจนของเกษตรกรไทย ซ่ึงได้รบั กำรพิสูจนแ์ ล้วว่ำสำมำรถแก้ปัญหำ ได้จริง และยังสำมำรถย้อนกลับไปแก้ไขปัญหำหน้ีสินซึ่งสะสมพอกพูนจำกกำรทำ เกษตรเชิงเด่ียว ปัญหำควำมเส่ือมโทรมของทรัพยำกร ปัญหำควำมขำดแคลนนำ ภัยแล้ง ท้ังหมดล้วนแก้ไขได้จำกแนวคิดป่ำ 3 อย่ำงประโยชน์ 4 อย่ำงขององค์ พระบำทสมเดจ็ พระเจำ้ อยหู่ ัวในรัชกำลที่ 9 ข้ันที่ 5-6 บุญและทำน เครือข่ำยเศรษฐกิจพอเพียง เชื่อม่ันว่ำสังคมไทยเป็นสังคมบุญ สังคมทำน ไม่เน้น กำรแลกเปล่ียนทำงกำรค้ำ แต่เน้นกำรทำบุญ ไม่เน้นกำรสะสมเป็นของส่วนตัว แต่เน้นกำรให้ทำนและสะสมโดยมอบให้เป็นทรัพย์สินส่วนรวมโดยวัด หรือศำสน สถำนตำมแต่ละศำสนำเป็นศนู ย์กลำง เปน็ กำรฝกึ จิตใจ ให้ละซึ่งควำมโลภ และกิเลส ในกำรอยำกได้ ใคร่มี ลดปญั หำช่องว่ำงระหวำ่ งชนช้ัน ตำมควำมหมำยอันลึกซ้ึงของ คำ “Our Loss is Our Gain” หรือ “ย่ิงทำย่ิงได้ ย่ิงให้ยิ่งมี” กำรให้ไปคือได้มำ และเช่ือมั่นในฤทธ์ิของทำน ว่ำทำนมีฤทธ์ิจริง และจะส่งผลกลับมำเป็นเพ่ือน เป็นกัลยำณมิตร เป็นเครือข่ำยที่ช่วยเหลือกันในทุกสถำนกำรณ์ แม้ในวันที่โลกน้ี ประสบกบั วิกฤตกำรณ์

ขัน้ ที่ 7 เกบ็ รักษำ ข้ันต่อไปหลังจำกสำมำรถพึ่งตนเองได้ พอมี พอเหลือทำบุญ ทำทำนแล้ว คือกำร รู้จักเก็บรักษำ ซึ่งเป็นกำรต้ังอยู่ในควำมไม่ประมำท และกำรรู้จักเก็บรักษำ ยังเป็น กำรสร้ำงรำกฐำนของกำรเอำตวั รอดในเวลำเกิดวิกฤตกำรณ์ โดยยึดแนวทำงตำมวิถี ชีวิตชำวนำสมยั กอ่ นซง่ึ เก็บรักษำข้ำวไว้ในยงุ้ ฉำงเพื่อ ให้พอมีกินข้ำมปี คัดเลือกและ เก็บรักษำ “ข้ำวพันธุ์” ไว้สำหรับเป็นพันธ์ุข้ำวในปีต่อไป ซ่ึงผิดกับวิถีชำวนำใน ปัจจุบันท่ีใช้วิธีกำรขำยข้ำวท้ังหมด แล้วนำเงินที่ขำยได้ไปซื้อพันธุ์ข้ำวเพื่อปลูกในปี ต่อไป ส่งผลให้เกิดกำรขำดควำมมั่นคงและเปรียบเสมือนกำรใช้ชีวิตอยู่บนเส้นทำง สำย ควำมประมำท เพรำะหำกเกิดภัยแล้ง น้ำท่วม ผลผลิตไม่ได้ตำมท่ีตั้งใจไว้ ยอ่ มหมำยถงึ ปัญหำหนีส้ ินและกำรขำดแคลนพนั ธ์ุข้ำวสำหรับปลกู ในปีต่อไป นอกจำกเก็บพันธุ์ข้ำวแลว้ ยังเน้นให้รู้จักวิธีกำรถนอมอำหำร กำรสะสม อำหำรไว้ กินในยำมหน้ำแล้ง ด้วยกำรแปรรูปอำหำรหลำกชนิด อำทิ ปลำร้ำ ปลำแห้ง มะขำมเปยี ก พรกิ แห้ง หอม กระเทียม เพ่ือเก็บไวก้ ินในอนำคต ขน้ั ที่ 8 ขำย เน่ืองจำกเศรษฐกิจพอเพียง ไม่ใช่เศรษฐกิจกำรค้ำ แต่ก็ไม่ใช่เศรษฐกิจหลังเขำ กำรค้ำขำยสำมำรถทำได้ แต่ทำภำยใต้กำรรู้จักตนเอง รู้จักพอประมำณ และทำไป ตำมลำดับ โดยของท่ีขำย คือ ของท่ีเหลือจำกทุกข้ันแล้วจึงนำมำขำย เช่น ทำนำ อินทรีย์ ปลูกข้ำวปลอดสำรเคมี ไม่ทำลำยธรรมชำติ ได้ผลผลิตเก็บไว้พอกิน เก็บไว้ ทำพันธ์ุ ทำบญุ ทำทำน แล้วจึงนำมำขำยด้วยควำมร้สู กึ ของกำร “ให้” อยำกท่ีจะให้ ส่ิงดีๆ ทเ่ี รำปลกู เอง เผือ่ แผใ่ ห้กับคนอน่ื ๆ ไดร้ บั สง่ิ ดๆี นัน้ ๆ ด้วย กำรค้ำขำยตำมแนวทำงเศรษฐกิจพอเพียง จึงเป็นกำรค้ำที่มองกลับด้ำน “เพรำะรักคุณจึงอยำกให้คุณได้รับในส่ิงดีๆ” พอเพียงเพื่ออุ้มชู เผ่ือแผ่ แบ่งปัน ไปดว้ ยกัน

ข้นั ที่ 9 (เครอื ) ขำ่ ย กองกำลงั เกษตรโยธิน คือกำรสรำ้ งกองกำลงั เกษตรโยธนิ หรือกำรสรำ้ งเครอื ข่ำยเช่อื มโยงทงั้ ประเทศ เพ่อื ขยำยผลควำม สำเรจ็ ตำมแนวทำงเศรษฐกจิ พอเพียง สกู่ ำรปฏิวัติแนวคดิ และวิถีกำร ดำเนินชีวิตของคนในสังคม ในชุมชน เพ่ือกำรแก้ปัญหำวิกฤต 4 ประกำร อันได้แก่ 9.1 วิกฤตกำรณ์สง่ิ แวดลอ้ ม ภยั ธรรมชำติ (Environmental Crisis) 9.2 วิกฤตกำรณ์โรคระบำดทั้งในคน สัตว์ พชื (Epidemic Crisis) 9.3 วกิ ฤตเศรษฐกจิ ขำ้ วยำกหมำกแพง (Economic Crisis) 9.4 วกิ ฤตควำมขดั แยง้ ทำงสงั คม/สงครำม (Political/Social Crisis) กำรพฒั นำต้องทำ พ้ืนฐำนให้มั่นคง