วิชาการงานอาชีพ เรื่อง อาหารกับการดำรงชีวิต

อาหารกับการดารงชีวติ หลกั การเลือกบริโภคอาหาร การเลอื กซื้อผักและผลไม้ การเลอื กซ้ือเนอื้ สตั ว์ การเลอื กซอ้ื อาหารแห้งและ อาหารกระป๋อง การเตรยี มวัตถุดบิ วิธกี ารประกอบอาหาร การจดั และตกแต่งอาหาร การแปรรปู ผลผลิตทางการเกษตร

หลักการเลอื กบริโภคอาหาร หมทู่ ่ี 1 เนื้อสตั ว์ต่าง ๆ เครอื่ งในสตั ว์ นม ไข่ ถั่วเหลอื ง หมู่ที่ 1 • ซอ่ มแซมสว่ นที่สึกหรอของรา่ งกาย ต้านทานโรค • ควบคุมการทางานของอวัยวะตา่ ง ๆ ของร่างกาย หมทู่ ี่ 5 หมู่ที่ 2 • รา่ งกายเจรญิ เติบโต สร้างเซลลเ์ น้อื เย่อื ต่าง ๆ หมทู่ ี่ 4 หม่ทู ่ี 3 หมทู่ ี่ 2 ข้าว เผือก มัน แป้ง น้าตาล • ให้พลงั งานและความอบอุน่ แกร่ ่างกาย • รา่ งกายเคลอ่ื นไหว หรอื ประกอบกิจกรรมต่าง ๆ ไดด้ ี • สงวนคณุ ค่าโปรตีนไมใ่ หเ้ กดิ การเผาผลาญเปน็ พลงั งาน หมู่ที่ 3 ผักใบเขียวและผกั อน่ื ๆ • ป้องกนั โรค กล้ามเนอื้ ตา่ ง ๆ แข็งแรง • ร่างกายเจริญเตบิ โต ควบคมุ การทางานของอวัยวะ • ระบบขบั ถา่ ยทางานเป็นปกติ หมูท่ ่ี 4 ผลไม้ตา่ ง ๆ • เสรมิ สรา้ งให้รา่ งกายเจรญิ เตบิ โต • ควบคุมการทางานของอวัยวะต่าง ๆ ในรา่ งกาย • ต้านทานโรค ระบบขับถา่ ยทางานเปน็ ปกติ หมู่ท่ี 5 ไขมนั จากพชื และสตั ว์ • ใหพ้ ลังงานและความอบอุ่นแกร่ า่ งกาย • ป้องกันการกระทบกระเทอื นของอวยั วะภายใน • ดูดซึมวิตามนิ ต่าง ๆ

การเลือกซื้อผักสด แคร์รอต สีส้มสดเสมอกัน ผิวเรียบเนียน ผักกาดหัว ใบสีเขียวสด ไม่มีรอยช้า ใบติด แท่งตรง ไม่มีรอยแตก อย่ทู ่ีโคนแนน่ มีนา้ หนัก มะเขือเทศ ผวิ สแี ดงสด เต่งตงึ คะน้า ใบสีเขียวเข้ม ไม่เหี่ยว ต้นอวบ ก้าน เรียบเนยี น ไมเ่ หี่ยว หรือช้า และต้นแข็งแรง แตงกวา สเี ขียวนวล ผลตรง กะหล่าปลีม่วง ไม่มีรอยช้า หรือเน่า ผวิ เรยี บเนยี น ลกู กลมกลงึ เสมอกนั ใบห่อสมบรู ณ์ นา้ หนักพอประมาณ

การเลือกซ้ือผลไม้ องนุ่ สีเสมอกันทงั้ พวง ขนาดผลเทา่ ๆ กนั กลว้ ย สเี หลืองทอง กา้ นเขียว ไม่มีรอยช้า ก้านสนี ้าตาลเขม้ ขวั้ สเี ขียวสด หวหี น่ึงควรมปี ระมาณ 14-16 ผล ส้ม ผลกลมกลึง ผิวเรียบเนียน เปลือกบาง ฝรั่ง ผิวสีเขียวอ่อน ๆ เรียบเนียนเป็นมัน นา้ หนกั กาลงั ดี ไมม่ ีจดุ หรือรอยชา้ ล่ืน ๆ ไมม่ ีรอย เน้อื นมิ่ เล็กน้อย แอปเปิล ผิวเรียบเนียนสวย ไม่เห่ียว ไม่มี ละมดุ สีน้าตาลออ่ น ผวิ เรยี บเนียน ไม่เห่ียว รอยถลอก เนอ้ื แนน่ มีกลิ่นหอม ขวั้ ไม่หกั

การเลอื กซือ้ เน้ือสัตว์ กุ้ง หมู ตัวติดแน่นกับตัว ตาและ เนื้อเป็นสีชมพูอ่อน ๆ เมื่อ เปลือกใส ครีบและหางต้อง กดแลว้ ไม่มรี อยบมุ๋ ไมม่ กี ลิ่น ไม่เปน็ สชี มพู ไก่ ปู เนื้อแน่น ไม่ซีด ไม่มีรอย เน้ือแข็ง ใช้นิ้วกดตรง จา้ เขียว ไมม่ กี ลน่ิ ท้องแล้วไม่บุ๋ม ท้องมีสี เหลอื งเขม้ หรือสนี ้าตาล วัว ปลา เน้ือมีสีแดงสด มันสีขาว กดแล้วไมม่ ีรอยบ๋มุ ไม่มีกลิ่น ตาจะใส เหงือกมีสีแดงสด เกล็ดปลาเป็นเงา ใต้ท้องไม่ แตก ไม่มกี ล่นิ

การเลือกซ้อื อาหารแห้ง กระเทยี ม กุ้งแหง้ เปลือกบาง มีกลีบท่ีแน่น สีไม่สดจนเกินไป รสชาติไม่ ไมฝ่ อ่ ไม่มเี ช้ือรา เคม็ จัด ไม่มีกล่นิ เหม็นหนื น้าตาล พริกแหง้ แห้งและร่วน ไม่มีเศษผง แห้ง ไมม่ ีเชอ้ื รา ผวิ เปน็ มนั เจอื ปน นา้ มัน ข้าวสาร สใี ส ไมข่ ุ่น ไม่ตกตะกอน ไม่มีรอยแตกหัก ขนาด ของเมล็ดเท่าๆ กัน ไม่มีมอด หรือแมลงเจอื ปน

การเลอื กซือ้ อาหารกระป๋อง ฝาปิดสนิท กระปอ๋ งไม่เป็นสนิม กระปอ๋ งไมบ่ ุบ บวม มีวันผลิตและวันหมดอายุ มเี ครอ่ื งหมาย อย. วนั ผลิตและวันหมดอายุ MFG. วันผลติ อย. ย่อมาจาก สานักงานคณะกรรมการ EXP. วันหมดอายุ อาหารและยา ผู้คอยปกปักษ์คุ้มครอง ผู้บริโภคให้ได้รับผลิตภัณฑ์ที่มีคุณภาพได้ หากรับประทานอาหารกระป๋องหมดอายุ อาจจะ มาตรฐาน ถูกต้อง และมีประโยชน์ต่อ ท้องเสยี รุนแรงถึงขัน้ เสียชีวิตได้ ผู้บรโิ ภค

การเตรยี มวตั ถุดบิ 1. ผกั ก่อนหั่นควรล้างให้สะอาด ผักท่ี ผักท่ีต้องรับประทานสดควรแช่ คาแนะนา 2. เน้อื สตั ว์ เป็นกอ เช่น ผักกาดขาว ควรปลิด ในน้าด่างทับทิม หรือน้าเกลืออ่อน ใบออกทลี ะกาบแล้วลา้ งให้สะอาด นาน 10 นาที เพอ่ื ลา้ งยาฆ่าแมลง หากไม่ล้างผักก่อนรับประทาน อาจ ได้รับอันตรายจากยาฆ่าแมลงท่ีอยู่ในผัก ปลา เน้อื หมู ทาให้เกิดอาการเวียนศีรษะ หน้ามืด ท้องรว่ ง หัวใจวาย และเสียชวี ติ ได้ หอย 3. เคร่ืองปรุง ตัดเอาส่วนท่ีไม่ต้องการออก ล้างให้สะอาด ก่อนล้างควร ลา้ งครงั้ แรกเพอ่ื นาดินและ แช่น้า 2-3 ชั่วโมง ให้หอยคาย ควรแบ่ง หรือตวงจาก ก่อนล้าง ควรขอดเกล็ด ตัดครีบ หั่นตามความเหมาะสม เพื่อให้ สิ่งสกปรกออก ส่ิงสกปรกออก ล้างหอยอีกคร้ัง ภาชนะท่ีบรรจุใส่ในถ้วย หรอื แลพ่ งั ผืดทิ้ง สุกท่ัวถึง ก่อนนามารบั ประทาน เล็กๆ ตามการใช้งาน

วธิ ีการประกอบอาหาร การต้ม การลวก การเคีย่ ว การทอด การตุน๋ เป็นการทาอาหารดิบให้ เป็นการนาอาหารใส่ เป็นการต้มอาหารดิบให้ เป็นการทาให้อาหารสุก เป็นการทาอาหารให้ สุกในน้าเดือด ซ่ึงวิธีน้ีจะ ในน้าเดือดและรีบนาขึ้น สุกก่อน แล้วจึงนาไปต้ม โดยการใช้นา้ มัน ทอดด้วย สุกจนเป่ือยโดยการใช้ สูญเสียแร่ธาตุและวิตามิน อย่างรวดเร็ว โดยใช้เวลา ต่อด้วยไฟอ่อน ๆ โดยใช้ กระทะ ใช้ไฟปานกลาง หม้อตุ๋นจะช่วยให้อาหาร ประมาณ 1-5 นาที เพื่อ เวลาประมาณ 3-4 ช่ัวโมง ร อ จ น น้ า มั น เ ดื อ ด จึ ง ใ ส่ เป่ือยนุ่ม ท่ลี ะลายไปกบั นา้ บางส่วน ไมใ่ ห้อาหารสุกมาก เพ่ือให้อาหารเปื่อยนุ่มตาม อาหารลง ทิ้งไว้จนเหลือง ตอ้ งการ แล้วจงึ ตกั ข้ึน

วธิ ีการประกอบอาหาร (ตอ่ ) การนึ่ง การผดั การยา่ ง หรอื ปิ้ง การเผา การควั่ เป็นการทาอาหารให้สุก เป็นการทาอาหารให้ เป็นการทาอาหารให้สุก เปน็ การทาอาหารให้สุก เป็นการทาอาหารให้ โดยใช้ความร้อนจากไอน้า สุกโดยใช้น้ามันไม่มาก โดยการนาอาหารวางไว้ โดยการนาอาหารไปหมก สุกโดยใส่อาหารลงใน ด้วยภาชนะ 2 ช้ัน ช้ันบน และใช้ตะหลิวผัดไปมา บนตะแกรงเหนือเปลวไฟ ในไฟอ่อน ๆ ใช้กระดาษ กระทะที่แห้งสนิท แล้ว ใส่อาหาร ช้ันล่างใส่น้า ซึ่ง จนทั่ว เพ่ือให้อาหารสกุ โดยใช้ไฟอ่อน หรือไฟแรง อะลูมิเนียม หรือกระดาษ ใช้ทัพพี หรือตะหลิวคน ปานกลาง แล้วแต่ชนิดของ ฟอยล์หอ่ อาหาร ไปมาให้อาหารสุก จะชว่ ยใหอ้ าหารเปื่อยนุ่ม อาหาร

วิธกี ารประกอบอาหาร ตัวอย่างผัดผกั รวมมิตร วัตถดุ ิบ บรอกโคลี 1 ถว้ ยตวง แคร์รอต ¼ ถว้ ยตวง เห็ดฟาง ¼ ถ้วยตวง ถวั่ ลนั เตา ¼ ถว้ ยตวง แตงกวา ¼ ถว้ ยตวง พริกหยวก ½ ถว้ ยตวง กระเทยี มสบั 2 ช้อนชา เครอื่ งปรุงรส นา้ มันพชื 2 ชอ้ นโตะ๊ น้ามันหอย ซอี ้ิว นา้ ตาล นา้ เปลา่ ¼ ถว้ ยตวง น้ามนั หอย 2 ช้อนโต๊ะ ซีอ๊ิวขาว 1 ชอ้ นโตะ๊ นา้ ตาลทราย 1 ชอ้ นชา

ข้นั ตอนการทา 2 3 1 ลวกแคร์รอตในน้าเดอื ด ตักขึ้นมาแช่ในน้าเย็น เพ่ือให้คงความสด ใส่น้ามันในกระทะ ต้ังไฟร้อนปานกลาง และกรอบ ผัดกระเทียมจนหอม 4 5 6 ใสผ่ กั ท่เี ตรียมทั้งหมดลงในกระทะ เติมน้า ปรุงรสชาติด้วยน้ามันหอย น้าตาลทราย ตักใส่จานพร้อมเสริ ์ฟ เลก็ น้อยพอขลกุ ขลกิ และซีอ๊ิวขาว ผดั คลุกเคล้าให้เขา้ กนั

การแปรรปู ผลผลติ ทางการเกษตร การทาเค็ม การทาแหง้ เป็นการถนอมอาหาร โดยการ ใชเ้ กลือเป็นวัตถุกันเสีย อาจมีการ เป็นการทาให้น้ามันระเหย ใช้สารเคมีบางอย่างเข้ามาช่วยใน ออกไปจากอาหารให้มากท่ีสุด การปรุงแตง่ รสชาติของอาหาร โดยให้มีความชื้นเหลืออยู่เพียง เล็กน้อย จุลินทรีย์ไม่สามารถ เติบโตได้ การหมกั ดอง การเชื่อม เปน็ การถนอมอาหาร โดยใช้ เป็นการเพิ่มปริมาณของ ความเข้มข้นของเกลือ น้าส้ม น้ า ต า ล ใ น อ า ห า ร ใ ห้ สู ง ขึ้ น และน้าตาล เพื่อควบคุมการ โดยใช้ความร้อนทาให้อาหาร เจรญิ เติบโตของจุลินทรยี ์ สุก และน้าตาลซึมผ่านเข้าไป ในเน้ือของอาหาร

การแปรรูปผลผลิตทางการเกษตร (ต่อ) การแชอ่ ่ิม การฉาบ เปน็ การถนอมอาหาร โดยการ เป็นการทาให้อาหารสุกก่อน ค่อยๆ เพิ่มน้าตาลลงเข้าไปใน แล้วจึงนามาคลุกเคล้ากับน้าเชื่อม อ า ห า ร จ น ก ร ะ ทั่ ง อ า ห า ร นั้ น ท่ีอิ่มตัว น้าตาลจะเกาะติดเป็น อมิ่ ตัวดว้ ยนา้ ตาล เกล็ดขาว ๆ การกวน เป็นการถนอมอาหาร โดย การนาผัก ผลไม้ หรือธัญพืชมา ผสมกับน้าตาล ใช้ความร้อน เ ค่ี ย ว ก ว น จ น ป ริ ม า ณ น้ า ต า ล ล ด น้ อ ย ล ง แ ล ะ ผ ส ม เ ป็ น เ นื้ อ เดยี วกัน

ตวั อยา่ งการแปรรปู ผลผลิตทางการเกษตร : ขิงดอง วัตถุดิบ • ขิงออ่ น • มะนาว ขงิ อ่อน 1 กโิ ลกรัม มะนาว 1 ผล เครอื่ งปรงุ รส เกลือ น้าส้มสายชู • เกลือ นา้ ตาล • น้าสม้ สายชู • น้าตาลทราย • นา้ เปล่า เกลือ 1 1 ชอ้ นโต๊ะ น้าสม้ สายชู 1 ถ้วย นา้ ตาลทราย 1 1 ชอ้ นโตะ๊ นา้ เปลา่ 1 ถว้ ย 2 2 2

ข้ันตอนการทา 2. ขัน้ ตอนการทานา้ ดองขิง 1. ขั้นตอนการเตรยี มขงิ นา้ ส้มสายชู นา้ ตาล เกลือ ลอกเปลอื กขงิ ออก แลว้ ฝานบาง ๆ นาขิงไปแช่ในน้าผสมเกลือท้ิงไว้นาน ต้ังไฟเคี่ยวน้าตาล น้าส้มสายชู เกลือ น้าเปล่า พออนุ่ จึงเทส่วนผสม 10 นาที เพอื่ นาความเผ็ดออก โดยเค่ียวจนนา้ ตาลละลาย แล้วปดิ ไฟท้ิงไว้ ลงไปในขวดท่เี ตรียมไว้ 3. ขั้นตอนการนาขิงและนา้ ดองขิงมาผสมกนั นาขงิ ขึ้นจากนา้ เกลอื แลว้ บีบนา้ ออกให้หมด จากนั้นนาขิง บีบมะนาว จากน้ันแล้วคนให้ทั่ว นาไปแช่ในตู้เย็น 1 คืน จึงจะ ไปแชใ่ นขวดท่ีมสี ่วนผสมน้าดองขงิ ปิดฝาขวดให้สนิท สามารถนามารบั ประทานได้

แบบฝกึ หดั เร่ือง หลกั การเลอื กบริโภคอาหาร 1. เพราะเหตุใดเราจึงต้องรบั ประทานอาหาร .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. 2. หากต้องการจะประกอบอาหารเพื่อใหไ้ ดส้ ารอาหารครบถ้วน นกั เรยี น จะเลือกประกอบอาหารเมนใู ด เพราะเหตุใด .................................................................................................................. .................................................................................................................. .................................................................................................................. ..................................................................................................................